1

○ cerebralna venska tromboza

● Promjena pritiska cerebrospinalne
Glavobolje tečnosti:
○ pseudotumor cerebri
Glavobolja je bol u glavi (akutan,
○ glavobolja nakon lumbalne
rekurentan ili hroničan), sa ili bez pratećih
punkcije
simptoma. Svaku glavobolju treba shvatiti
● Intrakranijalna infekcija
ozbiljno i savjesno je medicinski tretirati.
○ meningitis
Terapeutski pristup mora biti ciljan na
○ encefalitis
uzrok glavobolje.
○ apsces mozga
Ona je opći simptom akutne sistemske ili
○ subduralni empijem
intrakranijalne infekcije, intrakranijalnog
● Zloupotreba ili zavisnost od
tumora, povrede glave,cerebralne
supstanci:
hipoksije, mnogih oboljenja očiju, nosa,
○ ergotamin,
grla i zuba.
○ zloupotreba analgetika,
Glavobolja je razlog za oko 1,5% posjeta
○ alkohol
pacijenata porodičnom ljekaru.
○ kofein
● Metabolički poremećaji:
Klasifikacija glavobolja ○ apnea u spavanju
Primarne glavobolje: ○ bolest velikih visina
● Migrena ○ hipoglikemija
○ Migrena bez aure ● Intrakranijalna neoplazma
○ Migrena sa aurom ○ primarna
● Tenzione glavobolje ○ metastatska
○ Epizodična tenziona glavobolja ● Glavobolja udružena sa
○ Hronična tenziona glavobolja nekranijalnim strukturama:
● Klaster glavobolja ○ cervikalna glavobolja
Sekundarne glavobolje ○ glaukom
○ sinusitis
○ refrakcione anomalije
Potencijalni uzroci glavobolja:
○ bolest temporomandibularnog
● Primarna glavobolja zgloba
○ migrena ● Kranijalna neuralgija
○ tenziona glavobolja ○ neuralgija trigeminusa,
○ cluster“ glavobolja ○ postherpetična neuralgija
● Trauma:
○ potres, Samo 15% ljudi proživi svoj vijek a da
○ subduralni hematom, nikada nisu imali simptom glavobolje.
○ posttraumatska glavobolja Nasuprot tome, 15-20% osoba pati stalno
● Vaskularni poremećaji: ili povremeno od glavobolje.
○ apopleksija,
○ subarahnoidalna Faktori koji utiču na pojavu glavobolja:
○ intracerebralna hemoragija ● Životna dob
○ gigantocelularni arteritis ● Pol
○ maligna hipertenzija ○ do 18 godina nema razlike
○ feohromocitom, između polova

2
 ○ od 18.-45. godine 1:2 u korist znaci, cerebelarne probe:
žena koordinacija/dismetrija, ataxia)
○ od 45.-65. godine 1: 3 u korist ● Pregled glave i vrata
žena ● Pregled cervikalne kičme
○ iznad 65. godina 1: 2,5 u korist ● Pregled KV sistema
žena
●Zanimanje Alarmantni signali glavobolje:
●Porodično stanje
● „Prva ili najgora“ glavobolja u
●Životna sredina (urbana i ruralna)
pacijentovom životu
●Genetska predispozicija
● Glavobolja koja je subakutna u početku i
●Sistemska oboljenja
pogoršava se progresivno kako prolaze
dani ili sedmice
Dijagnoza glavobolja ● Glavobolja sa povišenom temperaturom,
1. Anamneza mučninom i povračanjem koji se ne
2. Fizikalni pregled (Opći i neurološki) objašnjavaju sistemskim oboljenjem
3. Dijagnostičke pretrage ● Glavobolja sa fokalnim neurološkim
○ Lab nalazima, edemom papile, promjenom
○ RTG dijagnostika svijesti ili spoznaje, ili sa ukočenim
○ EEG vratom.
○ CT glave
○ MR mozga UPOZORAVAJUCI /OPASNI
○ lumbalna punkcija
SIMPTOMI I ZNACI ZA
○ transkranijalno Doppler
ispitivanje (TCD) GLAVOBOLJU
○ Color Doppler krvnih sudova
vrata Simptomi:
○ psihološko testiranje. ● Prva/najgora glavobolja u životu
● Iznenadni početak prije 20. ili početak
Anamneza poslije 50. godine
● Karakteristike bola (lokalizacija, karakter ● Glavobolja se povećava u učestalosti /
bola, nastanak i trajanje, intenzitet, jačini
učestalost i vrijeme napada, širenje bola) ● Teža rano ujutro, budi pacijenta u toku
precipitirajuci faktori, olaksavajuci faktori noći
● Udruzene sistemske odlike ● Izražena egzacerbacija / pogoršanje sa
● Pridruženi neurološki simptomi naporom
● Lijekovi ● Fokalna neurološka disfunkcija
● Trauma
● Prethodna medicinska istorija Znaci
● Porodična anamneza ● Rigiditet u području potiljka, vrućica, osip
● Edem papile n. optici
Fizikalni pregled ● Fokalni neurološki znaci( unilateralna
● Opći aspekt, vitalni znaci, nivo svijesti slabost, parestezije, promjene vida)
● Neurološki pregled (kranijalni nervi, ● Prisutni patološki refleksi ili asimetrija
motorni sistem, misićna snaga, tonus, MTR
senzibilitet, mišićni refleksi, meningealni ● Izmijenjen nivo svijesti

