‫بنام خداوند بخشنده مهربان‬

‫قاچاق در حوزه‬
‫تجهیزات و ملزومات پزشکی‬

‫محمّدرضا عصّاری‬
 ‫فهرست مطالب ‪:‬‬

‫مقدمه‪ :‬توضیح در خصوص جایگاه مسئولین فنّی‬ ‫‪‬‬

‫‪ ‬تعریف جرم و تخلف‬

‫‪ ‬تعریف جرم قاچاق‬
‫‪ ‬اهمیت قاچاق در حوزه تجهیزات و ملزومات پزشکی‬
‫‪ ‬اقدامات انجام شده توسط اداره کل تجهیزات پزشکی در حوزه نظارت ها‬
‫‪ ‬مروری بر مواد مهم قانون مبارزه با قاچاق کاال و ارز در حوزه تجهیزات و‬
‫ملزومات پزشکی‬
 ‫مقدمه‬
‫جهل به قانون رافع مسئولیت نیست‪:‬‬
‫یکی از اصول مسلم حقوقی در نظام قضایی ما این بوده که «جهل به قانون رافع مسئولیت نیست» البته جهل به‬

‫قانون را «جهل به حکم» نیز میگویند‪ .‬مضمون این قاعده‪ ،‬این است که چنین فرض میشود تمام افراد‬

‫جامعه‪ ،‬از همه احکام و قوانین‪ ،‬آگاهی دارند‪.‬‬

‫*مسئولین فنی شرکتها که در واحدهای تولیدی‪،‬وارداتی‪،‬توزیعی و یا عرضه کننده تجهیزات و ملزومات‬

‫پزشکی موسسات و صاحبان حرف پزشکی اشتغال دارند‪ ،‬بمنظور اجرای مطلوب قوانین و مقررات ‪،‬وظیفه‬

‫نظارت علمی و فنّی را در واحدهای مربوطه برعهده دارند‪.‬‬

‫قانون مربوط به مقررات امور پزشکی‬ ‫بررسی جایگاه مسئولین فنی‪:‬‬
‫و داروئی و مواد خوردنی و آشامیدنی‬
‫مصوّب ‪1334/03/29‬‬
‫تبصره ‪ 5‬ماده ‪13‬‬

‫آئین نامه تجهیزات و‬

‫ملزومات پزشکی‬ ‫مصوّبه‪1397/10/01‬‬
‫وزیر محترم بهداشت‬

‫مسئول‬ ‫بند ‪ 19‬ماده ‪ 2‬و ماده ‪58‬‬

‫فنّی‬ ‫آئین نامه‬
 ‫تعریف جرم‪:‬‬
‫ماده ‪ 2‬قانون مجازات اسالمی‪:‬‬
‫هر رفتاری اعم از فعل یا ترک فعل که در قانون برای آن مجازات تعیین شده است جرم‬
‫محسوب می شود‪.‬‬

‫فعل‪ :‬شخص‪ ،‬عملی را انجام می دهد که قانونگذار آنرا منع نموده است‪.‬‬
‫ترک فعل‪ :‬شخص‪ ،‬عملی را که موظف به انجام آن بوده است‪،‬انجام نمی دهد‪.‬‬
 ‫تخلّف‪:‬‬
‫ظهور خالف آنچه که شرط شده است یا آنچه که توصیف شده است و در برخی مواقع هم جرم است و هم‬
‫تخلف‪ ،‬مثل اختالس و در برخی مواقع فقط تخلف محض است مثل (غیبت غیر موجه) و نمی توان برای آن‬
‫عنوان مجرمانه ای یافت‪.‬‬
‫درجرم یک قانون کیفری زیر پا گذاشته می شود لیکن در تخلف‪،‬فرد متخلف نظامات شغلی یا حرفه ای یا‬
‫صنفی را نقض می نماید‪.‬‬
 ‫تعریف جرم قاچاق ‪:‬‬

‫بند الف ماده ‪ 1‬قانون مبارزه با قاچاق کاال و ارز‪:‬‬

‫قاچاق کاال و ارز‪ :‬هر فعل یا ترک فعلی است که موجب نقض تشریفات قانونی مربوط به ورود و‬
‫خروج کاال و ارز گردد و براساس این قانون و یا سایر قوانین‪ ،‬قاچاق محسوب و برای آن مجازات‬
‫تعیین شده باشد‪ ،‬در مبادی ورودی یا هر نقطه از کشور حتی محل عرضه آن در بازار داخلی کشف‬
‫شود‪.‬‬
‫تبصره ‪ 1‬از بند الف ماده ‪ 27‬قانون مزبور مکمل این تعریف می باشد و در خصوص تجهیزات‬ ‫نکته بسیار مهم‪:‬‬

‫پزشکی‪،‬ساخت و حمل و نگهداری و عرضه یا فروش اینگونه تجهیزات را نیز (قاچاق)قلمداد نموده است‪.‬‬
 ‫دالیل اهمیت نظارت و برخورد با قاچاق تجهیزات و ملزومات پزشکی‬

‫‪ ‬تجهیزات و ملزومات پزشکی از اقالم کاالهای سالمت محور هستند(تهدید سالمت جامعه)‬

