LÍ THUYẾT KĨ NĂNG ĐỊA LÍ .

1) KĨ NĂNG BIỂU ĐỒ.

Những dạng biểu đồ sau thường hay xuất hiện nhất trong đề thi THPT
Quốc gia
- Biểu đồ tròn.
- Biểu đồ miền.
- Biểu đồ đường (thể hiện tốc độ tăng trưởng).
- Biểu đồ cột (đơn, gộp, chồng).
- Biểu đồ kết hợp (cột – đường, CỘT - TRÒN).

* CÁCH NHẬN DẠNG CÁC LOẠI BIỂU ĐỒ.

LOẠI BIỂU
PHÂN LOẠI NHẬN BIẾT
ĐỒ
Chỉ có 1 năm hoặc 1
Biểu đồ 1 hình tròn * Lời dẫn:
địa điểm.
- Cơ cấu;
- Bảng số liệu tương
Biểu đồ 2, 3 hình tròn - Tỉ trọng;
đối (%)
có bán kính bằng - Tỉ lệ...
- Từ 2, 3 năm hoặc
Biểu đồ tròn nhau. - Quy mô và cơ cấu
địa điểm.
(100 %) (Biểu đồ bk khác
- Bảng số liệu tuyệt
nhau).
đối hoặc chưa qua
Biểu đồ 2, 3 hình tròn - Cơ cấu; thay đổi
xử lí.
có bán kính khác nhau. cơ cấu; chuyển
- Từ 2, 3 năm hoặc
dịch cơ cấu.
địa điểm.
Biểu đồ - Thay đổi cơ cấu.
miền - Chuyển dịch cơ cấu....
(100%) - Bảng số liệu theo chuỗi thời gian từ 4 năm trở lên.
Biểu đồ * Lời dẫn:
đường - Gia tăng.
- Biến động.
+ Biểu đồ đường vẽ theo giá trị tuyệt đối.
- Phát triển.
- Bảng số liệu 4
năm trở lên.
+ Biểu đồ đường vẽ theo giá trị tương đối. * Lời dẫn:
(Coi năm đầu tiên 100%) - Tốc độ gia tăng.
- Tốc độ tăng
trưởng.
- Tốc độ phát
triển.
 - Bảng số liệu 4
năm trở lên.
Thể hiện một đối
tượng trong nhiều
Cột đơn
năm hoặc nhiều đối
tượng trong 1 năm.
- Bảng số liệu có
thường có ít năm; * Lời dẫn:
đôi khi đối tượng - Tình hình phát
phân theo lãnh thổ triển.
(vùng), địa phương) - Giá trị.
Cột kép hoặc sản phẩm… - Số lượng.
- Bảng số liệu - Sản lượng.
Biểu đồ cột thường có 2 đến 3 - Số dân...
đối tượng cùng đơn - Qui mô; so
vị, đôi khi có đơn vị sánh...
khác nhau. - Đơn vị có dấu:
“ /”
Thể hiện 2,3 đối
(tạ/ha; kg/ người;
tượng trong nhiều
người/ km2...)
năm;
- Bảng số liệu có
Cột chồng
dạng tổng số
- Bảng số liệu có
thường có nhiều
năm
* Lời dẫn:
Cột đơn – đường - Thể hiện tương quan độ lớn và động
thái phát triển.
- Giá trị”, “tình hình”; “sản lượng”, “diện
Cột kép – đường. tích”,
- Bảng số liệu có thời gian từ 4 năm trở
Biểu đồ kết lên;
hợp - Bảng số liệu thường có 2 đối tượng với
đơn vị khác nhau (1 cột – 1 đường);
Một số trường hợp có thể có 2 đối tượng
Cột chồng – đường có cùng đơn vị và 1 đối tượng có đơn vị
khác (2 cột – 1 đường)…; - Các đối
tượng thường có mối quan hệ với nhau
(có dạng tổng – cột chồng – đường)
* CHO BẢNG SỐ LIỆU CHỌN LOẠI BIỂU ĐỒ THÍCH HỢP NHẤT.
(MỨC ĐỘ VẬN DỤNG CAO)
Yêu cầu:
+ Đọc kĩ yêu cầu đề.
+ Dựa vào đơi vị trong bảng số liệu.
+ Dựa vào đối tượng; số năm…
+ Dựa vào lời dẫn mở (giống chọn biểu đồ thích hợp nhất)
- Lời dẫn “quy mô và cơ cấu” đôi khi “ tỉ trọng”→ BĐ tròn.
- Lời dẫn “ cơ cấu”; “chuyển dịch cơ cấu”; “thay đổi cơ cấu”
+ Bảng số liệu từ 1 – 3 năm → BĐ tròn.
+ Bảng số liệu từ 4 năm trở lên → BĐ miền.
- Lời dẫn “ tốc độ tăng trưởng”; “ tốc độ gia tăng” → BĐ đường.
- Lời dẫn “ tình hình; giá trị; diện tích; sản lượng; số dân”….
+ 1 đơn vị + bảng số liệu dạng tổng; nhiều năm → BĐ cột (chồng).
+ 2 đơn vị khác nhau + bảng số liệu nhiều năm→ BĐ kết hợp.
+ 2 đơn vị khác nhau + nhiều vùng → BĐ cột (gộp).