Professional Documents
Culture Documents
1
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
2
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
Central
recorder
3
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
GPS
Sensör gerektiren katları:
Mid-floor
1. Çatı katı
2. Zemin seviyesi katı Hesaplanabilecek bina
3. En alt bodrum tabanı parametreleri:
4. Kat yüksekliklerinin
değiştiği katlar. Mid-floor Binanın modal frekansları
5. Bina enkesitinin Modal sönüm oranları
değiştiği katlar. Mode şekilleri
6. Düşey taşıyıcı eleman Burulma modları
rijitliklerinin değiştiği katlar Rijid dönme (rocking) modları
Mid-floor Free-field
7. Bina dışında ve uzakta zemin station Yapı-zemin etkileşimi (SSI)
yüzeyi (free-field)
Ground
Basement
Horizontal
Vertical
4
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
AFAD 10.01.2020
1 Ocak 2019 tarihli Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği, HN >105 m olan yüksek binalarda izleme sistemi kurulması. zorunluluğu getirmiştir.
5
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
amax
ÇATI KATINDA TEK BİR SENSÖR
• Maksimum tepe deplasmanı: 𝑑𝑚𝑎𝑥 =(T0 /2π)2 ∙ 𝑎𝑚𝑎𝑥 ……….. T0: Dominant periyot
• Kat ivmesi: ai = (hi /H ) amax ……….. H=Yükseklik , hi = i’th katın yüksekliği (1. mode düz çizgi)
• Kat kütleleri yaklaşık olarak: mi = M/N ………………. (M: Toplam kütle, N: Kat sayısı)
6
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
………
7
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
DÖNME SENSÖRLERİNİN YÜKSEK BİNANLARIN ÜST KATLARINDAKİ KAT-ARASI ÖTELEMELERİ (INTER-STORY DRIFT) BULMADA ÖNEMİ
9
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
10
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
v(x,t)
( x, t ) v( x, t ) / x
u(x,t)
11
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
Sensors
Yatay yük
Yatay yük
Rijid diyafram
Esnek diyafram
12
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
DATA ANALİZİ
• İçine girilemeyen veya içindeki algoritmalar bilinmeyen paket programlar güvenilir değil.
• Fourier transformları ve band-pass filtreler bir çok data analizi için yeterli.
13
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
FOURIER TRANSFORMLARI
Fourier transformu zaman tanım alanındaki bir sinyali değişik genlikteki ve birbirine göre ötelenmiş sinüsoidlerin toplamı
olarak yazılmasını sağlar.
Original
signal
f = f5
f = f10
f = f20
x(t)Original
signal
ji
f = f5
2Ai
Ti =1 / fi
f = f10
f = f20
1 M
X ( f ) Xk ( f )
M k 1
16
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
-2.82
-2.83
Counts
-2.84
-2.85
-2.86
-2.87
0 100 200 300 400 500 600
Sampling point
17
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
DETRENDING GEREKSİNİMİ
Acceleration
Velocity
18
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
ACCELERATION
15
10
ÖRNEK: 5
(Ham Kayıt) -5
-10
-15
0 0.5 1 1.5 2 2.5 3 3.5
# 10 4
VELOCITY
0.6
0.4
0.2
-0.2
-0.4
-0.6
-0.8
0 0.5 1 1.5 2 2.5 3 3.5
4
# 10
DISPLACEMENT
0.6
0.4
0.2
-0.2
-0.4
-0.6
-0.8
0 0.5 1 1.5 2 2.5 3 3.5
TIME # 10 4
19
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
ACCELERATION
15
ÖRNEK: 10
filtelenmiş kayıt) -5
-10
-15
0 0.5 1 1.5 2 2.5 3 3.5
# 10 4
VELOCITY
0.6
0.4
0.2
-0.2
-0.4
-0.6
-0.8
0 0.5 1 1.5 2 2.5 3 3.5
4
# 10
DISPLACEMENT
0.6
0.4
0.2
-0.2
-0.4
-0.6
-0.8
0 0.5 1 1.5 2 2.5 3 3.5
TIME # 10 4
20
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
21
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
FILTRELEME
Freq. Band
Noise
Log of frequency
22
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
Freq. Band
Signal
?
