14 Pikat e Presidentit Woodrow Wilson, të prezantuara në vitin 1918, synonin vendosjen e paqes së qëndrueshme

pas Luftës së Parë Botërore. Ato përfshinin parime si diplomacia e hapur, tregtia e lirë dhe vetëvendosja për
kombet. Wilson mbrojti Lidhjen e Kombeve për të parandaluar konfliktet e ardhshme, duke theksuar sigurinë
kolektive. Megjithatë, Kongresi i SHBA-së refuzoi pjesëmarrjen e SHBA-së në Ligë, duke kufizuar efektivitetin e
vizionit të Wilson. Në përgjithësi, 14 Pikat pasqyruan angazhimin e Wilson për një rend botëror të drejtë dhe të
qëndrueshëm, por u përball me sfida në zbatim.

TEKSTI I KATËMBËMBËDHJETË PIKAVE

Katërmbëdhjetë Pikat e PRESIDENTIT WILSON, siç parashtrohen në një fjalim të bërë përpara seancës
së përbashkët të Kongresit, më 8 janar 1918.
1 Marrëveshjet e hapura të paqes arritën hapur, pas të cilave nuk do të ketë asnjë lloj mirëkuptimi
ndërkombëtar privat, por diplomacia do të vazhdojë gjithmonë sinqerisht
dhe në këndvështrimin publik.
2 Liria absolute e lundrimit në dete jashtë ujërave territorial si në paqe ashtu edhe në luftë, me
përjashtim të rasteve kur detet mund të mbyllen tërësisht ose pjesërisht nga veprimet ndërkombëtare
ose nga zbatimi i marrëveshjeve ndërkombëtare.
3 Heqja, për aq sa është e mundur, e të gjitha barrierave ekonomike dhe vendosja e kushteve të barabarta
tregtare midis të gjitha kombeve që pranojnë paqen dhe bashkohen për ruajtjen e saj.
4 Garancitë adekuate të dhëna dhe të marra se armatimet kombëtare do të reduktohen në pikën më të
ulët në përputhje me sigurinë e brendshme.
5 Një rregullim i lirë, mendjehapur dhe absolutisht I paanshëm i të gjitha pretendimeve koloniale bazuar
në një respektim të rreptë të parimit që në përcaktimin e të gjitha çështjeve të tilla të
sovranitetit,interesat e popullsive në fjalë duhet të kenë peshë të barabartë me pretendimet e drejta të
qeverisë titulli i së cilës duhet të përcaktohet.
6 Evakuimi i të gjithë territorit rus dhe një zgjidhje e tillë e të gjitha çështjeve që prekin Rusinë do të
sigurojë bashkëpunimin më të mirë dhe më të lirë të kombeve të tjera të botës për të siguruar për të një
mundësi të papenguar dhe të paturpshme për përcaktimin e pavarur të saj. zhvillimin politik dhe
politikën kombëtare, dhe t'I sigurojë asaj një mirëseardhje të sinqertë në shoqërinë e kombeve të lira nën
institucionet e zgjedhjes së saj;dhe, më shumë se një mirëseardhje, ndihmë e çdo lloji që ajo mund të ketë
nevojë dhe që mund të dëshirojë vetë. Trajtimi që i bëhet Rusisë nga kombet e saj simotra
në muajt në vijim do të jetë testi i acidit për të mirën e tyre. do, për të kuptuarit e tyre të nevojave të saj si
të dalluara nga interesat e tyre, dhe për simpatinë e tyre inteligjente dhe altruiste.
7. Belgjika, e gjithë bota do të pranojë që të evakuohet dhe të rivendoset, pa asnjë përpjekje për të
kufizuar sovranitetin që ajo gëzon të përbashkët me të gjitha kombet e tjera të lira. Asnjë akt tjetër i
vetëm nuk do të shërbejë pasi ky do të shërbejë për të rivendosur besimin midis kombeve në ligjet që ata
vetë kanë vendosur dhe përcaktuar për qeverisjen e marrëdhënieve të tyre me njëri-tjetrin. pa
ky akt shërues dëmtohet përgjithmonë e gjithë struktura dhe vlefshmëria e ligjit ndërkombëtar.
8. I gjithë territori francez duhet të lirohet dhe pjesët e pushtuara të restaurohen, dhe gabimi i bërë ndaj
Francës nga Prusia në 1871 në çështjen e Alsace-Lorraine, e cila ka prishur paqen e botës për gati
pesëdhjetë vjet, duhet të korrigjohet, me qëllim. që paqja të mund edhe një herë
të sigurohet në interes të të gjithëve.
9 Një ripërshtatje e kufijve të Italisë duhet të bëhetpërgjatë vijave të nacionalitetit qartësisht të njohur.
10 Popujt e Austro-Hungarisë, vendi i të cilëve midis kombeve që duam t'i shohim të mbrojtura
dhe të siguruara, duhet t'u jepet mundësia më e lirë e zhvillimit autonom.
11 Rumania, Serbia dhe Mali i Zi duhet të evakuohen- ngrënë; territoret e pushtuara të restauruara;
Serbia I akordoi hyrje të lirë dhe të sigurt në det; dhe marrëdhëniet e disa shteteve ballkanike me njëri-
tjetrin të përcaktuara nga këshillat miqësore përgjatë linjave të besnikërisë dhe kombësisë të
përcaktuara historikisht; dhe garancitë ndërkombëtare të pavarësisë politike dhe ekonomike dhe
integritetit territorial të disa shteteve ballkanike duhet të përfshihen.
12 Pjesëve turke të Perandorisë së sotme Osmane duhet t'u sigurohet një sovranitet i sigurt, por
kombësive të tjera që tani janë nën sundimin turk duhet t'u sigurohet një siguri e padyshimtë e jetës dhe
një mundësi absolutisht e pashqetësuar e zhvillimit autonom, dhe Dardaneleve. duhet të hapet
përgjithmonë si një kalim i lirë për anijet dhe tregtinë e të gjitha kombeve nën garancitë ndërkombëtare.
13 Duhet të ngrihet një shtet i pavarur polak, i cili duhet të përfshijë territoret e banuara nga
popullsi të padiskutueshme polake, të cilat duhet të sigurohen një akses të lirë dhe të sigurt në det, dhe të
cilit politik dhe pavarësia ekonomike dhe integriteti territorial duhet të garantohet me pakt
ndërkombëtar.
14 Një shoqatë e përgjithshme e kombeve duhet të krijohet sipas marrëveshjeve specifike me qëllim që
t'u ofrojë garanci reciproke pavarësisë politike dhe integritetit territorial për shtetet e mëdha dhe të
vogla.