‫‪‬ارزش سرمایه ای باالیی دارند و سرمایه در گردش در این حوزه بسیار باالست‪.‬‬

‫‪ ‬عدم امکان پیگیری مشکالت خدمات پس از فروش از کمپانی سازنده (تأمین قطعات و ‪)....‬‬

‫‪ ‬عدم امکان پیگیری مشکالت کیفی وسیله از کمپانی سازنده‪.‬‬

‫‪ ‬سایر پیامدهای ناشی از قاچاق نظیر صدمه به تولید‪ ،‬کاهش اشتغال و ‪.....‬‬
 ‫اقدامات انجام شده توسط اداره کل تجهیزات پزشکی در خصوص‬

‫پیشگیری و مبارزه با قاچاق تجهیزات و ملزومات پزشکی‬

‫‪ ‬ثبت وسایل پزشکی و اختصاص کد ‪ IRC‬و ایجاد سامانه های استعالم اصالت و کیفیت(‪)TTAC‬‬

‫‪ ‬تعریف و ساماندهی شبکه توزیع قانونی از طریق ثبت و شناسنامه دار کردن شرکتهای تولیدکننده‪/‬‬
‫واردکننده‪ /‬توزیع کننده و واحدهای صنفی‬

‫‪ ‬ایجاد فهرست خرید ملزومات پزشکی با تعیین سقف قیمت‪.‬‬

‫‪ ‬تدوین دستورالعمل نظارت و ارزیابی از سطوح مختلف توزیع و عرضه و ابالغ به کلیه‬

‫دانشگاههای علوم پزشکی و ایجاد شبکه نظارتی در سراسر کشور‬

 ‫‪ ‬نمونه برداری از سطح توزیع و عرضه (طرح ‪–post market surveillance‬نظارت‬
‫بازار)*مربوط به مبحث ایمنی و عملکرد تجهیزات پزشکی می باشد‪.‬‬ ‫بر‬

‫‪‬همکاری با سازمان تعزیرات حکومتی‪ ،‬مراجع قضایی‪ ،‬نیروی انتظامی و سایر دستگاههای ذی ربط و‬
‫برگزاری گشت های مشترک‬

‫‪ ‬همکاری با اتحادیه های مربوطه در سطح کشور و انجام بازرسی مشترک از واحدهای صنفی‬

‫‪ ‬پیگیری الصاق برچسب اصالت برروی وسایل پزشکی‬

‫‪ ‬پیگیری آموزش برای واحدهای صنفی از طریق اتحادیه های مربوطه‬

 ‫کد ‪:(Iran Registration Code) IRC‬کد شناسایی کاال می باشد‪.‬به عبارت دیگر شماره‬
‫منحصر به فردی است که اداره کل تجهیزات پزشکی وزارت بهداشت جمهوری اسالمی ایران به تجهیزات و‬
‫ملزومات پزشکی اعطا می کند‪.‬اشخاص برای تولید و یا واردات به این کد نیاز دارند‪.‬‬
‫(ایجادکد توسط مرکز ملی شماره گذاری کاال و خدمات ایران صورت می پذیرد‪).‬‬

‫برچسب اصالت‪:‬‬
‫قسمتی مشخص بر روی بستهبندی هر واحد فرآورده است کهه شناسهه تجهاری فرآورده‪،‬شناسهه ردیهابی و‬
‫رهگیری‪،‬شماره سری ساخت‪،‬تاریخ انقضاء و شناسه اصالت بر اساس استاندارد تعریف شده‪،‬توسط شهرکتهای‬
‫وارد کننده بر روی آن درج یا الصاق میگردد‪.‬‬
‫هدف از الصاق برچسب اصالت کنترل و نظارت سازمان های ذیربط از محل تولید‪،‬حمل و نقل تا عرضه کاال‬
‫و اطمینان از اصالت و سالمت کاال می باشد‪.‬‬

