11/12

Filipino
Unang Markahan – Modyul 4:
Pagsulat ng Akademikong Sulatin:
BIONOTE
Filipino – Baitang 11/12
Self-Learning Module (SLM)
Unang Markahan – Modyul 4: Pagsulat ng Akademikong Sulatin: Bionote
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung
ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan
ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito
upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga
tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban
sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga
ito.

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Maria Luna Mildred D. Pisalbon
Editor: Gilda V. Vilchez
Tagasuri: Neirene Rosemae A. Castillon
Tagaguhit: Lyryn Jaranilla
Cover Art Designer: Ian Caesar E. Frondoza
Tagapamahala: Allan G. Farnazo, CESO IV – Regional Director
Fiel Y. Almendra, CESO V – Assistant Regional Director
Rommel G. Flores, CESO V
Mario M. Bermudez, CESO VI
Gilbert B. Barrera – Chief, CLMD
Arturo D. Tingson Jr. – REPS, LRMS
Peter Van C. Ang-ug – REPS, ADM
Leonardo Mission – Subject Area Supervisor
Juliet F. Lastimosa - CID Chief
Sally A.Palomo - EPS In Charge of LRMS
Greogorio O. Ruales - ADM Coordinator
Lelita A. Laguda – Subject Area Supervisor

Printed in the Philippines by Department of Education – SOCCSKSARGEN Region

Office Address: Regional Center, Brgy. Carpenter Hill, City of Koronadal

Telefax: (083) 2288825/ (083) 2281893
E-mail Address: region12@deped.gov.ph
 11/12

Filipino
Unang Markahan – Modyul 4:
Pagsulat ng Akademikong
Sulatin: BIONOTE
Paunang Salita
Para sa tagapagdaloy:

Malugod na pagtanggap sa asignaturang _Filipino 11/12 ng Alternative Delivery

Mode (ADM) Modyul para sa araling Pagsulat ng Akademikong Sulatin: Bionote !

Ang modyul na ito ay pinagtulungang dinisenyo, nilinang at sinuri ng mga

edukador mula sa pambuliko at pampribadong institusyon upang gabayan ka, ang
gurong tagapagdaloy upang matulungang makamit ng mag-aaral ang pamantayang
itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili,
panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral.

Ang tulong-aral na ito ay umaasang makauugnay ang mag-aaral sa mapatnubay at

malayang pagkatuto na mga gawain ayon sa kanilang kakayahan, bilis at oras.
Naglalayon din itong matulungan ang mag-aaral upang makamit ang mga
kasanayang pan-21 siglo habang isinasaalang-alang ang kanilang mga
pangangailangan at kalagayan.

Bilang karagdagan sa materyal ng pangunahing teksto, makikita ninyo ang kahong

ito sa pinakakatawan ng modyul:

Mga Tala para sa Guro

Ito'y naglalaman ng mga paalala,
panulong o estratehiyang magagamit sa
paggabay sa mag-aaral.
.

Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman ang mag-

aaral kung paano gamitin ang modyul na ito. Kinakailangan ding subaybayan at
itala ang pag-unlad nila habang hinahayaan silang pamahalaan ang kanilang
sariling pagkatuto. Bukod dito, inaasahan mula sa iyo na higit pang hikayatin at
gabayan ang mag-aaral habang isinasagawa ang mga gawaing nakapaloob sa
modyul.

2
Para sa mag-aaral:

Malugod na pagtanggap sa Filipino 11/12 ng Alternative Delivery Mode

(ADM) Modyul ukol sa Pagsulat ng Akademikong Sulatin: Bionote !

Ang kamay ay madalas gamiting simbolo ng kakayahan, aksyon at layunin. Sa

pamamagitan ng ating mga kamay tayo ay maaaring matuto, lumikha, at
magsakatuparan ng gawain. Ang kamay sa tulong-aral na ito ay sumisimbolo na
ikaw, bilang isang mag-aaral, ay may angking kakayahang matutuhan ang mga
kaugnay na kompetensi at kasanayan. Ang iyong pang-akademikong tagumpay ay
nakasalalay sa iyong sarili o sa iyong mga kamay.

Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan. Layunin

nitong matulungan ka sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-aralan.
Hangad din nitong madulutan ka ng mga makabuluhang oportunidad sa
pagkatuto.

Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong maunawaan.

Alamin Sa bahaging ito, malalaman mo ang mga

dapat mong matutuhan sa modyul.

Subikin Sa pagsusulit na ito, makikita natin kung

ano na ang kaalaman mo sa aralin ng
modyul. Kung nakuha mo ang lahat ng
tamang sagot (100%), maaari mong
laktawan ang bahaging ito ng modyul.

Balikan Ito ay maikling pagsasanay o balik-aral

upang matulungan kang maiugnay ang
kasalukuyang aralin sa naunang leksyon.

Tuklasin Sa bahaging ito, ang bagong aralin ay

ipakikilala sa iyo sa maraming paraan tulad
ng isang kuwento, awitin, tula, pambukas
na suliranin, gawain o isang sitwasyon.

Suriin Sa seksyong ito, bibigyan ka ng maikling

pagtalakay sa aralin. Layunin nitong
matulungan kang maunawaan ang bagong
konsepto at mga kasanayan.

Pagyamanin Binubuo ito ng mga gawaing para sa

malayang pagsasanay upang mapagtibay
ang iyong pang-unawa at mga kasanayan sa
paksa. Maaari mong iwasto ang mga sagot
mo sa pagsasanay gamit ang susi sa
pagwawasto sa huling bahagi ng modyul.

Isaisip Naglalaman ito ng mga katanungan o

3
 pupunan ang patlang ng pangungusap o
talata upang maproseso kung anong
natutuhan mo mula sa aralin.

Isagawa Ito ay naglalaman ng gawaing makatutulong

sa iyo upang maisalin ang bagong kaalaman
o kasanayan sa tunay na sitwasyon o
realidad ng buhay.

Tayahin Ito ay gawain na naglalayong matasa o

masukat ang antas ng pagkatuto sa
pagkamit ng natutuhang kompetensi.
Karagdagang Sa bahaging ito, may ibibigay sa iyong
Gawain panibagong gawain upang pagyamanin ang
iyong kaalaman o kasanayan sa natutuhang
aralin.

Susi sa Pagwawasto Naglalaman ito ng mga tamang sagot sa

lahat ng mga gawain sa modyul.

Sa katapusan ng modyul na ito, makikita mo rin ang:

Sanggunian Ito ang talaan ng lahat ng pinagkuhanan sa

paglikha o paglinang ng modyul na ito.

Ang sumusunod ay mahahalagang paalala sa paggamit ng modyul na ito:

1. Gamitin ang modyul nang may pag-iingat. Huwag lalagyan ng anumang
marka o sulat ang anumang bahagi ng modyul. Gumamit ng hiwalay na
papel sa pagsagot sa mga pagsasanay.
2. Huwag kalimutang sagutin ang Subukin bago lumipat sa iba pang gawaing
napapaloob sa modyul.
3. Basahing mabuti ang mga panuto bago gawin ang bawat pagsasanay.
4. Obserbahan ang katapatan at integridad sa pagsasagawa ng mga gawain at
sa pagwawasto ng mga kasagutan.
5. Tapusin ang kasalukuyang gawain bago pumunta sa iba pang pagsasanay.
6. Pakibalik ang modyul na ito sa iyong guro o tagapagdaloy kung tapos nang
sagutin lahat ng pagsasanay.
Kung sakaling ikaw ay mahirapang sagutin ang mga gawain sa modyul na ito,
huwag mag-aalinlangang konsultahin ang inyong guro o tagapagdaloy. Maaari ka
rin humingi ng tulong sa iyong mga magulang, sa nakatatanda mong kapatid o
sino man sa iyong mga kasama sa bahay na mas nakatatanda sa iyo. Laging
itanim sa iyong isipang hindi ka nag-iisa.

