KRIVIČEN ZAKONIK

PREČISTEN TEKST
Objaven vo "Služben vesnik na Republika Makedonija" br. 37/96, 80/99, 4/2002, 43/03 ,
19/04 i Odluka na Ustaven sud: Sl.vesnik 48/01 g.

OSNOVNI ODREDBI
Zakonitost vo opredeluvaweto na krivičnite dela i na propišuvaweto na krivičnite sankcii
Člen 1
Na nikogo ne može da mu bide izrečena kazna ili druga krivična sankcija za delo koe,
pred da e storeno, ne bilo so zakon opredeleno kako krivično delo i za koe ne bila
propišana kazna so zakon.
Osnova i granici na krivično-pravnata prinuda
Člen 2
Zaštitata na slobodite i pravata na čovekot i na drugite osnovni vrednosti i
primenuvaweto na krivično-pravnata prinuda koga e vo mera vo koja toa e nužno za
sprečuvawe na opštestveno-štetni dejstvija, pretstavuvaat osnova i granica za
opredeluvawe na krivičnite dela i propišuvawe na krivičnite sankcii.
Zadolžntelno primenuvawe na poblag krivičen zakon
Člen 3
(1) Vrz storitelot na krivično delo se primenuva zakonot što važel vo vremeto na
izvršuvaweto na krivičnoto delo.
(2) Ako po izvršuvaweto na krivičnoto delo e izmenet zakonot, ednaš ili poveće pati, će
se primeni zakonot što e poblag za storitelot.
(3) Ako so ovoj zakon e propišana nova alternativna merka, merka na bezbednost ili
vospitna merka, taa može da se izreče samo ako odgovara na neko ja porano propišana
merka i ako ne e ponepovolna za storitelot.

Krivični sankcii
Člen 4
Krivični sankcii se: kazni, alternativni merki, merki na bezbednost i vospitni merki.
Ograničuvawa vo izvršuvaweto na krivičnite sankcii
člen 5
Na storitelot na krivično delo vo izvršuvaweto na krivičnata sankcija možat da mu bidat
odzemeni ili ograničeni opredeleni prava samo vo mera koja im odgovara na prirodata i
sodržinata na taa sankcija i samo na način so koj se obezbeduva počituvawe na ličnosta
na storitelot i na negovoto čovečko dostoinstvo.
Važewe na opštiot del
člen 6
Odredbite od opštiot del na ovoj zakonik važat za site krivični dela opredeleni vo
zakonite na Republika Makedonija.
1. Opšti odredbi za krivičnoto delo i krivičnata odgovornost
Krivično delo
člen 7

1
Krivično delo e protivpravno delo što so zakon e opredeleno kako krivično delo i čii
obeležja se opredeleni so zakon.
Delo od malo značewe
člen 8
(1)Ne e krivično delo ona delo što, iako sodrži obeležja na krivično delo, pretstavuva
delo od malo značewe poradi otsustvoto ili neznačitelnosta na štetnite posledici i niskiot
stepen na krivična odgovornost na storitelot.
(2) Odredbata od stav 1 može da se primeni na krivično delo za koe e propišana parična
kazna ili kazna zatvor do tri godini.

Nužna odbrana
člen 9
(1)Ne e krivično delo ona delo što e storeno vo nužna odbrana.
(2)Nužna e onaa odbrana što e neophodno potrebna storitelot da odbie od sebe ili od
drug, istovremen protivpraven napad.
(3)Storitelot koj gi prečekoril granicite na nužnata odbrana može da se kazni poblago, a
ako prečekoruvaweto go storil poradi silna razdraznetost ili uplav predizvikan so
napadot, može i da se oslobodi od kazna.

Krajna nužda
člen 10
(1)Ne e krivično delo ona delo što e storeno vo krajna nužda.
(2)Krajna nužda postoi koga deloto e storeno so cel storitelot da otstrani od sebe ili od
drug, istovremena neskrivena opasnost što na drug način ne možela da se otstrani, a
pritoa storenoto zlo ne e pogolemo od zloto što se zakanuvalo.
(3)Storitelot koj sam predizvikal opasnost od nebrežnost ili gi prečekoril granicite na
krajnata nužda, može da se kazni poblago, a ako prečekoruvaweto e storeno pod osobeno
olesnuvački okolnosti može i da se oslobodi od kazna.
(4) Nema krajna nužda ako storitelot bil dolžen da se izloži na opasnost.

Krivična odgovornost
člen 11
(1)Krivično e odgovoren storitelot koj e presmetliv i što krivičnoto delo go storil so
umisla ili od nebrežnost i pritoa bil svesen ili bil dolženi možel da bide svesen za
zabranetosta na deloto.
(2)Za krivično delo storeno od nebrežnost, storitelot e krivično odgovoren samo koga toa
go opredeluva zakonot.

Presmetlivost
člen 12
(1)Ne e presmetliv storitelot koj vo vreme na izvršuvaweto na krivičnoto delo ne možel
da go sfati značeweto na svoeto delo ili ne možel da upravuva so svoite postapki poradi

2
trajna ili privremena duševna bolest, privremena duševna rastroenost ili zaostanat
duševen razvoj (nepresmetlivost), ili drugi osobeno teški duševni prečki.
(2)Storitelot na krivično delo čija sposobnost da go sfati značeweto na svoeto delo ili
sposobnosta da upravuva so svoite postapki bila bitno namalena poradi nekoja sostojba
od stav 1 može da se kazni poblago (bitno namalena presmetlivost).
(3)Krivično e odgovoren storitelot na krivično delo koj so upotreba na alkohol, drogi ili
na drug način će se dovede vo sostojba vo koja ne možel da go sfati značeweto na svoeto
delo ili da upravuva so svoite postapki, ako pred da se dovede vo taa sostojba, deloto bilo
opfateno so negovata umisla ili vo odnos na krivičnoto delo kaj nego postoela
nebrežnost, a zakonot za takvo delo predviduva krivična odgovornost i za nebrežnost.

Umisla
člen 13
Krivičnoto delo e storeno so umisla koga storitelot bil svesen za svoeto delo i go sakal
negovoto izvršuvawe ili koga bil svesen deka poradi negovoto storuvawe ili nestoruvawe
može da nastapi {teškna posledica, no se soglasil so nejzinoto nastapuvawe.

Nebrežnost
člen 14
Krivično delo e storeno od nebrežnost koga storitelot bil svesen deka poradi negovoto
storuvawe ili nestoruvawe može da nastapi štetna posledica, no lekomisleno smetal deka
će može da ja spreči ili deka taa nema da nastapi ili koga ne bil svesen za možnosta od
nastapuvawe na štetna posledica, iako spored okolnostite i spored svoite lični svojstva bil
dolžen i možel da bide svesen za taa možnost.

Odgovornost za poteška posledica

člen 15
Koga od krivičnoto delo proizlegla poteška posledica za koja zakonot propišuva poteška
kazna, taa kazna može da se izreče ako storitelot vo odnos na posledicata postapuval od
nebrežnost.

Stvarna zabluda
člen16
(1)Ne e krivično odgovoren storitelot koj vo vreme na izvršuvaweto na krivičnoto delo
ne bil svesen za nekoe negovo obeležje opredeleno so zakon ili ako pogrešno smetal
deka postojat okolnosti spored koi, dokolku tie navistina postoele, toa delo bi bido
dozvoleno.
(2)Ako storitelot bil vo zabluda poradi nebrežnost, krivično e odgovoren za krivičnoto
delo storeno od nebrežnost koga zakonot opredeluva krivična odgovornost i za takvo
delo.

3
 Pravna zabluda
člen 17
(1)Ne e krivično odgovoren storitelot na krivično delo koj od opravdani pričini ne znael i
ne možel da znae deka toa delo e zabraneto.
(2)Ako storitelot na krivičnoto delo možel da znae deka deloto e zabraneto, može da se
kazni poblago.

2. Podgotvuvawe i obid na krivično delo Podgotvuvawe

člen 18
(1)Toj što so umisla podgotvuva izvršuvawe na krivično delo, će se kazni samo koga toa
zakonot izrečno go opredeluva.
(2)Podgotvuvaweto na krivično delo može so zakon da se opredeli kako posebno
krivično delo ili so zakon može da se propiše kaznuvawe za podgotvuvawe na
opredeleno krivično delo.
(3)Koga zakonot propišuva kaznuvawe za podgotvuvawe na opredeleno krivično delo
podgotvuvaweto može da se sostoi vo nabavuvawe ili vo prisposobuvawe na sredstva za
izvršuvawe na krivično delo, vo otstranuvawe na prečkite za izvršuvawe na krivično
delo, vo dogovorawe, planirawe ili organizirawe so drugi izvršiteli na krivično delo,
kako i vo drugi dejstvija so koi se sozdavaat uslovi za neposredno izvršuvawe na
krivičnoto delo, a koi ne pretstavuvaat dejstvie na izvršuvawe.

Obid
člen 19
(1)Toj što so umisla će započne izvršuvawe na krivično delo, no nema da go dovrši, će se
kazni za obid na krivično delo za koe spored zakon može da se izreče zatvor od pet
godini ili poteška kazna, a za obid na drugo krivično delo samo koga zakonot izrečno
propišuva kaznuvawe i za obid.
(2)Storitelot će se kazni za obid vo granicite na kaznata propišana za krivičnoto delo, a
može da se kazni i poblago.

Nepodoben obid
člen 20
Storitelot koj će se obide da izvrši krivično delo so nepodobno sredstvo ili sprema
nepodoben predmet, može da se oslobodi od kazna.

Dobrovolno otkažuvawe
člen 21
(1)Storitel koj podgotvuval ili se obidel da izvrši krivično delo, no dobrovolno se otkažal
od negovoto izvršuvawe, može da se oslobodi od kazna.
(2)Storitelot se otkažal od podgotvuvaweto na deloto koga prestanal so natamošnoto
podgotvuvawe ili go sprečil ili seriozno nastojuval da go spreči započnuvaweto na
izvršuvaweto na krivičnoto delo.

4
(3)Vo slučaj na dobrovolno otkažuvawe, storitelot će se kazni za onie dejstvija što
pretstavuvaat nekoe drugo samostojno krivično delo.

3.Součesništvo vo krivično delo

Soizvršitelstvo
člen 22
Ako dve ili poveće lica, so učestvo vo dejstvie na izvršuvawe ili so drug osoben pridones
kon izvršuvaweto na deloto, zaednički storat krivično delo, sekoe od niv će se kazni so
kaznata propišana da toa delo.
Pottiknuvawe

člen 23
(1)Toj što drug so umisla će go pottikne da stori krivično delo će se kazni kako da go
storil samiot.
(2)Toj što drug so umisla go pottiknuva na izvršuvawe krivično delo za koe spored
zakonot moše da se izrečat pet godini zatvor ili poteška kazna, a nema da se napravi ni
obid za delo, će se kazni kako za obid na krivično delo.
Pomagawe
člen 24
(1)Toj što na drug so umisla će mu pomogne vo izvršuvawe na krivično delo će se kazni
kako da go storil samiot, a može da se kazni i poblago.
(2)Kako pomagawe vo izvršuvaweto na krivično delo će se smeta osobeno: davawe
soveti ili upatstva kako da se izvrši krivičnoto delo, stavawe sredstva za raspolagawe na
storitelot za izvršuvawe na krivičnoto delo, otstranuvawe na prečkite za izvršuvawe na
krivičnoto delo, kako i odnapred veteno prikrivawe na krivičnoto delo na storitelot, na
sredstvata so koi e izvršeno krivičnoto delo, na tragite na krivičnoto delo ili na
predmetite pribaveni so krivičnoto delo.

Granici na krivičnata odgovornost i na kaznivosta na součesnicite

člen 25
(1)Soizvršitelot e krivično odgovoren vo granicite na svojata umisla ili nebrežnost, a
pottiknuvačot i pomagačot - vo granicite na nivnata umisla.
(2)Soizvršitelot, pottiknuvačot ili pomagačot koj dobrovolno go sprečil ili seriozno se
obidel da go spreči izvršuvaweto na krivičnoto delo, može da se oslobodi od kazna. Toa
važi i vo slučaj na podgotvuvawe na krivično delo, bez ogled dali so zakon e opredeleno
kako posebno krivično delo ili so zakon e propišano kaznuvawe za podgotvuvawe na
opredeleno krivično delo (člen 18 stav 2).
(3)Ličnite odnosi, svojstva i okolnosti poradi koi zakonot ja isklučuva krivičnata
odgovornost ili dozvoluva osloboduvawe od kazna, ublažuvawe ili poostruvawe na
kaznata, možat da se zemat predvid samo za onoj izvršitel, soizvršitel, pottiknuvač ili
pomagač kaj kogo postojat takvi odnosi, svojstva i okolnosti

4. Posebni odredbi za krivičnata odgovornost za krivični dela storeni

preku sredstvata za javno informirawe
Krivična odgovornost na odgovoren urednik
5
 člen 26
(1) Za krivični dela storeni preku vesnik ili druga periodična pečatena publikacija, preku
radioto, televizijata ili preku filmski vesnici, krivično e odgovoren odgovorniot urednik,
odnosno liceto koe go zamenuvalo vo vreme na objavuvaweto na informacijata ako:
1) do završuvaweto na glavniot pretres pred prvostepeniot sud avtorot ostanal nepoznat,
2) informacijata e objavena bez soglasnost na avtorot i
3) vo vreme na objavuvaweto na informacijata postoele faktički ili pravni prečki za
gonewe na avtorot, što traat i natamu.
(2) Ne e krivično odgovoren odgovorniot urednik, odnosno liceto koe go zamenuva, ako
od opravdani pričini ne znael za nekoja od okolnostite predvideni vo točkite 1, 2 i 3 na
stav 1.

Krivična odgovornost na izdavačot, pečatarot i proizvoditelot

člen 27
(1) Koga postojat uslovite od člen 26, krivično se odgovorni:
1) izdavačot - za krivično delo storeno preku neperiodična pečatena publikacija, a ako
nema izdavač ili ako postojat faktički ili pravni prečki za negovoto gonewe pečatarot što
znael za toa i
2) proizvoditelot - za krivično delo storeno preku gramofonska ploča, magnetofonska
lenta, film za javno i privatao prikažuvawe, dijapozitiv, fonogrami, videosredstva,
auditivni sredstva ili slični sredstva za komunicirawe, nameneti za poširok krug lica.
(2)Ako izdavačot, pečatarot ili proizvoditelot e pravno lice ili državen organ, krivično e
odgovorno liceto koe e odgovorno za izdavaweto, pečateweto ili proizvodstvoto.

Krivična odgovornost na uvoznikot

i distributerot na sredstvoto za javno informirawe
člen 27-a
(1)Ako krivičnoto delo e storeno vo sredstvo za javno informirawe što se izdava, pečati,
proizveduva ili emituva vo stranstvo, a se rastura vo zemjata pod uslovite od členot 26,
krivično e odgovoren uvoznikot ili distributerot na toa sredstvo.
(2)Ako uvoznikot ili distributerot e pravno lice ili državen organ, krivično e odgovorno
odgovornoto ili službenoto lice vo pravnoto lice ili državniot organ.
Primenuvawe na opštite odredbi za krivičnata odgovornost
člen 28
Odredbite za krivičnata odgovornost na licata navedeni vo členovite 26, 27 i 27-a se
primenuvaat samo ako tie lica ne se krivično odgovorni spored opštite odredbi za
krivičnata odgovornost vo ovoj zakonik.

5.Krivična odgovornost na pravno lice

Uslovi za krivična odgovornost na pravno lice
člen 28-a
6
(I)1 Vo slučaite opredeleni so Posebniot del na ovoj zakonik, ili so drug zakon so koj se
propišani krivični dela, pravnoto lice e krivično odgovorno ako do izvršuvawe na deloto
došlo so dejstvie ili so propuštawe na dolžniot nadzor od strana na organot na
upravuvawe ili na odgovornoto lice vo pravnoto lice, ili na drugo lice koe bilo ovlasteno
da postapuva od imeto na pravnoto lice vo ramkite na negovite ovlastuvawa, ili koga toa
gi prečekorilo svoite ovlastuvawa zaradi ostvaruvawe korist za pravnoto lice.
(2)Krivičnata odgovornost na pravnoto lice ne ja isklučuva odgovornosta na storitelot na
krivičnoto delo.
(3)Za delata opredeleni so zakon krivično odgovorni se site pravni lica, so isklučok na
državata.
(4)Stranski pravni lica se krivično odgovorni ako deloto go storile na teritorijata na
Republika Makedonija, bez ogled dali imaat svoe pretstavništvo ili podružnica koja vrši
dejnost na nejzina teritorija.

6.Način, vreme i mesto na izvršuvawe krivično delo

Način na izvršuvawe krivično delo
člen 29
(1) Krivičnoto delo može da se izvrši so storuvawe ili so nestoruvawe.
(2)Krivičnoto delo može da bide izvršeno so nestoruvawe samo koga storitelot go
propuštil storuvaweto što bil pravno dolžen da go izvrši, a propu{taweto ima ednakvo
značewe kako predizvikuvaweto na posledicata na deloto so storuvawe.

Vreme na izvršuvawe krivično delo

člen 30
Krivičnoto delo e storeno vo vreme koga storitelot rabotel ili bil dol`en da raboti, bez
ogled koga nastapila posledicata.

Mesto na izvršuvawe krivično delo

člen 31
(1)Krivičnoto delo e izvršeno kako vo mestoto kade što storitelot rabotel ili bil dolžen da
raboti, taka i vo mestoto kade što nastapila losledicata.
(2)Podgotvuvaweto i obidot na krivično delo se smetaat za izvršeni kako vo mestoto
kade što storitelot rabotel, taka i vo mestoto kade što spored negovata umisla posledicata
trebalo da nastapi ili možela da nastapi.
(3)Dejstvieto na součesnikot e izvršeno kako vo mestoto na prezemawe na dejstvieto na
izvršitelot ili soizvršitelot, taka i vo mestoto kade što součesnikot rabotel ili bil dolžen da
raboti.

1.Cel na kaznuvaweto, vidovi kazni i uslovi za nivno izrekuvawe

Cel na kaznuvaweto
člen 32
Pokraj ostvaruvawe na pravdata, cel na kaznuvaweto e:
1)sprečuvawe na storitelot da vrši krivični dela i negovo prevospituvawe i
7
2)vospitno da se vlijae vrz drugite da ne vršat krivični dela.
Vidovi kazni
člen 33
(1) Za krivični dela na krivično odgovornite storiteli može da im se izrečat slednive
kazni:
1) kazna zatvor;
2) parična kazna;
3) zabrana na vršewe profesija, dejnost ili dolžnost;
4) zabrana na upravuvawe so motorno vozilo i
5) proteruvawe stranec od zemjata.
(2) Kaznata zatvor mo`e da se izre~e samo kako glavna kazna.
(3) Pari~nata kazna mo`e da se izre~e kako glavna i kako sporedna kazna zaedno so
kaznata zatvor ili so uslovnata osuda so koja e utvrdena kazna zatvor.
(4) Ako za edno krivi~no delo se propi{ani kaznata zatvor ili pari~nata kazna, kako
glavna kazna mo`e da se izre~e samo ednata od niv, osven koga so zakon e propi{ano
deka mo`e da se izre~at i dvete kazni.
(5) Zaedno so glavnata kazna mo`e da se izre~e edna ili pove}e sporedni kazni, pod
uslovite za nivnoto izrekuvawe predvideni vo zakonot. So zakon mo`e da se propi{e i
zadol`itelno izrekuvawe na sporedna kazna.
(6) Kaznata zabrana na vr{ewe profesija, dejnost ili dol`nost mo`e da se izre~e samo
kako sporedna kazna zaedno so kaznata zatvor ili so uslovna osuda so koja e utvrdena
kazna zatvor.
(7) Kaznite zabrana na upravuvawe so motorno vozilo i proteruvawe stranec od zemjata
mo`at da se izre~at ako na storitelot mu e izre~ena kazna zatvor ili pari~na kazna,
uslovna osuda ili sudska opomena.
(8) Kaznata zabrana na upravuvawe so motorno vozilo mo`e da se izre~e i kako
edinstvena kazna na storitelot na nebre`no delo za koe e propi{ana pari~na kazna ili
kazna zatvor do edna godina, ako deloto go storil pod osobeno olesnuva~ki okolnosti.Đ

Zakonitost vo izrekuvaweto na kaznata

^len 34
(1)Na storitel na krivi~no delo mu se izrekuva kaznata propi{ana za storenoto krivi~no
delo, a poblaga kazna od propi{anata mo`e da se izre~e samo pod uslovite predvideni so
ovoj zakonik.
(2)Za krivi~ni dela storeni od koristoqubie pari~na kazna kako sporedna mo`e da se
izre~e i koga ne e propi{ana so zakon ili koga so zakon e propi{ano deka storitelot }e se
kazni so zatvor ili so pari~na kazna, a sudot kako glavna kazna }e izre~e kazna zatvor.

Zatvor
^len 35
(1)Zatvorot ne mo`e da bide pokratok od 30 dena, nitu podolg od 15 godini. Za
krivi~nite dela za koi e propi{ana i kazna do`ivoten zatvor, mo`e da se izre~e kazna
zatvor od 20 godini.
(2)Ako za krivi~no delo storeno so umisla e propi{an zatvor vo traewe od 15 godini, za
te{ki formi na toa delo mo`e da se propi{e i kazna do`ivoten zatvor.
(3)Kaznata do`ivoten zatvor ne mo`e da se propi{e kako edinstvena glavna kazna.
8
(4)Kaznata do`ivotei zatvor ne mo`e da se izre~e na storitel koj vo vreme na izvr{uvawe
na krivi~noto delo ne navr{il 21 godina od `ivotot.
(5)Zatvorot se izrekuva na polni godini i meseci, a do {est meseci i na polni denovi.
(6)Koga za krivi~nite dela e propi{ana kazna zatvor bez nazna~uvawe na najmalata
mera, a najgolemata mera ne e pogolema od tri godini, pokraj taa kazna zadol`itelno se
propi{uva i pari~na kazna.
(7)Zatvorot se izdr`uva vo ustanovi za izdr`uvawe na kazna opredeleni so zakon.

Usloven otpust
^len 36
(1)Osudeniot mo`e da se otpu{ti od izdr`uvawe na kazna zatvor pod uslov do istekot na
vremeto za koe e izre~ena kazna da ne stori novo krivi~no delo, ako se popravil taka {to
osnovano mo`e da se o~ekuva deka na sloboda dobro }e se odnesuva, a osobeno deka
nema da vr{i krivi~ni dela. Pri ocenata dali osudeniot uslovno }e se otpu{ti }e se zeme
predvid negovoto povedenie za vreme na izdr`uvaweto ia kaznata, izvr{uvaweto na
rabotnite obvrski so ogled na negovata rabotna sposobnost i drugi okolnosti {to
poka`uvaat deka e postignata celta na kaznuvaweto.
(2)Uslovno mo`e da se otpu{ti osudeniot koj izdr`al polovina od kaznata zatvor.
(3)Po isklu~ok, uslovno mo`e da se otpu{ti i osuden koj izdr`al samo edna tretina od
kaznata zatvor pod uslovite od stav 1 i ako posebni okolnosti, {to se odnesuvaat na
li~nosta na osudeniot, o~igledno poka`uvaat deka e postignata celta na kaznuvaweto.
(4)Osudeniot na kazna do`ivoten zatvor uslovno ne mo`e da se otpu{ti pred da izdr`i
najmalku 15 godini kazna zatvor.
(5)Na uslovno otpu{teniot sudot mo`e da mu odredi za{titen nadzor, {to se sostoi vo
posebni merki na pomo{, gri`a, nadzor ili za{tita koi gi sproveduva socijalniot organ.
(6)Maloletnik uslovno mo`e da se otpu{ti od izdr`uvawe na kaznata maloletni~ki zatvor
ako izdr`al edna tretina od kaznata, no ne pred da pomine edna godina od izdr`uvaweto
na kaznata i ako od postignatnot uspeh vo vospituvaweto i prevospituvaweto osnovano
mo`e da se o~ekuva deka na sloboda dobro }e se odnesuva, }e go prodol`i {koluvaweto i
rabotata i deka nema vo idnina da vr{i krivi~ni dela. Za vreme na uslovniot otpust sudot
mo`e da opredeli merka na zasilen nadzor.

Otpovikuvawe na uslovniot otpust

^len 37
(1)Sudot }e go otpovika uslovniot otpust ako osudeniot dodeka e na usloven otpust stori
edno ili pove}e krivi~ni dela za koi e izre~ena kazna zatvor ili maloletni~ki zatvor nad
dve godini.
(2)Sudot mo`e da go otpovika uslovniot otpust ako uslovno otpu{teniot stori edno ili
pove}e krivi~ni dela za koi e izre~ena kazna zatvor ili maloletni~ki zatvor do dve godini
ili ako po dve pismeni opomeni od strana na nadle`niot organ ne gi ispolnuva obvrskite
od za{titniot nadzor (~len 36 stav 5). Pri ocenata dali }e go otpovika uslovniot otpust,
sudot osobeno }e ja zeme predvid srodnosta na storenite krivi~ni dela, nivnoto zna~ewe,
pobudite od koi se storeni i drugi okolnosti {to uka`uvaat na opravdanosta za
otpovikuvawe na uslovniot otpust.
9
(3)Koga sudot }e go otpovika uslovniot otpust }e izre~e kazna so primena na odredbite
od ~len 44 i ~len 46 stav 2, zemaj}i ja porano izre~enata kazna kako ve}e utvrdena.
Delot od kaznata {to osudeniot ja izdr`al spored porane{nata osuda se zasmetuva vo
novata kazna, a vremeto pominato na usloven otpust ne se zasmetuva.
(4)Odredbite od stavovite 1 , 2 i 3 }e se primenat i koga na uslovno otpu{teniot mu se
sudi za delo {to go storil pred da bide uslovno otpu{ten.
(5)Ako uslovno otpu{teniot bide osuden na kazna zatvor ili maloletni~ki zatvor do dve
godini, a sudot ne go otpovika uslovniot otpust, uslovniot otpust se prodol`uva za
vremeto {to osudeniot go pominal na izdr`uvawe na kaznata zatvor, odnosno
maloletni~ki zatvor.

Pari~na kazna
^len 38
(1)Pari~nata kazna se izrekuva vo dnevni globi, pri {to brojot na dnevnite globi ne mo`e
da bide pomal od pet, nitu pogolem od 360 dnevni globi.
(2)Sudot go odmeruva brojot na dnevnite globi spored op{tite pravila za odmeruvawe na
kaznata.
(3)Visinata na dnevnata globa sudot ja odreduva imaj}i gi predvid imotnite i li~nite
priliki na storitelot, trgnuvaj}i po pravilo od ~istiot dneven prihod {to storitelot go
ostvaruva ili mo`e da go ostvaruva, kako i od semejnite i drugi obvrski na storitelot i
negovata imotna sostojba vo vremeto na donesuvaweto na sudskata odluka. Najmalata
vrednost na dnevnata globa e edno evro vo denarska protivvrednost, a najgolemata 5.000
evra vo denarska protivvrednost.
(4)Sudskata odluka go sodr`i iznosot na pari~nata kazna {to se dobiva so mno`ewe na
brojot na dnevnite globi so utvrdenata vrednost na dnevnata globa.
(5)Zaradi utvrduvawe na vrednosta na dnevnata globa sudot mo`e da bara izvestuvawa
od banki, finansiski i drugi ustanovi, dr`avni organi i pravni lica, koi se dol`ni da gi
dostavat baranite izvestuvawa i ne mo`at da se povikaat na za{tita na delovna ili druga
tajna.
(6)Koga pari~nata kazna se izrekuva kako sporedna kazna pokraj kaznata zatvor, sudot ja
utvrduva vo pari~en iznos, bez primena na odredbite od stavovite 1 do 5. Pari~nata
kazna kako sporedna kazna ne mo`e da bide pomala od 20 evra vo denarska
protivvrednost, nitu pogolema od 5.000 evra vo denarska protivvrednost.

Napla}awe na pari~nata kazna

^len 38-a
(1)Vo presudata se opredeluva rokot za pla}awe na pari~nata kazna, koj ne mo`e da bide
pokratok od 15 dena nitu podolg od tri meseca, no vo opravdani slu~ai sudot mo`e da
dozvoli osudeniot da ja isplati pari~nata kazna i vo otplati, so toa {to rokot na isplatata
da ne mo`e da bide podolg od dve godini. Ako storitelot e stranec, sudot }e odlu~i
pari~nata kazna da se isplati bez odlagawe, ili da se obezbedi nejzinoto pla}awe na drug
na~in.
(2)Ako osudeniot ne ja plati pari~nata kazna vo opredeleniot rok, sudot mo`e da opredeli
nov rok ili ako oceni deka osudeniot ne saka da ja plati, da naredi nejzino prisilno
izvr{uvawe vo postalka utvrdena so zakon. Ako davaweto nov rok koj ne mo`e da bide
podolg od tri meseca ili prisilnoto izvr{uvawe ostanat bez uspeh, sudot }e ja izvr{i taka
10
{to za sekoja dnevna globa }e opredeli eden den zatvor ili, koga pari~nata kazna e
izre~ena kako sporedna kazna, za sekoi zapo~nati 20 evra vo denarska protivvrednost }e
opredeli eden den zatvor, so toa {to (3)Ako osudeniot isplati samo del od pari~nata
kazna, zatvorot ne mo`e da bide podolg od {est meseci.
ostatokot srazmerno }e se pretvori vo zatvor, a ako osudeniot go isplati ostatokot na
pari~nata kazna, izvr{uvaweto na zatvorot }e se zapre.
(4)Po smrtta na osudeniot pari~nata kazna nema da se izvr{i.

Zabrana na vr{ewe profesija, dejnost ili dol`nost

^len 38-b
(1)Sudot mo`e na storitelot na koj mu izrekol kazna zatvor ili uslovna osuda so koja e
utvrdena kazna zatvor da mu zabrani vr{ewe opredelena profesija ili dejnost, na dol`nosti
ili raboti svrzani so raspolagawe, koristewe, upravuvawe i rakuvawe so imot ili za
~uvawe na toj imot, ako ja zloupotrebil svojata profesija, dejnost ili dol`nasta zaradi
izvr{uvawe na krivi~no delo i ako vrz osnova na prirodata na izvr{enoto delo i
okolnostite pod koi e storeno mo`e da se o~ekuva deka takvata dejnost }e ja zloupotrebi
za povtorno vr{ewe krivi~no delo.
(2)Sudot go opredeluva traeweto na zabranata od stavot 1, koe ne mo`e da bide pokratko
od edna nitu podolgo od deset godini, smetaj}i od denot na pravosilnosta na odlukata, so
toa {to vremeto pominato vo zatvor ne se zasmetuva vo vremeto na nejzinoto traewe.
(3)Pri izrekuvaweto uslovna osuda sudot mo`e da opredeli deka taa }e se otpovika ako
storitelot ja prekr{i zabranata na vr{ewe profesija, dejnost ili dol`nost.
Zabrana na upravuvawe so motorno vozilo.
^len 38-v
(1)Na storitelot na krivi~ioto delo so koe se zagrozuva javniot soobra}aj sudot mo`e da
mu izre~e zabrana na upravuvawe so motorno vozilo od opredelen vid ili kategorija, ako
najde deka okolnostite pod koi e storeno deloto ili porane{noto kr{ewe na soobra}ajnite
propisi poka`uvaat deka storitelot mo`e povtorno da izvr{i takvo delo.
(2)Pri izrekuvaweto na kaznata od stavot 1, sudot mo`e da odredi da se odzeme
voza~kata dozvola ili da se zabrani izdavawe na voza~ka dozvola na storitelot za vreme
na traeweto na zabranata.
(3)Sudot }e ja izre~e kaznata od stavot 1, ako deloto e storeno vo sostojba na pijanstvo.
(4)Sudot go opredeluva traeweto na zabranata, koe ne mo`e da bide pokratko od tri
meseca nitu podolgo od pet godini, smetaj}i od denot na pravosilnosta na odlukata, so
toa {to vremeto pominato vo zatvor ne se zasmetuva vo nejzinoto traewe. Koga storitelot
po zanimawe e voza~ na motorno vozilo, traeweto na zabranata ne mo`e da bide
pokratko od edna nitu podolgo od deset godini.
(5)Ako kaznata od stavot 1 mu e izre~ena na lice koe ima stranska dozvola za
upravuvawe na motorno vozilo, taa opfa}a zabrana za nejzino koristewe na teritorijata na
Republika Makedonija.
(6)Pri izrekuvaweto uslovna osuda, sudot mo`e da opredeli deka taa }e se otpovika ako
storitelot ja prekr{i zabranata na upravuvawe so motorno vozilo.
(7)Pri izrekuvaweto na kaznata zabrana na upravuvawe so motorno vozilo kako
edinstvena kazna, sudot istovremeno }e utvrdi pari~na kazna ili kazna zatvor {to }e se
izvr{i ako storitelot ja prekr{i zabranata.

11
 Proteruvawe stranec od zemjata
^len38-g
(1)Sudot mo`e na storitelot krj ne e dr`avjanin na Republika Makedonija da mu izre~e
kazna proteruvawe od zemjata, koga }e oceni deka prirodata na deloto, pobudite na
storitelot i. okolnostite pod koi e storeno uka`uvaat na nepo`elnost za natamo{en prestoj
na storitelot vo zemjata.
(2)Kaznata od stavot 1 mo`e da trae od edna do deset godini ili zasekoga{ i zapo~nuva
od denot na proteruvaweto na storitelot od teritorijata na Republika Makedonija.
(3)Kaznata od stavot 1 ne mo`e da se izre~e na storitelot koj u`iva za{tita vo soglasnost
so ratifikuvan me|unaroden dogovor.

2. Odmeruvawe na kaznata
Op{ti pravila za odmeruvawe na kaznata
^len 39
(1)Sudot }e mu odmeri kazna na storitelot na krivi~no delo vo granicite {to se propi{ani
so zakon za toa delo, imaj}i gi predvid krivi~nata odgovornost na storitelot, te`inata na
deloto i celite na kaznuvaweto.
(2)Sudot }e gi ima predvid site okolnosti {to vlijaat kaznata da bide pomala ili pogolema
(olesnuva~ki i ote`nuva~ki okolnosti), a osobeno: stepenot na krivi~nata odgovornost,
pobudite od koi e storeno deloto, ja~inata na zagrozuvaweto ili povredata na za{titnoto
dobro, okolnostite pod koi e storeno deloto, pridonesot na `rtvata vo izvr{uvaweto na
deloto, porane{niot `ivot na storitelot, negovite li~ni pripiki i negovoto odnesuvawe po
storenoto krivi~no delo, kako i drugi okolnosti {to se odnesuvaat na li~nosta na
storitelot.
(3)Pri odmeruvaweto na kaznata sudot posebno }e vodi smetka za vkupnoto dejstvo na
kaznata i nejzinite posledici vrz li~nosta na storitelot i potrebite na negovata
resocijalizacija.
(4)Koga sudot mu ja odmeruva kaznata na storitelot za krivi~no delo storeno vo povrat,
posebno }e ima predvid dali porane{noto delo e od ist vid kako i novoto delo, dali delata
se storeni od isti pobudi i kolku vreme pominalo od porane{nata osuda, odnosno od
izdr`anata ili prostenata kazna.
(5)Pri odmeruvaweto na pari~nata kazna, sudot }e ja ima predvid i imotnata sostojba na
storitelot, vodej}i pritoa smetka za negovite drugi prihodi, za negoviot imot i za negovite
semejni obvrski.

Ubla`uvawe na kaznata
^len 40
Sudot mo`e na storitelot da mu odmeri kazna pod granicata propi{ana so zakon ili da
primeni poblag vid kazna koga:
1) zakonot predviduva deka storitelot mo`e da se kazni poblago ili
2)}e utvrdi deka postojat osobeno olesnuva~ki okolnosti koi uka`uvaat deka i so
ubla`enata kazna mo`e da se postigne celta na kaznuvaweto.

Granici na ubla`uvaweto na kaznata

^len 41

12
(1)Koga postojat uslovi za ubla`uvawe na kaznata od ~len 40 , sudot }e ja ubla`i kaznata
vo ovie granici ako:
1)za krivi~noto delo kako najmala mera na kazna e propi{an zatvor vo traewe od deset ili
pove}e godini, kaznata mo`e da se ubla`i do pet godini zatvor,
2) ako za krivi~noto delo kako najmala merka na kazna e propi{an zatvor vo traewe od
osum ili pove}e godini, kaznata mo`e da se ubla`i do ~etiri godini zatvor,
3)za krivi~noto delo kako najmala mera na kazna e propi{an zatvor vo traewe od pet ili
pove}e godini, kaznata mo`e da se ubla`i do tri godini zatvor,
4.) ako za krivi~noto delo kako najmala merka na kazna e propi{an zatvor vo traewe od
~etiri ili pove}e godini, kaznata mo`e da se ubla`i do dve godini zatvor,
5)za krivi~noto delo kako najmala mera na kazna e propi{an zatvor vo traewe od tri
godini ili pove}e, kaznata mo`e da se ubla`i do edna godina zatvor,
6)za krivi~noto delo kako najmala mera na kazna e propi{an zatvor vo traewe od edna
godina ili pove}e, kaznata mo`e da se ubla`i do tri meseci zatvor,
7) za krivi~noto delo e propi{ana najmala mera na kazna zatvor pod edna godina,
kaznata mo`e da se ubla`i do 30 dena zatvor,
8)za krivi~noto delo e propi{ana kazna zatvor do tri godini so nazna~uvawe na najmalata
mera, namesto kazna zatvor mo`e da se izre~e pari~na kazna i
9)za krivi~noto delo e propi{ana pari~na kazna so nazna~uvawe na najmalata mera,
kaznata mo`e da se ubla`i do op{tiot zakonski minimum.
(2)Pri odlu~uvaweto vo koja mera kaznata }e ja ubla`i spored pravilata od stav 1, sudot
posebno }e ja ima predvid najmalata i najgolemata mera na kazna propi{ana za
krivi~noto delo.
Osloboduvawe od kazna
^len 42
(1)Sudot mo`e da go oslobodi od kazna storitelot na krivi~noto delo samo koga toa
zakonot izre~no go predviduva.
(2)Koga sudot e ovlasten storitelot na krivi~noto delo da go oslobodi od kazna, mo`e da
mu ja ubla`i kaznata bez ograni~uvawata propi{ani za ubla`uvawe na kaznata ili da mu
izre~e sporedna kazna zabrana na upravuvawe so motorno vozilo ili proteruvawe na
stranec od zemjata.
Posebna osnova za osloboduvawe od kazna
^len 43
Sudot mo`e da go oslobodi od kazna storitelot na krivi~no delo storeno od nebre`nost
koga posledicite na deloto storitelot go pogoduvaat taka te{ko {to izrekuvaweto na kazna
vo takov slu~aj ne bi odgovaralo na celta na kaznuvaweto.
Osloboduvawe poradi otstranuvawe
na {tetnite posledici na krivi~noto delo
^len 43-a
Za krivi~noto delo za koe e propi{ana pari~na kazna ili kazna zatvor do tri godini
izvr{eno pod osobeno olesnuva~ki okolnosti, ako za toa postoi soglasnost i na o{teteniot,
sudot mo`e da go oslobodi od kazna storitelot koj do zavr{uvaweto na krivi~nata
postapka }e ja vrati odzemenata korist na o{teteniot, }e ja nadomesti {tetata, ili na drug
na~in }e gi nadomesti ili popravi {tetnite posledici na krivi~noto delo.

13
 Stek na krivi~ni dela
^len 44
(1)Ako storitelot so edno dejstvie ili so pove}e dejstvija storil pove}e krivi~ni dela za koi
istovremeno mu se sudi, sudot prethodno }e gi utvrdi kaznite za sekoe od tie dela, pa za
site dela }e izre~e edinstvena kazna.
(2)Edinstvena kazna sudot }e izre~e spored slednive pravila ako:
1)za nekoe krivi~no delo vo stek utvrdi kazna do`ivoten zatvor, }e ja izre~e samo taa
kazna,
2)za krivi~ni dela vo stek utvrdil kazna zatvor, edinstvenata kazna mora da bide
pogolema od sekoja oddelna utvrdena kazna, no ne smee da go dostigne zbirot na
utvrdenite kazni nitu da premine 15 godini zatvor,
3) za site krivi~ni dela vo stek se propi{ani kazni zatvor do tri godini, edinstvenata kazna
ne mo`e da bide pogolema od osum godini zatvor,
4)za krivi~ni dela vo stek utvrdil samo pari~ni kazni, }e ja zgolemi najvisokata utvrdena
kazna, no taa ne smee da go premine zbirot na utvrdenite kazni nitu 600 dnevni globi,
koga pari~nite kazni se utvrdeni kako glavni, odnosno 10.000 evra vo denarska
protivvrednost koga se utvrdeni kako sporedni kazni. Ako za nekoe krivi~no delo vo stek
e utvrdena pari~na kazna vo dnevni globi, a za drugo vo pari~en iznos, pari~niot iznos se
pretvora vo dnevna globa i edinstvenata kazna ne smee da go nadmine zbirot na
utvrdenite dnevni globi nitu 360 dnevni globi,
5)za nekoi krivi~ni dela vo stek utvrdil kazni zatvor, a za drugi dela pari~ni kazni, }e
izre~e edna kazna zatvor i edna pari~na kazna, spored odredbite na to~kite 2, 3 i 4 od
ovoj stav,
6)sporedna kazna sudot }e izre~e ako e utvrdena makar i za edno krivi~no delo vo stek, a
ako utvrdil pove}e pari~ni kazni, }e izre~e edna pari~na kazna spored odredbata na
to~ka 4 od ovoj stav i
7)sudot za krivi~ni dela vo stek utvrdil kazni zatvor i maloletni~ki zatvor, }e izre~e
zatvor kako edinstvena kazna so primena na pravilata predvideni vo to~kite 1, 2 i 3 od
ovoj stav.

Prodol`eno krivi~no delo

^len 45
(1)Na storitelot koj so umisla }e izvr{i dve ili pove}e vremenski povrzani dejstvija {to
pretstavuvaat pove}ekratno ostvaruvawe na isto delo, iskoristuvaj}i ist traen odnos, isti
priliki ili drugi sli~ni okolnosti, sudot }e mu izre~e edinstvena kazna vo granicite na
kaznata propi{ana za toa delo.
(2)Na storitelot koj pod uslovite od stav 1 }e izvr{i dve ili pove}e vremenski povrzani
dejstvija {to pretstavuvaat ostvaruvawe na istorodni dela, sudot }e mu izre~e kazna vo
granicite na kaznata propi{ana za najte{koto delo.
(3)Ako so dejstvijata od stavovite 1 i 2 storitelot kako vkupna posledica ja ostvari
posledicata na nekoe pote{ko krivi~no delo, }e se kazni so kaznata propi{ana za toa
delo.
(4)Odredbite od stavovite 1 i 2 ne se primenuvaat na dejstvijata izvr{eni po podigawe na
obvinenieto.

