Pagsulat ng Agenda
organisasyon.
AGENDA
Ang salitang agenda ay nagmula sa pandiwang Latin na
agere na nangangahulugang gagawin. Sa pananaw na
ito, mabibigyang depinisyon ang AGENDA bilang isang
dokumento na naglalaman ng listahan ng mga pag-
uusapan at dapat talakayin sa isang pagpupulong.
Ito ay listahan, plano, o balangkas ng mga pag-uusapan,
dedisyunan o gagawin sa i sang pulong. I to ay
kronolohikal o ayon sa pagkakasunod- sunod batay sa
halaga nito sa indibwal.
Ginagamit din sa pagtukoy sa gawaing dapat aksyunan o
bigyan prayoridad sa isang pulong.
Ayon sa pag-aaral na isinagawa ng Verizon Business
(nasa The Perfect Meeting Agenda, 2016), ang
pinakamadalas na pagkasayang ng oras sa mga
korporasyon ay nagaganap dahil sa mga ginagawang
pagpupulong. Ito ay ayon sa pag-aaral, ay nangyayari
sapagkat ang mga pagpupulong na isinagawa ay madalas
di- organisado at walang malinaw na layunin. ang
katotohanang ito ay maaaring maiugnay sa kawalan
preparadong agenda na siyang nagiging balangkas sa
pagsasagawa ng pulong.
Dapat na matanggap ng mga kalahok sa pulong ang
agenda bago ang naturang pagkikita, dahil nakatutulong
iyon upang maiwasan ang pagkalito at pagkasayang ng
oras. Marapat din na kalakip ng matatanggap na agenda
ng mga kalahok ay ang mga dokumento ng ulat na
ihaharap sa pulong. Ang mga ganitong hakbangin ay
makatutulong upang mapag-aralan nan g mga kalahok
ang mga datos at mga paksa sa talakayan at sila’y
maging handa sa mga ito.
KAHALAGAHAN
1. Katuturan at kaayusan ng daloy ng pulong
2. Nalalaman din ang pag-uusapan at isyu
3. Nabibigyan ng pagkakataon tantyahin ang oras
4. Naiiwasan ang pagtalakay ng usaping wala sa
adyenda.
MGA KONSIDERASYON SA PAGDISENYO NG
AGENDA
Saloobin ng mga kasamahan.
Para maging mas proaktibo ang mga kalahok sa
pagpupulong,mahalagang malaman ang kanilang
saloobin at kung ano ang mga nais din nilang matalakay
sa pagpupulong. Dito, maikokonsidera ang kanilang mga
hinaing at pangagailangan na maaaring hindi
nabibigyang- pansin ng namumuno sa grupo o
Paksang mahalaga sa buong grupo.
Sa mga isasamang paksa sa agenda, makabubuti kung
ang mga ito ay mga paksang mahalaga sa buong grupo o
organisasyon. Ang mga paksang nakalista sa agenda ay
dapat direktang may kinalaman ang mga inaasahang
kalahok sa pagpupulong. Masisiguro lamang ang
aktibong pakikibahagi ng mga kalahok kung sila ay
bahagi mismo ng pinag- uusapang paksa.
Estrukturang patanong ng mga paksa
Hindi karaniwan na ang mga paksa sa agenda ay nasa
anyong tanong. Datapwa't walang masama kung ito ay
nasa anyong pahayag, ang isang tanong ay mas
nakakapanghamon ng isipan. Dahil ang paksa ay nasa
anyong tanong, nangangauhulugan d i n na
nangangailangan i t o ng kasagutan. Nag-iimbita ang
isang tanong ng aktibong partisipasyon ng mga kalahok.
Layunin ng bawat paksa.
Upang maging maayos ang daloy ng pagpupulong,
mahalagang matiyak ang layunin ng paksa. Dapat
maging malinaw sa mga kalahok kung ano ang layunin
ng bawat paksa. Dapat maging malinaw kung layunin
nito ang pagbabahagi ng impormasyon, pagkuha ng
panukala para sa gagawing desisyon, o pagdedesisyon.
Oras na ilalaan sa bawat paksa.
Kung 30 minuto lamang ang nakalaan sabuong
pagpupulong, dapat masagot kung gaano katagal ang
pagtalakay sa bawat paksa. Tandaan na sa pagtalakay ng
mga paksa, kasama rito ang paglalahad sa paksa,
pagsagot sa mga katanungan, pagresolba sa
magkakaibang pananaw ng mga kalahok, pagbuo ng
resolusyon, at pagsang-ayon sa mga desisyon.
