định của sự vật, hiện tượng + Phát triển chỉ là sự tăng hoặc giảm về mặt lượng, không có sự thay đổi về chất, không có sự ra đời của sự vật, hiện tượng mới - Quan điểm biện chứng: + Phát triển là sự vận động đi lên, là quá trình tiến lên thông qua bước nhảy; sự vật, hiện tượng cũ mất đi, sự vật, hiện tượng mới ra đời thay thế + Nguồn gốc của phát triển là sự đấu tranh giữa các mặt đối lập bên trong sự vật, hiện tượng + Sự phát triển không diễn ra theo đt mà có sự quanh co ptap, thậm chí là thục lùi => Tóm lại: - Nguyên lý: những lý luận có trước làm tiền đề cho cái có sau - Khái niệm phát triển: - Là quá trình vận động của sự vật theo khuynh hướng đi lên từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp, từ kém hoàn thiện đến hoàn thiện hơn. - Sự phát triển k phải theo hình đi lên thẳng đứng mà theo hình xoắn ốc (có nghĩa là có sự kế thừa, đường như lặp đi lặp lại cái cũ nhưng trên cơ sở cao hơn) - Khuynh hướng phát triển theo đường “xoáy ốc” thể hiện tính chất biện chứng của sự phát triển, đó là tính kế thừa, tính lặp lại và tính tiến lên. Mỗi vòng mới của đường xoáy ốc phản ánh quá trình phát triển vô tận từ thấp đến cao của sự vật, hiện tượng trong thế giới. Ví dụ: hạt lúa->cây mạ->cây lúa->hạt lúa - Hạtlúa thứ 2 khác với hạt lúa ban đầu. Hạt lúa thứ 2 nằm ở 2 cơ sở cao hơn - Cần phân biệt 4 khái niệm gắn với khái niệm phát triển là: tiến hóa, tiến bộ, và vận động + Tiến hóa là ● một dạng của phát triển ● diễn ra từ từ, có thể nói là rất lâu ● là sự biến đổi hình thức của tồn tại xã hội từ đơn giản đến phức tạp VD: từ loài vượn cổ đi bằng 4 chân, người tối cổ xuất hiện, đứng thẳng và đi bằng 2 chân. + Tiến bộ là sự biến đổi hướng tới cải thiện thực tại xã hội từ chỗ chưa hoàn thiện đến hoàn thiện hơn VD: nhờ sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật, từ nokia cục gạch, chúng ta có iphone 15 pro max ngày hôm nay. + Tăng trưởng: sự vật, hiện tượng chỉ nói về sự thay đổi số lượng, không thay đổi về chất lượng VD: Sau khi đại dịch Covid đc kiểm soát, nền kinh tế được phục hồi, ước tính GDP năm 2022 tăng 8,02%. cho dù nó có tăng bao nhiêu % đi chăng nữa nó vẫn là GDP, vẫn là tổng sản phẩm nội địa.
Phân biệt: Phát triển và vận động:
Vận động là sự biến đổi nói chung. Có thể là vận động đi lên, đi xuống, tiến bộ, lạc hậu, vv VD: vận động viên đang chạy bộ trên đường là 1 vận động cơ học Phát triển là vận động. Nhưng chỉ những vận động đi lên mới là phát triển. VD: chúng ta có vid dụ là quá trình phát triển của loài ếch: trứng->nòng nọc-> ếch con->ếch trưởng thành
- Tính chất của sự phát triển:
+ Tính khách quan: + Nguồn gốc của sự phát triển nằm trong chính bản thân sự vật, hiện tượng. + Sự phát triển diễn ra bằng cách giải quyết những mâu thuẫn trong bản thân sự vật đó + độc lập với ý thức của con người. VD: hạt lúa khi có ánh sáng, đất, nước, không khí thì không cần con người nó vẫn phát triển đc=> hạt lúa phát triển 1 cách độc lập. Tuy nhiên, con người có thể bón phân, chăm sóc để tăng hiệu quả, chất lượng thu hoạch. + Tính phổ biến: sự phát triển diễn ra trong mọi sự vật, hiện tượng, mọi lĩnh vực trong cuộc sống: xã hội, tự nhiên, tư duy,... - trong xh:nâng cao khả năng chinh phục tự nhiên cải tạo xh Hình thức kt-xh phía sau là kết quả của sự phát triển của hình thức kinh tế phía trước theo thứ tự là vd: công xã nguyên thủy=> chiếm hữu nô lệ=> phong kiến=> tư bản Sử