แผนจัดการเรียนรู้

รายวิชา เคมีเพิ่มเติม กลุ่มสาระการเรี ยนรู ้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

หน่วยการเรี ยนรู ้ที่ 10 กรด-เบส เรื่ อง ทฤษฎีกรด-เบส
ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ 5 เวลา 1 ชัว่ โมง
ผูส้ อน นางสาวกามูนี มะเก รหัสนักศึกษา 644152011
นางสาวต่วนดาริ ณี กูบือโด รหัสนักศึกษา 644152014

1. สาระเคมี
เข้าใจการเขียนและการดุลสมการเคมี ปริ มาณความสัมพันธ์ในปฏิกิริยาเคมี อัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมีสมดุลใน
ปฏิกิริยาเคมี สมบัติและปฏิกิริยาของกรด-เบสปฏิกิริยา รี ดอกซ์และเซลล์เคมีไฟฟ้า รวมทั้งการนาความรู ้ไปใช้ประโยชน์

2. ผลการเรียนรู้
ระบุและอธิบายว่าสารเป็ นกรดหรื อเบส โดยใช้ทฤษฎี กรด-เบส ของอารร์เรเนียส เบริ นสเตด-ลาวรี และลิวอิส

3. จุดประสงค์การเรียนรู้
- ด้านการเรียนรู้ (K)
1. อธิบายความหมายของกรดและเบสตามทฤษฎีกรด-เบสของอาร์ เรเนียส เบริ นสเตด-ลาวรี และลิวอิสได้
2. ระบุได้ว่าสารใดเป็ นกรดและสารใดเป็ นเบสตามทฤษฎีกรด-เบสของอาร์เรเนียส เบริ นสเตด-ลาวรี และลิวอิสได้

- ด้านกระบวนการ (P)
1. สามารถเขียนระบุได้ว่าสารใดเป็ นกรดและสารใดเป็ นเบสตามทฤษฎีกรด-เบสของอาร์เรเนียส เบริ นสเตด-ลาวรี
และลิวอิสได้

- ด้านคุณลักษณะ (A)
1. ตั้งใจเรี ยนรู ้และแสวงหาความรู ้ รับผิดชอบต่อหน้าที่ที่ได้รับมอบหมาย
4. สาระสาคัญ
ทฤษฎีกรด-เบสของอาร์เรเนียส กล่าวว่า กรด คือ สารที่ละลายน้ าแล้วแตกตัวให้ไฮโดรเจนไอออน ส่วนเบส คือ สารที่
ละลายน้ าแล้วแตกตัวให้ไฮดรอกไซด์ไอออน
ทฤษฎีกรด-เบสของเบริ นสเตด-ลาวรี กล่าวว่า กรด คือ สารที่ให้โปรตอนแก่สารอื่น ส่วนเบส คือ สารที่รับโปรตอนจาก
สารอื่น
ทฤษฎีกรด-เบสของลิวอิส กล่าวว่า กรด คือ สารที่รับคู่อิเล็กตรอนจากสารอื่น ส่วนเบส คือ สารที่ให้คู่อิเล็กตรอนแก่
สารอื่น
5. สาระการเรียนรู้
สารในชีวิตประจาวันหลายชนิดมีสมบัติเป็ นกรดหรื อเบส พิจารณาได้โดยใช้ทฤษฎีกรด-เบสของอาร์ เรเนียส เบริ นเตด-
ลาวรี หรื อลิวอิส

6. คุณลักษณะอันพึงประสงค์
1. มีวินยั รับผิดชอบ
2. ใฝ่ เรี ยนรู ้
3. มุ่งมัน
่ ในการทางาน

7. สมรรถนะสาคัญของผู้เรียน
1. ความสามารถในการสื่ อสาร
2. ความสามารถในการคิด
1) ทักษะการสังเกต
2) ทักษะการสารวจ
3) ทักษะการทางานร่ วมกัน
4) ทักษะการคิดวิเคราะห์
5) ทักษะการตีความหมายและลงข้อสรุ ป
6) ทักษะการลงความเห็นจากข้อมูล