Umaasa kami, sa pamamagitan ng modyul na ito, makararanas ka ng

makahulugang pagkatuto at makakakuha ka ng malalim na pang-unawa sa
kaugnay na mga kompetensi. Kaya mo ito!

4
 Alamin

Ano ang napapaloob sa Modyul na ito?

Pagbati!

Inihanda ang modyul na ito para sa iyo. Layunin nitong magabayan

ka sa pagsulat nang isang maayos na bionote sa pamamagitan nang
pagtalakay sa iba’t ibang isitilo at mga hakbang sa pagsulat nito.

Ano nga ba ang bionote? Ano ang kaibahan nito sa pagsulat ng

talambuhay o kathambuhay na karaniwan nating isinusulat?

Tandaan na sa pagsulat ng bionote ay dapat maging maingat ang

manunulat lalong lalo na sa mga impormasyong nakapaloob dito.

Ang modyul na ito ay nakapokus sa pinakamahalagang kasanayan

na:

Nakasusulat nang maayos na akademikong sulatin

(CS_FA11/12PU-0d-f-92)

Mga tiyak na layunin:

1.Nakatutukoy ng mga katangian ng isang bionote.

2.Nakatutukoy ng mga hakbang sa pagsulat ng bionote.
3.Nakasusunod sa mga hakbang sa pagsulat ng isang bionote.
4.Nakasusulat ng isang maayos na bionote.

Kaya atin nang lakbayin ang modyul na ito upang alamin ang mga
mahahalagang konsepto ng bionote.

Maligayang pagtuklas at pagsulat!

5
 Subukin

Kumusta ka? Ngayon ay nasa panibagong modyul na naman

tayo. Isang panibagong aralin na naman ang iyong mapag-aaralan.
Ngunit bago tayo mgpatuloy ay kailangan mo munang sagutin ang
unang pagsubok na inihanda para sa iyo. Maniwala ka sa iyong sarili!

Panuto: Basahin ang mga sumusunod na pahayag tungkol sa pagsulat ng

bionote. Isulat ang Tama kung ang pangungusap ay wasto at Mali naman
kung hindi.

_____________1.Mahalagang banggitin kung sa anong propesyon ka

nabibilang.
_____________2.Gumamit ng ikatlong panauhan upang maging subhetibo
ang pagkakaksulat ng bionote.
_____________3.Ang bionote ay isang uri ng lagom.
_____________4.Mas mahaba ang bionote, mas mainam.
_____________5. Isulat lahat ng tagumpay na natamo upang mas mapahanga
ang mga mambasasa.
_____________6.Ang bionote ay nagpapaalam sa mga mambabasa kung sino
ka bilang propesyunal.
_____________7.Mas maiging banggitin ang pangalan sa bandang hulihan
upang masabik ang mga mambabasa sa taong tinutukoy.
_____________8.Maaaring maging impormal ang pagkakasulat ng bionote
depende sa pangangailangan ng manunulat.
_____________9.Huwag nang magdagdag ng mga di-inaasahang detalye kung
wala namang kinalaman sa iyong target na awdiyens.
_____________10.Gumamit ng unang panauhan upang matukoy ng mga
mambabasa na ikaw mismo ang sumulat ng iyong sariling
bionote.
_____________11.Ang bionote ay makikita lamang sa mga aklat.
_____________12.Maaaring ipabasa sa iba ang ginawang bionote bago isulat
ang pinal na sipi nito.
_____________13.Gumamit ng mga mabulaklak na salita upang mapukaw
ang interes ng mga mambabasa.
_____________14.Gawing tuwiran ang paglalahad ng mga impormasyon.
_____________15.Huwag magsama ng numero ng iyong telepono upang
maprotektahan ang iyong prayvasi.

Nasagot at naibigay mo ba ang mga hinihingi ng bawat bilang?

Maghanda para sa susunod pang mga gawain.

