5 Kuvvet Sistemleri Moment

BÖLÜM 5
KUVVET SİSTEMLERİ
ve
MOMENT
A.Ü.M.F. JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ JEM102 STATİK DERS NOTLARI Dr. Koray ULAMIŞ
BÖLÜM 5. KUVVET SİSTEMLERİ ve MOMENT
Bir eksen çevresindeki kuvvetin Momenti (cisimdeki bir

nokta), uygulanan kuvvetin bu eksen çevresinde cismi
çevirme (döndürme) ölçüsüdür.
Momentin şiddeti aşağıdaki eşitlik ile belirlenir:
Mo = F x d
Mo : Moment
F : Kuvvet
d : Dönme eksenine veya noktasına olan
Dik uzaklık (Kuvvet kolu)
Rotasyonun yönü sağ el kuralı ile belirlenir.
A.Ü.M.F. JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ JEM102 STATİK DERS NOTLARI Dr. Koray ULAMIŞ 5-1
O noktasına etki eden F1, F2 ve F3 kuvvet sistemi için moment

toplamları (Saat yönü tersi + alınırsa):
ƩFxd = MRo
Örnek : O noktasına etki eden F1, F2 ve F3 kuvvet

sistemi için moment toplamını belirleyelim.
Mro = -50Nx(2m)+60Nx (0)+20Nx(3.sin30˚m)-40Nx(4m+3.cos30˚m) = -334Nm
Örnek : Kuvvetler ve O noktasına olan uzaklıklara göre momentleri hesaplayalım.
• A.Ü.M.F. JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ JEM102 STATİK DERS NOTLARI Dr. Koray ULAMIŞ 5-3
O noktası etrafında F kuvvetinin momenti;
Mo = F x r
r : Kuvvetin tesir çizgisi üzerinde herhangi bir noktada kuvvet ile O noktası arasındaki
konum vektörü
Note :
r sin q  d for any d,q
BÖLÜM 5. DÜZLEMSEL KUVVET SİSTEMLERİ ve MOMENT
Let F  Fx i  Fy j  Fz k
and r  rx i  ry j  rz k
Then,
i j k
M o  r  F  rx ry rz
Fx Fy Fz
Moment ekseni F ve r vektörlerini içeren

düzleme diktir. Eksen merkezi O noktasından
geçmektedir
BÖLÜM 5. CİSİM KUVVET SİSTEMLERİ ve MOMENT
Cisme O noktası etrafında etkiyen kuvvet sistemlerinin net momenti “Her bir kuvvet ve
uzaklık vektörlerinin momentleri toplamı olacaktır.”
MRo = F x r
Kartezyen koordinatlarda x, y ve z yönlerinde net moment :
MRo = Ʃmxi + Myj + Mzk
Örnek : Bir kirişe etkiyen kuvvetler

aşağıdaki şekilde verilmiştir. B noktası
etrafındaki toplam momenti hesaplayınız.
CCW  M RB   M B ;
4 3
M RB  375 (11)  (500) (5)  (500) (0)
5 5
 160 cos 30(0)  160 sin 30(0.5)
M RB  6165 lb  ft  6.16 kip  ft CCW
Örnek : B şahsı direğe bağlı halatı P = 30 lb (pound) ile çekmektedir. Direğin A noktası
etrafında herhangi bir yöne devrilmemesi için C şahsının uygulaması gereken F
kuvvetinin şiddeti kaç lb olmalıdır?
Saat yönü tersi (+) alınırsa,
30 x (cos 45˚) x 18 = F (4/5) x 12 F = 39.8 lb
BÖLÜM 5. VARIGNON TEOREMİ
VARIGNON TEOREMİ
Fransız matematikçi Pierre Varignon tarafından 1687 yılında “Projet d' unè nouvelle mèchanique”
isimli eserde yayınlanmıştır. Bir Bileşke Kuvvetin Momenti, Aynı Noktada Etkiyen Kuvvet
Bileşenlerinin Momentleri Toplamına Eşittir.
M 0  r  F  r   F1  F2   r  F1  r  F2
Gerilmiş kablo direği hareket etmeyecek şekilde tutuyorsa

