PANG - ABAY ● Manonood kami ng laro bukas sa

Araneta.
Bahagi ng pananalita na naglalarawan o ● Mag-bidyo kami ngayon sa palarong
nagbibigay kahulugan sa pandiwa, pang-uri, pambansa.
o kapwa pang-abay.
NAGSASAAD NG DALAS
Ito ay nagbibigay karagdagang
impormasyon tungkol sa paraan, halaga, araw-araw, taun-taon, maya-maya,
dami, oras, lugar, o iba pang pangyayari sa gabi-gabi, oras-oras at tuwing.
pangungusap.
Halimbawa nito sa pangungusap:
Gayunpaman, maaari rin nitong baguhin
ang isang pang-ukol, pang-ugnay, sugnay, ● Tuwing araw ng pasko ay
parirala, pang-ugnay o ang buong nag-diriwang kami sa bundok ng
pangungusap. aming pamilya.
● Araw-araw akong pumapasok sa
PANG-ABAY na PAMANAHON trabaho.

Ang pang-abay na pamanahon ay PANG-ABAY na PAMARAAN

nagbibigay kahulugan sa panahon, kung
kailan naganap o magaganap ang kilos na Ang pang-abay na pamaraan ay
taglay ng pandiwa sa pangungusap. naglalarawan kung paano naganap,
nagaganap, o magaganap ang kilos o
May tatlong uri ito, may pananda, walang gawain na ipinahahayag ng pandiwa.
pananda, at nagsasaad ng dalas.
Ito ay sumasagot sa tanong na “paano”
PANANDA ginawa ang aksyon.

nang, sa, noon, kung, kapag, mula, umpisa, HALIMBAWA ng pang-abay na pamaraan
buhat, at hanggang
● Ang bata ay natulog nang tahimik
Halimbawa nito sa pangungusap: matapos mag-laro.
● Ang kaibigan ko ay nag-aral nang
● Naglakad nang mabilis si Joseph. masipag sa paaralan. Ang motor na
● Noon ay nag-aaral siya ng mabuti. pinaandar niya ay tumakbo nang
mabilis sa kalsada.
WALANG PANANDA
PANG-ABAY na PANGGAANO O
kanina, ngayon, mamaya, sandali, bukas, at PAMPANUKAT
kahapon.
Ang pang-abay na panggaano o
Halimbawa nito sa pangungusap: pampanukat ay nagsasaad ng timbang,
bigat, o sukat ng pinag-uusapan sa
pangungusap. Sumasagot ang pang-abay
na panggaano sa tanong na gaano o
magkano ang halaga.
HALIMBAWA ng pang-abay na panggaano
o pampanukat
● Maraming estudyante sa paaralan.
● Kalahating oras na lang ang natitira.
PANG-ABAY na PANG-AGAM
Ang pang-abay na pang-agam ay
nagpapahiwatig ng hindi o kawalan ng
katiyakan sa pagganap sa kilos ng pandiwa.
HALIMBAWA ng pang-abay na pang-agam
marahil, siguro, tila, baka, wari, at parang.
● Siguro mas magiging masaya ako
kung magkakaroon ako ng panahon
para sa aking sarili.
● Marahil gumagayak na siya ngayon
dahil alas-singko ang usapan
PANG-ABAY na PANANG-AYON
Ang pang-abay na panang-ayon ay
nagsasaad ng pagsang-ayon ng nagsasalita
sa pangungusap. Ito ay nagbibigay-linaw sa
relasyon ng mga bahagi ng pangungusap at
nagpapakita kung paano sila konektado sa
isa't isa.
HALIMBAWA ng pang-abay na
panang-ayon
oo, opo, tunay, sadya, talaga, syempre
● Sa paghina ng ekonomiya ay tiyak
na maraming mawawalan ng
trabaho.
● Tunay na mahusay umawit si Celia.
PANG-ABAY na PANANGGI
Ang pang-abay na pananggi ay nagsasaad
ng pagtanggi, pagsalungat o pagtutol.
HALIMBAWA ng pang-abay na pananggi
hindi, ‘di, at ayaw.