MGA HAKBANG SA PAGSULAT NG AGENDA
Alamin ang layunin ng pagpupulong.
 Magagawa lamang ang isang akmang agenda
kung malinaw sa gumagawa nito ang layunin ng
pulong na gagawin. Kung ikaw ang naatasang
gumawa ng agenda, linawing mabuti ang
layunin ng pagsasagawa ng pagpupulong.
Sulatin ang agenda tatlo o higit pang araw bago ang
pagpupulong.
  Para mabigyan ng sapat na panahon para
maipamahagi ang agenda, dapat tapos at
aprobado na ito ng nagpapatawag ng pulong
tatlong araw bago ang pagpupulong.
Mabibigyan din ng maagang distribusyon ng
agenda ang mga kalahok upang paghandaan ang
mga paksang nakatala dito.
Simulan sa mga simpleng detalye.
 Bago itala ang mga paksa, mahalagang ilahad
ang mga impormasyon tulad ng petsa at oras ng
pulong, lugar ng pulong, at mga inaasahang
kalahok.
Magtalaga lamang ng hindi hihigit sa limang paksa
para sa agenda.
 Itala ang di hihigit sa limang paksa upang pag-
usapan sa pulong. Ang masyadong maraming
talakayin ay maaaring makapagdulot lamang ng
pagkabagot o information overload. Maaaring
magpatawag na lang ng panibagong
pagpupulong kung kinakailangan . Bagamat
kung hinihinging mahigpit ng pagkakataon,
maaaring lumagpas sa lima ang paksa.
Ilagay ang nakalaang oras para sa bawat paksa.
 Ayon sa nakaplano, ilagay ang nakalaang oras sa
bawat paksa. Magagabayan nito ang mga
kalahok sa ilalaang panahon upang pag- usapan
ang bawat isyu.
Isama ang ibang kakailanganing impormasyon para
sa pagpupulong.
 Kung may mga ispesipikong detalye,
kailiangang maisama ito sa agenda. Halimbawa
kung sino ang magtatalakay sa sa una, at sa
ikalawang paksa, o kung kailangang rebyuhin at
dalhin ang kalakip na dokumento, at iba pa.
Mga Dapat Tandaan sa Paggamit ng Adyenda
 Tiyaking ang bawat dadalo sa pulong ay
nakatanggap ng sipi ng mga adyenda.
 Talakayin sa unang bahagi ng pulong ang higit
na mahahalagang paksa.
 Manatili sa iskedyul ng adyenda ngunit maging
flexible kung kinakailangan. Sundin ang
itinakdang oras sa pagtalakay ng paksa.
 Magsimula at mag wakas sa itinakdang oras na
nakalagay sa sipi ng adyenda. Maglagay ng
palugit o sobrang oras.
 Ihanda ang mga kakailanganing dokumento
kasama sa adyenda.
Mga Hakbang sa Pagsulat ng Iba’t Ibang Akademikong
Pagsulat
Ano nga ba ang akademikong sulatin?
Ang akademikong sulatin ay isang uri ng pormal na
sulating isinasagawa sa isang akademikong institusyon
na ginagamitan ng matataas na pamamaraan ng
kasanayan sa pagsulat.
Taglay ng Akademikong sulatin ang pagkakaroon ng
prosesong dapat sundin. Bagamat masalimuot ang
proseso ng akademikong sulatin, may maaasahang
paraan upang malagpasan ang hamon kaugnay sa
pagsulat.
Ang salitang akademiko o academic ay mula sa mga
wikang Europeo ( Pranses: academique; Medieval
Latin: academicus) noong gitnang bahagi ng ika-16 na
siglo. Tumutukoy ito o may kaugnayan sa edukasyon,
iskolarsyip, institusyon, o larangan ng pag- aaral na
nagbibigay-tuon sa pagbasa, pagsulat, at pag- aaral,
kaiba sa praktikal o teknikal na gawain.
ABSTRAK
Ang abstrak ay isang maikling paglalahad ng kabuoan
ng isang pananaliksik. Kadalasang makikita ito sa
simula pa lamang ng manuskrito, ngunit itinuturing ito
na may sapat ng impormasyon kung kaya maaaring
mag-isa o tumayo sa kaniyang sarili. Isang talatang
nagbubuod ng kabuoan ng isang natapos na
pananaliksik.
May isa o dalawang pahina lamang o kaya’y may 100
hanggang 300 salita.
Ang Abstrak ay isang buod ng pananaliksik, artikulo,