6
Aralin
Pagsulat ng Akademikong
1 Sulatin: Bionote
Kumusta ang pagsagot mo sa bahaging Subukin ng modyul na ito? Pamilyar ba sa
iyo ang ilan sa mga tanong na iyong sinagutan? Pamilyar ba sa iyo ang bionote?
Laging tandaan na mahalagang maging maingat at sumunod sa mga tuntunin sa
pagsulat ng isang bionote. Dahil ito ay paglalahad ng mga wasto at
makatotohanang impormasyon.

Balikan

Ano nang alam mo?

Mahalagang matiyak kung naunawaan mo ang nakaraang aralin bago

ka magpatuloy sa susunod na pagsubok.

I.Panuto: Mula sa mga kahon ng titik sa ibaba ay hanapin mo ang mga

salitang may kaugnayan sa nakaraang modyul sa pamamagitan ng
pagdudugtong ng mga titik, maaaring ito ay pahaba, pahalang o pahilis.

T A L U M P A T I H

W T A B S T R A K A

R L G U I Y G S L I

E K N O G O I Y P K

D K T D E X N B A K

N I L O D H E O W O

A A G E N D A M T R

H M U P D S B B U E

7
II.Panuto: Pagkatapos mahanap ang mga salita ay isulat mo ito sa loob ng
parihaba sa bahaging itaas ng bawat ilustrasyon at ibigay ang katangian at
layunin nito.

Katangian Layunin

Katangian Layunin

Katangian Layunin

8
 Tuklasin

Katangian Layunin

Katangian Layunin

Mga Tala para sa Guro

Ang Modyul na ito ay inihanda para sa mga mag-aaral upang

lubusang matuto at maunawaan ang pinakamahalagang layunin ng
pampagkatuto. Naglalaman din ito ng mga gawain at pagsasanay upang
malinang ang kakayahan ng mga mag-aaral.

9
 Kumusta ang iyong pagsagot sa mga gawain bilang pagbabalik-aral sa
naunang modyul? Ikaw ba’y nahirapan? Kung hindi mo pa lubos na nakuha
ang nakaraang aralin ay maaari mo itong balikang muli at basahin. Huwag
kang mag-aalala sapagkat ang modyul na ito ay tutulungan ka! Handa ka na
ba? Kung ganoon ay simulan na natin ang susunod na aralin!

Gawain 1: Pakinggan Mo!

Panuto: Pakinggan o panoorin ang music video ng “Hari ng Tondo” ni Gloc

9. Kung walang mga kamagitan sa panonood o pakikinig ay nakasulat
naman ang liriko ng awit sa ibaba bilang iyong sanggunian.

HARI NG TONDO
(Gloc-9 feat. Denise Barbacena)

[Chorus: Denise Barbacena]

Kahit sa patalim kumapit
Isang tuka, isang kahig ang mga kamay na may bahid ng galit
Kasama sa buhay na minana
Isang maling akala na ang taliwas kung minsan ay tama
Ang Hari ng Tondo, Hari ng Tondo
Baka mabansagan ka na Hari ng Tondo
Hari ng tondo, hari ng tondo, oh
Baka mabansagan ka na Hari ng Tondo

[Interlude 1]
"May gatas ka pa sa labi, gusto mo nang mag-hari dito sa Tondo?"

[Verse 1: Gloc-9]
Minsan sa isang lugar sa Maynila
Maraming nangyayari ngunit takot ang dilang
Sabihin ang lahat, animo'y kagat-kagat
Kahit itago'y 'di mo pwedeng pigilin ang alamat na umusbong
Kahit na madami ang ulupong
At halos hindi iba ang laya sa pagkakulong
Sa kamay ng iilan, umaabusong kikilan
Ang lahat ng pumalag, walang tanong ay kitilan ng buhay
Hukay, luha'y magpapatunay
Na kahit hindi makulay, kailangang magbigay-pugay
Sa kung sino mang lamang, mga bitukang halang
At kung wala kang alam ay yumuko ka nalang
Hanggang sa may nagpasya na sumalungat sa agos
Wasakin ang mga kadena na siyang gumagapos
Sa kwento na mas astig pa sa bagong-tahi na lonta
Sabay-sabay nating awitin ang tabing na tolda

[ Repeat Chorus: Denise Barbacena]

[Interlude 2]

10
 Suriin

"Sino ang may sabi sa inyo na pumasok kayo sa teritoryo ko? Amin ang lupang ito"
"Hindi, kay Asiong!"