‫*مبنای الزام به الصاق برچسب اصالت‪-1،‬ماده‪ 13‬قانون مبارزه با قاچاق کاال و ارز و ‪-2‬مواد ‪ 4‬و ‪ 6‬شیوه نامه‬
‫مبارزه با قاچاق تجهیزات و ملزومات پزشکی می باشد‪.‬و بند پ ماده ‪ 7‬قانون احکام دائمی برنامه های توسعه‬
‫کشور مصوب ‪1395/11/10‬‬
 ‫‪ :GS1‬یک سازمان بینالمللی پیشگام در زمینه طراحی‪ ،‬توسعه و اجرای استانداردهای شناسایی کاال‪ ،‬ضبط‬
‫خودکار دادهها و تبادل الکترونیکی آنها در سطح جهانی است‪.‬‬
‫مرکز ملی شماره گذاری کاال و خدمات ایران‪ :‬نماینده ‪ GS1‬در ایران می باشد‪.‬‬
‫سامانه ردیابی‪،‬رهگیری و کنترل اصالت (‪ :)TTAC‬مجموعه از بانکهای اطالعاتی‪ ،‬نرم افزارهای مختلف‪،‬‬
‫سرویس های اطالعاتی‪ ،‬روالها‪ ،‬پروتکلها و استانداردهای فنی است که حسب نظر سازمان غذا و دارو ایجاد شده و‬
‫وظایف مختلف مرتبط با طرح همانند ایجاد شناسنامه الکترونیک اختصاصی فرآورده ها‪ ،‬تکمیل آنها‪ ،‬امکان ردیابی‪،‬‬
‫رهگیری و کنترل اصالت ‪ ،‬بازرسیها‪ ،‬برنامه ریزیها و بسیاری از موارد دیگر را برعهده دارد‪.‬این سامانه به سامانه گمرک‬
‫متصل می باشد‪.‬‬
‫**شرکتها موظف هستند اطالعات مربوط به برچسب اصالت کاالها را برای سامانه ‪ TTAC‬ارسال نمایند‪.‬‬
 ‫برچسب اصالت کاال حاوی اطالعات ذیل می باشد‪:‬‬
‫‪ -1‬شناسۀ تجاری فرآورده ‪ :GTIN‬شمارۀ جهانی اقالم تجاری است که برمبنای استانداردهای سازمان‬
‫میباشد‪)Global Treade Item Number(.‬‬ ‫‪GS1‬صادر شده است و دارای طول ثابت ‪ 14‬رقم‬
‫‪ -2‬شناسۀ ردیابی‪ ،‬رهگیری ‪ :UID‬شناسۀ اختصاصی و منحصر بهفرد و غیرتکراری برای هر واحد کاال است که‬
‫دارای طول ثابت ‪ 20‬رقم میباشد و شرکت صاحب پروانه طبق استانداردهای مربوطه آن را تولید میکند‪.‬‬
‫‪ -3‬شمارۀ سری ساخت ‪ :LOT / Batch Number‬شماره منحصر به فردی است که هر شرکت‬
‫تولیدکننده در موقع ساخت فرآورده به هر سری ساخت اختصاص داده و بیانگر یکنواختی اجزاء و شرایط ساخت جهت‬
‫بخشی از تولید بوده و جهت کنترل های کیفی‪ ،‬سالمتی و غیره مورد استفاده قرار می گیرد‪.‬‬
‫‪ -4‬تاریخ انقضا ‪ :EXP Date‬تاریخ انقضای میالدی فرآورده می باشد‪.‬‬
‫‪ -5‬شناسۀ اصالت‪ :‬شناسهای است اختصاصی و منحصر به فرد است که براساس استانداردهای اعالمی جهت ایجاد‬
‫امکان کنترل اصالت توسط مصرفکننده نهایی بر روی هر واحد فرآورده الصاق میشود‪ .‬این شناسه با الیه ای پوشانده‬
‫شده و پس از برداشتن این الیه توسط مصرفکننده آشکار خواهد شد‪.‬‬
www.ttac.ir
‫قانون مبارزه با قاچاق کاال و ارز‬

‫مصوب ‪1392/10/18‬‬

‫و اصالحیه‬

‫مصوب ‪1394/7/22‬‬
 ‫فصل اول ‪ :‬تعاریف‪ ،‬مصادیق و تشکیالت‬
‫ماده ‪: 1‬‬

‫‪ ‬الف)تعریف قاچاق کاال و ارز ‪ :‬هر فعل یا ترک فعلی است که موجب نقض تش ریفات‬
‫قانونی مربوط به ورود و خروج کاال و ارز گردد و براس اس ای ن ق انون و ی ا س ایر ق وانین‪،‬‬
‫قاچاق محسوب و برای آن مجازات تعیین شده باش د‪ ،‬در مب ادی ورودی ی ا ه ر نقط ه از‬
‫کشور حتی محل عرضه آن در بازار داخلی کشف شود‪.‬‬

‫‪ ‬ت)تشریفات قانونی ‪ :‬اقداماتی از قبیل تشریفات گمرکی و بانکی‪ ،‬أخذ مجوزهای الزم‬
‫و ارائه به مراجع ذیربط است که اشخاص موظفند طبق قوانین و مقررات به منظور وارد یا‬
‫خارجکردن کاال یا ارز‪ ،‬انجام دهند‪.‬‬
 ‫ماده ‪: 1‬‬

‫‪ ‬ب)کاال ‪ :‬هر شی ء که در عرف‪ ،‬ارزش اقتصادی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬ث)کاالی ممنوع‪ :‬کاالیی که صدور یا ورود آن به موجب قانون ممنوع است‪.‬‬

‫‪ ‬ج)کاالی مجاز مشروط‪ :‬کاالیی که صدور یا ورود آن عالوه بر انجام تشریفات گمرکی‬
‫حسب قانون نیازمند به کسب مجوز قبلی از یک یا چند مرجع ذیربط قانونی است‪.‬‬