tesis, disertasyon, rebyu, proceedings at papel
pananaliksik na naisumite sa komperensiya at iba pang
gawain na may kaugnay sa disiplina upang mabilis na
matukoy ang layunin ng teksto.
Kadalasang makikita ito sa simula pa lang ng
manuskrito, ngunit itinuturing ito na may sapat nang
impormasyon kung kaya’t maaaring mag-isa o tumayo
sa kaniyang sarili.
Inilalahad ng Abstrak ang masalimuot na datos sa
pananaliksik at pangunahing m g a metodolohiya at
resulta sa pamamagitan ng paksang pangungusap o
kaya’y isa hanggang tatlong pangungusap sa bawat
bahagi. I to’ y may layuning magpabatid, mang-aliw at
manghikayat.
Ayon kay Philip Koopman (1997), bagamat ang abstrak
ay maikli lamang, tinataglay nito ang mahalagang
elemento o bahagi ng sulating akademiko tulad ng;
MAHALAGANG ELEMENTO O BAHAGI NG
SULATING AKADEMIKO
1. Pamagat -Pinakapaksa o tema ng isang akda/sulatin.
2. Introduksyon o Panimula
- nagpapakita ng malinaw na pakay o layunin a t
mapanghikayat ang bahaging ito upang makapukaw ng
interes sa mambabasa at sa manunulat.
3. Kaugnay na literature
-Batayan upang makapagbibigay ng malinaw
nakasagutan o tugon para sa mga mambabasa.
4. Metodolohiya
- Isang plano o sistema para matapos ang isang gawain.
5. Resulta
-Sagot o tugon para mapunan ang kabuuan ng nasabing
sulatin.
6. Konklusyon –
Panapos na pahayag na naglalaman ng ideya o opinyon
na mag-iiwan ng palaisipan kaugnay sa paksa.
URI NG ABSTRAK
1. DESKRIPTIBONG ABSTRAK
 Nagbibigay ng paglalarawan sa
pangunahing paksa at layunin.
 Sanaysay, editoryal, libro
 50-100 salita
 Hindi isinasama: Metodolohiya,
Konklusyon, Resulta at
Rekomendasyon
MGA BAHAGI NG DESKRIPTIBONG ABSTRAK
 Layunin
 Kaligiran ng Pag-aaral
 Saklaw
2. IMPORMATIBONG ABSTRAK
 Ipinababatid nito sa mga mambabasa
ang mahahalagang ideya ng papel.
 Binubuod dito ang Kaligiran, Layunin,
Tuon, Metodolohiya, Resulta at
Konklusyon ng papel.
 Maikli at isang talata lamang ang haba.
Halos 10% ng haba ng papel.
(naglalaman ng malapit sa 200 salita)
 Mas karaniwang ginagamit ito sa
larangan ng Agham at Inhinyeriya o sa
ulat ng mga pag-aaral sa Sikolohiya.
Taglay ng isang impormatibong abstrak ang
sumusunod na nilalaman:
1. Motibasyon.
Sinasagot nito ang tanong kung bakit pinag- aralan ng
isang mananaliksik ang paksa. Sa maikli at mabilis na
paraan, kailangang maipakita sa bahaging ito ang
kabuluhan at kahalagahan ng pananaliksik.
2. Suliranin.
Kailangang masagot ng abstrak kung ano ang sentral na
suliranin o tanong ng pananaliksik.
3. Pagdulog at Pamamaraan.
Ilalahad ng isang mahusay na abstrak kung paano
kakalapin o kinalap ang datos ng pananaliksik at kung
saan nagmula ang mga impormasyon at datos. Ibig
sabihin, magbibigay ito ng maikling paliwanag sa
metodolohiya ng pag-aaral.
4. Resulta.
Ipakikita rin ng abstrak kung ano ang kinalabasan ng
pag-aaral sa pamamagitan ng paglalahad ng mga
natuklasan ng mananaliksik.
5. Kongklusyon.
Sasagutin din nito kung ano ang mga implikasyon ng
pananaliksik batay sa mga natuklasan.
3. KRITIKAL NA ABSTRAK
 Pinakamahabang uri ng abstrak sapgkat
halos kagaya na rin ito ng isang rebyu.
 Bukod sa nilalaman ng isang
Impormatibong abstrak, binibigyang-
ebalwasyon din nito ang kabuluhan,
kasapatan at katumpakan ng isang
pananaliksik.
MGA DAPAT TANDAAN SA PAGSULAT NG
ABSTRAK
➢ Gumamit ng malinaw, simple, at direktang mga
salita at pangungusap. Iwasan ang maging
maligoy o paikot-ikot sa pagsulat.
➢ Ang mga kakailanganing detalye o kaisipan na
lalamanin ng gagawing/ ginagawang abstrak ay