8. กิจกรรมการจัดการเรียนรู้
วิธีสอนแบบสื บเสาะหาความรู้ 5 E
ขั้นที่ 1 กระตุ้นความสนใจ (Engagemen)
1. ครู ทกั ทายนักเรี ยน และจัดกิจกรรมนันทนาการเพื่อกระตุน้ ความสนใจจากนักเรี ยน
2. ครู ให้นกั เรี ยนทาแบบทดสอบก่อนเรี ยน
3. ครู ถามนักเรี ยนว่า “ นักเรี ยนรู ้จกั กรดและเบสหรื อไม่ ” และให้นกั เรี ยนยกตัวอย่างกรดและเบสในชีวิตประจาวัน
(แนวตอบ : เช่นน้ ามะนาว น้ าส้มสายชู น้ ายาล้างจาน)
4. ครู ถามนักเรี ยนต่อว่า “ นักเรี ยนรู ้ได้อย่างไรว่าสารใดเป็ นกรดหรื อสารใดเป็ นเบสนักเรี ยนใช้เกณฑ์ใดในการแยก
2 สิ่ งนี้ ”
( แนวคาตอบ : รสชาติ กลิ่น ค่า pH )
 5. ครู อธิบายเพิ่มเติมจากคาตอบของนักเรี ยนและร่ วมกันทบทวนความรู ้เบื้องต้นเรื่ องทฤษฎีกรด-เบส แล้วโยงเข้าสู่
หัวข้อบทเรี ยนที่จะสอน

ขั้นที่ 2 สารวจและค้นหา (Exploration)

1. ครู ให้นกั เรี ยนแบ่งกลุ่มออกเป็ น 3 กลุ่ม โดยให้แต่ละกลุ่มศึกษาหาข้อมูลเกี่ยวกับหัวข้อที่ครู กาหนดให้ดงั นี้
กลุ่มที่ 1 หาข้อมูลเกี่ยวกับทฤษฎีกรด-เบสของอาร์เรเนียส
กลุ่มที่ 2 หาข้อมูลเกี่ยวกับทฤษฎีกรด-เบสของเบริ นสเตด-ลาวรี
กลุ่มที่ 3 หาข้อมูลเกี่ยวกับทฤษฎีกรด-เบสของลิวอิส
2. ครู และนักเรี ยนร่ วมกันอภิปรายเพื่อหาข้อสรุ ปเกี่ยวกับทฤษฎีกรด-เบสของอาร์ เรเนียส เบริ นสเตด-ลาวรี และลิวอิส

ขั้นที่ 3 ขั้นอธิบายและลงข้ อสรุป (Explain)

1. ครู อธิ บายเกี่ยวกับทฤษฎีกรด-เบสของอาร์เรเนียส เบริ นสเตด-ลาวรี และลิวอิส พร้อมยกตัวอย่างประกอบให้นกั เรี ยน
ได้เข้าใจ โดยใช้ Power point เรื่ องทฤษฎีกรด-เบสเป็ นสื่ อประกอบการอธิบาย

ขั้นที่ 4 ขั้นขยายความรู้ (Elaborate)

1. ครู เปิ ดโอกาสให้นกั เรี ยนซักถามข้อสงสัยในเนื้อหา เรื่ อง ทฤษฎีกรด-เบส ว่ามีส่วนไหนที่ยงั ไม่เข้าใจ
2. ครู ให้นกั เรี ยนใช้กลุ่มเดิมร่ วมกันศึกษาปฏิกิริยาที่ครู กาหนดให้ แล้วให้แต่ละกลุ่มส่งตัวแทนออกหน้าชั้นเรี ยน โดย
ให้ระบุและอธิบายว่า สารใดเป็ นกรดหรื อสารใดเป็ นเบส ตามทฤษฎีกรด-เบสของอาร์เรเนียส เบริ นสเตด-ลาวรี และลิวอิส

ขั้นที่ 5 ขั้นประเมิน (Evaluation)

1. ครู ประเมินผลนักเรี ยน โดยการสังเกตพฤติกรรมรายบุคคล พฤติกรรมการทางานกลุ่ม
2. ครู ตรวจสอบการทาแบบทดสอบก่อนเรี ยน เรื่ อง ทฤษฎีกรด-เบส
3. ครู ตรวจสอบการทาใบงาน เรื่ อง ทฤษฎีกรด-เบส
4. ครู วดั และประเมินผลจากการระบุและอธิบายปฏิกิริยาหน้าชั้นเรี ยน