dụng công cụ bằng đá, gỗ, săn bắt hái lượm, sống theo bộ tộc, sở hữu chung => thiết bị vô cùng hiện đại, máy móc dần thay thế sức lao động chân tay của con người - trong tự nhiên: tăng cường khả năng thích nghi của cơ thể với sự biến đổi của môi trường vd: chúng ta sống ở khí hậu nhiệt đới. Khi chúng ta sang các nước ôn đới, khả năng cao là chúng ta khó có thể chịu đựng được nhiệt độ đó. Nhưng sau 1 khoảng thời gian thì chúng ta cũng sẽ quen với nó. Điều đó có nghĩa là khả năng thích nghi của cơ thể đã tăng lên. - trong suy nghĩ, tư duy: khả năng nhận thức ngày càng đầy đủ, sâu sắc, đúng đắn hơn vd:thời xưa, khi đất nước còn khó khăn, ông bà ta chỉ quan niệm làm sao để đủ ăn đủ mặc ( hay trời đẻ trời nuôi), không đề cao vđ phải đi học, hay định kiến: trọng nam khinh nữ chẳng hạn. Nhưng bây giờ, nhu cầu cao hơn, k đơn giản chỉ ăn no mặc ấm, nhu cầu vui chơi giải trí, làm đẹp.., gd cũng được đề cao ( tạo nhiều dk phát triển gd), .. + Tính phong phú, đa dạng: Tuy sự phát triển diễn ra ở mọi lĩnh vực tự nhiên, xh, tư duy những mỗi sự vật, hiện tượng có quá qtr phát triển không giống nhau, phụ thuộc vào thời gian, không gian, các yếu tố, điều kiện tác động lên sự phát triển đó Vd: chúng ta đều là lớp TMQT, học chung với nhau, chung gv, sd chung loại giáo trình nhưng mọi bạn có sự ptr khác nhau, pp học tập khác nhau, và trải qua 4 năm học, dưới sự tác động của nhiều yếu tố , mỗi người sẽ có những định hướng khác nhau, có bạn chọn học cao hơn, có bạn chọn đi thực tập, có bạn chọn tư vấn luật cho doanh nghiệp tư nhân, có bạn chọn làm cho nhà nước, …. + Tính kế thừa: Sự phát triển tạo ra cái mới trên cơ sở chọn lọc, giữ lại những gì hợp lý, đồng thời cũng đào thải, loại bỏ những gì tiêu cực, lạc hậu của cái cũ vd: máy tính thế hệ F0 rất to, rất cồng kềnh, rất đắt đỏ, lượng lưu trữ ít . Dựa trên cơ sở đó, sau hàng chục năm, chúng ta đã cải tiến ra nhiều loại như macbook, laptop, máy tính bàn có thể coi youtube, lướt web, chơi game đa dạng cấu hình, mẫu mã, chức năng, giá thành, nhưng vẫn giữ lại những thuộc tính có ích của phiên bản cũ
Nội dung nguyên lý về sự phát triển:
- khi xem xét các sự vật, hiện tượng và những thuộc tính của nó phía luôn đặt chúng vào trạng thái vận động và phát triển - Phát triển là vận động tiến lên từ thấp tới cao, từ đơn giản tới phức tạp, từ kém hoàn thiện tới hoàn thiện hơn - Nguồn gốc của sự phát triển nằm ngay bên trong bản thân của sv,ht - Sự phát triển không đi theo đường thẳng đứng mà đi theo đường xoắn ốc - Có tính khách quan, đa dạng và phong phú, phổ biến và kế thừa
- Ý nghĩa: nghiên cứu ql phát triển cần tôn
trọng và quán triệt nguyên tắc phát triển + Khi nghiên cứu, cần đặt đối tượng vào sự vận động, phát hiện xu hướng biến đổi của nó để không chỉ nhận thức nó ở trạng thái hiện tại, mà còn dự báo được khuynh hướng phát triển trong tương lai + Phát triển là quá trình trải qua rất nhiều giai đoạn, mỗi giai đoạn đó sẽ có rất nhiều đặc điểm, tính chất, hình thức khác nhau nên cta cần tìm hình thức, phương pháp tác động phù hợp để thúc đẩy hoặc kìm hãm sự phát triển đó + Sớm phát hiện và ủng hộ đối tượng mới hợp quy luật, tạo điều kiện cho nó phát triển, chống lại quan điểm bảo thủ, trì trệ và định kiến + Trong quá trình thay thế đối tượng cũ bằng đối tượng mới, ta phải biết kế thừa các yếu tố tích cực từ đối tượng cũ và phát triển sáng tạo chúng trong điều kiện mới.