14
 Odmeruvawe kazna na osudeno lice
^len 46
(1)Ako na osudeno lice mu se sudi za krivi~no delo storeno pred da zapo~nalo
izdr`uvaweto na kaznata po porane{nata osuda ili za krivi~no delo storeno za vreme na
izdr`uvawe na zatvor ili maloletni~ki zatvor, sudot }e izre~e edinstvena kazna za site
krivi~ni dela so primena na odredbite na ~len 44 zemaj}i ja porano izre~enata kazna
kako ve}e utvrdena. Kaznata ili del od kaznata {to osudeniot ja izdr`al, }e mu se zasmeta
vo izre~enata kazna zatvor.
(2)Za krivi~no delo storeno vo tekot na izdr`uvaweto na kaznata zatvor ili maloletni~ki
zatvor, sudot na storitelot }e mu izre~e kazna nezavisno od porano izre~enata kazna, ako
so primenata na odredbite od ~len 44 ne bi mo`ela da se ostvari celta na kaznuvaweto so
ogled na traeweto na neizdr`aniot del od porano izre~enata kazna.
(3)Osudeniot koj za vreme na izdr`uvawsto na kaznata zatvor ili maloletni~ki zatvor, }e
stori krivi~no delo za koe zakonot propi{uva pari~na kazna ili zatvor do edna godina, }e
se kazni disciplinski.

Zasmetuvawe na pritvorot i na porane{nata kazna

^len 47
(1)Vremeto pominato vo pritvor, kako i sekoe li{uvawe od sloboda vo vrska so krivi~no
delo, se zasmetuvaat vo izre~enata kazna zatvor, maloletni~ki zatvor i pari~na kazna.
(2)Zatvor ili pari~na kazna {to osudeniot ja izdr`al, odnosno ja platil za prekr{ok.
(3)Pri sekoe zasmetuvawe se izedna~uva den na pritvor, den na li{uvawe od sloboda,
den na maloletni~ki zatvor, den na zatvor edna dnevna globa ili 20 evra vo denarska
protivvrednost.

ALTERNATIVNI MERKI
1. Cel i vidovi na alternativni merki
Cel na alternativnite merki
^len 48
Celta na alternativnite merki e sprema krivi~no odgovorniot storitel da ne se primeni
kazna za polesni dela koga toa ne e nu`no zaradi krivi~no-pravna za{tita i koga mo`e da
se o~ekuva deka celta na kaznuvaweto mo`e da se ostvari so predupreduvawe so zakana
na kazna (uslovna osuda), samo predupreduvawe (sudska opomena) ili so merki na
pomo{ i nadzor na odnesuvaweto na storitelot na sloboda.

Vidovi alternativni merki

^len 48-a
Na storitelite na krivi~nite dela mo`e da im se izre~at ovie alternativni merki:
1) uslovna osuda;
2) uslovna osuda so za{titen nadzor;
3) uslovno prekinuvawe na krivi~nata postapka;
4) op{tokorisna rabota;
5) sudska opomena i
6) ku}en zatvor.
2. Uslovna osuda

15
 Uslovno odlagawe na izvr{uvawe na kaznata
^len 49
(1)So uslovva osuda na storitelot na krivi~no delo sudot mu ja utvrduva kaznata i
istovremeno opredeluva deka taa nema da se izvr{i ako osudeniot za vremeto {to }e go
opredelil sudot, a koe ne mo`e da bide pokratko od edna nitu podolgo od pet godini
(vreme za proveruvawe) ne stori novo krivi~no delo.
(2)Sudot mo`e vo uslovnata osuda da opredeli deka kaznata }e se izvr{i i ako osudeniot
vo opredeleniot rok ne ja vrati imotnata korist pribavena so izvr{uvaweto na krivi~noto
delo, ne ja nadomesti {tetata {to ja predizvikal so krivi~noto delo ili ne gi ispolni drugite
obvrski predvideni vo krivi~no-pravnite odredbi. Rokot za ispolnuvawe na tie obvrski go
utvrduva sudot vo ramkite na opredelenoto vreme za proveruvawe.
(3)Merkite na bezbednost, izre~eni so uslovnata osuda, se izvr{uvaat.

Uslovi za izrekuvawe uslovna osuda

^len 50
(1)Uslovna osuda mo`e da se izre~e koga na storitelot mu e utvrdena kazna zatvor vo
traewe do dve godini ili pari~na kazna.
(2)Uslovnata osuda mo`e da se izre~e i koga e utvrdena kazna zatvor vo traewe do dve
godini ili pari~na kazna so primena na odredbite za ubla`uvawe na kaznata (~lenovi 40,
41 i 42 stav 2).
(3)Pri odlu~uvaweto dali }e izre~e uslovna osuda, vodej}i smetka za celta na uslovnata
osuda, sudot posebno }e gi zeme predvid li~nosta na storitelot, negoviot porane{en `ivot,
negovoto odnesuvawe po izvr{enoto krivi~no delo, stepenot na krivi~nata odgovornost i
drugite okolnosti pod koi e storeno deloto.
(4)Ako na storitelot mu e utvrdena i kazna zatvor i pari~na kazna, uslovna osuda mo`e da
se izre~e za obete kazni ili samo za kaznata zatvor.

Otpovikuvawe na uslovnata osuda poradi novo krivi~no delo

^len 51
(1)Sudot }e ja otpovika uslovnata osuda ako osudeniot vo vremeto na proveruvawe stori
edno ili pove}e krivi~ni dela za koi e izre~ena kazna zatvor od dve godini ili vo podolgo
traewe.
(2)Ako vo vremeto za proveruvawe osudeniot stori edno ili pove}e krivi~ni dela za koi e
izre~ena kazna zatvor pomala od dve godini ili pari~na kazna sudot, otkako }e gi oceni
site okolnosti {to se odnesuvaat na storenite krivi~ni dela i na storitelot, a posebno
srodnosta na storenite krivi~ni dela, nivnoto zna~ewe i pobudite od koi se storeni, }e
odlu~i dali }e ja otpovika uslovnata osuda. Pritoa sudot e vrzan so zabranata na
izrekuvawe uslovna osuda, ako na storitelot za krivi~nite dela utvrdeni vo uslovnata
osuda i za novite krivi~ni dela treba da mu izre~e kazna nad dve godini zatvor (~len 50
stav 1).
(3)Ako ja otpovika uslovnata osuda, so primena na odredbite od ~len 44 sudot }e izre~e
edinstvena kazna i za porano storenoto i za novoto krivi~no delo, zemaj}i ja kaznata od
otpovikanata uslovna osuda kako utvrdena.
(4)Ako ne ja otpovika uslovnata osuda, sudot mo`e za novoto storeno krivi~no delo da
izre~e uslovna osuda ili kazna. Ako sudot najde deka i za novoto krivi~no delo treba da
izre~e uslovna osuda, so primena na odredbite na ~len 44 }e utvrdi edinstvena kazna i za
16
porano storenoto i za novoto krivi~no delo i }e opredeli novo vreme za proveruvawe koe
ne mo`e da bide pokratko od edna nitu podolgo od pet godini, smetaj}i od denot na
pravosilnosta na novata presuda. Na osudeniot komu {to za novo krivi~no delo }e mu
bide izre~en zatvor, vremeto pominato na izdr`uvawe na ovaa kazna ne mu se smeta vo
vremeto za proveruvawe utvrdeno so uslovnata osuda za porane{noto delo.
Otpovikuvawe na uslovnata osuda poradi porano storeno krivi~no delo
^len 52
(1)Sudot }e ja otpovika uslovnata osuda ako po nejzinoto izrekuvawe utvrdi deka
osudeniot izvr{il krivi~no delo pred da bide uslovno osuden i ako oceni deka ne bi imalo
osnova za izrekuvawe na uslovna osuda da se znaelo za toa delo. Vo toj slu~aj }e ja
primeni odredbata na ~len 51 stav 3 .
(2)Ako sudot ne ja otpovika uslovnata osuda, }e ja primeni odredbata na ~len 51 stav 4 .
Otpovikuvawe na uslovnata osuda poradi neispolnuvawe na opredeleni
obvrski
^len 53
Ako so uslovnata osuda na osudeniot mu e opredeleno ispolnuvawe na nekoja obvrska
od ~len 49 stav 2, a toj ne ja ispolni taa obvrska vo rokot opredelen vo presudata, sudot
mo`e, vo ramkite na vremeto za proveruvawe, da go prodol`i rokot za ispolnuvawe na
obvrskata ili mo`e da ja otpovika uslovnata osuda i da ja izre~e kaznata {to e utvrdena vo
uslovnata osuda. Ako utvrdi deka osudeniot od opravdani pri~ini ne mo`e da ja ispolni
postavenata obvrska, sudot }e go oslobodi od ispolnuvawe na taa obvrska ili }e ja
zameni so druga soodvetna obvrska predvidena so zakon.
Rokovi za otpovikuvawe na uslovnata osuda
^len 54
(1)Uslovnata osuda mo`e da se otpovika vo tekot na vremeto za proveruvawe. Ako
osudeniot vo toa vreme stori krivi~no delo {to povlekuva otpovikuvawe na uslovnata
osuda, a toa so presudata e utvrdeno duri po istekot na vremeto za proveruvawe,
uslovnata osuda mo`e da se otpovika najdocna vo rok od edna godina od denot koga
izminalo vremeto za proveruvawe.
(2)Ako osudeniot vo opredeleniot rok ne ispolni nekoja obvrska od ~len 49 stav 2, sudot
mo`e, najdocna vo rok od edna godina od denot koga izminalo vremeto za proveruvawe,
da opredeli da se izvr{i utvrdenata kazna vo uslovnata osuda.

3. Uslovna osuda so za{titen nadzor

Uslovi za odreduvawe za{titen nadzor
^len 55
(1)Za{titen nadzor sudot }e odredi koga }e najde deka uslovnata osuda nema dovolno da
vlijae vrz storitelot pove}e da ne vr{i krivi~ni dela, a okolnostite svrzani so li~nosta na
storitelot ili sredinata vo koja `ivee go pravat opravdano o~ekuvaweto deka celta na
uslovnata osuda }e se postigne ako se opredelat i merki na pomo{, gri`a, nadzor ili
za{tita.
(2)Traeweto na za{titniot nadzor sudot go odreduva na opredeleno vreme vo tekot na
vremeto za proveruvawe.
17
 Obvrski kaj za{titniot nadzor
^len 56
(1)Pri izrekuvaweto na za{titniot nadzor sudot mo`e na osudeniot da mu odredi edna ili
pove}e od slednive obvrski:
1)osposobuvawe, ostru~uvawe i prekvalifikuvawe za da mo`e osudeniot da go zadr`i
rabotnoto mesto {to go zazema ili da bidat sozdadeni pretpostavki za vrabotuvawe,
2)prifa}awe na vrabotuvawe {to odgovara na sposobnostite i sklonosta na osudeniot,
3)izvr{uvawe na obvrskite za izdr`uvawe na semejstvoto, podigawe na decata i drugi
semejni obvrski,
4)ovozmo`uvawe uvid i soveti vo vrska so rasporeduvaweto i tro{eweto na sredstvata od
platata i drugite prihodi {to gi ostvaruva,
5)neposetuvawe opredeleni vidovi lokali ili drugi mesta kade {to se to~i alkoholen
pijalak ili se igra na sre}a,
6)zabrana na upotreba na alkoholni pijalaci, drogi i drugi psihotropni supstancii,
7)koristewe na slobodnoto vreme spored ocena na socijalniot organ,
8)odbegnuvawe i nedru`ewe so lica koi negativno vlijaat vrz osudeniot i
9)podlo`uvawe na lekuvawe ili socijalna rehabilitacija vo soodvetni specijalizirani
ustanovi.
(2)Pri izborot na vidot na obvrskata sudot }e ja zeme predvid, pred se, li~nosta na
storitelot, negovata zdravstvena sostojba i psihi~kite svojstva, vozrasta, materijalnite i
semejnite uslovi, okolnostite pod koi go storil deloto, povedenieto na storitelot po
izvr{uvaweto na deloto, pobudite za izvr{uvawe na deloto i drugite okolnosti svrzani so
li~nosta na storitelot {to se od zna~ewe pri izborot na vidot na obvrskata, vodej}i smetka
da ne se povreduva ~ove~koto dostoinstvo nitu da se predizvikuvaat nepotrebni te{kotii
vo negovoto prevospituvawe.
(3)Za vremeto dodeka trae uslovnoto odlagawe na izvr{uvaweto na utvrdenata kazna
sudot mo`e, po predlog na socijalniot organ ili na osudenoto lice, da ja zameni
odredenata obvrska so druga ili da ja ukine.

Organi za sproveduvawe na za{titen nadzor

^len 57
(1)Pomo{ i gri`a, nadzor i za{tita vo ispolnuvaweto na obvrskata od strana na osudeniot
vr{i socijalniot organ.
(2)Socijalniot organ e dol`en:
1)so prakti~ni soveti da go pottiknuva i da mu pomaga na osudeniot da ja ispolni
obvrskata {to ja odredil sudot, da go sfati zna~eweto na uslovnata osuda so za{titniot
nadzor za da se ispolnat nejzinite celi i
2)povremeno da go izvestuva sudot za sostojbata vo ispolnuvaweto na odredenata
obvrska.

Posledici od neispolnuvaweto na odredenata obvrska

^len 58
(1)Ako uslovno osudeniot ne gi ispolnuva odredenite obvrski, sudot mo`e da go
opomene na ispolnuvawe na odredenata obvrska ili nea da ja zameni so druga.
18
(2)Ako osudeniot i natamu ne ja ispolnuva odredenata obvrska, sudot mo`e vo ramkite na
vremeto za proveruvawe da go prodol`i traeweto na za{titniot nadzor ili da ja otpovika
uslovnata osuda.
(3)Ako po pravosilnosta na odlukata so koja e odreden za{titniot nadzor pomine pove}e
od {est meseci, a nadzorot ne po~nal, sudot povtorno }e odlu~i za potrebata od negovoto
izvr{uvawe.
4. Uslovno prekinuvawe na krivi~nata postapka
Uslovi za prekinuvawe
^len 58-a
(1)Za krivi~no delo za koe e propi{ana pari~na kazna ili kazna zatvor do edna godina
sudot mo`e da odlu~i, po raspitot na obvinetiot i soslu{uvawe i soglasnosta na o{teteniot,
da ja prekine postapkata, pod uslov storitelot vo rokot vo koj trae prekinuvaweto na
postapkata da ne stori novo krivi~no delo.
(2)Postapkata mo`e so sudskata odluka da bide prekinata najmnogu vo rok do edna
godina. Rokot na prekinuvaweto na postapkata ne se zasmetuva vo rokot na zastarenost
na krivi~noto gonewe.
(3)Ako storitelot vo rokot na proveruvaweto ne stori novo krivi~no delo ili ako vo toj rok
ne se otkrie nekoe porano storeno krivi~no delo, postapkata se zapira.
(4) Pri odlu~uvaweto za primena na ovaa merka sudot }e go zeme predvid osobeno
izrazenoto kaewe i izvinuvaweto na storitelot, otstranuvaweto na posledicite na deloto i
nadomestuvaweto na {tetata predizvikana so krivi~noto delo.

5. Op{tokorisna rabota
Uslovi za izrekuvawe merka na op{tokorisna rabota
^len 58-b
(1)Za krivi~ni dela za koi e propi{ana pari~na kazna ili kazna zatvor do tri godini sudot
mo`e, so soglasnost na storitelot, da mu izre~e merka na op{tokorisna rabota na sloboda,
ako deloto e storeno pod olesnuva~ki okolnosti, a storitelot porano ne bil osuduvan.
(2)Merkata se izrekuva vo traewe od 40 do 240 ~asa, {to osudeniot e obvrzan da gi
odraboti bez nadomestok vo dr`aven organ, javno pretprijatie, javna ustanova ili
humanitarna organizacija, za vreme na dr`avni praznici, sabotni i nedelni denovi i ne
pokratko od pet ~asa nedelno, vo period najmnogu do 12 meseca. Koga postojat
zdravstveni ili opravdani li~ni i semejni pri~ini sudot mo`e da go prodol`i izvr{uvaweto
na merkata najmnogu u{te za {est meseci.
(3)Koga sudot }e izre~e pari~na kazna do 90 dnevni globi ili 1.800 evra vo denarska
protivvrednost ili kazna zatvor do tri meseca, mo`e istovremeno da odlu~i, po barawe na
osudeniot, za zamena na kaznata so op{tokorisna rabota, pri {to eden den zatvor, dnevna
globa ili 20 evra vo denarska protivvrednost se zamenuvaat so tri ~asa op{tokorisna
rabota so toa {to vkupniot zbir na ~asovi ne mo`e da nadmine 240 ~asa. Pri
odlu~uvaweto za zamena na kaznata so merkata na op{tokorisna rabota sudot }e ja zeme
predvid te`inata na deloto, stepenot na krivi~nata odgovornost, porane{nata

19
neosuduvanost na storitelot i izvr{enoto nadomestuvawe na {tetata ili otstranuvawe na
drugite {tetni posledici na deloto.
(4)Nadzor nad ispolnuvaweto na obvrskite na osudeniot vr{i sudot, vo postapka uredena
so zakon.
(5)Ako osudeniot ne gi ispolnuva ili neuredno gi ispolnuva svoite rabotni obvrski, sudot
pismeno go opomenuva, a ako toj prodol`i so takvoto odnesuvawe sudot mo`e da odlu~i
da go zgolemi brojot na ~asovite ili da go prodol`i izvr{uvaweto na merkata za
najmnogu tri meseca, ako za toa postojat opravdani pri~ini ili da go zameni neizvr{eniot
del od merkata so pari~na kazna ili kazna zatvor, taka {to za sekoi tri ~asa op{tokorisna
rabota se zasmetuva edna dnevna globa ili eden den zatvor. Pri odlu~uvaweto za
zamenata so pari~na kazna ili kazna zatvor sudot }e se rakovodi od te`inata na deloto,
stepenot na krivi~nata odgovornost i odnosot na osudeniot kon izre~enata merka na
op{tokorisna rabota.
(6)Ako osudeniot ne ja izvr{uva op{tokorisnata rabota, izre~ena kako zamena za
pari~nata kazna ili kaznata zatvor (stav 3), sudot donesuva odluka za izvr{uvawe na
izre~enata kazna. Rabotnata obvrska {to storitelot ja ispolnil se zasmetuva vo kaznata,
pri {to za sekoi tri ~asa op{tokorisna rabota se zasmetuva eden den zatvor ili edna
dnevna globa ili 20 evra vo
denarska protivvrednost.

6.Sudska opomena
Uslovi za izrekuvawe sudska opomena
^len 59
(1)Sudska opomena mo`e da se izre~e za krivi~ni dela za koi e propi{an zatvor do edna
godina ili pari~na kazna, a se storeni pod takvi olesnuva~ki okolnosti koi gi pravat
osobeno lesni.
(2)Za opredeleni krivi~ni dela i pod uslovi predvideni so zakon, sudska opomena mo`e
da se izre~e i koga e propi{an zatvor do tri godini.
(3)Sudot mo`e da izre~e sudska opomena za pove}e krivi~ni dela storeni vo stek, ako za
sekoe od tie dela postojat uslovi od stavovite 1 i 2.
(4)Pri odlu~uvaweto dali }e izre~e sudska opomena sudot, vodej}i smetka za celta na
sudskata opomena, posebno }e gi zeme predvid li~nosta na storitelot, negoviot
porane{en `ivot, negovoto odnesuvawe po izvr{enoto krivi~no delo, stepenot na
krivi~nata odgovornost i drugite okolnosti pod koi e storeno deloto.
7. Ku}en zatvor
Uslovi za izrekuvawe na ku}en zatvor
^len 59-a
(1)Ako storitelot na krivi~noto delo za koe e propi{ana pari~na kazna ili kazna zatvor do
edna godina e star i iznemo{ten, te{ko bolen ili e bremena `ena, sudot mo`e da mu izre~e
kazna zatvor i istovremeno da odlu~i, so negova soglasnost kaznata da ja izdr`uva vo
ku}en zatvor.
(2)Sudot mo`e da ja zameni kaznata zatvor so ku}en zatvor ako postojat uslovi so
sovremeni elektronski ili telekomunikaciski sredstva da se kontrolira izvr{uvaweto na
ku}niot zatvor {to se sostoi vo zabrana za napu{tawe na domot od strana na osudeniot.
20
(3)Nadzor nad izvr{uvaweto na ku}niot zatvor vr{i sudot, koj mo`e da odredi
prezemawe na opredeleni merki na nadzor i od policijata vo mestoto vo koe se nao|a
domot na osudeniot so obvrska za redovno izvestuvawe za nivnoto vr{ewe.
(4)Ako osudeniot ja prekr{i zabranata za napu{tawe na domot, sudot mo`e da odredi
zamenetata kazna zatvor da se izvr{i vo celost vo ustanova za izvr{uvawe na kaznata
zatvor.

MERKI NA BEZBEDNOST
Cel na merkite na bezbednost
^len 60
Cel na merkite na bezbednost e da se otstranat sostojbite ili uslovite {to mo`at da vlijaat
storitelot vo idnina da vr{i krivi~ni dela.
Vidovi merki na bezbednost
^len 61
Na storitelite na krivi~ni dela mo`e da im se izre~at ovie merki na bezbednost:
1)zadol`itelno psihijatrisko lekuvawe i ~uvawe vo zdravstvena ustanova,
2) zadol`itelno psihijatrisko lekuvawe na sloboda,
3) zadol`itelno lekuvawe na alkoholi~ari i narkomani,
Izrekuvawe merki na bezbednost
^len 62
(1)Na storitelot na krivi~no delo sudot mo`e da mu izre~e edna ili pove}e merki na
bezbednost, koga postojat uslovi za nivno izrekuvawe predvideni so ovoj zakon.
(2)Zadol`itelno psihijatrisko lekuvawe i ~uvawe vo zdravstvena ustanova i zadol`itelno
psihijatrisko lekuvawe na sloboda, mu se izrekuvaat na nepresmetliv storitel na krivi~no
delo samostojno. Kon ovie merki mo`at da se izre~at zabrana na vr{ewe na profesija,
dejnost ili dol`nost, zabrana na upravuvawe so motorno vozilo i odzemawe na predmeti.
(3)So odlukata za izrekuvawe na merkite od stavot 2, sudot mo`e da odredi privremena
zabrana na vr{ewe profesija, dejnost ili dol`nost, ili zabrana na upravuvawe so motorno
vozilo, koi traat dodeka trae primenata na merkite. Odlukata na sudot se dostavuva do
nadle`niot organ ili pravnoto lice vo koe storitelot e vraboten, do registerskiot sud ili do
organot koj e nadle`en za vr{ewe na nadzor nad sproveduvaweto na zabranata na
upravuvawe so motorno vozilo.
(4)Zadol`itelno psihijatrisko lekuvawe i ~uvawe vo zdravstvena ustanova i zadol`itelnoto
psihijatrisko lekuvawe na sloboda mu se izrekuvaat na storitel ~ija presmetlivost e bitno
namalena ako mu e izre~ena kazna zatvor, uslovna osuda so koja e utvrdena kazna
zatvor ili uslovna osuda so za{titen nadzor.
(5)Zadol`itelno lekuvawe na alkoholi~ari i narkomani, mo`e da se izre~e ako na storitelot
mu e izre~ena kazna, uslovna osuda, uslovna osuda so za{titen nadzor, sudska opomena
ili osloboduvawe od kazna.

Zadol`itelno psihijatrisko lekuvawe i ~uvawe vo zdravstvena ustavova

^len 63
(1)Na storitel koj storil krivi~no delo vo sostojba na nepresmetlivost ili bitno namalena
presmetlivost, sudot }e mu izre~e zadol`itelno psihijatrisko lekuvawe i ~uvawe vo
zdravstvena ustanova, ako utvrdi deka poradi taa sostojba povtorno mo`e da stori

21
krivi~no delo i deka za otstranuvawe na ovaa opasnost e potrebno negovo lekuvawe i
~uvawe vo takva ustanova.
(2)Merkata od stav 1 sudot }e ja zapre koga }e utvrdi deka prestanala potrebata od
lekuvawe i ~uvawe na storitelot vo zdravstvena ustanova.
(3)Na storitel koj izvr{il krivi~no delo vo sostojba na bitno namalena presmetlivost i koj
e osuden na zatvor, vremeto pominato vo zdravstvena ustanova mu se zasmetuva vo
vremeto na traeweto na izre~enata kazna.
Ako toa vreme e pokuso od traeweto na izre~enata kazna, sudot mo`e da opredeli
osudeniot da se upati na izdr`uvawe na ostatokot na kaznata ili da se pu{ti na usloven
otpust nezavisno od uslovite propi{ani vo ~len 36. Pri odlu~uvaweto za pu{tawe na
usloven otpust, sudot osobeno }e gi zeme predvid uspehot na lekuvaweto na osudeniot,
negovata zdravstvena sostojba, vremeto pominato vo zdravstvenata ustanova i ostatokot
na kaznata {to osudeniot ne ja izdr`al.
(4)Sudot ja preispituva potrebata od lekuvawe i ~uvawe na storitelot vo zdravstvena
ustanova sekoja godina.
Zadol`itelno psihijatrisko lekuvawe na sloboda
^len 64
(1)Na storitel koj storil krivi~no delo vo sostojba na nepresmetlivost ili bitno namalena
presmetlivost, sudot }e mu izre~e zadol`itelno psihijatrisko lekuvawe na sloboda ako
utvrdi deka poradi takvata sostojba povtorno mo`e da stori krivi~no delo, a za
otstranuvawe na ovaa opasnost e dovolno negovo lekuvawe na sloboda.
(2)Merkata od stav 1 mo`e da mu se izre~e na nepresmetliv storitel ili storitel ~ija
presmetlivost e bitno namalena sprema koj e opredeleno zadol`itelno psihijatrisko
lekuvawe i ~uvawe vo zdravstvena ustanova, koga sudot vrz osnova na rezultatite od
lekuvaweto }e utvrdi deka ve}e ne e potrebno negovo ~uvawe i lekuvawe vo
zdravstvena ustanova, tuku samo na sloboda.
(3)Pod uslovite od stav 1 sudot mo`e da mu izre~e zadol`itelno psihijatrisko lekuvawe na
sloboda i na storitel ~ija presmetlivost e bitno namalena i koj vrz osnova na ~len 63 stav
3 e pu{ten na usloven otpust.
(4)Zadol`itelnoto psihijatrisko lekuvawe na sloboda koga se izrekuva na storitel ~ija
presmetlivost e bitno namalena ne mo`e da trae podolgo od dve godini.
(5) Na storitel ~ija presmetlivost e bitno namalena i koj e osuden na kazna zatvor,
vremeto pominato na zadol`itelno psihijatrisko lekuvawe na sloboda ne mu se zasmetuva
vo kaznata.
(6)Ako vo slu~aite od stavovite 1, 2 i 3 storitelot ne se podlo`i na lekuvawe na sloboda ili
ako samovolno go napu{ti ili ako se steknati uslovite za izre-~uvawe na merkata od ~len
63, sudot mo`e da ja zameni so taa merka.
Zadol`itelno lekuvawe na alkoholi~ari i narkomani
^len 65
(1)Na storitel na krivi~no delo poradi zavisnost od postojana upotreba na alkoholni
pijalaci, drogi i drugi psihotropni supstancii koga postoi opasnost poradi ovaa zavisnost i
natamu da vr{i krivi~ni dela, sudot mo`e da mu izre~e zadol`itelno lekuvawe.
(2)Merkata od stav 1 se izvr{uva vo ustanova za izvr{uvawe na kazna ili vo zdravstvena
ili druga specijalizirana ustanova. Vremeto pominato vo takva ustanova se zasmetuva vo
kaznata.

22
(3)Pri izrekuvaweto ia uslovna osuda sudot mo`e na storitelot da mu nalo`i lekuvawe na
sloboda, dokolku storitelot e soglasen da se podlo`i na takvo lekuvawe. Ako storitelot
bez opravdana pri~ina ne se podlo`i na lekuvawe na sloboda ili lekuvaweto go napu{ti
samovolno, sudot mo`e da opredeli da se ot-povika uslovnata osuda ili merkata na
zadol`itelno lekuvawe na alkoholi~ari i narkomani prisilno da se izvr{i vo zdravstvena ili
vo druga specijalizirana ustanova.
(4)Ako ovaa merka e izre~ena so kazna, osven kaznata zatvor, ili so uslovna osuda,
uslovna osuda so za{titen nadzor, sudska opomena ili osloboduvawe od kazna uslovnata
osuda, mo`e da trae najdolgo dve godini.

Zabrana na vr{ewe na profesija, dejnost ili dol`nost

1.Op{ti pravila za vospitnite merki i za kaznuvawe na maloletnici
Va`ewe na posebnite krivi~no-pravni odredbi za maloletnici
^len 70
(1)Za maloletnite storiteli na krivi~ni dela va`at odredbite od ovaa glava i drugi odredbi
od ovoj zakonik koi ne se vo sprotivnost so ovie odredbi.
(2)Posebnite odredbi {to va`at za maloletnite storiteli na krivi~ni dela se primenuvaat
pod uslovite predvideni vo odredbite od ovaa glava i vrz polnoletni lica koga im se sudi
za krivi~ni dela {to gi storile kako maloletnici, a po isklu~ok i vrz lica koi storile
krivi~no delo kako pomladi polnoletnici.
Isklu~uvawe na krivi~ni sankcii prema deca
^len 71
Sprema maloletnik koj vo vremeto na izvr{uvaweto na krivi~noto delo ne napolnil 14
godini (dete) ne mo`e da se primenat krivi~ni sankcii.

Krivi~ni sankcii sprema maloletnici

^len 72
(1)Na maloletnik koj vo vremeto na izvr{uvaweto na krivi~noto delo napolnil 14 godini,
a ne napolnil 16 godini (pomlad maloletnik), mo`e da mu se izre~at samo vospitni merki.
(2)Na madoletnik koj vo vremeto na izvr{uvaweto na krivi~noto delo napolnil 16 godini,
a ne napolnil 18 godini (postar maloletnik) mo`e da mu se izre~at vospitni merki pod
uslovite predvideni so ovoj zakonik, a po isklu~ok mo`e da mu se izre~e maloletni~ki
zatvor. Na maloletnik mo`e da mu se izre~e kazna proteruvawe stranec od zemjata, a na
postar maloletnik i kaznata zabrana na upravuvawe so motorno vozilo, pod uslovite
predvideni so ovoj zakonik.
(3)Alternativnite merki: uslovno prekinuvawe na krivi~nata postapka i op{tokorisna
rabota i merkite na bezbednost mo`e da im se izre~at na maloletnici pod uslovite {to gi
predviduva ovoj zakonik.
(4)Na maloletnik ne mo`e da mu se izre~e sudska opomena nitu uslovna osuda.
Cel na vospitnite merki, kaznata i alternativnite merki
^len 73
(1)Celta na vospitnite merki, na kaznata i na alternativnite merki e so davawe za{tita i
pomo{ na maloletnite storiteli na krivi~ni dela, so vr{ewe nadzor nad niv, so nivno
stru~no osposobuvawe i so razvivawe na nivnata li~na odgovornost, da se obezbedi
nivnoto vospituvawe, prevospituvawe i pravilen razvoj.

23
(2)Celta na maloletni~kiot zatvor e vr{ewe zasileno vlijanie vrz maloletnite storiteli vo
idnina da ne vr{at krivi~ni dela, kako i vrz drugi maloletnici da ne vr{at krivi~ni dela.

2. Vospitni merki
Vidovi vospiitni merki
^len 74
(1)Na maloletni storiteli na krivi~ni dela mo`e da im se izre~at slednive vospitni merki:
disciplinski merki: ukor ili upatuvawe vo disciplinski centar za maloletnici, merki na
zasilen nadzor: od strana na roditelite, posvoitelot ili staratelot, vo drugo semejstvo ili od
strana na socijalen organ i zavodski merki: upatuvawe vo vospitna ustanova i vo
vospitno-popraven dom .
(2) Disciplinski merki se izrekuvaat sprema maloletnik koga ne postoi potreba od
potrajni merki na vospituvawe, a osobeno ako storil krivi~no delo od nepromislenost ili
lekomislenost.
(3) Merki na zasilen nadzor se izrekuvaat sprema maloletnik koga postoi potreba od
potrajni merki na vospituvawe, prevospituvawe ili lekuvawe so soodveten nadzor, a ne e
potrebno negovo celosno odvojuvawe od dotoga{nata sredina.
(4) Zavodski merki se izrekuvaat sprema maloletnik koga postoi potreba od potrajni
merki na vospituvawe, prevospituvawe ili lekuvawe i negovo celosno odvojuvawe od
dotoga{nata sredina.
Ovie merki ne mo`e da traat podolgo od pet godini.

Izbor na vospitnata merka

^len 75
Pri izborot na vospitnata merka sudot }e ja zeme predvid vozrasta na maloletnikot,
stepenot na negovata du{evna razvienost, negovite psihi~ki svojstva, naklonetostite,
pobudite od koi go storil deloto, dosega{noto vospituvawe, sredinata i prilikite vo koi
`iveel, te`inata na deloto, dali sprema nego porano bila izre~ena vospitna merka ili kazna
maloletni~ki zatvor i site drugi okolnosti {to vlijaat vrz odreduvaweto na vidot na
merkata zaradi postignuvawe na nejzinata cel opredelena so zakon.
Ukor
^len 76
(1)Ukor se izrekuva ako e dostatno i samo prekoruvawe na maloletnikot za storenoto
krivi~no delo.
(2)Pri izrekuvaweto na ukorot na maloletnikot }e mu se uka`e na {tetnosta od negovata
postapka i }e se predupredi deka vo slu~aj na povtorno izvr{uvawe krivi~no delo sprema
nego mo`e da bide izre~ena druga krivi~na sankcija.

Upatuvawe vo disciplinski centar za maloletnici

^len 77
(1)Sudot }e ja izre~e merkata upatuvawe vo disciplinski centar za maloletnici koga e
potrebno so soodvetni kratkotrajni merki da se izvr{i vlijanie vrz li~nosta i povedenieto
na maloletnikot.
(2)Maloletnihot na kogo mu e izre~ena ovaa merka sudot mo`e da go upati vo
disciplinski centar:
24
1) na opredelen broj ~asovi vo prazni~ni denovi i toa najmnogu vo ~etiri prazni~ni
denovi ednopodrugo,
2) na opredelen broj ~asovi vo tekot na denot, no najmnogu eden mesec i
3)na neprekinat prestoj za opredelen broj denovi, no ne pove}e od 20 dena.
(3)Pri izrekuvaweto na ovaa merka sudot }e vodi smetka za toa so nejzinoto izvr{uvawe
maloletnikot da ne izostane od redovnata nastava ili od rabotata.
(4)Vo disciplinskiot centar maloletnikot }e raboti raboti {to odgovaraat na negovata
fizi~ka sila.
(5)Koga }e izre~e upatuvawe vo disciplinski centar, sudot mo`e da opredeli po
izvr{uvaweto na ovaa merka maloletnikot da se stavi pod zasilen nadzor na socijalniot
organ.

Zasilen nadzor od strana na roditelite,posvoitelot ili staratelot

^len 78
(1)Sudot }e izre~e merka na zasilen nadzor od strana na roditelite, posvoitelot ili
staratelot ako roditelite, posvoitelot ili staratelot propu{tile a se vo mo`nost da vr{at
takov nadzor nad maloletnikot.
(2)Koga sudot }e ja izre~e ovaa merka }e im nalo`i na roditelite, posvoitelot ili na
staratelot odredeni dol`nosti vo pogled na merkite {to treba da se prezemat za
vospituvawe na maloletnikot, za negovo lekuvawe i za otstranuvawe na {tetnite vlijanija
vrz nego, a mo`e da im dade potrebni upatstva.
(3)Pri izrekuvaweto na ovaa merka sudot mo`e da opredeli socijalen organ da go proveri
nejzinoto izvr{uvawe i da mu uka`uva pomo{ na roditelot, posvoitelot ili staratelot.
Sudot dopolnitelno }e odlu~i za prestanok na ova proveruvawe so toa {to toa ne mo`e da
trae pomalku od edna godina nitu podolgo od tri godini.

Zasilen nadzor vo drugo semejstvo

^len 79
(1)Ako roditelite, posvoitelot ili staratelot na maloletnikot ne se vo mo`nost da vr{at
nadzor nad nego ili ako toa osnovano ne mo`e da se o~ekuva od niv maloletnikot }e mu
se predade na drugo semejstvo koe saka da go primi i koe ima mo`nost da vr{i zasilen
nadzor nad nego.
(2)Izvr{uvaweto na ovaa merka }e se zapre koga roditelite, posvoitelot ili staratelot na
maloletnikot }e se zdobijat so mo`nost da vr{at zasilen nadzor nad nego ili koga spored
rezultatngge na vospituvaweto i prevospituvaweto }e prestane potrebata od zasilen
nadzor.
(3)Pri izrekuvaweto na ovaa merka sudot }e opredeli socijalniot organ za vremetraeweto
da go proveruva nejzinoto izvr{uvawe i da mu uka`uva potrebna pomo{ na semejstvoto
na koe{to mu e predaden maloletnikot.

Zasilen nadzor od strana na socijalniot organ

^len 80
(1)Ako roditelite, posvoetelot ili staratelot ne se vo mo`nost da vr{at zasilen nadzor nad
maloletnikot, a ne postojat uslovi za predavawe na maloletnikot na drugo semejstvo
zaradi vr{ewe vakov nadzor, maloletnikot }e se stavi pod nadzor na socijalniot organ.

25
(2)Sudot dopolnitelno }e odlu~i merkata da prestane, so toa {to nejzinoto traewe ne mo`e
da bide pokratko od edna ni podolgo od tri godini. Za vremetraeweto na merkata
maloletnikot i natamu ostanuva da `ivee kaj svoite roditeli, posvoitelot ili drugi lica {to
go izdr`uvaat, a zasileniot nadzor vrz nego go vr{i socijalniot organ.
(3)Socijalniot organ se gri`i za {koluvaweto na maloletnikot, za negovoto vrabotuvawe,
za izdvojuvaweto od sredinata {to {tetno vlijae vrz nego, za potrebnoto lekuvawe i za
sreduvaweto na prilikite vo koi `ivee.

Posebni obvrski koi merkata zasilen nadzor

^len 81
(1)Pri izrekuvaweto na nekoja od vospitnite merki na zasilen nadzor od ~lenovite 78, 79
i 80, sudot mo`e na maloletnikot da mu odredi edna ili pove}e posebni obvrski ako toa e
potrebno za pouspe{no izvr{uvawe na izre~enata merka.
(2)Sudot mo`e na maloletnikot da mu gi odredi osobeno ovie obvrski:
1) da mu se izvini li~no na o{tetenoto lice,
2) da ja popravi ili nadomesti {tetata predizvikana so krivi~noto delo,
3) redovno da go posetuva u~ili{teto,
4) da ne izostanuva od rabotnoto mesto,
5) da se osposobi za rabota {to odgovara na negovite sposobnosti, naklonetosti i fizi~ka
sila,
6) da prifati rabota,
7)zabrana na upotreba alkoholni pijalaci, droga i drugi psihotropni supstancii,
8)da se vozdr`i od posetuvawe na odredeni lokali odnosno, odredeni priredbi,
9) da posetuva soodvetna zdravstvena ustanova ili sovetuvali{te,
10) polezno da go koristi slobodnoto vreme,
11) da ne kontaktira so lica koi {tetno vlijaat vrz negovata li~nost,
12) da se podvrgne na psihofizi~ko lekuvawe,
13) da se podlo`i, ostru~i i prekvalifikuva zaradi zadr`uvawe na rabotnoto mesto {to go
zazema ili za sozdavawe pretpostavki za vrabotuvawe i
14) da ovozmo`i uvid i da prifati soveti vo vrska so rasporeduvaweto i tro{eweto na
platata i drugite prihodi {to gi ostvaruva.
(3)Sudot mo`e, po predlog od socijalniot organ, da gi izmeni ili ukine posebnite obvrski
{to gi odredil.
(4)Pri odreduvaweto na obvrskite od stav 2, sudot posebno }e im uka`e na maloletnikot i
negovite roditeli, posvoitelot, odnosno staratelot, deka vo slu~aj na nivno neispolnuvawe
izre~enata merka na zasilen nadzor mo`e da bide zameneta so druga vospitna merka.
Upatuvawe vo vospitna ustanova
^len 82
(1)Sudot }e go upati vo vospitna ustanova maloletnikot vrz koj treba da se obezbedi
postojan nadzor od strana na stru~ni lica (so stru~na i {kolska podgotovka za
vospituva~i) zaradi vospituvawe, prevospituvawe i potpolno negovo odvojuvawe od
dotoga{nata sredina.
(2)Vo vospitna ustanova maloletnikot ostanuva najmalku {est meseci, a najmnogu tri
godini. Sudot ne go opredeluva traeweto na ovaa merka pri nejzinoto izrekuvawe, tuku
za toa dopolnitelno odlu~uva (~len 84 stav 2).
Upatuvawe vo vospitno-popraven dom
26
 ^len 83
(1)Maloletnikot sprema koj treba da se primenat potrajni i zasileni merki za vospituvawe
i prevospituvawe i negovo celosno odvojuvawe od dotoga{nata sredina, sudot }e go
upati vo vospitno-popraven dom.
(2)Pri odlu~uvaweto dali }e ja izre~e ovaa merka sudot posebno }e ja zeme predvid
te`inata i prirodata na storenoto delo i okolnosta dali sprema maloletnikot porano bile
izrekuvani vospitni merki ili kazna maloletni~ki zatvor.
(3)Vo vospitno-popraven dom maloletnikot ostanuva najmalku edna godina, a najmnogu
pet godini. Sudot ne go odreduva traeweto na ovaa merka pri nejzinoto izrekuvawe, tuku
za toa dopolnitelno odlu~uva (~len 84 stav 2).
(4)Sudot ja preispituva potrebata od prestojot vo vospitno-popravniot dom sekoja godina.
Zapirawe od izvr{uvawe i izmena na odlukata za vospitnite merki
^len 84
(1)Koga, po donesuvaweto na odlukata so koja e izre~ena merka na zasilen nadzor ili
zavodska merka, }e se pojavat okolnosti {to ne postoele vo vremeto na donesuvaweto na
odlukata ili za niv ne se znaelo, a se od vlijanie vrz donesuvaweto na odlukata,
izvr{uvaweto na izre~enata merka mo`e da se zapre ili da se zameni so druga merka na
zasilen nadzor ili so zavodska merka.
(2)Nadvor od slu~aite od stav 1, dokolku za oddelni merki ne e poinaku predvideno,
izvr{uvaweto na merkata na zasilen nadzor ili na zavodskata merka, so ogled na
postignatiot uspeh vo vospituvaweto i prevospituvaweto, mo`e da se zapre, a mo`e da se
zameni i so druga takva merka, so slednive ograni~uvawa:
1)merkata upatuvawe vo vospitna ustanova ne mo`e da se zapre od izvr{uvawe pred
istekot na rokot od {est meseci, a do istekot na ovoj rok mo`e da se zameni samo so
upatuvawe na maloletnikot vo vospitno-popraven dom i
2)merkata upatuvawe vo vospitno-popraven dom ne mo`e da se zapre od izvr{uvawe
pred istekot na rokot od edna godina.