● Huwag tularan ang mali niyang
ginawa.
● Hindi mabuti ang pagtatapon ng
basura kung saan-saan.
PANG-ABAY na KATAGA O INGKLITIK
Ang mga salita o kataga pagkatapos ng
unang salita sa pangungusap. Kung
mawala man ito sa isang pangungusap,
hindi nito maapektuhan o mababago ang
mensahe o ideya ng pangungusap.
HALIMBAWA ng pang-abay na pang-abay o
ingklitik
pa, kaya, naman, man, ay, aba, naku, rin,
din, hala, hoy, aray, na, pala, sana, ha, na,
ba, yata, pala, tuloy, nang, lamang, lang,
muna, daw, at raw.
● Hindi raw siya ang aking kasama
papuntang baguio.
● Alam pala ng iyong kaibigan ang
aking kaarawan.
GAMIT NG PANG-ABAY
Ang pang-abay ay naglalarawan sa kung
paano, saan at kailan ginagawa ang kilos,
ito rin ang nag bibigay turing sa pandiwa,
pang uri o sa kapwa pang-abay.
PANDIWA
Naglalarawan ng kilos o galaw ng isang tao,
bagay o hayop/ ang mga ito ay bumubuo ng
kahalagahan sa pangungusap
magdagdag detalye sa isang pahayag o
impormasyon.
HALIMBAWA ng pandiwa
● Si Juan ay sumulat ng liham para sa
kaniyang ligaya.
● Ang manunulat ay nagsusulat ng
isang awitin para sa kaniyang
minamahal na kasintahan.
● Si Juan ay umawit sa entablado.
PANG-URI
Ito ay nagbibigay karagdagang
impormasyon o naglalarawan ng mga
bagay, tao o lugar sa pangunguap. Ito ay
nagpapahayag n kahulugan upang
mairating ang mensahe.
HALIMBAWA ng pang-uri
● Ang awitin ni Juan ay maganda.
● Si Juan ay masipag sa pag awa ng
kaniyang takdang aralin. Si Lester
ay isang mabait na anak.
KAPWA PANG-ABAY
Ito ay nagbibigay diin sa ugnayan ng
dalawang tao o bagay. Naglalarawan ito
kung paano nagkakaron ng ugnayan sa
isang partikular na kilos.
HALIMBAWA ng kapwa pang-abay
● Sila ay magkasalo sa hapag.
● Si Kahel at Chance ay magkasabay
sa pagpasok sa paaralan. Si Kai at
Shawn ay magkatabi sa panonood
ng pelikula.
PANGATNIG
at
Ang pangatnig o conjunction sa wikang
Ingles ang tawag sa mga kataga o lipon ng
mga salitang nag-uugnay sa dalawang
salita, parirala, o sugnay upang mabuo ang
diwa o kaisipan ng isang pahayag.
Ang mga pangatnig (conjunction) ay
mahalaga sa wika at pagsulat dahil sa
kanilang papel sa pag-uugnay ng mga
salita, parirala, at sugnay. Ang mga ito ay
nagbibigay kahulugan sa pagbuo ng
maayos at makabuluhang mga pahayag sa
pamamagitan ng pagkaka konekta ng iba't
ibang bahagi ng pangungusap. Ito rin ay
nagiging pundasyon ng pagkakaroon ng
organisadong estruktura ng pagsulat,
nagpapakita at nagbibigay ng linaw at
kaayusan sa bawat bahagi ng teksto.
Ang 10 na Uri ng Pangatnig
1. Panlinaw - Ginagamit ang pangatnig na
ito upang linawin o pahayagang mabuti ang
isang ideya.
Halimbawa:
"Ang mga halaman, pananim ng
magsasaka, ay bumubuti kapag maayos
ang pag-aalaga."
2. Panubali - Ito ay nagbibigay-diin sa
posibilidad o haka-haka.
Halimbawa:
"Baka mag-ulan bukas, kaya't magdala ng
payong."
3. Paninsay - Ginagamit ang pangatnig na
ito upang magbigay-diin o magbigay-
espasyo sa isang bahagi ng pangungusap.