 nararapat na makikita sa kabuoang papel. Ibig
sabihin, hindi na nararapat na maglagay ng
kaisipan o datos na hindi nilaman ng ginawang
pag-aaral o sulatin.
➢ Iwasan ang paglalagay ng statistical fugures o
table sa abstrak, hindi ito nangangailangan ng
detalyadong pagpapaliwanag na magiging
dahilan para humaba ito.
➢ Maging obhetibo sa pagsulat. Ilahad ang mga
pangunahing kaisipan at hindi na dapat
ipaliwanag pa.
➢ Gawing maikli ngunit komprehensibo kung saan
mauunawaan agad ang kabuoang nilalaman at
nilalayon ng pag- aaral o pananaliksik na
ginawa.
Mga Hakbang sa Pagsulat ng Abstrak
1. Basahing mabuti at pag-aralan ang papel o
akademikong sulatin na gagawan ng abstrak.
2. Hanapin at isulat ang mga pangunahing kaisipan
o ideya ng bawat bahagi ng sulatin mula sa
introduksyon, kaugnay na literatura,
metodolohiya, resulta at konklusyon.
3. Buuin gamit ang mga talata ang mga
pangunahing kaisipang taglay ng bawat bahagi
ng sulatin. Isulat ito ayon sa pagkakasunod-
sunod ng mga bahaging ito sa kabuuan ng mga
papel.
4. Iwasang maglagay ng mga ilustrasyon, grapiko,
talahanayan, at iba pa maliban na lamang kung
sadyang kinakailangan.
5. Basahing muli ang ginawang abstrak. Suriin
kung may nakaligtaang mahahalagang kaisipang
dapat isama rito.
6. Isulat ang pinal na sipi nito.
Mga Katangian ng Mahusay na Abstrak
1. Binubuo ng 200-250 na salita
2. Gumagamit ng mga simpleng pangungusap
3. Walang impormasyong hindi nabanggit sa papel
4. Nauunawaan ng target na mambabasa
Kadalasang huli itong isinusulat, ngunit unang makikita
ito ng mambabasa upang malaman ang pangkalahatang
ideya ng pananaliksik. Ito ay isinusulat sa pandiwang
nasa aspektong pang nagdaan o past tense.
PAGSULAT NG TALUMPATI
Ang talumpati ay isang pormal na pagsasalita sa harap
ng mga tagapakinig o audience.
Ito ay isang uri ng pagdidiskurso sa harap ng publiko na
may layuning magbigay ng impormasyon o manghikayat
kaugnay ng isang partikular na paksa o isyu.
Kinapapalooban ang talumpating kakayahan sa
pagpapahayag ng ideya nang may organisasyon , talas
ng pagsusuri at epektibong paggamit ng wika.
Masusukat sa sining na ito ang katatasan, husay, at
dunong ng mananalumpati sa paggamit ng wika at
katatagan ng kanyang paninindigan.
Karaniwang nagkakaiba-iba ang talumpati, batay sa
paghahanda sa mga ito (Mangahis, Nuncio, Javillo,
2008).
Sa paghahanda nito, kinakailangang tandaan na ang
isang mahusay na talumpati ay dapat nakapagbibigay-
impormasyon, nakapagpapaunawa, nakapagtuturo,
nakahihikayat ng mga konsepto at paninindigan sa mga
manonood at tagapakinig.
Mga Gabay na Tanong:
1. Paano sinimulan ang talumpati?
2. Magbigay ng argumento na nagpalakas
sa talumpati?
3. Paano winakasan ang talumpati?
BAHAGI ng TALUMPATI
Simula
Inilalahad ang layunin ng talumpati, kaagapay na ang
istratehiya upang kunin ang atensiyon ng madla.
Katawan
Nakasaad dito ang paksang tatalakayin ng
mananalumpati.
Katapusan
Ang pagwawakas o kongklusyon ay ang pinakasukdol
ng buod ng isang talumpati. Dito nakalahad ang
pinakamalakas na katibayan, paniniwala at katuwiran
upang makahikayat ng pagkilos sa mga tao ayon sa
layunin ng talumpati.
MGA DAPAT ISAALANG- ALANG SA PAGSULAT
NG TALUMPATI
Paghahanda
Ihanda ang iyong sarili na makapag-isip nang mabuti sa
paksa ng talumpating iyong isusulat. Palaging isipin na
mahalagang mapukaw ang interes ng mga makikinig o
manonood sa talumpati at mauunawaan nila ang punto
ng pagbigkas sa isinulat mong talumpati.