Pikat, të përmbledhura
1. Diplomaci e hapur pa traktate sekrete
2. Tregtia e lirë ekonomike në dete gjatë luftës dhe paqes
3. Kushtet e barabarta të tregtisë
4. Ulja e armatimeve midis të gjitha kombeve
5. Rregulloni pretendimet koloniale
6. Evakuimi i të gjitha Fuqive Qendrore nga Rusia dhe lejimi i saj të përcaktojë pavarësinë e saj
7. Belgjika të evakuohet dhe të restaurohet
8. Kthimi i rajonit Alsace-Lorraine dhe të gjithë territoreve franceze
9. Rregulloni kufijtë italianë
10. Austro-Hungarisë t'i jepet mundësia për vetëvendosje
11. Rivendosni kufijtë e rajonit të Ballkanit duke krijuar Rumaninë, Serbinë dhe Malin e Zi
12. Krijimi i shtetit turk me tregti të lirë të garantuar në Dardane
13. Krijimi i një shteti të pavarur polak
14. Krijimi i Lidhjes së Kombeve

Këmbëngulja e Presidentit Wilson për përfshirjen e Lidhjes së Kombeve në Traktatin e Versajës (zgjidhja
me Gjermaninë) e detyroi atë të bënte kompromis me udhëheqësit aleatë në pikat e tjera. Japonisë, për
shembull, iu dha autoriteti mbi ish territorin gjerman në Kinë dhe vetëvendosja - një ide e rrëmbyer nga
ata që jetonin nën sundimin perandorak në të gjithë Azinë dhe Afrikën - u zbatua vetëm në Evropë. Pas
nënshkrimit të Traktatit të Versajës, Wilson u kthye në Shtetet e Bashkuara dhe e paraqiti atë në Senat.
Foto bardh e zi e Woodrow Wilson me një kapele dhe pardesy duke qëndruar përballë një grupi të vogël
ushtarësh të rreshtuar me uniformë ushtarake.Woodrow Wilson duke inspektuar trupat në Londër
rrugës për në Paris.

Megjithëse shumë amerikanë e mbështetën traktatin, presidenti hasi në rezistencë në Senat, pjesërisht
për shqetësimin se bashkimi me Lidhjen e Kombeve do të detyronte përfshirjen e SHBA në çështjet
evropiane. Një duzinë apo më shumë "të papajtueshëm" republikanë refuzuan ta mbështesin atë
plotësisht, ndërsa senatorë të tjerë republikanë, të udhëhequr nga Henry Cabot Lodge nga Massachusetts,
këmbëngulën në ndryshime që do të ruanin sovranitetin e SHBA-së dhe autoritetin e Kongresit për të
shpallur luftë. Pasi bëri kompromis në Paris, Wilson refuzoi të bënte kompromis në shtëpi dhe ia çoi
ndjenjat e tij popullit amerikan, duke shpresuar se ata mund të ndikonin në votat e senatorëve.
Fatkeqësisht, presidenti pësoi një goditje në tru gjatë turneut.