Halimbawa:
"Nanalo siya bilang presidente ng pilipinas
kahit na hindi siya nakapagtapos ng
kolehiyo."
4. Pamukod - Ito ay naglalagay ng
limitasyon o nagbibigay ng hangganan sa
isang ideya.
Halimbawa:
"Gusto ko ng masarap na pagkain, ngunit
dapat ito ay malusog at hindi masyadong
matamis.”
5. Pangatnig na Pananhi - Ito ay ginagamit
upang magbigay ng dahilan o katwiran para
sa pagkaganap ng kilos. Maaari itong
gamitan ng mga salitang dahil sa, sanhi, o
sapagkat.
Halimbawa:
“Laganap ang polusyon sa Pilipinas
sapagkat ang ibang Pilipino ay walang
disiplina.”
6. Pangatnig na Panapos - Ito ay
nagsasaad ng nalalapit na katapusan ng
pagsasalita. Maaari itong gamitan ng mga
salitang sa lahat ng ito, sa wakas, o sa
bagay na ito.
Halimbawa:
“Sa wakas, tapos na ang pagpaplano para
sa ating handaan.”
7. Pangatnig na Panimbang - Ito ay
ginagamit sa paghahayag ng karagdagang
impormasyon o kaisipan. Maaari itong
gamitan ng mga salitang at, saka, pati, o
anupa’t.
Halimbawa:
“Anupa’t naging kapatid mo ako kung hindi
mo ako
pagsasabihan ng iyong problema.”
8. Pangatnig na Pamanggit - Ang
pangatnig na pamanggit ay umuulit o
nagpapahayag lamang ng pananaw ng iba.
Maaaring gamitin ang mga pangatnig na
pamanggit na daw, raw, sa ganang akin, sa
ganang iyo, at di umano.
Halimbawa:
“Ayon kay Jerry, si Jose di umano ang ang
naglagay ng bulaklak sa upuan ni Sarah.”
9. Pangatnig na Panulad - Ang pangatnig
na panulad ay nagpapakita ng kahalintulad
sa mga pangyayari, aksyon, o gawa.
Maaaring gamitin ang mga pangatnig na
panulad ma kung sino... siyang, kung ano...
siya rin, kung gaano... siya rin.
Halimbawa:
“Kung sino ang nag-aral, siyang tiyak ang
makakapasa.”
10. Pangatnig na Pantulong - Nag-uugnay
ito ng nakapag-iisa at hindi nakapag- iisang
mga salita, parirala o sugnay. Maaari itong
gamitan ng mga salitang kung, kapag,
upang, para, nang, sapagkat, o dahil sa.
Halimbawa:
Makakapaglaro lang ako kapag natapos ko
ang aking takdang aralin.
PANTUKOY
Ang pantukoy ay isang bahagi ng
pananalita na ginagamit upang tukuyin o
bigyang- identipika ang isang pangngalan
sa isang pangungusap. Sa Filipino, ang
mga halimbawa ng pantukoy ay "ang," "ng,"
"sa," "ay," at iba pa. Ang pangngalan, o
noun sa Ingles, ay isang salita na
tumutukoy sa tao, bagay, lugar, o ideya.
Ang paggamit ng pantukoy ay
nagbibigay-kahulugan o paglilinaw kung
aling tiyak na pangngalan ang tinutukoy sa
loob ng pangungusap.
Sa wikang Ingles, ang pantukoy ay kilala
bilang "article." Mayroong dalawang uri ng
article sa Ingles: ang definite article at
indefinite article. Ang definite article, o
tinatawag na "Pantukoy na tiyak" o
“Pantukoy na Pantangi” sa Filipino. Ito ay
ginagamit upang tukuyin o bigyang-
identipika ang isang partikular na
pangngalan sa isang pangungusap. Ang
indefinite na article naman ay "pantukoy na
di-tiyak" o “Pantukoy na Pambalana”.
Mga halimbawa:
1. Ang pamilya ay masayang
nagsasalo-salo sa harap ng hapag.