‫‪ ‬چ)کاالی مجاز‪ :‬کاالیی است که صدور یا ورود آن با رعایت تشریفات گمرکی و بانکی‪،‬‬
‫نیاز به کسب مجوز ندارد‪.‬‬
 ‫ماده ‪: 1‬‬
‫‪ ‬ح) ارزش کاالی قاچاق ورودی‪ :‬عب ارت اس ت از ارزش س یف ک اال(مجم وع قیم ت‬
‫خرید کاال در مبدأ و هزینه بیمه و حمل ونقل) ب ه اض افه حق وق ورودی زم ان کش ف و‬
‫سایر هزینههایی که به آن کاال تا محل کشف تعلق میگیرد که براساس باالترین ن ر ارز‬
‫اعالمی توسط بانک مرکزی در زمان کشف محاسبه میشود‪.‬‬
‫‪ ‬خ) ارزش کاالی قاچاق خروجی‪ :‬عبارت اس ت از قیم ت آزاد ک اال در نزدی کترین‬
‫بازار داخلی عمدهفروشی محل کشف(بسته به اینکه از کدام شهر مرزی کاالها قاچاق ش ده باش ند) ‪،‬‬
‫به اضافه هزینه حمل و نقل و هزینههایی مانند عوارض ویژه صادراتی و کلی ه یاران ههایی‬
‫که به آن کاال تعلق میگیرد‪.‬‬
 ‫ماده ‪: 1‬‬

‫‪ ‬د) بهای ارز‪ :‬باالترین نر اعالمی ارز که توسط بانک مرکزی جمهوری اسالمی ای ران‬
‫در زمان کشف اعالم میگردد‪.‬‬
‫‪ ‬ز) اسناد خالف واقع ‪ :‬اسنادی است که در آن خصوصیات کاالی ذکر شده از حی ث‬
‫نوع‪ ،‬جنس‪ ،‬تعداد و وزن با کاالی اظهار یا کشف شده تطبیق ننماید و یا جعلی باشد‪.‬‬
‫‪ ‬ط) ستاد ‪ :‬ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کاال و ارز‬
 ‫ماده ‪: 1‬‬
‫‪ ‬ذ) شناسه کاال‪ :‬شناسهای چند رقمی که مبتنی ب ر ی ک نظ ام ج امع طبقهبن دی‬
‫کاالست و مشخصات ماهوی هر قلم کاال احصاء و در یک سامانه ثبت میش ود و ب ه‬
‫صورت رمزینه(بارکد) و یا نظایر آن بر روی کاال نصب یا درج میگردد‪)GTIN(.‬‬
‫‪ ‬ر) شناسه رهگیری‪ :‬شناسهای چند رقمی مبتنی بر شناسه کاالست و ب ه منظ ور‬
‫منحصر به فرد نمودن هر واحد کاال ب ه کلی ه کااله ای دارای بس تهبندی ب ا ابع اد‬
‫مشخص اختصاص مییابد‪ .‬ماهیت‪ ،‬مالکیت و موقعیت کاال در ه ر نقط ه از زنجی ره‬
‫تأمین مبتنی بر این شناسه قابل استعالم و رهگیری است و در قالب یک رمزینه ب ر‬
‫روی کاالهای مزبور نصب یا درج میشود‪)UID(.‬‬
 ‫ماده ‪: 1‬‬

‫‪ ‬س) قاچاق سازمان یافته‪ :‬جرمی است ک ه ب ا برنام هریزی و ه دایت گروه ی و‬
‫تقسیم کار توسط یک گروه نسبتاً منسجم متشکل از سه نف ر ی ا بیش تر ک ه ب رای‬
‫ارتکاب جرم قاچاق‪ ،‬تشکیل یا پس از تشکیل‪ ،‬هدف آن برای ارتک اب ج رم قاچ اق‬
‫منحرف شده است صورت میگیرد‪.‬‬

‫‪ ‬ش) قاچاقچی حرفهای‪ :‬شخصی است که بیش از س ه ب ار مرتک ب تک رار و ی ا‬

‫شود‪(.‬سوء سابقه افراد در سیستم یکپارچه قضایی کشور ثبت می گردد‪).‬‬ ‫تعدد جرم قاچاق‬
 ‫ماده ‪: 2‬‬

‫عالوه بر مصادیقی که در قانون امور گمرکی مصوب ‪ 1390/8/22‬ذکر شده است‪ ،‬موارد زی ر نی ز‬
‫قاچاق محسوب میشود‪:‬‬
‫پ ‪ -‬اظهار کاال به گمرک با ارائه اسناد و یا مجوزهای جعلی‬