Povtorno odlu~uvawe za vospitnite merki

^len 85
(1)Ako od pravosilnosta ia odlukata so koja e izre~ena merka na zasilen nadzor ili
zavodska merka pominalo pove}e od edna godina, a izvr{uvaweto ne zapo~nalo, sudot
povtorno }e odlu~i za potrebata od nejzinoto izvr{uvawe. Pritoa sudot mo`e da odlu~i
porano izre~enata merka da se izvr{i, da ne se izvr{i ili da se zameni so nekoja druga
merka.
(2)Merkata upatuvaqe vo disciplinski centar za maloletnici nema da se izvr{i dokolku od
pravosilnosta na odlukata so koja e izre~ena ovaa merka izminale pove}e od {est meseci,
a nejzinoto izvr{uvawe ne zapo~nalo.

3. Kaznuvawe va maloletnici
Kaznuvawe na postari maloletnici
^len 86
Mo`e da se kazni samo krivi~no odgovoren postar maloletnik koj storil krivi~no delo za
koe so zakon e propi{ana kazna pote{ka od pet godini zatvor, a poradi te{kite posledici
od deloto i visokiot stepen na krivi~nata odgovornost ne bi bilo opravdano da se izre~e
vospitna merka.
27
 Maloletni~ki zatvor
^len 87
(1)Maloletni~kiot zatvor ne mo`e da bide pokratok od edna nitu podolg od deset godini,
a se izrekuva na polni godini ili na polovina godina.
(2)Pri odmeruvaweto na kaznata na postar maloletnik za opredeleno krivi~no delo, sudot
ne mo`e da izre~e maloletni~ki zatvor vo traewe podolgo od propi{anata kazna ~atvor za
toa delo, no sudot ne e vrzan za najmalata propi{ana mera na taa kazna.
Odmeruvawe na kaznata maloletni~ki zatvor
^len 88
Pri odmeruvaweto na kaznata maloletni~ki zatvor, sudot }e gi zeme predvid site
okolnosti {ts vlijaat kaznata da bide pogolema ili pomala (~len 39) posebno vodej}i
smetka za stepenot na du{evnata razvienost na maloletnikot i za vremeto potrebno za
negovoto vospituvawe, prevospituvawe i stru~no osposobuvawe.
Izrekuvawe na vospitni merki i maloletni~ki zatvor za krivi~ni dela vo stek
^len 89
(1)Za krivi~ni dela vo stek sudot mu izrekuva na maloletnik samo edna vospitna merka
ili samo kazna maloletni~ki zatvor koga postojat zakonski uslovi za izrekuvawe na taa
kazna i koga sudot }e najde deka treba da se izre~e.
(2)Sudot }e postapi spored stav 1 i koga po izre~enata vospitna merka, odnosno
maloletni~ki zatvor, utvrdi deka maloletnikot pred ili po nivnoto izrekuvawe storil nekoe
krivi~no delo.
(3)Ako postar maloletnik stori pove}e krivi~ni dela vo stek, a sudot najde deka za sekoe
oddelno krivi~no delo treba da se izre~e kazna maloletni~ki zatvor, kaznata }e mu ja
odmeri spored slobodna ocena vo ramkite na najgolemata zakonska merka na kaznata
maloletni~ki zatvor.
(4)Sudot }e postapi spored stav 3 i vo slu~aj ako po izre~enata kazna utvrdi deka
maloletnikot pred ili po nejzinoto izrekuvawe storil krivi~no delo.

Dejstvo na kaznata vrz vospitnite merki

^len 90
(1)Ako za vremetraeweto na vospitnata merka sudot izre~e kazna maloletni~ki zatvor,
vospitnata merka prestanuva so zapo~nuvaweto na izdr`uvaweto na ovaa kazna.
(2)Ako za vreme na traeweto na vospitnata merka, sudot mu izre~e na pomlado
polnoletno lice kazna maloletni~ki zatvor ili zatvor najmalku edna godina, vospitnata
merka prestanuva so zapo~nuvaweto na izdr`uvaweto na kaznata. Ako izre~enata kazna
zatvor e od pokratko vremetraewe, sudot vo presudata }e odlu~i dali po izdr`anata
kazna }e prodol`i izvr{uvaweto na vospitnata merka ili }e ja ukine.
4. Primena na alternativnite merki
Uslovno prekinuvawe na vodenwe na krivi~nata postapka i op{tokorisna rabota
^len 91-a
(1)Sudot mo`e da odlu~i uslovno da ja prekine krivi~nata postapka za krivi~no delo za
koe e propi{ana pari~na kazna ili kazna zatvor do tri godini, ako maloletnikot izrazil
kaewe za izvr{enoto delo, gi otstranil posledicite na deloto, ja nadomestil {tetata i se
pomiril so o{teteniot, koj e soglasen so prekinuvaweto na vodewe postapkata, pod uslov
vo rok od dve godini maloletnikot da ne stori isto takvo ili pote{ko krivi~no delo.

28
(2)Sudot mo`e da izre~e merka na op{tokorisna rabota vo traewe od pet do sto ~asa koga
e potrebno so ovaa merka da se izvr{i vlijanie vrz li~nosta i povedenieto na maloletnikot.
Ako maloletnikot ne gi ispolnuva ili neuredno gi ispolnuva nalo`enite rabotni obvrski,
sudot }e ja zameni ovaa merka so merkata upatuvawe vo disciplinski centar za
maloletnici, pod uslovite predvideni za primena na taa merka.

Zastarenost na izvr{uvaweto na kaznata maloletni~ki zatvor

^len 91
Kaznata maloletni~ki zatvor ne mo`e da se izvr{i ako pominale:
1) deset godini od osudata na maloletni~ki zatvor nad pet godini,
2) pet godini od osudata na maloletni~ki zatvor nad tri godini i
3) tri godini od osudata na maloletni~ki zatvor do tri godini.
5. Izrekuvawe na krivi~ni sankcii na polnoletni lica za dela koi gi storile kako
maloletnici .

5. Primena na merki za bezbednost sprema maloletnici

Uslovi za izrekuvawe
^len 92
(1)Sprema maloletnici, pod uslovite predvideni so zakon, kon vospitna merka ili
maloletni~ki zatvor, mo`e da se izre~e nekoja od slednive merki za bezbednost:
zadol`itelno psihijatrisko lekuvawe i ~uvawe vo zdravstvena ustanova i zadol`itelno
lekuvawe na alkoholi~ari i narkomani.
(2)Sprema nepresmetliv maloleten storitel na krivi~no delo, pod uslovite predvideni so
zakon, mo`e da se izre~e merkata na bezbednost zadol`itelno psihijatrisko lekuvawe i
~uvanwe vo zdravstvena ustanova i zadol`itelno lekuvawe na alkoholi~ari i narkomani
bez izrekuvawe na vospitna merka ili kazna maloletni~ki zatvor. Kon ovie merki sudot
mo`e da odredi i zabrana na upravuvawe so motorno vozilo, koja trae dodeka trae
primenata na merkite (~len 62 stav 3).
6.Izrekuvawe na krivi~ni sankcii na polnoletni lica
koi delata gi storile kako maloletnici
^len 93
(1)Na polnoletno lice koe napolnilo 21 godina ne mo`e da mu se sudi za krivi~no delo
koe go izvr{ilo kako pomlad maloletnik.
(2)Ako polnoletno lice vo vreme na sudeweto ne napolnilo 21 godina mo`e da mu se sudi
samo za krivi~ni dela za koi e propi{ana kazna pote{ka od pet godini zatvor. Na vakvo
lice, sudot mo`e da mu izre~e samo soodvetna zavodska vospitna merka. Pri ocenata dali
}e ja izre~e ovaa merka, sudot }e gi zeme predvid site okolnosti na slu~ajot, a osobeno
te`inata na storenoto delo, vremeto {to pominalo od negovoto izvr{uvawe, povedenieto
na storitelot i celta na ovaa vospitna merka.
(3)Na polnoletno lice za krivi~no delo koe go izvr{ilo kako postar maloletnik mo`e da
mu se izre~e soodvetna zavodska vjospitna merka, a pod uslovite od ~len 87 kazna
maloletni~ki zatvor. Pri ocenata dali i koja od ovie sankcii }e izre~e, sudot }e gi zeme
predvid site okolnosti na slu~ajot, a osobeno te`inata na storenoto delo, vremeto {to

29
pominalo od negovoto izvr{uvawe, povedenieto na storitelot, kako i celta {to treba da se
postigne so ovie sankcii.
(4)Po isklu~ok od odredbata na stav 3, na polnoletno lice koe vo vreme na sudeweto
napolnilo 21 godina, sudot mo`e namesto maloletni~ki zatvor, da mu izre~e zatvor ili
uslovna osuda. Kaznata zatvor izre~ena vo ovoj slu~aj vo odnos na rehabilitacijata,
bri{eweto na osudata i pravnite posledici od osudata, ima isto pravno dejstvo kako i
kaznata maloletni~ki zatvor.

Izrekuvawe na vospitni merki na pomladi polnoletni lica

^len 94
(1)Na storitel koj kako polnoleten izvr{il krivi~no delo, a vo vremeto na sudeweto ne
napolnil 21 godina, sudot mo`e da mu izre~e soodvetna merka na zasilen nadzor ili
zavodska merka, ako so ogled na negovata li~nost i okolnostite pod koi e storeno deloto,
mo`e da se o~ekuva deka i so vospitnata merka }e se postigne celta {to bi se ostvarila so
izrekuvaweto na kaznata.
(2)Na pomlado polnoletno lice na koe mu e izre~ena vospitna merka sudot, pod uslovite
predvideni so ovoj zakon, mo`e da mu gi izre~e site merki na bezbednost.
(3)Izre~enata vospitna merka mo`e da trae najmnogu do napolnetata 23 godina na
storitelot.

7.Evidencija na vospitnite merki i dejstvo na vospitnite merki i na kaznata maloletni~ki

zatvor
Evidencija na izre~enite vospitni merki
^len 95
(1)Evidencija na izre~enige vospitni merki vodi sudot nadle`en spored mestoto na ra|
aweto.
(2)Za maloletni lica rodeni vo stranstvo ili so nepoznato mesto na ra|awe se ustrojuva
centralen registar {to go vodi sud opredelen so zakon.
(3)Podatoci za izre~enite vospitni merki mo`e da mu se dadat samo na sudot, na javniot
obvinitel i na ustanovite {to se zanimavaat so za{tita na maloletnicite, vo vrska so nova
krivi~na postapka {to se vodi sprema maloletnikot.
Dejstvo na vospitnite merki i na kaznata maloletni~ki zatvor
^len 96
Vospitnite merki i kaznata maloletni~kiot zatvor ne povlekuvaat pravni posledici {to se
sostojat vo zabrana na steknuvawe na opredeleni prava (~len 102 stav 2).

Glava {esta-a
KAZNUVAWE NA PRAVNO LICE
Vidovi kazni
^len 96-a
(1)Za krivi~ni dela na pravni lica mo`e da se izre~at slednive kazni:
1) pari~na kazna;
2) privremena zabrana za vr{ewe oddelna dejnost;
3) trajna zabrana za vr{ewe oddelna dejnost i
4) prestanok na pravnoto lice.

30
(2)Pari~nata kazna se izrekuva vo iznos koj ne mo`e da bide pomal od 100.000 denari,
nitu pogolem od 30 miliona denari. Za krivi~ni dela storeni od koristoqubie ili za
krivi~ni dela so koi se predizvikuva pogolema imotna {teta, mo`e da se propi{e pari~na
kazna do dvojniot iznos od maksimumot na ovaa kazna ili vo srazmer so visinata na
pri~inetata {teta ili pribavenata korist, no najmnogu do dvaesetkraten iznos.
(3)Privremena zabrana za vr{ewe odcelna dejnost vo traewe od edna do tri godini se
izrekuva zaedno so pari~nata kazna, ako pri vr{ewe na dejnosta na pravnoto lice e
izvr{eno krivi~no delo za koe za fizi~ko lice e propi{ana pari~na kazna ili kazna zatvor
do tri godini, a od na~inot na izvr{uvawe na deloto proizleguva opasnosta od povtorno
vr{ewe na takvo ili sli~no delo.
(4)Trajna zabrana za vr{ewe oddelna dejnost, od dejnostite {to gi vr{i pravnoto lice se
izrekuva zaedno so pari~na kazna, ako e izvr{eno delo za koe za fizi~ko lice e propi{ana
kazna zatvor od najmalku tri godini, a od na~inot na izvr{uvawe na deloto proizleguva
opasnost od povtorno vr{ewe na takvo ili sli~no delo. Ovaa kazna sudot }e ja izre~e i
koga e izvr{eno krivi~no delo po prethodna osuda so koja na pravnoto lice mu e izre~ena
privremena zabrana za vr{ewe dejnost.
(5)Kaznata prestanok na pravnoto lice se izrekuva zaedno so pari~nata kazna, ako e
izvr{eno delo za koe za fizi~ko lice e propi{ana kazna zatvor od najmalku pet godini, a
od na~inot na izvr{uvaweto na deloto proizleguva opasnost od povtorno vr{ewe na takvo
ili sli~no delo. Ovaa kazna sudot }e ja izre~e i koga e izvr{eno krivi~no delo po
prethodna osuda so koja na pravnoto lice mu e izre~ena trajna zabrana za vr{ewe
dejnost.
(6)Kaznata privremena ili trajna zabrana za vr{ewe dejnost i prestanok na pravnoto lice
ne mo`e da se izre~e na pravno lice osnovano so zakon, kako i na politi~ka partija. Vrz
osnova na pravosilna presuda so koja e izre~ena kaznata prestanok na pravnoto lice,
nadle`niot sud pokrenuva so zakon utvrdena postapka za likvidacija na pravnoto lice vo
rok od 30 dena od denot na pravosilnosta na presudata.
(7)Pravnoto lice nad koe e otvoren ste~aj, }e se kazni za krivi~ni dela storeni pred
otvoraweto na ste~ajnata postapka.

Odmeruvawe na kaznata
^len 96-b
(1)Pri odmeruvawe na kaznata sudot }e go zeme predvid bilansot na sostojbite i bilansot
na uspehot na pravnoto lice, vidot na dejnosta i prirodata i te`inata na izvr{enoto delo.
(2)Ako sudot utvrdi pari~na kazna za dve ili pove}e dela vo stek, edinstvenata kazna ne
mo`e da go dostigne zbirot na poedine~no utvrdenite kazni, nitu da go nadminuva
zakonskiot maksimum na kaznata propi{ana za pravnoto lice.
Izvr{uvawe na pari~nata kazna
^len 96-v
(1)Ako osudenoto pravno lice ne ja plati pari~nata kazna vo rok opredelen od sudot, koj
ne mo`e da bide pokratok od 15 dena nitu podolg od 30 dena od denot na pravosilnosta
na presudata, sudot }e naredi prisilno izvr{uvawe.
(2)Ako pari~nata kazna ne mo`e da se izvr{i od imotot na pravnoto lice, poradi toa {to
pravnoto lice nema takov imot ili prestanalo da postoi pred izvr{uvawe na kaznata,
kaznata }e se izvr{i od imotot na osnova~ot ili osnova~ite na pravnoto lice, srazmerno

31
na vlo`enite udeli, odnosno kaj trgovskoto dru{tvo od imotot na akcionerite, odnosno
sodru`nicite srazmerno na nivnite udeli.
(3)Pari~nata kazna na stranski pravni lica se izvr{uva od imotot konfiskuvan vo
Republika Makedonija ili, so primena na me|unaroden dogovor, od imotot vo stranstvo.
Uslovna osuda
^len 96-g
(1)Sudot mo`e da odredi uslovno odlagawe na izvr{uvawe, za vreme od edna do tri
godini, na pari~nata kazna i zabranata za vr{ewe dejnost, koga e izvr{eno krivi~no delo
za koe e propi{ana pari~na kazna ili kazna zatvor do tri godini, ako pravnoto lice go
deponira iznosot na izre~enata pari~na kazna vo sudot i garantira deka nema da bide
izvr{eno krivi~no delo vo rokot na proveruvaweto.
(2)Ako vo rokot na proveruvaweto e izvr{eno novo krivi~no delo ili e otrkieno porano
storeno krivi~no delo na pravnoto lice, kaznata se izvr{uva.
Konfiskacija na imot, imotna korist i odzemawe na predmeti
^len 96-d
(1)Na konfiskuvaniot imot i imotna korist pribaveni so krivi~no delo na pravno lice
soodvetno se primenuvaat odredbite od ~lenovite 98 do 100 na ovoj zakonik.
(2)Ako od pravnoto lice ne mo`e da se konfiskuva imot ili imotna korist poradi toa {to
prestanalo da postoi pred izvr{uvawe na konfiskacijata, osnova~ot ili osnova~ite na
pravnoto lice, odnosno kaj trgovskoto dru{tvo, akcionerite ili sodru`nicite solidarno }e se
obvrzat da platat pari~en iznos {to odgovara na pribavenata imotna korist.
(3)Na odzemaweto predmeti od pravnoto lice soodvetno se primenuvaat odredbite od
~lenot 101-a na ovoj zakonik.
Posebni odredbi za zastarenost na
krivi~no gonewe i izvr{uvawe na kaznata
^len 96-|
(1)Krivi~noto gonewe na pravnoto lice ne mo`e da se prezeme koga }e pominat pet
godini od izvr{uvaweto na krivi~noto delo.
(2)Zastaruvaweto na izvr{uvaweto na pari~nata kazna, nastapuva koga }e pominat tri
godini od denot na pravosilnosta na presudata so koe e izre~ena.
(3)Zastaruvaweto na izvr{uvaweto na kaznata privremena zabrana za vr{ewe oddelna
dejnost, nastapuva koga }e pomine vremeto za koe e izre~ena taa kazna.
(4)Zastaruvaweto na izvr{uvaweto na kaznata trajna zabrana za vr{ewe oddelna dejnost,
nastapuva koga }e pominat pet godini od denot na pravosilnosta na presudata za koe e
izre~ena taa kazna.
(5)Zastaruvaweto na izvr{uvaweto na kaznata prestanok na pravnoto lice, nastapuva
koga }e pominat deset godini od denot na pravosilnosta na presudata so koe e izre~ena
taa kazna.

Glava sedma
KONFISKACIJA NA IMOT I IMOTNA KORIST I ODZEMAWE NA PREDMETI
1. Konfiskacija na imot i imotna korist
Osnova za konfiskacija
^len 97
32
(1)Nikoj ne mo`e da ja zadr`i posrednata ili neposrednata imotna korist pribavena so
krivi~no delo.
(2)Imotnata korist od stav 1 }e se konfiskuva so sudskata odluka so koja e utvrdeno
izvr{uvaweto na krivi~noto delo pod uslovite predvideni so ovoj zakonik.
(3)Odluka za konfiskacija sudot }e donese vo postapka opredelena so zakon i koga od
fakti~ki ili pravni pre~ki ne e mo`no vodewe na krivi~na postapka sprema storitelot na
krivi~noto delo.
(4)Pod uslovi opredeleni so ratifikuvan me|unaroden dogovor, konfiskuvaniot imot mo`e
da bide vraten na druga dr`ava.
Na~in na konfiskacija
^len 98
(1)Od storitelot }e se konfiskuva imotnata korist pribavena so krivi~noto delo {to se
sostoi vo pari, podvi`ni ili nedvi`ni predmeti od vrednost, kako i sekoja druga
sopstvenost, imot ili aktiva, materijapni ili nematerijalni prava, a ako nivnata
konfiskacija ne e mo`na na storitelot }e mu se konfiskuva drug imot {to odgovara na
pribavenata imotna korist.
(2)Imotnata korist se konfiskuva i od treti lica na koi e prenesena bez soodveten
nadomestok, ako ne znaele, a mo`ele ili bile dol`ni da znaat deka e pribavena so krivi~no
delo.
Predmetite {to se proglaseni za kulturno nasledstvo i prirodni retkosti, kako i onie za koi
o{teteniot e li~no vrzan, se konfiskuvaat od treti lica, bez ogled na toa {to ne znaele ili
ne mo`ele nitu bile dol`ni da znaat deka se pribaveni so krivi~no delo i bez ogled na toa
dali istite im bile preneseni so soodveten nadomest.
(4)Konfiskuvanoto mu se vra}a na o{teteniot, a ako nema o{teten, stanuva sopstvenost
na dr`avata.
(5)Ako na o{teteniot vo krivi~nata postapka mu e dosudeno imotno-pravno barawe,
sudot }e izre~e konfiskacija na imotnata korist dokolku toa go preminuva iznosot na ova
barawe.
Za{tita na o{teteniot
^len 99
(1)O{teteniot koj vo krivi~nata postapka vo odnos na svoeto imotno-pravno barawe e
upaten na spor mo`e da bara da se namiri od iznosot na plenetata vrednost, ako povede
spor vo rok od {est meseci od denot na pravosilnosta na odlukata so koja e upaten na
spor i ako vo rok od tri meseci od denot na pravosilnosta na odlukata so koja e utvrdeno
negovoto barawe pobara namiruvawe na konfiskuvanata vrednost.
(2)O{teteniot koj vo krivi~nata postapka ne prijavil imotno-pravno barawe mo`e da bara
namiruvawe na konfiskuvanata vrednost ako zaradi utvrduvawe na svoeto barawe povel
spor vo rok od tri meseci od denot na uznavaweto za presudata so koja se konfiskuva
imotnata korist, a najdocna vo rok od dve godini od pravosilnosta na odlukata za
konfiskacija na imotnata korist i ako vo rok od tri meseci od denot na pravosilnosta na
odlukata so koja e utvrdeno negovoto barawe pobara namiruvawe na konfiskuvanata
vrednost.
Konfiskuvawe od pravno lice
^len 100
Ako so krivi~noto delo na storitelot e pribavena imotna korist za pravno lice, korista }e
se konfiskuva od nego.
33
 2. Odzemawe predmeti
Uslovi za odzemawe na predmeti
^len 100-a
(1)Nikoj ne mo`e da gi zadr`i ili prisvoi predmetite {to nastanale od izvr{uvawe na
krivi~noto delo.
(2)Od storitelot na krivi~noto delo }e se odzemat i predmetite {to bile nameneti ili se
upotrebeni za izvr{uvawe na krivi~noto delo bez ogled dali se negova sopstvenost ili
sopstvenost na treto lice ako toa go baraat interesite na op{tata bezbednost, zdravjeto na
lu|eto ili pri~inite na moralot.
(3)Predmetite {to se upotrebeni ili bile nameneti za izvr{uvawe na krivi~noto delo mo`e
da se odzemat ako postoi opasnost povtorno da bidat upotrebeni za izvr{uvawe na
krivi~no delo. Nema da se odzemat predmeti {to se vo sopstvenost na treto lice, osven
ako toa znaelo ili mo`elo i bilo dol`no da znae deka se upotrebeni ili bile nameneti za
izvr{uvawe na krivi~noto delo.
(4)Sudot }e donese odluka za odzemawe na predmeti vo postapka opredelena so zakon i
koga od fakti~ki ili pravni pre~ki ne e mo`no vodewe na krivi~na postapka sprema
storitelot na krivi~noto delo.
(5)So primena na ovaa merka ne se zasega vo pravoto na treti lica za nadomestok na
{tetata od storitelot na krivi~noto delo.
(6)Pod uslovi opredeleni so ratifikuvan me|unaroden dogovor, predmetite mo`at da bidat
vrateni na druga dr`ava.

PRAVNI POSLEDICI OD OSUDATA

Nastapuvawe na pravnite posledici od osudata
^len 101
(1) Pravnite posledici od osudata {to se nadovrzuvaat na osudite za opredeleni krivi~ni
dela, mo`e da nastapat samo koga za krivi~noto delo na storitelot mu e izre~ena kazna
zatvor.
(2)Pravni posledici mo`at da se predvidat samo so zakon i nastapuvaat po sila na zakonot
so koj se predvideni.

Po~etok i traewe na pravnite posledici od osudata

^len 102
(1)Pravnite posledici od osudata nastapuvaat so denot na pravosilnosta na presudata.
(2)Pravnite posledici od osudata {to se sostojat vo zabrana na steknuvawe na opredeleni
prava traat najdolgo deset godini od denot na izdr`anata, prostenata ili zastarenata kazna.
(3)So bri{ewe na osudata prestanuvaat pravnite posledici od osudata.

REHABILITACIJA
Rehabilitacija
^len 103
(1)Rehabilitacijata na osudeno lice mo`e da nastapi po sila na zakon (zakonska
rehabilitacija) ili vrz osnova na sudska odluka (sudska rehabilitacija).
34
(2)Rehabilitacijata zna~i predvremen prestanok na kaznite {to se sostojat vo zabrani i na
kaznata proteruvawe stranec od zemjata i pravnite posledici od osudata i bri{ewe na
osudata od kaznenata evidencija.
(3)Rehabilitiranoto lice se smeta za neosuduvano, a podatocite za bri{anata osuda ne se
davaat nikomu.
(4)So rehabilitacijata ne se giba vo pravata na treti lica koi se zasnovaat vrz osudata.
Zakonska rehabilitacija
^len 104
(1)Osudata za izre~enata alternativna merka osven uslovna osuda i osudata so koja
storitelot na krivi~noto delo e osloboden od kazna se bri{at od kaznenata evidencija ako
osudeniot vo rok od edna godina od denot na pravosilnosta na sudskata odluka ne stori
novo krivi~no delo.
(2)Uslovnata osuda se bri{e od kaznenata evidencija po edna godina otkako }e pomine
vremeto za proverka ako za toa vreme osudeniot ne stori novo krivi~no delo.
(3)Osudata na pari~na kazna i kaznata zabrana na upravuvawe so motorno vozilo,
izre~ena kako edinstvena kazna, se bri{e od kaznenata evidencija koga }e pominat tri
godini od denot na izvr{enata, zastarenata ili prostenata kazna ako za toa vreme
osudeniot ne stori novo krivi~no delo.
(4)Osudite na zatvor do tri godini i na maloletni~ki zatvor se bri{at od kaznenata
evidencija koga }e pominat pet godini od denot na izdr`anata, zastarenata ili prostenata
kazna ako za toa vreme osudeniot ne stori novo krivi~no delo.
(5)Pove}e osudi na isto lice mo`at da se bri{at od kaznenata evidencija samo
istovremeno i toa ako postojat uslovi za bri{ewe na sekoja od tie osudi.

Sudska rehabilitacija
^len 105
(1)Po protekot na tri godini od denot na izdr`anata, zastarenata ili prostenata kazna sudot
mo`e da opredeli da prestanat pravnite posledici od osudata {to se odnesuvaat na zabrana
na steknuvawe na opredeleni prava.
(2)Po protekot na edna godina od denot na primenata na kaznata privremena zabrana za
vr{ewe oddelna dejnost na pravnoto lice, sudot mo`e da odlu~i zabranata da prestane.
(3)Po protekot na tri godini od denot na primenuvaweto na kaznite zabrana na vr{ewe na
profesija, dejnost ili dol`nost i zabrana za upravuvawe so motorno vozilo i vremeno
proteruvawe stranec od zemjata, kako i na kaznata trajna zabrana za vr{ewe dejnost na
pravnoto lice, sudot mo`e da odlu~i da prestanat.
(4)Pri odlu~uvaweto za rehabilitacija sudot }e go zeme predvid odnesuvaweto na
osudeniot po osudata, okolnosta dali ja nadomestil {tetata, dali ja vratil imotnata korist,
kako i drugi okolnosti od zna~ewe za ovaa odluka.
(5)Sudot mo`e, na molba na osudeniot da opredeli da se bri{e od kaznena evidencija
osudata na zatvor: nad tri godini do pet godini vo rok od pet godini; nad pet godini do
deset godini vo rok od deset godini; nad deset godini do 15 godini vo rok od 15 godini od
20 godini vo rok od 20 godini, od denot na izdr`anata, zastarenata ili prostenata kazna,
ako vo toa vreme osudeniot ne izvr{i novo krivi~no delo. Pri odlu~uvaweto za bri{eweto
35
na osudata, sudot }e vodi smetka za povedenieto na osudeniot po izdr`anata kazna, za
prirodata na krivi~noto delo i za drugite okolnosti {to mo`at da bidat od zna~ewe za
ocenata za opravdanosta na bri{eweto na osudata.

Kaznena evidencija
^len 106
(1)Kaznenata evidencija ja vodi prvostepeniot sud nadle`en spored mestoto na ra|awe na
osudeniot.
(2)Za licata rodeni vo stranstvo, ili za onie ~ie mesto na ra|awe e nepoznato kako i za
pravnite lica, kaznenata evidencija ja vodi sudot opredelen so zakon.
(3)Podatocite od kaznenata evidencija mo`e da mu se dadat na sudot i na javnoto
obvinitelstvo vo vrska so krivi~nata postapka {to se vodi protiv porano osudeniot i na
nadle`nite organi {to u~estvuvaat vo postapkata za davawe amnestija i pomiluvawe.
(4)Podatoci od kaznenata evidencija mo`at na obrazlo`eno barawe da im se dadat i na
dr`avni organi, pravni ili fizi~ki lica ako u{te traat opredeleni pravni posledici od osudata
ili kazni {to se sostojat vo zabrani ili ako za toa postoi opravdan interes zasnovan vrz
zakon.
(5)Nikoj nema pravo da bara od gra|anite da podnesuvaat dokazi za svojata osuduvanost
ili neosuduvanost.
(6)Na gra|anite po nivno barawe, mo`e da im se dadat podatoci za nivnata osuduvanost ili
neosuduvanost samo ako ovie podatoci im se potrebni zaradi ostvaruvawe na nivnite
prava vo stranstvo.

ZASTARENOST
Zastarenost na krivi~noto gonewe
^len 107
(1)Ako vo ovoj zakonik ne e poinaku opredeleno , krivi~noto gonewe ne mo`e da se
prezeme koga }e pominat:
1)30 godini od izvr{uvaweto na krivi~no delo za koe spored zakonot mo`e da se izre~e
kazna do`ivoten zatvor,
2)20 godini od izvr{uvaweto na krivi~no delo za koe spored zakonot mo`e da se izre~e
zatvor nad deset godini,
3)deset godini od izvr{uvaweto na krivi~no delo za koe spored zakonot mo`e da se
izre~e zatvor nad pet godini,
4)pet godini od izvr{uvaweto na krivi~no delo za koe spored zakonot mo`e da se izre~e
zatvor nad tri godini,
5)tri godini od izvr{uvaweto na krivi~no delo za koe spored zakonot mo`e da se izre~e
zatvor nad edna godina i
6)dve godini od izvr{uvaweto na krivi~no delo za koe spored zakonot mo`e da se izre~e
zatvor do edna godina ili pari~na kazna.
(2)Ako za krivi~noto dslo se propi{ani pove}e kazni, rokot na zastarenosta se opredeluva
spored najte{kata propi{ana kazna.

Tek i prekin na zastaruvaweto na krivi~noto gonewe

^len 108

36
(1)Zastaruvaweto na krivi~noto gonewe po~nuva od denot koga e storeno krivi~noto
delo.
(2)Zastaruvaweto ne te~e za vremeto za koe spored zakonot goneweto ne mo`e da
zapo~ne ili da prodol`i.
(3)Zastaruvaweto se prekinuva so sekoe procesno dejstvie {to se prezema zaradi gonewe
na storitelot poradi storenoto krivi~no delo.
(4)Zastaruvaweto se prekinuva i koga storitelot vo vremeto dodeka te~e rokot na
zastarenost }e stori, isto taka, te{ko ili pote{ko krivi~no delo.
(5)Za sekoj prekin zastaruvaweto po~nuva povtorno da te~e.
(6)Zastarenost na krivi~noto gonewe nastapuva vo sekoj slu~aj koga }e pomine dvapati
onolku vreme kolku {to spored zakonot se bara za zastarenost na krivi~noto gonewe.

Zastarenost na izvr{uvaweto na kaznata

^len 109
Ako so ovoj zakonik ne e poinaku opredeleno izre~enata kazna ne mo`e da se izvr{i
koga }e pominat:
1)30 godini od osuda na do`ivoten zatvor,
2)15 godini od osuda na zatvor nad deset godini,
3)deset godini od osuda na zatvor nad pet godini,
4)pet godini od osuda na zatvor nad tri godini,
5)tri godini od osuda na zatvor nad edna godina i
6)dve godini od osuda na zatvor do edna godina ili na pari~na kazna.

Zastarenost na izvr{uvaweto na sporednite kazni i na merkite na bezbednost,

alternativnite merki, konfiskacija na imotot i odzemawe na predmeti
^len 110
(1)Zastarenost na izvr{uvaweto na pari~na kazna kako sporedna kazna nastapuva
koga }e pominat dve godini od denot na pravosilnosta na presudata so koja e izre~ena taa
kazna.
(2)Zastarenost na izvr{uvaweto na merkite na bezbednost zadol`itelno psihijatrisko
lekuvawe i ~uvawe vo zdravstvena ustanova, zadol`itelno psihijatrisko lekuvawe na
sloboda i zadol`itelno lekuvawe na alkoholi~ari i narkomani nastapuva koga }e pominat
pet godiii od denot na pravosilnosta na odlukata, so koja se izre~eni tie merki.
(3)Zastarenost na izvr{uvaweto na kaznite zabrana na vr{ewe na profesija, dejnost ili
dol`nost, zabrana na upravuvawe so motorno vozilo i vremeno proteruvawe stranec od
zemjata, nastapuva koga }e pomine vremeto za koe se izre~eni tie kazni.
(4)Zastarenost na alternativnite merki op{tokorisna rabota i ku}en zatvor nastapuva koga
}e pominat dve godini od denot na pravosilnosta na presudata so koja se izre~eni tie
merki.
(5)Izvr{uvaweto na posebnite merki na konfiskacija na imot i odzemawe na predmeti ne
zastaruva.
Tek i prekin na zastaruvaweto na izvr{uvaweto na kaznata
^len 111
(1)Zastaruvaweto na izvr{uvaweto na kaznata po~nuva od denot koga presudata stanala
pravosilna, a ako uslovnata osuda e otpovikana od denot koga odlukata za otpovikuvawe
stanala pravosilna.
37
(2)Zastaruvaweto ne te~e za vremeto za koe spored zakonot izvr{uvaweto na kaznata ne
mo`e da se prezeme.
(3)Zastaruvaweto se prekinuva so sekoe dejstvie na nadle`niot organ {to se prezema
zaradi izvr{uvawe na kaznata.
(4)So sekoj prekin zastaruvaweto po~nuva povtorno da te~e.
(5)Zastarenost na izvr{uvaweto na kaznata nastapuva vo sekoj slu~aj koga }e pomine
dvapati onolku vreme kolku {to spored zakonot se bara za zastarenost na izvr{uvaweto
na kaznata.
(6)Odredbite od stavovite 2 do 5 soglasno se primenuvaat i vrz zastaruvaweto na
izvr{uvaweto na merkite na bezbednost i alternativnite merki.
Nezastarlivost na krivi~nite dela genocid i voeni zlostorstva
^len 112
Krivi~noto gonewe i izvr{uvaweto na kaznata ne zastaruva za krivi~nite dela predvideni
vo ~lenovite od 403 do 407-6 i 416-a , kako ni za krivi~ni dela za koi so ratifikuvani me|
unarodni dogovori e predvidena nezastarlivost.

AMNESTIJA I POMILUVAWE
Amnestija
^len 113
Na licata koi se opfateni so akt za amnestija im se dava osloboduvawe od gonewe ili
potpolno ili delumno osloboduvawe od izvr{uvawe na kaznata, im se zamenuva
izre~enata kazna so poblaga kazna, im se opredeluva bri{ewe na osudata ili im se
ukinuva opredelena pravna posledica od osudata.

Pomiluvawe
^len 114
(1)So pomiluvaweto na poimeni~no opredeleno lice mu se dava osloboduvawe od
gonewe ili potpolno ili delumno osloboduvawe od izvr{uvawe na kaznata, mu se
zamenuva izre~enata kazna so poblaga kazna ili so alternativni merki ili mu se
opredeluva bri{ewe na osudata ili mu se ukinuva, odnosno mu se opredeluva pokratko
traewe na opredelena pravna posledica od osudata ili na kaznata.
(2)So pomiluvaweto mo`e da se opredeli ukinuvawe ili pokratko traewe na ovie kazni,
zabrana na vr{ewe na profesija, dejnost ili dol`nost, zabrana na upravuvawe so motorno
vozilo na storitelite koi se voza~i po zanimawe i proteruvawe na stranec od zemjata.

Dejstvo na amnestijata i pomiluvaweto vrz pravata na treti lica

^len 115
So davaweto amnestija ili pomiluvawe ne se zasega vo pravata na treti lica zasnovani vrz
osudata.

VA@EWE NA KRIVI^NOTO ZAKONODAVSTVO SPORED MESTOTO NA

IZVR[UVAWE NA KRIVI^NOTO DELO
Va`ewe na krivi~noto zakonodavstvo za sekoj koj na teritorijata na Republika
Makedonija }e stori krivi~no delo
^len 116
38
(1)Krivi~noto zakonodavstvo va`i za sekoj koj na teritorijata na Republika
Makedonija }e stori krivi~no delo.
(2)Krivi~noto zakonodavstvo va`i i za sekoj koj }e stori krivi~no delo na doma{en brod,
bez ogled kade se nao|a brodot vo vremeto na izvr{uvaweto na deloto.
(3)Krivi~noto zakonodavstvo va`i i za sekoj koj }e stori krivi~no delo vo doma{en
civilen vodzuhoplov dodeka e vo let ili vo doma{en voen vozduhoplov bez ogled kade se
nao|al vozduhoplovot vo vreme na izvr{uvaweto na deloto.

Va`ewe na krivi~noto zakonodavstvo za opredeleni krivi~ni

dela izvr{eni vo stranstvo
^len 117
Krivi~noto zakonodavstvo va`i za sekoj koj vo stranstvo }e stori krivi~no delo od
~lenovite 305 do 326 ili od ~len 268, ako falsifikuvaweto se odnesuva na doma{ni pari.

Va`ewe na krivi~noto zakonodavstvo za dr`avjanin na

Republika Makedonija koj }e stori krivi~no delo vo stranstvo
^len 118
Krivi~noto zakonodavstvo va`i za dr`avjanin na Republika Makedonija i koga vo
stranstvo }e stori nekoe krivi~no delo, osven krivi~nite dela navedeni vo ~len 117, ako
se zate~e na teritorijata na Republika Makedonija ili bide ekstradiran.

Va`ewe na krivi~noto zakonodavstvo za stranec koj }e stori

krivi~no delo vo stranstvo
^len 119
(1)Krivi~noto zakonodavstvo va`i i za stranec koj nadvor od teritorijata na Republika
Makedonija }e stori sprema nea ili sprema nejzin dr`avjanin krivi~no delo i koga ne se
vo pra{awe krivi~nite dela navedeni vo ~len 117, ako se zate~e na teritorijata na
Republika Makedonija ili bide ekstradiran.
(2)Krivi~noto zakonodavstvo va`i i za stranec koj sprema stranska dr`ava ili sprema
stranec }e stori vo stranstvo krivi~no delo za koe spored toa zakonodavstvo mo`e da se
izre~e zatvor od pet godini ili pote{ka kazna, koga }e se zate~e na teritorijata na
Republika Makedonija, a ne }e i bide ekstradiran na stranskata dr`ava. Ako so ovoj
zakonik ne e poinaku opredeleno, sudot vo takov slu~aj ne mo`e da izre~e pote{ka kazna
od kaznata {to e propi{ana so zakon na zemjata vo koja e storeno krivi~noto delo.

Posebni uslovi za gonewe

^len 120
1)Ako vo slu~aite od ~len 116 e povedena ili dovr{ena krivi~nata postapka vo stranska
dr`ava, gonewe vo Republika Makedonija }e se prezeme samo po odobrenie na javniot
obvinitel na Republika Makedonija.
(2)Vo slu~aite od ~lenovite 118 i 119 nema da se prezeme gonewe ako:
1)storitelot potpolno ja izdr`al kaznata na koja e osuden vo stranstvo,
2) sprema storitelot vo stranstvo e primeneta soodvetna merka na bezbednost, {to se
sostoi vo li{uvawe od sloboda.
3)storitelot vo stranstvo e osloboden so pravosilna presuda ili kaznata mu e zastarena ili
prostena i
39
4)za krivi~no delo spored stranski zakon se goni po barawe od o{teteniot, a takvo barawe
ne e podneseno.
(3)Vo slu~aite od ~lenovite 118 i 119 }e se prezeme gonewe, e samo koga za krivi~no
delo se kaznuva spored zakonot na zemjata vo koja e storeno deloto. Koga vo slu~aits od
~len 118 i 119 stav 1 spored zakonot na zemjata vo koja e storeno deloto za toa delo ne
se kaznuva, mo`e da se prezeme gonewe samo po odobrenie od javniot obvinitel na
Republika Makedonija.
(4)Samo po odobrenie od javniot obvinitel na Republika Makedonija mo`e vo Republika
Makedonija da se prezeme gonewe po slu~aite od ~len 119 stav 2 bez ogled na zakonot
na zemjata vo koja e storeno krivi~noto delo, ako e vo pra{awe delo {to vo vremeto koga
e izvr{eno e smetano za krivi~no delo spored op{tite pravni na~ela priznati od strana na
me|unarodnata zaednica.
(5)Vo slu~aite od ~len 116, gonewe na stranec mo`e, pod uslov na zaemnost, da se
otstapi na stranska dr`ava.

Zasmetuvawe na pritvor i na kazna izdr`ani vo stranstvo

^len 121
Pritvorot, li{uvaweto od sloboda vo tekot na ekstradicionata postapka, kako ili merkata
na bezbednost {to se sostoi vo li{uvawe od sloboda {to storitelot ja izdr`al po presuda na
stranski sud, }e se zasmeta vo kaznata {to }e ja izre~e doma{niot sud za istoto krivi~no
delo, a ako kaznite ne se od ist vid zasmetuvaweto }e se izvr{i po ocena na sudot.

Primena na odredbite od ovoj zakonik na krivi~nite sankcii izre~eni vo stranstvo

^len 121-a
Koga vrz osnova na me|unaroden dogovor krivi~nata sankcija izre~ena vo stranstvo se
izvr{uva vo Republika Makedonija, soglasno se primenuvaat odredbite za usloven
otpust, rehabilitacija, zastarenost, amnestija i pomiluvawe od ovoj zakonik.