9. การวัดและประเมินผล

จุดประสงค์และการเรียนรู้ วิธีวัด เครื่ องมือวัด เกณฑ์ การวัดและ

ประเมินผล

ด้านความรู้ (K)
1. อธิ บายความหมายของกรด - สังเกตพฤติกรรม - แบบสังเกตพฤติกรรมการ - ได้คะแนน 6 คะแนนขึ้น
และเบสตามทฤษฎีกรด-เบสของ การทางานกลุ่ม ทางานกลุ่ม ไป ใน 9 คะแน ถือว่าผ่าน
อาร์เรเนียส เบริ นสเตด-ลาวรี และ เกณฑ์
ลิวอิสได้
 2. ระบุได้ว่าสารใดเป็ นกรดและ - สังเกตพฤติกรรม - แบบสังเกตพฤติกรรมการ - ได้คะแนน 6 คะแนนขึ้น
สารใดเป็ นเบสตามทฤษฎีกรด- การทางานกลุ่ม ทางานกลุ่ม ไป ใน 9 คะแน ถือว่าผ่าน
เบสของอาร์เรเนียส เบริ นสเตด- เกณฑ์
ลาวรี และลิวอิสได้

ด้านกระบวนการ (P) - ตรวจสอบการทา - แบบประเมินใบงาน - ได้คะแนน 3 คะแนนขึ้น

1. สามารถเขียนระบุได้ว่าสารใด ใบงาน เรื่ อง ทฤษฎี เรื่ อง ทฤษฤกรด-เบส ไป จาก 5 คะแนน ถือว่า
เป็ นกรดและสารใดเป็ นเบสตาม กรด-เบส ผ่านเกณฑ์
ทฤษฎีกรด-เบสของอาร์เรเนียส
เบริ นสเตด-ลาวรี และลิวอิสได้

ด้านคุณลักษณะ (A) - สังเกตพฤติกรรม - แบบสังเกตพฤติกรรม - ได้คะแนน 6 คะแนนขึ้น

1. ตั้งใจเรี ยนรู ้และแสวงหา รายบุคคล รายบุคคล ไป ใน 9 คะแนน ถือว่าผ่าน
ความรู ้ รับผิดชอบต่อหน้าที่ ที่ เกณฑ์
ได้รับมอบหมาย

10. สื่ อ/แหล่งการเรียนรู้

สื่ อการเรียนรู้
1. แบบทดสอบก่อนเรี ยน
2. Power point เรื่ อง ทฤษฎีกรด-เบส
3. ใบงาน เรื่ อง ทฤษฎีกรด-เบส
แหล่งการเรียนรู้
1. อินเตอร์เน็ต
กิจกรรมเสนอแนะ
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………

ลงมือ…………………………….
(นางสาวกามูนี มะเก)
(นางสาวต่วนดาริ ณี กูบือโด)
ผูเ้ ขียนเเผนการจัดการเรี ยนรู ้

ข้ อเสนอแนะของหัวหน้ ากลุ่มสาระการเรียนรู้
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………

ลงมือ……………………………..

หัวหน้ากลุ่มสาระการเรี ยนรู ้วิทยาศาสตร์

ข้อเสนอแนะของรองผูอ้ านวยการการกลุ่มบริ หารงานวิชาการ

………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………

ลงมือ……………………………..

รองผูอ้ านวยการกลุ่มบริ หารงานวิชาการ

ข้ อเสนอแนะของผู้อานวยการโรงเรียน
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………

ลงมือ……………………………..

ผูอ้ านวยการโรงเรี ยน
 ใบงาน
เรื่ อง : ทฤษฎีกรด-เบส

คาชี้แจง : ให้ นักเรียนตอบคาถามต่ อไปนี้ให้ ถูกต้ อง

1. ทฤษฎีกรด-เบสอาร์เรเนียสให้นิยามของกรดและเบสอย่างไร
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………

2. จงเติมข้อมูลในช่องว่างให้สมบูรณ์
สมการเคมี กรด/เบส
HCIO4 (aq) …(aq) + …(aq)
LiOH (aq) …(aq) + …(aq)
…(aq) + …(I) HSO4- (aq) + H3 O+ (aq)
…(aq) Sr2+ (aq) + 2OH- (aq)
HNO3 (aq) + H2 O (I) …(aq) + …(aq)