2. Ang mga Espanyol ang sumakop sa
Pilipinas sa loob ng tatlong daan at
tatlumpu’t tatlong taon.
3. Si Duday ang nagpapahirap sa
pagsasaayos ng mga dekorasyon sa
kanilang bahay para sa darating na pasko.
4. Robert, kanina ka pa tinatawag nina Jose
at Jasmine dahil aalis na raw kayo. 5.
Nawa’y magustuhan ni Maria ang mga
palamuting napili ko para sa kanya.
Dalawang uri ng Pantukoy
1. PANTUKOY NA PAMBALANA
Ito ay tumutukoy sa pangngalang
pambalana tulad ng "ang" at "ang mga." at
“mga” ito rin ay pangngalang pantanging
ngalan ng
pook o bagay.
ANG (ISAHAN)
Halimbawa:
Tungkulin ng isang presidente na gabayan
at paglingkuran ang kanyang nasasakupan.
ANG MGA (MARAMIHAN)
Halimbawa:
Kakikitaan ng pag-asa ang mga mata ng tao
na dumalo at nakiisa sa pagpupulong na
ginawa ng kanilang kapitan.
NG MGA/ MGA (MARAMIHAN)
Halimbawa:
Labis na kasuklam-suklam ang sinapit ng
mga Pilipino sa kamay ng mananakop.
2. PANTUKOY NA PANTANGI
Ito ay pantukoy na tiyak na pantanging
ngalan ng tao. Ang “si” "ni” " kay” ay
ginagamit sa isahan at ang "sina" "nina” at
"kina” ay ginagamit sa dalawahan at
maramihan.
SI (ISAHAN)
Halimbawa:
Si Diego ang kinagigiliwan ng kanilang guro
dahil sa aktibo nitong pakikilahok sa klase.
SINA (MARAMIHAN)
Halimbawa:
Lubos na sumuporta sina Primo at George
sa programa ng pagtatanim ng mga puno at
halaman sa kanilang barangay.
NI (ISAHAN)
Halimbawa:
Hindi na napigilan ni Doc. Lyndon ang
pagtulo ng kanyang mga luha dahil sa
sinapit ng kanyang pasyente.
KAY (ISAHAN)
Halimbawa:
Walang pag-aalinlangan kong ibinahagi ang
aking mga natutunan kay Justine noong
araw na siya ay lumiban.
KINA (MARAMIHAN)
Halimbawa:
Maluwag sa loob na nagpatawad si Kathryn
kina Daniel at Andrea.
NINA (MARAMIHAN)
Halimbawa:
Ikinagalit ng guro ang pakikipag-away nina
Athena at Kenji sa kabilang seksyon.
PAGSUSURI NG MGA HALIMBAWA
(MALI AT WASTO)
MALI
1. Ang mga pamilya ay masayang
nagsasalo-salo sa harap ng hapag.
2. Ang Espanyol ang sumakop sa Pilipinas
sa loob ng tatlong daan at tatlumpu’t tatlong
taon.
3. Sina Duday ang nagpapahirap sa
pagsasaayos ng mga dekorasyon sa
kanilang bahay para sa darating na pasko.
4. Robert, kanina ka pa tinatawag ni Jose at
Jasmine dahil aalis na raw kayo.
5. Nawa’y magustuhan ni Maria ang
palamuting napili ko para sa kanya.
WASTO
1. Ang pamilya ay masayang
nagsasalo-salo sa harap ng hapag.
2. Ang mga Espanyol ang sumakop sa
Pilipinas sa loob ng tatlong daan at
tatlumpu’t tatlong taon.
3. Si Duday ang nagpapahirap sa
pagsasaayos ng mga dekorasyon sa
kanilang bahay para sa darating na pasko.
4. Robert, kanina ka pa tinatawag nina Jose
at Jasmine dahil aalis na raw kayo.
5. Nawa’y magustuhan ni Maria ang mga
palamuting napili ko para sa kanya.