Pagpili ng Tema o Paksang Tatalakayin
Isa sa mahalagang isaalang-alang ay ang pagpili ng
paksa o tema ng isusulat ng talumpati. Mahalagang
matiyak ang tema ng pagdiriwang upang ang bubuoing
talumpati ay may kinalaman sa layunin ng pagtitipon.
Pagpukaw ng Interes ng mga Mambabasa
Tiyaking hindi mawawala ang kawilihan o interes ng
mga mambabasa iyong isinulat na talumpati kung kaya’ t
mag- isip ng mga teknik o istilo upang makapukaw ng
interes ang iyong isusulat. Maaaring may mga bahagi sa
talumpati na nagkukuwento. Pukawin ang diwa ng mga
tao sa paggamit ng matatalinghagang pananalita at mga
tayutay.
Pagpapanatili ng Kasukdulan
Sa pagsulat ng talumpati kinakailangang maipabatid sa
mga mambabasa na ang talumpati mong isinulat ay
nagtataglay nang may pinakamatinding emosyon, batay
sa paksa, na siyang pinakamahalagang mensahe ng
talumpati.
Pagbibigay ng Kongklusyon sa Tagapakinig
Ito ang huling bahagi ng pagsulat ng talumpati. Sa
pamamagitan ng pagbubuod sa mahahalagang puntong
tinalakay sa talumpati, magagawa mong mag-iwan ng
mahalagang mensahe o diwa sa mga tagapakinig sa
iyong pagtatapos.
URI NG TALUMPATI BATAY SA NILALAMAN AT
PAMAMARAAN
Impormatibong Talumpati
Ang uri ng talumpating ito ay naglalayong magbigay ng
impormasyon tungkol sa ano mang bagay, pangyayari,
konsepto, lugar, tao, proyekto at iba pa. ang kabuuang
diskurso nito ay maglahad at magpaliwanag upang
maunawaan ng mga tagapakinig ang paksang
tinatalakay.
Mapanghikayat na Talumpati
Ang mapanghikayat o persweysib na talumpati ay
kadalasang nakatuon sa mga paksa o isyung
kinapapalooban ng iba’t ibang perspektiba o posisyon.
Sa talumpating ito, nagbibigay ng partikular na tindig o
posisyon sa isang isyu ang isang nagtatalumpati batay sa
malaliman niyang pagsusuri sa isyu.
Maaaring maging sentro ng isang mapanghikayat na
talumpati ang pagkuwestiyon sa isang katotohanan, sa
isang pagpapahalaga, o kaya ay polisiya.
May tatlong pagdulog sa mapanghikayat na talumpati:
a. Pagkuwestyon sa isang katotohanan.
b. Pagkuwestyon sa pagpapahalaga.
c. Pagkuwestyon sa polisiya.
Ganito naman mailalarawan ang dalawang paraan
ng pagtatalumpati:
1. Impromptu o Biglaang Talumpati
– i sang uri ng talumpati batay sa pamamaraan.
Isinasagawa ang talumpating ito nang walang ano mang
paunang paghahanda.
May apat na batayang hakbang sa pagbuo ng isang
biglaang talumpati:
a. Sabihin ang tanong na sasagutin o paksang
magiging sentro ng talumpati at ang layunin
nito.
b. Ipaliwanag ang pangunahin at
pinakamahalagang punto na nais mong bigyang-
diin.
c. Suportahan ang pangunahing punto ng mga
ebidensya o patunay.
d. Ibuod ang iyong pinakamahalagang punto at
ipakita kung paano nito nasagot ang tanong o
layunin ng talumpati.
2.Ekstemporanyo o Pinaghandaang Talumpati
– Kabaligtaran ang talumpating ito ng impromptu.
Ito ay maingat na inihahanda, pinagpaplanuhan at
ineensayo bago isagawa.
3. Isinaulong Talumpati
– isinusulat muna at pagkatapos ay isinasaulo ng
mananalumpati (Mangahis, Nuncio, Juvillo, 2008).
Masusukat dito ang husay sa pagbabalangkas ng
manunulat, kanyang pagpapaliwanag, at tibay ng
kanyang mga argumento bukod pa sa husay niyang
bumigkas.
4. Pagbasa ng Papel sa Kumperensiya
– lubusang nabigyan ng oras ang paghahanda sa
balangkas ng talumpati, ganap na naisulat nang mahusay
ang mga argumento, at inaasahang na-ensayo na ang
pagbigkas.
MGA GABAY SA PAGSULAT NG TALUMPATI
1. Piliin lamang ang isang pinakamahalagang ideya.