A noktasındaki moment:
MA = Fxh = Fyb = IFId olmalıdır.
Not : F, iletimlilik yasasına göre konumlandırılmıştır
BÖLÜM 5. FARKLI EKSENLERDE MOMENT
Aynı noktada farklı eksenlerdeki momenti belirlemek için skaler veya vektörel analiz
yapılabilir
F=20 N. Tipik olarak b-ekseni için momenti

düşünelim. Aynı şekilde y-eksenindeki
momenti hesaplayalım?
Mo = F x r (eksen r ve F’e dik)
BÖLÜM 5. FARKLI EKSENLERDE MOMENT (HATIRLATMA)
VEKTÖR ÇARPIMINDA SAĞ EL KURALI
C  A B
Şiddet
C = A B sinq
Yön
C , A ve B ‘ye DİK
Çarpım Komütatif değildir
(Farklı yönlerin çarpımı eşit değildir)
A B  B  A
In fact
A  B  B  A
Skaler Çarpım
  A  B    A   B  A   B    A  B 
Çarpım Distribütiftir (Dağılım)
A   B  D  A  B  A  D
i x j çarpımında;
Şiddet : (i)(j)(sinq)
Doğrultu (Yön) : k= i x j
i j  k ik   j ii  0
j  k  i j  i  k j  j  0
k  i  j k  j  i k  k  0
1. Aşama 2. Aşama
Mo = rA x F = (0.3i+0.4j) x (-20k) My = Mo x ua = (-8i + 6j) x (j)=6)Nm
= (-8i + 6j)Nm
Cisme herhangi bir noktada etkiyen kuvveti ele alırsak; bir önceki örnekteki aşamalar skaler
üç eksende bir moment oluşturur. Cisimdeki nokta komütatif (yönlere göre sabit)
olduğundan,
If M o  r  F and M a  uˆa M o then

M a  uˆa  r  F 
i j k
 
 uax i  ua y j  uaz k rx ry rz
Fx Fy Fz
uax ua y uaz
 rx ry rz
Fx Fy Fz
BÖLÜM 5. KUVVET ÇİFTLERİNİN MOMENTİ
Kuvvet çifti; birbirlerine paralel doğrultuda, aynı şiddete sahip ve zıt yönlerde etkiyen kuvvetlerdir.
Net kuvvet sıfır fakat bir yönde hareket vardır.
Moment çiftleri; aynı noktadaki momentler toplamıdır.

O noktasında moment;
M = rA x (-F) + rB x F = (rB-rA) x F = r x F
BÖLÜM 5. EŞDEĞERKUVVET ÇİFTLERİNİN MOMENTİ
Eşdeğer kuvvet çiftleri; aynı momenti yaratan kuvvet çiftleridir.
Kuvvetler aynı veya birbirine paralel düzlemlerde etkimelidir. Eşdeğer
momentleri oluşturan kuvvetler serbest vektörler olup, cismin herhangi
bir noktasında eklenebilirler.
Momentleri M1 ve M2 olan eşdeğer kuvvetler için:
MR = M1 + M2 = (r x F)
Örnek : Aşağıdaki ahşap çerçeveye iki moment çifti etki etmektedir. d = 6 ft ise, bileşke
momenti hesaplayalım.
a. Tüm kuvvetleri x ve y bileşenlerine ayırıp ayrı ayrı momentleri belirleyelim.
b. A noktası etrafında kuvvetlerin bileşkelerine göre momentleri hesaplayarak toplamı
belirleyelim
(a)
M 1  100cos30(6)
 519.6 lb  ft CW
4
M 2  (150)(4)  480 lb  ft CCW
5
M R  M 1  M 2  519.6-480
 39.6 lb  ft CW
(b)
CCW  M R   M B ;
4
M R  100cos30(3)  (150)(4)  100cos30(9)
5
M R  39.6 lb  ft
 39.6 lb  ft CW
Örnek : Moment çiftlerini dikkate alarak toplam momenti a. direkt, b. A noktasına göre x ve y
bileşkeleri ile belirleyelim (d = 4ft)
M c  40 cos 30(4)  60  54  (4)