PAGPAPAKITA NG WASTONG
PAGGAMIT NG PANTUKOY
Ang pagpili at paggamit ng tamang
pantukoy ay mahalaga upang maging
malinaw at maayos ang pagsasalita at
pagsulat. Upang sa ganun ay hindi tayo
mag kamali kung ano ang ilalagay natin
kaya kapag isahan ang pangngalan
(singular noun), ang pantukoy ay dapat
pang-isahan din. Kung maramihan (plural)
ang simuno (subject), ang pantukoy ay
dapat pangmaramihan din.
Ang mga pantukoy ay mga salitang
ginagamit upang magpatinuod at
magpahayag ng relasyon ng pangngalan sa
mga bahagi ng pangungusap. Upang
magamit ng wasto ang mga pantukoy, narito
ang ilang mga gabay:
1. Piliin ang tamang pantukoy batay sa
kasarian ng pangngalan.
Halimbawa: Ang batang lalaki, ang batang
babae
2. Piliin ang tamang pantukoy batay sa
bilang (plural o singular) ng pangngalan.
Halimbawa: Ang mga kuting, ang isang
pusa
3. Tandaan ang iba't ibang uri ng pantukoy
at kung paano sila ginagamit:
Pang-uring pamilang na pantukoy: ilan,
lahat, iba't ibang ni/nina
Pang-uring pambalana na pantukoy: ito, nagmamarka ng pagmamay-ari o
iyan, iyon, doon, dito nagmamarka ng panityrtyeryetsariling
pangalan.
4. Alamin ang mga patakaran sa paggamit
ng pantukoy sa iba't ibang sitwasyon, tulad Halimbawa: Ang tindahan nina Marie at
ng pag- uulat, pagpapahayag ng posisyon, Clara ay kilalang-kilala.
o pagbibigay ng impormasyon.
ayon sa
Halimbawa: Ang aklat na ito ay maganda. ginagamit upang iukol ang mga
Iyong gamit na damit ay sa ibaba. pananalitang tinryeudggran ng isang may
kapangyarihan o isang sanggunian.
5. Mag-ugnay ng maayos ang pantukoy sa
pangngalan na tinutukoy nito. Halimbawa: Ayon sa mga eksperto bumaba
na ang bilang ng COVID-19.
Halimbawa: Ang aking mamayang tutulong
sa proyekto ay hindi pa dumadating. para sa
ginagamit upang ipahiwatig ang gamit ng
PANG-UKOL isang bagay.

Ang pang-ukol ay bahagi ng ating Halimbawa: Ang pagkaing nasa mesa ay

pananalita sa wikang Filipino na nagbibigay
ng impormasyon tungkol sa pagtukoy ng
mga bagay, lugar, panahon, at direksyon.
Ito ay karaniwang sinusundan ng isang
salita o parirala na tinatawag na pangalan o
kaugnay na salita.
Ang pang-ukol ay bahagi ng pananalita na
ginagamit
upang ipakita ang relasyon ng isang salita o
grupo ng mga salita sa iba pang bahagi ng
pangungusap. Ito ay naglalayong
mag-ugnay sa isang pangngalan, pandiwa,
panghalip o pangabay sa iba pang salita sa
loob ng pangungusap. Karaniwang
ginagamit ang pang-ukol upang tukuyin ang
pinagmulan, kinaroroonan, pinangyarihan, o
kinauukulan ng isang aksyon, balak o layon.
Sa wikang Ingles, ang pang-ukol ay
tinatawag din na "preposition”.
Mga Uri ng Pang-Ukol
para sa
mga bisita.
Mga Anyo ng Pang-Ukol
Ginagamit sa Pangngalang Pambalana
- Mga pantukoy na ang layon, gawa, kilos o
ari ay para sa lahat o
balana katulad ng ukol sa, laban sa, hinggil
sa, ayon sa, tungkol sa, para sa.
Mga Halimbawa:
1. Tungkol sa bansang Pilipinas ang usapin
ng paksa.
2. Ang tema ng talakayan ay ukol sa
kahalagahan ng edukasyon.
3. Ang mga donasyong ibinigay ng mga
pulitiko ay para sa mga nasunugan. 4.