‫ث ‪ -‬ورود کاالی موضوع بند(ر) ماده(‪ )122‬قانون امور گمرکی مصوب‪1390/8/22‬‬

‫بند (ر) ماده ‪ 122‬قانون امور گمرکی ‪:‬‬

‫کاالهای دارای نشانی یا نام یا عالمت یا مشخصات دیگری بر روی خود کاال یا روی لفاف‬
‫آنها به منظور فراهم کردن موجبات اغفال خریدار و مصرف کننده نسبت ب ه س ازنده ی ا‬
‫محل ساخت یا خواص یا مشخصات اصلی آن کاال ‪.‬‬
‫ذ‪ -‬عرضه کاالهای وارداتی فاقد شناسه کاال و شناسه رهگیری در سطح خردهفروش ی ب ا‬
‫رعایت ماده (‪ )10‬این قانون (برچسب اصالت)‬
‫ر‪ -‬هرگونه اقدام به خارج کردن کاال از کشور برخالف تشریفات قانونی به شرط اح راز در‬
‫مراجع ذیصالح با استناد به قرائن و امارات موجود‬
‫ز‪ -‬سایر مصادیق قاچاق به موجب قوانین دیگر‬
 ‫ماده ‪: 10‬‬
‫دستگاههای عضو ستاد عالوه بر وظایف ذاتی محوله‪ ،‬موظفند حسب مورد با هماهنگی ستاد در‬
‫امر مبارزه با قاچاق کاال و ارز‪ ،‬اقدامات زیر را به عمل آورند‪:‬‬
‫الف‪....................................... -‬‬
‫ب ‪....................................... -‬‬
‫ت‪ -‬نظارت بر مدیریت یکپارچه واحدهای صنفی و نظام توزیع کااال ب ه منظ ور حس ن‬
‫اجرای مقررات صنفی در مبارزه با قاچاق‬
‫ث‪ -‬ایجاد واحد جمع آوری گزارشهای مردمی در دستگاههای کاشف‬
‫‪.......‬‬
 ‫فصل دوم ‪ :‬پیشگیری از قاچاق‬

‫ماده ‪ : 13‬برچسب اصالت‬

‫به منظور شناسایی و رهگیری کاالهای خارجی که با انجام تشریفات قانونی وارد کش ور‬
‫میشود و تشخیص آنها از کاالهای قاچاق یا فاقد مجوزهای الزم از قبیل ک االی جعل ی‪،‬‬
‫تقلبی‪ ،‬غیربهداشتی و غیراستاندارد؛ترخیص کاالی تجاری من وط ب ه ارائ ه گواهیه ای‬
‫دریافت شناسه کاال‪ ،‬شناسه رهگیری‪ ،‬ثبت گواهیها و شماره شناس ههای ف وق توس ط‬
‫گمرک است‪ .‬در هر حال توزیع و فروش کاالهای وارداتی در سطح باازار خارده‬
‫فروشی منوط به نصب این دو شناسه است و در غیر اینصورت کاالهای ما کور‬
‫قاچاق محسوب میشوند‪.‬‬
 ‫فصل سوم ‪ :‬قاچاق کاالهای مجاز‪ ،‬مجاز مشروط ‪ ،‬یارانه ای و ارز‬

‫ماده ‪: 18‬‬
‫هر شخص که مرتکب قاچاق کاال و ارز و حمل و یا نگهداری آن شود‪ ،‬عالوه بر ضبط کاال ی ا‬
‫ارز‪ ،‬به جریمه های نقدی زیر محکوم میشود‪:‬‬
‫الف‪ -‬کاالی مجاز‪ :‬جریمه نقدی یک تا دو برابر ارزش کاال‬
‫ب ‪ -‬کاالی مجاز مشروط‪ :‬جریمه نقدی معادل یک تا سه برابر ارزش کاال‬
‫پ ‪ -‬کاالی یارانه ای‪ :‬جریمه نقدی معادل دو تا چهار برابر ارزش کاال‬
‫ت ‪ -‬ارز‪ :‬جریمه نقدی ارز ورودی‪ ،‬یک تا دو برابر بهای ریالی آن و جریمه نقدی ارز خروجی‪،‬‬
‫دو تا چهار برابر بهای ریالی آن‪،‬جریمه نقدی خرید‪،‬فروش یا حواله ارز‪،‬دوبرابر بهای ریالی آن‪.‬‬
‫ماده ‪ 18‬مکرر (ماده ‪ 5‬از اصالحیه قانون مبارزه با قاچاق کاال و ارز ‪:)1394‬‬
‫نگهداری‪ ،‬عرضه یا فروش کاال و ارز قاچاق موضوع ماده (‪ )18‬این قانون حسب مورد توسط‬
‫واحدهای صنفی یا صرافیها تخلف محسوب و مرتکب عالوه بر ضبط کاال و ارز به ترتیب‬
‫زیر جریمه میشود‪:‬‬
‫مرتب ه اول‪ :‬جریم ه نق دی مع ادل دو براب ر ارزش ک اال ی ا به ای ری الی ارز قاچ اق‬ ‫الف‬
‫ب مرتبه دوم‪ :‬جریمه نق دی مع ادل چه ار براب ر ارزش ک اال ی ا به ای ری الی ارز قاچ اق‬
‫ج مرتبه سوم‪ :‬جریمه نق دی مع ادل ش ش براب ر ارزش ک اال ی ا به ای ری الی ارز قاچ اق‬
‫و نصب پارچه یا تابلو بر سردر محل کسب به عنوان متخلف صنفی و تعطیل محل کسب به‬
‫مدت شش ماه‬
 ‫ماده ‪( 22‬فصل چهارم ‪ :‬قاچاق کاالی ممنوع) ‪:‬‬
‫هرکس مرتکب قاچاق کاالی ممنوع گردد یا کاالی ممنوع قاچاق را نگهداری یا حم ل نمای د ی ا‬
‫بفروش د‪ ،‬ع الوه ب ر ض بط ک اال بهش رح زی ر و م واد (‪ )23‬و (‪ )24‬مج ازات میش ود‪:‬‬
‫الف‪ -‬درصورتیکه ارزشکاال تا ده میلیون (‪)10.000.000‬ریال باشد‪ ،‬به جزای نقدی معادل دو ت ا‬
‫سه برابر ارزش کاالی ممنوع قاچاق‬
‫د‬ ‫ا یکص‬ ‫ون (‪ )10.000.000‬ت‬ ‫اال از ده میلی‬ ‫ه ارزش ک‬ ‫ورتی ک‬ ‫ب‪ -‬درص‬
‫میلیون (‪ )100.000.000‬ریال باشد به جزای نقدی معادل سه تا پ ن براب ر ارزش ک االی ممن وع‬
‫قاچاق‬
‫پ‪ -‬در ص ورتی ک ه ارزش ک اال از یکص د میلی ون (‪ )100.000.000‬ت ا ی ک‬
‫میلیارد(‪)1.000.000.000‬ریال باشد به بیش از شش ماه تا دو سال حبس و به جزای نقدی معادل‬
‫پن تا هفت برابر ارزش کاالی ممنوع قاچاق‬
‫ت‪ -‬در صورتی که ارزش کاال بیش از یک میلیارد (‪)1.000.000.000‬ریال باشد به دوسال تا پ ن‬
‫سال حبس و به جزای نقدی معادل هفت تا ده برابر ارزش کاالی ممنوع قاچاق‬
 ‫ماده ‪: 27‬‬

