Professional Documents
Culture Documents
แผนการสอนกลศาสตร์17
แผนการสอนกลศาสตร์17
สาระสาคัญ
1. โมเมนต์ความเฉื่ อยพื้นที่คือโมเมนต์ของความเฉื่ อยของมวล (Mass moment of inertia or
moment of inertia of mass) ซึ่ งก็เป็ นปริ มาณที่ใช้ในการวัดความต้านทานเฉื่ อย อันเนื่องจากการ
หมุนของวัตถุมวล ด้วยความเร่ งเชิงมุม
2. รัศมีไจเรชัน่ คือการนาเอาค่าคงที่ 2 ค่า ของแต่ละหน้าตัดคือค่า l และ A มาหารแล้วหาราก
Ix
ที่สองจะได้ค่าที่มีมิติที่เป็ นความยาวที่คงที่เขียนเป็ นสมการได้ดงั นี้ rx
A
3. ทฤษฎี แกนขนาน คื อค่ าโมเมนต์ค วามเฉื่ อยจะขึ้ นอยู่ก ับ แกนอ้างอิ ง ดังนั้นค่าโมเมนต์
ความเฉื่ อยของพื้นที่เดียวกันรอบแกนอ้างอิงที่ต่างกันจะมีค่าไม่เท่ากัน แต่ค่าโมเมนต์ความเฉื่ อย
รอบแกนที่ผา่ นจุดเซนทรอยด์ของพื้นที่ (ซึ่ งเป็ นค่าคงที่) จะเป็ นค่าคงที่
เนือ้ หาสาระ
7.4 โมเมนต์ ความเฉื่อยของพืน้ ที่ (Moments of Inertia of Area)
ในการศึกษาวิชากลศาสตร์ วิศวกรรม ตลอดจนวิชากลศาสตร์ วสั ดุหรื อกาลังวัสดุ ขนาด
และรู ปร่ างของหน้าตัดมีความสาคัญต่อการคานวณอย่างยิ่ง นอกจากขนาดของพื้นที่หน้าตัดแล้ว
คุณสมบัติอื่น ๆ ของพื้นที่ เช่ น จุดเซนทรอยด์ โมเมนต์ของพื้นที่ โมเมนต์ของความเฉื่ อยของ
พื้นที่ รัศมีไจเรชัน่ ล้วนเป็ นค่าคงที่ที่ตอ้ งใช้ในการคานวณค่าแรงเค้นดัด แรงเค้นเฉื อน และการ
โก่งของโครงสร้างทั้งสิ้ น
โดยทัว่ ไปคาว่า “โมเมนต์ของความเฉื่ อย” มักจะหมายถึง “โมเมนต์ของความเฉื่อยของ
มวล” (Mass moment of inertia or moment of inertia of mass) ซึ่ งก็คือปริ มาณที่ใช้ในการวัด
ความต้านทานเฉื่อย อันเนื่องจากการหมุนของวัตถุมวล dm ด้วยความเร่ งเชิงมุม
คงที่ รัศมีของการหมุน r
ดังนั้น แรงบนวัตถุท้ งั ก้อน
F adm (rαrα) , a ความเร่ ง
โมเมนต์ของวัตถุรอบแกนหมุน
M Fr r(rα(rα
r 2 dm
m
ค่า r 2
dm เรี ยกว่า “โมเมนต์ของความเฉื่อยของมวล”
m y
A
x dA
r y
O
x
รู ปที่ 1
301
เพื่อความสะดวกในบทนี้จะใช้คาว่า “โมเมนต์ของความเฉื่อย”
แทนค าว่า “โมเมนต์ข องความเฉื่ อยของพื้ นที่ ” หรื อ “โมเมนต์ที่ ส องของพื้ นที่ ” ในกรณี ที่ ไ ม่
ต้องการให้เกิดความสับสน ควรจะต้องระบุให้ชดั เจนว่าเป็ นโมเมนต์ของความเฉื่ อยของ “พื้นที่”
หรื อ “ของมวล”
จากรู ปที่ 6.9
โมเมนต์ของความเฉื่ อยของพื้นที่ A รอบแกน x คือ
I x y 2 dA .................... (6.1)
A
จะเห็นว่า J o r
2
dA (x
2
y 2 )dA
A A
Iy Ix ................ (6.3)
นัน่ คือ โมเมนต์ของความเฉื่ อยเชิงขั้ว = ผลบวกของโมเมนต์ความเฉื่อยรอบแกนฉาก (x และ y)
302
รู ปที่ 6.2
ลองพิจารณาพื้นที่ A ในรู ปที่ 6.2 ซึ่ งมีจุดเซนทรอยด์อยูท่ ี่ C และ I xc , I yc , J o เป็ นค่า
โมเมนต์ของความเฉื่ อยของพื้นที่ A รอบแกน x , y และ z ที่ผา่ นจุดเซนทรอยด์ตามลาดับ
สมมติวา่ เราต้องการหาค่าโมเมนต์ของความเฉื่ อยของพื้นที่รอบแกน x , y และ z ซึ่ งขนานกับ
แกน x , y และ z และมีระยะห่าง d1 , d 2 และ ρ ตามลาดับ
I x (y) dA (y d )
2 2
1 dA
A A
y dA 2d ydA d dA
2 2
1 1
A A A
เนื่องจากแกน x ผ่านจุดเซนทรอยด์ C
ydA
A
0
I x I x c Ad 2
1 ................. (6.5)