[Verse 2: Gloc-9]
Nilusong ang kanal na sa pangalan niya'y tumawag
Alang-alang sa iba, tsaka na muna ang paawat
Sa maling nagagawa na tila nagiging tama
Ang tunay na may kailangan ang siyang pinatatamasa
Lahat sila'y takot, nakakapaso ang 'yong galit
Mga bakal na may nagbabagang tinggang papalit-palit sa hangin na masangsang
Nakakapanghina ang nana at hindi mo matanggal na para bang sima ng panang
Nakakulawit subalit sa kabila ng lahat
Ay ang halimuyak lamang ng nag-iisang bulaklak
Ang siyang tanging naghahatid sa kanya sa katinuan
At hindi ipagpapalit sa kahit na sinuman
Ngunit nang dumating ang araw na gusto na niyang talikuran
Ay huli na ang lahat at sa kamay ng kaibigan
Ipinasok ang tingga, tumulo ang dugo sa lonta
Ngayon, alam niyo na ang kwento ni Asiong Salonga

[ Repeat Chorus: Denise Barbacena]

Prosesong Tanong:

1. Kilala mo ba ang pinatutungkulan ng awit? Ilahad ang kanyang buhay

ayon sa liriko ng awitin.

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________

11
 Kumusta ang naunang gawain? Nailahad mo ba ang buhay ni Asiong
Salonga ayon sa natuklasan mo sa liriko? Marahil ay nagtataka ka kung
bakit ito ang ipinagawa sa iyo. Ito ay dahil ang bagong aralin natin ay
tungkol sa paglalahad ng ilang impormasyon tungkol sa buhay ng isang tao,
ito ay ang bionote. Para mas lalo mong maunawaan kung ano ang bionote,
halina’t pag-aralan natin!

Ating Alamin:

Ang bionote ay:

*Maituturing ding isang uri ng lagom na ginagamit sa pagsulat ng personal

profile ng isang tao. Para rin itong talambuhay ngunit higit na mas maikli
ang bionote at mas detalyado naman ang talambuhay.

*Ito ay tala sa buhay ng isang tao na naglalaman ng buod ng kanyang

academic career na madalas ay makikita o mababasa sa mga journal, aklat,
websites at iba pa (Duenas at Sanz).

*Ito ay ginagamit sa paggawa ng bio-data, resume, o anumang kagaya nito

upang ipakilala ang sarili para sa isang propesyunal na layunin.

*Maaari itong maging pormal o impormal ayon sa layunin o

pangangailangan ng manunulat.

Mga Dapat Tandaan sa Pagsulat ng Bionote

1. Gawing maikli ang isusulat na bionote. Bubuuin lamang ito ng 200

na salita kapag gagamitin sa resume at 5-6 na pangungusap naman
kung ito ay gagamitin sa networking site.

2. Simulan ito sa pagbanggit ng mga personal na detalye tungkol sa

iyong buhay. Itala ang mga interes, tagumpay na nakamit ngunit
pumili lamang ng 2 o 3 na pinakamahalaga.

3. Gumamit ng ikatlong panauhan upang maging obhetibo ang

pagkakasulat ng bionote.

4. Gawing simple ang pagkakasulat ng bionote. Gumamit ng mga payak

na salita upang madali itong maintindihan ng mga mambabasa at
makamit ang pinakalayunin nitong maipakilala ang iyong sarili sa iba
sa maikli at tuwirang paraan.

Mga Hakbang sa Pagsulat ng Bionote

12
 1. Tiyakin ang layunin sa pagsulat ng bionote sapagkat ito ang
magsisilbi mong gabay kung anong mga impormasyon ang dapat na
isama.

2. Pagpasyahan ang haba ng susulating bionote sapagkat kadalasan

ay may kahingian ang mga organisasyong humihingi nito.