‫هرشخص حقیقی ی ا حق وقی ک ه اق دام ب ه واردات و ص ادرات دارو‪ ،‬مکمله ا‪ ،‬ملزوماات و‬

‫تجهیزات پزشکی‪ ،‬مواد و فرآوردههای خوراکی‪ ،‬آشامیدنی‪ ،‬آرایشی و بهداشتی بدون انجام‬
‫تشریفات قانونی نماید‪ ،‬به مجازات کاالهای قاچاق به شرح زیر محکوم میشود‪ .‬این مجازات‬
‫مانع از پرداخت دیه و خسارتهای وارده نیست‪:‬‬
‫الف‪ -‬قاچاق مواد و فرآوردههای دارویی‪ ،‬فرآوردههای زیستی (بیولوژیک)‪ ،‬مکمله ا‪ ،‬ملزومات‬
‫و تجهیزات پزشکی ‪،‬مشمول مجازات قاچاق کاالهاای ممناوع موض وع م اده(‪ )22‬ای ن‬
‫قانون میباشد‪.‬‬
‫ماده ‪ 8‬اصالحیه قانون مبارزه با قاچاق کاال و ارز مورخ مهرماه ‪ (1394‬ماده ‪ 18‬مکرر)‬
‫تبصره ‪ 1‬ماده ‪: 27‬‬
‫ساخت‪ ،‬حمل‪ ،‬نگهداری‪ ،‬عرضه یا فروش محصوالت فوق نیز مشمول مجازاتها و احکام مقرر در‬
‫این ماده میباشد‪.‬‬
‫نکته‪:‬تبصره ‪ 1‬ماده‪ 27‬قانون قاچاق در واقع مکمل تبصره ‪ 2‬ماده ‪14‬قانون مربوط به مقررات امور پزشکی‬
‫و داروئی و مواد خوردنی و آشامیدنی می باشد‪.‬تبصره ‪ 2‬مزبور مقرر می دارد‪(:‬ساخت و یا ورود هرنوع مواد و‬
‫ملزومات مصرفی و تجهیزات پزشکی و دندانپزشکی و یا مواد اولیه و بسته بندی آنها که لیست آن از ط رف‬
‫وزارت بهداشت‪،‬درمان و آموزش پزشکی اعالم می گردد باید با اجازه قبلی و موافقت وزارت بهداش ت‪،‬درمان‬
‫و آموزش پزشکی انجام گیرد‪،‬ترخیص اقالم مذکور از گمرک نیز باید با کسب اجازه از وزارت بهداشت‪،‬درمان‬

‫و آموزش پزشکی باشد‪.‬‬

 ‫فصل ششم ‪ :‬جرائم مرتبط‬
‫ماده ‪: 33‬‬

‫هرکس در اسناد مثبته گمرکی اعم از کتبی یا رقومی (دیجیت الی)‪ ،‬مه ر و م وم ی ا پلم ب‬
‫گمرکی و سایر اسناد از قبیل اسناد سازمان جمع آوری و ف روش ام وال تملیک ی‪ ،‬م سس ه‬
‫ملی استاندارد و تحقیقات صنعتی ای ران‪ ،‬وزارت بهداشت‪ ،‬درمان و آماوزش پزشاکی‪،‬‬
‫ثبت سفارش و سایر مجوزهای مورد نیاز صادرات و واردات‪ ،‬شناسه کاال و رهگیری‪ ،‬مرتکب‬
‫جعل گردد و یا با علم به جعلی بودن‪ ،‬آنها را مورد استفاده قرار دهد‪ ،‬حسب مورد عالوه ب ر‬
‫مجازات حبس مذکور در قانون مجازات اسالمی به جزای نقدی معادل دو تاا پانب برابار‬
‫ارزش کاالی موضوع اسناد مجعول محکوم میشود‪.‬‬
 ‫تبصره ماده ‪: 33‬‬