ZNA^EWE NA IZRAZITE NA OVOJ ZAKONIK

^len 122
(1)Pod krivi~no zakonodavstvo na Republika Makedonija se podrazbiraat odredbite na
ovoj krivi~en zakonik i odredbite sodr`ani vo drugite zakoni.
(2)Pod teritorija na Republika Makedonija se podrazbiraat suvozemnata teritorija,
vodnite povr{ini vnatre vo nejzinite granici, kako i vozdu{niot prostor nad niv.
(3)Pod poimot voeno lice se smetaat: voeni stare{ini-oficeri i podoficeri, profesionalni
vojnici, vojnici na slu`ewe na voeniot rok, pitomci na Voenata akademija, lica na stru~no
osposobuvawe i usovr{uvawe za oficeri i podoficeri, voeni obvrznici vo rezervniot
sostav na Armijata na Republika Makedonija dodeka se povikani da izvr{uvaat prava i
dol`nosti od oblasta na odbranata vo vrska so izvr{uva{e na voenata obvrska i civilni lica
na slu`ba vo Armijata na Republika Makedonija.
(4) Kako slu`beno lice, koga toa e ozna~eno kako storitel na krivi~no delo se smeta:
a) pretsedatelot na Republika Makedonija, postavenite ambasadori i pratenici na
Republika Makedonija vo stranstvo i imenuvani lica od pretsedatelot na Republika
Makedonija, izbran ili imenuvan funkcioner vo Sobranieto na Republika Makedonija, vo
Vladata na Republika Makedonija, vo organite na dr`avnata uprava, vo sudovite i drugi
organi i organizacii {to vr{at opredeleni stru~ni, upravni i drugi raboti vo ramkite na
40
pravata i dol`nostite na Republikata, vo lokalnata samouprava, kako i lica koi postojano
ili povremeno vr{at slu`bena dol`nost vo ovie organi i organizacii,
b)dr`aven slu`benik koj vr{i stru~ni, normativno-pravni, izvr{ni, upravno-nadzorni raboti
i upravni raboti vo soglasnost so Ustavot i so zakon,
v) ovlasteno lice vo pravno lice na koe so zakon ili so drug propis donesen vrz osnova na
zakon mu e dovereno vr{ewe na javni ovlastuvawa, koga dol`nosta ja vr{i vo ramkite na
tie ovlastuvawa,
g)lice koe vr{i opredeleni slu`beni dol`nosti vrz osnova na ovlastuvawe dadeno so zakon
ili so drugi propisi doneseni vrz osnova na zakon,
d)voeno lice koga se vo pra{awe krivi~ni dela kaj koi kako izvr{itel e ozna~eno slu`beno
lice i
|) pretstavnik na stranska dr`ava ili na me|unarodna organizacija vo Republika
Makedonija.
(5)Kako stransko slu`beno lice, koga toa e ozna~eno kako storitel na krivi~no delo, se
smeta liceto koe vo stranska dr`ava vr{i nekoja od funkciite ili dol`nostite opredeleni vo
to~kite od a) do d) od stavot 6. Stransko slu`beno lice }e se smeta kako slu`beno lice kaj
krivi~nite dela kaj koi kako izvr{itel e opredeleno slu`beno lice koga vo takvo svojstvo
izvr{il slu`beno dejstvie, postapuvaj}i na teritorijata na Republika Makedonija vrz
osnova na me|unaroden dogovor.
(6)Pod pravno lice se podrazbiraat: Republika Makedonija, edinicite na lokalnata
samouprava, politi~ki partii, javni pretprijatija, trgovski dru{tva, ustanovi i drugi
zdru`enija, fondovi, finansiski organizacii i drugi so zakon odredeni organizacii
registrirani kako pravni lica i drugi zaednici i organizacii na koi im e priznato svojstvoto
na pravno lice. Pod stransko pravno lice se podrazbira javNo pretprijatie, ustanova, fond,
banka, trgovsko dru{tvo ili drug oblik na organiziranost spored zakonite na stranska
dr`ava vo vr{ewe na stopanski, finansiski, bankarski, trgovski, uslu`ni ili drugi dejnosti,
koj ima sedi{te vo druga dr`ava, ili pretstavni{tvo vo Republika Makedonija, ili e
osnovano kako me|unarodno dru{tvo, fond, banka ili ustanova.
(7)Kako odgovorno lice vo pravno lice se smeta lice vo pravno lice na koe so ogled na
negovata funkcija ili vrz posebno ovlastuvawe vo pravnoto lice mu e doveren opredelen
krug na raboti {to se odnesuvaat na izvr{uvawe na zakonskite propisi ili na propisite
doneseni vrz osnova na zakon idi op{t akt na pravnoto lice vo upravuvaweto, koristeweto
i raspolagaweto so imot, rakovodeweto so proizvodniot ili deloven potfat, nekoj
drughtopanski proces.ili nadzorot nad niv. Kako odgovorno lice se smeta i slu`beno lice
koga se vo pra{awe dela kaj koi kako storitel e ozna~eno odgovorno lice, a ne se
predvideni vo glavata za krivi~ni dela protiv slu`benata dol`nost, odnosno kako krivi~ni
dela na slu`beno lice predvideni vo nekoja druga glava na ovoj zakonik. Koga e toa
posebno predvideno so ovoj zakonik, kako odgovorno lice se smeta i liceto koe vr{i
posebna funkcija ili ovlastuvawe ili na koe mu e dovereno samostojno vr{ewe na
opredeleni raboti vo stransko pravno lice, kako i liceto koe e pretstavnik na stransko
pravno lice vo Republika Makedonija.
(8)Koga kako izvr{itel na krivi~no delo e ozna~eno slu`beno ili odgovorno lice, site lica
navedeni vo stavovite 4, 5 i 7 mo`at da bidat storiteli na tie dela dokolku od zakonskite
obele`ja na oddelno delo ne proizleguva deka storitel mo`e da bide samo nekoe. od tie
lica.

41
(9)Kako lice koe vr{i raboti od javen interes se smeta liceto koe vr{i funkcii, dol`nosti ili
raboti od javen, odnosno op{t interes, kako {to se nastavnik, vospituva~, lekar, socijalen
rabotnik, novinar, notar, advokat ili drugo lice, koe tie raboti gi vr{i samostojno ili vo
pravno lice koe vr{i dejnost odjaven, odnosno op{t interes opredelen so zakon.
(10)Kako izbori i glasawe se smetaat izborite za pretstavnici na gra|ani vo Sobranieto na
Republika Makedonija i vo lokalnata samouprava, za pretsedatel na Republika
Makedonija i izjasnuvaweto na gra|anite na referendum.
(11)Isprava e sekoj predmet {to e podoben ili odreden da slu`i kako dokaz na nekoj fakt
{to ima vrednost za pravnite odnosi. Javna isprava e isprava izdadena od nadle`en organ,
organizacija ili lice koe vr{i raboti od javen interes vrz osnova na zakon ili drug propis
zasnovan vrz zakon.
(12)Pari se metalni i kni`ni pari{to vrz osnova na zakon se vo optek vo Republika
Makedonija ili vo stranska dr`ava.
(13)Pod znaci za vrednost se podrazbiraat i stranski znaci za vrednost.
(14)Kako hartija od vrednost se smetaat: akcija, obvrznica ili druga hartija od vrednost
{to se nao|a vo promet vrz osnova na zakon.
(15)Kako podvi`en predmet se smeta i sekoja proizvedena ili sobrana energija za davawe
svetlina, toplina ili dvi`ewe, kako i telefonskite impulsi i drugi sredstva za prenos na
glas, slika ili tekst na dale~ina ili kompjuterski uslugi.
(16)Kako sila se smeta i primenata na hipnoza i zamajni sredstva so cel nekoj da se
dovede protiv svoja volja vo nesvesna sostojba ili da se onesposobi za otpor.
(17)Pod socijalen organ se smetaat centrite za socijalna rabota i drugite ustanovi {to
vr{at socijalna dejnost.
(18)Kako motorno vozilo se smeta sekoe soobra}ajno sredstvo na motoren pogon vo
suvozemniot, vodniot i vozdu{niot soobra}aj.
(19)Pod semejno nasilstvo se podazbira maltretirawe, grubo navreduvawe, zagrozuvawe
na sigurnosta, telesno povreduvawe, polovo ili drugo psihi~ko ili fizi~ko nasilstvo so koe
se predizvikuva ~uvstvo na nesigurnost, zagrozuvawe ili strav, sprema bra~en drugar,
roditelite ili decata ili drugi lica koi `iveat vo bra~na ili vonbra~na zaednica ili zaedni~ko
doma}instvo, kako i sprema porane{en bra~en drugar ili lica koi imaat zaedni~ko dete ili
se nao|aat vo bliski li~ni odnosi.
(20)Pod grupa, banda ili drugo zlostorni~ko zdru`enie ili organizacija se podrazbiraat
najmalku tri lica koi se zdru`ile za vr{ewe krivi~ni dela, vo koj broj vleguva i
organizatorot na zdru`enieto.
(21)Pod sud, sudija i sudska postapka se podrazbira i me|unaroden sud ~ija nadle`nost ja
priznava Republika Makedonija, sudija i postapka pred toj sud.
(22)Pod pijanstvo se podrazbira sostojba na alkohol vo krvta nad 1,5 gram-promil.
(23)Pod eskplozivna ili druga smrtonosna naprava se podrazbira sekakvo oru`je ili
eksplozivna ili zapaliva naprava, {to mo`e da predizvika smrt, telesna povreda ili
pogolema imotna {teta preku fizi~ka povreda, emisija ili {irewe na {tetni hemiski
materii, biolo{ki agensi, toksi~ni ili sli~ni supstancii ili zra~ewe na radioaktivni materii,
kako i sekoe oru`je ili naprava sozdadena za takva namena.
(24)Pod javno mesto se podrazbiraat zgradi, delovi od zgradi, dvorovi, objekti za vr{ewe
trgovska, kulturna, slu`bena, obrazovna, religiozna, rekreativna ili druga dejnost, javni
pati{ta, otvoreni prostori, vodni povr{ini i drugi mesta otvoreni i dostapni za
neograni~en krug lica.
42
(25)Pod pomala imotna korist, vrednost ili {teta, se podrazbira korist, vrednost ili {teta
{to odgovara na iznosot na slu`beno objavena edna polovina prose~na mese~na plata vo
Republikata vo vremeto na izvr{uvaweto na deloto.
(26)Pod pogolema imotna korist, vrednost ili {teta, se podrazbira korist, vrednost ili {teta
{to odgovara na iznosot na pet prose~ni mese~ni plati vo Republikata vo vremeto na
izvr{uvaweto na deloto.
(27)Pod zna~itelna imotna korist, vrednost ili {teta, se podrazbira korist, vrednost ili
{teta {to odgovara na iznosot na 50 prose~ni mese~ni plati vo Republikata vo vremeto
na izvr{uvaweto na deloto.
(28)Pod korist, vrednost ili {teta od golemi razmeri, se podrazbira korist, vrednost ili
{teta {to odgovara na iznosot na 250 prose~ni mese~ni plati vo Republikata vo vremeto
na izvr{uvaweto na deloto.
(29)Pod ~ist dneven prihod se podrazbira neto nadomest na ime plata ili drugi
nadomestoci od raboten odnos na ime plata, kako i drugi neto prihodi od vr{ewe dejnosti
ili imot i imotni prava. ^ist dneven prihod se dobiva po odbivaweto na danocite ili
drugite zakonski obvrski. Ako sudot i na toj na~in ne mo`e da go utvrdi ~istiot dneven
prihod ili negovoto utvrduvawe bi predizvikalo zna~itelno oddolgovlekuvawe na
postapkata, kako osnova za negovo utvrduvawe, se zema ednodnevnata zarabotuva~ka
spored prose~nata plata vo Republikata vo poslednite tri meseca vo vremeto na
presuduvaweto.

KRIVI^NI DELA PROTIV @IVOTOT I TELOTO

Ubistvo
^len 123
(1)Toj {to drug ke li{i od `ivot }e se kazni so zatvor najmalku pet godini.
(2)So zatvor najmalku deset godini ili so do`ivoten zatvor }e se kazni toj {to:
1)drug }e li{i od `ivot na svirep ili podmolen na~in,
2)drug }e li{i od `ivot pri vr{ewe na semejno nasilstvo.
3)drug }e li{i od `ivot i pritoa so umisla }e go dovede vo opasnost `ivotot na u{te nekoe
lice,
4)drug }e li{i od `ivot od koristoqubie, zaradi izvr{uvawe ili prikrivawe na drugo
krivi~no delo, od bezobyirna odmazda ili od drugi niski pobudi,
5)drug }e li{i od `ivot po pora~ka,
6)}e li{i od `ivot `ensko lice za koe znae deka e bremeno ili maloletno lice i
7)}e li{i od `ivot sudija, javen obvinitel ili advokat, pri vr{eweto na negovata funkcija,
odnosno dejnost ili slu`beno ili voeno lice pri vr{eweto na rabotite na javnata ili
dr`avnata bezbednost ili na dol`nosta ~uvawe na javniot red, fa}awe na storitel na
krivi~no delo ili ~uvaqe na lice li{eno od sloboda.
(3)So zatvor od najmalku deset godini ili so do`ivoten zatvor toj koj so umisla }e li{i od
`ivot dve ili pove}e lica, za koi prethodno ne mu bilo sudeno, osven ako ne se raboti za
krivi~ni dela od ~len 9 stav (3), ~len 10 stav (3) i ~lenovite 124, 125 i 127.

Ubistvo od blagorodni pobudi

^len 124

43
Toj {to drug }e li{i od `ivot od blagorodni pobudi, }e se kazni so zatvor od {est meseci
do pet godini.
Ubistvo na mig
^len 125
Toj {to drug }e li{i od `ivot na mig, doveden bez svoja vina vo sostojba na silna
razdraznetost so napad ili so te{ko navreduvawe ili kako posledica na semejno nasilstvo
od strana na ubieniot }e se kazni so zatvor od edna do pet godini.
Ubistvo od nebre`nost
^len 126
Toj {to drug }e li{i od `ivot od nebre`nost, }e se kazni so zatvor od {est meseci do pet
godini.
Ubistvo na dete pri pora|awe
^len 127
(1)Majka koja{to }e go li{i od `ivot svoeto dete za vreme na pora|aweto ili neposredno
po pora|aweto vo sostojba na rastrojstvo predizvikano so pora|aweto }e se kazni so
zatvor od tri meseci do tri godini.
(2)Obidot e kazniv.

Naveduvawe na samoubistvo i pomagawe vo samoubistvo

^len 128
(1)Toj {to drug }e navede na samoubistvo ili }e mu pomogne vo izvr{uvaweto na
samoubistvoto i toa }e bide izvr{eno, }e se kazni so zatvor od tri meseci do tri godini.
(2)Ako deloto od stav 1 e storeno sprema maloletnik {to napolnil 14 godini ili sprema
lice koe se nao|a vo sostojba na bitno namalena presmetlivost, storitelot }e se kazni so
zatvor od edna do deset godini.
(3)Ako deloto od stav 1 e storeno sprema maloletnik koj ne napolnil 14 godini ili sprema
nepresmetlivo lice, storitelot }e se kazni spored ~len 123.
(4)Toj {to surivo ili ne~ove~no postapuva so lice koe sprema nego se nao|a vo odnos na
nekoja podredenost ili zavisnost, pa toa poradi takvoto postapuvawe }e izvr{i
samoubistvo koe mo`e da se propi{e na nebre`nost na storitelot, }e se kazni so zatvor od
{est meseci do pet godini.
(5)Ako poradi delata od stavovite od 1 do 4 samoubistvoto e samo vo obid, sudot mo`e
storitelot da go kazni poblago.

Protivpravno prekinuvawe na bremenost

^len 129
(1)Toj {to sprotivno na propisite za prekinuvawe na bremenost, na bremena `ena so
nejzina soglasnost }e izvr{i, }e zapo~ne da vr{i ili }e pomogne da izvr{i prekinuvawe na
bremenosta, }e se kazni so zatvor od tri meseci do tri godini.
(2)Toj {to se zanimava so vr{ewe na deloto od stav 1, }e se kazni so zatvor od edna do
pet godini.
(3)Toj {to na bremena `ena bez nejzina soglasnost }e izvr{i ili }e zapo~ne da vr{i
prekinuvawe na bremenosta, }e se kazni so zatvor od edna do pet godini.
(4)Ako poradi deloto od stavovite 1, 2 i 3 }e nastapi te{ko naru{uvawe na zdravjeto ili
smrt na bremena `ena, storitelot }e se kazni za deloto od stav 1 so zatvor od {est meseci
do pet godini, a za deloto od stavovite 2 i 3 so zatvor najmalku edna godina.
44
 Telesna povreda
^len 130
(1)Toj {to drug telesno }e go povredi ili }e mu go naru{i zdravjeto, }e se kazni so
pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
(2)Toj {to }e go stori deloto od stav 1 pri vr{ewe semejno nasilstvo, }e se kazni so
zatvor od {est meseci do tri godini.
(3)Sudot mo`e na storitelot na deloto od stav 1 da mu izre~e sudska opomena ako bil
predizvikan so osobeno navredlivo ili grubo odnesuvawe na o{teteniot.
(4)Goneweto za deloto od stav 1 se prezema po privatna tu`ba a za stavot 2 po predlog.

Te{ka telesna povreda

^len 131
(1)Toj {to drug te{ko telesno }e go povredi ili zdravjeto te{ko }e mu go naru{i, }e se
kazni so zatvor od {est meseci do pet godini.
(2) Toj {to }e go stori deloto od stav 1 pri vr{ewe semejno nasilstvo, }e se kazni so
zatvor od edna do pet godini.
(3)Toj {to drug te{ko telesno }e go povrdi ili zdravjeto te{ko }e mu go naru{i i poradi
toa }e bide doveden vo opasnost `ivotot na povredeniot ili }e mu bide uni{ten ili trajno i
vo zna~itelna mera oslaben nekoj va`en del od teloto ili nekoj va`en organ ili }e bide
predizvikana trajna nesposobnost za rabota voop{to ili za rabotata za koja e osposoben ili
trajno i te{ko }e mu bide naru{eno negovoto zdravje ili }e bide nagrden, }e se kazni so
zatvor od edna do deset godini.
(4)Ako poradi te{kata telesna povreda od stavovite 1 do 3 povredeniot }e umre, storitelot
}e se kazni so zatvor najmalku edna godina.
(5)Toj {to deloto od stavovite 1, 2 i 3 }e go stori od nebre`nost, }e se kazni so pari~na
kazna ili so zatvor do tri godini.
(6)Toj {to deloto }e go stori na mig, doveden bez svoja vina vo sostojba na silna
razdraznetost so nalad ili so te{ko navreduvawe ili kako posledica na semejno nasilstvo
od strana na povredeniot, }e se kazni za deloto od stavovite 1 i 2 so pari~na kazna ili so
zatvor do tri godini, a za deloto od stavovite 3 i 4 so zatvor od edna do pet godini.
U~estvo vo tepa~ka
^len 132
(1)Toj {to u~estvuva vo tepa~ka vo koja nekoj e li{en od `ivot ili na drug mu e nanesena
te{ka telesna povreda, }e se kazni so zatvor od tri meseci do tri godini.
(2)Nema krivi~no delo od stav 1 za lice koe bez svoja vina bilo vovle~eno vo tepa~ka ili
samo razdvojuvalo drugi u~esnici vo tepa~kata.

Zagrozuvawe so opasno orudie pri tepa~ka ili karanica

^len 133
Toj {to pri kakva i da e tepa~ka ili karanica }e posegne po oru`je, opasno orudie ili drugo
sredstvo so koe mo`e teloto te{ko da go povredi ili zdravjeto te{ko da go naru{i, }e se
kazni so pari~na kazna ili so zatvor do {est messci.

Izlagawe na opasnost
^len 134
45
(1)Toj {to drug }e ostavi bez pomo{ vo sostojba na opasnost za `ivotot, koja samiot ja
predizvikal, }e se kazni so zatvor od tri meseci do tri godini.
(2)Ako liceto izlo`eno na opasnost poradi toa go zagubi `ivotot ili e te{ko telesno
povredeno ili zdravjeto mu e te{ko naru{eno, storitelot }e se kazni so zatvor od edna do
pet godini.

Napu{tawe nemo}no lice

^len 135
(1)Toj {to nemo}no lice koe mu e dovereno ili za koe e dol`en da se gri`i, }e go ostavi
bez pomo{ vo priliki opasni za `ivotot ili zdravjsto, }e se kazni so zatvor od tri meseci do
tri godini.
(2)Ako ostavenoto lice poradi toa go zagubi `ivotot ili e te{ko telesno povredeno ili
zdravjeto mu e te{ko naru{eno, storitelot }e se kazni so zatvor od edna do pet godini.

Neuka`uvawe pomo{
^len 136
Toj {to nema da mu uka`e pomo{ na lice koe se nao|a vo sostojba na opasnost za `ivotot,
iako toa mo`elo da go stori bez opasnost za sebe ili za drug, }e se kazni so pari~na kazna
ili so zatvor do edna godina.

KRIVI^NI DELA PROTIV SLOBODITE I PRAVATA NA

^OVEKOT I GRA\ANINOT
Povreda na ramnopravnosta na gra|anite
^len 137
(1)Toj {to vrz osnova na razlika na podot, rasata, bojata na ko`ata, nacionalnoto i
socijalnoto poteklo, politi~koto i verskoto uveruvawe, imotnata i op{testvenata polo`ba,
jazikot ili drugo li~no svojstvo ili okolnost, }e mu odzeme ili ograni~i prava na ~ovekot i
gra|aninot, utvrdeni so Ustavot, zakon ili so ratifikuvan me|unaroden dogovor ili koj vrz
osnova na ovie razliki im dava na gra|anite povlastici sprotivni na Ustavot, zakon ili
ratifikuvan me|unaroden dogovor, }e se kazni so zatvor od tri meseci do tri godini.
(2)Ako deloto od stav 1 go stori slu`beno lice vo vr{ewe na slu`bata, }e se kazni so
zatvor od {est meseci do pet godini.
(3)Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.
Povreda na pravoto na upotreba na jazikot i pismoto
^len 138
(1)Toj {to }e im go odzeme ili ograni~i na gra|anite so Ustavot, zakon ili ratifikuvan me|
unaroden dogovor zagarantiranoto pravo na upotreba na jazikot i pismoto, }e se kazni so
zatvor od tri meseci do tri godini.
(2)Ako deloto od stav 1 go stori slu`beno lice vo vr{ewe na slu`bata, }e se kazni so
zatvor od {est meseci do pet godini.
(3) Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.
Prisilba
^len 139
(1)Toj {to so sila ili so seriozna zakana }e prisili drug da stori ili da ne stori ili da trpi
ne{to, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.

46
(2)Ako deloto od stav 1 e storeno pri vr{ewe semejno nasilstvo, storitelot }e se kazni so
zatvor od {est meseci do tri godini.
(3)Ako deloto od stav 1 go stori slu`beno lice vo vr{ewe na slu`bata, }e se kazni so
zatvor od {est messci do pet godini.
(4)Goneweto za deloto od stav 1 se prezema po privatna tu`ba.

Protivpravno li{uvawe od sloboda

^len 140
(1)Toj {to drug protivpravno }e zatvori, }e go dr`i zatvoren ili na drug na~in }e mu ja
odzeme ili ograni~i slobodata na dvi`ewe, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do
edna godina.
(2) Ako deloto od stav 1 e storeno pri vr{ewe semejno nasilstvo, storitelot }e se kazni so
zatvor od {est meseci do tri godini.
(3)Obidot se kaznuva.
(4)Ako protivpravnoto li{uvawe od sloboda go stori slu`beno lice so zloupotreba na
slu`benata polo`ba ili ovlastuvawe, }e se kazni so zatvor od {est meseci do pet godini.
(5)Ako protivpravnoto li{uvawe od sloboda traelo podolgo od 30 dena ili e vr{eno na
svirep na~in ili ako na liceto protivpravno li{eno od sloboda poradi toa te{ko mu e
naru{eno zdravjeto ili nastapile drugi te{ki posledici, storitelot }e se kazni so zatvor od
edna do pet godnni.
(6)Ako liceto protivpravno li{eno od sloboda poradi toa go zagubilo `ivotot, storitelot }e
se kazni so zatvor najmalku ~etiri godini.

Grabnuvawe
^len 141
(1)Toj {to }e izvr{i grabnuvawe na nekoe lice so namera nego ili nekoj drug da go prisili
da stori, da ne stori ili da trpi ne{to, }e se kazni so zatvor od edna do deset godini.
(2)Toj {to deloto od stav 1 go stori sprema maloletno lice ili toj {to zaradi ostvaruvawe
na celta na grabnuvaweto od stav 1 se zakanuva deka }e go li{i od `ivot grabnatoto lice
ili deka te{ko telesno }e go povredi, }e se kazni so zatvor najmalku ~etiri godini.
(3)Storitelot na deloto od stavovite 1 i 2 koe dobrovolni }e go pu{ti na sloboda
grabnatoto lice pred ispolnuvawe na baraweto poradi koe go izvr{il grabnuvaweto, mo`e
da se oslobodi od kazna.

Ma~ewe i drugo surovo, ne~ove~no

ili poni`uva~ko postapuvawe i kaznuvawe
^len142
(1)Toj {to vo vr{eweto na slu`bata, kako i toj {to naveden od slu`beno lice ili vrz osnova
na negova soglasnost, }e upotrebi sila, zakana^ ili drugo nedopu{teno sredstvo ili
nedopu{ten na~in so namera da iznudi priznanie ili nekoja druga izjava od obvinetiot,
svedokot, ve{takot ili drugo lice, ili }e predizvika kaj drug te{ko telesno ili du{evno
stradawe za da go kazni za krivi~no delo {to gostorilo ili za {to e osomni~en toj ili drugo
lice, ili za da go zapla{i ili da go prisili na otka`uvawe od nekoe negovo pravo, ili }e
predizvika takvo stradawe poradi kakov bilo oblik na diskriminacija, }e se kazni so
zatvor od edna do pet godini.

47
(2)Ako poradi deloto od stav 1 nastapi te{ka telesna povreda ili drugi osobeno te{ki
posledici za o{teteniot, storitelot }e se kazni so zatvor od edna do deset godini.
Maltretirawe vo vr{ewe na slu`bata
^len 143
Toj {to vo vr{eweto na slu`bata maltretira drug, go zastra{uva, go navreduva ili voop{to
sprema nego postapuva na na~in so koj se poni`uva ~ove~koto dostoinstvo i ~ovekovata
li~nost, }e se kazni so zatvor od {est meseci do pet godini.
Zagrozuvawe na sigurnosta
^len 144
(1)Toj {to }e ja zagrozi sigurnosta na drug so seriozna zakana deka }e napadne vrz
negoviot `ivot ili telo ili `ivotot ili teloto na nemu blisko lice, }e se kazni so pari~na
kazna ili so zatvor do {est meseci.
(2) Toj {to }e go stori deloto od stav 1 pri vr{ewe semejno nasilstvo, }e se kazni so
zatvor od tri meseci do tri godini.
(3)So kaznata od stav 2 }e se kazni toj {to deloto od stav 1 }e go stori sprema slu`beno
lice vo vr{eweto na slu`bata ili sprema pove}e lica.
(4)Toj {to po pat na informati~ki sistem }e se zakani deka }e stori krivi~no delo za koe e
propi{ana kazna zatvor od pet godini ili pote{ka kazna protiv nekoe lice poradi negovata
pripadnost kon opredelena nacionalna, etni~ka ili rasna grupa ili verska opredelba, }e se
kazni so kazna zatvor od edna do pet godini.
(5)Goneweto za deloto od stav 1 se prezema po privatna tu`ba.
Naru{uvawe na nepovredlivosta na domot
^len 145
(1)Toj {to neovlasteno }e vleze vo tu| dom, zatvoren ili zagraden prostor {to mu pripa|a
na toj dom ili privaten deloven prostor ozna~en kako takov ili po barawe od ovlastenoto
lice ottamu ne se oddale~i, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
(2)Ako deloto od stav 1 go stori slu`beno lice vo vr{ewe na slu`bata, }e se kazni so
zatvor od {est meseci do pet godini.
(3)Obidot za delata od stavovite 1 i 2 e kazniv.
(4)Goneweto na deloto od stav 1 se prezema po privatna tu`ba.
Protivzakonito vr{ewe pretres
^len 146
(1)Toj {to protivzakonito }e vr{i pretres na lice, dom zatvoren ili zagraden prostor {to
mu pripa|a na domot ili na privaten deloven prostor, }e se kazni so pari~na kazna ili so
zatvor do edna godina.
(2)Slu`beno lice koe vo vr{ewe na slu`bata protivzakonito izvr{i pretres, }e se kazni so
zatvor od {est meseci do pet godini.
(3)Obidot za delata od stavovite 1 i 2 e kazniv.
(4)Goneweto za deloto od stav 1 se prezema po privatna tu`ba.

Povreda na tajnosta na pisma ili drugi pratki

^len 147
(1)Toj {to bez sudska odluka ili soglasnost na lice na koe mu se upateni }e otvori tu|o
pismo, telegrama, nekoe drugo zatvoreno pismeno ili pratka ili obezbedena elektronska
po{ta ili na drug na~in }e ja povredi nivnata tajnost ili }e zadr`i, prikrie, uni{ti ili na drug

48
}e mu predade tu|o pismo, telegrama, zatvoreno pismeno ili pratka ili obezbedena
elektronska po{ta, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do {est meseci.
(2)Toj {to so namera za sebe ili za drug da pribavi nekoja korist ili na drug da mu nanese
nekoja {teta, }e mu ja soop{ti na drug tajnata {to ja soznal so povreda na tajnosta na tu|o
pismo, telegrama ili nekoe drugo zatvoreno pismeno ili pratka ili obezbedena elektronska
po{ta ili }e se poslu`i so ovaa tajna, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna
godina.
(3)Ako deloto od stavovite 1 i 2 go stori slu`beno lice vo vr{ewe na slu`bata, }e se kazni
za deloto od stav 1 so zatvor od tri meseci do tri godini, a za deloto od stav 2 so zatvor od
tri meseci do pet godini.
(4)Goneweto za deloto od stavovite 1 i 2 se prezema po privatna tu`ba.
Neovlasteno objavuvawe na li~ni zapisi
^len 148
(1)Toj {to bez dozvola na avtorot vo slu~aite koga takvo odobrenie e potrebno, }e objavi
dnevnik, pismo ili drug li~en zapis, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna
godina.
(2) Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna."
(3)Goneweto se prezema po privatna tu`ba.
Zloupotreba na li~ni podatoci
^len 149
(1)Toj {to sprotivno na uslovite utvrdeni so zakon bez soglasnost na gra|aninot pribira,
obrabotuva ili koristi negovi li~ni podatoci, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do
edna godina.
(2)So kazna od stav 1 se kaznuva toj {to }e navleze vo kompjuterski iiformati~ki sistem
na li~ni podatoci so namera koristej}i gi za sebe ili za drug da osgvari nekakva korist ili
na drug da mu nanese nekakva {teta.
(3)Ako deloto od stavovite 1 i 2 go stori slu`beno lice vo vr{ewe na slu`bata, }e se kazni
so zatvor od tri meseci do tri godiii.
(4)Obidot e kazniv.
(5) Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.
Spre~uvawe na pristap kon javen informati~ki sistem
^len 149-a
(1)Toj {to neovlasteno spre~uva ili ograni~uva drug vo pristapot kon javen informati~ki
sistem, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
(2)Ako deloto od stav 1 go stori slu`beno lice vo vr{ewe na slu`bata ili odgovorno lice vo
javen informati~ki sistem, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor od tri meseci do tri
godini
(3) Goneweto se prezema po privatna tu`ba.
Neovlasteno otkrivawe tajna
^len 150
(1)Advokat, notar, branitel, lekar, babica ili drug zdravstven rabotnik, psiholog, verski
ispovednik, socijalen rabotnik ili drugo lice koe neovlasteno }e otkrie tajna {to ja
soznalo vo vr{eweto na svojata profesija, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do
edna godina.
(2)Nema krivi~no delo od stav 1 ako tajnata e otkriena vo op{t interes ili vo interes na
drugo lice koe e popreti`en od interesot za ~uvawe na tajna.
49
(3)Goneweto se prezema po privatna tu`ba.

Neovlasteno prislu{kuvawe i tonsko snimawe

^len 151
(1)Toj {to so upotreba na posebni uredi neovlasteno prislu{kuva ili tonski snima
razgovor ili izjava {to ne mu e nameneta, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do
edna godina.
(2)So kaznata od stav 1 }e se kaznitoj {to ke mu ovozmo`i na nepovikano lice da se
zapoznae so razgovor ili izjava koja e prislu{kuvana ili tonski snimana.
(3)So kaznata od stav 1 }e se kazni i toj {to tonski }e snimi izjava {to mu e nameneta,
bez znaewe na onoj koj ja dava, so namera da ja zloupotrebi ili da ja prenese vrz treti lica
ili toj {to takvata izjava neposredno ja prenesuva vrz treti lica.
(4)Ako deloto od stavovite 1, 2 i 3 go stori slu`beno lice vo vr{ewe na slu`bata, }e se
kazni so zatvor od tri meseci do tri godini.
(5)Slu`benoto lice od stav 4 koe deloto go storilo po naredba na pretpostaveniot i go
prijavilo pred da doznae deka protiv nego e pokrenata krivi~na postapka, }e se oslobodi
od kazna.
(6)Goneweto za deloto od stavovite 1, 2 i 3 se prezema po privatna tu`ba.

Neovlasteno snimawe
^len 152
(1)Toj {to neovlasteno }e napravi fotogorafski, filmski ili video snimki na drugo lice ili
na negovite li~ni prostorii bez negova soglasnost, povreduvaj}i ja negovata privatnost ili
toj {to takvite snimki neposredno gi prenesuva na treto lice ili mu gi poka`uva ili na drug
na~in mu ovozmo`uva so niv da se zapoznae, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor
do edna godina.
(2)Ako deloto od stav 1 protivzakonito go stori slu`beno lice vo vr{ewe na slu`bata, }e se
kazni so zatvor od tri meseci do tri godini.
(3)Goneweto za deloto od stav 1 se prezema po privatna tu`ba.

Povreda na pravoto na podnesuvawe pravno sredstvo

^len 153
(1)Toj {to so sila ili seriozna zakana }e spre~i drug da go iskoristi svoeto pravo na
odbrana na podnesuvawe `alba ili drugo pravno sredstvo, }e se kazni so pari~na kazna ili
so zatvor do edna godina.
(2)Ako deloto od stav 1 go stori slu`beno lice so zloupotreba na svojata slu`bena polo`ba
ili ovlastuvawe, }e se kazni so zatvor od tri meseci do tri godini.
(3)Goneweto za deloto od stav 1 se prezema po privatna tu`ba.

Spre~uvawe na pe~atewe i rasturawe pe~ateni raboti

^len 154
(1)Toj {to so sila ili seriozna zakana }e spre~i pe~atewe, proda`ba ili rasturawe na knigi,
spisanija, vesnici ili drugi pe~ateni raboti, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do
edna godina.
(2)So kaznata od stav 1 }e se kazni toj {to protivpravno }e spre~i emitirawe, proda`ba ili
rasturawe na snimen materijal.
50
 Spre~uvawe ili sme}avawe javen sobir
^len 155
(1)Toj {to so sila, seriozna zakana, izmama ili na drug na~in }e spre~i ili }e sme}ava
svikuvawe ili odr`uvawe miren javen sobir, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do
edna godina.
(2)Ako deloto od stav 1 go stori slu`beno lice so zloupotreba na svojata slu`bena polo`ba
ili ovlastuvawe, }e se kazni so zatvor od tri meseci do tri godini.
Povreda na pravoto na {trajk
^len 156
Toj {to na drug so sila ili seriozna zakana }e mu go odzeme ili ograni~i pravoto na
{trajk, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
Povreda na avtorsko pravo i srodni prava
^len 157
(1)Toj {to vo svoe ime ili vo ime na drug neovlasteno }e objavi, prika`e, reproducira,
distribuira, izvede,emituva ili na drug na~in neovlasteno }e posegne po tu|o avtorsko
pravo idi srodno pravo,odnosno avtorsko delo, izvedba ili predmet na srodno pravo, }e se
kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
(2)Toj {to so deloto od stav 1 pribavil pogolema imotna korist, }e se kazni so zatvor od
tri meseci do tri godini.
(3)Toj {to so deloto od stav 1 pribavil zna~itelna imotna korist, }e se kazni so zatvor od
{est meseci do pet godini.
(4)Obidot e kazniv.
(5)Primerocite na avtorskite dela i predmetite na srodnite prava, kako i sredstvata za
reproducirawe se odzemaat.
(6) Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.
(7)Goneweto za povreda na moralno pravo se prezema po predlog.

KRIVI^NI DELA PROTIV IZBORITE I GLASAWETO

Spre~uvawe na izbori i glasawe
^len 158
(1)Toj {to so upotreba na sila, seriozna zakana ili na drug na~in onevozmo`uva ili
spre~uva odr`uvawe izbori ili glasawe ili go onevozmo`uva ili spre~uva utvrduvaweto ili
objavuvaweto na rezultatite od glasaweto, }e se kazni so zatvor od {est meseci do pet
godini.
(2)Toj {to }e go stori deloto od stav 1 so upotreba na oru`je, eksplozivni ili drugi opasni
napravi, so primena na nasilstvo sprema dve ili pove}e lica ili vo organizirana grupa, ili
na podra~jeto na dve ili pove}e izbira~ki mesta, }e se kazni so zatvor od edna do deset
godini.

Povreda na izbira~koto pravo

^len 159
(1)^len na izbira~ki odbor, izborna komisija, odbor za sproveduvawe referendum ili
drugo slu`beno lice koe vo vr{eweto na slu`bata vo vrska so izborite ili glasaweto, so
namera da mu onevozmo`i na drug vr{ewe na izbira~ko pravo, protivzakonito ne }e go
zapi{e vo izbira~ki spisok ili vo lista na kandidati ili }e go izbri{e od izbira~ki spisok ili
51
od lista na kandidati ili na drug na~in }e go li{i izbira~ot od pravoto da izbira, da bide
izbran ili da glasa, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
(2)So kaznata od stav 1 }e se kazni i ~len na izbira~ki odbor, izborna komisija ili odbor
za sproveduvawe referendum ili drugo slu`beno lice koe vo vr{eweto na slu`bata vo
vrska so izborite ili glasaweto, na protivzakonit na~in }e mu ovozmo`i na drug da koristi
izbira~ko pravo, iako znae deka toa lice nema takvo pravo.
(3)Obidot e kazniv.
Povreda na slobodata na opredeluvawe na izbira~ite
^len 160
(1)Toj {to so upotreba na sila, seriozna zakana, izmama ili na drug na~in }e prisili ili }e
spre~i drug da go vr{i, da ne go vr{i ili da go vr{i izbira~koto pravo vo opredelena
smisla, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
(2)Ako deloto od stav 1 go stori ~len na izbira~ki odbor, izborna komisija, odbor za
sproveduvawe na referendumi ili drugo slu`beno lice vo vr{eweto na slu`bata vo vrska so
izborite ili glasaweto, }e se kazni so zatvor od tri meseci do tri godini.
(3)Obidot e kazniv.
Zloupotreba na izbira~koto pravo
^len 161
(1)Toj {to na izbori ili glasawe }e glasa namesto drug ili }e glasa pove}e od edna{, }e se
kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
(2)So kaznata od stav 1 }e se kazni i toj {to }e zeme u~estvo na izborite ili glasaweto,
iako znae deka nema izbira~ko pravo.
(3)Obidot e kazniv.
Potkup pri izbori i glasawe
^len 162
(1)Toj {to na lice so izbira~ko pravo mu nudi, dava ili vetuva podarok ili druga li~na
korist, so namera da go pridobie da go vr{i, da ne go vr{i ili da go vr{i izbira~koto pravo
vo opredelena smnsla, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
(2)So kaznata od stav 1 }e se kazni i lice so izbira~ko pravo koe }e bara za sebe podarok
ili druga korist ili }e primi podarok ili druga korist, za da go vr{i, da ne go vr{i ili da go
vr{i izbira~koto pravo vo opredelena smisla.
(3)Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.
Povreda na tajnosta na glasaweto
^len 163
(1)Toj {to pri izbori ili pri glasawe }e ja povredi tajnosta, }e se kazni so pari~na kazna ili
so zatvor do {est meseci.
(2)Ako deloto od stav 1 go stori ~len na izbira~ki odbor, izborna komisija, odbor za
sproveduvawe referendum ili drugo slu`beno lice vo vr{eweto na slu`bata vo vrska so
izborite ili glasaweto, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
(3)So kaznata od stav 2 }e se kazni i toj {to so upotreba na sila, seriozna zakana,
iskoristuvawe na slu`bena, rabotna ili ekonomska zavisnost i na drug na~in, }e
izdejstvuva od drug da ka`e dali glasal ili kako glasal.
Uni{tuvawe na izborni ispravi
^len 164

52
(1)Toj {to }e uni{ti, prikrie, o{teti, prepravi ili na drug na~in }e stori da bide
neupotrebliva isprava, kniga ili spis {to slu`i za izborite ili glasaweto, }e se kazni so
pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
(2)Ako deloto od stav 1 go stori ~len na izbira~ki odbor, izborna komisija, odbor za
sproveduvawe referendum ili drugo slu`beno lice vo vr{eweto na slu`bata vo vrska so
izborite ili glasaweto, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
Izborna izmama
^len 165
^len na izbira~ki odbor, izborna komisija, odbor na sproveduvawe referendum ili drugo
slu`beno lice vo vr{eweto na slu`bata vo vrska so izborite ili glasaweto {to pri izborite ili
glasaweto, }e go izmeni brojot na dadenite glasovi so dodavawe ili odzemawe na edno ili
povs}e glasa~ki liv~iwa ili }e go izmeni brojot na glasovite pri prebrojuvaweto ili pri
objavuvaweto na rezultatige od izborite ili glasaweto so dodavawe ili odzemawe na eden
ili pove}e glasovi, }e se kazni so zatvor od tri meseci do pet godini.

KRIVI^NI DELA PROTIV RABOTNITE ODNOSI

Povreda na pravata od raboten odnos
^len 166
Toj {to svesno ne se pridr`uva kon zakon, drug propis ili kolektiven dogovor, za
zasnovawe ili prestanok na rabotniot odnos, za platata i nadomestocite na platata, rabotno
vreme, odmorot ili otsustvoto, za{titata na `enata, mladinata i invalidite ili za zabrana na
prekuvremenata ili no}nata rabota i so toa povredi, odzeme ili ograni~i pravo {to na
rabotnikot mu pripa|a, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
(2)Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.
Povreda na pravoto od socijalno osiguruvawe
^len 167
Toj {to svesno ne se pridr`uva kon zakon, drug propis ili kolektiven dogovor, za
zdravstveno, penzisko i invalidsko osiguruvawe i drugi vidovi socijalno osiguruvawe i so
toa povredi, odzeme ili ograni~i pravo {to na rabotnikot mu pripa|a, }e se kazni so
pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
(2) Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.
Zloupotreba na pravata od socijalno osiguruvawe
^len 168
Toj {to so simulirawe ili predizvikuvawe bolest ili nesposobnost za rabota }e ostvari
pravo na zdravstveno, penzisko i invalidsko osiguruvawe i drugi vidovi socijalno
osiguruvawe, {to spored zakon, drug propis ili kolektiven dogovor ne mu pripa|a, }e se
kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
Povreda na pravata za vreme na privremena nevrabotenost
^len 169
Toj {to so zloupotreba na slu`benata dol`nost ne se pridr`uva kon zakon, drug propis ili
kolektiven dogovor za pravata na gra|anite za vreme na privremena nevrabotenost i so

53
toa na drug pote{ko }e mu go povredi ili odzeme pravoto {to mu pripa|a, }e se kazni so
pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
Neprezemawe merki za za{tita pri rabota
^len 170
(1)Odgovorno lice vo pravno lice koe svesno ne se pridr`uva kon zakon, drug propis ili
kolektiven dogovor za merkite za za{tita pri rabotata, }e se kazni so pari~na kazna ili so
zatvor do edna godina.
(2)Pri izrekuvaweto uslovna osuda sudot mo`e na storitelot da mu nalo`i vo opredelen
rok da postapi spored propisite za merkite za za{tita pri rabotata.
(3) Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.