3

Ozbiljni uzroci glavobolje:
● Subarahnoidalno krvarenje
● Tumor mozga
● ICV (ishemijski, hemoragicni)
● Subduralni hematom
● Arterijska disekcija
● Meningitis
● Tromboza venskog sinusa
● Opstruktivni hidrocefalus
Migrena
Ponovljeni napadi pulsirajuće glavobolje
koji veoma variraju u intenzitetu,
učestalosti i trajanju. Napadi su obično
unilateralni i često su praćeni anoreksijom
i povračanjem. Ponekad napadu prethode
ili se u toku napada javljaju senzorni,
motorni ili psihički poremećaji. Često je
familijarna pojava.
Distenzija i dilatacija kranijalnih arterija su
bitne odlike bolne faze, ali se na njima ne
mogu vidjeti trajne promjene.
Incidenca i prevalenca
● Bilo kada, obično između 10 i 40 god.,
poslije 50. godina često nestaje
● Učestalost javljanja varijabilna
● 75% su žene ( Uloga hormona?)
● Djeca i tinejdžeri, obično napadi kraće
traju, teže za dijagnostikovanje
Uzroci migrene
Uzrok je nepoznat. Izvjesne supstance,
osjećaji ili drugi trigeri vode ka dilataciji ili
kontrakciji cerebralnih krvnih sudova.
Često pozitivna porodična anamneza u
više od 70% afektiranih osoba (
nasljeđivanje osjetljivosti na trigere? ).
Patofiziologija
Još uvijek nije u potpunosti rasvijetljena.
Veći broj hipoteza: vaskularna,neurogena…
Neurogena teorija migrene (nepoznati „
trigger faktor“ aktivira perivaskularne
trigeminalne aksone koji nadalje
oslobađaju vazoaktivne neuropeptide u zid
krvnih sudova i izazivaju sterilni
inflamatorni odgovor).
Faze migrene
1. Prodromalna faza
2. Faza aure
3. Glavobolja
4. Zavrsetak glavobolje
Prodromalna faza
Prisutna kod je 60% pacijenata. Serija
simptoma prethodi glavobolji. Može se
javiti prije danima, predviđa glavobolju.
Prodromalni simptomi:
● ukočen vrat, vrtoglavica,, anoreksija
● osjetljivost na zvuk, umor
● poteškoće u izvođenju mentalnih
zadataka
● depresija/iritabilnost, euforija
● fotofobija
● učestalo uriniranje
● osjećaj hladnoce
Faza aure
Prisutna kod 20% pacijenata. Promjena u
vizualnoj percepciji i obično se javlja 5-20
minuta prije glavobolje.
Pojava skotoma, geometrijskih figura
(teihopsija ili fortifikacijski oblik - cik-cak
linije nalik na tlocrt tvrđave ), gubitak
vidnog polja, treperenje/blješteča svjetlost
(fotopsije)
Vizualne halucinacije, „sindrom Alise u
zemlji čuda“ (izobličene figure).
4
 Ostala čula: čudni mirisi, nepostojeći
zvuci, trnjenje, bockanje (parestezije),
teškoće u govoru, slabost ekstremiteta
Drugi rjeđi prodromi: diplopija, ataxia,
vertigo, sinkopa, hiperosmija.
Faza glavobolje
Umjerena do jaka bol, traje 1-3 dana.
Obično jedna strana glave u i oko oka,
može se premještati
Obično se pojačava sa aktivnošću.
Pulsirajući kvalitet.
Manifestacije:
● Anoreksija, mučnina, povračanje(
gastrična staza) 90%
● Fotofobija, osjetljivost na zvuk i
mirise
● Glava i lice edematozno, osjetljivo,
blijedo
● Preznojavanje, osjećaj topline ili
hladnoće
● Depresija, nervoza, iritabilnost
Faza završetka glavobolje
Bol se polako gubi, obično u toku nekoliko
sati. Pospanost ili san signalizira ovu fazu.
Umor, iritabilnost i povračanje su česti.
Postdromalna faza
I dalje snažan umor i iritabilnost. Mogu
postojati teškoće u koncentraciji.
Osjetljivost poglavine na dodir. Moze
trajati nekoliko dana.
MIGRENA BEZ AURE
Dijagnosticki kriteriji
A. Najmanje 5 napada koji ispunjavaju
kriterije „B-D“
B. Napadi glavobolje traju 4-72 sata
C. Glavobolja ima najmanje dvije od
sljedećih karakteristika:
a. Unilateralna lokacija.
b. Pulsirajući kvalitet.
c. Umjeren do izrazit intenzitet(
inhibira ili onemogućava dnevne
aktivnosti).
d. Pogoršava se penjanjem uz
stepenice ili sa sličnom
rutinskom fizičkom aktivnošću.
D. U toku glavobolje javlja se najmanje
jedno od navedenog:
a. Mučnina i/ili povračanje
b. Fotofobija,fonofobija,
osmofobija
Trigeri/ uzročnici migrene
● Hrana i dodaci hrani:
○ nitrati,
○ sulfati(pečeno i dimljeno meso,
crno vino, suho voće, supe iz
konzervi)
○ umjetni zaslađivači
○ mliječni produkti
○ kofein(kafa i kola)
○ čokolada
● Stres i mišićna napetost/fizički i
emocionalni stres
● Senzorni trigeri: bliješteća svjetla,
zvukovi, mirisi
● Promjena vremena: osjetljivost na
visoku vlažnost, izrazite promjene
temperature, promjene pritiska
● Hormonalne promjene ( oko 70% zena
sa migrenom ima napade glavobolje
prije, u toku ili na kraju menzesa.
● Najvažniju ulogu u ovome imaju
prostaglandini, posebno PGE2
● Oralni kontraceptivi mogu precipitirati
napad.
Dijagnoza migrene
Anamneza je od najvećeg značaja i ne
postoji nijedan dijagnosticki test koji je
specifičan za migrenu.
Objektivni fizikalni i neurološki nalazi
obično su normalni. U zavisnosti od
5
anamneze i kliničkog nalaza rade se i
dodatne pretrage.
Tretman migrene
● Opće nefarmakološke mjere
● Specifični nefarmakoloski tretman
● Farmakološko liječenje- prekidanje
napada (abortivna terapija)
● Farmakološko liječenje
profilakticka terapija
Opće nefarmakološke mjere
Identifikacija i izbjegavanje „okidača“
glavobolje (ishrana, stres, spavanje,
izbjegavanje flasha, gledanje televizora,
nagle promjene barometarskog pritiska)
Specifični nefarmakoloski tretman:
● Fizikalna terapija
● Relaksaciona terapija
● Hipnoza
Tretman migrene:
-Tokom napada je smanjena apsorpcija
lijekova i zato se preporučuju šumeće
tablete i lijekovi sa oralnom apsorpcijom
-Početi s lijekom cim pocne glavobolja ili u
auri kombinacija lijekova- apsorpcija uz
pomoc kofeina
-Analgetici za blaži do umjereni bol(
paracetamol, NSAIL)
-Dodatna terapija: metoclopramid 10 mg
3x1
3. Farmakološko liječenje;
Akutni napad:
Ergotamin tartarat 1-4 mg
Dihidrogotamin (DHE) 2-4 mg
Sumatriptan 50-200 mg
Paracetamol 500-2000mg
Metamizol 500-2000mg
Diklofenak 100-150 mg i drugi NSAID,
ASA
Metoklopramid 5-30mg
Ergotaminski preparati:
-koriste se vec vise od 50 godina i imaju
jak vazokonstriktorni efekat na dilatirane
arterije
-primjenjuju se peroralno, sublingvalno,
rektalno, intramuskularno,cak i
intravenozno
-Ergotamin tartarat ne koristiti duže od 2
-
dana sedmično
-Dihidroergotamin: može se dati sc.,
intramuskularno u dozi 0,25-1 mg, rjeđe
intravenski
Neželjeni efekti ergotamina:
Mucnina, povracanje, vazokonstrikcija,
endarteritis
Gangrena, rijetko nastaje
Ergotaminska zavisnost ( ergot
glavobolja)
Selektivni agonisti 5HT1B/1D
receptora-triptani:
Daje se oralno (50-100 mg) ili s.c. 6mg (
postoje i intranazalni pripravci)
Daje se poslije početka napada , ne
treba ga dati u auri, efikasan je ako se
primijeni za svo vrijeme napada, ne davati
ga unutar 24 sata od davanja ergot.
preparata, niti davati ergotaminske
preparate 6 sati poslije davanja
sumatriptana (Imigran).
URGENTNI TRETMAN:
Sumatriptan (Imigran) s.c. ili DHE 5-
dihidroergotamin (Migranal) -1mg s.c. ili IV
ili IM
Meperidine ( Dolantin, Petidin ) 50-100
mg IM/IV
Metoklopramid (Reglan)
Profilakticka terapija:
Ova terapija se uvodi kod pacijenata koji
imaju vise od jednog napada sedmicno i
6
koji traju nekoliko dana i onemogućavaju
svakodnevne aktivnosti.
⮚ Blokatori beta-adrenergickih
receptora: Propranolol, atenolol imaju
prednost. Ne davati ih kod asmatičnih
bolesnika i vrlo oprezno se daju
dijabeticarima.
⮚ Antidepresivi- kod adolescenata se
nerijetko dobar efekat postiže
amitriptilinom.
⮚ Blokatori kalcijumovih kanala
⮚ Preparati ergotamina
⮚ Antiepileptici (Valproična kiselina,
karbamazepin kod odraslih, a
fenobarbiton i fenitoin kod male djece
pokazali su efikasnost u profilaksi
migrene)
⮚ Magnezijeve soli( Hipoteza o deficitu
magnezija)
PROFILAKTICKA TERAPIJA MIGRENE
● propranolol 40-240 mg
● atenolol 50-100 mg
● pizotifen 2,5-10 mg
●naproxen 375-500 mg
●verapamil 240-320 mg
●Na-valproat 600-1200 mg
■Najmanje dvije od navedenih
karakteristika bola:
1.Kvalitet pritiska/stezanja (nepulsirajuci)
2.Blag ili umjeren intenzitet ( može
inhibirati, ali ne i onemogućiti aktivnosti)
3.Konstantna, tupa, bilateralna bol
4. Ne pogoršava se penjanjem uz
stepenice ili sličnom rutinskom fizickom
aktivnoscu.
■Oboje od dole navedenog:
1. Bez mucnine ili povracanja ( moze se
javiti anoreksija)
2. Fotofobija i fonofobija su odsutne, ili je
prisutna jedna ali ne i druga.
TRETMAN:
Ako je povremena -OCT
Najbolje uzeti lijek kada počne
glavobolja
Ako ne prestaje konsultovati ljekara
Dodatni tretman:
Aplikacija toplo/hladno, tuširanje toplom
vodom
Masaza glave i vrata
Odmor i san, relaksacija, vježbe

PNEUMONIA, HOPB, ASTMA

TENZIONA GLAVOBOLJA

⮚ Najčešći tip glavobolje
⮚ Obicno konstantan, tup
obostrano
⮚ Osjecaj zategnutosti u vratu i
ramenima
⮚ Obicno pocinje polako i postepeno
⮚ Često počinje sredinom dana
⮚ Cesto se zove stres glavobolja
⮚ Cesto u pozadini anksioznost i
depresija
Tenziona glavobolja (kriteriji):
Prikaz slucaja:
Pacijent 65 god.dolazi zbog kaslja unazad
bol, 10 dana. Navodi da je malaksao otezano
dise,ima bolove u desnoj strani grudnog
kosa. Nije mjerio temp. Iskasljava obojen
zuckast sputum. Lijeci se od hipertenzijs i
dijabetesa unazad 15 god. Negira alergiju
na lijekove. Prije 1 mjesec uzimao
ciprofloksacin zbog urinarne infekcije. TA
110/70 mmHg,CP 72 min.,temp.36.9 C
Nalaz na srcu uredan. Pulmo krepitacije
desno bazalno.

7
 * imunokompromitirane osobe
Definicija: * teske povrede
Pneumonija je akutna infekcija plucnog *pusaci
parenhima ukljucujuci alveolarne prostore *izlozenost toksicnim gasovima
i intersticijalno tkivo pracena znacima * alkoholizam
akutne bolesti. Termin vanbolnicka * stanja poslijenoperativnih zahvata
pneumonija ili pneumonija stecena u * komorbiditet
zajednici podrazumjeva upalu pluca kod * plucne bolesti
prerhodno zdravih osoba koje su inficirane *upotreba droga
izvan bolnice. * trudnoca
Pneumonija u zemljama u razvoju
znacajan je uzrok morbiditeta i Ciljana anamneza:
mortaliteta. Nakon dijareje drugi je uzrok ● Pocetak oboljenja,simptomi
smrti od infektivnih oboljenja. Godisnja ● Zanimanje
incidenca zavisi od dobne skupine : ● Kontaky sa zivotinjama
Djeca 34-40/1000 ● Postojeca oboljenja
8-39 god. 5-6/1000 ● Lijekovi
Starije od 75 god. 34/1000 ● Putovanja
Mortalitet zavisi od tezine bolesti i krece ● Pusenje alkohol
se od manje od 1% za lake pneumonije ● Mogucnost inhaliranja stranog
lijecene ambulantno,preko 4-12% lijecene tijela
u bolnici i 30-50% za one koji su se lijecili u ● Mogucnost udisanja toksicnih
jedinicama intenzivne njege. gasova
● Alergije
Etiologija
Bakterije su najcesci uzrocnici pneumonije Simptomi:
kod starijih od 30god. Virusi su uzrocnici ● Bol i stezanje u grudima
2-5% pneumonija ● Pleuralgija
(rsv,parainfluenzae,influenzae…) ● Dispnea i ortopnea
Legionela j chlamidia i micoplazma su ● Kasalj
izazivaci atipicne pneumonije. ● Groznica
Sindrom atipicne pneumonije temelji se na ● Produkcija sputuma
razlikama u pocetku bolesti koji je ● Konfuzija
postepen i evoluciji koja je produzena u ● Nocno znojenje
odnosu na klasicnu pneumoniju.
Fizikalni nalaz:
Pneumonija izazvana virusima - je teska i ● Perkutorno smanjena
cesto fatalna komplikacija. U klinickoj slici rezonancija,tmulost
osim dispneje,hemoptoje,cijanoze ● Auskultatorno oslabljeno
dominira i visoka temp.,progresija plucnih vezikularno disanje praceno sa
lezija i vaskularni kolaps. Fungalne bolesti kasnim inspiratornim pukotima
su akcidentalne infekcije a kasalje je ● Pozitivni govorni zvuci
permanentan simptom. bronhofonija i pektorilokviju

Faktori rizika: Vazno!!

