NGUYÊN LÍ VỀ SỰ PHÁT TRIỂN

Phát triển là phạm trù Triết học dùng để chỉ quá trình
vận động của sự vật, hiện tượng theo khuynh hướng đi lên :
từ trình độ thấp đến trình độ cao, từ kém hoàn thiện đến
hoàn thiện hơn.
VD: Trong quá trình tiếp cận với đời sống, lao động làm
cho người tối cổ phát triển tứ chi, bộ óc trở thành người tinh
khôn ; quá trình trải nghiệm, phát triển về tư duy tạo ra sự tinh
nhuệ, tính kỷ luật trong quân đội.
Phát triển là một dạng của vận động nhưng không đồng
nhất với vận động nói chung, mà là sự biến đổi về chất theo
hướng ngày càng hoàn thiện của sự vật ở trình độ ngày càng
cao hơn.
*Nội dung nguyên lý về sự phát triển:
- Mọi sự vật nằm trong quá trình vận động theo khuynh
hướng chung là phát triển.
- Nguồn gốc của sự phát triển : thống nhất và đấu tranh
giữa các mặt đối lập để giải quyết các mâu thuẫn của sự vật.
- Phương thức của sự phát triển : lượng đổi dẫn đến chất
đổi và ngược lại.
- Khuynh hướng của sự phát triển : tiến lên theo đường
xoáy ốc, quanh co phức tạp, phủ định của phủ định, cái mới ra
đời thay thế cái cũ. Hết mỗi chu kỳ, sự vật, hiện tượng lặp lại
dường như ban đầu nhưng ở mức độ cao hơn.
*Tính chất của sự phát triển:
-Tính khách quan : nguồn gốc của sự phát triển nằm trong
chính bản thân sự vật, hiện tượng, không phụ thuộc vào ý muốn
chủ quan của con người.
VD : Dù con người muốn hay không, thì vẫn trải qua sự
thay đổi cơ thể từ trẻ đếN già trong cuộc đời.
- Tính phổ biến : sự phát triển diễn ra ở mọi sự vật, hiện
tượng trong tự nhiên, xã hội và tư duy.
- Tính kế thừa : trong sự vật, hiện tượng mới giữ lại, có
chọn lọc và cải tạo các yếu tố còn phù hợp, đồng thời gạt bỏ yếu
tố tiêu cực, lỗi thời, lạc hậu của sự vật, hiện tượng cũ.
VD : Kết hợp phát triển văn hóa truyền thống dân tộc với
văn hóa bên ngoài nhưng có sự chọn lọc, chỉ học hỏi cái tích
cực (tiếng nói, chữ viết, văn hóa, lối ứng xử...), loại trừ những
cái tiêu cực (tệ nạn xã hội, tập tục lạc hậu trái pháp luật,...)
- Tính đa dạng, phong phú : các sự vật, hiện tượng khác
nhau có quá trình phát triển khác nhau. Một sự vật, hiện tượng
trong những không gian, thời gian khác, điều kiện hoàn cảnh
khác nhau thì sự phát triển cũng khác nhau.
* Ý nghĩa phương pháp luận:
- Quan điểm phát triển, chống trì trệ, bảo thủ, bi quan, phải
xem xét sự vật trong sự vận động và phát triển
 - Hiểu nguồn gốc, cách thức, khuynh hướng của sự phát
triển nhằm thúc đẩy hay kìm hãm sự phát triển, phục vụ mục
đích của con người.
VD: Biết được giống cây phù hợp với điều kiện, môi
trường như thế nào để có thể tiến hành gieo trồng phục vụ sản
xuất.
 - Tính đa dạng, phong phú cần có phương pháp phù hợp
trong từng giai đoạn.
VD: Phát triển kinh tế, thương mại, dịch vụ ở Thành phố
Hồ Chí Minh và Long An sẽ khác nhau về phương pháp cũng
như thời gian tiến hành.