Ipinapakita ng mga pananaliksik na kakaunti lamang ang

naaalala ng isang tagapakinig mula sa isang talumpati
kung kaya't kailangang magbigay ng isa o dalawang
pinakamahalagang ideya lamang na pag-iisipan nila.

2. Magsulat kung paano ka nagsasalita.

Laging isaisip na nagsusulat ka ng isang talumpati at

hindi sanaysay.

a. Gumamit ng maiikling pangungusap. Mas

makabubuting gumamit ng dalawang maikling
pangungusap kaysa isang kompleks na
pangungusap upang ipaliwanag ang iyong punto

b. Huwag gumamit ng mga abstrakto at mabibigat

na mga salitang hindi makakaugnay sa
tagapakinig.

c. Laging basahin nang malakas ang talumpati

habang isinusulat ito. Sa pamamagitan ng
pagbasa, matutukoy mo agad kung tila isang
libro ang nagsasalita o kaya'y isang tao nang
nakikipag-usap!

3. Gumamit ng mga kongkretong salita at

halimbawa.

Interesado ang mga tagapakinig sa konkretong detalye.

Mas mabuting gumamit ng mga salitang mas karaniwan
sa pandinig at karanasan ng mga tao.

4. Tiyaking tumpak ang mga ebidensya at datos na

ginagamit sa talumpati.

Mahalaga ang pananaliksik para sa talumpati.

Kailangang ilatag ng isang tagapagsalita ang kanyang
kredibilidad sa pamamagitan ng kakayahan at kaalaman
sa paksa, at magagawa lamang ito sa pamamagitan ng
malalim na pag-unawa at pagbabasa tungkol sa paksa.
Mahalagang lahat ng sinasabi ng isang tagapagsalita ay
batay sa mga siyentipikong datos at pag-aaral at hindi
ayon sa personal na haka- haka lamang.

5. Gawing simple ang pagpapahayag sa buong

talumpati.

Kapag naisulat na ang unang burador ng talumpati,

balikan ito at maghanap ng mga salita o pahayag na
maaari pang bawasan, paikliin o gawing simple. Ang
pagbabawas ng mga salita sa isang talumpati ay
maaaring mas magbigay- linaw rito.