*starija dob

8
Pneumonija kod starijih i osoba sa ● Lab:(KKS SE urea kreatinin ALT
oslabljenim imunitetom ponekad nema AST)
klasicne simptome nego se prezentira
konfuzijom pogorsanjem osnovnog Sputum na M.tuberculosis treba uzeti u
oboljena i padovima. slucaju:
Obicno je kod takvih odsutna povisena ● Dugotrajnog produktivnog kaslja
temp.ali tahikardija je skoro uvijek ● Opste slabosti
prisutna zajedno sa fizikalnim nalazom na ● Nocnog znojenja
plucima. ● Gubitka TT
● Kod osoba sa povisenim rizikom
Laboratorija: leukocitoza,povisen
CRP,ubrzana SE
Dg: zlatni standard je plucna biopsija ali Indikatori prognoze kod pacijenata sa
vecina vodica navodi RTG. pneumonijom:
Britansko torakalno drustvo je predlozilo
Kada uraditi RTG: jednostavan sistem procjene tezine
● Stariji od 40 god. pneumonije nazvan CURB-65.
● Sa astmom C-confusion
● Sa HOPB U- urea
● Pusaci R-respiration
● Sa komorbiditetom B-blood pressure
Ovaj sistem se sastoji od procjene 6
Oprez: lazno negativan nalaz RTG pluca je indikatora sa ukupnim skorom od 0-6.
moguc kod pacijenata sa : Teska pneumonija se definira skorom 3 i
dehidracijom,pneumonijom izazvana vise (mortalitet 22%).
pneumocystus carini,teska 1. Pojava nove konfuzije i
neutropenija,tokom prva 24 h bolesti. dezorjentacija prema osobama
Kontrolni snimak je osobito vazan kod prostoru vremenu ili rezultat na
pusaca starijih od 40 god.i sumnje na skracenom mentalnom testu <8
malignitet. 2. Urea >7
3. Respiracija >30 min
Diferencijalna dg: 4. Sistolni pritisak -<90 mmhg
● Pogorsanje HOPB 5. Dijastolni<60 mmhg
● Pogorsanje astme 6. Dob >65
● Plucni edem
● Karcinom pluca Kontrola pacijenata nakon inicijalnog
● Bronhiektazije postavljanja dg treba sa je unutar 24h.
● Inhalirano strano tijelo Ukoliko ne dodje do poboljsanja simptoma
● Embolija pluca unutar 48h reevaluirati th i eventualno
uputiti pacijenta u bolnicu. Na kraju
Preporuceni dg testovi kod sumnje na lijecenja potrebna je zavrsna konteola sa
pneumoniju: procjenom rizika i upustvom za prevenciju
● RTG pluca pneumonije.
● Sputum Vazno!! Teska pneumonija ima veliku
● Pulsna oksimetrija smrtnost zato je treba na vrijeme
prepoznati.

9
Na procjenuj tezine pneumonije utice Pneumonija se lijeci empirijski
postojanje komorbidnih stanja: antibioticima na osnovu karakteristika
● Maligna oboljenja pacijenta i epidemioloski ocekivanog
● Srcana insuficijencija uzrocnika. Izbor odgovarajuceg antibiotika
● Cerebrovaskularna oboljenja je veoma vazan osobito s gledista pojave
● Jetrena insuficijencija sve veceg broja rezistentnih bakterija.
● Bubrezna insuf. Veoma je bitan i podatak o koristenju
● DM antibiotika u posljednja tri mjeseca.
● Hronicni alkoholizam
● Stanje poslije splenektomije Upotreba antibiotika u posljednja tri
● HOPB mjeseca ? Ako je odgovor NE onda
● Bronhiektazije AZITHROMYCIN ili DOXYCYCLIN.
Ako je odgovor DA onda AZITHROMYCIN
Komplikacije: plus AMOXICYCLIN 3×1g ili AMOXICLAV
● Apsces pluca 2×1 g (kinolonski ab) ili samo
● Pleuralba efuzija LEVOFLOXACIN 1-2×500mg
● Empijem (nekinolonski).
● Plucna embolija
● ARDS Suspektna aspiraciona pneumonija -
amoxiclav ili clindamycin u uobicajenim
● Metastatske infekcije dozama.
● Meningitis
● Artritis Pacijent sa skorasnjom influencom
● Endokarditis (mogucnost superinfekcije) - levofloxacin
● Peritonitis sepsa ili amoxiclav ili cefuroxim.
● Bubrezna i srcana
insuficijencija Duzina antibiotske terapije:
Blaga pneumonija- 7 dana
Tretman Teska pneumonija bez izolacije uzrocnika-
Lijecenje pneumonije se provodi 10 dana
*opstim mjerama Izolirani staphylococcus aureus,legionella
* antibiotskom terapijom species,gram negativne bakterije-14-21
dan

Neuspjeh antibiotske terapije: kada nema

Opste mjere poboljsanja klinicke slike i normalizacije
● Adekvatna hidracija i ishrana povisene temperature unutatr tri dana
● Antitusici kod neproduktivnog treba razmotriti eventualne razloge za
kaslja neuspjeh antibiotske terapije.
● Ekspektoransi kod produktivnog
kaslja Prevencija pneumonije
● Analgetici i antipiretici Higijena (pranje ruku)
● Prestanak pusenja Fizicka aktivnost,zdrava ishrana
● Oksigenacija Vjezbe disanja kod pacijenata sa rizikom
Ustajanje iz kreveta,sjedenje u
Antibiotska terapija stolici,hodanje kod lezecih pacijenata

10
Imunizacija(pneumokokna vakcina nakon ● Izlozenost na rsdnom
65.god.,vakcina za H.influenzae i vakcina mjestu,prasina i hemikalije
za influenzu). ● Aerozagadjenje zatvorenog
prostora nastalo grijanjem i
HOPB kuhanjem i vanjsko zagadjenje
● Infekcije
Hronicna neutrofilna upala disajnih ● Genetski deficit alfa 1 antitripsin
puteva.
Postupna pojava Dokazi govore da je HOPS slabo
simptoma(kasalj,iskasljavanje,dispneja). dijagnosticiran u svim stadijima. Mnogi
Progresivna bronhoopstrukcija. pacijenti ne dodju kod svog ljekara dok ne
Karakteriziran smanjenjem maksimalnog izgube najmanje 50% plucne funkcije.
ekspiracijskog protoka i usporenim Ranije prepoznavanje bolesti moze
forsiranim praznjenjem pluca. pomoci u zaustavljanju procesa i
usporavanju propadanja plucne funkcije.
HOPB se odnosi na simptome hronicne 4.vodeci uzrok smrti u industrijski
respiratorne bolesti koji su karakterizirani razvijenim zemljama. Jedini glavni uzrok
sa: smrti cija se prevalenca povecava narocito
● Fiksnim tj.ireverzibilnim suzenjem kod zena. Povecanje tereta za sisteme
disajnih puteva zdravstvene zastite kako populacija stari.
● Wheezingom,kasljem,dispnejom,po Prevalenca: 4-6% odrasle populacije u
vecanom produkcijom Evropi imaju klinicki relevantnu HOPB.
sputuma,ugrozenom razmjenom Preko 10% odraslih Evropljana ima
gasova dokazano ogranicenje protoka vazduha.
● Progresijom bolesti kod pusaca Mortalitet od HOPB je vjerovatno
● Termin hopb ukljuvuje hronicni podcijenjen.
bronhitis i emfizem
Definicja GOLD 2016: HOPB Prikaz slucaja:
multikomponentna/multisistemska bolest Muskarac 48 godina dolazi na pregled.
tj.primarno zahvaca pluca Zali se da unazad nekoliko dana ima
(multikomponentna) otezano disanje i kasalj. Simptomi su
I znacajni sistemski efekti poceli prije pet dana curenjem iz nosa.
(multisistemska). Navodi da duze vrijeme ima kasalj i
iskasljava bijelicast sekret koji je povecan
Klasifikacija prema tezini u proteklih 2 dana. Slicne epizode ima
GOLD 1-blaga: FEV 1> 80% predvidjenog svake zime od prije 4 god.
GOLD 2-umjerena: 50% < FEV1< 80% Anamneza:temperatura,kasalj,kakav
predvidjenog je,sputum,stezanje u grudima,da li se
GOLD 3-teska: 30% < FEV1<50% disanje pogorsava kada je prehladjen ili u
predvidjenog fizickom naporu,pusacki status,da li je na
GOLD 4- vrko teska: FEV 1 < 30% radnom mjestu izlozen
predvidjenog parama,dimovima,apetit, gubitak tt,ranije
bolesti,alergije,lijekovi.
Faktori rizika za HOPB: Pacijent: T: 36.5C,kasalj se javlja poslije
● Pusenje (15-49% pusaca razvije ustajanja,produktivan iskasljaj,povremeno
hopb) ima stezanje u grudima narocito ako se

11
prehladi ili pri penjanju uzbrdo,pusi 40 1. Moze biti normalan na pocetku
vodina do 2 kutije cigareta,nije nikada bolesti
prestao pusit. Nije bolnicki lijecen zbog 2. Produzen ekspirij
navedenih tegoba. Uobicajene dnevne 3. Wheezing
aktivnosti obavlja bez 4. Povecam promjer grudnog kosa
problema,povremeno osjeca umor. Apetit 5. Hipersonornost perkutorno
dobar,nije gubio na tezini. Zidar,zivi u 6. Disanje kroz skoro stisnute
vlastitom domacinstvu,grije se na pec s usne-oslabljen disajni zvuk
cvrstim gorivom. U djetinstvu nije bio
cesto bolestan a unazad tri god.ima Diferencijalna dg:
povisen KP. Negira alergiju. Majka umrla 1. Astma
od Ca pluca,otac ima hipertenziju. 2. Kongestivno zatajenje srca
3. Bronhiektazije,tbc,obliterirajuci
Kljucni pokazatelji za razmatranje bronhiolitis,difuzni panbronhiolitis
dijagnoze HOPB :
Razmatrati HOPB i uraditi spirometriju ako Razlika izmedju astme i HOPB:
postoji bilo koji od ovih pokazatelja kod
osobe starije od 40 god. Ti pokazatelji HOPB: pocetak u zrelom dobu
nisu dovoljni za dg.ali postojanje vise Spora progresija simptoma
kljucnih pokazatelja povecava Duga historija pusenja
vjerovatnocu dg. Dispneja tokom tjelesnog napora
1. Dipneja koja je progresivna Uglavnom ireverzibilna opstrukcija
tj.pogorsava se vremenom. Obicno disajnih p.
se pogorsava pri naporu. Neutrofilni infiltrat
Perzistentna tj.postoji svakog
dana. Bolesnici je opisuju kao ASTMA: pocetak ranije u zivotu
pojacan napor pri disanju,glad za Simptomi variraju od dana do
zrakom. dana
2. Hronicni kasalj moze biti Simptomi po noci i u rano jutro
intermitentan i moze biti Alergije,rinitis,ekcem prisutni od
neproduktivan ranog djet.
3. Hronicno stvaranje sputuma-bilo Porodicna anamneza astme
koji vid hronicnog stvaranja Uglavnom reverzibilna opstrukcija
sputuma moze ukazati na HOPB disajnih put.
4. Izlozenost faktorima Eozinofilni infiltrat
rizika(duhanski
dim,prasina,hemikalije) Testovi funkcije pluca(dg HOPB) :
● Promjene funkcije pluca nastaju
Simptomi HOPB: dugo prije nastanka simptoma
1. Wheezing tj.zvizdanje HOPB
2. Hronicni kasalj pogorsan ujutro ● Forsirani ekspiratorni volumen u
3. Povecana produkcija sputuma prvoj sekundi FEV 1 je
4. Kratkoca daha pri naporu najpouzdaniji test
5. Povecanje umora kako bolest ● PEF je najnepouzdaniji kod HOPB
napreduje
Fizikalni pregled:

12
RTG snimak pluca bi trebao biti uradjen Kortikosteroidi:
kod svih starijih pacijenata i pusaca sa ● Poboljsavaju plucni
hronicnim kasljem zbog mogucnosti funkciju,simptome,kvalitet
pojave karcinoma pluca,tbc i dr.patoloskih zivota,redukuje egzacerbacije
stanja. RTG je cesto normalan u ranom ● Za pacijente ciji je FEV1 <50%
stadiju HOPB. Hiperinflacija je najcesci predvidjenog
rezultat pregleda. ● Inhalirani kortikosteroidi su
udruzeni sa povecanim rizikom od
Menadzment HOPB: pneumonija
● Prestanak pusenja je jedina ● Hronicni tretman sa sistematskim
intervencija koja ce usporiti kortikosteroidima izbjegavati
progresiju bolesti
● Lijekovi jedino mogu pruziti Posljedice egzacerbacije HOPB:
privremeno ublazavanje simptoma ● Negativan uticaj na kvalitet zivota
● Uticaj na simptome i pl.funkciju
Metode tretmana: ● Ubrzavanje smanjenja pl.funkcije
● Prestanak pusenja ● Povecan mortalitet
● Terapija bronhodilatatorima ● Povecani ekonomski troskovi
● Kortikosteroidi
● Vakcinacija Akutna egzacerbacija HOPB:
● Rehabilitacija
● Terapija oksigenom Najcesci uzrocnici :
● Edukacija pacijenta ● Haemophylus influenzae
● Moraxella catarhalis
Terapija bronhodilatatorima: ● Streptococcus pneumoniae
● Antiholinergici: inhalirani
ipratropium 4-6 udisaja 4× dnevno Kada ukljuciti antibiotsku th?
je tretman prve linije ● Povecana dispnea
● Beta 2 agonisti dugodjelujuci i ● Povecana produkcija sputuma i
kratkodjelujuci- manje efektivni od obojenost
antiholinergika ali mogu pomoci u ● Povecana temperatura
kombinaciji
● Teofilin moze biti koristan tretman Antibiotici :
druge linije ali treba biti svjestan ● Prvi izbor:
nezeljenih efekata amoxicilin,doxicyclin,TMP-SMX
● Drugi izbor: amoxicilin-klavulonska
Ostali tretmani: kis.,azitromicin,klaritromicin(ako je
● Vakcinacija:vakcina protiv gripe i koristena antibiotska th prethodnih
pneumokoka mogu smanjiti sest sedmica)
egzacerbaciju
● Antibiotici jedino korisni kod Inicijalni farmakoloski tretman:
egzacerbacije ● Gold1: antiholinerhik ili beta 2
● Rehabilitacija supervizirani agonist kratkog djelovanja
programi vjezbi poboljsavaju ● Gold 2: antiholinergik dugog
izdrzljivost i neovisnost djelovanja ili beta 2 agonist dugog
djelovanja

13
 ● Gold 3: inhalacijski kortikosteroidi i ● Sindrom iritabilnog crijeva
beta 2 agonist dugog djelovanja ili ● Ishemijsko oboljenje srca
antiholinergik dugog djelovanja ● DM
● Gold 4: inhalacijski kortikosteroid i ● Oboljenje tireoidne zljezde
beta 2 agonist dugog djelovanja i ili
antiholinergik dugog djelovanja Dispepsija moze biti organska (ulkus
zeluca i duodenuma,karcinom
jednjaka,zeluca…) i funkcionalna
(kafa,duhan,brza hrana,poremecaj
BOL U ABDOMENU motiliteta jednjaka).

DISPEPSIJA Prevalenca dispepsije prema vrsti:

● Funcionalna 60%
● Pepticka ulkusna bolest 15-25%
- je kompleks simptoma koji ● Refluksni ezofagitis 5-15%
karakterizira: ● Ca zeluca i ezofagusa
● Epigastricnj bol ili
neugodnost Pocetni koraci:
● Zgaravica regurtacija ● Iskljucite druge moguce uzroke
kiseline dispepticnih simptoma sa
● Povecano nadimanje i detaljnom anamnezom i fizikalnim
podrigivanje pregledom
● Mucnina i ili povracanje ● Razmotriti kardijalne j
● Osjecaj abnormalne ili hepatobilijarne izvore kao i
usporene digestije ili simptome inducirane lijekovima
osjecaj rane zasicenosti narocito NSAID
● iskljuciti alarmantne simptome!!!!!
Epidemiologija: ● Oprez kod osoba starijih od 50
● Prevalenca dispepsije se krece od god.!!!
25 do 50 % u opstoj populaciji
● Simptomi su stalni ili cesti i Alarmantni simptomi :
rekurentni ● Perzistentno povracanje,nocna bol
● Kvalitet zivota pacijenata je ● Git krvatenje ili anemija
znacajno nizi cak nizi nego kod ● Abdominalne mase
onih sa oboljenjem peptickog ● Gubitak TT
ulcera ● Disfagija
Za pacijente starije od 50 god.ili one sa
alarmantnim simptomima ENDOSKOPIJA
SA BIOPSIJOM je ZLATNI STANDARD !
Dif.dg:
● Gastroezofagealni reflux-GERB DISPEPSIJA I NSAID
● ulkus zeluca i duodenuma Upotreba NSAID je svakako povezana sa
● Gastricni kancer negativnim efektima na sluznocu GIT-a.
● Ezofagealni spazam Prestanak koristenja NSAID kod korisnika i
● Sindeom malapsorpcije posmatranje za pocetak su dovoljni. (Ako
● Oboljenje pankreasa i zucne kese se NSAID ne mogu prekinuti -PPI).

14
 Zgaravica predstavlja osjecaj pecenja u
FUNKCIONALNA DISPEPSIJA epigastriju ili restrosternalno sa
Ne ukljucuje lezije sluznice ili strukturne tendencom sirenja prema vratu.
abnormalnosti. Cesca kod zena. Obicno se pojavljuje nakon jela,narocito
Epigastricna bol i osjevaj punoce,rana poslije obilnih obroka a pogorsava se
zasicenost,mucnina i ili povracanje. naginjanjem prema naprijed lezanjem i
Uzroci: obicno su nepoznati ali moze biti i naprezanjem.
prolazni ulceri,poremecaj gastricnog Cesto se javlja i regurgitacija tekucine u
motiliteta,negativni efekti lijekova,H.pylori. usta koja se obicno pojavljuje nocu.
Ponekad se javlja bolno gutanje kao
GERB posljedica refluksnog ezofagitisa,bolesnik
● Pojava kiselog zelucanog sadrzaja osjeca tupu retrosternalnu bol. Nekada
ili alkalnog duodenalnog sadrzaja u moze biti toliko intenzivan da imitira
jednjaku bez podrigivanja ili napad angine pektoris. Dijagnoza se
povracanja postavlja na osnovu anamneze. Fizikalni
● Ako su zgaravica i regurgitavija pregled je obicno negativan. Endoskopija.
dominantni simptom visoka je
specificnost i senzitivnost za gerb Simptomi GERB:
● Uzroci:slabost donjeg ● Tipicni: zgaravica
ezofagealnog sfinktera,hijatalna . regurgitacija
hernija,otezano praznjenje ● Atipicni: astma
zelucanog sadrzaja,povevan Kasalj
intraabdominalni pritisak Hipersalivacija
Laringitis…
Lijecenje dispepsije: nefarmakoloske
mjere Terapija GERB:
Farmakoloski ● PPI (inhibitori protonske pumpe)
tretman(antacidi su ● H2 antihistaminici
neefikasni za ○ Pacijenti bi se trebali
funkcionalnu ponovo procijeniti nakon 4
dispepsiju,antacidi sedmice th
se ne preporucuju
kao tretman Savjet pacijentu:
neispitanih ● Podizanje uzglavlja kreveta
dispepsija kod ● Reduciranje povecanje TT
pacijenata kod kojih ● Izbjegavanje tijesne odjece koja
je nadjeno da su povecava intraabdominalni pritisak
H.pylori negativnj) ● Cesci i manji obroci hrane
● Izbjegavanje obroka pred spavanje
GERB je cesta pojava samo povremeno ● Izbjegavanje
rezultira u simptomima koji nastaju kao pusenja,kafe,gaziranih pica i
posljedica osjetljivosti sluznice jednjaka alkohola
na iritirajucu zeludacnu kiselinu ili zucne
kiseline.
ULKUS ZELUCA I DUODENUMA