Povreda na pravoto za u~estvo vo upravuvaweto

^len 171
Toj {to so povreda na propisi ili op{ti akti }e mu odzeme ili ograni~i na drug pravo da
u~estvuva vo upravuvaweto so pravnoto lice, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor
do edna godina.
(2) Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna

KRIVI^NI DELA PROTIV ^ESTA I UGLEDOT

Kleveta
^len 172
(1)Toj {to za drug iznesuva ili pronesuva ne{to nevistinito {to e {tetno za negovata ~est i
ugled, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do {est meseci.
(2)Ako deloto od stav 1 e storeno preku pe~at, radio, televizija, elektronska po{ta ili so
drugi sredstva za javno informirawe ili na javen sobir, storitelot }e se kazni so pari~na
kazna ili so zatvor do edna godina.
(3)Ako ona {to nevistinito se iznesuva ili se pronesuva e od takvo zna~ewe {to dovelo
do te{ki posledici za o{teteniot, storitelot }e se kazni so zatvor od tri meseci do tri
godini.
(4)Nema da se kazni za kleveta obvinetiot ako ja doka`e vistinitosta na svoeto tvrdewe ili
ako doka`e deka imal osnovana pri~ina da poveruva vo vistinitosta na ona {to go
iznesuval ili pronesuval.
(5)Toj {to za drug la`no iznesuva ili pronesuva deka storil krivi~no delo za koe se goni
po slu`bena dol`nost }e se kazni za klevata iako imal osnovana pri~ina da poveruva vo
vistinitosta na ona {to go iznesuval ili go pronesuval, dokolku iznesuvaweto ili
pronesuvaweto ne e storeno pod uslovite od ~len 176 stav 2. Vistinitosta na faktot deka
nekoj storil krivi~no delo za koe se goni po slu`bena dol`nost mo`s da se doka`uva samo
so pravosilna presuda, a so drugi dokazni sredstva samo ako goneweto ili sudeweto ne e
mo`no ili ne e dozvoleno.
Navreda
^len 173
(1)Toj {to }e navredi drug, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri meseci.

54
(2)Ako deloto od stav 1 e storeno preku pe~at, radio, televizija, elektronska po{ta ili so
drugi sredstva za javno informirawe ili na javen sobir, storitelot }e se kazni so pari~na
kazna ili so zatvor do {est meseci.
(3) Toj {to drug javno }e go izlo`i na podbiv po pat na informati~ki sistem poradi
negovata pripadnost kon opredelena zaednica, etni~ka ili rasna grupa ili verska
opredelenost, }e se kazni so pari~na kazna ili so kazna zatvor do edna godina.

Iznesuvawe li~ni i semejni priliki

^len 174
(1)Toj {to iznesuva ili pronesuva ne{to od li~niot ili semejniot `ivot na nekoe lice {to e
{tetno za negoviot ugled, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do {est meseci.
(2)Ako deloto od stav 1 e storeno preku pe~at, radio, televizija, elektronska po{ta ili so
drugi sredstva za javno informirawe ili na javen sobir, storitelot }e se kazni so pari~na
kazna ili so zatvor do edna godina.
(3)Ako ona {to se iznesuva ili se pronesuva e od takvo zna~ewe {to dovelo ili mo`elo da
dovede do te{ki posledici za o{teteniot, storitelot }e se kazni so zatvor od tri meseci do
tri godini.
(4)Vistinitosta ili nevistinitosta na ona {to se iznesuva ili pronesuva vo pogled na li~niot
ili semejniot `ivot na nekoe lice ne mo`e da se doka`uva, osven vo slu~aj od ~len 176
stav 3.

Omalova`uvawe so prefrlawe za krivi~no delo

^len 175
(1)Toj {to so namera da omalova`i drug, }e mu prefrli deka storil nekakvo krivi~no delo
ili deka e osuduvan poradi nekakvo krivi~no delo ili toa so ista namera }e mu go soop{ti
nekomu, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri meseci.
(2)Ako deloto od stav 1 e storeno preku pe~at, radio, televizija, elektronska po{ta ili so
drugi sredstva za javno informirawe ili na javen sobir, storitelot }e se kazni so pari~na
kazna ili so zatvor do {est meseci.

Nekaznuvawe za krivi~nite dela od ~lenovite 172 do 175

^len 176
(1) Nema da se kazni toj {to navredlivo }e se izrazi za drug vo nau~no, kni`evno ili
umetni~ko delo, vo seriozna kritika, vo vr{ewe na slu`bena dol`nost, novinarska
profesija, politi~ka ili druga op{testvena dejnost, vo odbrana na slobodata na javno
izrazuvawe na mislata ili na drugi prava ili pri za{tita na javen interes ili drugi opravdani
interesi, ako od na~inot na izrazuvaweto ili od drugite okolnosti na deloto proizleguva
deka toa nema zna~ewe na navreda ili ne predizvikalo zna~itelna povreda na ~esta i
ugledot na li~nosta.
(2)Vo slu~aite od stav 1 nema da se kazni toj {to za drug iznesuva ili pronesuva deka
storil krivi~no delo za koe se goni po slu`bena dol`nost iako ne postoi pravosilna presuda
(~len 172 stav 5), ako doka`e deka imal osnovana pri~ina da poveruva vo vistinitosta na
ona {to go iznesuval ili go pronesuval.
55
(3) Za iznesuvawe ili pronesuvawe na li~ni i semejni priliki {to e storeno vo slu~aite od
stav 1, storitelot nema da se kazni ako ja doka`e vistinitosta na svoeto tvrdewe ili ako
doka`e daka imal osnovana pri~ina da poveruva vo vistinitosta na ona {to go iznesuval
ili pronesuval.
(4) Nema da se kazni za omalova`uvawe so prefrlawe za krivi~no delo toj {to na drug }e
mu prefrli deka storil krivi~no delo ili deka e osuduvan poradi krivi~no delo vo odbrana
na nekoe pravo ili pri za{tita na javen interes.

Izrekuvawe sudska opomena ili osloboduvawe od kazna za krivi~nite

dela od ~lenovite 172 do 175
^len 177
(1)Sudot mo`e na storitelot na krivi~no delo od ~lenovite 172 do 175 da mu izre~e
sudska opomena, ako bil predizvikan so nepristojno ili grubo postapuvawe na o{teteniot.
(3) Ako storitelot pred sudot mu se izvinil na o{teteniot vo slu~aite na delata od
~lenovite 172 stavovi 1 i 2, 173 stavovi 1 i 2, 174 stavovi 1 i 2 i 175 stavovi 1 i 2, a vo
slu~aite na krivi~nite dela od ~lenovite 172 stavovi 1 i 2 i 174 stavovi 1 i 2 i ako pred
sudot go otpovikal ona {to go iznesuval ili pronesuval, }e se oslobodi od kazna.
(2)Ako navredeniot ja vozvratil navredata, sudot mo`e obete ili ednata strana da ja kazni
ili da izre~e sudska opomena.
Povreda na ugledot na Republika Makedonija
^len 178
Toj {to so namera za ismejuvawe javno }e ja izlo`i na podbiv Republika Makedonija,
nejzinoto zname, grb ili himna, }e se kazni so zatvor od tri meseci do tri godini.
Izlagawe na podbiv na makedonskiot narod i pripadnici na zaednicite
^len 179
"Toj {to so namera za ismejuvawe javno }e gi izlo`i na podbiv makedonskiot narod i
pripadnicite na zaednicite koi `iveat vo Republika Makedonija, }e se kazni so zatvor od
tri meseci do tri godini."
Povreda na ugledot na sudot
^len 180
Toj {to vo postapka pred sudot }e go izlo`i na podbiv sudot, sudijata ili sudijata porotnik
ili toj {to istoto delo }e go izvr{i so pismen podnesok do sudot, }e se kazni so pari~na
kazna ili so zatvor do edna godina.
Povreda na ugledot na stranska dr`ava
^len 181
Toj {to so namera za ismejuvawe javno }e izlo`i na podbiv stranska dr`ava, nejzinoto
zname, grb ili himna ili {ef na stranska dr`ava ili diplomatski pretstavnik na stranska
dr`ava vo Republika Makedonija, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
Povreda na ugledot na me|unarodna organizacija
^len 182
Toj {to so namera za ismejuvawe javno }e izlo`i na podbiv me|unarodna organizacija ili
nejzini pretstavnici, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.

Gonewe za krivi~ni dela protiv ugledot na stranska dr`ava i me|unarodna organizacija

^len 183
56
Goneweto za krivi~nite dela od ~lenovite 181 i 182 se prezema na barawe na stranskata
dr`ava, odnosno me|unarodna organizacija i po odobrenie od ministerot za pravda.
Gonewe za krivi~nite dela protiv ~esta i ugledot
^len 184
(1)Goneweto za krivi~nite dela od ~lenovite 172 do 175, se prezema po privatna tu`ba.
(2)Ako delata od ~lenovite 172, 173 i 174 se storeni sprema umreno lice, goneweto se
prezema po privatna tu`ba od bra~niot drugar, decata, roditelite, bra}ata ili sestrite,
posvoitel, posvoenik ili drugo lice so koe umrenoto lice `iveelo vo zaedni~ko
doma}instvo.
Objavuvawe na sudska presuda
^len 185
Pri osudata za krivi~no delo storeno preku sredstvata za javno informirawe, sudrt po
barawe na tu`itelot }e odlu~i na smetka na osudeniot da se objavi sudskata presuda ili
izvod od nea, preku istoto sredstvo ili na drug soodveten na~in ako objavuvaweto preku
toa sredstvo ne e mo`no.

KRIVI^NI DELA PROTIV POLOVATA SLOBODA I POLOVIOT MORAL

Siluvawe
^len 186
(1)Toj {to drug so upotreba na sila ili zakana deka neposredno }e napadne vrz negoviot
`ivot ili telo ili vrz `ivotot ili teloto na nemu blisko lice, }e go prisili na obquba, }e se
kazni so zatvor od edna do deset godini.
(2)Ako poradi deloto od stav 1 nastapila te{ka telesna povreda, smrt ili drugi te{ki
posledici ili deloto e storeno od strana na pove}e lica ili na osobeno surov ili poni`uva~ki
na~in, storitelot }e se kazni so zatvor najmalku ~etiri godini.
(3)Toj {to drug }e prisili na obquba so seriozna zakana dska za nego ili za nemu blisko
lice }e otkrie ne{to {to bi mu na{tetilo na negovata ~est i ugled ili deka }e predizvika
drugo te{ko zlo, }e se kazni so zatvor od {est meseci do pet godini.
(4)Toj {to vo slu~aite od stavovite 1, 2 i 3 }e izvr{i samo drugo polovo dejstvie, }e se
kazni za deloto od stav 1 so zatvor od {est meseci do pet godini, za deloto od stav 2 so
zatvor od edna do deset godini, a za deloto od stav 3 so zatvor od tri meseci do tri godini.
Obquba vrz nemo}no lice
^len 187
(1)Toj {to vrz drug }e izvr{i obquba, zloupotrebuvaj}i go du{evnoto zaboluvawe,
du{evnata rastroenost, nemo}ta, zaostanatiot du{even razvoj ili druga sostojba poradi
koja toa lice e nesposobno za otpor, }e se kazni so zatvor od tri meseci do pet godini.
(2)Ako poradi deloto od stav 1 nastapila te{ka telesna povreda, smrt ili druga te{ka
posledica ili deloto e storeno od strana na pove}e lica, na osobeno surov ili poni`uva~ki
na~in, storitelot }e se kazni so zatvor najmalku tri godini.
(3)Toj {to vo slu~aite od stavovite 1 i 2 }e izvr{i samo drugo polovo dejstvo, }e se kazni
za deloto od stav 1 so zatvor od tri meseci do tri godini, a za deloto od stav 2 so zatvor od
edna godina do deset godini.
(4)Ako deloto od stavovite 1 i 3 e storeno vrz lice so koe storitelot `ivee vo bra~na ili
trajna vonbra~na zaednica, goneweto se prezema po predlog.
Polov napad vrz dete
^len 188
57
(1)Toj {to }e izvr{i obquba ili drugo polovo dejstvie vrz dete, }e se kazni so zatvor od
edna do deset godini.
(2)Za siluvawe na dete ili za drugo polovo dejstvie vrz dete so zloupotreba na negovoto
du{evno zaboluvawe, du{evna rastroenost, nemo}, zaostanat du{even razvoj ili druga
sostojba poradi koja deteto e nesposobno za otpor, storitelot }e se kazni so zatvor
najmalku ~etiri godini.
(3)Ako deloto od stavovite 1 i 2 go izvr{i nastavnik, vospituva~, posvoitel, staratel,
o~uv, lekar ili druto lice so zloupotreba na svojata ili pri vr{ewe semejno nasilstvo, }e se
kazni so zatvor najmalku pet godini.
(4)Ako poradi delata od stavovite 1 i 2 nastapila te{ka telesna povreda, smrt ili drugi
te{ki posledici ili deloto e storeno od strana na pove}e lica ili na osobeno surov ili
poni`uva~ki na~in, storitelot }e se kazni so zatvor najmalku pet godini.
Obquba so zloupotreba na polo`bata
^len 189
(1)Toj {to so zloupotreba na svojata polo`ba }e navede na obquba ili drugo polovo
dejstvie lice koe sprema nego se nao|a vo odnos na podredenost ili zavisnost ili so ista
namera go maltretira, zastra{uva ili sprema nego postapuva na na~in so koj se poni`uva
~ovekovoto dostoinstvo i ~ovekovata li~nost, }e se kazni so zatvor od tri meseci do tri
godini.
(2)Nastavnik, vospituva~, posvoitel, staratel, o~uv, lekar ili drugo lice koe so
zloupotreba na svojata polo`ba }e izvri{ obquba ili drugo polovo dejstvie so maloletno
lice postaro od 14 godini koe mu e dovereno zaradi u~ewe, vospituvawe, ~uvawe ili
nega, }e se kazni so zatvor od edna do pet godini.
Zadovoluvawe na polovi strasti pred drug
^len 190
(1)Toj {to pred drug vr{i polovo dejstvie na javno mesto, }e se kazni so pari~na kazna ili
so zatvor do edna godina.
(2)Toj {to pred dete vr{i polovo dejstvie ili {to }e navede dete pred nego ili pred drug da
vr{i takvo dejstvie, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
Posreduvawe vo vr{ewe prostitucija
^len 191
(1)Toj {to vrbuva, naveduva, pottiknuva ili namamuva lica na prostitucija ili toj {to na
koj i da e na~in u~estvuva vo predavawe na lice na drug zaradi vr{ewe prostitucija, }e se
kazni so zatvor od {est meseci do pet godini.
(2)Toj {to zaradi zarabotuva~ka mu ovozmo`uva na drug koristewe na seksualni
uslugi, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
(3)Toj {to zaradi zarabotuva~ka so sila ili so seriozna zakana za upotreba na sila }e
prisili ili so izmama }e navede drugo lice na davawe seksualni uslugi, }e se kazni so
zatvor od {est meseci do pet godini.
(4)Ako deloto od stavovige 1, 2 i 3 e storeno so maloletno lice, storitelot }e se kazni so
zatvor od {est meseci do pet godini.
(5)Ako deloto od stavovite 1, 2 i 3 e storeno so dete, storitelot }e se kazni so zatvor od
edna do pet godini.
(6)Toj {to organizira vr{ewe na delata od stavovite 1 do 5 ili delata }e gi stori pri vr{ewe
na semejno nasilstvo, }e se kazni so zatvor od edna do deset godini.

58
 Podveduvawe i ovozmo`uvawe polovi dejstvija
^len 192
(1)Toj {to }e podvede na polovi dejstvija maloletno lice, }e se kazni so zatvor od tri
meseci do pet godini.
(2) Toj {to }e ovozmo`i vr{ewe polovi dejstvija so maloletno lice, }e se kazni so zatvor
od tri meseci do tri godini.

Prika`uvawe na pornografski materijal na dete

^len 193
(1)Toj {to na dete }e mu prodade, prika`e ili so javno izlagawe na drug na~in }e mu
napravi dostapni sliki, audiovizuelni i drugi predmeti so pornografska sodr`ina ili }e mu
prika`e pornografska pretstava, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
(2)Ako deloto e storeno preku sredstva za javno informirawe, storitelot }e se kazni so
pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
(3)So kaznata od stav 2 }e se kazni toj {to }e zloupotrebi maloletno lice za izrabotuvawe
na audiovizuelni sliki ili drugi predmeti so pornografska sodr`ina ili za pornografska
pretstava.
(4)Predmetite od stavovite 1 , 2 i 3 }e se odzemat.
Rodoskvernavewe
^len 194
(1)Toj {to }e izvr{i obquba so krven srodnik vo prava linija ili so brat, odnosno sestra, }e se kazni so
zatvor od tri meseci do tri godini.
(2)Krven srodnik vo prava linija ili brat, odnosno sestra koj }e izvr{i obquba ili drugo polovo dejstvie
so maloletno lice, }e se kazni so zatvor od edna do deset godini.
(3) Ako deloto od stav 1 e storeno so maloletno lice, storitelot }e se kazni so zatvor najmalku ~etiri
godini.

KRIVI^NI DELA PROTIV BRAKOT, SEMEJSTVOTO I MLADINATA

Dvobra~nost
^len 195
(1)Toj {to }e sklu~i brak, iako ve}e e vo brak, }e se kazni so zatvor od tri meseci do tri
godini.
(2)So kaznata od stav 1 }e se kazni i toj {to }e sklu~i brak so lice za koe znae deka se
nao|a vo brak.
Ovozmo`uvawe da se sklu~i nedozvolen brak
^len 196
Slu`beno lice koe vo vr{ewe na svojata slu`bena dol`nost }e ovozmo`i sklu~uvawe brak
iako znaelo za zakonskite pre~ki poradi koi brakot e zabranet ili ni{toven, }e se kazni so
pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
Vonbra~en `ivot so maloletno lice
^len 197
(1)Polnoletno lice koe `ivee vo vonbra~na zaednica so maloletno lice koe navr{ilo 14
godini, a ne navr{ilo 16 godini, }e se kazni so zatvor od tri meseci do tri godini.
(2)So kaznata od stav 1 }e se kazni i roditelot, posvoitelot ili staratelot koj na maloletno
lice koe navr{ilo 14 godini, a ne navr{ilo 16 godini, }e mu dopu{ti da `ivee vo
vonbra~na zaednica so drugo lice ili }e go navede na toa.

59
(3)Ako deloto od stav 2 e storeno od koristoqubie, storitelot }e se kazni so ztvor od edna
do pet godini.
Odzemawe maloletnik
^len 198
(1)Toj {to protivpravno }e odzeme maloletno lice od roditel, posvoitel, staratel, od
ustanova ili od lice na koe mu e dovereno ili spre~uva toa da bide kaj lice koe ima pravo
na toa ili onevozmo`uva izvr{uvawe na izvr{na odluka za dodeluvawe na maloletno lice,
}e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
(2)Ako deloto od stav 1 e storeno od koristoqubie ili drugi niski pobudi ili so primena na
sila, zakana ili izmama ili ako poradi toa pote{ko e zagrozeno zdravjeto, vospituvaweto,
izdr`uvaweto ili {koluvaweto na maloletnoto lice, storitelot }e se kazni so zatvor od tri
meseci do tri godini.
(3)Pri izrekuvaweto uslovna osuda, sudot mo`e da mu nalo`i na storitelot da go vrati
maloletnoto lice ili da ovozmo`i izvr{uvawe na izvr{nata odluka za dodeluvawe na
maloletnoto lice.
(4)Ako storitelot na deloto od stav 1 dobrovolno go vrati maloletnoto lice ili ovozmo`i
izvr{uvawe na izvr{na odluka, mo`e da se oslobodi od kazna. Đ

Promena na semejna sostojba

^len 199
(1)Toj {to so podmetnuvawe, zamena ili na drug na~in }e ja promeni semejnata sostojba
na deteto, }e se kazni so zatvor od tri meseci do tri godini.
(2)Obidot e kazniv.
Napu{tawe nemo}no dete
^len 200
Roditel, posvoitel, staratel ili drugo lice na koe mu e dovereno, nemo}no dete koe }e go
napu{ti, so namera trajno da se oslobodi od nego, }e se kazni so zatvor od tri meseci do
tri godini.

Zapu{tawe i maltretirawe na maloletno lice

^len 201
(1)Roditel, posvoitel, staratel ili drugo lice koe so grubo zapostavuvawe na svojata
dol`nost za gri`a i vospituvawe }e go zapu{ti maloletnoto lice ili }e go maltretira, }e se
kazni so zatvor od tri meseci do tri godini.
(2)So kaznata od stav 1 }e se kazni roditel, posvoitel, staratel ili drugo lice koe prisiluva
maloletno lice na rabota {to ne odgovara na negovata vozrast i fizi~ka sila ili od
koristoqubie go naveduva na pitawe ili na vr{ewe drugi dejstvija {to se {tetni za
negoviot razvitok.
(3)Ako poradi delata od stavovite 1 i 2 nastapila te{ka telesna povreda ili te{ko
naru{uvawe na zdravjeto na maloletnoto lice ili maloletnoto lice se oddalo na pitawe,
prostitucija ili drugi oblici na asocijalno odnesuvawe, storitelot }e se kazni so zatvor od
tri meseci do pet godini.
Nepla}awe izdr{ka
^len 202

60
(1)Toj {to odbegnuva da dava izdr{ka opredelena vrz osnova na izvr{na sudska odluka
ili poramnuvawe, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
(2)Pri izrekuvaweto uslovna osuda, sudot mo`e na storitelot da mu nalo`i da gi isplati
pristignatite obvrski i vo idnina uredno da ja pla}a izdr{kata.
Povreda na semejni obvrski
^len 203
(1)Toj {to so gruba povreda na svoite zakonski semejni obvrski }e ostavi vo te{ka
sostojba ~len na semejstvoto koj ne e vo sostojba da se gri`i za sebe, }e se kazni so
zatvor od tri meseci do tri godini.
(2)Ako poradi deloto od stav 1 ~lenot na semejstvoto go zagubi `ivotot ili ako zdravjeto
mu bide te{ko naru{eno, storitelot }e se kazni so zatvor od edna do pet godini.
(3)Pri izrekuvaweto uslovna osuda, sudot mo`e na storitelot da mu nalo`i uredno
ispolnuvawe na zakonskite obvrski.

To~ewe alkoholni pijalaci na maloletnici

^len 204
(1)Toj {to vo ugostitelski ili drug du}an ili mesto kade {to se to~at i prodavaat alkoholni
pijalaci }e poslu`i maloletnik, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor od tri meseci do
tri godini.
(2)Ako deloto od stav 1 e storeno sprema pijan madoletnik, storitelot }e se kazni so
zatvor od {est meseca do tri godini.
"(3) Ako deloto od stav 1 e storeno sprema dete, storitelot }e se kazni so zatvor od edna
do pet godini.
(4)Ako deloto od stavovite 1, 2 i 3 go stori pravno lice }e se kazni so pari~na kazna.
(5)Ako na storitelot mu izre~e kazna zatvor ili uslovna osuda so utvrdena kazna zatvor,
sudot }e mu izre~e i kazna zabrana za vr{ewe na dejnost.

KRIVI^NI DELA PROTIV ZDRAVJETO NA LU\ETO

Prenesuvawe zarazna bolest
^len 205
(1)Toj {to so kr{ewe na propisi ili naredbi so koi nadle`en organ opredeluva pregledi,
dezinfekcija, izdvojuvawe na bolni ili nekoi drugi merki za suzbivawe ili spre~uvawe na
zarazni bolesti kaj lu|eto ili so vrabotuvawe ili dr`ewe na lice koe boleduva od zarazna
bolest so vr{ewe na polovo dejstvie ili na drug na~in, predizvika prenesuvawe na
zarazna bolest, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri godina.
(2)So kaznata od stav 1 }e se kazni i toj {to ne postapuva spored propisite ili naredbite
od stav 1 vo pogled na suzbivaweto ili spre~uvaweto na zaraznite bolesti kaj `ivotni koi
mo`at da se prenesat na lu|eto i so toa predizvikuva prenesuvawe na zarazna bolest.
(3)Ako kako posledica od deloto od stav 1 e prenesena neizle~iva zarazna bolest,
storitelot }e se kazni so zatvor od edna do deset godini.
(4)Obidot za deloto od stav 1 na ovoj ~len za prenesuvawe na neizle~iva zarazna bolest e
kazniv.
(5)Toj koj{to }e ja zagrozi sigurnosta na drug so la`na zakana za prenesuvawe ili so
{irewe na nevistiniti tvrdewa za postoewe na neizle~iva zarazna bolest }e se kazni so
pari~na kazna ili zatvor do {est meseca.
61
(6)Toj {to deloto od stavovite 1 i 2 }e go stori od nebre`nost, }e se kazni so pari~na
kazna ili so zatvor do {est meseci.
Nepostapuvawe spored zdravstvenite propisi za vreme na epidemija
^len 206
Toj {to za vreme na epidemija na nekoja opasna zarazna bolest ne postapi spored
propisite ili naredbite so koi se opredeluvaat merki za nejzinoto suzbivawe ili
spre~uvawe, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
(2)Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.

Nesovesno lekuvawe bolni

^len 207
(1)Lekar koj pri uka`uvawe lekarska pomo{ }e primeni o~igledno nepodobno sredstvo ili
na~in na lekuvawe ili nema da primeni soodvetni higienski merki ili voop{to nesovesno
postapuva i so toa }e predizvika vlo{uvawe na zdravstvenata sostojba na nekoe lice, }e
se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
(2)So kaznata od stav 1 }e se kazni i babica ili drug zdravstven rabotnik koj pri
uka`uvawe medicinska pomo{ ili nega postapuva nesovesno i so toa predizvika
vlo{uvawe na zdravstvenata sostojba na nekoe lice.
(3)Ako deloto od stavovite 1 i 2 e storeno od nebre`nost, storitelot }e se kazni so pari~na
kazna ili so zatvor do edna godina.

Neuka`uvawe medicinska pomo{

^len 208
(1)Lekar ili drug zdravstven rabotnik koj sprotivno na svojata dol`nost nema da mu uka`e
neodlo`na medicinska pomo{ na lice koe se nao|a vo opasnost za `ivotot, }e se kazni so
pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
(2)Ako poradi deloto od stav 1 nastapi smrt na liceto na koe ne mu e uka`ana medicinska
pomo{, storitelot }e se kazni so zatvor od {est meseci do pet godini.
Nadrilekarstvo
^len 209
Toj {to bez propi{ana stru~na podgotovka se zanimava so lekuvawe ili so davawe
medicinska pomo{, }e se kazni so zatvor do edna godina i so pari~na kazna.
Nedopu{teno presaduvawe delovi od ~ove~koto telo
^len 210
(1)Toj {to }e zeme del od teloto na drug zaradi presaduvawe ili na drug }e mu presadi
del od teloto iako zemaweto ili presaduvaweto e sprotivno na medicinskata struka ili
nauka, }e se kazni so zatvor od tri meseci do pet godini.
(2)So kaznata od stav 1 }e se kazni toj {to so namera za presaduvawe }e zeme del od
~ove~koto telo pred da e utvrdena smrtta, spored propi{an na~in.
(3)Toj {to }e zeme del od teloto na drug ili na drug mu presadi del od teloto bez
soglasnost na davatelot ili primatelot ili na nivniot zakonski zastapnik, ako davatelot ili
primatelot ne bil vo sostojba da dade soglasnost, }e se kazni so pari~na kazna ili so
zatvor do tri godini.
(4)So kaznata od stav 3 }e se kazni toj kojpggo sprotivno na zakonot za nagrada prodava
ili posreduva pri davawe delovi od teloto na `ivi ili umreni lica zaradi presaduvawe.
62
 Nesovesno vr{ewe aptekarska dejnost
^len 211
(1)Aptekar ili drugo lice ovlasteno za podgotvuvawe ili izdavawe na lekovi koj }e
podgotvi lek sprotivno na pravilata od svojata struka ili }e izdade pogre{en lek, pa poradi
toa }e bide dovedeno vo opasnost `ivotot ili zdravjeto na nekoe lice, }e se kazni so
pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
(2)Ako deloto od stav 1 e storeno od nebre`nost, storitelot }e se kazni so pari~na kazna
ili so zatvor do {est meseci.
(3)Podgotvenite lekovi se odzemaat.

Proizvodstvo i pu{tawe vo promet {tetni sredstva za le~ewe

^len 212
(1)Toj {to proizveduva, prodava ili na drug na~in stava vo promet lekovi ili drugi
sredstva za lekuvawe {to se {tetni za zdravjeto, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor
do tri godini.
(2)Ako deloto e storeno od nebre`nost, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna
godina.
(3) Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.
(4)Proizvodite i sredstvata za proizvodstvo se odzemaat.
Proizvodstvo i pu{tawe vo promet {tetni prehranbeni i drugi produkti
^len 213
(1)Toj {to proizveduva zaradi proda`ba, prodava ili na drug na~in pu{ta vo promet {tetni
prehranbeni produkti ili pijalaci ili sredstva za li~na higiena, nega ili drugi {tetni
produkti so {to }e predizvika opasnost za `ivotot ili zdravjeto na lu|eto, }e se kazni so
zatvor od tri meseci do tri godini.
(2)Ako deloto od stav 1 e storeno od nebre`nost, storitelot }e se kazni so pari~na kazna
ili so zatvor do {est meseci.
(3)Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.
(4)[tetnite prehranbeni i drugi produkti }e se odzemat.
Nesovesno vr{ewe pregled na meso za ishrana
^len 214
(1)Veterinar ili drug ovlasten veterinaren rabotnik koj nesovesno vr{i pregled na dobitok
za kolewe ili na meso nameneto za ishrana ili sprotivno na propisite ne izvr{i pregled i so
toa ovozmo`i da se pu{ti vo promet meso {tetno za zdravjeto na lu|eto, }e se kazni so
zatvor od {est meseci do tri godini.
(2)Ako deloto od stav 1 e storeno od nebre`nost, storitelot }e se kazni so pari~na kazna
ili so zatvor do {est meseci.
(3)Mesoto se odzema.
Neovlasteno proizvodstvo i pu{tawe vo promet na narkoti~ni drogi, psihotropni
supstancii i prekursori
^len 215

63
(1)Toj {to neovlasteno proizveduva, prerabotuva, prodava ili nudi na proda`ba ili zaradi
proda`ba kupuva, dr`i ili prenesuva ili posreduva vo proda`ba ili kupuvawe ili na drug
na~in neovlasteno pu{ta vo promet narkoti~ni drogi, psihotropni supstancii i
prekursori, }e se kazni so zatvor od edna do deset godini.
(2)Ako deloto od stav 1 go izvr{ile pove}e lica ili storitelot na ova delo organiziral mre`a
na preprodava~i ili posrednici, storitelot }e se kazni so zatvor najmalku pet godini.
(3)Toj {to neovlasteno pravi, nabavuva, posreduva ili dava na upotreba oprema, materijal
ili supstancii za koi znae deka se nameneti za proizvodstvo na narkoti~ni drogi,
psihotropni supstancii i prekursori, }e se kazni so zatvor od edna do pet godini.
(4)Storitelot od stav 2, so isklu~ok na organizatorot, koj }e go otkrie deloto ili }e
pridonese za negovoto otkrivawe, }e se oslobodi od kazna.
(5)Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.
Narkoti~nite drogi, psihotropnite supstancii i prekursorite, kako i podvi`nite ili nedvi`nite
predmeti upotrebeni za nivno pravewe, prenesuvawe ili rasturawe, }e se odzemat.

Ovozmo`uvawe na upotreba narkoti~ni drogi

^len 216
(1)Toj {to naveduva drug na u`ivawe narkoti~ni drogi i prekurzori ili mu dava narkoti~ni
drogi, psihotropni supstancii i prekurzori da gi u`iva toj ili drugo lice ili }e stavi na
raspolagawe prostorii zaradi u`ivawe narkoti~ni drogi i psihotropni supstancii ili na drug
na~in mu ovozmo`uva na drug da u`iva narkoti~ni drogi, psihotropni supstancii i
prekurzori, }e se kazni so zatvor od edna do pet godini.
(2)Ako deloto od stav 1 e storeno sprsma maloletnik ili sprema pove}e lica ili
predizvikalo osobeno te{ki posledici, storitelot }e se kazni so zatvor od edna do deset
godini.
(3)Narkoti~nite drogi, kako i podvi`nite ili nedvi`nite predmeti upotrebeni za nivno
prenesuvawe ili rasturawe, ili posebno nameneti ili staveni za upotreba, }e se odzemat.

Te{ki dela protiv zdravjeto na lu|eto

^len 217
(1)Ako poradi deloto od ~lenovite 205 stavovi 1 i 2, 207 stavovi 1 i 2, 209, 211 stav 1,
212 stav 1, 213 stav 1, 214 stav 1, 215 stav 1 i 216 stavovi 1 i 2 nekoe lice e te{ko
telesno povredeno ili zdravjeto mu e te{ko naru{eno, storitelot }e se kazni so zatvor od
edna do deset godini.
(2)Ako poradi deloto od ~lenovite 205 stavovi 1 i 2, 207 stavovi 1 i 2, 209, 211 stav 1,
212 stav 1, 213 stav 1, 214 stav 1, 215 stav 1 i 216 stavovi 1 i 2 nastapila smrt na edno ili
pove}e lica, storitelot }e se kazni so zatvor najmalku ~etiri godini.
(3)Ako poradi deloto od ~lenovite 205 stav 3, 207 stav 3, 211 stav 2, 212 stav 2, 213 stav
2 i 214 stav 2 nekoe lice }e bide te{ko telesno povredeno ili zdravjeto mu e te{ko
naru{eno, storitelot }e se kazni so zatvor od tri meseci do tri godini.
(4) Ako poradi deloto od ~lenovite 205 stav 4, 207 stav 3, 211 stav 2, 212 stav 2, 213
stav 2 i 214 stav 2 nastapila smrt na edno ili pove}e lica, storitelot }e se kazni so zatvor
od {est meseci do pet godini.

KRIVI^NI DELA PROTIV @IVOTNATA SREDINA I PRIRODATA

Zagaduvawe na `ivotnata sredina i prirodata
64
 ^len 218
(1)Toj {to so nepridr`uvawe kon propisite za za{tita i unapreduvawe na `ivotnata
sredina }e zagadi vozduh, po~va, voda, vodna povr{ina ili vodotek vo pogolem obem ili
na po{iroko podra~je i so toa }e predizvika opasnost za `ivotot ili zdravjeto na lu|eto ili
uni{tuvawe na `ivotinskiot ili rastitelniot svet vo pogolemi razmeri, }e se kazni so zatvor
od ~etiri do deset godini.
(2)So istata kazna }e se kazni i slu`beno ili odgovorno lice koe so nepridr`uvawe kon
propisite za za{tita i unapreduvawe na `ivotnata sredina }e propu{ti da postavi uredi za
pre~istuvawe ili }e dozvoli izgradba, pu{tawe vo dejstvo ili koristewe na pogon koj ja
zagaduva `ivotnata sredina ili na drug na~in }e propu{ti prezemawe merki za
spre~uvawe ili onevozmo`uvawe na zagaduvawe na vozduh, po~va, voda, vodna
povr{ina ili vodotek koe ja nadminuva dozvolenata granica ili za spre~uvawe bu~ava {to
zna~itelno ja nadminuva dozvolenata granica i so toa }e predizvika opasnost za `ivotot ili
zdravjeto na lu|eto ili uni{tuvawe na `ivotinskiot i rastitelniot svet vo pogolemi razmeri.
(3)Ako deloto od stavovite 1 i 2 e storeno od nebre`nost, storitelot }e se kazni so pari~na
kazna ili so zatvor do tri godini.
(4)Pri izrekuvaweto uslovna osuda, sudot mo`e na storitelot na deloto od stavovite 1 i 2
da mu nalo`i uslov vo opredelen rok da gi prezeme propi{anite merki za za{tita i
unapreduvawe na `ivotnata sredina.
(5)Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.
Zagaduvawe voda za piewe
^len 219
(1)Toj {to so nekoja {tetna materija }e ja napravi neupotrebliva vodata za piewe vo
izvori, bunari, cisterni ili rezervoari ili nekoja druga voda za piewe, }e se kazni so
pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
(2)Ako poradi deloto od stav 1 do{lo do pojava na epidemija na zarazna bolest,
storitelot }e se kazni so zatvor od edna godina do pet godini.
(3)Ako deloto od stav 1 e storeno od nebre`nost, storitelot }e se kazni so pari~na kazna
ili so zatvor do {est meseci.
(4)Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.

Proizvodstvo na {tetni sredstva za lekuvawe dobitok ili `ivina

^len 220
(1)Toj {to zaradi proda`ba }e proizvede ili }e pu{ti vo promet sredstva za lekuvawe ili
spre~uvawe zaraza kaj dobitok ili `ivina opasni za nivniot `ivot ili zdravjeto, }e se kazni
so pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
(2)Ako poradi deloto od stav 1 }e pcovisa pogolem broj dobitok ili `ivina, storitelot }e se
kazni so zatvor od edna godina do pet godini.
(3)Ako deloto od stav 1 e storeno od nebre`nost, storitelot }e se kazni so pari~na kazna
ili so zatvor do {est meseci.
(4)Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.

Nesovesno uka`uvawe veterinarna pomo{

^len 221
(1)Veterinar ili ovlasten veterinaren rabotnik koj pri uka`uvaweto na veterinarna
pomo{ propi{e ili primeni o~igledno nepodobno sredstvo ili o~i-gledno nepravilen na~in
65
na lekuvawe ili voop{to nesovesno postapuva pri lekuvaweto i so toa predizvika
pcovisuvawe na dobitok ili na `ivina od pogolema vrednost, }e se kazni so pari~na kazna
ili so zatvor do tri godini.
(2)Ako deloto od stav 1 e storeno od nebre`enost, storitelot }e se kazni so pari~na kazna
ili so zatvor do {est meseci.

Prenesuvawe zarazni bolesti kaj `ivotniot i rastitelniot svet

^len 222
(1)Toj {to za vreme na epidemija na nekoja dobito~na bolest {to mo`e da go zagrozi
sto~arstvoto ne postapi spored odluka na nadle`en organ donesena vrz osnova na propis
so koja se opredeluvaat merki za otstranuvawe ili spre~uvawe na bolest, }e se kazni so
pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
(2)So kaznata od stav 1 }e se kazni i toj {to za vremetraeweto na opasnosta od bolest i
{tetnici koi mo`at da go zagrozat rastitelniot svet ne postapi spored odluka na nadle`en
organ donesena vrz osnova na propis so koja se opredeluvaat merki za otstranuvawe ili
spre~uvawe na bolest ili {tetnici.
(3)Ako poradi deloto od stavovite 1 i 2 nastapi zna~itelna {teta, storitelot }e se kazni so
zatvor od edna do pet godini.
(4)Ako deloto od stavovite 1 i 2 e storeno od nebre`iost, storitelot }e se kazni so pari~na
kazna ili so zatvor do edna godina.
Ako deloto od stav (1) go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.

Zagaduvawe na dobito~na hrana ili voda

^len 223
(1)Toj {to so nekoja {tetna materija }e zagadi dobito~na hrana ili voda vo reki, potoci,
izvori, bunari, cisterni ili nekoja druga voda {to slu`i za poewe na dobitok, `ivina ili
dive~ i so toa go dovede vo opasnost `ivotot ili zdravjeto na `ivotnite, }e se kazni so
pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
(2)So kaznata od stav 1 }e se kazni toj {to so nekoja {tetna materija }e zagadi vodi na
ribnici, ezera, reki i potoci i so toa }e predizvika opasnost za opstanokot na ribite.
(3)Ako poradi deloto od stavovite 1 i 2 nastapilo pcovisuvawe na `ivotni ili ribi od
pogolema vrednost, storitelot }e se kazni so zatvor od tri meseci do tri godini.
(4) Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.

Uni{tuvawe nasadi so upotreba na {tetna materija

^len 224
Toj {to so upotreba na nekoja {tetna materija }e predizvika uni{tuvawe na rastenija,
ovo{ki ili druti nasadi i so toa }e predizvika {teta od pogolemi razmeri, }e se kazni so
pari~na kazna ili so zatvor do tri godiii.

Uzurpacija na nedvi`nosti
^len 225
(1)Toj {to so namera za vladenie }e zazeme tu|a nedvi`nost {to so propis e proglasena za
imot vo op{ta upotreba, dobro pod privremena za{tita ili kulturno nasledstvo, prirodna
retkost ili drugo prirodno bogatstvo, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri
godini.
66
(2)So kaznata od stav 1 }e se kazni toj {to, so namera da go upotrebi za gradba, }e
zazeme tu|o zemji{te.
(3) Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.

Pusto{ewe na {uma
^len 226
(1)Toj {to sprotivno na propis ili naredba od nadle`ni organi ili organizacii vr{i
prenamena, se~e ili kopa~i {umi ili podbeluva stebla ili na drug na~in pusto{i {uma, }e
se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
(2)Ako deloto od stav 1 e izvr{eno vo za{titena {uma, nacionalen park ili vo druga {uma
so specijalna namena, storitelot }e se kazni so zatvor od edna do pet godini.
(3)Toj {to deloto od stav 1 }e go stori vo sopstvena {uma, }e se kazni so pari~na kazna
ili so zatvor do edna godina.
(4)Sredstvata upotrebeni za izvr{uvawe na deloto }e se odzemat.
(5)Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.

Predizvikuvawe {umski po`ar

^len 227
(1)Toj {to }e predizvika {umski po`ar pa poradi toa }e nastapi {teta od pogolemi
razmeri, }e se kazni so zatvor od edna do deset godini.
(2)So kaznata od stav 1 }e se kazni i toj {to }e predizvika po`ar vo za{titena {uma,
nacionalen park ili vo druga {uma so specijalna namena.
(3)Toj {to }e predizvika dva ili pove}e {umski po`ari, }e se kazni so zatvor najmalku tri
godini.
(4)Ako deloto od stavovite 1 i 2 e storeno od nebre`nost, storitelot }e se kazni so pari~na
kazna ili so zatvor do tri godini.