3. Simulan ito sa pangalan sapagkat kapag pangalan ang unang

nakita sa bionote ay mayroon na kaagad katauhan ang taong
ipinakikilala, at unang mairerehistro sa kamalayan ng mga
mambabasa ang pangalan ng ipinakilala.

4. Ilahad ang propesyong kinabibilangan upang maitaas mo ang antas

ng pagtitiwala sa iyo ng mga tao.

5. Isa-isahin ang mahahalagang tagumpay na may kinalaman sa

target na mga awdiyens.

6. Idagdag ang ilang di-inaasahang detalye dahil mahalaga na may

element of surprise upang mapukaw ang interes ng mga mambabasa.

7. Isama ang contact information (e-mail, social media account, at

numero ng telepono sa trabaho o personal na numero).

8. Basahing muli at suriin ang ginawang bionote.

9. Isulat ang pinal na sipi nito. Maaaring ipabasa muna ito bago
gamitin upang matiyak na maayos at wasto ang mga impormasyong
nakapaloob sa ginawang bionote.

Upang mas lalo mong maunawaan ang aralin ay basahin mo ang isang
halimbawa ng bionote sa ibaba. Ito ay bionote ng isang tanyag na
manunulat sa Filipino na si Bienvinido Lumbera.

Bionote ni Bienvenido Lumbera

Isinulat ni Rommel Rodriguez
Kilalang manunulat at iskolar ng kultura at panitikan, si Bienvenido
Lumbera ay ipinanganak noong Abril 11, 1932 sa Lipa, Batangas. Nag-aral
sa Unibersidad de Santo Tomas noong 1950 at sa Indiana University noong
1967. Naging propesor din siya sa Osaka University at University of Hawaii
sa Manoa, gayundin din sa iba’t ibang unibersidad sa bansa.

Hindi matatawaran ang kontribusyon ni Bien sa larangan ng sining at

panitikan. Nakapaglimbag na siya ng mga panandang-taon na antolohiya,
nakapagsulat ng iba’t ibang dula tulad ng Tales of the Manuvu, Nasa Puso
ang Amerika at Hibik at Himagsik nina Victoria Laktaw. Pinarangalan siya

13
bilang Pambansang Alagad ng Sining at nagkamit na rin ng gawad mula sa
Ramon Magsaysay Awards para sa Pamamahayag.

Sa kabila ng buhay sa sining, hindi nakaligtaan ni Bien ang halaga at

ugnayan ng kanyang pagiging iskolar, guro at artista sa lipunan at bayan.
Kinikilala ang kanyang ambag sa larangan ng pagtatayo ng mga
organisasyong nagtataguyod ng pambansang demokrasya. Bukod sa
pagiging Professor Emeritus sa UP Diliman, siya rin ang Chairman Emeritus
ng Concerned Artists of the Philippines at Congress of Teachers/ Educators
for Nationalism and Democracy. Siya rin ang naging tagapanguna sa
pagkakatatag ng Alliance of Concerned Teachers, Philippines na
nangangalaga naman sa kagalingan ng mga guro sa Pilipinas.

Maraming beses na rin nakasama si Bien sa mga pambansang kilos-

protesta. Patuloy siyang nakikibahagi sa pagsulong ng makatuwirang sahod
at karapatan ng mga manggagawa. Inilapat niya sa kanyang mga akda ang
buhay at himagsik ng mga magsasaka. Naging lunan ng kanyang mga
karanasan noong batas military ang mga obrang tula at awitin. Sa lahat ng
ito, isang dakilang patunay sa Bien na ang sining ay marapat lamang
magsilbi sa mga uring inaapi at pinagsasamantalahan, habang ito rin ay
mabisang paraan upang himukin ang mamamayan na makiisa tungo sa
paglaya ng bayan.

Prosong Tanong:

Suriin ang halimbawang bionote ni Bienvenido Lumbera? Nagtataglay

ba ito ng mga katangiang nabanggit? Nasunod kaya ng sumulat ang mga
istilo na dapat tandaan sa pagsulat ng isang bionote? Ilahad ang iyong
pananaw rito.