 53.4 lb.ft (CW)
M c  40 cos 30(2)  40 cos 30(6)

60  54  (3)  60  53  (7)  60  54  (7)  60  53  (7)
 53.4 lb.ft (CW)
BÖLÜM 5. HATIRLATMA
Bölüm 5. Kısa Notlar
Moment; kuvvetin bir eksen etrafında veya cismin uygulanan noktasında

oluşturduğu çevirme hareketinin ölçüsüdür.
 Moment şiddeti, kuvvetin şiddeti ile ilgili noktaya olan dik uzaklığının çarpımı
kadardır.
Varignon Teoremi; bileşke kuvvetin momenti, aynı noktada etkiyen kuvvet
bileşenlerinin momentleri toplamı olarak tanımlanmıştır.
 Kuvvet vektörlerinin çarpımında sağ el kuralı
 Kuvvet ve moment çiftleri. Cismin hareketsiz kalması için toplam momentin

noktasal ve düzlemsel koordinatlarda sıfır olması.
 Eşdeğer kuvvet çiftleri ve momentleri

5 Kuvvet Sistemleri Moment

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

5 Kuvvet Sistemleri Moment

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

BÖLÜM 5

Bir eksen çevresindeki kuvvetin Momenti (cisimdeki bir

Momentin şiddeti aşağıdaki eşitlik ile belirlenir:

Rotasyonun yönü sağ el kuralı ile belirlenir.

O noktasına etki eden F1, F2 ve F3 kuvvet sistemi için moment

Örnek : O noktasına etki eden F1, F2 ve F3 kuvvet

Mro = -50Nx(2m)+60Nx (0)+20Nx(3.sin30˚m)-40Nx(4m+3.cos30˚m) = -334Nm

Örnek : Kuvvetler ve O noktasına olan uzaklıklara göre momentleri hesaplayalım.

O noktası etrafında F kuvvetinin momenti;

Moment ekseni F ve r vektörlerini içeren

Örnek : Bir kirişe etkiyen kuvvetler

Saat yönü tersi (+) alınırsa,

30 x (cos 45˚) x 18 = F (4/5) x 12 F = 39.8 lb

Gerilmiş kablo direği hareket etmeyecek şekilde tutuyorsa

MA = Fxh = Fyb = IFId olmalıdır.

Not : F, iletimlilik yasasına göre konumlandırılmıştır

F=20 N. Tipik olarak b-ekseni için momenti

Mo = F x r (eksen r ve F’e dik)

VEKTÖR ÇARPIMINDA SAĞ EL KURALI

Çarpım Distribütiftir (Dağılım)

Mo = rA x F = (0.3i+0.4j) x (-20k) My = Mo x ua = (-8i + 6j) x (j)=6)Nm

If M o  r  F and M a  uˆa M o then

Moment çiftleri; aynı noktadaki momentler toplamıdır.

Momentleri M1 ve M2 olan eşdeğer kuvvetler için:

M c  40 cos 30(4)  60  54  (4)

M c  40 cos 30(2)  40 cos 30(6)

Bölüm 5. Kısa Notlar

Moment; kuvvetin bir eksen etrafında veya cismin uygulanan noktasında

 Kuvvet vektörlerinin çarpımında sağ el kuralı

 Kuvvet ve moment çiftleri. Cismin hareketsiz kalması için toplam momentin

 Eşdeğer kuvvet çiftleri ve momentleri

You might also like