Log of Amplitude
Log of Amplitude
Noise
23
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
100
80
Smoothing
AMPLITUDE
window
60
40
20
0
0 0.2 0.4 0.6 0.8 1 1.2 1.4 1.6 1.8 2
FREQUENCY (HZ)
24
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
1 1
0 0
0 2 4 6 0 2 4 6
9-PT. SMOOTHING 15-PT. SMOOTHING
1.5 1.5
1 1
FAS
0.5 0.5
0 0
0 2 4 6 0 2 4 6
FREQ. (Hz) FREQ. (Hz)
25
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
Optimal
WINDOW LENGTH
Window
Length
Assumption: Noise-free Fourier amplitude is a smooth function of frequency.
26
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
x(t)
τ
x(t-τ)
1 N
Autocorrelation function: R( )
N
t 1
x (t ) x (t )
N 1
Power spectral density function: S ( f ) R( k ) e i 2 f k
k 0
• Düşük genlikli, yüksek gürültülü kayıtlarda (örn. zemin ve alt-kat kayıtları) autocorrelation
N 1
kayıttaki periyodik
S ( f ) are Fourier transform pairs: R( ) S ( f j ) e
i 2 f j
( ) and artırır.
bileşenlerin (modların)Rgenliğini
k 0
28
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
Time Lag
Frequency (Hz) 29
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
30
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
y(t) = x1 (t) - x2 (t) = [s1 (t) - s2 (t)] + [n1 (t) - n2 (t)] where m(t) = N[0, s 12 + s 22 ]
m(t)
31
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
-5
0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000
RECORD 2
5
-5
0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000
RECORD 1 - RECORD 2
5
-5
0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000
32
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
t t
y(t) = ò s(k) × dk + ò n(k) × dk
k=0 k=0
Brownian motion
Mean = 0 and Var. = t × s 2
33
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
SIGNAL + NOISE
4
Signal+Noise
2 Signal
-2
-4
0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000
Signal+Noise
0.2
Signal
-0.2
0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000
34
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
ACC.
0
-200
-400
0 2 4 6 8 10 12
BOTTOM-FLOOR RECORD
θ 400
S/N=1, Drift=0.05
200
ACC.
0
-200
-400
0 2 4 6 8 10 12
4
x 10 FOURIER AMPLITUDE
2
AMP. 1.5
0.5
0
0 2 4 6 8 10
FREQUENCY (Hz)
35
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
GÜRÜLTÜ SEVİYESİNİN
EFFECT (S/N)
OF NOISE ON THE DRİFTINTERSTORY
CALCULATED HESAPLARINA
DRIFT ETKİSİ
0.4
ACTUAL
S/N=10 (Ave.Err.=20%)
0.2 CALCULATED
-0.2
-0.4
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20
4
S/N=10
5 (Ave.Err.= x10)
2
-2
-4
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20
40
S/N=10
1 (Ave.Err.= x100)
20
-20
-40
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20
TIME
36
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
37
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
1. İvme kayıtlarını bulunan her modal frekans etrafında filtre et (bi-directional filtre).
2. Her mod için filtre edilmiş ivmeleri iki defa entegre ederek modal deplasmanları bul.
3. Modal kat deplasmanlarının farkını alarak modal interstory-drift leri bul.
4. Modal interstory driftleri toplayarak toplam kat-arası ötelemeleri bul.
θ
Notlar:
• Kayıtların zaman senkronizasyonlu olması gerekir.
• Sensör olmayan katlardaki hareketler kaydedilen katlardakilerden hesaplanabilir.
38
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
y(t)
• Yapı-Zemin etkileşimi:
1) Binanın hakim frekansını düşürür (periyodunu artırır)
2) Deprem yer hareketindeki yüksek frekansları filtre eder
39
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
Y1 Y2
X1
Prosedür:
2. Y1 ve Y2 ivme kayıtlarını bu frekans etrafında önce filtre sonra iki defa entegre ederek burulma modu bileşenlerini bul.
40
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
N de y N
e y = å y1 (t) - c×q (t) = 0 ® 2åq (t) × y1 (t) - c× q (t) = 0
2
X1 ®
t=1 dc t=1
N N
åq 2
(t) åq 2
(t)
t=1 t=1
Prosedür:
1. İki uçdaki yatay ivme kayıtlarındaki ortak frekansı bul.