_______________________________________________________________________

_______________________________________________________________________

_______________________________________________________________________

_______________________________________________________________________

_______________________________________________________________________

_______________________________________________________________________

_______________________________________________________________________

_______________________________________________________________________

14
 Pagyamanin

Maraming ka bang nakuhang impormasyon? Huwag mag-alala dahil

lahat ng iyong natutuhan ay magagamit mo sa mga susunod na gawain.
Ngayon ay gawin mo naman ang isang malayang pagsasanay upang
mapagtibay ang iyong pag-unawa sa paksang natalakay.

Gawain 1:
Bilang nahalal na mga opisyales ng “Filipino Club”, kayo ay nagtakda
ng isang seminar-workshop tungkol sa “Maayos na Pamumuno sa Isang
Samahan”. Pumili ng inyong magiging tagapagsalita at ipakilala siya gamit
ang iyong nasulat na bionote tungkol sa kanya.
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________

Gawain 2:
Mayroon ka bang iniidolong awtor ng wattpad, nobela o mga sikat na
libro? O di kaya’y mga sikat na personalidad na nagmamay-ari ng isang
blog? Ipakilala mo naman siya sa amin gamit ang kanyang bionote.
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________

15
 Isaisip

Lubos mo na bang naunawaan ngayon ang aralin natin para sa

modyul na ito? Malapit na tayong matapos ngunit bago pa man tayo
umabot sa dulo ay nais ko munang malaman kung ang paksa ba natin
ay naiuugnay mo sa ating pang-araw-araw na buhay. Isagawa ang
susunod na gawain.

Panuto: Ikaw ay sumali sa isang paligsahan sa pagtula at ang nabunot

mong paksa ay ang kahalagahan ng akademikong sulatin (partikular na ang
bionote) sa iyo bilang isang mag-aaral sa senior high school. Maaaring ang
tula ay malaya o may tugma. Ibahagi mo ngayon sa ibaba ang iyong
naisulat na tula.

____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
_____

16
 Isagawa

Pagbati dahil narito ka na ngayon sa praktikal na aplikasyon ng

iyong natutuhan. Ito ay may kasamang rubrik para sa sariling
pagtataya.

Panuto I: Ito ay para sa mag-aaral na makakapag-online.

Kilala mo ba si Virgilio S. Almario o mas kilala sa tawag na Rio Alma?
Siya ay isang alagad ng panitikan at sining at tagapangulo ng KWF
(Komisyon sa Wikang Filipino). Magsaliksik tungkol sa kanya at
tipunin ang mga mahahalagang tala sa kanyang buhay upang
makabuo ka ng isang maayos at mahusay na bionote tungkol sa
kanya.

Panuto II: Ito naman ay para sa mga di makakapag-online

Naiisip mo ba kung ano ka na sampung taon mula ngayon?
Ipagpalagay mong ikaw ay isang matagumpay na sa iyong piniling
larangan. Ibahagi mo ngayon kung ano kaya ang magiging nilalaman
ng iyong bionote.

Rubrik sa Pagsulat ng Maayos na Bionote

Pamantayan Iskor
Nilalaman (10 puntos)
Substansyal ang mga impormasyong
inilahad sa bionote.
Organisasyon (10 puntos)
Organisado, malinaw at lohikal ang
pagkakasunod-sunod ng mga ideya o
impormasyon.
Wika at Gramatika (10 puntos)
Maayos at wasto ang pagkakabuo ng mga
pangungusap. Tama ang baybay ng mga
salita at wasto an gang mga bantas na
ginamit.
Kabuuan Puntos (100%)

17
 Tayahin

Ikaw ay nandito na sa pagtitipon ng iyong natamong kaalaman.

Binabati kita! Laging tandaan na makakaya mo basta’t magtiwala ka
lamang sa iyong sarili. Kaya, halina’t magpatuloy.

Panuto I: Basahin ang mga sumusunod na pahayag tungkol sa pagsulat ng

bionote. Isulat ang Tama kung ang pangungusap ay wasto at Mali naman
kung hindi.

