2.

HAFTA
Teorik ve Gerçek Yanma

24.02.2022 1
Kimyasal Reaksiyonlar
1. Yanma
2. Teorik ve Gerçek Yanma
3. Oluşum Entalpisi ve Yanma Entalpisi
4. Kimyasal Reaksiyona Giren Sistemlerin
Birinci Yasa Çözümlemesi
i. Sürekli Akışlı Açık Sistemler
ii. Kapalı Sistemler
5. Adyabatik Alev Sıcaklığı
6. Reaksiyona Giren Sistemlerin Entropi
Değişimleri
7. Kimyasal Reaksiyona Giren Sistemlerin
İkinci Yasa Çözümlemesi

24.02.2022 2
 Yanma
❖ Yanma, yakıtın oksijenle birleştiği ve büyük miktarda enerjinin açığa
çıktığı kimyasal reaksiyondur.
❖ Mol oranı veya hacimsel oran olarak, kuru havayı oluşturan
karışanların mol oranları yaklaşık %21 O2 ve %79 N2 kabul edilir.
❖ Yanmaya giren her kmol O2 yanında 0.79/0.21=3.76 kmol N2 bulunur.
1 kmol O2 + 3.76 kmol N2 = 4.76 kmol hava

24.02.2022 3
 Çiy Noktası Sıcaklığı
❖ Suyun buhar halinden sıvı
haline dönüştüğü sıcaklık
derecesidir.
❖ Yanma odasına giren havada,
göz önüne alınması gereken bir
miktar su buharı vardır. Bu da
azot gibi inert bir gaz olarak
kabul edilir.
❖ Yüksek sıcaklıklarda su
buharının bir kısmı H2 ve O2’ye ,
ayrıca H, O, OH ‘a ayrışır. Yanma
sonu gazları, su buharının çiy
noktası sıcaklığından daha
düşük sıcaklığa soğutulduğu
zaman bir miktar su buharı
yoğuşur.
❖ Su damlacıkları da genellikle
kükürt dioksitle birleşerek,
paslanmaya yol açan sülfirik
asiti oluşturur.
24.02.2022 4
 ❖ Yanma işlemi sırasında, kimyasal reaksiyondan önce var olan maddelere
yanma işlemine girenler (yig), reaksiyondan sonra oluşan maddelere yanma
işleminden çıkanlar (yiç) veya yanma sonu ürünleri (ysü) denir.

❖ Örneğin,
C + O2 CO2
❖ Yanma işlemine girenlerin, yanma odasında mutlaka kimyasal reaksiyona
girmeleri gerekmez. Örneğin, karbon saf oksijen yerine havayla yandığı
zaman, yanma denkleminin her iki tarafında N2 bulunacaktır. Yani N2 hem
yanma işlemine giren hem de yanma işleminden çıkan bir madde veya
yanma sonu ürünü olacaktır.

24.02.2022 5
 ❖ Yanmanın olabilmesi için:
- O2
- Yakıtın tutuşma sıcaklığı
- Uygun oranda karışım

❖ Yanma odası
❖ Kütlenin korunumu ilkesi
❖ HY (hava yakıt oranı)

24.02.2022 6
 Örnek 1:
1 kmol oktan (C8H18), şekilde gösterildiği gibi, içinde 20 kmol oksijen
bulunan havayla yakılmaktadır. Yanma sonu ürünleri arasında sadece
CO2, H2O, O2 ve N2 bulunduğunu kabul ederek, yanma sonu ürünlerinin
mol miktarlarını ve yanma işleminin hava yakıt oranını hesaplayınız.

24.02.2022 7
 Tam Yanma
❖ Tam yanmada yakıt içindeki
C CO2
H2 H2O
S SO2

❖ Neden tam yanma olmaz ?

o yetersiz O2
o yakıtla O2’nin yeteri kadar karışmaması
o yüksek sıcaklıklarda meydana gelen ayrışma
24.02.2022 8
 Stokiometrik (=teorik) Hava
❖ Bir yakıtın tam olarak yanması için gerekli en az hava miktarıdır.
❖ Yakıt teorik havayla tam olarak yandığı zaman yanma sonu ürünleri arasında
serbest oksijen bulunmaz.
❖ Teorik hava=Gerekli hava miktarı=%100 teorik hava
❖ Teorik havadan daha az havayla gerçekleşen yanma işlemi tam değildir.
❖ Yakıtın teorik havayla tam olarak yandığı yanma işlemi Stokiometrik (=teorik)
yanma olarak bilinir.

CH4 + 2(O2 +3.76 N2) CO2 + 2 H2O + 7.52 N2

24.02.2022 9
 Fazla Hava / Eksik Hava
Gerçek yanma işleminde yanmanın tama yakın olmasını sağlamak veya çıkış sıcaklığını
belirli düzeyde tutabilmek için, genellikle Stokiometrik miktardan daha fazla hava
kullanılır.
❖ Stokiometrik miktarın üzerinde olan hava FAZLA HAVA
o Fazla hava, Stokiometrik hava esas alınarak FAZLA HAVA YÜZDESİ (=teorik hava
yüzdesi) olarak ifade edilir.
o %50 fazla hava=%150 teorik hava
o %200 fazla hava=%300 teorik hava
❖ Stokiometrik miktardan daha az hava EKSİK HAVA
o EKSİK HAVA YÜZDESİ olarak ifade edilir.
o %90 teorik hava=%10 eksik hava

24.02.2022 10
 Hava Fazlalık Katsayısı
❖ Yanma işleminde kullanılan hava miktarı HFK ile gösterilir.
❖ % olarak fazla ya da eksik hava miktarını bulmak için kullanılmaktadır.

❖ Sorularda Teorik Hava Yüzdesi şeklinde de karşımıza çıkmaktadır.

24.02.2022 11
 Örnek 2:
Etan (C2H6), şekilde gösterildiği gibi, bir yanma işlemi sırasında %20 fazla
havayla yanmaktadır. Yanmanın tam ve toplam basıncın 100 kPa
olduğunu kabul ederek,
a) HY
b) Yanma sonu ürünlerin çiy noktası sıcaklığını hesaplayın.

24.02.2022 12
 Örnek 3:
Bir doğal gazın hacimsel analizi :
%72 CH4, %9 H2, %14 N2, %2 O2 ve %3 CO2.
Bu gaz şekildeki gibi 20 oC sıcaklık, 1 atm basınç ve %80 bağıl nemde,
Stokiometrik miktarda havayla yakılmaktadır. Yanmanın tam ve toplam
basıncın 1 atm olduğunu kabul ederek, yanma sonu ürünlerin çiy noktası
sıcaklığını hesaplayın.

24.02.2022 13
 Örnek 4:
Oktan (C8H18) kuru havayla yanmaktadır. Yanma sonu ürünlerinin kuru analiz
sonuçları şöyledir:
CO2: % 10.02, O2: % 5.62, CO: % 0.88, N2: % 83.48
a) HY
b) THY
c) Yanma sonu ürünleri 100 kPa toplam basınçta 25 oC sıcaklığa soğutulduğu
zaman yoğuşacak su buharının toplam su buharına oranını hesaplayın.

24.02.2022 14