Zarządzanie w ujęciu zasobowym i

procesowym
§ W ujęciu zasobowym: mającym charakter statyczny, który uwzględnia podział
na części: rzeczową, finansową, ludzką i informacyjną.

§ W ujęciu procesowym uwzględnia się dynamizm procesów zachodzących w

przedsiębiorstwie. Chodzi o ciągłe doskonalenie procesu, jego projektowanie,
kontrolowanie i naprawianie.
Zarządzanie w ujęciu systemowym

§ W ujęciu systemowym: podejście kompleksowe uwzględniające otoczenie

wewnętrzne firmy oraz bliskie otoczenie zewnętrzne będące w relacji z
przedsiębiorstwem.

§ Zachodzą powiązania pomiędzy organizacją i innymi systemami

funkcjonującymi w otoczeniu (klientami, konkurentami,
dostawcami, rynkiem) oraz strukturę wewnętrzną i jej podsystemy (produkcji,
finansów, marketingu, obsługi).
Zarządzanie w ujęciu systemowym

System to zestaw składników, między którymi zachodzą wzajemne stosunki,

interakcje, gdzie każdy ze składników jest połączony z każdym innym lub
pośrednio. Można wyodrębnić następujące rodzaje takich powiązań:
§ relacje konkurencyjne,

§ relacje komplementarne, zgodność między możliwościami pracownika a

wymogami stawianymi mu przez organizację oraz między potrzebami a
zasobami organizacji.
§ relacje suplementarne, podobieństwo cech, celów i wartości cenionych przez
pracownika i organizację.
§ relacje sprzężone – utożsamianie się z organizacją.
Cel zarządzania

§ Ważne w zarządzaniu jest osiąganie celów, czyli poprzez efektywne działania,

bycie skutecznym oraz sprawnym.
 Cykle życia organizacji
Twórcy:
Alfred Marshall (1890)
Kenneth Boulding (1950)
Larry Greiner (1972)
Daniel Katz i Robert L. Kahn (1978)
Henry Mintzberg (1979, 1983)
Robert E. Quinn i Kim Cameron (1983)
Knut Bleicher (1979)
Ichak Adizes (1989)
Jeffry A. Timmons i Stephen Spinelli (2007)
David G. Sirmon, Michael A. Hitt, R. D. Ireland i
Brett A. Gilbert (2011)
E. A. Guryanova, I. N. Gurianov i S. A.
Mechtcheryakova (2014)
S. Tam, D. E. Gray (2016)
Cykle życia organizacji

Teoretyczne zaplecze etapów życia firm bierze swój początek z nauk

biologicznych, a więc z cyklu życia każdego żywego organizmu.

W koncepcji „klasycznej” wyróżnia się cztery fazy: narodziny (powstanie),

wzrost, dojrzałość i schyłek (likwidację lub śmierć) przedsiębiorstwa.

Ten podstawowy model był już wielokrotnie modyfikowany przez różnych

autorów. W istniejących modelach wyróżnia się najczęściej od 3 do 10 faz
rozwoju przedsiębiorstwa.
Typologia modeli

Kryterium zaawansowanie modelu wg Tam i Gray to:

§ Prymitywne (1950-1960)

§ Kontekstowe (lata 70 XX w.)

§ Ulepszone (lata 80 XX w.)

§ Potwierdzone (zwalidowane) (od 90 lat XX w.)

Kryterium obszar analizy to:

§ Postrzeganie tylko organizacji (Boulding)

§ Postrzeganie otoczenia organizacji (Bleicher)

Cykl życia organizacji Marshalla

Swoją teorię cyklu życia oparł na uprawie drzew w lesie, co stanowiło analogię
do firmy.

Składa się z 5 faz:

§ Narodzin,

§ Wzrostu,

§ Dojrzałości,

§ Śmierci,

§ Odrodzenia.
Cykl życia organizacji wg Bouldinga

Organizacje przechodzą ten sam cykl dorastania co organizmy żywe.

Cykl składa się z 4 etapów:

§ narodzin,

§ wzrostu,

§ spadku,

§ śmierci.
Model Greinera

Składa się z 5 faz:

§ tworzenie,

§ rządzenie,

§ delegowanie,

§ koordynacja,

§ współpraca.
Model Greinera
Model Greinera

Organizacje mogą znajdować się w dwóch stanach: ewolucji i rewolucji.

Stan ewolucji odnosi się do sytuacji, w której organizacja jest na ścieżce

stałego wzrostu, oznacza to m.in.: że powiększa ona liczbę zatrudnianych
pracowników czy zwiększa wpływy ze sprzedaży (towarów i/lub usług), ale
jednocześnie większe zmiany dotyczące jej funkcjonowania nie są
wprowadzane.

