Uzupełnienie materiałów z prezentacji.

Cechy językowe

Wspólnota bałtosłowiańska (od ok. 2000 r. p.n.e. do ok. 1500 r. p.n.e.)

Cechy wspólne oraz przekształcenia i zmiany (ok. 1500 r. p.n.e.)
Fonetyka:

a) samogłoski krótkie *ĭ *ŭ przechodzą w jery *ь *ъ

np. lit. migla » psł. *mьgla
b) samogłoski tylne *u *ū przechodzą w *ъ *y
np. lit. sūnus » psł. *synъ
c) monoftongizacja dyftongów:
ei » *ī
ou » *ū
eu, oi » *ē(ě)
np. eiti » psł. *iti
d) przejście połączeń an, on, am, om, en, em w położeniu przed spółgłoskami w
samogłoski nosowe ę, ą, np.
lit. penktas » psł. *pętъ
e) przejście dawnego s w ch po i, u, r, k, np.
lit. maišas » psł. *měxъ
f) palatalizacja tylnojęzykowych
*k, g, x + i, e, ę, ě, ь, sonanty miękkie ŕ i ĺ » č ž š
g) powstanie nowych intonacji:
- nowoakutowej,
- cyrkumfleksowej
h) otwarcie sylab:
- zanik spółgłosek wygłosowych,
- uproszczenie grup spółgłoskowych.
Fleksja:

a) powstanie imperfectum,
b) powstanie czasu przyszłego analitycznego,
c) w miejsce różnicy czasowej wchodzi różnica aspektowa,
 d) pełny rozwój odmiany złożonej przymiotnika.

Wspólnota prasłowiańska (wykształciła się między 1500 – 1300 r. p.n.e.)

Podziały prasłowiańszczyzny

I. (III-IV w. n.e.)

Grupa zachodnia Grupa wschodnia

1. palatalizacje: 1. palatalizacje:
I. *k, g, x + i, e, ę, ě, ь, sonanty I. *k, g, x + i, e, ę, ě, ь, sonanty
miękkie ŕ i ĺ » č ž š miękkie ŕ i ĺ » č ž š
II. *k, g, x + i2, ě2 » c ʒ š II. *k, g, x + i2, ě2 » c ʒ ś
III. *i, ь, ę + *k, g, x » c ʒ š III. *i, ь, ę + *k, g, x » c ʒ ś
2. psł. grupy *kvě, *gvě pozostają, np. 2. psł. grupy *kvě, *gvě przechodzą w zvě,
kwiat, gwiazda cvě, np. cvet, zvezda
3. psł. *tl, dl pozostają, np. modlitwa, 3.psł. *tl, dl upraszczają się do l, np. molitva,
mydło milo
4. zasadniczo brak l epentetycznego 4.l epentetyczne z psł. *pj, *bj, *mj » pl, bl,
ml
II. (IV-VI w. n.e.)

Grupa północna Grupa południowa

Metateza grup nagłosowych *orT- *olT- Metateza grup nagłosowych *orT- *olT-
Rozwój zależny od intonacji: Zawsze metateza + wzdłużenie, np.
- akutowa: metateza + wzdłużenie, np. *ordlo » ralo
*ordlo » radło
- cyrkumfleksowa: metateza, np.
*oldjь » łódź
Wyrównanie M i B lm. r.ż.: -ě3 Wyrównanie M i B lm. r.ż.: -ę
M lp. imiesłowu czynnego czasu M lp. imiesłowu czynnego czasu
teraźniejszego r.m.: -a, np. nesa, rzeka teraźniejszego r.m.: -y, np. nesy
 III. (VII-VIII w. n.e.)

Grupa zachodnia Grupa wschodnia Grupa południowa

Metateza grup Pełnogłos grup Metateza + wzdłużenie grup
śródgłosowych *-TorT- śródgłosowych *-TorT- śródgłosowych *-TorT- *-TolT-, np.
*-TolT-, np. *-TolT-, np. *golva » glava
*golva » głowa *golva » golova

Psł. Psł. Psł.

*tj » c *tj » č *tj » št
*dj » ʒ (z) *dj » ž *dj » žd
*kt » c *kt » č *kt » št

Akcent: dynamiczny, Akcent: dynamiczny, Akcent: toniczny, ruchomy

stały, inicjalny ruchomy

Grupa lechicka:

1. Zachowanie samogłosek nosowych: ę, ą

2. Zastąpienie psł. sonantów *r, *l przez połączenie samogłoski ze spółgłoską r, l (wokalizacja
sonantów), np. kark
3. Przegłos psł. sonantów miękkich *ŕ, *ĺ oraz ę, ě
4. *-TorT- » -TarT-
5. Zachowanie spółgłoski g, np. Praga