15
Ulkus je okrugli ili linearni defekt sluznice
koji prodiruci prema serozi probija i misice
sluznice. Uzrok je H.pylori.
H.pylori kao grupa 1 definitivnih
karcinogena kod ljudi.
Simptomi:
● Povremeni bol u epigastriju koji se
ne siri
● Dispepsija
● Nelagodnost u gornjem dijelu
trbuha na prazan zeludac kod
duodenalnog a nakon uzimanja
jela kod ulkusa zeluca
VAZNO!!
Svi pacijenti sa peptickik ulkusom i
infekcijom sa H.pylori bi se trebali tretirati
antibioticima. Nije preporucena empirijska
th (bez potvrde H.pylori).
Test za H.pylori
Strategija testiraj i tretiraj za neispitane
dispepsijw kod mladjih pacijenata (50god i
nize) koji nemaju alarmantnih odlika bila bi
najbolji izbor.
UBT(urea izdisajni test) je najpreferiraniji
test.
Lokalno validni seroloski test je druga
opcija.
Monoterapija je neefikasna i postoji velika
mogucnost za razvoj otpornosti H.pylori.
Danas se za dg preporucuje uraditi urea
izdisajni test ili odrwdjivanje ag u stolici
zbog vece pouzdanosti ovih testova.
Prerhodno je potrebno obustaviti uzimanje
IPP lijekova najmanje dvije do cetri
sedmice jer ti lijekovi inhibiraju ureazu i
daju lazno negativne rezultate.
H.pylori pozitivan test-terapija
PPI +C+A ili C+M
*alternativna th prve linije
* PPI + BMT
C= claritromicin 500 mg
A=amoxicilin 1000mg
M= metronidazol 500 mg
BMT= bismut metronidazol tetracyclin
Prva linija za eradikaciju H.pylori
● PPI standardna doza (pantoprazol
40mg 2×1)
● Claritromycim 500mg 2×1
● Amoxicilin 1000 mg 2×1
U slucaju alergije na penicilin dati
metronidazol 500mg 2×1 tbl 7 dana.
Nakon sedam dana pantoprazol 40mg
1×1.
Perzistentna H.pylori infekcija
● PPI
● Amoxicilin 1000mg 2×1
● Levofloksacin 500mg 4×1
H. pylori negativan test : pantoprazol
40mg 2×1 tbl 7 dana potom 1×1 tbl
GENITOURINARNE INFEKCIJE
Infekcije mokraćnog sistema po svojoj
učestalosti dolaze odmah iza respiratornih
infekcija.
Simtomi mogu varirati od laganih, jedva
primjetinih tegoba, a ponekad i potpuno
asimptomatskih, pa sve do vrlo jakih i
neugodnih manifestacija.
Urinarne infekcije su ozbiljan zdravstveni
problem. Naročito su pogođene žene zbog
anatomije urinarnog trakta. Iako su kod
muskarca uroinfekcije znatno rjeđe, kada
se jave mogu da predstavljaju veoma
ozbiljan zdravstveni i terapijski problem.
Infekcije urinarnog trakta UTI
karakteriziraju se prisustvom
signifikantnog broja mikroorganizama u 1
ml urina.
Najčešće kod djece do 5 godina života,
žene (bez obzira na dob), u starijih
muškaraca, bolesnika s transplantiranim
16
bubregom i kod funkcijskih ili strukturnih
abnormalnostima mokraćnih organa.
Uzročnici najčešće potiču iz probavnih
organa, rjeđe koža ili bolničko okruženje.
Rizične grupe žena za nastanak UTI
● Seksualno aktivne žene
● Upotreba dijafragmi, spermicida
● Trudnoća
● Starija životna dob
● Loša higijena
● DM
● Druga stanja (koja suprimiraju imuni
sistem i otežavaju pražnjenje
mjehura)
Podjela
● Simptomatske i asimptomatske
● Infekcije gornjih mokraćnih organa
(pijelonefritis) i infekcije donjih
mokraćnih organa (uretritis, cistitis,
epididimitis, prostatitis)
● Nekomplicirane i komplicirane
Najčešći simptomi
● Često i/ili urgentno mokrenje malih
količina urina
● Bol i pečenje pri mokrenju
● Osjećaj pritiska iznad pubične kosti
● Zamućen izgled urina, miris
● Kod muškaraca može doći do
poremećaja seksualne funkcije
● Mogu postojati i opšti simptomi
Slučaj
45 godišnja žena dolazi u vašu ordinaciju i
žali se na učestalo mokrenje sa pečenjem
u proteklih 48 sati. Šta biste je još pitali
vezano za njene tegobe?
ANAMNEZA
Pečenje pri mokrenju uz osjećaj
nepotpunog pražnjenja mokraćne bešike.
Simtomi počeli prije 48 sati, pogoršavaju
se, gori noću kada ustaje 5 puta da mokri,
primjetila je malo krvi u urinu.
Nema vaginalnih simptoma, udata je,
koristi dijafragmu i kontracepcijsku pjenu.
Njeni menstrualni periodi su uredni, PM
prije 2 sedmice.
Ima osjećaj pritiska u donjem dijelu
stomaka iznad pubične kosti. Ne uzima
nikakve lijekove. Alergična je na penicilin i
sulfa preparate.
FIZIKALNI PREGLED
Lagana bolna osjetljivost donjeg
abdomena pri palpaciji. Pritisak na
sušprapubični predio izaziva osjećaj za
urgentnim mokrenjem. Lumbalne lože
neosjetljive na sukusiju i blaži udar.
Temperatura 36,8. analiza urina:
3+leukociti, krv 2+, nitriti 3+
Najvjerovatnija dijagnoza?
NEKOMPLIKOVANI CISTITIS
Terapija? Izaberite tačan/ tačne odgovore:
● Norfoxacin 400 mg 2x1 tbl. 3 dana
● Trimethoprim/ sulfamethoxazole 2x2
tbl.a 480 mg 3-5 dana
● Nitrofuratoin 100 mg 2x1 tbl. 3-5 dana
● Trimethoprim 100 mg 2x1 tbl 3-5 dana
● Doxycycline 100 mg 2x1 caps. 7 dana
Da je ovo treća epizoda u ovoj godini, kako
biste je tretirali?
● Urinokultura
● Duži kurs antibiotske terapije
● Mjesečno urinokulture
● Razmotriti predisponirajuće faktore za
rekuretnu UTI - dijabetes, dijafragma,
anatomski uzroci
PROFILAKSA
17
Profilaksa se propisuje ženama koje su
imale dvije ili više simptomatskih
mokraćnih upala unutar 6 mjeseci ili 3 ili
više kroz 12 mjeseci.
● TMP/SMX 480 mg 1x1 tbl
● Nitrofurantoin 50 mg 1x1 tbl
● Norfloxacin 200 mg 1x1 tbl
3-6 mjeseci, kontrola UK jednom mjesečno
bez prekida terapije
PROFILAKSA NAKON SPOLNOG ODNOSA
Može biti učinkovitija i prihvatljivija od
trajne profilakse kod žena kod kojih se
mokraćne infekcije mogu povezati sa
seksualnim ponašanjem.
Ovisno o seksualnim navikama,
postkoitalna profilaksa obično znači
uzimanje manjih količina antibiotika ( 1
doza npr. TMP/SMX tbl.480 mg)
Da je u pitanju 74 - godišnja žena?
Starije pacijentice zahtijevaju duži kurs
antibiotske terapije i često postoje
anatomski predisponirajući faktori (
cystocella, prolaps uterusa, atrofični
vaginitis, dijabetes, kateterizacija).
asimptomatsku bakteriuriju u starijih žena
NE TRETIRATI ANTIBIOTICIMA.
Šta ako pacijent ima temp. 38,6 i bol u
desnoj slabini?
Vjerovatno ima Pyelonephritis i treba ga
tretirati dužim kursom oralnih antibiotika
uz pažljivo liječenje. Ak nema odgovora na
oralne antibiotike, ili je sistemski bolestan,
hospitalizacija i IV primjena antibiotika.
INFEKCIJE URINARNOG TRAKTA SA
KOMPLIKACIJAMA
Empirijska terapija sa fluorokinolonom
oralno, u trajanju od 2 tjedna.
Indikacija za hospitalizaciju i parenteralnu
terapiju: visoka temperatura, leukocitoza,
povraćanje, dehidracija, ili kad postoji
dokaz o sepsi ili kad ne dođe do
poboljšanja tokom poćetne ambulantne
terapije.
Asimptomatska bakteriurija
Terapija nije neophodna kod:
● Hospitaliziranih pacijenata
● Žene (bez simptoma)
● Stariji pacijenti
Skrining za trudnice:
Metoda uzimanja kulture urina za
asimptomatsku bakteriuriju između 12 -
16 tjedna trudnoće.
NASTAVAK PRIKAZA SLUČAJA
Nakon 10 dana pacijentica opet dolazi. Vi
ste joj dali Norfloxacin 400 mg 2x1 tbl. 3
dana.
Simptomi su se bili povukli, ali unazad 2
dana pečenje pri mokrenju je opet
prisutno.
Šta biste je sada pitali u anamnezi?
Nema krvi u urinu, nema temp, niti bola u
slabinama. Mokri 4-5 puta dnevno i
ponekad ima urgenciju za pražnjenje
mokraćnog mjehura. Pečenje je pri
početku mokrenja u području vanjskog
uretralnog ušća i labija. Primjetila je
bjeličasti vaginalni iscjedak. Nije imala
sex.odnose ovih dana, menzes očekuje
FIZIKALNI PREGLED
18
 razmišljati o drugim bolestima (DM,
U fizikalnom pregledu nema abdominalne, imunodeficit, kortikosteroidi)
suprapubične ni slabinske bolne
osjetljivosti. Temp je 36,7. urina: leukociti 28 godišnji muškarac dolazi u vašu
2+, proteini -, nema krvi, glukoza u urinu + ordinaciju žaleći se na dizuriju koja se
Spolne genitalije: crvenilo labija, sirasti javila prije 5 dana. Osim toga primjetio je
vaginalni iscjedak, vaginalni pH 4.0 sekreciju koja ostavlja mrlje na vešu. Imao
je nekoliko seksualnih partnerki u
Urinokultura sterilna, vaginalni bris: - posljednje vrijeme. Nema nikakav drugi
candida albicans. Slučajna glukoza 10.8 genitalni ili rektalni / perinealni bol.
mmol/l
Glukoza na tašte idući dan 8.2 mmol/l. CLAMYDIA GONORRHEA
-7-28 dana od -2 - 14 dana od
RADNA DIJAGNOZA: candida albicans i odnosa odnosa
diabetes mellitus -dizurija i nelagoda -pocetak: blaga
uretralno nelagoda, pa
KOJU BISTE TERAPIJU PREPISALI OVOJ -bistri do dizurija i gnojni
PACIJENTICI? Izaberi tačan odg: sluzavo-gnojni iscjedak
sekret -učestalost i
● Miconazole vaginalna krema 7 dana -sekret najgori hitnost mokrenja
● Clotrimazole ( Canesten) vaginalete 3 ujutro, slijepi (kako se bolest
dana stjenke vanjskog širi)
● Fluconazole 150 mg oralno u jednoj ušća - sasuši se -pregledom: gnojni
dozi -pregledom: žutozeleni iscjedak
● Glibenklamid 5 mg crvenilo vanjskog iz uretre: vanjski
● Nitrofuratoin 100 mg 2x1 tbl. 10 dana ušća sa otvor uretre može
● Doxycyclin 100 mg 2x1 caps. 7 dana sasušenim biti crven i tečen
sekretom -rektum; farinks
-proktitis, faringitis
VAGINITIS CERVICITIS
Vaginalni iscjedak Cervicalni iscjedak
Labijalna iritacija
G. Vaginalis Clamidia
Candida Gonorrhea CHLAMYDIA
Trichomonas Herpes infekcije
Druga cervikalna U 50% slučajeva je uzročnik
patologija negonokoknog uretritisa. Živi unutar
stanica, te se mora ući u uretru pri
uzimanju brisa
DALJI SAVJETI
● Azitromicin 1 gr jednokratno PLUS
Asimptomatskog partnera ne liječiti. Doxycyclin 100 mg 2x1 caps. 10 dana
Praćenje nepotrebno ako se simptomi ILI Oxitetracyclin 500 mg 4x1 caps.
povuku. Simptomi perzistiraju - 7-10 dana