2. X1 , Y1 ve Y2 kayıtlarını bulunan frekans etrafında filtre et ve karşı gelen deplasmanları hesapla
3. Dönme merkezini veren c ve d değerlerini yukarıdaki denklemlerden hesapla.
41
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
Prosedür:
X
1. V1 , V2 , ve X in FAS’lerinde ortak frekans ara
42
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
ZAMANLA-DEĞİŞEN FOURIER
TRANSFORMLARI (SPECTROGRAM)
43
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
x(t ) e
i t
F ( ) dt C ( s, p ) x(t ) (s, p, t ) dt
44
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
w 2 - w1
Modal damping ratio: x =
2w n
1
Friction damping factor (i.e., Quality factor ) : Q =
2x
45
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
1 N
Cross-correlation
Auto function: R( ) x(t ) yt 𝝉)
x(t-
N t 1
N 1
Power spectral density function: S ( f ) R( k ) e i 2 f k
k 0
46
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
loge[Rxx(τ)]
s=0
ξ0ω0
1.0
1
h(s) = × e- x0w 0s ×sin(w d s); with w d = w 0 1 - x 2
mw d
τ
N
1
Rxx (t ) = × å x(t)× x(t - t ) ® Rxx (t ) » C× e- x0w 0t
N - t t=t +1
log e [ Rxx (t )] = -x0w 0t + log e (C) ® Straight Line in Semi-Log plot with slope = - x0w 0
47
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
P1
P2
IMPULSE-RESPONSE KAYITLARI VEYA
P3 DEPREM KAYITLARI SERBEST-TİTREŞİM
(KAYIT SONU) BÖLGESİNDEN
Pn MODAL SÖNÜM ORANI HESABI
DEPLASMANLAR
1 æ P ö x
By using two succesive positive (or negative) peaks: × ln e ç k ÷ = » x (for low values of x )
2p è Pk+1 ø 1- x 2
1 æ P ö x
By using two n - cycle- apart positive (or negative) peaks: × ln e ç k ÷ = »x
2p n è k+n ø
P 1- x 2
48
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
74 2nd mode
1st mode
65
55
45
41
20
10
Grnd.
Bmt
50
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
65
55
45
41
30 7th mode
8th mode
20
10
Grnd.
Bmt
51
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
52
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
Y
X
53
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
DANGER
WARNING
SAFE
54
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
YER İSTASYONU
55
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
PSEUDO-SPECTRAL ACCELERATION
Design spectrum
Spectrum of
recorded
To be checked
earthquake
To be checked
STRUCTURAL PERIOD
56
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
Küçük deprem
fay kırığı
……………..
……………..
57
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
• Binanın değişik büyüklükteki depremlerde ölçülen davranış parametreleri (örneğin tepe deplasmanı) ile
depremin uzaklığı ve büyüklüğü arasındaki korelasyonları bul ve daha büyük depremler için extrapolasyon yap.
• Binanın lineer modelini 10-15 dakikalık gelişigüzel titreşim kayıtlarından bulunan dinamik parametrelerle
(periyot, mod şekli, sönüm gibi) uyumlu olacak şekilde kalibre et; nonlineer davranışı ve hasarı kalibre edilmiş
linner modeli başlangıç olarak alarak analitik yöntemlerle bul (data portatif aletlerle de alınabilir).
58
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
Erken uyarı
merkezi
Erken uyarı
istasyonları
Epicenter
P Dalgası S Dalgası
59
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
R≅
��
R≅ �� R≅
�� ��
�� ��
R≅
��
��
Marmara Bölgesi’nde, İzmit, İstanbul, Silivri ve Tekirdağ açıklarında olabilecek dört deprem için kör bölgeler
60
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
1. 35 deprem kayıdınıı kullanarak her bir erken erken uyarı istasyonu için ölçülen yer hareketi parametreleri ile Safir
davranışının kritik parametreleri arasındaki korelasyonları bul (tepe deplasmanı, kat-arası öteleme, taban kesme kuvveti gibi).
2. Safir davranış parametreleri için tasarımda kabul edilen eşik değerlerinine ulaşmak için her bir erken uyarı istasyonunda
ölçülmesi gereken yer hareketi parametrelerini bul.
3. Erken uyarı istasyonlarının herhangi birinde bu değere ulaşıldığında binaya uyarı gönder. 61
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
Burgaz erken uyarı istasyonu ile Safir tabanı yer hareketlerinin korelasyonu (from K. Şeşetyan)
62
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
63
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
PGA
SD at T=2.0 sn
64
1. YÜKSEK YAPILAR SEMPOZYUMU TMMOB
04 – 05 MAYIS 2023 İSTANBUL İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
TEŞEKKÜRLER
65