Nezakonit lov
^len 228
(1)Toj {to lovi dive~ za vreme na lovostoj, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do
{est meseci.
(2)Toj {to neovlasteno lovi vo zabraneto lovi{te, ubie, rani ili fati `iv dive~, }e se kazni
so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
(3)Ako deloto od stav 2 e storeno sprema visok dive~, storitelot }e se kazni so zatvor od
tri meseci do tri godini.
(4)Toj {to lovi redok ili proret~en dive~ ~ij lov e zabranet ili lovi bez posebna dozvola
dive~ za ~ie lovewe e potrebna takva dozvola ili lovi na na~in ili so sredstva so koi
dive~ot masovno se sotira, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri godnni.
(5)Uloveniot dive~ i sredstvata za lov }e se odzemat.

Nezakonit ribolov
^len 229
(1)Toj koj lovi riba so eksploziv, struja, otrov, zamajni sredstva, sredstva za podvoden
ribolov, osti, neposredno so race, mre`a ili drugi sredstva so koi e zabranet ribolovot, }e
se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.

67
(2)Ako poradi deloto od stav 1 nastapi imotna {teta od golemi razmeri ili e pribavena
pogolema imotna korist, storitelot }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor od tri meseci
do tri godini.
(3)Ako poradi deloto od stav 1 e predizvikan pomor na riba vo golemi razmeri,
storitelot }e se kazni so zatvor od {est meseci do pet godini.
(4)Ulovenata riba i sredstvata za ribolov }e se odzemat.

Zagrozuvawe na `ivotnata sredina

i prirodata so otpadni materii
^len 230
(1)Toj {to sprotivno na propisite za za{tita na `ivotnata sredina i prirodata skladira,
ostava ili rasfrla otpadni materni ili so niv postapuva na na~in so koj se menuva
kvalitetot na vozduhot, po~vata, vodata ili vodotekot, vo mera {to mo`e da gi vlo{i
uslovite za `nvot na lugeto ili `ivotnite ili rastenijata i da go zagrozi nivniot opstanok, }e
se kazni so zatvor od tri meseci do tri godini.
(2)So kazna od stav 1 }e se kazni toj {to skladira, ostava ili rasfrla otpadni materii ili so
niv postapuva na na~in so koj se menuva kvalitetot na vozduhot, po~vata, vodata,
vodotekot i so toa }e predizvika uni{tuvawe ili zna~itelno o{tetuvawe na {umi, rastenija
ili drugi nasadi.
(3)Toj {to skladira, rasfrla ili ostava opasen otpad {to sodr`i supstancii koi imaat
svojstvo na eksplozivnost, reaktivnost, zapalivost, nadrazlivost, toksi~nost, infektivnost,
kancerogenost, mutagenost, teratogenost, ekotoksi~nost ili svojstvo na ispu{tawe otrovni
gasovi preku hemiska reakcija i biolo{ko razlo`uvawe, }e se kazni so zatvor od edna do
pet godini.
(4)Toj {to deloto od stavovite 1, 2 i 3 }e go stori od nebre`nost, }e se kazni so pari~na
kazna ili zatvor do edna godina.
(5) Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.

Neovlasteno pribavuvawe i raspolagawe so nuklearni materii

^len 231
(1)Toj {to so sila ili zakana, so izvr{upawe krivi~no delo ili na drug na~in
neovlasteno }e pribavi, posreduva, koristi, prevezuva, }e mu dade na drug nuklearni
materii ili }e mu ovozmo`i na drug da dojde do niv, }e se kazni so zatvor od edna do pet
godini.
(2)Toj {to so deloto od stav 1 }e predizvika opasnost za `ivotot na lu|eto ili za imotot od
pogolem obem, }e se kazni so zatvor od edna do deset godini.
(3)Ako poradi delata od stavovite 1 i 2 nastapi smrt na edno ili pove}e lica ili imotna
{teta od golemi razmeri, storitelot }e se kazni so zatvor najmalku pet godini.
(4)Ako deloto od stav 1 e storeno od nebre`enost, storitelot }e se kazni so zatvor od tri
meseci do tri godini.
(5)Ako poradi deloto bd stav 4 nastapila smrt na pove}e lica ili {teta od golemi razmeri,
storitelot }e se kazni so zatvor od edna do pet godini.
(6) Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.

Vnesuvawe opasni materii vo zemjata

^len 232
68
(1)Toj {to sprotivno na propisite }e vnese vo zemjata radioaktivni ili drugi materii ili
otpadoci, {tetni za `ivotot ili zdravjeto na lu|eto, }e se kazni so zatvor od {est meseci do
pet godini.
(2)Slu`beno lice koe sprotivno na propisite }e ovozmo`i vo zemjata da se vnesat materii
ili otpadoci od stav 1, }e se kazni so zatvor od edna do deset godini.
(3)Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.

Ma~ewe `ivotni
^len 233
(1)Toj {to grubo zloupotrebuva `ivotno ili go izlo`uva na nepotrebni maki ili mu
nanesuva nepotrebni bolki ili zaradi iz`ivuvawe go izlo`uva na stradawe, }e se kazni so
pari~na kazna ili so zatvor do {est meseci.
(2)Toj {to so nehranewe, nepoewe ili na drug na~in izlo`uva `ivotno podolgo vreme na
tegobna sostojba, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri meseci.

Te{ki dela protiv `ivotnata sredina i prirodata

^len 234
(1)Ako poradi dslata od ~lenovite 218 stavovi 1 i 2, 219 stav 1, 230 stavovi 1 i 2 i 232
stavovi 1 i 2 nastapi te{ka telesna povreda ili te{ko naru{uvawe na zdravjeto na pove}e
lica ili nastapi smrt na edno ili pove}e lica ili promenite od zagaduvaweto ne mo`at
podolgo vreme da se otstranat, storitelot }e se kazni so zatvor od edna do deset godini.
(2)Ako poradi delata od ~lenovite 218 stav 3, 219 stav 3 i 230 stav 3 nastapi te{ka
telesna povreda ili te{ko naru{uvawe na zdravjeto na pove}e lica ili nastapi smrt na edno
ili pove}e lica ili promenite od zagaduvaweto ne mo`at dolgo vreme da se otstranat,
storitelot }e se kazni so zatvor od edna do pet godini.
(3)Ako poradi delata od ~lenovite 220 stav 1, 221 stav 1, 222 stav 1, 226 stav 1 ~ 230
stavovi 1 i 2 nastapi imotna {teta od golemi razmeri, storitelot }e se kazni so zatvor od
edna do pet godini.
(4)Ako poradi delata od ~lenovite 220 stav 3, 221 stav 2, 222 stav 4 i 230 stav 3 }e
nastapi imotna {teta od golemi razmeri, storitelot }e se kazni so zatvor od edna do tri
godini.

KRIVI^NI DELA PROTIV IMOTOT

Kra`ba
^len 235
(1)Toj {to od drug }e odzeme tu| podvi`en predmet so namera protivpravno da go
prisvoi, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
(2)Ako vrednosta na ukradeniot predmet e pomala i storitelot odel kon toa da prisvoi
predmet od takva vrednost, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
(3)Goneweto za deloto od stav 2 se prezema po privatna tu`ba.
(4)Obidot za delata od stavovite 1 i 2 e kazniv.
(5)Kako kra`ba se smeta i odzemawe od tu|a {uma drvja ~ie koli~estvo e pogolemo od
eden kuben metar so namera za protivpravno prisvojuvawe.
Te{ka kra`ba
^len 236
69
(1)Ako kra`bata e storena:
1)so kr{ewe ili provaluvawe vo zatvoreni prostorii, so sovladuvawe prepreki ili na drug
na~in sovladuvawe pogolemi pre~ki,
2)od strana na pove}e lica zdru`eni zaradi vr{ewe kra`ba,
3)na drzok na~in,
4)od strana na lice koe kaj sebe imalo nekakvo oru`je ili opasno orudie zaradi napad ili
odbrana,
5)za vreme na po`ar, poplava ili sli~na nesre}a i
6)so iskoristuvawe na nemo}ta ili nesre}ata na drug, storitelot }e se kazni so zatvor od
edna do deset godini.
(2)So kaznata od stav 1 }e se kazni storitelot na kra`ba na predmeti od zna~itelna
vrednost.
(3)Ako ukradeniot predmet e: dobro pod privremena za{tita ili kulturno nasledstvo,
storitelot }e se kazni so zatvor najmalku ~etiri godini.
(4)Ako vrednosta na ukradeniot predmet e mala i storitelot odel kon toa da prisvoi
predmet od takva vrednost, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.

Razbojni{tvo
^len 237
(1)Toj {to so upotreba na sila ili zakana deka neposredno }e napadne vrz `ivotot ili teloto
na drug }e odzeme tu| podvi`en predmet so namera protivpravno da go prisvoi, }e se
kazni so zatvor najmalku edna godina.
(2)Ako vrednosta na odzemeniot predmet e od golemi razmeri, storitelot }e se kazni so
zatvor najmalku ~etiri godini.
(3)Ako pri izvr{uvaweto na deloto od stav 1 na nekoe lice so umisla mu e nanesena
te{ka telesna povreda ili ako deloto e storeno vo sostav na grupa, banda ili ako e
upotrebeno ogneno oru`je ili opasno orudie, storitelot }e se kazni so zatvor najmalku pet
godini.
(4)Ako pri izvr{uvaweto na deloto od stav 1 nekoe lice so umisla e li{eno od `ivot,
storitelot }e se kazni so zatvor najmalku deset godini ili so do`ivoten zatvor.
Razbojni~ka kra`ba
^len 238
(1)Toj {to, zate~en vo kra`ba, }e upotrebi sila ili zakana deka neposredno }e napadne vrz
`ivotot ili teloto na drug so namera ukradeniot predmet da go zadr`i, }e se kazni so zatvor
najmalku edna godina.
(2)Ako vrednosta na ukradenite predmeti e od golemi razmeri, storitelot }e se kazni so
zatvor najmalku ~etiri godini.
(3)Ako pri izvriguvaqeto na deloto od stav 1 na nekoe lice so umisla mu e nanesena
te{ka telesna povreda ili ako razbojni~ka kra`ba e storena vo sostav na grupa ili banda ili
ako e upotrebeno ogneno oru`je ili opasno orudie, storitelot }e se kazni so zatvor
najmalku pet godini.
(4)Ako pri izvr{uvaweto na deloto od stav 1 nekoe lice so umisla e li{eno od `ivot,
storitelot }e se kazni so zatvor najmalku deset godini ili so do`ivoten zatvor.
Zatajuvawe
^len 239

70
(1)Toj {to protivpravno za sebe ili za drug }e prisvoi tu| podvi`en predmet {to mu e
doveren, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
(2)Ako vrednosta na zataenite predmeti e pomala i storitelot odel kon toa da prisvoi
predmeti od takva vrednost, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
(3)Ako deloto od stavovite 1 i 2 go stori staratel ili lice na koe vo pravnoto lice
predmetite mu se dovereni vo vrska so negovata rabota, }e se kazni so zatvor od tri
meseci do pet godini.
(4)Ako vrednosta na zataenite predmeti e zna~itelna ili predmetite se dobra pod
privremena za{tita ili kulturno nasledstvo, storitelot }e se kazni so zatvor od edna do pet
godini.
(5)Toj {to protivpravno }e prisvoi tu| podvi`en predmet {to go na{ol ili do koj slu~ajno
do{ol, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
(6)Za delata od stavovite 2 i 5 goneweto se prezema po privatna tu`ba, a za stavovite 1, 3
i 4 po predlog.
Poslu`uvawe
^len 240
(1)Toj {to neovlasteno }e se poslu`i so pari, hartii od vrednost ili drugi podvi`ni predmeti
{to mu se dovereni ili ovie predmeti neovlasteno }e mu gi dade na posluga na drug, }e se
kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
(2)Goneweto se prezema po predlog.
Odzemawe tu|i predmeti
^len 241
(1)Toj {to bez namera za prisvojuvawe od drug protivpravno }e odzeme tu| podvi`en
predmet za da go zadr`i vo svoe vladenie, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do
edna godina.
(2)Goneweto se prezema po privatna tu`ba.
Odzemawe na motorno vozilo
^len 242
(1)Toj {to protivpravno }e odzeme tu|o motorno vozilo so namera da go upotrebi za
vozewe, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
(2)Ako upotrebata na voziloto traela podolgo vreme ili nastapila pogolema {teta,
storitelot }e se kazni so zatvor od tri meseci do tri godini.
(3)Obidot za deloto od stav 1 e kazniv.
O{tetuvawe tu|i predmeti
^len 243
(1)Toj {to }e o{teti, uni{ti ili stori neupotrebliv tu| predmet, }e se kazni so pari~na kazna
ili so zatvor do tri godini.
(2)Ako {tetata e od zna~itelna vrednost ili predmetite se dobra pod privremena za{tita ili
kulturno nasledstvo, storitelot }e se kazni so zatvor od {est meseci do pet godini.
(3)Goneweto za deloto od stav 1 se prezema po privatna tu`ba.
O{tetuvawe tu|i prava
^len 244
(1)Toj {to so namera da go spre~i ostvaruvaweto na pravata vrz predmeti, }e otu|i,
uni{ti, o{teti ili }e odzeme svoj predmet vrz koj drugo lice ima zalo`no pravo ili pravo na
u`ivawe, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.

71
(2)Toj {to }e prikrie, fiktivno }e otu|i, uni{ti, o{teti ili }e go napravi neupotrebliv
celokupniot imot ili nekoj negov del ili }e priznae nevistinito pobaruvawe, }e sostavi
la`en dogovor ili so nekoe drugo izmamni~ko dejstvie prividno ili vistinski }e ja zagrozi
svojata imotna sostojba i so toa }e ja namali ili spre~i mo`nosta za isplatuvawe na
najmalku eden od svoite doveriteli, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor od tri
meseci do edna godina.
(3)Goneweto za deloto od stavovite 1 i 2 se prezema po predlog.
O{tetuvawe na stanbeni i delovni zgradi i prostorii
^len 245
(1)Korisnik na stan, stanar ili drugo lice koe od stanbena ili delovna zgrada ili od
stanbeniot ili deloviot prostor }e simne ili o{teti nadvore{en ili vnatre{en ured,
instalacija ili nivni del ili na drug na~in zna~itelno }e ja namali upotreblivosta na
zgradata ili prostorot, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
(2)Ako poradi deloto od stav 1 zgradata, stanbeniot ili delovniot prostor }e stane
neupotrebliv, storitelot }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
(3)Goneweto od stavovite 1 i 2 se prezema po privatna tu`ba.

Nezakonito vseluvawe
^len 246
(1)Toj {to neovlasteno }e se vseli vo tu| stan, deloven prostor ili drugi prostorii, }e se
kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
(2)Obidot e kazniv.
(3)Ako sudot izre~e uslovna osuda }e mu nalo`i na storitelot, vo opredelen rok da go
isprazni stanot, delovniot prostor ili drugite prostorii.
(4)Goneweto se prezema po privatna tu`ba.

Izmama
^len 247
(1)Toj {to so namera za sebe ili za drug da pribavi protivpravna imotna korist }e dovede
nekogo vo zabluda so la`no prika`uvawe ili so prikrivawe fakti ili }e go dr`i vo zabluda i
so toa }e go navede da stori ili da ne stori ne{to na {teta na svojot ili tu| imot, }e se kazni
so pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
(2)Ako storenata {teta e od pomala vrednost, a storitelot odel kon toa da pribavi takva
vrednost, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
(3) Ako storenata {teta e od pogolema vrednost, storitelot }e se kazni so zatvor od tri
meseci do pet godini.
(4)Ako storenata {teta nadminuva zna~itelna vrednost, storitelot }e se kazni so zatvor od
edna do deset godini.
(5)Toj {to deloto od stav 1 go storil samo so namera da o{teti drug, }e se kazni so
pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
(6)Obidot za deloto od stavovits 1 i 5 e kazniv.
(7)Za deloto od stavovite 2 i 5 goneweto se prezema po privatna tu`ba.
Izmamuvawe na kupuva~i
^len 248
Toj {to so namera da gi izmami kupuva~ite }e pu{ti vo promet proizvodi so oznaka vo
koja se vneseni podatoci {to ne odgovaraat na sodr`inata, vidot, potekloto ili kvalitetot na
72
proizvodot ili }e pu{ti vo promet proizvodi {to spored svojata te`ina ili kvalitet ne
odgovaraat na ona {to redovno se pretpostavuva kaj takvite proizvodi ili proizvodi bez
oznaka za sodr`inata, vidot, potekloto ili kvalitetot na proizvodot koga vakvata oznaka e
propi{ana, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
(2) Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.

Izmama pri dobivawe kredit ili druga pogodnost

^len 249
(1)Toj {to so namera za sebe ili za drug da pribavi kredit, investicioni sredstva,
subvencija ili druga pogodnost za vr{ewe dejnost na kreditodavatelot ili na nadle`niot za
odobruvawe takva pogodnost }e mu dade nevistiniti ili necelosni podatoci za imotnata
sostojba ili drugi podatoci zna~ajni za dobivawe na kreditot ili druga pogodnost, }e se
kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
(2)Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.

Osiguritelna izmama
^len 250
(1)Toj {to so namera od osiguritelno dru{tvo da naplati osiguruvawe, }e uni{ti ili }e
o{teti predmet {to e osiguran, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
(2)So kaznata od stav 1 }e se kazni toj {to so namera od osiguritelnoto dru{tvo da naplati
osiguruvawe za slu~aj na telesno o{tetuvawe, telesna povreda ili naru{uvawe na
zdravjeto, }e si predizvika takvo o{tetuvawe, povreda ili naru{uvawe na zdravjeto.
(3)Goneweto se prezema po predlog.
(4) Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.

O{tetuvawe i neovlasteno navleguvawe vo kompjuterski sistem

^len251
(1) Toj {to neovlasteno }e izbri{e, izmeni, o{teti, prikrie ili na drug na~in }e napravi
neupotrebliv kompjuterski podatok ili programa ili ured za odr`uvawe na informati~kiot
sistem ili }e go onevozmo`i ili ote`ne koristeweto na kompjuterski sistem, podatokot ili
programata ili na kompjuterska komunikacija,
}e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
(2)So kaznata od stav 1 }e se kazni i toj {to neovlasteno }e navleze vo tu| kompjuter ili
sistem so namera za iskoristuvawe na negovite podatoci ili programi zaradi pribavuvawe
protivpravna imotna ili druga korist za sebe ili za drug ili predizvikuva{e imotna ili
druga {teta ili zaradi prenesuvawe na kompjuterskite podatoci {to ne mu se nameneti i
do koi neovlasteno do{ol na nepovikano lice.
(3)Toj {to delata od stavovite 1 i 2 }e gi stori sprema kompjuterski sistem, podatoci ili
programi {to se za{titeni so posebni merki na za{tita ili se koristat vo raboteweto na
dr`avni organi, javni pretprijatija ili javni ustanovi ili vo me|unarodni komunikacii, ili
kako ~len na grupa sozdadena za vr{ewe takvi dela,
}e se kazni so zatvor od edna do pet godini.
(4)Ako so deloto od stavovite 1 i 2 e pribavena pogolema imotna korist ili e predizvikana
pogolema {teta,

73
storitelot }e se kazni so zatvor od {estmeseci do pet godini. (5) Ako so deloto od stav 3 e
pribavena pogolema imotna korist ili e predizvikana pogolema {teta, storitelot }e se
kazni so zatvor od edna do deset godini.
(6)Toj {to neovlasteno izrabotuva, nabavuva, prodava, dr`i ili pravi dostapni na drug
posebni napravi, sredstva, kompjuterski programi ili kompjuterski podatoci nameneti ili
pogodni za izvr{uvawe na delata od stavovite 1 i 2 }e se kazni so pari~na kazna ili so
zatvor do edna godina.
(7)Obidot za deloto od stavovite 1 i 2 e kazniv.
(8)Posebnite napravi, sredstva, kompjuterski programi ili podatoci nameneti za
izvr{uvawe na deloto }e se odzemat.

Pravewe i vnesuvawe na kompjuterski virusi

^len251-a
(1)Toj {to }e napravi ili }e prezeme od drug kompjuterski virus so namera za vnesuvawe
vo tu| kompjuter ili kompjuterska mre`a,
}e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
(2)Toj {to so upotreba na kompjuterski virus }e predizvika {teta vo tu| kompjuter,
sistem, podatok ili programa,
}e se kazni so zatvor
od {est meseci do tri godini.
(3) Ako so deloto od stav 2 e predizvikana pogolema {teta ili deloto e storeno vo sostav
na grupa sozdadena za vr{ewe takvo delo,
storitelot }e se kazni so zatvor od edna dopetgodini.
(4) Obidot za deloto od stav 2 e kazniv.

Kompjuterska izmama
^len 251-b
(1) Toj {to so namera za sebe ili za drug da pribavi protivpravna imotna korist so
vnesuvawe vo kompjuter ili informati~ki sistem nevistiniti podatoci, so nevnesuvawe na
vistiniti podatoci, so falsifikuvawe na elektronski potpis ili na drug na~in }e predizvika
nevistinit rezultat pri elektronskata obrabotka i prenosot na podatocite, }e se kazni so
pari~na kazna : ili so zatvor do tri godini.
(2) Ako storitelot pribavil pogolema imotna korist,
}e se kazni so zatvor
od tri meseci do pet godini.
(3) Ako storitelot pribavil zna~itelna imotna korist,
}e se kazni so zatvor
od edna do deset godini.
(4) Toj {to deloto od stav 1 }e go stori samo so namera da o{teti drug, ; }e se kazni so
pari~na kazna
ili so zatvor do edna godina.
(5) Ako so deloto od stav 4 e predizvikana pogolema {teta,
storitelot }e se kazni so zatvor
od tri meseci do tri godini.

74
(6) Toj {to neovlasteno izrabotuva, nabavuva, prodava, dr`i ili pravi dostapni na drug
posebni napravi, sredstva, kompjuterski programi ili kompjuterski podatoci nameneti za
izvr{uvawe na deloto od stav 1,
}e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
(7) Obidot za deloto od stavovite 1 i 4 e kazniv.
(8) Posebnite napravi, sredstva, kompjuterski programi ili podatoci nameneti za
izvr{uvawe na deloto }e se odzemat.
(9) Za deloto od stav 4 goneweto se prezema po privatnatu`ba.

Zloupotreba na doverbata
^len 252
(1)Toj {to zastapuvaj}i gi imotnite interesi na nekoe lice ili gri`ej}i se za negoviot imot
nema da ja ispolni svojata dol`nost ili }e gi zloupotrebi dadenite ovlastuvawa so namera
da pribavi imotna korist ili da go o{teti liceto ~ii imotni interesi gi zastapuva ili za ~ij
imot se gri`i, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
(2)Ako deloto od stav 1 go stori staratel, polnomo{nik, zastapnik ili advokat, }e se kazni
so zatvor od tri meseci do tri godini.
(3)Goneweto se prezema po privatna tu`ba.

Neovlasteno primawe podaroci

^len 253
(1)Toj {to zastapuvaj}i gi imotnite interesi na nekoe pravno lice }e pobara ili }e primi
nagrada, podarok ili druga korist za da se sklu~i ili da ne se sklu~i spogodba ili da se
izvr{i ili da ne se izvr{i drugo dejstvie na {teta na pravnoto lice, pa poradi toa za
pravnoto lice }e nastapi pogolema imotna {teta, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor
od edna do tri godini.
(2)Nagradata ili podarokot }e se odzemat.
(3)Goneweto se prezema po predlog.

La`en ste~aj
^len 254
Toj {to so namera da izbegne obvrska za pla}awe }e predizvika ste~aj so prividno
prodavawe na imotot ili negov del, so prefrlawe na sredstva na drugi smetki ili
otstapuvawe bez nadomestok ili otu|uvawe so nesrazmerno niska vrednost, so
sklu~uvawe la`ni spogodbi za dolg ili priznavawe nevistiniti pobaruvawa ili so
prikrivawe, uni{tuvawe, prepravawe ili vodewe delovni knigi taka {to da ne mo`e da se
utvrdi negovata vistinska imotna sostojba, }e se kazni so zatvor od edna do pet godini i
so pari~na kazna.
(2) Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.

Predizvikuvawe ste~aj so nesovesno rabotewe

^len 255
Toj {to znae deka samiot ili nekoj drug kako dol`nik e nesposoben za pla}awe so
nerazumno tro{ewe i otu|uvawe predmeti i prava za nesrazmerno niska cena, so
prekumerno zadol`uvawe, so prezemawe nesrazmerni obvrski, sklu~uvawe ili
75
obnovuvawe dogovori so lica nesposobni za pla}awe, so propu{tawe da se ostvari
pobaruvawe ili na drug na~in gi povreduva svoite dol`nosti pri upravuvaweto so imotot
ili pri vodeweto na rabotata i so toa }e predizvika ste~aj, }e se kazni so zatvor od tri
meseci do tri godini.
(2) Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.
Zloupotreba na postapkata ste~aj
^len 256
(1)Toj {to vo ste~ajnata postapka }e prijavi la`no pobaruvawe ili pobaruvawe po la`en
isplaten red, za da ostvari pravo koe ne mu pripa|a, }e se kazni so pari~na kazna ili so
zatvor do edna godina.
(2)Doveritel, ~len na odbor na doveriteli ili ste~aen upravnik, koj za sebe ili za drug }e
primi imotna korist ili vetuvawe na imotna korist, za da se donese ili da ne se donese
odluka vo opredelena smisla ili na drug na~in da o{teti barem eden doveritel vo
postapkata za ste~aj }e se kazni so pari~na kazna ili zatvor do tri godini.
(3)So kaznata od stav 1 }e se kazni toj {to na doveritel, ~len na odborot na doveriteli ili
ste~ajniot upravnik }e mu dade ili veti imotna korist zaradi ostvaruvawe na deloto od
stav 1.
(4) Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.
O{tetuvawe ili povlastuvawe na doverteli
^len 257
(1)Odgovorno lice koe znaej}i deka pravnoto lice stanalo nesposobno za pla}awe, so
isplata na dolg ili na drug na~in namerno }e stavi nekoj doveritel vo popovolna polo`ba
o{tetuvaj}i gi so toa drugite doveriteli, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri
godini.
(2)Odgovorno lice koe znaej}i deka pravnoto lice stanalo nesposobno za pla}awe, so
namera da gi izigra ili o{teti doveritelite }e priznae nevistinito pobaruvawe, }e sostavi
la`en dogovor ili so nekoe drugo izmamni~ko dejstvie }e o{teti doveriteli, }e se kazni so
zatvor od {est meseci do pet godini.
(3)Ako poradi deloto od stavovite 1 i 2 nastapila imotna {teta od golemi razmeri ili
poradi toa pravnoto lice padnalo pod ste~aj, storitelot }e se kazni so zatvor od edna do
deset godini.
(4) Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.
Iznuda
^len 258
(1)Toj {to so namera za sebe ili za drug da pribavi protivpravna imotna korist so sila ili
so seriozna zakana }e prisili drug da stori ili da ne stori ne{to na {teta na svoj ili na tu|
imot, }e se kazni so zatvor najmalku edna godina.
(2)Toj {to deloto od stav 1 }e go stori vo sostav na grupa, banda ili drugo zdru`enie ili so
upotreba na ogneno oru`je ili opasno orudie, na osobeno nasilen na~in ili ako pritoa e
pribavena zna~itelna imotna korist ili nastapila zna~itelna imotna {teta ili na nekoe lice
so umisla mu e nanesena te{ka telesna povreda }e se kazni so zatvor najmalku ~etiri
godini.
(3)So kaznata od stav 2 se kaznuva i toj {to deloto od stav 1 }e go stori za nagrada.
(4)Ako pri izvr{uvaweto na deloto od stav 1 nekoe lice so umisla e li{eno od `ivot,
storitelot }e se kazni so zatvor najmalku deset godini ili so do`ivoten zatvor.
Ucena
76
 ^len 259
(1)Toj {to so namera za sebe ili za drug da pribavi protivpravna imotna korist }e mu se
zakani na drug deka za nego ili za nemu blisko lice }e otkrie ne{to {to bi mo`elo da i
na{teti na negovata ili nivnata ~est ili na negoviot ili nivniot ugled i so toa go prisili da
stori ili da ne stori ne{to na {teta na svojot ili na tu| imot, }e se kazni so zatvor od tri
meseci do pet godini.
(2)Toj {to deloto od stav 1 }e go stori kako ~len na grupa, banda idi drugo zdru`enie ili e
pribavena zna~itelna imotna korist ili nastapila zna~itelna imotna {teta, }e se kazni so
zatvor od edna do deset godini.
Lihvarstvo
^len 260
(1)Toj {to za uslugata {to mu ja pravi na nekoe lice prima idi dogovara za sebe ili za
drug nesrazmerna imotna korist iskoristuvaj}i ja negovata te{ka imotna sostojba, te{kite
stanbeni priliki, nu`data, nedovolno iskustvo ili lekomislenosta, }e se kazni so pari~na
kazna ili so zatvor do tri godini.
(2)So kaznata od stav 1 }e se kazni i {to neovlasteno se zanimava so davawe pari ili
drugi potro{ni predmeti na zaem so dogovor i pritoa dogovara nesrazmerna imotna
korist.
Prikrivawe
^len 261
(1)Toj {to }e kupi, }e primi vo zalog ili na drug na~in }e pribavi, prikrie ili proturi
predmet za koj znae deka e pribaven so krivi~no delo ili ona {to e dobieno za nego so
proda`ba ili so zamena, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
(2)Toj {to }e go stori deloto od stav 1, a mo`el da znae deka predmetot e pribaven so
krivi~no delo, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
(3)Ako vrednosta na predmetot od stav 1 ili stav 2 e zna~itelna ili predmetot e dobro pod
privremena za{tita ili kulturno nasledstvo, storitelot }e se kazni so zatvor od tri meseci
do pet godini.

Delotvorno kaewe
^len 262
Sudot mo`e da go oslobodi od kazna storitelot na delata od ~lenovite 235, 239, 240, 241,
242, 243, 244, 245, 246, 248 i 255 ako go vratil predmetot, ja nadomestil {tetata ili na
drug na~in gi otstranil {tetnite posledici na krivi~noto delo pred da doznae deka e
otkrien.
Gonewe za dela me|u bliski srodnici
^len 263
Osven za delata za koi se goni po privatna tuhba ili po predlog, za krivi~nite dela od
~lenovite 235, 236, 239 stav 3, 242, 252 stav 1 i 261 ako se storeni sprema bra~en
drugar, krven srodnik vo prava linija, brat ili sestra, posvoitel ili posvoenik ili sprema
drugo lice so koe storitelot `ivee vo zaedni~ko doma}instvo, goneweto se prezema po
privatna tu`ba.

KRIVI^NI DELA PROTIV KULTURNOTO NASLEDSTVO I PRIRODNITE

RETKOSTI
77
 O{tetuvawe ili uni{tuvawe na dobra pod privremena za{tita ili kulturno nasledstvo ili
prirodni retkosti
^len 264
(1)Toj {to }e o{teti ili uni{ti dobro pod privremena za{tita ili kulturno nasledstvo ili
prirodna retkost, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
(2)Toj {to bez dozvola na nadle`en organ }e izvr{i konzervatorski ili restavratorski raboti
ili bez dozvola ili sprotivno na zabranata vr{i arheolo{ki iskopuvawa ili istra`uvawa ili
drugi istra`uva~ki raboti na dobra pod privremena za{tita ili kulturno nasledstvo ili
prirodna retkost, pa poradi toa tie se te{ko o{teteni ili }e go zagubat svojstvoto, }e se
kazni so zatvor od edna do pet godini.
(3) Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.
"Prisvojuvawe na dobra pod privremena za{tita ili kulturno
nasledstvo ili prirodni retkosti
^len 265
(1)Toj {to pri arheolo{ki iskopuvawa, arhivski istra`uvawa, geolo{ko-paleontolo{ki i
minerolo{ko-petrografski istra`uvawa, iskopuvawa ili na drug na~in }e prisvoi iskopina,
materijal ili najden predmet {to pretstavuva dobro pod privremena za{tita ili kulturno
nasledstvo ili prirodna retkost, }e se kazni so zatvor od edna do deset godini.
(2)Toj {to so namera da pribavi protivpravna imotna korist, prisvoi arheolo{ki
predmet, }e se kazni so zatvor od ednado pet godini.
Iznesuvawe, odnosno izvezuvawe vo stranstvo na dobra pod privremena za{tita
ili kulturno nasledstvo ili prirodni retkosti
^len 266
(1)Toj {to bez dozvola od nadle`en organ }e iznese, odnosno izveze vo stranstvo dobro
pod privremena za{tita ili kulturno nasledstvo ili predmet {to pretstavuva prirodna
retkost, }e se kazni so zatvor od edna do deset godini.
(2) Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.
Otu|uvawe na kulturno nasledstvo od osobeno zna~ewe vo dr`avna sopstvenost
^len 266-a
Toj {to }e prodade, podari ili na drug na~in trajno }e otu|i kulturno nasledstvo od
osobeno zna~ewe vo dr`avna sopstvenost, }e se kazni so zatvor od edna do pet godini.
Zabrana na uvoz na ukradeno kulturno nasledstvo
^len 266-b
Toj {to }e uveze dvi`no kulturno nasledstvo ukradeno od muzei, verski i drugi sli~ni
javni objekti ili ustanovi na teritorijata na druga dr`ava, }e se kazni so zatvor od edna do
deset godini.

Uni{tuvawe ili prikrivawe na neobraboten arhivski materijal

^len 267
Toj {to }e uni{ti ili prikrie dokumentaren materijal pred da bide odbran od nego
arhivskiot materijal taka {to toj ne mo`e da poslu`i kako izvor na arhivska gra|a, }e se
kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.

KRIVI^NI DELA PROTIV JAVNITE FINANSII,

PLATNIOT PROMET I STOPANSTVOTO
Falsifikuvawe pari
78
 ^len 268
(1)Toj {to }e napravi la`ni pari so namera da gi pu{ti vo optek kako vistinski ili toj
{to }e preina~i vistinski pari so namera da gi pu{ti vo optek ili toj {to takvi la`ni pari }e
pu{ti vo optek, }e se kazni so zatvor od edna do deset godini.
(2)So kaznata od stav 1 }e se kazni toj {to pribavuva la`ni pari so namera da gi pu{ti vo
optek kako vistinski.
(3)Ako poradi delata od stavovite 1 i 2 do{lo do rastrojstvo vo stopanstvoto na zemjata,
storitelot }e se kazni so zatvor najmalku pet godini.
(4)Toj {to la`ni pari {to gi primil kako vistinski }e gi pu{ti vo optek ili toj {to znael deka
se napraveni la`ni pari ili deka la`ni pari se pu{teni vo optek, pa toa nema da go
prijavi, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
(5)La`nite pari }e se odzemat.
Falsifikuvawe na hartii od vrednost
^len 269
(1)Toj {to }e napravi la`ni hartii od vrednost ili toj {to }e preina~i vistinska hartija od
vrednost, so namera da gi upotrebi kako vistinski ili da mu gi dade na drug na upotreba
ili toj {to takvite la`ni hartii }e gi upotrebi kako vistinski, }e ss kazni so zatvor od edna
do deset godini.
(2)So kaznata od stav 1 }e se kazni toj {to pribavuva la`ni hartii od vrednost so namera
da gi pu{ti vo optek kako vistinski.
(3)Toj {to la`ni hartii od vrednost {to gi primil kako vistinski }e gi pu{ti vo optek ili toj
{to znae deka se napraveni la`ni hartii od vrednost ili deka la`ni hartii od vrednost se
pu{teni vo optek, pa toa nema da go prijavi, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do
tri godini.
(4)La`nite hartii od vrednost }e se odzemat.
Falsifikuvawe na znaci za vrednost
^len 270
(1)Toj {to }e napravi la`ni takseni ili po{tenski marki ili drugi znaci za vrednost ili toj
{to }e preina~i nekoj od tie vistinski znaci, so namera da gi upotrebi kako vistinski ili da
mu gi dade na drug na upotreba ili toj {to takvite la`ni znaci }e gi upotrebi kako vistinski
ili so takva namera }e gi pribavi, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
(2)So kaznata od stav 1 }e se kazni toj {to so otstranuvawe na `igot so koj znacite od stav
1 se poni{tuvaat ili na nekoj drug na~in na ve}e upotrebeni znaci im dava izgled kako da
ne se upotrebeni ili toj {to tie upotrebeni znaci }e gi upotrebi ili prodade kako da va`at.
(3)La`nite znaci za vrednost }e se odzemat.
Pravewe, nabavuvawe ili otu|uvawe sredstva za falsifikuvawe
^len 271
(1)Toj {to pravi, nabavuva, prodava ili dava na upotreba sredstva za pravewe la`ni znaci
za vrednost }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
(2)Toj {to pravi, nabavuva, prodava ili dava na upotreba sredstva za pravewe la`ni pari
ili la`ni hartii od vrednost , }e se kazni so zatvor od {est meseci do pet godini.
(3)Sredstvata od stavovite 1 i 2 }e se odzemat.
Falsifikuvawe znaci za obele`uvawe na stoki, meri i tegovi
^len 272
(1)Toj {to so namera da gi upotrebi kako vistinski }e napravi la`ni znaci za obele`uvawe
na doma{na ili stranska stoka, kako pe~ati, `igovi ili meri so koi se `igosuva zlato,
79
srebro, dobitok, drvo ili nekakvi drugi stoki ili }e preina~i vistinski znaci ili toj {to la`ni
znaci }e upotrebi kako vinstinski }e se kazni so zatvor od tri meseci do pet godini.
(2)So kaznata od stav 1 }e se kazni i toj {to }e izvr{i falsifikuvawe na meri ili tegovi.
(3)Toj {to neovlasteno pravi, nabavuva, prodava ili dava na upotreba sredstva za
pravewe znaci za obele`uvawe na stoka, kako i la`ni meri i tegovi, }e se kazni so pari~na
kazna ili so zatvor do tri godini.
(4)La`nite znaci, meri i tegovi, kako i sredstvata za nivno pravewe }e se odzemat.
Perewe pari i drugi prinosi od kaznivo delo
^len 273
(1)Toj {to }e pu{ti vo optek, }e primi, prezeme, zameni ili rasitni pari od pogolema
vrednost {to gi pribavil so kaznivo delo ili za koi znae deka se pribaveni so kaznivo delo,
ili so konverzija ili prenos na drug na~in }e prikrie deka poteknuvaat od takov izvor
ili }e ja prikrie nivnata lokacija, dvi`ewe ili sopstvenost, }e se kazni so zatvor od edna do
deset godini.
(2)So kaznata od stav 1 }e se kazni i toj {to }e prodade, podari ili pu{ti vo drug vid
promet imot ili predmeti od pogolema vrednost pribaveni so kaznivo delo, ili }e kupi, }e
primi vo zalog, ili na drug na~in }e pribavi, prikrie ili proturi imot ili predmeti za koi
znae deka se pribaveni so izvr{uvawe na kaznivo delo ili so falsifikuvawe na ispravi,
neprijavuvawe na fakti ili na drug na~in }e prikrie deka poteknuvaat od takov izvor,
ili }e ja prikrie nivnata lokacija, dvi`ewe i sopstvenost.
(3)Ako deloto od stavovite 1 i 2 e storeno vo bankarsko, finansisko ili drugo stopansko
rabotewe ili ako so razdeluvawe na transakcijata ja izbegnuva dol`nosta za prijavuvawe
vo slu~aite opredeleni so zakon, storitelot }e se kazni so zatvor najmalku tri godini.
(4)Toj {to }e go stori deloto od stavovite 1, 2 i 3, a bil dol`en i mo`el da znae deka parite,
imotot i drugata imotna korist ili predmeti se pribaveni so kaznivo delo, }e se kazni so
pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
(5)Toj {to deloto od stavovite 1, 2 i 3 }e go stori kako ~len na grupa ili drugo zdru`enie
{to se zanimava so perewe pari, protivpravno pribavuvawe na imot ili imotna korist, ili
so pomo{ na stranski banki, finansiski ustanovi ili lica, }e se kazni so zatvor najmalku
pet godini.
(6)Slu`beno lice, odgovorno lice vo banka, osiguritelno dru{tvo, dru{tvo {to se zanimava
so prireduvawe igri na sre}a, menuva~nica, berza ili druga finansiska ustanova, advokat,
osven koga postapuva kako branitel, notar ili drugo lice koe vr{i javni ovlastuvawa ili
raboti od javen interes, {to }e go ovozmo`i ili nema da go prijavi pereweto pari, imot ili
imotna korist, za koe.doznalo vo vr{eweto na svojata funkcija ili dol`nost, }e se kazni so
zatvor najmalku tri godini.
(7) Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.
(8)Parite, nezakonski steknatiot imot, predmetite ili drug prinos od kaznivoto delo }e se
odzemat, a ako odzemaweto ne e mo`no od storitelot }e se odzeme drug imot {to
odgovara na nivnata vrednost.
Izdavawe ~ek bez pokritie i zloupotreba na kreditna karti~ka
^len 274
(1)Toj {to so namera za sebe ili za drug da pribavi protivpravna imotna korist }e izdade
ili }e pu{ti vo promet ~ek za koj znae deka nema pokritie vo iznos koj e izri~no zabranet
so dogovorot za upotreba na ~ekot, pa so toa }e pribavi pogolema protivpravna imotna
korist, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
80
(2)So kaznata od stav 1 }e se kazni i toj {to so namera za pribavuvawe protivpravna
imotna korist }e upotrebi bankovna kreditna ili bankomat karti~ka za podigawe pari ili
pla}awe na stoki i uslugi, za koi znae deka nema pokritne vo iznos koj izre~no e zabranet
so dogovorot za upotreba na karti~kata, pa so toa pribavi pogolema imotna korist.
(3)Ako so deloto od stavovite 1 i 2 e pribavena zna~itelna imotna korist, storitelot }e se
kazni so zatvor od edna do pet godini.
(4)Ako storitelot na deloto od stavovige 1 i 2 obezbedi pokritie pred da doznae deka e
otkrien, mo`e da se oslobodi od kazna.
(5)Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.
Izdavawe na akcepten nalog bez pokritie
^len 274-a
1.Toj koj }e izdade akcepten nalog, za koj znae deka vo momentot na pristignuvawe na
naplatata }e nema sredstva na negovatasmetka vo iznos na koj e izdaden akceptniot
nalog, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
2. Ako storitelot mo`el da znae deka vo momentot na pristignuvawe na naplatata }e nema
sredstva vo negovata smetka vo iznos na koj glasi akceptniot nalog, }e se kazni so
pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
3.Goneweto se prezema po predlog.