19
● TRUDNICE: Erytromycin 500 mg 4x1
tbl. Minimum 7 dana Šta jos savjetovati:

Da je u pitanju djevojka stara 21 godinu? ● Uzdržavati se od odnosa u toku

terapije
Infekcija Chlamidijom kod žena može ● Liječiti oba partnera
uzrokovati infekciju Fallopijevih tuba sa ● Ponovni pregled nakon terapije 4-8-12
sekundarnim ožiljavanjem i infertilitetom tjedana
ili povećanim rizikom za EU trudnoću. ● Siguran seks
Ovo može nastati u odsustvu znakova
akutne pelvične inflamatorne bolesti. Na šta sumnjate ako se pacijent žali na:

Chlamidya je najčešća kod sex. Aktivnih ● Nagon na mokrenje

žena dobi 15 do 24 godine. Pacijenti sa ● Nelagodu pri mokrenju
simptomima trebaju kulturu. ● Učestalo mokrenje
Asimptomatski pacijenti ove dobi koji ● Vrućicu, zimnicu
imaju nezaštićen sex, odnos sa novim ● Perinealni bolovi
parnerom ili imaju multiple partnere ● Križobolja
trebaju screening za Chlamidiju. Trebaju ● Razliciti stupnjevi opstrukcije
savjet i screening za druge STD. mokrenja
● Nokturija
Šta ako je u pitanju trudnica u 8.nedjelji
trudnoće?
AKUTNI PROSTATITIS

GONORRHEA
Uzorak se može uzeti iz samog iscjetka,
ne mora se uvlačiti u uretru.
Cefixim 400 mg per os jendokratno ili
Ceftriaxon 250 mg im ili Ciprofloxacin 500
mg per os jednokratno
Trudnice: Eritromycin 500 mg 4x1 tbl 7
dana
Empirijska terapija: Ceftriaxon 250 mg
im.jednokratno + Doxycyclin 100 mg 2x1
10 dana
ILI Azitromicin 1 gr jednokratno
Fizikalni pregled: prostata bolno osjetljiva,
djelimično ili difuzno otečena i zadebljana,
topla
Laboratorija: piurija, UK, kultura ejakulata
● Gram negativni organizmi, najčešće E.
coli i Proteus species, Klebsiella
species i Pseudomonas aeruginosa
● Enterococcus
● Staphylococcus aureus
● Rijetko anaerobi kao Bacteroides
species
TERAPIJA

Za osobe koje upražnjavaju analni sex: ● Opšte mjere: mirovanje, hidracija,

Ceftriaxon 250 mg im.jednokratno + analgetici
Levofloxacin 500 mg per os 1x dnevno 10 ● Lijekovi i standardno doziranje za 4-6
dana ILI Ofloxacin 300 mg per os 2x tjedana:
dnevno 10 dana

20
1. Trimetoprim - sulfametoksazol 960
mg 2x1/ dan
2. Doksiciklin 100 mg 2x1 caps.dnevno
3. Ciprofloksacin 500 mg 2x1 tbl.dnevno
4. Norfloksacin 400 mg 2x1 tbl.dnevno
5. Ampcilin + gentamycin iv.3-5 dana
kod febrilnosti
SLUČAJ
Vaš pacijent 67 god., dolazi na godišnji
kontrolni pregled. Saznajete da pacijent
ustaje 5 puta tokom noći da urinira. Koje
još informacije tražite?
Test za otkrivanje benigne hiperplazije
prostate:
0-8 ukazuje na blage simptome
9-19 ukazuje na umjerene simptome
20-35 ukazuje na ozbiljne simptome
REZULTATI NE POMAŽU PRI
DIJAGNOSTICIRANJU CA PROSTATE!
Menadžment benigne hiperplazije
prostate ( BHP)
● Posmatranje
● Alfa-blokatori
● Finasterid ( 5-alfa reduktaza inhibitor)
● Hirurška intervencija
Klsifikacija alfa adrenergičnih blokatora i
preporučene doze:
● Alfa 1 - Prazosin 2 mg 2x dnevno
● Dugodjelujući alfa 1 - Terazosin 5 ili
10 mg
● Selektivni - Tamsulosin 0.4 mg
Isključiti karcinom prostate!
● Digitorektalni pregled
● PSA (prostata specifični atigen) kisela
i alkalna fosfataza povišena u 75% u
bolesnika sa meta u kostima
● UZ
● Biopsija ( ako je indicirana)
● Ostale pretrage ako su indicirane
KARCINOM PROSTATE
Drugi po učestalosti karcinom kod
odraslih muškaraca. Rijetko se javlja u
dobi ispod 50 godina života. Incidenca se
povećava sa starenjem, tako da je u osmoj
deceniji života veća od 70%.
karakteristično je da samo 10 % starijih
ima jasnu kliničku sliku.
Etiologija: uzrok karcinoma prostate jos
uvijek nije poznat. Mogući etiološki faktori:
● Genetski ( nasljeđivanje specifičnog
gena na hromozomu 1)
● Hormonski ( visoke konc
testosterona)
● Dijetetski ( životinjske bjelančevine i
masti)
● Faktori spoljašnje sredine ( hemikalije,
lijekovi, guma, kod povećane
izloženosti kadmijumom, zračenju,
pesticidima i herbicidima)
● Virusne infekcije
Prostata specifični antigen ( PSA)
Nije dovoljno senzitivan jer 38-48%
bolesnika sa karcinomom prostate ima
normalne vrijednosti PSA. Povećane
vrijednosti se mogu naći kod oko 25%
bolesnika sa BHP, kod bolesnika sa
akutnim i hroničnim prostatitisom, a
privremeni skok PSA nastaje poslije TUR i
biopsije prostate. Vrijednosti PSA su od
21
velike koristi za praćenje bolesnika sa
postavljenom dijagnozom karcinoma
prostate. ETIOLOGIJA TEMPERATURE

Poslije radikalne prostatektomije nivo PSA Temperatura je klinički znak, a ne

treba da padne na nemjerljive vrijednosti.
Perzistencija ili porast nivoa PSA
postoperativno ukazuje na rezidualni
karcinom, lokalni recidiv ili udaljene
metastaze.
DIGITOREKTALNI PREGLED
Trvd čvor ili induracija koja zahvata jedan
ili oba režnja prostate. Ovakav čvor
posmatrati kao karcinom prostate sve dok
se biopsijom to ne isključi. Preporuka je
da se kod svakog muškarca starijeg od 50
ggodina napravi digitorektalni pregled
prostate najmanje jednom godišnje.
DIJETE SA TEMPERATUROM
dijagnoza
Etiologija:
● Nespecifične viralne infekcije
● Prepoznatljiv viralni uzročnik
● Prepoznatljive bakterijske infekcije
● Temperatura uzrokovana nepoznatim
uzročnikom
ANAMNEZA
● Karakteristike temperature
● Vakcinacija
● Hronične bolesti i imunodeficijencije
● Vrtić
● Prethodna upala srednjeg uha
● Prethoda potreba antibiotika
● Procijeniti suradnju roditelja

HRONIČNE BOLESTI
Temperatura - najčešći problem zbog
kojeg roditelji dovode djecu ljekaru. 2/3 ● Leukemija
djece koje vide ljekara prije 3 godine dolazi ● Anemia srpastih ćelija
zbog temperature. ● HIV
● Cistična fibroza
KORISNI UČINCI ŠTETNI UČINCI ● Dijabetes
TEMPERATURE TEMPERATURE ● Kongenitalno srčano oboljenje
- signal postojanja -osjećaj nelagode
bolesti VRTIĆI
-povećana potreba
-mjerilo toka za energijom i O2 Veliki riziko faktor za pneumokoknu
bolesti infekciju kod djece ispod 2 godine.
-povećan napor za Povećanje rizika: veće grupe djece, duže
-povećanje srce i respiraciju sati u vrtiću
nespecifičnih
imunih reakcija -febrilne konvulzije PRETHODNI ANTIBIOTISKI TRETMAN

-rizik od trajnog Promjenjena klinička prezentacija

oštećenja mozga
● Manje bolesni

22
● Češće infekcije gornjih resp puteva ● Paracetamol 10 - 15 mg/kg svakih 6
● Rjeđe visoka temperatura sati
● Brufen 5-10 mg /kg TT svakih 8 sati
Prethodno uzeti antibiotici povećavaju ● Dobro pojiti
rizik od invazije rezistentnih ● Nastaviti dojiti
pneumokoknih bolesti.
DIJAGNOSTIČKI TESTOVI
NESURADLJIVI RODITELJI
● Leukociti
Roditelji mlađi od 21 godinu. ● Kultura krvi
Percepcija stepena dječje bolesti. ● Uroanaliza
Nesaradljivost je nepredvidljiva. ● Kultura stolice
● RTG pluća
● Lumbalna punkcija
● Ništa

OTITISI

METODE MJERENJA TEMPERATURE

Pregled vanjskog zvukovoda: ispitati prvo
● Rektalna ● Aksilarno “zdravo uho”. uz prethodno upozorenje
- do 5 godina - sve godine pacijenta, lagano povući ušku prema gore i
- preko 38 stepeni - preko 37 stepeni vani ( kod djece prema dole i nazad).
C
● Oralna ● Palpacija Polako ubaciti otoskop, pogledati kožu
- preko 5 godina ● timpanička kanala dokle možete dosegnuti. Da li je
- preko 37.5 koža normalna ili upaljena. Da li u kanalu
stepeni ima strano tijelo ili cerumen?

Normalna membrana timpani trebala bi

FIZIKALNI PREGLED biti biserno siva i konkavna.