3. ทฤษฎีกรด-เบสเบริ นสเตด-ลาวรี ให้นิยามของกรดและเบสว่าอย่างไร

………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………

4. จากปฏิกริ ยาที่กาหนดให้ จงระบุว่าสารตั้งต้นเป็ นกรดหรื อเป็ นเบสตามทฤษฎีกรด-เบส เบริ นสเตด-ลาวรี พร้อมให้

เหตุผลประกอบ
4.1 CH3 COOH (aq) + OH- (aq) CH3 COOH- (aq) + H2O (I)
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………

4.2 H2 PO4- (aq) + OH- (aq) HPO42- (aq) + H2 O (I)

………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
 ตัวอย่างข้ อสอบ
แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่ อง : ทฤษฎีกรด-เบส

1. ข้อใดกล่าวถูกต้องเกี่ยวกับกรดตามทฤษฎีกรด-เบสอาร์เรเนียส
ก. กรดคือสารที่ให้โปรตอน
ข. กรดคือสารที่รับอิเล็กตรอน
ค. กรดคือสารที่ละลายน้ าแล้วแตกตัวให้ไฮโดรเจนไอออน (H+)
ง. ไม่มีขอ้ ถูก

2. ข้อใดกล่าวถูกต้องเกี่ยวกับกรดตามทฤษฎีกรด-เบสเบริ นสเตด-ลาวรี )
ก. กรดคือสารที่สามารถรับคู่อิเล็กตรอน
ข. กรดคือสารที่สามารถให้โปรตอนกับสารอื่น ๆ ได้
ค. กรดคือสารที่ให้คู่อิเล็กตรอน
ง. ไม่มีขอ้ ใดถูก

3. ข้อใดกล่าวถูกต้องเกี่ยวกับเบสตามทฤษฎีกรด-เบสเบริ นสเตด-ลาวรี
ก. เบสคือสารที่สามารถรับโปรตอนจากสารอื่นได้
ข. เบสคือสารที่ให้คู่อิเล็กตรอน
ค. เบสคือสารที่ละลายน้ าแล้วแตกให้ไฮดรอกไซด์ไอออน (OH-)
ง. ไม่มีขอ้ ใดถูก

4. ข้อใดกล่าวถูกต้องเกี่ยวกับกรดตามทฤษฎีกรด-เบสลิวอิส
ก. กรดคือสารที่สามารถรับคู่อิเล็กตรอน
ข. กรดคือสารที่สามารถให้โปรตอนกับสารอื่น ๆ ได้
ค. กรดคือสารที่ให้คู่อิเล็กตรอน
ง. ไม่มีขอ้ ใดถูก ข้อ คาตอบ

5. ข้อใดกล่าวถูกต้องเกี่ยวกับเบสตามทฤษฎีกรด-เบสลิวอิส 1 ค
ก. เบสคือสารที่รับโปรตอน 2 ข
ข. เบสคือสารที่สามารถให้คู่อิเล็กตรอน
3 ก
ค. เบสคือ สารที่สามารถรับโปรตอนจากสารอื่นได้อื่นได้
ง. ไม่มีขอ้ ใดถูก 4 ก

5 ค
 แบบสังเกตพฤติกรรมรายบุคคล

ชื่อ..................................................................................................................................................

คะแนน
รายการประเมิน หมายเหตุ
3 2 1
1. มีความมุ่งมัน่ ใฝ่ เรี ยนรู ้ เกณฑ์การประเมิน
2. ขยัน หมัน่ เพียร มีความรับผิดชอบ 3 หมายถึง ดีมาก
2 หมายถึง ปานกลาง
3. มีความกระตือรื อร้นในการเรี ยน
1 หมายถึง น้อย
ได้คะแนน
รวมคะแนน

เกณฑ์ การตัดสินคุณภาพ
ช่ วงคะแนน ระดับคุณภาพ
7-9 ดีมาก
4-6 พอใช้
1-3 ปรับปรุ ง
 แบบสังเกตพฤติกรรมการทางานกลุ่ม

ระบุและอธิบายว่าสารใดเป็ นกรดหรื อสารใดเป็ นเบส

กลุ่มที่.............