‫خرید و فروش اسناد اصیل گمرکی که قبالً در ترخیص کاال استفاده شده است و همچنین‬
‫استفاده مکرر از آن اسناد‪،‬جرم محسوب و مرتکب به مجازات فوق (معادل دو تا پ ن براب ر‬
‫ارزش کاالی موضوع اسناد مجعول) محکوم می شود‪.‬‬
 ‫ماده ‪: 34‬‬
‫درصورتی که شخص حامل یا مالک کاال و یا ارز قاچاق‪،‬در مواجهه با مأموران کاشف ب ه ه ر‬
‫نحوی مقابله یا مقاومت نماید‪،‬اگر عمل مذکور از مصادیق دس ت ب ردن ب ه س الح و س لب‬
‫امنیت مردم نباشد عالوه بر مجازات های مقرر برای ارتکاب قاچاق‪،‬به شش ماه تا دو س ال‬
‫حبس و تا هفتاد و چهار ضربه شالق محکوم می شود‪.‬‬

‫نکته‪ :‬برای دست بردن به سالح و سلب امنیت مردم‪،‬در ق انون مج ازات اس المی مج ازات‬
‫جداگانه وضع شده است‪.‬‬
 ‫دستگاههای کاشف در امر قاچاق‬ ‫ماده ‪: 36‬‬
‫دستگاههای زیر در حدود وظایف محوله قانونی‪ ،‬کاشف در امر قاچاق محسوب میشوند‪:‬‬
‫الف‪ -‬وزارت بهداشت‪ ،‬درمان و آموزش پزشکی‬
‫ب‪ -‬وزارت جهاد کشاورزی‬
‫فصل هفتم ‪ :‬مقررات مربوط به‬
‫دستگاه کاشف و کشف کاال‬

‫پ ‪ -‬گمرک جمهوری اسالمی ایران در محدوده اماکن گمرکی‬

‫ت‪ -‬سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان‬
‫ث‪ -‬سازمان حفاظت محیط زیست‬
‫ج‪ -‬سازمان میراث فرهنگی‪ ،‬گردشگری و صنایع دستی‬
‫چ‪ -‬بانک مرکزی جمهوری اسالمی ایران‬
‫ح‪ -‬شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی ایران‬
‫‪ -‬شرکت سهامی شیالت ایران‬
‫د‪ -‬شرکت دخانیات ایران‬
‫تبصره‪ -‬ضابطین نیز در حدود وظایف محوله قانونی خود کاشف محسوب میشوند‪.‬‬
 ‫دستگاه کاشف‪:‬‬
‫بند ص ماده ‪ 1‬قانون مبارزه با قاچاق کاال و ارز مقرر می دارد‪(:‬دستگاه کاشف دستگاه اجرائی موضوع ماده‬
‫‪ 5‬قانون مدیریت خدمات کشوری است که بموجب این قانون و سایر قوانین و مقررات‪،‬وظیفه مبارزه با‬
‫قاچاق کاال و ارز و کشف آن را برعهده دارد‪).‬‬
‫دستگاه اجرائی‪:‬‬
‫ماده ‪ 5‬قانون مدیریت خدمات کشوری مقرر می دارد‪(:‬کلیه وزارتخانه ها‪،‬موسسات دولتی‪،‬موسسات یا‬
‫نهادهای عمومی غیر دولتی‪،‬شرکتهای دولتی و کلیه دستگاههایی که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر و یا‬
‫تصریح نام است از قبیل شرکت ملی نفت ایران و‪...‬دستگاه اجرائی نامیده می شوند‪).‬‬
 ‫در خصوص کاالهای‬
‫قاچاق مجاز مشروط‬ ‫ماده ‪: 41‬‬
‫به استثنای موارد منطبق با ماده (‪ )21‬این قانون‪ ،‬هنگام کشف قاچ اق‪ ،‬ض ابطین مکلفن د‬
‫اموال مکشوفه و وسایل حمل کاال و یا ارز قاچاق یا محل نگهداری و اختفای آن را مطابق‬
‫این قانون حسب مورد توقیف و پلمب کنند و صورتجلسه کشف را با ذکر دقیق مشخصات‬
‫کاال و یا ارز قاچاق‪ ،‬مالک و حامالن آنها تنظ یم نماین د و ب ه امض ای م تهم ی ا متهم ان‬
‫برسانند و درصورت استنکاف‪ ،‬مراتب را در صورتجلسه کشف قید کنند‪ .‬ض ابطین مکلفن د‬
‫بالفاصله و در صورت عدم دسترسی ظرف بیست و چهار ساعت از زمان دستگیری‪ ،‬ض من‬
‫تحت نظر قراردادن متهم‪ ،‬پرونده تنظیمی را نزد مرجع صالح ارسال نمایند‪.‬‬
 ‫فصل هشتم ‪ :‬مراجع صالح رسیدگی به جرم قاچاق‬

‫ماده ‪: 44‬‬

‫رسیدگی به جرائم قاچاق کاال و ارز سازمان یافت ه و حرف های‪ ،‬قاچ اق کااله ای ممن وع و‬