● Mjerenje temperature Ima li znakova upale? Da li je membrana

● Koža crvena, injicirana, ispupčena?
● Glava, fontanela, vrat
● Oči, uši, nos i grlo Upale uha s obzirom na dužinu trajanja:
● Grudni koš, respiracije, srce, frekvenca
● Abdomen ● Akutne
● Zglobovi ● Hronične

TERAPIJA Upale uha obzirom na anatomijuu uha:

● Fizikalni tretman - tuširanje mlakom ● Otitis externa

vodom ● Otitis media

23
● Otitis interna
UPALA VANJSKOG UHA
Dosta česta, uglavnom benigna infekcija,
obično precipitirana vlagom, prašinom ili
traumom vanjskog zvukovoda. Svrbež i
bol koji može biti veoma jak.
Otitis externa:
● Furunculus ( lokalizirana forma)
● Otitis externa diffusa
● Otitis externa maligna
ETIOLOGIJA
● Staphilococus aureus ( furunculus)
● Esherichia colli, Pseudomonas
aeruginosa, Proteus vulgaris ili gljivice
(otitis externa diffusa)
● Pseudomonas aeruginosa (otitis
externa maligna)
SIMPTOMI I ZNACI
● Svrbež, bol, smrdljivi iscjedak i gubitak
sluha (konduktivnog tipa)
● Koža u zvukovodu je crvena, otečena i
pokrivena vlažnim sadržajem
● Kod furunkulusa se može javiti jak bol
i krvavo gnojni iscjedak
● Maligni otitis externa se karakterizira
perzistirajućom boli, smrdljiva gnojna
sekrecija, nagluhost i u težim
slučajevima paraliza n.facialisa
TERAPIJA
● Furunculus ( antistafilokokni antibiotik
per os, analgetik i utopljavanje uha)
● Otitis externa diffusa ( Neodexacin
sol. 5 kapi dnevno tokom 7 dana i
analgetik svaka 4 sata u prvih 24 do
48 sati) Zabranjeno kvašenje ušiju,
kod težih upala staviti u antibiotsku
štrajfnu u oboljelo uho
● Otitis externa maligna ( iv primjena
fluorokinolona u kombinaciji sa
aminoglikozidima i polisintetskim
penicilinom, tokom 6 sedmica)
OTITIS MEDIA
Veoma čest u djece. Najveća učestalost
upale uha je u dobi od 4 mjeseca do 4
godine. Upale uha počinju prehladom koja
može dovesti do nakupljanja tečnosti iza
bubnjića. Tekućina je idealno mjesto za
razmozavanje bakterija ili virusa koji
uzrokuuju upalu. Nova istraživanja
pokazuju da mnoge upale uha prolaze
same od sebe, bez korištenja antibiotika.
Dijeli se na akutnu i hronilnu upalu
srednjeg uha. Akutna upala srednjeg uha
dijeli se na akutnu seroznu i akutnu gnojnu
upalu uha.
UZROČNICI
● Obično su uzročnici virusi koji
uzrokuju prehladu ( adenovirusi, RNA
virusi, Coxakie i Mixovirusi)
● Takva upala uha traje 5 do 7 dana,
nakon čega bolesnik potpuno ozdravi
● Komplikacije su iznimno rijetke
● Karakteriziraju je umjenea uhobolja,
malo povišena temperatura i
simptomi prehlade
● Djeca sa takvom upalom su relativno
dobrog općeg stanja
BAKTERIJSKA UPALA SREDNJEG UHA
Najčešće je uzrokovana jednom od tri
bakterije koje su najčešći uzročnici upale
gornjeg dišnog sistema.
24
● Streptococcus pneumoniae
● Haemopholus influenzae
● Moraxella catarrhalis
Bolest traje od 7 do 14 dana i u većini
slulaeva završava potpunim izliječenjem.
AKUTNA GNOJNA UPALA SREDNJEG
UHA
Ekstremno lest problem u male djece.
Incidenca opada sa godinama. Javlja se
kao ascedentna upala sa nazofarinksa.
Sluznica srednjeg uha je edematozna,
dolazi prvo do stvaranja seroznog, a
kasnije gnojnog sekreta u srednjem uhu.
Bol u uhu poput sijevanja, bol u dubini uha,
groznica, oslabljen sluh, kod male djece
dominiraju opšti simptomi ( temperatura,
prolivi, dijete propada, javlja se
dehidratacija, gubitak tjelesne težine).
TERAPIJA
● Antibiotici - amoksicilin, amoksicilin +
klavuronska kiselina ili eritromicin
● Nazalni dekongestivi
● Analgetici: paracetamol
AKUTNA SEROZNA UPALA SREDNJEG
UHA
Obično bez groznice i bola. Membrana
timpani je očuvane strukture. Nedostaje
joj trouglasti refleks. Javlja se kao
posljedica opstrukcije Eustahijeve tube
zbog VIRUSNE infekcije.
TERAPIJA:
Nazalni dekongestivi i antihistaminici
HRONIČNA UPALA SREDNJEG UHA
Rezultat ponovljenih, akutnih upala
srednjeg uha. Bol i groznica su najčešće
odsutni, ali se mogu pojaviti za vrijeme
rekurentne upale. Smanjenje sluha i
smrdljiva sekrecija iz uha. Fizikalno
ruptuirana membrana timpani.
Staphylococcus aureus, Streptococcus
pneumoniae, Gram negativni bacili
Antibiotici su generalno od male pomoći.
Često je radikalna trepanacija temporalne
kosti jedino rješenje. VRLO ČESTO
INTRAKRANIJALNE GNOJNE INFEKCIJE.
INDIKACIJE ZA UPUĆIVANJE ORL
SPECIJALISTI:!!!
● Ruptura membranae tympani
● Rekurentna upala srednjeg uha
● Prelazak u hroničnu upalu
● Hospitalizacija indicirana ako dolazi
do razvoja mastoiditisa i drugih
komplikacija
KOMPLIKACIJE !!!
● Labyrintitis, mastoiditis
● Subperiostalni apsces, paraliza
facijalnog živca
● Otogeni meningitis, ekstraduralni i
subduralni apsces
● Tromboze venskih sinusa
● Moždani apscesi
VARICELA / ZOSTER INFEKCIJE
25
U vecini slučajevima Varicela se javlja kod
djece u dobi od 5 do 9 godina. Oko 95%
odraslih ima antitijela - imunost na
Varicelu. Osjetljivost na Varicelu kod
odraslih u tropskim zemljama je veca jer je
prenosivost tokom djetinstva niza u
tropskom okruzenju nego u podrucjima sa
umjerenom klimom.
Varicela/ zoster virus se moze prenijeti na
ljude sa drugih zivotinja ukljucujuci ptice i
perat DA NE
Varicela se prenosi samo direktnim
kontaktom sa lezija od varicele ili zostera
DA NE
Varicela je kapljicna infekcija DA NE
Infekcija varicelom se moze pojaviti i “in
utero” ako je majka imala varicelu u
periodu od 5 dana prije do dva dana
poslije poroda. Smrtnost kod takvih
novorodjencadi je izmedju 20 i 30 posto
DA NE
Varicela se najcesce pojavljuje krajem
zime i pocetkom proljeca DA NE
Period inkubacije kod varicele je izmedju
10 i 21 dan DA NE
Pacijent koji ima varicelu je “najzarazniji”
za ostale u periodu od 24 do 48 sati prije
pojave osipa DA NE
Imunitet na varicelu je obicno trajan
(dozivotan) DA NE
plice lezije nego djeca. Isto tako odrasli su
manje podlozni komplikacijama DA NE
Dyphenthyramin se povezuje sa
toksičnom encefalopatijom kod
pacijenata sa varicelom i ne bi se trebao
koristiti kao antihistaminik.
Intravenski dat acyclovir ( 10mg/kg 7
dana, svakih 8 sati) pocevsi u prvih 72
sata infekcije moze sprijeciti progresivnu
varicelu i komplikacije kod
imunokompromitovanih pacijenata
DA NE
Acyclovir dat per os ( 20mg/kg 4 puta
dnevno - maksimalno 800 mg u 5
dana)moze pomoci smanenju internziteta
infekcije varicelom ukoliko je zapocet u
prva 24 sata od pocetka osipa ( za djecu
postoji rizik pojave ozbiljnih infekcija).
PREVENCIJA ukljucuje pasivnu
imunizaciju sa varicela zoster
imunoglobulinom ( 125 jedinica na 10 kg
tjelesne tezine, ordinirano ne kasnije od 96
sati nakon izlozenosti). ILI aktivna
imunizacija za svu rizicnu populaciju od
12 mjeseci navise.
Vakcina je pokazala 100% zastitu od
ozbiljnih Varicela i pokazala samo 1 - 4%
stopu infekcije.
Pacijenti koji su preboljeli varicelu ne bi
trebali biti vakcinisani zivom atenuiranom
vakcinom DA NE

Tokom prve sedmice bolesti na istom Trudnoca je kontraindikacija za

pacijentu pojavljuju se lazije u razlicitim imunizaciju varicela vakcinom. Vakcija se
fazama ( erythema, vesicula i krasta). DA moze dati djeci uporedo sa MMR
NE vakcinom ali odvojenim spricama. DA NE

