Με τον γάμο ιδρύεται η κοινωνία βίου των συζύγων και δημιουργούνται σχέσεις μεταξύ τους οποίες

διακρίνονται σε:
A. Προσωπικές σχέσεις: είναι εκείνες που έχουν προσωπικό χαρακτήρα ενώ μπορεί να έχουν και εν
μέρει περιουσιακό χαρακτήρα.
B. Περιουσιακές σχέσεις: είναι αυτές που αναφέρονται στην περιουσιακή κατάσταση των συζύγων,
έχουν δηλαδή αμιγώς περιουσιακό χαρακτήρα.
Στις προσωπικές σχέσεις σημαντική θέση έχει υποχρέωση για συμβίωση, η οποία αποτελεί συστατικό
στοιχείο του γάμου. Από την στιγμή που η σύμβαση του γάμου θεωρείται νομικώς συντεταγμένη μετά την
τήρηση όλων των νόμιμων ουσιαστικών και τυπικών προϋποθέσεων, δημιουργείται και νομική
υποχρέωση για συμβίωση. Η υποχρέωση αυτή ιδρύεται στην ΑΚ 1386 η οποία ορίζει ότι ο γάμος
παράγει για τους συζύγους αμοιβαία υποχρέωση για συμβίωση εφόσον η σχετική αξίωση δεν αποτελεί
κατάχρηση δικαιώματος. Είναι σχετικό και ταυτόχρονα απόλυτο δικαίωμα, δηλαδή οφείλεται από το
άλλο σύζυγό αλλά και τρίτα πρόσωπα οφείλουν να σέβονται τη συζυγική συμβίωση και να μην την
προσβάλλουν. Οι σύζυγοι δεν μπορούν να παραιτηθούν από αυτό ή να το μεταβιβάσουν σε τρίτους. Έχει
δυο εκφάνσεις, το υλικό και το ψυχικό ή βουλητικό στοιχείο.
Όσον αφορά το υλικό στοιχείο, παρατηρούνται οι εξής μερικότερες εκδηλώσεις , οι οποίες εξασφαλίζουν
αντικειμενικά την εξωτερική εμφάνιση ως ζεύγος:
A. Υποχρέωση συγκατοίκησης: οι σύζυγοι έχουν αμοιβαία υποχρέωση για φυσική συνοίκηση κάτω από
την ίδια στέγη, την οικογενειακή στέγη(ΑΚ 1393).
B. Υποχρέωση κοινών εμφανίσεων: οι σύζυγοι υποχρεούνται από κοινού να συμμετέχουν σε
κοινωνικές εκδηλώσεις.
Όσον αφορά το βουλητικό στοιχείο, ο γάμος ως θεσμός αποκτά νόημα και εξυπηρετεί τον ουσιαστικό
σκοπό τέλεσης του, μόνο όταν οι σύζυγοι δεν αρκούνται απλώς στην συνοίκηση αλλά διαπλάθουν μεταξύ
τους ουσιαστικές διαπροσωπικές σχέσεις:
A. Υποχρέωση αμοιβαίου σεβασμού, αγάπης, στοργής και συμπαράστασης
B. Υποχρέωση για τήρηση της συζυγικής πίστης
C. Υποχρέωση σαρκικής συνάφειας
D. Υποχρέωση κοινής αντιμετώπισης των προβλημάτων της ζωής
Η παράβαση της υποχρέωσης και η προσβολή του σχετικού δικαιώματος για συμβίωση μπορεί να είναι
καθολική ή ειδική. Καθολική παράβαση υφίσταται όταν ο σύζυγος απομακρύνεται οριστικά από την
κοινότητα του γάμου με σκοπό να τη διασπάσει( διακοπή συμβίωσης). Αυτή εκδηλώνεται με την
εγκατάλειψη της συζυγικής στέγης ή την άρνηση για εγκατάσταση στην νέα συζυγική σχέση ή με
αποπομπή του ενός συζύγου. Ειδική παράβαση υφίσταται όταν ο σύζυγος δεν συμμορφώνεται ως προς
μια από τις επιμέρους υποχρεώσεις της γενικής υποχρέωσης για συμβίωση. Η παράβαση μπορεί να
οδηγήσει στα ακόλουθα αποτελέσματα:
A. Παρέχει στον άλλο σύζυγο που εκπληρώνει τις δικές του υποχρεώσεις την δυνατότητα να αποστεί
δικαιολογημένα από την έγγαμη συμβίωση( ΑΚ 1391).
B. Οδηγεί σε κλονισμό του γάμου, ο οποίος μπορεί να αποτελέσει λόγο διαζυγίου.
C. Θεμελίωση ευθύνης προς αποζημίωσης λόγω αδικοπραξίας ή προβολής της προσωπικότητας.
- Γεννάται η αξίωση για αποκατάσταση της συμβίωσης η οποία είναι απαράγραπτη. Ασκείται με την
αποκαταστατική αγωγή από τον σύζυγο που τηρεί τις υποχρεώσεις τους προς τον άλλον.
- Η δικαστική απόφαση(καταψηφιστική) η οποία θα διατάσσει την αποκατάσταση της έγγαμης
συμβίωσης δεν μπορεί να εκτελεστεί σε βάρος του υπόχρεου συζύγου ακόμη και με τον έμμεσο
εξαναγκασμό της απειλής χρηματικής ποινής ή προσωπικής κράτησης.
- Η άσκηση της αξίωσης δεν θα πρέπει να συνιστά κατάχρηση δικαιώματος, ειδικά όταν η αξίωση δεν
συμβαδίζει ούτε ανταποκρίνεται ενόψει των εκάστοτε συνθηκών, της ουσίας και του σκοπού του γάμου.
- Η ΑΚ 1386 η οποία υποχρεώνει για συμβίωση αποτελεί κανόνα αναγκαστικό δικαίου για αυτό οι
συμφωνίες για αποκλεισμό ή περιορισμό της υποχρέωσης είναι άκυρες.

