VEPRIMTARI PRAKTIKE

TEMA: ARMPUSHIM 20 VJECAR APO PAQE

LENDA: HISTORI
PUNOI: ARON NGJECI
 Konferenca e Paqes e Parisit (1919–1920)
Konferenca e Paqes e Parisit ishte takimi zyrtar në 1919 dhe 1920 i Aleatëve
fitimtarë pas përfundimit të Luftës së Parë Botërore për të vendosur kushtet
e paqes për Fuqitë Qendrore të mundura. I dominuar nga udhëheqësit e
Britanisë, Francës, Shteteve të Bashkuara dhe Italisë, rezultoi në pesë
traktate që riorganizuan hartat e Evropës dhe pjesëve të Azisë, Afrikës dhe
Ishujve të Paqësorit, si dhe vendosën gjoba financiare. Gjermania dhe vendet
e tjera humbëse nuk kishin zë në diskutimet e Konferencës; kjo shkaktoi
pakënaqësi politike që zgjatën për dekada.

Në konferencë morën pjesë diplomatë nga 32 vende dhe kombësi. Vendimet

e saj kryesore ishin krijimi i Lidhjes së Kombeve dhe 5 traktatet e paqes me
shtetet e mundura; dhënien e zotërimeve gjermane dhe osmane jashtë
shtetit si "mandate", kryesisht Britanisë dhe Francës; vendosja e
reparacioneve ndaj Gjermanisë; dhe përcaktimi i kufijve të rinj kombëtarë,
ndonjëherë duke përfshirë plebishitë, për të pasqyruar më nga afër kufijtë
etnikë. Qëllimet Wilsoniane, të deklaruara në Katërmbëdhjetë Pikat, u bënë
baza për kushtet e dorëzimit gjerman gjatë konferencës, pasi ajo kishte qenë
më parë baza e negociatave të qeverisë gjermane në armëpushimin e 11
nëntorit 1918.

Rezultati kryesor ishte Traktati i Versajës me Gjermaninë; Neni 231 i

traktatit vendosi të gjithë fajin për luftën mbi "agresionin e Gjermanisë dhe
aleatëve të saj". Kjo dispozitë u tregua shumë poshtëruese për Gjermaninë
dhe hapi terrenin për dëmshpërblimet e shtrenjta që Gjermania synonte të
paguante (ajo pagoi vetëm një pjesë të vogël përpara pagesës së fundit në
1931). Pesë fuqitë e mëdha (Franca, Britania, Italia, Japonia dhe Shtetet e
Bashkuara) kontrolluan Konferencën. "Katër të mëdhenj" ishin kryeministri
francez Georges Clemenceau, kryeministri britanik David Lloyd George,
presidenti i SHBA Woodrow Wilson dhe kryeministri italian Vittorio
Emanuele Orlando. Ata u takuan joformalisht 145 herë dhe morën të gjitha
vendimet kryesore përpara se të ratifikoheshin.
Konferenca filloi më 18 janar 1919. Për sa i përket përfundimit të saj,
profesori Michael Neiberg vuri në dukje: "Megjithëse shtetarët e lartë
pushuan së punuari personalisht për konferencën në qershor 1919, procesi
formal i paqes nuk përfundoi në të vërtetë deri në korrik 1923, kur Traktati i
Lozanës u nënshkrua”. Shpesh quhet “Konferenca e Versajës”, megjithëse aty
në pallatin historik u bë vetëm nënshkrimi i traktatit të parë; negociatat u
zhvilluan në Quai d'Orsay në Paris.
 CFARE ISHTE Traktati i Versajes
Traktati i Versajës (frëngjisht: Traité de Versailles) ishte një nga traktatet e
paqes në fund të Luftës së Parë Botërore. Kjo i dha fund gjendjes së luftës
midis Gjermanisë dhe Fuqive Aleate. Ajo u nënshkrua më 28 qershor 1919,
pikërisht pesë vjet pas vrasjes së Franz Ferdinand. Fuqitë Qendrore të tjera
që ishin në anën e Gjermanisë gjatë Luftës së Parë Botërore janë trajtuar në
traktate të veçanta . Edhe pse armëpushimi, i nënshkruar më 11 nëntor 1918,
i dha fund luftimeve aktuale, ai mori gjashtë muaj negociata në Konferencën
e Paqes në Paris për të përfunduar marrëveshjen e paqes. Traktati u
regjistruar nga Sekretariati i Lidhjes së Kombeve më 21 tetor 1919, dhe u
botua në "Serinë e Traktateve të Ligës së Kombeve".

Katërmbëdhjetë pikat
1. Nënshkrimi i traktateve të paqes, të cilat do të vendosnin stabilitetin
politik ne bote.
2. Liria absolute e lundrimit ne dete, jashtë ujerave territoriale, si ne
paqe dhe ne lufte.
3. Heqja për sa është e mundur e barrierave ekonomike dhe barazia ne
tregtinë ndërkombëtare.
4. Vendosja e baraspeshës se forcave ndërmjet Fuqive të Mëdha.
5. Kufizimi i armatimeve.
6. Rregullimi i çështjeve të kolonive.
7. Zbrazja e territoreve të pushtuara të Rusisë.
8. Të sigurohej vetëvendosja e kombeve.
9. Përcaktimi i kufijve ne baze të grupeve etnike.
10. Australia dhe Hungaria duhet ti jepej mundësia e zhvillimit
autonom.
11. Rumania, Serbia dhe Mali i Zi të zbrazeshin nga trupat
pushtuese. Serbisë i lejohej dalja ne det.
12. Polonia fitonte pavarësinë dhe do të zgjerohej deri ne kufijtë ku
jetonte popullsia greke.
13. Zbrazja e territoreve të Francës dhe dhënia e Alsas-Lorenes.
14. Krijimi i një organizate politike ndërkombëtare e cila do të
garantonte ruajtjen e paqes ne botë.