‫قاچاق کاال و ارز مستلزم حبس و ی ا انفص ال از خ دمات دولت ی در ص الحیت دادسارا و‬

‫دادگاه انقالب است‪ .‬سایر پروندههای قاچاق کاال و ارز‪ ،‬تخلف محسوب و رسیدگی ب ه آن‬

‫در صالحیت سازمان تعزیرات حکومتی است‪.‬‬

 ‫ماده ‪:47‬‬
‫شعبه رسیدگی کننده ضمن ارسال رونوشتی از مدارک پرونده به گمرک یا سایر سازمانهای مأمور وصول‬
‫درآمدهای دولت حسب مورد‪ ،‬در مورد تعیین ارزش کاال و یا ارز مکشوفه و بررسی اسناد ابرازی برای احراز‬
‫جرم قاچاق استعالم مینماید‪ .‬همچنین وقت رسیدگی به سازمانهای مذکور و متهم ابالغ میگردد‪ .‬سازمان‬
‫مأمور وصول درآمدهای دولت موظف است ظرف ده روز از تاریخ دریافت استعالم‪ ،‬پاسخ آن را ارسال و‬
‫نماینده حقوقی خود را نیز برای حضور در جلسه رسیدگی معرفی نماید‪ .‬در هرصورت‪ ،‬تشکیل جلسه رسیدگی‬
‫منوط به حضور نماینده مذکور نیست‪.‬‬
 ‫ماده ‪:48‬‬
‫در پروندههای قاچاق کاالی ممنوع‪ ،‬سازمان یافته‪ ،‬حرفه ای و یا پروندههایی که ارزش کاالی قاچاق مکشوفه‬
‫بیش از یکصد میلیون (‪)100.000.000‬ریال است‪ ،‬مرجع رسیدگی مکلف است نسبت به صدور دستور‬
‫شناسایی و توقیف اموال متعلق به متهم در حدود جزای نقدی احتمالی از طرق مقتضی‪ ،‬از جمله استعالم از‬
‫ادارات ثبت اسناد و امالک‪ ،‬مخابرات‪ ،‬بانکها و سازمان بورس و اوراق بهادار‪ ،‬اقدام نماید‪ .‬مراجع طرف‬
‫استعالم نیز موظفند ظرف پنج روز پاسخ الزم را به مرجع رسیدگی اعالم کنند‪.‬‬
 ‫ماده ‪:50‬‬

‫آراء شعب بدوی تعزیرات در مورد قاچاق کاال و ارز که ارزش آنها کمتر از بیست میلیون‬

‫(‪ )20.000.000‬ریال باشد‪ ،‬قطعی است‪ .‬در سایر موارد آراء شعب ظرف بیست روز از‬

‫تاریخ ابالغ با درخواست محکومٌعلیه قابل تجدیدنظرخواهی است‪.‬‬

 ‫ماده ‪:52‬‬

‫متهمانی که به منظور رد اتهام قاچاق به اسناد مثبته گمرکی استناد میکنند‪ ،‬مکلفند ظرف‬

‫ده روز از زمان طرح پرونده در مرجع رسیدگی کننده‪ ،‬اصل آن سند را ارائه نمایند‪ .‬این‬

‫مهلت با عذرموجه به تشخیص مرجع رسیدگی کننده حداکثر یک بار دیگر به مدت ده‬

‫روز قابل تمدید است‪ .‬به اسنادی که خارج از این مهلتها ارائه شود ترتیب اثری داده‬

‫نمیشود‪.‬‬
 ‫فصل نهم ‪ :‬اموال ناشی از قاچاق‬

‫ماده ‪: 53‬‬

‫دستگاههای کاشف و ضابطین موظفند کاالهای قاچاق مکشوفه و کلی ه ام وال منق ول و‬
‫غیرمنقول و وسایل نقلیه اعم از زمینی‪ ،‬دری ایی و ه وایی را ک ه در اج رای ای ن ق انون‪،‬‬
‫توقیف میشوند‪ ،‬بهاستثنای کاالی ممنوع و وسایل نقلیه موض وع م اده(‪ )56‬ای ن ق انون‪،‬‬
‫همراه با رونوشت صورتجلسه کشف و توقیف و تشخیص اولیه ارزش کاال‪ ،‬بالفاصله پس از‬
‫کشف‪ ،‬تحویل سازمان جمعآوری و فروش اموال تملیکی نمایند‪ .‬این س ازمان اق دام‬
‫به نگهداری کاال نموده و فروش کاالی قاچاق منوط به صدور رأی قطعی است‪.‬‬
 ‫ماده ‪:72‬‬
‫هرگاه اشخاصی که مرتکب جرائم موضوع این قانون شدهاند‪ ،‬در مراحل تحقیقات مقدماتی‪،‬‬
‫با اقرار خود موجبات کشف کاال و ارز و یا دستگیری سرشبکههای قاچاق و سایر متهمان‬
‫را فراهم کنند‪ ،‬بنا به تشخیص مرجع رسیدگی‪ ،‬ضمن ضبط کاال و ارز قاچاق از کیفرهای‬
‫موضوع این قانون معاف یا درمجازات آنان تخفیف متناسب داده میشود‪.‬‬