__________1. Gumamit lamang ng mga payak na salita upang mas madaling

maintindihan ng mga mambabasa.
__________2. Iwasang gawing mahaba ang sinusulat na bionote.
__________3. Huwag nang magdagdag pa ng mga di-inaasahang detalye.
__________4. Sa pamamagitan ng bionote ay nakikilala ka ng mga tao kung
sino ka bilang isang propesyunal.
__________5. Maaaring ilagay ang social media account para sa iyong contact
information.
__________6. Maaaring gumamit ng idyoma upang mas maging kaakit-akit
ang sinusulat na bionote.
__________7. Hindi na kailangang banggitin ang propesyong kinabibilangan.
__________8. Laging banggitin sa hulihan ang pangalan upang manabik ang
mga mambabasa.
__________9. Huwag gumamit ng unang panauhan upang maging obhetibo
ang isinusulat na bionote.
__________10.Itinuturing ding isang lagom ang bionote.
__________11.Hindi maaaring ipabasa sa iba ang bionote bago isulat ang
pinal na sipi nito sapagkat ito ay tungkol lamang sa iyo.
__________12.Hindi na kailangang isulat lahat ng tagumpay na nakamit.
__________13.Ang bionote ay hindi maaaring isulat nang impormal.
__________14.Gumamit lamang ng pangatlong panauhan upang maiwasan
ang tono ng pagbubuhat ng sariling bangko.
__________15.Ang bionote ay maaaring gamitin sa mga blog site.

18
 Karagdagang Gawain

Malugod na pagbati dahil narito ka na sa huling bahagi ng

modyul na ito. Ipagpatuloy mo pa ang pag-aaral tungkol sa bionote sa
paggawa ng karagdagang gawain sa ibaba.
Panuto I: Ito ay para lamang sa makakapag-online.
Manood ng panayam ng isang tanyag na personalidad na naging
matagumpay sa propesyong kanyang kinabibilangan. Mula sa mga
impormasyong iyong nakuha ay sumulat ka ng isang bionote. Huwag
kalimutang ilagay ang pamagat ng programa at ang link kung saan mo ito
napanood.

Panuto II: Ito naman ay para sa mga hindi makakapag-online.

Gawan ng bionote ang isa sa mga taong matagumpay sa inyong paaralan
(maaaring ito ay isang guro, mag-aaral o ang iyong sarili mismo.) Ang
kaparehong rubrik sa naunag gawain ang gagamitin sa pagtataya ng iyong
awtput.

19
 Susi sa Pagwawasto

*Sa ibang bahagi naman ng modyul ay nasa guro ang pagwawasto at pagbibigay ng
puntos.

20
Sanggunian
Filipino sa Piling Larang Akademik (Kagamitan ng Mag-aaral). Kagawaran
ng Edukasyon. Republika ng Pilipinas

Filipino sa Piling Larang Akademik: Patnubay ng Guro

21
 PAHATID-LIHAM
Ang Sariling Pagkatutong Modyul na ito ay nilinang ng
Kagawaran ng Edukasyon, Rehiyong SOCCSKSARGEN na may
pangunahing layunin na ihanda at tugunan ang pangangailangan sa
bagong normal. Ang nilalaman ng modyul na ito ay batay sa Most
Essential Learning Competencies (MELC) ng Kagawaran ng
Edukasyon. Ito ay pantulong na kagamitan na gagamitin ng bawat
mag-aaral sa pampublikong paaralan ng Rehiyon XII simula sa taong
panuruan 2020-2021. Ang proseso ng paglinang ay sinunod sa
paglimbag ng modyul na ito. Ito ay Bersyong 1.0. Malugod naming
hinihimok ang pagbibigay ng puna, komento at rekomendasyon.

For inquiries or feedback, please write or call:

Department of Education – SOCCSKSARGEN

Learning Resource Management System (LRMS)

Regional Center, Brgy. Carpenter Hill, City of Koronadal

Telefax No.: (083) 2288825/ (083) 2281893

Email Address: region12@deped.gov.ph