Izmama pri raboteweto so hartii od vrednost i udeli

^len275
(1) Toj {to pri prezemawe na akcionersko dru{tvo ili pu{tawe vo promet hartii od
vrednost ili udeli i druga dokumentacija koja se odnesuva na hartiite od vrednost ili
udelite, vrz osnova na nevistinita, necelosna ili pristrasna informacija la`no }e ja prika`e
imotnata sostojba na pravnoto lice koe gi pu{ta vo promet hartiite od vrednost ili udelite,
podatocite Za dobivkata ili zagubite, negovoto finanisko rabotewe ili drugi podatoci za
raboteweto na pravnotv lice {to vlijaat vrz pazarnata vrednost na hartiite od vrednost ili
udelite, so {to }e navede edno ili pove}e lica da gi prodavaat ili kupuvaat akciite ili
drugite hartii od vrednost ili udelite, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri
godini.
(2)So kaznata od stav 1 }e se kazni i toj {to vo Pravnoto lice sprotivno na svojata
dol`nost za ~uvawe delovna tajna, }e soop{ti na neovlasteno lice ili na drug na~in }e
iskoristi podatok koj pretstavuva delovna tajna {to vlijae vrz cenata na hartiite od
vrednost ili udelite i so toa }e gi dovede vo neednakva polo`ba fizi~kite ili pravnite lica
na pazarot na hartiite od vrednost ili udelite.
(3)Odgovorno lice vo pravno lice, lice so posebni ovlastuvawa, ili drug vraboten vo
pravnoto lice koe vo svoeto rabotewe }e se stekne so doverlivi ili drugi vnatre{ni
informacii od zna~ewe za raboteweto na pravnoto lice i vredcosta na hartiite od vrednost
ili udelite i niv neovlasteno }e gi prenese na treto lice kbe vrz osnova na tie informacii so
kupuvawe ili prodavawe na hartii od vrednost ili udelite na pravnoto lice }e pribavi za
sebe ili za drug pogolema imotna korist, }e se kazni so zatvor od edna do pet godini.
(4)Ako so deloto od stavovite 1, 2 i 3 storitelot pribavil za sebe ili za drug pogolema
imotna korist ili za drug predizvikal pogolema imotna {teta, ili se o{teteni pogolem broj
lica, }e se kazni so zatvor od edna do deset godini.
(5)Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.

81
 Nedozvoleno proizvodstvo
^len 276
(1)Toj {to proizveduva ili prerabotuva stoki ~ie proizvodstvo ili prerabotuvawe e
zabraneto, ako ne postojat obele`ja na nekoe drugo pote{ko delo, }e se kazni so pari~na
kazna ili so zatvor do edna godina.
(2) Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.
(3)Stokite i sredstvata za proizveduvawe ili za prerabotuvawe }e se odzemat.

Nedozvolena trgovija
^len 277
(1)Toj {to neovlasteno kupuva, prodava ili razmenuva predmeti ili stoki od pogolema
vrednost, ~ij{to promet e zabranet ili ograni~en, ako ne postojat obele`ja na nekoe drugo
delo, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
(2)Ako storitelot na deloto od stav 1 organiziral mre`a na preprodava~i ili posrednici, }e
se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
(3)Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.
(4)Predmetite i stokata na nedozvolenata trgovija }e se odzemat.

Krium~arewe
^len 278
(1) Toj {to se zanimava so prenesuvawe stoki preku carinska linija, izbegnuvaj}i ja
carinskata kontrola, ili toj {to izbegnuvaj}i ja carinskata kontrola }e prenese stoka od
pogolema vrednost, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do ~etiri godini.
(2)Ako stokata e od zna~itelna vrednost, storitelot }e se kazni so pari~na kazna ili so
zatvor od {est meseci do pet godini.
(3)Toj {to organizira banda, grupa ili drugo zdru`enie zaradi vr{ewe na deloto od stav 1
ili za rasturawe na necarineti stoki ili deloto go izvr{i vooru`en so ogneno oru`je ili so
upotreba na sila ili zakana, }e se kazni so zatvor od edna do pet godini.
(4)Slu`benoto lice koe go pomaga, ovozmo`uva ili prikriva ili ne }e go spre~i vr{eweto
na delata od stavovite 1 i 2, }e se kazni so zatvor od edna do deset godini.
(5)Obidot za deloto od stav 1 e kazniv.
(6)Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.
(7)Stokite {to se predmet na deloto od stavovite 1 do 3 i sredstvata za nivnoto
prenesuvawe i rasturawe, }e se odzemat, a ako nivnoto odzemawe ne e mo`no od
storitelot, }e se odzeme drug imot {to odgovara na nivnata vrednost vo vremeto na
izvr{uvawe na deloto.
(8)Sredstvata za prenesuvawe i rasturawe na stokata, se odzemaat i koga se vo
sopstvenost na treto lice, koe znaelo ili bilo dol`no i mo`elo da znae deka }e bidat
upotrebeni za prenesuvawe ili rasturawe. Sredstvata }e se odzemat sekoga{ ako se
specijalno konstruirani, adaptirani, izmeneti ili prilagodeni na koj bilo na~in, so cel
kriewe na stoki.

Carinska izmama
^len 278-a
(1)Toj {to so namera samiot ili nekoj drug da izbegne celosno ili delumno pla}awe na
dava~ki i danoci koi se pla}aat pri uvoz ili izvoz na koj e obvrzan so zakon, na carinskiot
82
organ mu dade la`ni podatoci za stoki i drugi fakti od vlijanie za presmetkata za naplata
ili vra}awe na dava~kite i danocite, ili ne ispolni obvrska spored zakon {to e od vlijanie
na presmetkata na dava~kite i danocite koi se pla}aat pri uvoz ili izvoz ili na drug na~in
go dovede vo zabluda carinskiot organ, a iznosot na dava~kite i danocite koi se pla}aat
pri uvoz ili izvoz e od pogolema vrednost, }e se kazni so zatvor od {est meseci do tri
godini i so pari~na kazna.
(2)Ako iznosot na dava~kite i danocite koi se pla}aat pri uvoz ili izvoz e od golemi
razmeri, }e se kazni so zatvor od edna do pet godini i so pari~na kazna.
(3)Ako iznosot na dava~kit i danocite e od golemi razmeri, storitelot }e se kazni so
zatvor najmalku ~etiri godini i so pari~na kazna.
(4) Obidot za deloto od stav 1 e kazniv.
(5) Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.

Prikrivawe na stoki koi se predmetna krium~arewe i carinska izmama

^len 278-b
(1)Toj {to kupuva, prodava, rastura, prima podarok, krie, prima na ~uvawe, koristi ili
prifa}a na ~uvawe stoki so pogolema vrednost po bilo koja osnova i za koi znae ili bil
dol`en da znae deka se predmet na deloto od ~len 278 i ~len 278-a, }e se kazni so
pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
(2)Obidot za deloto od stav 1 e kazniv.
(3)Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.
Dano~no zatajuvawe
^len 279
(1)Toj {to so namera samiot ili nekoj drug da odbegne celosno ili delumno pla}awe
danok, pridones ili nekoja druga dava~ka na koja e obvrzan so zakon, dava la`ni podatoci
za svoite prihodi, predmetite ili drugite fakti od vlijanie za utvrduvaws na iznosot ia
vakvite obvrski ili toj {to so ista namera vo slu~aj na zadol`itelna prijava ne prijavi
prihod, odnosno predmet ili drug fakt od vlijanie za utvrduvawe na vakvite obvrski, a
iznosot na obvrskata e od pogolema vrednost, }e se kazni so zatvor od {est meseci do pet
godini i so pari~na kazna.
(2)Ako iznosot na obvrskata od stav 1 e zna~itelen, storitelot }e se kazni so zatvor od
najmalku ~etiri godini i so pari~na kazna.
(3) Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.

Falsifikuvawe ili uni{tuvawe delovni knigi

^len 280
(1)Toj {to vo delovna isprava, kniga ili spis, {to e dol`en da go vodi vrz osnova na zakon
ili drug propis, }e vnese nevistiniti podatoci ili ne }e vnese nekoj va`en podatok ili so
svojot potpis ili pe~at }e zaveri delovna isprava, kniga ili spis so nevistinita sodr`ina ili
oo svojot potpis ili pe~at }e ovozmo`i pravewe na isprava, kniga ili spis so nevistinita
sodr`ina, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
(2)So kaznata od stav 1 }e se kazni i toj {to nevistinita delovna isprava, kniga ili spis }e
upotrebi kako da se vistiniti ili delovna isprava, kniga ili spis }e uni{ti, prikrie, o{teti ili
na drug na~in }e gi napravi neupotreblivi.
(3) Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.

83
 Oddavawe i neovlasteno pribavuvawe delovna tajna
^len 281
(1)Toj {to na nepovikano lice }e mu soop{ti, }e mu predade ili na drug na~in }e mu gi
napravi dostapni podatocite {to so zakon se proglaseni za delovna tajna, kako i toj {to
pribavuva vakvi podatoci so namera da gi predade na nepovikano lice, }e se kazni so
zatvor od edna do pet godini.
(2)Toj {to na nepovikano lice }e mu soop{ti, }e mu predade ili na drug na~in }e mu gi
napravi dostapni podatocite {to so propis ili so odluka na nadle`en organ na upravuvawe
se proglaseni za delovna tajna, ako oddavaweto na ovie podatoci predizvikalo ili mo`elo
da predizvika pote{ki {tetni posledici, kako i toj {to pribavuva vakvi podatoci so namera
da gi predade na nepovikano lice, }e se kazni so zatvor od tri meseci do tri godini.
(3)Ako podatocite od stavovite 1 i 2 se od osobena va`nost ili ako oddavaweto, odnosno
pribavuvaweto na podatocite e izvr{eno zaradi nivno iznesuvawe vo stranstvo ili ako
storitelot primil potkup, }s se kazni so zatvor od edna do deset godini.

Povreda na ramnopravnosta vo vr{eweto na stopanska dejnost

^len 282
(1)Toj {to so zloupotreba na svojata slu`bena polo`ba ili ovlastuvawe }e go ograni~i
slobodnoto dvi`ewe na sredstva za reprodukcija na opredeleno podra~je, }e go odzeme
ili ograni~i pravoto na pretprijatie i drugo pravno lice na opredeleno podra~je da se
zanimava so promet na stoki i uslugi, }e stavi pravno lice vo neramnopravna polo`ba
sprema drugi pravni lica vo pogled na uslovite za rabota ili za vr{ewe promet na stoki i
uslugi ili }e go ograni~i slobodnoto vr{ewe na dejnosta ili slobodnata razmena na stoki i
uslugi, }e se kazni so zatvor od {est meseci do pet godini.
(2)So kaznata od stav 1 }e se kazni toj {to }e ja iskoristi svojata op{testvena polo`ba ili
vlijanie da se izvr{i deloto.

Sozdavawe monopolska polo`ba i predizvikuvawe rastrojstvo na pazarot

^len 283
Toj {to vo vr{ewe na dejnost sprotivno na zakon ili drug propis }e sklu~i spogodba so
koja drugo pravno lice se ograni~uva vo slobodniot promet na stoki i uslugi na
opredeleno podra~je ili so opredeleno pravno lice }e sklu~i spogodba so koja na drug
na~in se sozdava monopolska polo`ba na pazarot, pa poradi toa pravnoto lice }e se
zdobie so zna~itelna imotna korist ili za drug nastapi zna~itelna {teta, }e se kazni so
zatvor od {est meseci do pet godini.
(2)Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.

Nelojalna konkurencija vo raboti na nadvore{no-trgovskiot promet

^len 284
(1)Zastapnik ili pretstavnik na doma{no pravno lice koj znaej}i deka drugo doma{no
pravno lice prethodno postignalo spogodba so stranska firma za rabota vo nadvore{no-
trgovskiot promet ili deka pretstoi sklu~uvawe dogovor za taa rabota, }e i dade ponuda
na taa firma za proda`ba ili za kupuvawe na ist vid stoka, odnosno za izvr{uvawe na ista
usluga, pa poradi toa stranskata firma }e se otka`e od sklu~uvawe na dogovorot ili
dogovorot }e se sklu~i pod ponepovolni uslovi za doma{noto pravno lice, }e se kazni so
zatvor od {est meseci do pet godini.
84
(2)Ako storitelot na deloto od stav 1 postignal pogolema korist ili za drug nastapila
pogolema {teta, }e se kazni so zatvor od edna do deset godini.
(3) Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.

Neovlastena upotreba na tu|a firma

^len 285
(1)Toj {to so namera da izmami kupuva~i ili korisnici na uslugi }e se poslu`i so tu|a
firma, tu| `ig ili za{titen znak ili so tu|a posebna oznaka na stoki, na poteklo na proizvod
ili usluga, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
(2)So kaznata od stav 1 se kaznuva toj {to so namera da gi izmami kupuva~ite vo
proizvodstvoto neovlasteno }e iskoristi tu|i mostri ili modeli ili }e pu{ti vo promet
predmeti izraboteni vrz osnova na niv.
(3) Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.
(4)Predmetite od stavovite 1 i 2 }e se odzemat.

Neovlastena upotreba na tu| pronajdok

^len 286
(1)Toj {to neovlasteno }e upotrebi, objavi, otstapi ili prenese tu| prijaven ili za{titen
pronajdok ili softver, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
(2)So kaznata od stav 1 }e se kazni toj {to neovlasteno }e upotrebi tu| softver.
(3)Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.
(3)Predmetite }e se odzemat.
(4)Goneweto se prezema po predlog.

Zloupotreba na ovlastuvawe vo stopanstvoto

^len 287
(1)Odgovorno lice koe so namera da pribavi protivpravna imotna korist za pravnoto lice
vo koe raboti ili za drugo pravno lice: sozdava ili dr`i nedozvoleni fondovi vo zemjata ili
vo stranstvo ili so sostavuvawe na isprava so nevistinita sodr`ina, so la`en bilans, procena
ili inventarisuvawe ili so drugo la`no prika`uvawe ili so prikrivawe na fakti ja prika`uva
nevistinito sostojbata i dvi`eweto na sredstvata i na rezultatite na raboteweto i na toj
na~in }e gi dovede vo zabluda organite na upravuvawe vo pravnoto lice pri
donesuvaweto na odluki, }e se kazni so zatvor od edna do pet godini.
(2)So kaznata od stav 1 }e se kazni odgovorno lice vo pravno lice so koe e sklu~en
dogovor za smestuvawe na stokovni rezervi, koe stokite neovlasteno gi koristi ili gi ottu|i
ili im ja promeni namenata ili skladi{niot prostor, ili na drug na~in raspolaga so stokite
sprotivno na dogovorot.
(3)Ako so deloto od stav 1 e pribavena zna~etelna imotna korist, storitelot }e se kazni so
zatvor od edna do deset godini.

KRIVI^NI DELA PROTIV OP[TATA SIGURNOST NA LU\ETO I IMOTOT

Predvizvikuvawe op{ta opasnost
^len 288
(1)Toj {to so po`ar, poplava, eksplozija, otrov ili otroven gas, jonizira~ko zra~ewe,
motorna sila, elektri~na ili druga energija ili so drugo op{toopasno dejstvie ili

85
sredstvo }e predizvika zna~itelna opasnost za `ivotot ili teloto na lu|eto ili za imot od
golemi razmeri, }e se kazni so zatvor od {est meseci do pet godini.
(2)So kaznata od stav 1 }e se kazni slu`beno ili odgovorno lice koe nema da postavi
propi{ani uredi za za{tita od po`ar, eksplozija,poplava, otrovi, otrovni gasovi ili
joinzira~ki zra~ewa ili ovie uredi ne gi odr`uva vo ispravna sostojba ili vo slu~aj na
upotreba ne gi stavi vo dejstvie ili voop{to ne postapuva spored propisite ili tehni~kite
pravila za merkite za za{tita i so toa predizvika opasnost za `ivotot ili teloto na lu|eto ili
za imotot od golemi razmeri.
(3)Ako deloto od stavovite 1 i 2 e storeno na mesto kade {to se sobrani pogolem broj lu|
e, storitelot }e se kazni so zatvor od edna do pet godini.
(4) Toj {to deloto od stavovite 1, 2 i 3 go stori od nebre`nost, }e se kazni so pari~na
kazna ili so zatvor do tri godini.
(5) Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.
Predvzvikuvawe opasnost pri grade`ni raboti
^len 289
(1)Odgovorno lice koe pri proektirawe, rakovodewe ili izveduvawe na nekakva gradba ili
grade`ni raboti }e postapi sprotivno na propisite ili na op{topriznatite tehni~ki pravila i
so toa predizvika opasnost za `ivotot ili teloto na lu|eto ili za imot od golemi razmeri, }e
se kazni so zatvor od tri meseci do pet godini.
(2)Ako deloto od stav 1 e storeno od nebre`nost, storitelot }e se kazni so pari~na kazna
ili so zatvor do tri godini.
(3)Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.
O{tetuvawe na za{titni uredi
^len 290
(1)Toj {to vo rudnici, fabriki, rabotilnici ili voop{to vo rabotata }e uni{ti, o{teti, }e
napravi neupotreblivi ili }e otstrani za{titni uredi i so toa }e predizvika opasnost za
`ivotot ili teloto na lu|eto ili za imot od golemi razmeri, }e se kazni so zatvor od edna do
pet godini.
(2)Odgovorno lice vo rudnik, fabrika, rabotilnica ili voop{to na rabota {to nema da
postavi za{titni uredi ili ne gi odr`uva vo ispravna sostojba ili vo slu~aj na potreba ne gi
stavi vo dejstvie ili voop{to ne postapuva spored propisite i tehni~kite pravila za za{tita
vo rabotata i so toa predizika opasnost za `ivotot ili teloto na lu|eto ili za imot od golemi
razmeri, }e se kazni so zatvor od tri meseci do pet godini.
(3)Ako deloto od stavovite 1 i 2 e storeno od nebre`nost, storitelot }e se kazni so pari~na
kazna ili so zatvor do tri godini.
(4)Pri izrekuvawe uslovna osuda za deloto od stavovite 1,2 i 3 sudot na storitelot }e mu
nalo`i uslov vo opredelen rok da gi postavi za{titnite uredi ili da gi osposobi za dejstvo.
Uni{tuvawe ili o{tetuvawe javni instalacii
^len 291
(1)Toj {to }e uni{ti, o{teti, otstrani, izmeni ili }e gi napravi neupotreblivi instalaciite za
javna upotreba na voda, toplina, plin ili energija ili instalaciite na sistemite za vrski i so
toa }e predizvika zna~itelno naru{uvawe na redovniot `ivot na gra|anite ili stopanskoto
rabotewe, }e se kazni so zatvor od {est meseci do pet godini.
(2)Toj {to deloto od stav 1 }e go stori od nebre`nost, }e se kazni so pari~na kazna ili so
zatvor do edna godina.

86
 Te{ki dela protiv op{tata sigurnost
^len 292
(1)Ako poradi deloto od ~lenovite 288 stavovi 1, 2 i 3 , 289 stav 1, 290 stavovi 1 i 2 i
291 stav 1 nastapi te{ka telesna povreda na nekoe lice ili pogolema imotna {teta,
storitelot }e se kazni so zatvor od edna do deset godini.
(2)Ako poradi deloto od ~lenovite 288 stavovi 1,2 i 3, 289 stav 1, 290 stavovi 1 i 2 i 291
stav 1, nastapi smrt na edno ili pove}e lica, storitelot }e se kazni so zatvor najmalku tri
godini.
(3)Ako poradi deloto od ~lenovite 288 stav 4, 289 stav 2, 290 stav 3 i 291 stav 2 nastapi
te{ka telesna povreda na nekoe lice ili pogolema imotna {teta, storitelot }e se kazni so
zatvor od tri meseci do pet godini.
(4)Ako poradi deloto od ~lenovite 288 stav 4, 289 stav 2, 290 stav 3 i 291 stav 2 nastali
smrt na edno ili pove}e lica, storitelot }e se kazni so zatvor od edna do pet godini.

O{tetuvawe brani
^len 293
Toj {to }e o{teti brani ili uredi {to slu`at kako za{tita od prirodni nepogodi, }e se kazni
so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.

Neotstranuvawe opasnost
^len 294
(1)Toj {to so navremena prijava do nadle`en organ ili na drug na~in ne }e prezeme merki
za otstranuvawe po`ar, poplava, eksplozija, soobra}ajna nesre}a ili nekakva druga
opasnost za `nvotot ili teloto na lu|eto ili za imot od zna~itelen obem iako toa mo`el da gi
stori bez rizik za sebe ili za drug, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna
godina.
(2)Toj {to so odvra}awe ili na drug na~in }e spre~i drug vo prezemawe merki za
otstranuvawe na po`ar, eksplozija, soobra}ajna nesre}a ili druga opasnost za `ivotot ili
teloto na lu|eto ili za imot od golemi razmeri, }e se kazni so zatvor od tri meseci do tri
godini.

Neovlasteno proizvodstvo i promet so op{toopasni materii

^len 295
(1)Toj {to jonizira~ki ili drugi materii koi mo`at da predizvikaat op{ta opasnost za
`ivotot na lu|e ili imot od zna~itelna vrednost, neovlasteno izrabotuva, proizveduva,
sobira, krie ili na drug mu ovozmo`uva do niv neovlasteno da dojde ili nepropisno da gi
prenese, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
(2)So kaznata od stav 1 }e se kazni toj {to sprotivno na propisite za promet na eksploziv
ili lesno zapaliv materijal }e go predade takviot materijal za prevoz so javni prevozni
sredstva ili samiot go prenesuva koristej}i javni prevozni sredstva.

Neu~estvo vo otstranuvawe op{ta opasnost

^len 296
Toj {to sprotivno na naredba ili povik na nadle`en organ ili organizacija bez opravdana
pri~ina }e odbie da u~estvuva vo otstranuvawe opasnost od po`ar, poplava ili sli~na
op{ta nepogoda, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
87
 KRIVI^NI DELA PROTIV BEZBEDNOSTA NA JAVNIOT SOOBRA]AJ
Zagrozuvawe na bezbednosta na soobra}ajot
^len 297
(1)U~esnik vo soobra}aj na javnite pati{ta koj ne se pridr`uva kon propisite i so toa go
zagrozi javniot soobra}aj taka {to }e gi dovede vo opasnost `ivotot ili teloto na lu|eto ili
imot od zna~itelen obem, pa poradi toa nekoe lice telesno }e bide povredeno ili }e
nastapi zna~itelna imotna {teta, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
(2)Toj {to ne se pridr`uva kon propisite za bezbednosta vo avtobuski, `elezni~ki,
vozdu{en i brodski soobra}aj, soobra}aj na `i~ari ili soobra}aj so drugi sredstva za
masoven javen prevoz i so toa }e predizvika opasnost za `ivotot ili teloto na lu|eto ili za
imotot od zna~itelen obem, }e se kazni so zatvor od {est meseci do pet godini.
(3)Toj {to deloto od stavovite 1 i 2 }e go stori od nebre`nost, }e se kazni so pari~na
kazna ili so zatvor do edna godina.

Zagrozuvawe na bezbednosta na soobra}ajot so opasno dejstvie ili sredstvo

^len 298
(1)Toj {to }e uni{ti, otstrani ili pote{ko o{teti soobra}aen ured, sredstvo ili znak ili ured
za signalizacija {to slu`i za bezbednost na soobra}ajot ili }e dade pogre{en signal ili
znak ili }e postavi pre~ka na soobra}ajnicata ili na drug na~ii }e ja zagrozi bezbednosta
na soobra}ajot i so toa }e predizvika opasnost za `ivotot ili teloto na lu|eto ili za imot od
zna~itelen obem, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
(2)Toj {to deloto od stav 1 }e go stori od nebre`nost, }e se kazni so pari~na kazna ili so
zatvor do edna godina.

Nesovesno vr{ewe nadzor nad soobra}ajot

^len 299
(1)Odgovorno lice na koe mu e doveren nadzor vrz sostojbata i odr`uvaweto na
soobra}ajnici i objekti na niv, vrz prevoznite sredstva ili javniot soobra}aj ili vrz
ispolnuvaweto na propi{anite uslovi za rabota na voza~ ili na koe{to mu e dovereno
rakovodewe so prevoz, {to so nesovesno vr{ewe na dol`nosta }e predizvika opasnost za
`ivotot ili teloto na lu|eto ili za imot od zna~itelen obem, }e se kazni so zatvor od {est
meseci do pet godini.
(2)So kaznata od stav 1 }e se kazni odgovorno lice koe }e izdade nalog za vozewe i }e
dade dozvola za prevoz iako znael deka voza~ot poradi zamor, bolest, zamaenost ili
poradi drugi pri~ini ne e vo sostojba bezbedno da upravuva so voziloto ili deka voziloto
ne e ispravno i so toa }e predizvika opasnost za `ivotot ili teloto na lu|eto ili za imot od
zna~itelen obem.
(3)Toj {to deloto od stav 1 }e go stori od nebre`nost, }e se kazni so pari~na kazna ili so
zatvor do tri godini.

Te{ki dela protiv bezbednosta na lu|eto i imotot vo soobra}ajot

^len 300
88
(1)Ako poradi deloto od ~lenovite 297 stavovi 1 i 2, 298 stav 1 i 299 stavovi 1 i 2 ili
nekoe lice e te{ko telesno povredeno ili nastapi imotna {teta od golemi razmeri, storitelot
}e se kazni so zatvor od edna do deset godini.
(2)Ako poradi deloto od ~lenovite 297 stavovi 1 i 2,298 stav 1 i 299 stavovi 1 i 2 nastapi
smrt na edno ili pove}e lica, storitelot }e se kazni so zatvor najmalku ~etiri godini.
(3)Ako poradi deloto od ~lenovite 297 stav 3, 298 stav 2 i 299 stav 3 nastapi te{ka
telesna povreda na nekoe lice ili imotna {teta od golemi razmeri, storitelot }e se kazni so
zatvor od tri meseci do tri godini.
(4)Ako poradi deloto od ~lenoviee 297 stav 3, 298 stav 2 i 299 stav 3 nastapi smrt na
edno ili pove}e lica, storitelot }e se kazni so zatvor od edna do pet godini.

Neuka`uvawe pomo{ na lice povredeno vo soobra}ajna nezgoda

^len 301
(1)Voza~ na motorno vozilo ili na drugo prevozno sredstvo koj }e ostavi bez pomo{ lice
povredeno so toa prevozno sredstvo, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna
godina.
(2)Ako poradi neuka`uvawe pomo{ nastapila te{ka telesna povreda ili smrt na
povredeniot, storitelot }e se kazni so zatvor od tri meseci do pet godini.

Grabnuvawe vozduhoplov ili brod

^len 302
(1)Toj {to so sila ili seriozna zakana }e ja prezeme kontrolata nad vozduhoplov vo let ili
brod {to plovi, }e se kazni so zatvor najmalku edna godina.
(2)Ako poradi deloto od stav 1 nastapila smrt na edno ili pove}e lica ili e predizvikano
uni{tuvawe na vozduhoplovot ili brodot, storitelot }e se kazni so zatvor najmalku pet
godini.
(3)Ako pri izvr{uvaweto na deloto od stav 1 storitelot so umisla li{il nekoe lice od
`ivot, }e se kazni so zatvor najmalku deset godini ili so do`ivoten zatvor.

Zagrozuvawe na bezbednosta na vozdu{niot soobra}aj

^len 303
(1)Toj {to vo vozduhoplov }e vnese eksplozivna ili sli~na naprava ili supstancija, }e gi
uni{ti ili o{teti uredite za navigacija ili }e predizvika druga {teta na vozduhoplovot, }e
dade la`ni izvestuvawa vo vrska so letot, nepropisno ili nepravilno }e upravuva so
letot, }e ja propu{ti dol`nosta za nadzor vrz bezbednosta na vozdu{niot soobra}aj ili na
drug na~in }e ja dovede vo opasnost bezbednosta na letot vo vozduhoplovot, }e se kazni
so zatvor od edna do deset godini.
(2)Ako poradi deloto od stav 1 nastapila smrt na edno ili pove}e lica ili e predizvikano
uni{tuvawe pa vozduhoplovot, storitelot }e se kazni so zatvor najmalku pet godini.
(3)Ako pri izvr{uvaweto na deloto od stav 1 nekoe lice so umisla e li{eno od `ivot,
storitelot }e se kazni so zatvor najmalku deset godini ili so do`ivoten zatvor.
(4)Ako deloto od stav 1 e storeno od nebre`nost, storitelot }e se kazni so pari~na kazna
ili so zatvor do tri godini.
(5)Ako poradi deloto od stav 4 nastapila smrt na edno ili pove}e lica, ili e predizvikano
uni{tuvawe na vozduhoplovot, storitelot }e se kazni so zatvor od edna do pet godini.

89
 Uni{tuvawe ili otstranuvawe znak {to slu`i za bezbednost na vozdu{niot soobra}aj
^len 304
Toj {to }e uni{ti, o{teti ili otstrani znak za bezbednost na vozdu{niot soobra}aj, }e se
kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.

KRIVI^NI DELA PROTIV DR@AVATA

Velepredavstvo
^len 305
Toj {to so upotreba na sila ili seriozna zakana }e se obide da go izmeni ustavniot
poredok na Republika Makedonija ili da gi sobori najvisokite dr`avni organi, }e se kazni
so zatvor najmalku pet godini.

Priznavawe na okupacija
^len 306
Gra|anin na Republika Makedonija koj }e priznae okupacija na Republika Makedonija ili
na nejzin oddelen del, }e se kazni so zatvor najmalku deset godini ili do`ivoten zatvor.
Zagrozuvawe na teritorijalnata celina
^len 307
(1)Toj {to so upotreba na sila ili seriozna zakana so upotreba na sila }e zaposedne, da
otcepi del od teritorijata na Republika Makedonija ili del od taa teritorija da pripoi kon
druga dr`ava, }e ss kazni so zatvor najmalku pet godini.
(2)Toj {to so upotreba na sila ili seriozna zakana so upotreba na sila }e se obide da gi
izmeni granicite na Republika Makedonija, }e ss kazni so zatvor najmalku ~etiri godini.
Zagrozuvawe na nezavisnosta
^len 308
Gra|anin na Republika Makedonija koj }e ja dovede Republika Makedonija vo polo`ba
na pot~inetost ili zavisnost sprema nekoja druga dr`ava, }e se kazni so zatvor najmalku
pet godini.

Ubistvo na pretstavnici od najvisokite dr`avni organi

^len 309
Toj {to so namera da go zagrozi ustavniot poredok ili bezbednosta ia Republika
Makedonija }e go li{i od `ivot pretsedatelot na Republikata, na Sobranieto, na Vladata,
na Ustavniot sud ili na Vrhovniot sud na Republika Makedonija, }e se kazni so zatvor
najmalku deset godini ili so do`ivoten zatvor.

Grabnuvawe pretstavnici na najvisokite dr`avni organi

^len 310
(1)Toj {to so namera da go zagrozi ustavniot poredok ili bezbednosta na Republika
Makedonija }e izvr{i grabnuvawe na pretsedatel na Republikata, na Sobranieto, na
Vladata, na Ustavniot sud ili na Vrhovniot sud na Republika Makedonija, }e se kazni so
zatvor najmalku tri godini.
(2)Storitelot na deloto od stav 1 koj grabnatata li~nost dobrovolno }e ja pu{ti na sloboda
pred da bide otkrien, mo`e da se oslobodi od kazna.

90
 Nasilstvo sprema pretstavnici na najvisokite dr`avni organi
^len 311
Toj {to so namera da go zagrozi ustavniot poredok ili bezbednosta na Republika
Makedonnja so sila ili so seriozna zakana }e go spre~i ne{to da stori ili }e go prisili
ne{to da stori ili da ne stori vo vr{eweto na negovata dol`nost pretsedatelot na
Republikata, na Sobranieto, na Vladata, na Ustavniot sud ili na Vrhovniot sud na
Republika Makedonija, }e se kazni so zatvor najmalku ~etiri godini.

Vooru`en bunt
^len 312
(1)Toj {to u~estvuva vo vooru`en bunt naso~en kon zagrozuvawe na ustavniot poredok
ili bezbednosta na Republika Makedonija, }e se kazni so zatvor najmalku ~etiri godini.
(2)Organizatorot ili pottiknuva~ot na buntot, }e se kazni so zatvor najmalku pet godini.
Terorizam
^len 313
Toj {to so namera da go zagrozi ustavniot poredok ili bezbednosta na Republika
Makedonija }e predizvika ili seriozno }e se zakani so predizvikuvawe eksplozija, po`ar,
poplava ili drugo op{toopasno dejstvie ili akt na nasilstvo, sozdavaj}i ~uvstvo na
nesigurnost ili strav kaj gra|anite, }e se kazni so zatvor najmalku ~etiri godini.

Diverzija
^len 314
Toj {to so namera da go zagrozi ustavniot poredok ili bezbednosta na Republika
Makedonija }e uni{ti ili }e o{teti industriski, zemjodelski ili drug stopanski objekt,
soobra}ajno sredstvo, sistem za vrski, sistem za snabduvawe so voda, toplina, gas ili
drug vid energija, brana ili drug objekt od pogolemo zna~eae za stopanstvoto ili za
redovniot `ivot na gra|anite, }e se kazni so zatvor najmalku ~etiri godini.

Sabota`a
^len 315
Toj {to vo vr{eweto na svojata rabotna obvrska so namera da go zagrozi ustavniot
poredok ili bezbednosta na Republika Makedonija na prikrien, podmolen ili drug
na~in, }e predizvika zna~itelna {teta za dr`aven organ, ustanova ili pravno lice vo koe
raboti ili za drug dr`aven organ, ustanova ili pravno lice, }e se kazni so zatvor najmalku
~etiri godini.
[piona`a
^len 316
(1)Toj {to dr`avnata tajna }e ja soop{ti, predade ili }e ja stori dostapna na stranska
dr`ava, organizacija ili na lice koe im slu`i, }e se kazni so zatvor najmalku ~etiri godini.
(2)Toj {to za stranska dr`ava ili organizacija }e sozdade razuznava~ka slu`ba vo
Republika Makedonija ili }e rakovodi so nea, }e se kazni so zatvor najmalku ~etiri
godini.
(3)Toj {to }e stapi vo stranska razuznava~ka slu`ba, }e pribira za nea podatoci ili na drug
na~in }e ja pomaga nejzinata rabota, }e se kazni so zatvor od edna do deset godini.

91
(4)Toj {to pribavuva tajni podatoci ili dokumenti so namera da gi soop{ti ili predade na
stranska dr`ava, organizacija ili na lice koe im slu`i, }e se kazni so zatvor od edna do
deset godini.
(5)Ako deloto od stavovits 1 i 4 e storeno za vreme na vojna ili neposredna voena
opasnost ili predizvikalo te{ki posledici za bezbednosta, ekonomskata ili voenata mo} na
Republika Makedonija, storitelot }e se kazni so zatvor najmalku ~etiri godini.
(6)Kako dr`avna tajna se smetaat podatocite ili dokumentite {to so zakon ili so drug
propis ili so odluka na nadle`niot organ doneseni vrz osnova na zakon, se proglaseni za
dr`avna tajna i ~ie otkrivawe imalo ili mo`elo da ima {tetni posledici za politi~kite,
ekonomskite ili voenite interesi na Republika Makedonija.

Oddavwe dr`avna tajna

^len 317
(1)Toj {to na javnosta ili na nepovikano lice }e soop{ti, predade ili stori dostapna
dr`avna tajna {to mu e doverena, }e se kazni so zatvor od edna do deset godini.
(2)Toj {to na javnosta ili na nepovikano lice }e mu soop{ti, predade ili stori dostapni
podatoci ili dokumenti za koi znae deka se dr`avna tajna, a do koi do{ol na protivpraven
na~in, }e se kazni so zatvor od edna do pet godini.
(3)Ako deloto od stav 1 e izvr{eno za vreme na vojna ili neposredna voena opasnost ili
dovelo do zagrozuvawe na bezbednosta na ekonomskata ili voenata mo} na Republika
Makedonija storitelot }e se kazni so zatvor najmalku ~etiri godini.
(4)Ako deloto od stav 1 e storeno od nebre`nost, storitelot }e se kazni so zatvor od {est
meseci do pet godini.

Povikuvawe na nasilna promena na ustavniot poredok

^len 318
Toj {to so namera da go zagrozi ustavniot poredok ili bezbednosta na Republika
Makedonija, javno ili so {irewe spisi povikuva ili pottiknuva na neposredno izvr{uvawe
ili go poddr`uva izvr{uvaweto na delata od ~lenovite 307 do 317, }e se kazni so zatvor
od tri meseci do pet godini.

Predizvikuvawe nacionalna, rasna i verska omraza, razdor i netrpelivost

^len 319
(1)Toj {to so prisilba, maltretirawe, zagrozuvawe na sigurnosta, izlagawe na podbiv na
nacionalnite, etni~kite ili verskite simboli, so o{tetuvawe tu|i predmeti, so skvernavewe
spomenici, grobovi ili na drug na~in }e predizvika ili }e razgori nacionalna, rasna ili
verska omraza, razdor ili netrpelivost, }e se kazni so zatvor od edna do pet godini.
(2)Toj {to deloto od stav 1 go vr{i so zloupotreba na polo`bata ili na ovlastuvaweto ili
ako poradi tie dela do{lo do bezredie i nasilstva sprema lu|e ili do imotna {teta od golemi
razmeri, }e se kazni so zatvor od edna do deset godini.
Povreda na teritorijalniot suverenitet
^len 320
Toj {to so namera da go zagrozi ustavnnot poredok ili bezbednosta na Republika
Makedonija povreduvaj}i gi pravilata na me|unarodnoto pravo }e navleze na teritorijata
na Republika Makedonija, }e se kazni so zatvor od edna do pet godini.
Spre~uvawe na borba protiv neprijatelot
92
 ^len 321
(1)Gra|anin na Republika Makedonija koj za vreme na vojna ili vooru`en sudir gi
spre~uva gra|anite na Republika Makedonija ili gra|anite na nejzinite sojuznici da vodat
borba protiv neprijatelot, }e se kazni so zatvor najmalku ~etiri godini.
(2)Gra|anin na Republika Makedonija koj za vreme na vojna ili vooru`en sudir gi
odvra}a gra|anite na Republika Makedonija ili gra|anite na nejzinite sojuznici da vodat
borba protiv neprijatvlot, }e se kazni so zatvor najmalku edna godina.
Slu`ba vo neprijatelska vojska
^len 322
(1)Gra|anin na Republika Makedonija koj za vreme na vojna ili vooru`en sudir slu`i vo
neprijatelska vojska ili vo drugi neprijatelski vooru`eni formacii ili u~estvuva vo vojna
ili vooru`en sudir kako borec protiv Republika Makedonija ili nejzinite sojuznici, }e se
kazni so zatvor najmalku tri godini.
(2)Toj {to vrbuva gra|anin na Republika Makedonija za slu`ba vo neprijatelska vojska ili
vo drugi neprijatelski vooru`eni formacii ili za u~estvo vo vojna ili vooru`en sudir protiv
Republika Makedonija ili nejzinite sojuznici, }e se kazni so zatvor najmalku ~etiri
godini.
Pomagawe na neprijatelot
^len 323
Gra|anin na Republika Makedonija koj za vreme na vojna go pomaga neprijatelot vo
sproveduvaweto na rekvizicija, odzemawe hrana ili drug imot ili vo sproveduvawe drugi
prisilni merki sprema naselenieto, }e se kazni so zatvor najmalku edna godina.
Zdru`uvawe zaradi neprijatelska dejnost
^len 324
(1) Toj {to sozdava zagovor, banda, grupa ili drugo zdru`enie na lica ili organizacija
zaradi vr{ewe na krivi~nite dela od ~lenovite 305 do 311, 313, 314, 315,321 i 322 stav 2,
}e se kazni so zatvor najmalku ~etiri godini.
(2)Toj {to }e stane pripadnik na zdru`enieto od stav 1, }e se kazni so zatvor od edna do
pet godini.
(3)Storitelot na deloto od stav 1 koj so otkrivawe na zdru`enieto ili na drug na~in, }e go
spre~i izvr{uvaweto na krivi~nite dela predvideni vo stav 1, }e se kazni so zatvor od tri
meseci do tri godini, a mo`e i da se oslobodi od kaznata.
(4)Pripadnik na zdru`enie od stav 1 koj }e go otkrie zdru`enieto pred da stori vo negov
sostav ili za nego nekoe krivi~no delo predvideno vo toj stav, }e se oslobodi od kaznata.
(5)Predmetite i sredstvata nameneti za podgotvuvawe na delata, kako i sredstvata za
finansirawe na zdru`enieto se odzemaat.

Kriewe i pomagawe na storitel vo izvr{eno krivi~no delo

^len 325
(1)Toj {to krie storitel na krivi~no delo od ~lenovite 305 do 317 i 324 mu dava
zasolni{te, hrana, pari ili drugi sredstva, mu slu`i za odr`uvawe vrska, prezema dejstvija
naso~eni kon spre~uvawe na negovoto otkrivawe ili fa}awe ili na drug na~in mu
uka`uva pomo{, }e se kazni so zatvor od edna do deset godini.
(2)Kaznata za deloto od stav 1 ne mo`e da bide pote{ka spored vidot nitu spored visinata
od kaznata propi{ana za krivi~noto delo izvr{eno od storitelot na kogo mu e pomognato.

93
(3)Nema da se kazni liceto na koe storitelot od delata navedeni vo stav 1 mu e bra~en
drutar, lice koe so nego `ivee vo trajna vonbra~na zaednica, krven srodnik vo prava
linija, brat ili sestra, posvoitel ili posvoenik, kako i nivnite bra~ni drugari ili licata so koi
`iveat vo trajna vonbra~na zaednica.

Kaznuvawe za podgotvuvawe
^len 326
Toj {to podgotvuva izvr{uvawe na krivi~no delo (~len 18 stav 3) od ~lenovite"309, 312,
313 i 314", }e se kazni so zatvor od tri do deset godini.

Kaznuvawe za najte{kite formi na krivi~ni dela

^len 327
(1)Ako so krivi~noto delo od ~len 305, ~len 307 i od ~lenovite 312 do 315 e
predizvikana smrt na edno ili pove}e lica ili imotna {teta od golemi razmeri storitelot }e
se kazni so zatvor najmalku deset godini.
(2)Ako pri izvr{uvaweto na deloto od stav 1 storitelot so umisla li{il od `ivot edno ili
pove}e lica, }e se kazni so zatvor najmalku deset godini ili so do`ivoten zatvor.
(3)So kaznata od stav 2 }e se kazni i toj {to }e stori krivi~no delo od ~lenovite 305,306 i
307, od 312 do 316 i ~len 324 za vreme na vojna ili neposredna voena opasnost.

KRIVI^NI DELA PROTIV VOORU@ENITE SILI

Neizvr{uvawe i odbivawe izvr{uvawe naredba
^len 328
(1)Voeno lice koe ne }e izvr{i ili }e odbie da izvr{i naredba na pretpostaven vo vrska so
slu`bata, pa poradi toa }e nastapat pote{ki {tetni posledici za slu`bata ili slu`bata e
pote{ko zagrozena, }e se kazni so zatvor od tri meseci do tri godini.
(2)Voeno lice koe od nebre`nost ne }e ja izvr{i naredbata na pretpostaveniot od stav
1, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
(3)Nema krivi~no delo ako voenoto lice odbie da izvr{i nezakonita naredba.
Odbivawe na primawe i upotreba na oru`je
^len 329
(1)Voeno lice koe nadvor od slu~ajot opredelen so zakon }e odbie da primi oru`je ili da
go upotrebi po naredba ili spored pravilata na slu`bata, }e se kazni so zatvor od edna do
pet godini.
(2)Voen obvrznik koj bez opravdana pri~ina }e odbie da primi oru`je od nadle`niot organ
{to nadvor od slu~aite opredeleni so zakon mu se dodeduva vo vrska so slu`bata vo
rezervniot sostav na vooru`enite sili, }e se kazni so zatvor od tri meseci do tri godini.
Sprotivstavuvawe na pretpostaven
^len 330
(1)Voeno lice koe zaedno so drugi voeni lica }e se sprotivstavi na naredba na
pretpostaven vo vrska so slu`bata i ne saka da ja izvr{i ili }e odbie da ja vr{i svojata
dol`nost, }e se kazni so zatvor od tri meseci do pet godini.