ในทานองเดียวกันจะพิสูจน์ได้วา่
I y I yc Ad 22 ...................... (6.6)
และ J o I x I y
306
n
ดังนั้น I x (I
i 1
xc Ad12 ) i
n
I y (I
i 1
yc Ad 22 ) i
n
Jo (J
i 1
c Aρ 2 ) i
ตัวอย่ างที่ 1. จงหาโมเมนต์ความเฉื่ อยของพื้ นที่ รูป สี่ เหลี่ ยมผืนผ้าในตัวอย่างที่ 6.1 รอบแกน
x , y และ z
307
12 2 2
bh 2
Jo (b h 2 )
3
2
bh 3 1 h
I xc bh
12 2 3
bh 3 bh 3
I xc
12 18
3
bh
I xc
36
ตัวอย่างที่ 3. จงหาค่าโมเมนต์ของความเฉื่ อย
308
กิจกรรมการเรียนการสอน
ขั้นตอนการสอนหรือกิจกรรมของครู
ทดสอบ
1. ให้ผเู้ รี ยนทาแบบทดสอบเรื่ อง แรงกระจาย จุดศูนย์ถ่วงและ จุดศูนย์กลางมวล
จุดศูนย์ถ่วงจุดเซนทรอยด์ จุดศูนย์กลางมวลของรู ปทรงประกอบ ( 30 นาที )
2. ผูส้ อนเฉลยแบบทดสอบ ( 10 นาที )
ขั้นนา
1. ผูส้ อนพูดถึงเนื้ อหาเรื่ อง โมเมนต์ความเฉื่ อยพื้นที่ รัศมีไจเรชัน่ ( 10 นาที )
ขั้นสอน
1. สอนแบบบรรยายในหน่วยที่ 7 ( ในหัวข้อย่อย 1 ,2 ,3) ( 70 นาที )
2. สอนสาธิ ตหลักการคานวณตัวอย่างที่ 1 , 2 ,3 ( 20 นาที )
3. ให้นกั เรี ยนทาแบบฝึ กหัดและเปิ ดโอกาสให้ผเู้ รี ยนเรี ยนถาม ( 25 นาที )
4. เฉลยแบบฝึ กหัด ( 10 นาที )
ขั้นสรุ ป
1. สรุ ปเนื้ อให้ผเู ้ รี ยนฟัง ( 10 นาที )
310
งานทีม่ อบหมายหรือกิจกรรม
1. ให้ศึกษาเอกสารประกอบการเรี ยนตามหัวข้อ 1 และทารายงานส่ ง
2. ให้ทาแบบฝึ กหัด
สื่ อการเรียนการสอน
1. เอกสารประกอบการสอนเนื้อหาข้อย่อย 1
2. แผ่นใสเนื้ อหาข้อย่อย 1
การวัดผลและประเมินผล
1. สังเกตความสนใจผูเ้ รี ยน
2. ความรับผิดชอบต่องานที่มอบหมาย
3. การให้ความร่ วมมือในการทากิจกรรมระหว่างเรี ยน
4. ทาแบบทดสอบ
311
แบบฝึ กหัด
เฉลยแบบฝึ กหัด
1. จงหาค่าโมเมนต์ของความเฉื่ อยของพื้นที่ในรู ปผสมรอบแกน x
วิธีทา แบ่งพื้นที่ยอ่ ยออกเป็ นสองส่ วนคือ แผ่นสี่ เหลียมผืนผ้าและลบออกด้วยรู ปวงกลม ดังรู ปใช้
ทฤษฎีแกนขนานหาค่าโมเมนต์ของความเฉื่ อยของแต่ละรู ปย่อยรอบแกน x แล้วนามาลบกันดังนี้
รู ปวงกลม I x I xc Ad12
π
(25) 4 π(25) 2 (75) 2
4
11.4 10 6 mm 4
รู ปสี่ เหลี่ยมผืนผ้า
I x I xc Ad12
(100)(150) 3
(100)(150)(75) 2
12
112.5 10 6 mm 2
ดังนั้น โมเมนต์ของความเฉื่ อยของรู ปผสมผสมคือ I x 112.5(10 6 ) 11.4(10 6 )
101.1 10 6 mm 4
313
วิธีทา แบ่งพื้นที่ยอ่ ยออกเป็ นสองส่ วนคือ แผ่นสี่ เหลียมผืนผ้าและลบออกด้วยรู ปวงกลม ดังรู ปใช้
ทฤษฎีแกนขนานหาค่าโมเมนต์ของความเฉื่ อยของแต่ละรู ปย่อยรอบแกน x แล้วนามาลบกันดังนี้
รู ปวงกลม I x I xc Ad12
π
(25) 4 π(25) 2 (75) 2
4
11.4 10 6 mm 4
รู ปสี่ เหลี่ยมผืนผ้า
I x I xc Ad12
(100)(150) 3
(100)(150)(75) 2
12
112.5 10 6 mm 2
ดังนั้น โมเมนต์ของความเฉื่ อยของรู ปผสมผสมคือ I x 112.5(10 6 ) 11.4(10 6 )
101.1 10 6 mm 4
315
บันทึกหลังการสอน
ผลการใช้แผนการสอน.......................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
ผลการสอนของครู .............................................................................................................................
............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................