Laban sa manggagawa ang kanilang
pinapanukala.
5. Ang mga aklat na ito ay para sa
mahihirap.

Ginagamit sa Ngalan ng Tanging Tao
Ang gawa, ari, layon, at kilos ay para sa
tanging ngalan ng tao, tulad
ng ukol kay, laban kay, para kay, tungkol
kay, ayon kay, hinggil kay.
Mga Halimbawa:
1.Para kay Nilo ang asong ito.
2. Ayon kay Jose Rizal, ang kabataan ang
pag-asa ng bayan.
3. Hinggil kay Enrico ang kanilang
problema.
4. Ang kanilang tinatalakay ay tungkol kay
Juan.
5. Laban kay Nena ang kanyang pahayag.
Mga gamit ng Pang-Ukol
- Ang paggamit ng pang-ukol ay mahalaga
sa pagsusuri ng mga pangungusap. Ito ay
nagbibigay-linaw sa ating komunikasyon at
nagdaragdag ng konteksto sa isang ideya o
pangungusap. Sa pamamagitan ng
paggamit ng mga tamang pang-ukol,
nagiging mas malinaw ang relasyon ng mga
salita sa pangungusap, kaya't napapadali
ang pang-unawa ng mga tagapakinig o
mambabasa.
GAMIT NG PANG UKOL NA
sa, mula sa, ni o ina, kay o kina, ayon sa,
para sa, at ukol sa.
Ginagamit ang "sa" upang ipakita ang
direksiyon o lugar.
Ipinapakita ng "mula sa" ang pinagmulan o
sanhi.
Ang gamit ng pang-ukol na “ni o nina” ay
nagpapapahayag na pagmamay-ari ng
isang bagay.
Habang ang Pang-ukol na “kay o kina” ay
ginagamit naman kapag ang isang kilos o
bagay ay tumutukoy sa tiyak na tao o mga
tao.
Ang pang-ukol naman na “ayon sa” ay
nagpapahayag na pinanggalingan ng isang
bagay. Madalas itong ginagamit upang
iukol ang sinasabi na batay sa taong may
kinalaman.
Dumako naman tayo sa gamit ng pang-ukol
na “para sa” naman ay ginagamit a bagay
na pinag-uukulan.
Ang “ukol sa” naman na pang - ukol ay
ginagamit sa pagtukoy kung saan ang isang
bagay.
HALIMBAWA
1. Ipinanganak ang dating bise
presidente na si Leni Robredo sa
Naga, Camarines Sur.
2. Pumalo ng 6.1% ang pagtaas ng
presyo ng mga bilihin noong
Setyembre mula sa 5.3% noong
Agosto.
3. Isinabit ni Aling Nena sa dingding
ang medalya nina Allen at Joyce.
4. Nagpahayag ng suporta kina Leni
Robredo at Kiko Pangilinan ang
mag-asawang Dantes.
HALIMBAWA
1. Naghanda kami ng pagkain para sa
noche buena.
2. Nagtungo ako kina Lolo at Lola
upang kamustahin sila.
3. Kakauwi ko lamang mula sa
paaralan.
4. Ayon sa balita, may paparating na
malakas na bagyo kaya kailangan
itong paghandaan.
SEMANTIKA: DENOTASYON AT ● Gintong Kutsara - Konotasyon: Anak
KONOTASYON Mayaman
● Matigas ang Ulo - Konotasyon:
Ang denotasyon ay nagpapahiwatig ng Ayaw Makinig
pormal na kahulugan ng isang salita o ● Ahas - Konotasyon: Traydor
parilala na mula sa diskyunaryo. ● Balat Sibuyas - Konotasyon:
Madamdamin
Ang salitang "denotasyon" ay nagmula sa
salitang Latin na "denotare," na Ang konotasyon at denotasyon ay ang
nangangahulugang "itukoy" o "ipakita." Ang dalawang uri ng pagbibigay kahulugan sa
"de-" na nangangahulugang "tukoy" o "sa isang salita.
direksiyon ng," at ang "notare" na
nangangahulugang "itukoy" o "gumawa ng KONOTASYON - pansariling kahulugan
tanda." Ito ay angg pagtutukoy o pagtatakda DENOTASYON - kahulugan ayon sa
ng isang tiyak na kahulugan o bagay. diksyunaryo

Mga Halimbawa: Malaki ang pinagkaiba nito sa isa’tisa kaya

● Bugtong Anak - Denotasyon: sa puntong ito mas bibigyang diin ang
Nag-iisang Anak pagkakaiba ng konotasyon at denotasyon.