Odrasli koji imaju varicelu obicno imaju

manje izrazene prodromalne simptome i SINUZITIS

26

Sinusi su simetricno smjesteni zracni
prostori u kostima lubanje u podrucju
gornjeg dijela lica.
Dijele se na:
● Frontalne sinuse iznad ociju ( u
podrucju obrva(
● Maksilanerne sinuse ( unutar svake
jagodicne kosti)
● Etmoidalne sinuse ( iza korijena nosa i
izmedju ociju)
● Sfenoidalne ( iza etmoidalnih, u
gornjoj regiji nosa i iza ociju)
SINUZITIS U PORODIČNOJ PRAKSI
0.5% svih običnih prehlada se komplikuje
sa sinuzitisom. Virusni RHINOSINUSITIS je
20 do 200 puta češći od bakterijskog.
Klasifikacija:!!!
● Akutni ( 24 sata do 4 sedmice)
● Hronični ( sinuzitis koji traje preko 3
mjeseca bez tretmana)
● Rekurentni ( 3-4 epizode na godinu
od kojih svaka traje 10 dana ili vise
epizoda sa odsutnoscu
simptoma izmedju epizoda)
AKUTNI BAKTERIJSKI SINUZITIS
Bakterije same, rijetko kada uzrokuju
sinuzitis.
Uzroci:
● Prehlada, alergija, vazomotorni rinitis
● Nazalni polipi, devijacija septuma nasi
● Rapidne promjene visine, trauma
● Intranazalna strana tijela
Opsti simptomi: temperatura, slabost,
malaksalost, gubitak apetita, glavobolja
Lokalni simptomi: bol u frontalnom dijelu
glave, licu, dorzumu, nosu, sekrecija iz
nosa, zapusen nos
KLINIČKA SLIKA
Uobicajeno se prezentira kao perzistirajuci
simptomi infekcije gornjeg resp trakta, koji
se pogorsavaju ili se ne poboljsavaju u
toku 10 - 14 dana.
Cesto postoji kraci period poboljsanja prije
nego se simptomi sinuzitisa opet
pogorsaju.
Bol i osjetljivost u predjelu zahvacenog
sinusa
NAJBOLJI KLINIČKI PREDIKTORI
SINUZITISA!!!!
● 3 simptoma
1. Maksilarna zubobolja
2. Los odgovor na nazalne dekongestive
3. Istorija obojenog nazalnog iscjetka
● 2 znaka
1. Purulentna nazalna sekrecija
2. Abnormalna transiluminacija
Ako je manji od 2 - sinuzitis je malo
vjerovatan
Ako je 4 ili vie - sinuzitis je vjerovatan
SPECIFIČNI FIZIKALNI PREGLED
● Nos/grlo - purulentna sekrecija
● Pritisak iznad maksilarnih ili frontalnih
sinusa
● Transiluminacija ( ne izvodi se kod
djece mladje od 1 godinu, zahtjeva
tamnu prostoriju, negativan nalaz je
najgorisniji)
27
RTG PNS ne preporučuje se kao rutinska Predisponirajuci faktori: alergija,
metoda za dijagnozu sinuzitisa. Nivoi vazomotorni rinitis, devijacija septuma
tečnost zrak ili kompletna opacifikacija nasi, hipertrofija treceg krajnika, rad u
imaju nisku senzitivnost ( samo 60% hladnoj i veoma vlaznoj sredini, oslabljene
pacijenata sa sinuzitisom demonstriraju odbrambene snage organizma
ove znake). zadebljanje mukoze je
senzitivnije (90%) ali manje specificno. Obicno su zahvaceni svi sinusi -
Nepouzdana kod male djece. pansinusitis
Sekret od vodenasog, bijelog, zutozelenog
Bris grla nosa sa antibiogramom. do krvavog
Uzimanje brisa nosa u svrhu odredivanja Stvaranje cista
bakterija, uzrocnika infekcije nije korisno,
jer su na sluznici nosa cesto prisutne Simptomi laksi nego kod akutnog
bakterije koje ne moraju biti ili nisu sinuzitisa a temp cesto odsutna
uzrocnici trenutne bolesti. Poremeca mirisa, uporan kasalj i
zapusenost tube auditive su cesti znaci
Sinuzitis - bakterijski uzroci hronicnog sinuzitisa
Cesti su i psti simptomi ( umor)
● Streptococcus pneumoniae: 40 - 46%
● Haemophylus influenzae: 35 - 40% U 50% slucajeva uzrocnik je
● Anaerobi: 7 - 10% STAPHYLOCOCCUS AUREUS, zatim
● Moraxella catarrhalis: 4% Haemophylus influencae, pneumokok,
● Staphylococcus aureus: 3% anaerobi, virusi, gljivice Aspergilus, gram
negativni bacili
MENADZMENT AKUTNOG SINUZITISA!!!
Antibiotike davati 3 SEDMICE KOD
Do 60% slucajeva ce se rijesiti spontano HRONIČNOG SINUZITISA
bez antibiotika. Ostali vidovi tretmana
ukljucuju: DIFERENCIJALNA DIJAGNOZA
● Kontrolu bola i temp analgeticima
● Irigacija nosne supljine fizioloskom ● Prehlada
otopinom ● Alergija
● Inhalacije parom ● Vazomotorni rinitis
● Kratkotrajna primjena topikalnih ili ● Polipi nosa
sistemskih dekongestiva ● Tumori nosa
● ANTIHISTAMINICI nisu od pomoci ● Ciste nosa
ukoliko ne postoji alergijaska ● Strana tijela
komponenta
● Antibiotike davati 10 DANA KOD DIJAGNOZA
AKUTNOG SINUZITISA
● Anamneza
HRONICNI BAKTERIJSKI SINUZITIS ● Klinicka slika
● Fizikalni pregled
Kod nedovoljno dugo lijecenih akutnih ● Rtg pns
sinuzitisa, kod recidivirajucih sinuzitisa ● Nazalna endoskopija

28
● CT PNS rezervisan samo za ● Infekcije - virusi, bakterije,
komplikovane slucajeve mycoplasma, chlamydiae, candida
● Alergija - alergijski rinitis
HOSPITALIZACIJA kod teskog oblika ● GERB
sinuzitisa kod kojih se sumnja na razvoj ● Trauma - kost
okmplikacija ● Hemijski iritansi
● Epiglotittis
KOMPLIKACIJE ● Tireoiditis
● Retrofaringealni apsces
Mogu ugroziti zivot pacijenta
● Oorbitalni celulitis INFEKTIVNI UZROCI BOLA U GRLU
● Meningitis
● Intrakranijalni apsces Uzrok
● Sepsa Virusi (ukljucujuci 80 - 90%
● Intrakranijalna venska tromboza EBV) Oko 10 %
Grupa A Nije patogen
INDIKACIJE ZA UPUTU SPECIJALISTI!!! Streptococcus Rijetko patogen
GAS
● Preko 4 epizode bakterijskog Grupa C,G, ili F
sinuzitisa na godinu N. Gonorrhoea
● Hronicni sinuzitis koji ne odg na e
terpaiju Mycoplasma i
● Anatomske abnormalnosti ( polipi, Chlamydia
devijacija septuma)
● Razvoj komplikacija
Steptokokna upala grla nasuprot virusne,
TAHIFILAKSIJA veoma brz razvoj pitati o temperaturi, bolu, eksudatu, kaslju,
tolerancije ili otpornosti na djelovanje curenju nosa i ociju
lijeka.
Produzeno koristenje topikalnih PREGLED
dekongestiva moze rezultirati lokalnim - grlo - eksudat, palatalne petehije,
komplikacijama i nije preporucljivo hiperemija, vezikule, otok, malinast jezik
- vrat - uvecani, bolni prednjih cervikalni
IZBOR ANTIBIOTIKA ZA AKUTNI limfni cvorovi
SINUZITIS KOD ODRASLIH
ZASTO NE TREBA PROPUSTITI
● Amoksicilin STREPTOKOKA?!!
● TMP/SMX
● Cefuroxime - prevencija febris rheumatica
● Amoksicilin clavulanate - prevencija supurativnih komplikacija (
peritonizalni apsces)
- ubrzati oporavak i skratiti vrijeme trajanja
UPALA GRLA bolesti

Sta uzrokuje bol u grlu: SLUČAJ 1

29
16 god, djecak, dolazi u vasu ordinaciju VJEROVATNOCA INFEKCIJE
zbog grlobolje u zadnja 2 dana. Osjeca STREPTOKOKOM BAZIRANA NA ZBIRU
pecenje i bol u grlu, ima slabost i BROJEVA
malaksalost. Nije mjerio T, ali osjeca da je
ima. Ne curi mu nos, ne kaslje i prije je bio Ukupan skor % GAS
zdrav. T - 38,5, nos - cist, vrat - nema preporuke
povecanja l.č -1 do 0
1 2-3% ne treba ni
Koji je najvjerovatniji uzrok ove upale grla? 2 kultura ni AB
Grupa A streptokok ili virus. Ovaj pacijent 3 4-6% ne treba ni
ima skor 3. terapija ovog pacijenta kultura ni AB
PENICILIN V 500 mg 3x10 dana, 4 ili 5 10-12% ne treba ni
erytromicin ili azrithromycin za pacijente kultura ni AB
alergicne na penicilin. 27-28% uraditi
kulturu, ako je
Dati jos: pozitivna tretirati
● Paracetamol 38 - 63% tretirati
● Grgljanje tople slane vode, zalfija
● Septolete
● Tečnost

TESTOVI ZA GAS:!!!
KLINIČKA PREDIKTIVNA PRAVILA ZA
GAS UPALU GRLA!!!! ● Brzi strep test ( par minuta u
ordinaciji, specificnost je 95%,
1. Temperatur 1 senzitivnost 65%)
a preko 38 C 1 ● Kultura grla - zlatni standard
2. Tonzilarni 1 ● ASTO titar - nije koristan za prakticnu
otok ili eksudat 1 medicinu
3. Povecani
bolni prednji cerv 1 3 KATEGORIJE!!!
L.Č 0
4. Odsustvo -1 ● Niska vjerovatnća za GAS - NE
kaslja TESTIRATI NE TRETIRATI
● Srednja verovatnoca - TESTIRATI
5. Godine ● Visoka vjerovatnoca - TRETIRATI, NE
ispod 15 a preko 3 TESTIRATI
6. Godine
15-45
7. Godine SLUČAJ 2.
preko 45
16 godišnja djevojcica vam se zali na
grebanje u grlu i glavobolja jedan dan,. nos

30
joj curi i ima neproduktivan kasalj. Nema
temp ni alergije. Pusi 5 - 10 cigara dnevno.
Fizikalni nalaz t- 37.1, usi normalan nalaz,
grlo serozan mukus i nabrekla sluznica,
nema bolnosti u predjelu sinusa, vrat
uvecani limfni cvorovi.
Fizikalni nalaz T - 39, P 100, vrat bilateralni
uvecani bolni prednji i straznji cervikalni
limfni cvorovi.
DD: mononukleoza, GAS upala grla, VIRUS

Njen skor je 2. brzi strep test pokazuje ZAKLJUCAK koristiti klinicko prediktivna
negativan rezultat, terapija je pravila kod upale grla. Klinicka pred pravila
simptomatska. pomazu uspostavljanju pretest
vjervatnoce i pomaze da podijelimo
pacijente u tri kategorije:
● NE TESTIRATI NE TRETIRATI
● TESTIRATI I TRETIRATI ZAVISNO OD
SLUČAJ 3. REZZ
● NE TESTIRATI, ODMAH TRETIRATI!
16 god star djecak dolazi u vasu ordinaciju
sa anamnezom dvodnevnog bola u grlu,
kasljem, i nosom koji curi. Pacijent osjeca
temo i nema drugih med problema.
Fizikalni nalaz T 37.4, usi normalan nalaz,
nos natekla crvena mukoza sa bistrim
mukusom, vrat uredan nalaz, pluca uredan
nalaz

Skor je 0, ne testirati, ne tretirati

antibioticima, tretirati simptome

SLUČAJ 4.

Majka dovodi 6 godisnjeg djecaka sa

bolom u grlu i glavoboljom. Ne kaslje.
Fizikalni nalaz T 38.1, nos cist, vrat
uvecani prednji limfni cvorovi bolni na
palpaciju.

Skor je 5. odmah tretirati.

SLUČAJ 5.

13 god djevojcicu je dovela majka u vasu

ordinaciju zbg temp i grlobolje. Osjeca
bolne i otecene covore na vratu. Negira
curenje nosa i kasalj. Sinoc joj je temp bila
39.3

31