schaalniveau van rivieren is het flaviaal schaalniveau

42.1 Brede rivieren door oneindig land

Bovenloop

middenloop stroomgebied niet hetzelfde

benedenloop stroomstelse

soorten rivieren een rivier ontspringt

1 Gletsjerrivier vaak in hoog gelegen
2 Regen neerslagrivier gebieden
gang en

De
R n
heel belangr k de scheepsvaart
voor
een van de grootste rivieren van europa
bovenloop bevat doorlopende hak en
zandsteen lagen Verval is groot stroom
snelheid en dus erosie hoog
middenloop ondoorlatende leisteen afzettingen
en basal rotsen
Benedenloop verhang gering stroomsnelheid
steeds lager dus sedimentatie neemt toe

verval hoogteverschil rivier tussen twee

locaties
verhang hoogteverschil per km tussen twee
locaties
 1
verwering
afbrokkelen van gesteente
2 erosie
meenemen afgebroken gesteente uitschuren
ervan door wind water en
s
3 sedimentatie
neerleggen afgebrokkelde gesteente
Dit proces is deze volgorde
alt d in

1 Grind sedimenteert als eerste dat z n de

grootste deeltjes
2 Zand kleinere deeltjes dus wordt langer
door water meegenomen
3 klei kleinste deeltjes sedimenteert als
laatst want wordt het langst meegenomen

De Maas
vain 900 hun
Bron Noord Frankr k 400m
Frans gedeelte weinig verhang licht
reliëf neerslag zakt weg
Belgisch gedeelte veel bebossing s weinig
indringing as neerslag kleine rivier
Nederland bochtig in
onbevaa baar
zomer
daarvoor scheepsvaart door
Julianakanaal
Geen
 9s
uiterwaarden in akker winterbed
bouw en woningbouw
Rivier stroomt lampings
niet over omdat het
steen en klei meeneemt wat terpen
heeft gemaakt
Delfstof winning klei voor bakstene

Dierivier

1 1

minder water in rivier in de zomer

door
meer vegetatie
meer verdamping
een rivier meandert natuurl ke bocht
erosie in buitenbocht stroomt sneller
sedimentatie binnenbocht stroomt langzamer
in
uiteindel k ontstaat er een hoef zer meer
omdat de bocht zichmelk sn dt

ontstaan
 hoef zermeer hoef zer sedimentatie

bochten worden
steeds groter
erosie en
sedime tatie
erosie

É
nodig heeft
de t d die een regenbui
om uiteindel k in de rivier te
komen
t
hangt af van gesteente in
de ondergrond bodem en vegetatie
Door ontbossing geen infiltratie dus
lagere vertragingst d
Door verstedel king vetagingst d af
want veel minder water door bodem
opgenomen
waterafvoer iste versnellen door
kanalisatie bocht afsn ding aanleg van
kribben of aanbrengen steen bestorting
Lef
verhoogt
zomerbed S
versmallen
stroomsnelheid 9 diepere
vaargeul
sluizen hering tussen wateren
2
met verschillende waterstanden
 s 1 Ichi
keersluis 2 kanten open dicht
stuwen zorgt ervoor dat waterpeil
achter stuw wordt verhoogd ook
gebruikt voor opwekking elektriciteit of
voor drinkwatervoorziening

H 2.2 Op klompen in het water

t
door een
aantal
bepaald punt in
in
rivier
water
seconde per

schommeling waterafvoer in loop

van een
jaar
GB 55 430 maas regenrivier R n
gemengde rivier want piekje b w n
in voorjaar waar smeltwater in de
rivier komt

evapo transpiratie O
afgifte vocht
door planten
kwel

grondwaterJO
u
onder dak
naar boven
 as a
maag rivier achter land
a
afvoer overstroomt net
niet
veel extremere waterstanden komende
Assunia

zeespiegelst
absolute
ging hoeveel de
zeespiegelst ging
ze spiegel
st gt
relatieve zeespiegelst ging absolute
ze spiegelst ging
t
bodemdaling

bodemdaling inklinking door

ontwatering veengebieden malen is dalen

onregelmatiger neerslag regiem door

klimaatverandering extremere extremen
van de hoeveelheid neerslag

Gevolgen hoge waterstanden

1
toenemende kans op d kdoorbraken
door piping 1 door hoge
 oe hele weg d
door zandlaag
2 Hogere zeespiegel 9 minder afvoer

3
door meer
tegendruk zee
Uiterwaarden overstromen sneller

Gevolgen lage waterstanden

1
Veend ken kunnen doorbreken Wilnis 2003
2 Hindert scheeps vaart smallere vaargeul Meting
3
minder water landbouw
4 Doorspoelen verziltt en vervuilde wateren
is
moeil ker
5 Daling Grondwaterpeil en verdroging
natuurgebieden
6
minder koelwater elektriciteitscentrales

Zeespiegelsti
grondwater
via
kust
KEIen
brak water MEEzet en zout
water

D ken verhoging niet de oplossing want

ze bezw ken onder eigen gewicht
Andere hpa ra u ate

H2 3 Ruimte voor de rivier

nieuw waterbeleid
meebewegen met de natuur meer
ruimte voor water

1 Trier
Vasthouden
meer

2 bergen
3 Afvoeren

want hogere d ken en zwaardere

pompen geen goede optie
MaatregelenGBS5
zomerbed
TB
hoofd
1
versmalling
2 kribben verlagen
3 nietuitjestaat
baggeren
8 leren atlas
graven nevengeulen
9
verlagen uiterwaarden
11 obstakels verw deren
12,16 d ken verzwaren
13 verbreden winterbed
A aanleg retentiebekken
nood overloopgebied wordt gecontroleerd
onder water
gezet b nood
minder aanleg noodovenloopgebreded
hoge kosten terpen uitkopen
 tw 1 e

B een flessenhals wordt het water

opgestuwd weinig ruimte voor rivier
door bebouwing

H2 4 Omgangsregeling met het water

watertoets regel zodat nieuwe terreinen
w 2ken iets veilig z n m.b.t water
een bouwactiviteit mag
de drie
stapsstrategie niet in de
weg
staan
waterproblemen mogen niet worden
afgewenteld problemen doorgeven

oprietrapsstrategie

stap 1 vasthouden
opvangen water b bron voorkomt afwenteling
 h r l l
voorkomt snelle afstroming
stap bergen
2

t del k opslaan
vetentiebehken
in open water of

veel ruimte nodig voor water

bergplaatsen
Stap 3 afvoeren
afwentelen van het waterprobleem op
een ander gebied
overheid probeert afwentelen te
voorkomen met stap 1 en 2

herhaling gaat om Fluviaal schaal

niveau

r n conferentie alle landen waar

R n door stroomt goed overleg
want actie van 1 land heeft gevolgen
voor andere landen