● Nagsusunog ng Kilay - Denotasyon:
Sinusunog ang Kilay SALITA KONOTASYON DENOTASYON
● Umusbong - Denotasyon: Paglaki o Inakay
Pagtubo Konotasyon - tawag sa maliit o sisiw na
● Balitang Kutsero - Denotasyon: anak ng manok o ibon. - Masipag na
Balita ng Kutsero binabalik balikan ng inahing manok ang
● Nagpantay ang Paa - Denotasyon: kanyang mga inakay sa pugad matapos
Pantay ang Paa maghanap ng makakain.
Denotasyon - pagtulong o pag-alalay -
Ang salitang konotasyon ay nanggaling sa Inakay ng bata ang kanyang lola sa
wikang Latin na connotare, na paglalakad.
nangangahulugang magdagdag ng
kahulugan. Apoy
Konotasyon - matinding damdamin -
Ang konotasyon ay ang pansariling Nag-apoy sa galit ang aming
kahulugan ng isang salita na batay sa ating kapitbahay nang sila ay hindi nakatanggap
karanasan, damdamin, o kultura. Ito ay ang ng ayuda.
pagpapahiwatig o pagpapalawak ng isang Denotasyon - pangunahing elemento ng
salita na higit pa sa literal na kahulugan kalikasan; nagtataglay ng init. - Kapag
nito. kumulo na ang iyong sinaing mas mainam
na hinaan ang apoy nito upang hindi
Mga Halimbawa: masunog.
● Buwaya - Konotasyon: Kurakot o
Magnanakaw Inasal
Konotasyon - inuugali, ugali - Hindi
nagustuhan ng guro ang inasal ng kanyang
estudyante dahil ito ay maingay sa gitna ng
klase.
Denotasyon- isang uri ng putahe o paraan
ng pagluto sa manok. - Inasal na manok
ang pangunahing putahe sa karinderya sa
araw na ito.
Nagsunog ng Kilay
Konotasyon - nag-aral mabuti - Mataas ang
kaniyang naging marka dahil siya ay
madalas mag sunog ng kilay.
Denotasyon - sinunog ang kilay - Nagsunog
siya ng kanyang kilay kaya ito ay natanggal.
Kanang Kamay
Konotasyon - Ito'y karaniwang naglalarawan
sa mga sekretarya, katiwala o taong lubos
na pinagkakatiwalaan ng isang tao. - Si
Apolinario Mabini ay naging kanang kamay
ng ating ika-unang presidente na si Emilio
Aguinaldo.
Denotasyon - Ang literal na kahulugan nito
ay ang kabaliktaran ng ating kaliwang
kamay. - Si Renato ay nakagat ng aso sa
kaniyang kanang kamay.
Haligi
Konotasyon - Patalinghagang tawag sa
amá. - Ngayon ang kaarawan ng aming
pinakamamahal na haligi ng tahanan.
Denotasyon - Ang bahagi ng bahay, gusali,
atbp. na nakabaon sa lupa ang punò at
nagdadala ng buong bigat. - Delikado
tumira sa isang bahay na mayroong hindi
maayos at matibay na haligi.
PANGANGATWIRAN
- Ito ay isang pagpapahayag na nagbibigay
ng sapat na katibayan o patunay upang ang
isang panukala ay maging
katanggap-tanggap o kapani-paniwala.
- Layunin nito na hikayatin ang mga
tagapakinig na tanggapin ang kawasthan ng
isang pananalig o paniniwala sa
pamamagitan ng makatwirang
pagpapahayag.