Analizował 500 największych firm na przestrzeni 50 lat.

Etap 1 4-8 lat spokojnego rozwoju i przychodzi kryzys organizacyjny, tzw.
rewolucja.
Model Greinera

Stan rewolucji jest swego rodzaju odpowiedzią na pojawiające się w organizacji

znaczące wstrząsy i konflikty zaburzające jej prawidłowe funkcjonowanie,
jednocześnie zmuszające kierownictwo do podejmowania radykalnych działań.

Stany ewolucji i rewolucji wraz z upływem czasu następują na przemian. Model

Greinera oprócz wskazanych dwóch stanów, zawiera dodatkowe trzy elementy:
wiek organizacji, rozmiar i tempo wzrostu branży.

Zdaniem Greinera siły działające w otoczeniu organizacji w mniejszym stopniu

niż jej historia determinują przyszłość organizacji.
Rozwój struktury organizacyjnej wg
Katz i Kahn
§ Struktury organizacyjne rozwijają się w ramach czasowego wzrostu
organizacji.
§ Trzy etapy rozwoju struktury organizacyjnej.

§ Etap pierwszy (początkowy), w którym członkowie organizacji współpracują w

oparciu o ich wspólne potrzeby i oczekiwania.
§ Etap drugi (stabilizacja struktury) następuje formalizacja i koordynacja
działań, formowanie się systemu władzy, powstaje nieformalna struktura,
role w firmie się formalizują.
§ Etap trzeci (dopracowywania wspierającej struktury) formują się systemy
adaptacyjne, takie jak np. kierowania, zaopatrzenia, następuje również
instytucjonalizacja więzi organizacyjnych.
Model rozwoju organizacji wg
Mintzberga
W 1979r. opracował model rozwoju organizacji, w którym wyróżnił cztery
podstawowe fazy:

Etap 1. Craft structure – pracownicy podejmują wspólne działania razem z

przedsiębiorcą. Dominują nieformalne działania, budują sprawny zespół.
§ Entrepreneurial structure – wertykalny podział pracy. Właściciel osobiście
podejmuje decyzje i koordynuje pracę zespołem. Zarządzanie scentralizowane,
budują przedsiębiorczość.

Etap 2. Bureaucratic structure– przedsiębiorstwo rozrasta się, masowa

produkcja o wąskim wachlarzu produktów. Struktura organizacyjna jest
rozbudowana, struktura biurokratyczna.
Model rozwoju organizacji wg
Mintzberga
Etap 3. Divisionalized structure – dywersyfikacja działalności. Dywizjonalizacja
struktury wzmacnia rozwój przedsiębiorstwa, wejście na nowe rynki, nowe
produkty.

Etap czwarty. Matrix structure, czyli umiędzynarodowienie działalności, wzrost

złożoności relacji produkt-rynek, struktura macierzy.
Model rozwoju organizacji wg Mintzberga
„polityka silnej ręki” z 1983r.
Zintegrowany model rozwoju
organizacji wg Quinna i Camerona
Zintegrowany model rozwoju
organizacji wg Quinna i Camerona
§ Rozważania oparli na analizie 9 modeli życia organizacji, na tej podstawie
wyróżnili cztery wspólne fazy.
§ Etap pierwszy (przedsiębiorczości) charakteryzuje się wczesnym stadium
innowacyjności oraz stworzeniem niszy i kreatywnością.
§ Etap drugi (kolektywności) charakteryzuje się wysoką spójnością i
zaangażowaniem.
§ Etap trzeci (formalizacji i kontroli) skupia uwagę na uzyskaniu i utrzymaniu
stabilności oraz instytucjonalizacji.
§ Etap czwarty (tworzenia oraz dostosowywania struktury), który
charakteryzuje się ekspansją i decentralizacją.
Rozwój jako wzrost wewnętrzny i
zewnętrzny wg Bleichera
§ Model wyróżnia sześć faz.