คะแนน
รายการประเมิน หมายเหตุ
3 2 1
1. สามารถทาความเข้าใจปฏิกิริยาที่กาหนดให้ได้ เกณฑ์การประเมิน
2. สามารถระบุได้ว่าสารใดเป็ นกรดหรื อสารใดเป็ นเบส 3 หมายถึง ดีมาก
3. สามารถอธิบายได้โดยใช้ทฤษฎีกรด-เบสของอาร์ 2 หมายถึง ปานกลาง
เรเนียส เบริ นสเตด-ลาวรี หรื อลิวอิส 1 หมายถึง น้อย
ได้คะแนน
รวมคะแนน

เกณฑ์ การตัดสินคุณภาพ
ช่ วงคะแนน ระดับคุณภาพ
7-9 ดีมาก
4-6 พอใช้
1-3 ปรับปรุ ง
 แบบประเมินใบงานเรื่ อง : ทฤษฏีกรด-เบส

ชื่ อ......................................................................................................................................................................................

การประเมิน
ข้ อ หมายเหตุ
ถูก ผิด
ข้อที่ 1 เกณฑ์การประเมิน
ข้อที่ 2 5 หมายถึง ดีมาก
4 หมายถึง ดี
ข้อที่ 3 3 หมายถึง ปานกลาง
ข้อที่ 4 2 หมายถึง น้อย
1 หมายถึง น้อยมาก
ข้อที่ 5
 แบบสังเกตพฤติกรรมการทางานกลุ่ม

การอธิบายทฤษฎีกรด-เบส

กลุ่มที่.............

คะแนน
รายการประเมิน หมายเหตุ
3 2 1
1. มีความตั้งใจและร่ วมมือกันศึกษาหาข้อมูล เกณฑ์ การประเมิน
2. ร่ วมกันแสดงความคิดเห็นและสรุ ปข้อมูลให้เข้าใจได้ 3 หมายถึง ดีมาก
ตรงกัน 2 หมายถึง ปานกลาง
3. สามารถอธิบายข้อมูลได้ถูกต้อง 1 หมายถึง น้อย
ได้คะแนน
รวมคะแนน

เกณฑ์ การตัดสินคุณภาพ
ช่ วงคะแนน ระดับคุณภาพ
7-9 ดีมาก
4-6 พอใช้
1-3 ปรับปรุ ง
 ใบงาน
เรื่ อง : ทฤษฎีกรด-เบส

คาชี้แจง : ให้ นักเรียนตอบคาถามต่ อไปนี้ให้ ถูกต้ อง

1. ทฤษฎีกรด-เบสอาร์เรเนียสให้นิยามของกรดและเบสอย่างไร
ตอบ กรด คือ สารที่ละลายน้ าแล้วแตกตัวให้ไฮโดรเจนไอออน (H- )
เบส คือ สารที่ละลายน้ าแล้วแตกตัวให้ไฮดรอกไซด์ไอออน (OH+ )

2. จงเติมข้อมูลในช่องว่างให้สมบูรณ์
สมการเคมี กรด/เบส
HCIO4 (aq) ClO4- (aq) + H+ (aq) กรด
LiOH (aq) Li+ (aq) + OH- (aq) เบส
H2SO2 (aq) + H2 O (I) HSO4- (aq) + H3O+ (aq) กรด
Sr(OH)2 (aq) Sr2+ (aq) + 2OH- (aq) เบส
HNO3 (aq) + H2O (I) NO3- (aq) + H3 O+ (aq) กรด

3. ทฤษฎีกรด-เบสเบริ นสเตด-ลาวรี ให้นิยามของกรดและเบสว่าอย่างไร

ตอบ กรด คือ สารที่ให้โปรตอน
เบส คือ สารที่รับโปรตอน

4. จากปฏิกริ ยาที่กาหนดให้ จงระบุว่าสารตั้งต้นเป็ นกรดหรื อเป็ นเบสตามทฤษฎีกรด-เบส เบริ นสเตด-ลาวรี พร้อมให้

เหตุผลประกอบ
4.1 CH3 COOH (aq) + OH- (aq) CH3 COOH- (aq) + H2O (I)
ตอบ CH3 COOH เป็ นกรด เพราะให้ H+ แก่ OH-
OH- เป็ นเบส เพราะรับ H+ จาก CH3 COOH

4.2 H2 PO4- (aq) + OH- (aq) HPO42- (aq) + H2 O (I)

ตอบ H2 PO4- เป็ นกรด เพราะให้ H+ แก่ OH-
OH- เป็ นเบส เพราะรับ H+ จาก H2 PO4-