Humbja e udhëheqjes presidenciale e kombinuar me refuzimin e vazhdueshëm nga të dyja palët për të
bërë kompromis, bëri që Senati të refuzonte Traktatin e Versajës, dhe kështu Lidhjen e Kombeve.
Megjithatë, pavarësisht mungesës së pjesëmarrjes së SHBA-së, Lidhja e Kombeve punoi për të adresuar
dhe zbutur konfliktin në vitet 1920 dhe 1930. Megjithëse jo gjithmonë i suksesshëm dhe përfundimisht i
paaftë për të parandaluar një luftë të dytë botërore, Lidhja shërbeu si bazë për Kombet e Bashkuara, një
organizatë ndërkombëtare ende e pranishme sot.
 Woodrow Wilson, Presidenti i 28-të i Shteteve të Bashkuara, ndoshta mbahet mend më së miri për
udhëheqjen e tij gjatë Luftës së Parë Botërore dhe rolin e tij në themelimin e Lidhjes së Kombeve.
Megjithatë, ai është gjithashtu i njohur për "14 pikat" e tij, një grup parimesh për paqen që ai i
përshkroi në një fjalim në Kongres në janar 1918. Këto pika kishin për qëllim të shërbenin si një plan
për paqen e pasluftës dhe për të parandaluar konfliktet e ardhshme nga ndodhja.
Pika e parë kërkonte diplomaci të hapur pa ndonjë agjendë të fshehur. Wilson besonte se
transparenca në marrëdhëniet ndërkombëtare do të ndihmonte në ndërtimin e besimit midis kombeve
dhe do të parandalonte keqkuptimet që mund të çonin në konflikt. Ai gjithashtu bëri thirrje për lirinë e
deteve, duke mbrojtur lëvizjen e pakufizuar të mallrave dhe njerëzve nëpër oqeane. Ky parim bazohej
në besimin se ndërvarësia ekonomike mund të nxiste bashkëpunimin dhe paqen midis kombeve.

Pika e tretë dhe e katërt trajtonin çështjen e tregtisë së lirë dhe reduktimin e barrierave ekonomike
ndërmjet kombeve. Wilson besonte se prosperiteti ekonomik ishte thelbësor për ruajtjen e paqes dhe
se politikat tregtare duhet të bazoheshin në përfitime reciproke dhe jo në proteksionizëm. Pika e
pestë bëri thirrje për çarmatimin e kombeve si një mjet për të reduktuar gjasat e luftës. Wilson
besonte se një reduktim i shpenzimeve ushtarake do të ndihmonte në parandalimin e konflikteve të
ardhshme dhe do të nxiste stabilitetin.

Pika e gjashtë trajtonte çështjen e kolonializmit dhe bëri thirrje për vetëvendosjen e popujve në
territoret e kolonizuara. Wilson besonte se të gjitha kombet duhet të kenë të drejtën të qeverisin veten
dhe të përcaktojnë të ardhmen e tyre. Pika e shtatë dhe e tetë u fokusuan në zgjidhjen e
mosmarrëveshjeve territoriale dhe sigurimin e trajtimit të drejtë të pakicave në vendet e reja të
pavarura. Wilson besonte se rihartimi i kufijve duhet të bëhet në një mënyrë që të respektohen të
drejtat e të gjitha grupeve dhe të parandalohen konfliktet e ardhshme.

Pika e nëntë kërkonte krijimin e një Polonie të pavarur, e cila ishte ndarë midis perandorive të
Gjermanisë, Austro-Hungarisë dhe Rusisë. Wilson besonte se Polonia e meritonte shtetin e saj dhe
duhej të ishte e lirë nga dominimi i huaj. Pika e dhjetë bëri thirrje për krijimin e një Lidhjeje të
Kombeve, një organizatë ndërkombëtare që do të shërbente si një forum për zgjidhjen e
mosmarrëveshjeve midis kombeve dhe promovimin e paqes dhe bashkëpunimit.

Pika e njëmbëdhjetë u fokusua në çështjen e sovranitetit, duke kërkuar pavarësinë dhe integritetin
territorial të të gjitha kombeve. Wilson besonte se të gjitha kombet duhet të trajtohen si të barabartë
dhe se asnjë komb nuk duhet t'i nënshtrohet ndërhyrjes ose sundimit të huaj. Pika e dymbëdhjetë
bëri thirrje për qasje të lirë dhe të hapur për të gjitha kombet për tregti dhe tregti, pa diskriminim apo
barriera.

Pika e trembëdhjetë bëri thirrje për krijimin e një Belgjike të pavarur, e cila ishte pushtuar nga
Gjermania gjatë Luftës së Parë Botërore. Wilson besonte se Belgjika duhet të rikthehej në kufijtë e
saj të paraluftës dhe të lejohej të qeveriste veten pa ndërhyrje. Pika e katërmbëdhjetë dhe e fundit
bëri thirrje për zbatimin e këtyre parimeve si bazë për një paqe të drejtë dhe të qëndrueshme.

Në përgjithësi, 14 pikat e Wilson ishin një grup parimesh vizionare që kërkonin të promovonin paqen,
bashkëpunimin dhe stabilitetin pas Luftës së Parë Botërore. Ndërsa jo të gjitha pikat e tij u realizuan
plotësisht, ato hodhën bazat për sistemin modern ndërkombëtar dhe ndikuan zhvillimin e
institucioneve si Kombet e Bashkuara. Vizioni i Wilson për një botë paqësore të bazuar në respektin
dhe bashkëpunimin reciprok vazhdon të frymëzojë liderët dhe politikëbërësit edhe sot e kësaj dite.