§ W fazie pierwszej (pionierska) następuje opanowanie technologii,

kształtowanie się produkcji oraz poszukuje się nisz rynkowych (zachodzące
procesy ukształtowanie produktu, opanowanie technologii).
§ Faza druga (zdobywanie rynku) dążenie do zwiększania grona klientów,
rozwija się struktura funkcjonalna, planowanie i kontrola, zmiana formy
organizacyjno-prawnej (przeciążenie kierownictwa, nowe rynki).
§ Faza trzecia (dywersyfikacja) to poszukiwanie nowych dziedzin wzrostu i
ekspansji, dywizjonalizacja struktury, planowanie strategiczne (struktura
dywizjonalna, controlling, procesy centralizacji i decentralizacji).
Rozwój jako wzrost wewnętrzny i
zewnętrzny wg Bleichera
§ Faza czwarta (fuzje i akwizycje) charakteryzuje się m.in. zakupem nowych
firm i przejęciem innych, następuje integracja i koncentracja, pojawia się
zjawisko synergii (holding strategiczny, umiędzynarodowienie, analiza
strategiczna).
§ Faza piąta (kooperacja) to współpraca, licencja i joint-ventures, alianse
strategiczne (joint venture, alianse strategiczne).
§ Faza szósta (restrukturyzacja) - następuje przebudowa i odnowa, obserwuje
się zmianę obszarów działalności, integracja i kooperacja (zwijanie
działalności, fuzje, sprzedaż).
Cykl życia organizacji wg Adizesa
§ 10 faz: przedzałożycielska (zaloty), niemowlęctwo, wzrost (dawaj-dawaj),
dorastanie, rozkwit, dojrzałość, faza arystokratyczna, wczesna biurokracja,
biurokracja, śmierć.
§ Często największym problemem organizacji jest nieskuteczność w
rozwiązywaniu ich własnych problemów.

Nasza praca ze wszystkimi klientami opiera się na silnej wierze w te wartości:

§ Wzajemne Zaufanie i Szacunek

§ Zmiana w oparciu o współpracę

§ Konstruktywny Konflikt

§ Skupienie na potrzeby Klienta

§ Współuzupełniające się Zespoły

§ Decydujące Przywództwo

§ Prostota

§ Wspólne Nagrody

§ Zasady zrównoważonego zarządzania organizacją.

Cykl życia organizacji wg Adizesa

§ W Metodologii Adizesa istnieją cztery role zarządzania, których nazwa kryje

się pod akronimem PAEI, na co składają się:
§ Rola celowego działania

§ Rola administrowania

§ Rola przedsiębiorczości

§ Rola integratora.
Cykl życia organizacji wg Adizesa

11 faz w metodologii:
§ Diagnoza organizacyjna,

§ budowa zespołu,

§ zmiana zarządzania,

§ budowa strategii,

§ Dostosowanie organizacji do strategii,

§ System zarządzania,

§ Transfer wiedzy „Adizes”

§ Optymalizacja,

§ Alokacja zasobów strategicznych,

Cykl życia organizacji wg Timmons i
Spinelli
§ zaproponowali ujęcie podstawowych typów przedsiębiorstw w formie
macierzy, w której oprócz faz cyklu życia uwzględniono także inne zmienne:
poziom niepewności i zmian, charakter stylu zarządzania i stopnia
sformalizowania struktury organizacyjnej.

§ Przedsiębiorstwa o dużym potencjale wzrostu operują w warunkach częstych

zmian i związanego z tym, wysokiego poziomu niepewności.

§ Z kolei podmioty bazujące na stylu życia właściciela oraz firmy rodzinne

cechują się niższym poziomem przedsiębiorczości i działają w bardziej
ustabilizowanym otoczeniu. Podmioty takie nie posiadają struktur
organizacyjnych lub struktury te są zbyt sztywne.
Cykl życia organizacji wg Sirmon,
Hitt, Ireland i Gilbert
§ Śledzi ramy teorii zasobów opartych na wyjaśnieniu stosunków między
menedżerami i zasobami firmy.

§ Od organizacji wymaga się posiadania strategicznych zdolności,

oznaczających umiejętność dopasowania się do zmieniających się warunków
otoczenia poprzez stałe pozyskiwanie nowych informacji i tworzenie z nich
unikalnych konfiguracji.

§ Fazy: Start-up, wzrostu, dojrzałości i spadku.

Cykl życia organizacji wg Gurianova,
Gurianov i Mechtcheriakova
§ Syntetyzują wcześniejsze badania teoretyczne w celu połączenia zarządzania i
kosztów transakcyjnych z cyklem struktury organizacyjnej.

§ Fazy (5): wprowadzenia, wzrostu, dojrzałości, nasycenia, recesji.

Cykl życia organizacji wg Tam i Gray

§ Wyróżniamy 4 fazy: początek, wysoki wzrost, dojrzałość, upadek/śmierć.

§ Optymalnym etapem jest 3 (dojrzałości) w OLC, w którym organizacja osiąga

równowagę między elastycznością a kontrolą. Organizacja ma przejrzystą
strukturę organizacyjną, komunikacja w organizacji jest uporządkowana i
sprawna, zintegrowane zarządzanie zespołem (np. metoda macierzowa).
§ Tracąc równowagę, organizacja może wpaść w stan upadku, który
charakteryzuje się niewystarczającą decentralizacją, nadmierną formalizacją,
hierarchiczną strukturą, która wzmacnia sztywność oraz niejasną
komunikację w organizacji.