Η κοινότητα βίου προϋποθέτει και κοινή λήψη αποφάσεων η οποία ανατίθεται και στους δυο συζύγους, οι
οποίοι αποφασίζουν από κοινού για κάθε θέμα του συζυγικού βίου ύστερα από την τέλεση του γάμου.
Το δικαίωμα είναι προσωποπαγές δηλαδή δεν μπορεί να μεταβιβαστεί ούτε είναι έγκυρη η παραίτηση
από δικαίωμα καθώς είναι κανόνας αναγκαστικού δικαίου. Δεν πρέπει όμως οι αποφάσεις α) να
εμποδίσουν την επαγγελματική και την υπόλοιπη δραστηριότητα των συζύγων β) να παραβιάζουν την
σφαίρα της προσωπικότητας τους. Εάν συμβαίνει αυτό, τότε η απόφαση είναι άκυρη και δεν παράγει
νομικές συνέπειες.
Θεσπίζεται ακόμη η αμοιβαία υποχρέωση των συζύγων για κοινή συμβολή στις οικογενειακές σχέσεις. Η
υποχρέωση έχει προσωπικό χαρακτήρα αν και ενσωματώνει περιουσιακά στοιχεία. Οι σύζυγοι έχουν
υποχρέωση να συνεισφέρουν από κοινού ο καθένας ανάλογα με τις δυνάμεις του για την αντιμετώπιση
των αναγκών της οικογένειας. Το ύψος της υποχρέωσης για συνεισφορά προσδιορίζεται ανάλογα με τις
δυνάμεις του καθενός και με τις συνθήκες της οικογένειας. Ως δυνάμεις νοούνται οι οικονομικές
δυνατότητες του κάθε συζύγου όπως προσδιορίζονται από την προσωπική εργασία, τα εισοδήματα
και την περιουσία του. Είναι δυνατό να χρησιμοποιηθούν για τις οικογενειακές ανάγκες και
εισοδήματα τέκνων.
Το ύψος της αναλογικής συμπεριφοράς υπολογίζεται ως εξής: αθροίζονται οι δυνάμεις και των δυο
συζύγων και υπολογίζεται ο λόγος των προσωπικών δυνάμεων κάθε συζύγου προς το άθροισμα. Όσον
αφορά την αποτίμηση της προσωπικής εργασίας στο σπίτι έχει διατυπωθεί άποψη ότι θα είναι ίση με
το ελάχιστο ημερομίσθιο της οικιακής βοηθού ή αλλιώς πρέπει να εκτιμήσει ο δικαστής πόσα
εξοικονομεί η οικογένεια από την αυτοπρόσωπη εκτέλεση της οικιακής εργασίας.
Ο σύζυγος που αρνείται την συνεισφορά του μπορεί να καταδικαστεί στην καταβολή της συνεισφοράς σε
χρήμα . Εκτός όμως από την καταδίκη σε χρηματική καταβολή, η μη εκπλήρωση μπορεί να δικαιολογεί
την διακοπή της συμβίωσης ή να προκαλεί σε ισχυρό κλονισμού του γάμου, ο οποίος είναι ο λόγω
διαζυγίου.

Η ΑΚ 1388§1 καθιερώνει την αρχή του αμετάβλητου του επωνύμου των συζύγων. Οι σύζυγοι δεν
αποκτούν κοινό επώνυμο λόγω του γάμου τους και έτσι οι σύζυγοι δεν μπορούν να συμφωνήσουν ότι
στις έννομες σχέσεις τους θα χρησιμοποιούν το επώνυμο του άλλου. Δυο εξαιρέσεις εφαρμόζονται από
τον κανόνα: §2 στις κοινωνικές σχέσεις μπορεί εφόσον συμφωνεί σε αυτό ο κάθε σύζυγος να
χρησιμοποιεί το επώνυμο του άλλου και §3 οι σύζυγοι μπορούν να προσθέτουν στο επώνυμο τους το
επώνυμο του άλλου με κοινή δήλωση ενώπιον στον ληξίαρχο.