- Ang pangangatwiran ay isa ring
kasanayan dahil ang kahusayan ay
maaaring matamo nino man subalit hindi sa
parang madali at sa mailing panahon
lamang.
- Sa pangangatwiran, ang katotohaanan ay
pinagtitibay o pinatutunayan sa
pamamagitan ng mga katwiran o rason.
- Ang pangangatwiran ay isang sining
sapagkat ang paggamit ng wasto, angkop at
magandang pananalita ay makatutulong
upang mahikayat na pakinggan, tanggapin
at paniniwalaan ng nakikinig ang
nangangatwiran.
- Ang pangangatwiran ay maituturing ding
agham sapagkat ito ay may prosesong
dapatisaalang-alang o sundin upang ito ay
maging mahusay at matagumpay, lalo na sa
formal na pangangatwiran gaya ng debate.
DAHILAN
1. Upang mabigyang - linaw ang isang
mahalagang usapin o isyu.
2. Maipagtanggaol ang sarili sa mali o
masamang propaganda/paratang laban sa
isang indibidwal.
3 Makapagbahagi ng kaalaman
4. Makapagpahayag ng saloobin
5. Mapanatili ang magandang relasyon sa
kanyang mga malapit sa buhay.
KASANAYANG NALILINANG
1. Wasto at mabilis na pag-isip
2. Lohikong paghahanay ng kaisipan
3. Maayos at mabisang pagsasalita
4. Maingat na pagkilala at pagsusuri ng
tama at maling katwiran.
INDUKTIBO ang mga fingerprints niya sa mga gamit na
ito.
Nagsisimula sa maliit na katotohanan tungo
sa isang panlahat ne simulain o paglalahat DEDUKTIBO
ang pangangatwirang pabuod. Nahahati
ang pangangatwirang ita sa tatlong bahagi. Hango ng isang pangyayari sa
pamamagitan ng pagkakapit ng isang
a. Pangangatwirang gumagamit ng simulang panlahat ang pangangatwirang
pagtutulad. pasaklaw.
Inilahad dito ang magkatulad na katangian,
sinusuri ang katangian, at pinalulutang ang Ang silohismo (Griyego: outloy I opós -
katotohanan. Ang nabubuong paglalahat sa syllogismos - "konklusyon" "imperensiya")
ganitong pangangatwiran ay msasabing na siyang tawag sa ganitong
pansamantala lamang at maaaring pangangatwiran ay bumubuo ng isang
mapasinungalingan. pangungunang batayan, isang
b. Pangangatwiran sa pamamagitan ng pangalawang batayan at isang konklusyon.
pag-uugnay ng pangyayari sa sanhi. Isang payak na balangkas ng
Nananalunton ito sa paniniwalang may pangangatwiran ang silohismo.
sanhi kung kaya nagaganap ang isang
pangyayari. Ang lahat ng hayop ay nilikha ng Diyos. Ang
c. Pangangatwiran sa pamamagitan ng manok ay isang uri ng hayop, kung gayon
mga katibayan at pagpapatunay. ang manok ay nilkha ng Diyos.
Napapalooban ito ng mga katibayan o
ebidensyang higit a magpapatunay o
magpapatutuo sa tinutukoy na paksa o
kalagavan

Gumagamit ng Pagtutulad:
Magtayo tayo ng kooperatiba sa ating
kolehiyo sapagkat ang kolenivo sa
Caloocan av mav kooperatioa at to av lubos
na napikikinabangan.
Gumagamit ng pag-uugnay ng
pangyayari sa sanhi:
Hal. Ang pagmamatuwid na kaya hindi
nakapasa sa pagsusulit ang mag-aaral ay
sapagkat hindi siya nagbalik-aral.
Gumagamit ng Katibayan at
Pagpapatibay:
Si Lucio ang salarin sapagkat sa kanya ang
nakuhangtsinelas sa tabi ng bangkay. Kay
Lucio rin ang buckle ng sinturong siyang
ipinamalo sa namatay na natagpuan sa
di-kalayuan sa lugar ng krimen. Nakita rin