16 Kasım 2023 Perşembe

Nicomachean Ethics

Aristoteles’in “Nikomakhos’a Etik” adlı eseri, antik Yunan felsefesinin önemli

metinlerinden biridir. Bu eser, Aristoteles’in etik düşüncesini detaylı bir şekilde ortaya
koyar ve insanın en iyi hayata nasıl ulaşabileceği üzerine derinlemesine bir analiz
sunar.

“Nikomakhos’a Etik,” Aristoteles’in oğlu Nikomakhos’a yöneltilmiş bir etik rehberidir.

Aristoteles, bu eserinde eudaimonia kavramını işler. Eudaimonia, en iyi hayatı
yaşama ve insanın potansiyelini en üst düzeye çıkarma durumunu ifade eder.
Aristoteles, etik erdemler, ılımlılık, ölçülülük gibi konuları ele alarak, insanın ahlaki
mükemmelliği nasıl elde edebileceğini tartışır.

Kitap, ahlaki değerleri ve erdemleri inceleyen ahlaki felsefenin temel taşlarından

biridir. Aristoteles, insanın doğasını anlamaya çalışır ve bu anlayışı temel alarak etik
bir yaşamın nasıl sürdürülebileceğini açıklar.

Birinci Kitap
- Her sanat ve her araştırmanın, aynı şekilde her eylem ve tercihin de bir iyiyi
arzuladığı düşünülür; bu nedenle iyiyi “her şeyin arzuladığı şey” diye dile getirdiler.
- Üç tür yaşam vardır: 1.Haz Yaşamı 2.Siyaset Yaşamı 3.Teoria Yaşamı
- İyinin, ortak olan bir geneli bulunamayacağı ve bir tek olamayacağı açıktır.İnsansal
iyi ruhun erdeme uygun etkinliği olur üstelik yaşamın sonuna kadar etkinliği
devam eder.
- mutluluk için önemli olan, erdeme uygun etkinliklerdir, erdeme aykırı etkinlikler ise
mutluluğun tersini yaratır. İnsansal dediğimiz erdem ise bedenin değil, ruhun
erdemidir; mutluluk da ruhun bir etkinliğidir.

İkinci Kitap
- Biri düşünce erdemi, diğeri ise karakter erdemi olmak üzere iki tür erdem vardır.
Bunlardan, düşünce erdemi daha çok eğitimle oluşur ve gelişir, bu nedenle de
deneyim ve zaman gerektirir; karakter erdemi ise alışkanlıkla edinilir, adı da bu
nedenle küçük bir değişiklikle alışkanlıktan [ethos'tan] gelir.
- Erdem bir tür orta olmadır, ortayı amaç edinir.
- Aşırı uçlardan daima sakınmak gerekir.

1
Üçüncü Kitap
- Kendine egemen olmayan kişi tercihle değil, arzuyla davranır; oysa kendine
egemen olan kişi tersine, arzuyla değil, tercihle davranır.
- ‘tercih’ de kendi elimizde olan şeylerin enine boyuna düşünülmüş arzusu olur.
- korkulması gereken şeylerden ve gerekli nedenlerden dolayı gerektiği şekilde ve
gerektiği zaman korkan, cesaret edilmesi gereken şeyleri yapmaya cesaret eden
kişi yiğittir.

Dördüncü Kitap
- Cömertlik nedir?
- Kullanılan şeyler hem iyi hem de kötü bir şekilde kullanılabilirler; zenginlik de
kullanılan şeylerdendir; her konuda ona ilişkin erdeme sahip olan kişi onu en iyi
şekilde kullanır; o halde zenginliği de en iyi kullanacak kişi mal konusunda erdeme
sahip olandır, işte cömert kişi böyledir.

Beşinci Kitap
- Adalet ve adaletsizlik nedir?
- ‘Adalet’ yasaya uygun olanda ve eşitliği gözetende;‘adaletsizlik’ ise yasaya aykırı
olanda, eşitliği gözetmeyende olur.

Altıncı Kitap
- Aşırılıktan uzak durmalı. Ortayı tercih etmeli, orta ise sağ akıl ile bulunur. O zaman
sağ akıl nedir ve onun sınırı nedir? (Practical Reason)
- “Akllı başında olmak” veya “aklını kullanmak” kavramı, sağduyu ve doğru kararlar
alma yeteneğiyle ilgilidir. Etiğin önemli bir unsuru olarak aklı başında olmayı, akıl
yoluyla ahlaki değerlendirmeler yapmayı ve doğru eylemlerde bulunmayı içerir.
- Ahlaki değerlendirme yaparken, kişi doğru kararı bulmak için genel ahlaki ilkeleri
özümsemeli ve bu ilkeleri spesi k durumlara uygulamalıdır. Sağ akıl, teorik akıl
(theoretical reason) ile birlikte düşünüldüğünde, bireyin sadece bilgi edinme ve
düşünme yeteneği değil, aynı zamanda doğru eylemlerde bulunma kapasitesini
ifade eder. Aristoteles’e göre, insanın en yüksek amacı eudaimonia olarak
adlandırılan “tam insanlık” veya “en iyi hayat” durumuna ulaşmaktır, ve sağ akıl bu
amaca ulaşmada önemli bir rol oynar.

2
fi
Yedinci Kitap
- Öyle görünüyor ki, kendine egemen olma ile sağlam karakterlilik erdemli,
övülecek; kendine egemen olmama ile zayı ık çirkin ve yerilecek şeyler. Kendine
egemen kişi akıl yürütmede tutarlı, kendine egemen olmayan kişi ise akıl
yürütmede tutarsızdır. Kendine egemen olmayan kişi kötü olduğunu bile bile tutku
nedeniyle eyler, kendine egemen kişi ise arzulanın çirkin olduğunu bildiği için akıl
yürütmesi sayesinde onlara uymaz.

Sekizinci Kitap
- Dostluk herkeste ortaya çıkar mı, kötüler dost olamaz mı? Acaba yalnız bir tür
dostluk mu var sorlarına cevap arıyor.
- İyi kişilerin ve erdeme uygun olarak birbirine benzer kişilerin dostluğu
mükemmeldir. Bunlar iyi olduklarından ötürü birbirleri için karşılıklı iyi şeyler
isterler; kendi başına iyidirler. Dostlarına sırf onlar için iyi şeyler isteyenler en çok
dost olanlardır.
- dostluğun ruhu eşitlik ve benzerlik, özellikle de erdemce benzerlik: Çünkü kendi
içinde tutarlı olanlar, birbirlerine karşı da tutarlı olur, kötü şeylere gerek duymaz,
bunlara değer vermez, hatta onlan engelledikleri söylenebilir.

3
fl