94
(2)Ako deloto od stav 1 e izvr{eno organizirano, storitelot }e se kazni so zatvor od edna
do deset godini.
(3)Ako deloto od stavovite 1 i 2 e izvr{eno so upotreba na oru`je, storitelot }e se kazni so
zatvor najmalku edna godina.
(4)Voenoto lice koe pri izvr{uvaaeto na deloto od stav 3 }e li{i od `ivot drug poradi
nebre`nost, }e se kazni so zatvor najmalku tri godini.
(5)Voenoto lice koe pri izvr{uvaweto na deloto od stavovite 1 i 2 }e li{i od `ivot drug so
umisla, }e se kazni so zatvor najmalku pet godini ili so do`ivoten zatvor.
(6)Voen stare{ina koj vo slu~aj na deloto od stavovite 1 ,2 i 3 i stav 5 ne }e prezeme
potrebni merki da se vospostavi red, }e se kazni so zatvor od edna do pet godini.

Sprotivstavuvawe na stra`ar, stra`a, patrola, de`uren ili na drugo

voeno lice vo sli~na slu`ba
^len 331
Voeno lice koe mu se sprotivstavuva na stra`ar, stra`a, patrola, na de`uren ili na drugo
voeno lice vo sli~na slu`ba dodeka ja vr{i svojata slu`bena dol`nost, kako i voeno lice
koe ne }e go poslu{a nivniot povik ili ne }e ja izvr{i ili }e odbie da ja izvr{i nivnata
naredba, pa poradi toa }e nastapat pote{ki {tetni posledici za slu`bata ili slu`bata e
pote{ko zagrozena, }e se kazni so zatvor od {est meseci do tri godini.

Prisilba sprema voeno lice vo vr{eweto na slu`benata dol`nost

^len 332
(1)Toj {to so sila ili so zakana deka neposredno }e upotrebi sila, }e spre~i voeno lice vo
vr{eweto na slu`benata dol`nost ili }e go prisili na vr{ewe na slu`bena dol`nost, }e se
kazni so zatvor od {est meseci do tri godini.
(2)Obidot za deloto od stav 1 e kazniv.
(3)Ako poradi izvr{uvawe na deloto od stav 1 nastapile te{ki posledici za slu`bata,
storitelot }e se kazni so zatvor od {est meseci do pet godini.

Napad vrz voeno lice vo vr{eweto na slu`bata

^len 333
(1)Toj {to }e napadne ili seriozno se zakanuva deka }e napadne voeno lice vo vr{eweto
na slu`bata, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
(2)Ako pri izvr{uvaweto na deloto od stav 1 storitelot mu nanel na voenoto lice telesna
povreda ili se zakanuval so upotreba na oru`je, }e se kazni so zatvor od {est meseci do
pet godini.
(3)Ako pri izvr{uvaweto na deloto od stav 1 na voeno lice mu e nanesena te{ka telesna
povreda ili nastapile te{ki posledici za slu`bata, storitelot }e se kazni so zatvor od edna
do deset godini.
(4)Ako pri izvr{uvaweto na deloto od stav 1 storitelot so umisla go li{il od `ivot voenoto
lice, }e se kazni so zatvor najmalku deset godini ili so do`ivoten zatvor.

Poblago kaznuvawe za delata od ~len 328 i ~lenovte 330 do 333

^len 334

95
Ako storitelot na delata od ~len 328 stavovi 1 i 3, ~len 330 stav 1, ~len 331, ~len 332
stavovi 1 i 2 i ~len 333 stavovi 1 i 2 bil predizvikan so nezakonito ili grubo postapuvawe
na voenoto lice, mo`e da se kazni poblago ili da se oslobodi od kazna.
Maltretirawe na pot~inet ili pomlad
^len 335
(1)Voen stare{ina koj vo slu`bata ili vo vrska so slu`bata maltretira pot~inet ili pomlad ili
so nego postapuva na na~in so koj se navreduva ~ove~koto dostoinstvo, }e se kazni so
zatvor od tri meseci do tri godini.
(2)Ako deloto od stav 1 e izvr{eno sprema pove}e lica, storitelot }e se kazni so zatvor od
edna do pet godini.
Povreda na stra`arska, patrolna ili na druga sli~na slu`ba
^len 336
(1)Voeno lice koe }e postapi sprotivno na propisite za stra`arska patrolna ,slu`ba, slu`ba
na de`uren ili za druga sli~na slu`ba, pa poradi toa }e nastapat pote{ki {tetni posledici za
slu`bata ili slu`bata e pote{ko zagrozena, }e se kazni so pari~na kazna kli so zatvor do
edna godina.
(2)Ako deloto od stav 1 e storeno kaj sklad za oru`je, municija ili eksploziven materijal
ili kaj drug objekt od golemo zna~ewe, storitelot }e se kazni so zatvor od tri meseci do
tri godini.
(3)Ako poradi deloto od stavovite 1 i 2 nastapila te{ka telesna povreda na nekoe lice ili
imotna {teta od golemi razmeri ili nastapile drugi te{ki posledici, storitelot }e se kazni so
zatvor od {est meseci do pet godini.
(4)Ako poradi deloto od stavovite 1 i 2 nastapila smrt na nekoe lice, storitelot }e se kazni
so zatvor od edna do deset godini.
(5)Ako delata od stavovite 1 do 4 se storeni od nebre`nost, storitelot }e se kazni za deloto
od stav 1 so zatvor do {est meseci, za deloto od stav 2 so pari~na kazna ili so zatvor do
edna godina, za deloto od stav 3 so pari~na kazna ili so zatvor do tri godini i za deloto od
stav 4 so pari~na kazna ili so zatvor do pet godini.
Povreda na ~uvaweto na dr`avnata granica
^len 337
(1)Voeno lice koe vr{ej}i ja slu`bata na granicata }e postapi sprotivno na propisite za
~uvaweto na dr`avnata granica, pa poradi toa }e nastapat pote{ki {tetni posledici za
slu`bata ili slu`bata e pote{ko zagrozena, }e se kazni so zatvor od tri meseci do tri godini.
(2)Ako poradi deloto od stav 1 nastapila te{ka telesna povreda ili imotna {teta od golemi
razmeri ili nastapile drugi te{ki posledici, storitelot }e se kazni so zatvor od {est meseci
do pet godini.
(3)Ako poradi deloto od stav 1 nastapila smrt na nekoe lice, storitelot }e se kazni so
zatvor od edna do deset godini.
(4)Ako deloto od stav 1 e storeno od nebre`nost, storitelot }e se kazni so pari~na kazna
ili so zatvor do edna godina.
(5)Ako poradi deloto od stav 4 nastapila posledica od stav 2, storitelot }e se kazni so
pari~na kazna ili so zatvor do tri godini, a ako nastapila posledica od stav 3, storitelot }e
se kazni so zatvor od edna do pet godini.

Podnesuvawe na nevistiniti raporti i izve{tai

^len 338
96
(1)Voeno lice koe vo vr{eweto na dol`nosta }e podnese raport ili izve{taj so nevistinita
sodr`ina ili vo raportot ili izve{tajot }e premol~i nekoj fakt {to ne smeelo da go
premol~i, pa poradi toa }e nastapat pote{ki {tetni posledici za slu`bata ili slu`bata e
pote{ko zagrozena, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
(2)Ako deloto od stav 1 e izvr{eno so podnesuvawe izve{taj ili raport od osobena
va`nost poradi {to nastapile te{ki posledici, storitelot }e se kazni so zatvor od edna do
pet godini.
(3)Ako deloto od stav 2 e storeno od nebre`nost, storitelot }e se kazni so pari~na kazna
ili so zatvor do edna godina.

Neprezemawe merki za za{tita na voena edinica

^len 339
(1)Voen stare{ina koj ne }e prezeme propi{ani, dadeni so naredba ili druga o~igledno
potrebni merki za ~uvawe na `ivotot i zdravjeto na lu|eto {to mu se dovereni, za
osiguruvawe i odr`uvawe vo ispravna sostojba na objektite, predmetite i sredstvata {to
slu`at za borbena gotovnost, za uredno snabduvawe na edinicata {to mu e doverena so
hrana, oprema ili materijal, za ~uvawe i nega na dobitok ili navreme i uredno da se
izvr{at osiguritelni raboti ili obezbeduvawe na objektite {to mu se dovereni, pa so toa }e
go dovede vo opasnost `ivotot na lu|eto ili te{ko }e go zagrozi zdravjeto na lu|eto ili
imotot od golema vrednost, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
(2)Ako poradi deloto od stav 1 nastapila te{ka telesna povreda ili imotna {teta od
pogolemi razmeri ili nastapile drugi te{ki posledici, storitelot }e se kazni so zatvor od
{est meseci do pet godini.
(3)Ako poradi deloto od stav 1 nastapila smrt na nekoe lice, storitelot }e se kazni so
zatvor od edna do deset godini.
(4)Ako deloto od stav 1 e storeno od nebre`nost, storitelot }e se kazni so pari~na kazna
ili so zatvor do edna godina.
(5)Ako poradi deloto od stav 4 nastapila posledicata od stav 2, storitelot }e se kazni so
pari~na kazna ili so zatvor do tri godini, a ako nastalila posledicata od stav 3,
storitelot }e se kazni so zatvor od edna do pet godini.
Neobezbeduvawe pri voeni ve`bi
^len 340
(1)Voeno lice koe pri ve`ba, obuka ili vo vr{eweto opit ne }e prezeme propi{ani, dadeni
so naredba ili o~igledno potrebni merki za obezbeduvawe ili pretpazlivost, pa so toa }e
go dovede vo opasnost `ivotot na lu|eto ili te{ko }e go zagrozi zdravjeto na lu|eto ili
imotot od golema vrednost, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
(2)Ako poradi deloto od stav 1 nastapila te{ka telesna povreda ili imotna {teta od
pogolemi razmeri ili nastapile drugi te{ki posledici, storitelot }e se kazni so zatvor od
{est meseci do pet godini.
(3)Ako poradi deloto od stav 1 nastapila smrt na nekoe lice, storitelot }e se kazni so
zatvor od edna do deset godnni.
(4)Ako deloto od stav 1 e storeno od nebre`nost, storitelot }e se kazni so pari~na kazna
ili so zatvor do edna godina.
(5)Ako poradi deloto od stav 4 nastapila posledicata od stav 2, storitelot }e se kazni so
pari~na kazna ili so zatvor do tri godini, a ako nastapila posledicata od stav 3,
storitelot }e se kazni so zatvor od edna do pet godini.
97
 Neodzivawe na poziv i odbegnuvawe na voena slu`ba
^len 341
(1)Toj koj bez opravdana pri~ina, iako e povikan so poedine~na pokana ili so op{ta
pokana nema da se javi vo opredeleno vreme kaj nadle`niot dr`aven organ vo vrska so
voveduvaweto na voena evidencija, lekarski pregled, regrutirawe, slu`ewe na voeniot
rok, soop{tuvawe na voen raspored ili u~estvo vo voena ve`ba, }e se kazni so pari~na
kazna ili so zatvor do edna godina.
(2)Toj {to se krie za da ja odbegne obvrskata od stav 1, iako e povikan so poedine~na ili
so op{ta pokana, }e se kazni so zatvor od tri meseci do tri godini.
(3)Toj {to }e ja napu{ti zemjata ili }e ostane vo stranstvo za da odbegne regrutirawe ili
slu`ewe na voeniot rok, voena ve`ba ili druga voena slu`ba, }e se kazni so zatvor od edna
do pet godini.
(4)Toj {to povikuva ili potgiknuva pove}e lica na izvr{uvawe na delata od stavovite 1 ,2
i 3, }e se kazni za deloto od stav 1 so pari~na kazna ili zatvor do tri godini, a za deloto od
stavovite 2 i 3, so zatvor od edna do deset godini.
(5) Storitelot na deloto od stavovite 2 i 3 koj dobrovolno }e mu se prijavi na nadle`niot
dr`aven organ, mo`e da se kazni poblago ili da se oslobodi od kaznata.
Odbegnuvawe na voena slu`ba so onesposobuvawe ili izmama
^len 342
(1)Toj {to so namera da ja odbegne voenata slu`ba ili da bide rasporeden na polesna
dol`nost, }e se rani ili na drug na~in privremeno }e se onesposobi za voena slu`ba ili }e
mu dozvoli na drug privremeno da go onesposobi, kako i onoj {to drug so negovo
odobrenie ili bez odobrenie so ista namera privremeno }e go onesposobi, }e se kazni so
zatvor od tri meseci do pet godini.
(2)Ako so izvr{uvawe na deloto od stav 1 nastapila trajna nesposobnost za voena slu`ba,
storigelot }e se kazni so zatvor od edna do pet godini.
(3)Toj {to so namera od stav 1 simulira bolest ili }e upotrebi la`na isprava za sebe ili za
drug ili }e postapi na drug izmamni~ki na~in }e se kazni so zatvor od tri meseci do tri
godini.
Protivzakonito osloboduvawe od voena slu`ba
^len 343
Toj {to so zloupotreba na svojata polo`ba ili ovlastuvawe }e stori da se oslobodi od
dol`nost ili da se rasporedi na polesna dol`nost voeno lice ili lice koe podle`i na voena
obvrska, }e se kazni so zatvor od edna do pet godini.
Samovolno oddale~uvawe i begstvo od vooru`enite sili
^len 344
(1)Voeno lice koe samovolno }e ja napu{ti svojata edinica ili slu`ba i nema da se vrati na
dol`nost vo rok od deset dena ili vo istiot rok nema da se vrati na dol`nost od dozvolen
prestoj nadvor od ednicata ili slu`bata, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna
godina.
(2)So kazna od stav 1 }e se kazni i voeno lice koe pove}e od dvapati i pokratko od deset
dena nedozvoleno prestojuva nadvor od svojata edinica ili slu`ba.
(3)Voeno lice koe samovolno }e ja napu{ti svojata edinica ili slu`ba za vreme na
izvr{uvawe na va`na zada~a ili zgolemen stepen na borbena gotovnost na edinicata }e se
kazni so zatvor od tri meseci do tri godini.

98
(4)Voeno lice koe se krie za da ja odbegne slu`bata vo vooru`enits sili ili koe
samovolno }e ja napu{ti svojata edinica ili slu`ba i nema da se vrati na dol`nost vo rok
od 30 dena ili vo istiot rok nema da se vrati od dozvolen prestoj nadvor od edinicata ili
slu`bata, }e se kazni so zatvor od {est meseci do pet godini.
(5)Voeno lice koe }e ja napu{ti zemjata ili }e ostane vo stranstvo za da ja odbegne
slu`bata vo vooru`enite sili, }e se kazni so zatvor od edna do deset godini.
(6)Voeno lice koe podgotvuva begstvo vo stranstvo za da ja odbegne slu`bata vo
vooru`enite sili, }e se kazni so zatvor od {est meseci do pet godini.
(7)Storitelot na deloto od stavovite 3 i 4 koj dobrovolno }e mu se javi na nadle`niot
dr`aven organ, mo`e da se kazni poblago.
Nesovesna izrabotka i prezemawe na voen materijal
^len 345
(1)Voeno ili drugo lice na koe vo pretprijatie, vo druga organizacija, zaednica ili
ustanova koja raboti za potrebite na odbranata mu e dovereno rakovodeweto i kontrolata
so proizvodstveniot ili so drug stopanski proces ili nadzorot nad niv, koe nesovesno ja
vr{i obvrskata {to mu e doverena, pa poradi toa oru`jeto, municijata, eksplozivot ili
drugo borbeno sredstvo ne }e bidat izraboteni navreme ili ne mu odgovaraat na
opredeleniot kvalitet, }e se kazni so zatvor od tri meseci do tri godini.
(2)So kazna od stav 1 }e se kazni voeno lice koe vr{ej}i ja nesovesno slu`bata }e primi
predmeti za snabduvawe, oprema ili vooru`uvawe na vojskata {to ne im odgovaraat na
propi{anite uslovi ili na dogovorot.
(3)Ako poradi delata od stavovite 1 i 2 nastapile te{ki posledici, storitelot }e se kazni so
zatvor od edna do pet godini.
(4)Ako delata od stavovite 1 i 2 se storeni od nebre`nost, storitelot }e se kazni so pari~na
kazna ili so zatvor do edna godina.
(5)Ako poradi deloto od stav 4 nastapila posledicata od stav 3, storitelot }e se kazni so
zatvor od tri meseci do tri godini.

Nepropisen i nevnimatelen odnos sprema dovereno oru`je

^len 346
(1)Toj {to nepropisno ili nevnimatelno dr`i, ~uva ili rakuva so dovereno oru`je, municija
ili eksploziv {to mu pripa|a na voena edinica ili voena ustanova i so toa predizvika nivno
o{tetuvawe vo pogolema mera, uni{tuvawe ili is~eznuvawe, }e se kazni so pari~na
kazna ili so zatvor do edna godina.
(2)Rakuva~ na sklad za oru`je, municija, eksploziv i na drugi borbeni srsdstva, koj ne }e
prezeme merki za nivno obezbeduvawe ili odr`uvawe, pa poradi toa }e nastapi
o{tetuvawe, uni{tuvawe ili is~eznuvawe na tie borbeni sredstva, }e se kazni so zatvor od
tri meseci do pet godini.
(3)Ako poradn deloto od stav 2 nastapila imotna {teta od golemi razmeri, storitelot }e se
kazni so zatvor od edna do deset godini.
(4)Ako deloto od stav 2 e storeno od nebre`nost storitelot }e se kazni so pari~na kazna ili
so zatvor do tri godini.
(5)Ako poradi deloto od stav 4 nastapila posledicata od stav 3, storitelot }e se kazni so
zatvor od tri meseci do pet godini.
Protivzakonito raspolagawe so dovereno oru`je
^len 347
99
Toj {to }e prisvoi, otu|i, zalo`i, mu predade na drug na koristewe, o{teti ili uni{ti oru`je,
municija ili eksoloziv {to mu se dovereni na upotreba koi slu`at za potrebite na odbranata
na Republika Makedonija, }e se kazni so zatvor od {est meseci do pet godini.

Kra`ba na oru`je ili del od borbeno sredstvo

^len 348
(1)Toj {to }e ukrade oru`je, municija, eksploziv ili del od borbeno sredstvo koe slu`i za
potrebite na odbranata na Republika Makedonija, }e se kazni so zatvor od tri meseci do
pet godini.
(2)Ako vrednosta na predmetite od stav 1 preminuva pogolema imotna vrednost ili ako
kra`bata e storena so obivawe ili so provaluvawe na zatvoreni zgradi, sobi, kasi, ormani
ili drugi zatvoreni prostorii ili od strana na pove}e lica koi se zdru`ile za vr{ewe na
kra`ba ili na osobeno opasen ili drzok na~in ili od strana na lice koe kaj sebe imalo oru`je
ili opasno orudie zaradi napad ili odbrana ili za vreme na po`ar, poplava ili sli~na
nesre}a, storitelot }e se kazni so zatvor od edna do deset godini.
(3)Ako vrednosta na predmetite od stav 1 e zna~itelna, storitelot }e se kazni so zatvor
najmalku pet godini.

Oddavawe na voena tajna

^len 349
(1)Voeno ili drugo lice koe, sprotivno na svoite dol`nosgi za ~uvawe na voena tajna, }e
mu soop{ti, predade na drug ili na drug na~in }e mu gi stori dostapni podatocite koi se
voena tajna ili pribavuva takvi podatoci so namera da mu gi predade na nepovikano
lice, }e se kazni so zatvor od tri meseci do pet godini.
(2)Ako deloto od stav 1 e storeno od koristoqubie ili vo odnos na osobeno doverlivi
podatoci ili zaradi objavuvawe ili koristewe na podatocite vo stranstvo, storitelot }e se
kazni so zatvor najmalku edna godina.
(3)Ako deloto od stav 1 e storeno od nebre`nost, storitelot }e se kazni so pari~na kazna
ili so zatvor do tri godini.
(4)Kako voena tajna se smetaat podatocite ili dokumentite koi so propis ili so odluka na
nadle`en organ donesena vrz osnova na zakon se proglaseni kako voena tajna i ~ie
otkrivawe imalo ili mo`elo da ima pote{ki {tetni posledici za vooru`enite sili i za nivnite
podgotovki za odbrana na Republika Makedonija.
Neovlasteno vleguvawe vo voeni objekti i pravewe skici ili
crte`i na voeni objekti i borbeni sredstva
^len 350
(1)Toj {to zaradi izviduvawe neovlasteno }e vleze vo voen objekt iako znael deka
pristapot e zabranet, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
(2)Toj {to neovlasteno pravi skici ili crte`i na voeni objekti ili na borbeni sredstva ili gi
fotografira, odnosno na drug na~in gi snima, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do
tri godini.

Uslovi za izrekuvawe na disciplinska kazna, odnosno merka

^len 351
Za krivi~no delo protiv vooru`enite sili za koe e propi{ana kazna zatvor do tri godini,
namesto krivi~na sankcija, mo`e na voeno lice da mu se izre~e disciplinska kazna,
100
odnosno merka utvrdena so zakon ako deloto dobilo osobeno lesen vid i ako toa go
baraat interesite na slu`bata.
Odgovornost za krivi~no delo izvr{eno po naredba na pretpostaveniot
^len 352
Nema da se kazni pot~inetiot ako stori krivi~no delo po naredba na pretpostaveniot, a taa
naredba se odnesuva na slu`benata dol`nost, osven ako naredbata bila naso~ena kon
izvr{uvawe na voeno zlostorstvo ili drugo te{ko krivi~no delo ili ako znael deka
izvr{uvaweto na naredbata pretstavuva krivi~no delo.

KRIVI^NI DELAPROTIV SLU@BENATA DOL@NOSTDOL

Zlouotreba na slu`benata polo`ba i ovlastuvawe

^len 353
(1)Slu`beno lice koe so iskoristuvawe na svojata slu`bena polo`ba ili ovlastuvawe, so
pre~ekoruvawe na granicite na svoeto slu`beno ovlastuvawe ili so neizvr{uvawe na
svojata slu`bena dol`nost }e pribavi za sebe ili za drug nekakva korist.ili na drug }e mu
nanese {teta, }e se kazni so zatvor od {est meseci do tri godini.
(2)Ako storitelot na deloto od stav 1 }e pribavi pogolema imotna korist ili }e predizvika
pogolema imotna {teta ili pote{ko }e gi povredi pravata na drug, }e se kazni so zatvor od
{est meseci do pet godini.
(3) Ako storitelot na deloto od stav 1 pribavi zna~itelna imotna korist ili nanese
zna~itelna {teta, storitelot }e se kazni so zatvor od edna do deset godini.
(4) So kazna od stavovite 1, 2 i 3 }e se kazni i odgovorno lice, odgovorno lice vo
stransko pravno lice {to ima pretstavni{tvo ili vr{i dejnost vo Republika Makedonija ili
lice {to vr{i raboti od javen interes, ako deloto e storeno vo vr{ewe na negovoto posebno
ovlastuvawe ili dol`nost.
(5)Ako deloto od stav 1 e storeno pri vr{ewe javni nabavki ili na {teta na sredstvata od
Buxetot na Republika Makedonija, od javnite fondovi ili od drugi sredstva na dr`avata,
storitelot }e se kazni so zatvor najmalku ~etiri godini.

Povreda na ~uvawe na dr`avnata granica

^len 353-a
(1)Slu`beno lice koe vr{ej}i ja slu`bata na granicata }e postapi sprotivno na propisite za
~uvawe na dr`avnata granica, pa poradi toa }e nastapat pote{ki {tetni posledici za
slu`bata ili slu`bata e pote{ko zagrozena, }e se kazni so zatvor od tri meseci dotri godini.
(2)Ako poradi deloto od stav 1 nastapila te{ka telesna povreda ili imotna {teta od golemi
razmeri ili nastapile drugi te{ki posledici, storitelot }e se kazni so zatvor od {est meseci
do pet godini.
(3)Ako poradi deloto od stav 1 nastapila smrt na nekoe lice, storitelot }e se kazni so
zatvor od edna do deset godini.
(4)Ako deloto od stav 1 e storeno od nebre`nost,
101
storitelot }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
(5)Ako poradi deloto od stav 4 nastapila posledica od stav 2,
storitelot }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri godini, a ako nastapila
posledica od stav 3, storitelot }e se kazni so zatvor od edna do pet godini.
Neizvr{uvawe naredba
^len 353-b
(1)Slu`beno lice koe pri vr{ewe na dol`nost {to se odnesuva na spre~uvawe i otkrivawe
na krivi~ni dela, fa}awe na storiteli na krivi~ni dela ili odr`uvawe na javniot red, mir i
bezbednosta na zemjata ne izvr{i ili odbie da izvr{i naredba na pretpostaven da prezeme
nekoe slu`beno dejstvie, pa poradi toa }e nastapi pote{ka povreda na pravata na drug,
pote{ko naru{uvawe na javniot red i mir, ili zna~itelna imotna {teta, }e se kazni so
zatvor od tri meseci do tri godini.
(2)Slu`beno lice koe od nebre`nost nema da ja izvr{i naredbata na pretpostaveniot od
stav 1, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
(3) Nema krivi~no delo ako slu`benoto lice odbie da izvr{i nezakonita naredba.
Nesovesno rabotewe vo slu`bata
^len 353-v
(1)Slu`beno lice ili odgovorno lice vo javno pretprijatie ili javna ustanova koe so povreda
na zakonskite propisi za sudir na interesite ili za sovesno postapuvawe pri vr{eweto na
diskreciono ovlastuvawe, so propu{tawe na dol`en nadzor ili na drug na~in o~igledno
nesovesno postapuva vo vr{eweto na svoite ovlastuvawa i dol`nosti i so toa }e pribavi za
sebe ili za drug nekakva korist ili na drug }e mu nanese {teta, }e se kazni so zatvor od tri
meseci do tri godini.
(2)Ako storitelot na deloto od stav 1 pribavi pogolema imotna korist ili predizvika
pogolema imotna {teta ili pote{ko gi povredi pravata na drug, }e se kazni so zatvor od
{est meseci do pet godini.
(3)Ako storitelot na deloto od stav 1 pribavi zna~itelna imotna korist ili nanese
zna~itelna {teta, }e se kazni so zatvor od edna do deset godini.
(4)So kaznata od stavovite 1, 2 i 3 }e se kazni i odgovorno lice, odgovorno lice vo
stransko pravno lice koe ima pretstavni{tvo vo Republika Makedonija ili lice koe vr{i
raboti od javen interes, ako deloto e storeno vo vr{ewe na negovoto posebno
ovlastuvawe ili dol`nost, opredeleno so zakon.
Pronevera vo slu`bata
^len 354
(1)Slu`beno lice koe so namera da pribavi za sebe ili za drug protivpravna imotna
korist }e prisvoi pari, hartii od vrednost ili drugi podvi`ni predmeti dovereni vo
slu`bata, }e se kazni so zatvor od {est meseci do pet godini.
(2)Ako storitelot na deloto od stav 1 pribavil pogolema imotna korist, }e se kazni so
zatvor od edna do deset godini.
(3)Ako storitelot na deloto od stav 1 pribavil zna~itelna imotna korist, }e se kazni so
zatvor najmalku ~etiri godini.
(4)Ako storitelot na deloto od stav 1 pribavil mala imotna korist i odel kon toa da pribavi
takva imotna korist, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
Izmama vo slu`bata
^len 355

102
(1)Slu`beno lice koe vo vr{ewe na slu`bata so namera za sebe ili za drug da pribavi
protivpravna imotna korist so podnesuvawe la`ni smetki ili na drug na~in }e dovede vo
zabluda ovlasteno lice da izvr{i nezakonita isplata, }e se kazni so zatvor sd {est meseci
do pet godini.
(2)Ako so deloto od stav 1 e pribavena pogolema imotna korist, storitelot }e se kazni so
zatvor od edna do deset godini.
(3) Ako so deloto od stav 1 e pribavena zna~itelna imotna korist, storitelot }e se kazni so
zatvor najmalku tri godini.
(4)So kazna od stavovite 1, 2 i 3 }e se kazni i odgovorno lice, odgovorno lice vo stransko
pravno lice {to ima pretstavni{tvo ili vr{i dejnost vo Republika Makedonija ili lice {to
vr{i raboti od javen interes, ako deloto e storeno vo vr{ewe na negovoto posebno
ovlastuvawe ili dol`nost.
Poslu`uvawe vo slu`bata
^len 356
Slu`beno lice koe neovlasteno }e se poslu`i so pari, so hartii od vrednost ili so drugi
podvi`ni predmeti dovereni vo slu`bata ili ovie predmsti neovlasteno }e mu gi dads na
drug da se poslu`i, }e se kazni so zatvor od tri meseci do pet godini.
Primawe potkup
^len 357
(1)Slu`beno lice koe }e pobara ili }e primi podarok ili druga korist ili }e primi vetuvawe
za podarok ili druga korist da izvr{i za vo ramkite na svoeto slu`beno ovlastuvawe
slu`beno dejstvie {to ne bi smeelo da go izvr{i ili da ne izvr{i slu`beno dejstvie {to bi
moralo da go izvr{i }e se kazni so zatvor od edna do deset godini.
(2)Slu`beno lice koe }e pobara ili }e primi podarok ili druga korist ili }e primi vetuvawe
za podarok ili na druga korist, za da izvr{i vo ramkite na svoeto slu`beno ovlastuvawe
slu`beno dejstvie {to bi moralo da go izvr{i ili da ne izvr{i slu`beno dejstvie {to ne bi
smeelo da go izvr{i, }e se kazni so zatvor od {est meseci do pet godini.
(3)Slu`beno lice koe po izvr{uvaweto ili neizvr{uvaweto na slu`benoto dejstvie
navedeno vo stavovite 1 i 2 vo vrska so nego }e pobara ili }e primi podarok ili druga
korist, }e se kazni so zatvor od tri meseci do tri godini.
(4)So kazna od stavovite 1, 2 i 3 }e se kazni i odgovorno lice i lice koe vr{i raboti od
javen interes, ako e deloto izvr{eno vo vrska so steknuvawe, ostvaruvawe ili odzemawe
prava utvrdeni so zakon ili zaradi steknuvawe korist ili nanesuvawe {teta na drug,
odgovorno lice vo stransko pravno lice, kako i stransko slu`beno lice {to deloto }e go
stori na {teta na Republika Makedonija, nejzin gra|anin ili pravno lice.
(5)Primeniot podarok ili imotnata korist }e se odzemat.
Davawe potkup
^len 358
(1)Toj {to na slu`beno licy }e mu dade ili }e mu veti podarok ili druga korist za da
izvri{i vo ramkite na svoeto slu`beno ovlastuvawe slu`beno dejstvo {to ne bi smeelo da
go izvr{i ili da ne izvr{i slu`beno dejstvo {to bi moralo da go izvr{i ili toj {to posreduva
pri ova, }e se kazni so zatvor od {est meseci do pet godini
(2)Toj {to na slu`beno lice }e mu dade ili }e mu veti podarok ili druga korist za da izvr{i
vo ramkite na svoeto slu`beno ovlastuvawe slu`beno dejstvo {to bi moralo da go izvr{i
ili da ne izvr{i slu`beno dejstvo {to ne bi smeelo da go izvr{i ili toj {to posreduva pri
ova, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
103
(3)Za deloto od stavovite 1 i 2 nema da se kazni toj koj dal ili vetil potkup po barawe od
slu`beno lice i toa go prijavi pred da doznae deka deloto e otkrieno.
(4)Odredbite od stavovite 1, 2 i 3 se primenuvaat i koga potkup e daden ili veten na
odgovorno lice, odgovorno lice vo stransko pravno lice, lice koe vr{i raboti od javne
interes i stransko slu`beno lice, vo vrska so deloto od ~len 357.
(5)Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.
(6)Dadeniot podarok ili imotna korist }e se odzemat, a vo slu~ajot od stav 3 }e mu se
vratat na liceto koe go dalo potkupot.
Protivzakonito posreduvawe
^len 359
(1)Toj {to }e primi nagrada ili druga korist so iskoristuvawe na svojata slu`bena ili
op{testvena polo`ba i vlijanie za da posreduva da se izvr{i ili da ne se izvr{i nekoe
slu`beno dejstvie, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
(2)Toj {to so iskorastuvawe na svojata slu`bena ili op{testvena polo`ba ili vlijanie }e
posreduva da se izvr{i slu`beno dejstvie {to ne bi smeelo da se izvr{i ili da ne se izvr{i
slu`beno dejstvie {to bi moralo da se izvr{i, }e se kazni so zatvor od {est meseci do pet
godini.
(3)Ako deloto od stav 2 e storeno vo vrska so pokrenuvawe ili vodewe krivi~na postapka
protiv opredeleno lice, storitelot }e se kazni so zatvor od edna do pet godini.
(4)Toj koj so iskoristuvawe na svojata slu`bena ili druga polo`ba, op{t ugled ili vlijanie,
za nagrada ili druga korist posreduva kaj odgovorno lice, odgovorno lice vo stransko
pravno lice {to vr{i dejnost vo Republika Makedonija ili lice koe vr{i raboti od javen
interes da izvr{i ili da ne izvr{i dejstvie {to e sprotivno na negovata dol`nost ili kaj
stransko slu`beno lice da izvr{i ili da ne izvr{i dejstvie {to e sprotivno na negovata
dol`nost na {teta na Republika Makedonija, nejzin gra|anin ili pravno lice, }e se kazni so
pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
(5)Ako deloto od stav 4 imalo za posledica protivzakonito steknuvawe ili gubewe na
prava, ili steknuvawe pogolema imotna korist i nanesuvawe pogolema {teta za drug,
doma{no ili stransko pravno lice, storitelot }e se kazni so zatvor od tri meseci do tri
godini.
(6)Ako za posreduvaweto od stavovite 2 i 3 e primena nagrada ili druga korist,
storitelot }e se kazni so zatvor od edna do deset godini.

Prikrivawe na potekloto na nesrazmerno steknat imot

^len 359-a
(1)Slu`beno lice i odgovorno lice vo javno pretprijatie ili javna ustanova koe sprotivno
na zakonskata dol`nost za prijavuvawe na imotnata sostojba dava la`ni podatoci za svoite
prihodi, ili koga }e se utvrdi deka negoviot imot zna~itelno gi nadminuva negovite
legalni i prijaveni za odano~uvawe prihodi gi prikriva negovite vistinski izvori,
}e se kazni so zatvor od {est meseci do pet godini i so pari~na kazna.
(2)Imotot koj zna~itelno gi nadminuva prihodite {to gi ostvaruva i prijavenite za
odano~uvawe prihodi za koi storitelot gi prikriva vistinskite izvori se odzema, a ako
negovoto odzemawe ne e mo`no od storitelot se odzema drug imot {to odgovara na
negovata vrednost.
104
Imotot se odzema i od treti lica na koi e prenesen bez soodveten nadomestok.
Odavawe slu`bena tajna
^len 360
(1)Toj {to na javnosta ili na nepovikano lice }e soop{ti, predade ili na drug na~in }e mu
gi stori dostapni podatocite {to pretstavuvaat slu`bena tajna ili pribavuva takvi podatoci
so namera da gi soop{ti ili predade na javnosta ili na nepovikano lice, }e se kazni so
zatvor od tri meseci do pet godini.
(2)Ako deloto od stav 1 e storeno od koristoqubie ili zaradi koristewe na podatocite vo
stranstvo, storitelot }e se kazni so zatvor najmalku edna godina.
(3)Ako deloto od stav 1 e storeno od nebre`nost storitelot }e se kazni so pari~na kazna ili
so zatvor do tri godini.
(4)Kako slu`bena tajna se smetaat podatocite ili dokumentite {to so zakon, so drug propis
ili so odluka na nadle`niot organ donaseni vrz osnova na zakon oe proglaseni kako
slu`bena tajna i ~ie otkrivawe ima ili mo`e da ima {tetni posledici za slu`bata.
Zloupotreba na dr`avna, slu`bena ili voena tajna
^len 360-a
(1)Slu`beno lice koe }e iskoristi podatoci {to pretstavuvaat dr`avna, slu`bena ili voena
tajna so namera za pribavuvawe za sebe ili za drug nekakva korist ili nanesuvawe {teta
na drug,}e se kazni so zatvor od tri meseci do pet godini.
(2)So kaznata od stav 1 }e se kazni toj {to po prestanokot na slu`bata, so ista namera }e
gi iskoristi, takvite podatoci ili }e mu gi soop{ti, predade ili stori dostapni na drug na
koristewe.
Falsifikuvawe slu`bena isprava
^len 361
(1)Slu`beno lice koe vo slu`bena isprava, kniga ili spis }e vnese nevistiniti podatoci ili
nema da vnese nekoj va`en podatok ili so svoj potpis, odnosno so slu`ben pe~at }e zaveri
slu`bena isprava, kniga ili spis so nevistinita sodr`ina ili so svoj potpis, odnosno so
slu`ben pe~at }e ovozmo`i pravewe slu`bena isprava, kniga ili spis so nevistinita
sodr`ina, }e se kazni so zatvor od tri meseci do pet godini.
(2)So kaznata od stav 1 }e se kazni i slu`beno lice koe ispravite od toj stav }e gi upotrebi
vo slu`bata kako da se vistiniti ili }e gi uni{ti, prikrie ili vo pogolema mera }e gi o{teti ili
na drug na~in }e gi napravi neupotreblivi.
(3)Odgovorno lice vo pravno lice koe raspolaga so dr`aven ili op{testven imot koe }e gi
stori delata od stavovite 1 i 2 }e se kazni so kaznata propi{ana za tie dela.
Protivzakonita naplata i isplata
^len 362
Slu`beno lice ili odgovorno lice vo pravno lice koe raspolaga so dr`aven ili op{testven
imot koe od nekogo }e naplati iznos {to toj ne e dol`en da go plati ili }e mu naplati
pove}e otkolku {to e dol`sn da plati ili koe pri isplatata ili predavaweto na predmetite }e
isplati ili }e predade pomalku otkolku {to bil dol`en, }e se kazni so pari~na kazna ili so
zatvor do tri godini.

KRIVI^NI DELA PROTIV PRAVOSUDSTVOTO

Neprijavuvawe podgotvuvawe na krivi~no delo
^len 363

105
(1)Toj {to znae deka se podgotvuva izvr{uvawe na krivi~no delo za koe spored zakonot
mo`e da se izre~e kazna zatvor od pet godini ili pote{ka kazna, pa vo vremeto koga se
u{te bilo mo`no da se spre~i negovoto izvr{uvawe ne go prijavil toa, a deloto bilo vo
obid ili izvr{eno, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
(2)Ako ne e prijaveno podgotvuvawe na krivi~no delo za koe spored zakonot mo`e da se
izre~e kazna do`ivoten zatvor, storitelot }e se kazni so kazna zatvor od edna do pet
godini.
(3)Nema da se kazni za neprijavuvawe na podgotvuvawe krivi~no delo od stav 1, lice na
koe storitelot mu e bra~en drugar, krven srodnik vo prava linija, brat ili sestra, posvoitel
ili posvoenik ili lice koe so storitelot `ivee vo trajna vonbra~na zaednica.
Neprijavuvawe krivi~no delo ili storitel
^len 364
(1)Slu`beno lice koe svesno }e propu{ti da prijavi krivi~no delo za koe doznalo vo
vr{eweto na svojata dol`nost, ako za toa delo spored zakonot mo`e da se izre~e kazna
zatvor od pet godini ili pote{ka kazna, a deloto se goni po slu`bena dol`nost, }e se kazni
so pari~na kazna ili so zatvor od edna do tri godini.
(2) So kaznata od stav 1 }e se kazni toj {to svesno }e propu{ti da prijavi krivi~no delo
od ~lenovite 123, 141, 142, 158, 162, 165, 186, 187, 188, 215, 216, 231, 232, 236, 237,
238, 258, 259, 268, 269, 273, ~lenovite 305 do 326, 348, 349, ~lenovite 353 do 362, 382,
383, 394, 394-a, 396 i ~lenovite 403 do 422.
(3)Nema da se kazni za deloto od stav 1 i stav 2 lice na koe storitelot mu e bra~en
drugar, krven srodnik vo prava linija, brat ili sestra, posvoitel ili posvoenik ili lice koe so
storitelot `ivee vo trajna vonbra~na zaednica.
Pomagawe na storitel vo izvr{eno krivi~no delo
^len 365
(1)Toj {to }e skrie storitel na krivi~no delo za koe goneweto se prezema po slu`bena
dol`nost ili so prikrivawe na orudijata, tragite, predmetite ili na drug na~in }e mu
pomogne da ne bide otkrien ili toj {to krie osudeno lice ili prezema drugi dejstvija so koi
se odi kon toa da ne se izvr{i kaznata, izre~enite merki na bezbednost ili da ne se
primenat vospitnite merki upatuvawe vo vospitna ustanova ili vo vospitno-popraven
dom, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
(2)Toj {to }e mu pomogne na storitel na krivi~no delo za koe e propi{ana kazna zatvor
od pet godini ili pote{ka, }e se kazni so zatvor od tri meseci do pet godini.
(3)Toj {to }e mu pomogne na storitel na krivi~no delo za koe e propi{ana kazna
do`ivoten zatvor, }e se kazni so zatvor od edna do deset godini.
(4)Kaznata za deloto od stav 1 ne mo`e da bide pote{ka spored vidot nitu spored visinata
od kaznata propi{ana za krivi~noto delo izvr{eno od storitelot na deloto.
(5)Nema da se kazni za deloto od stavovite 1, 2 i 3 lice na koe storitelot mu e bra~en
drugar, krven srodnik vo prava linija, brat ili sestra, posvoitel ili posvoenik ili lice koe so
storitelot `ivee vo trajna vonbra~na zaednica.
La`no prijavuvawe na krivi~no delo
^len 366
(1)Toj {to }e prijavi drug deka storil krivi~no delo za koe goneweto se prezema po
slu`bena dol`nost, a znae deka ne e storitel, }e se kazni so zatvor od tri meseci do tri
godini.

106
(2)Toj {to so podmetnuvawe tragi ili predmeti na krivi~no delo ili na drug na~in }e
predizvika poveduvawe na krivi~na postapka za krivi~no delo za koe goneweto se
prezema po slu`bena dol`nost protiv lice za koe znae deka ne e storitel }e se kazni so
zatvor od edna do tri godini.
(3)Toj {to }e prijavi deka storil krivi~no delo za koe goneweto se prezema po slu`bena
dol`not, iako ne go stori }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri meseci.
(4)So kaznata od stav 3 }e se kazni i toj {to }e prijavi deka e storeno krivi~no dslo za
koe goneweto se prezema po slu`bena dol`nost, iako znae deka toa delo ne e storeno.
Podnesuvawe la`ni dokazi
^len 366-a
(1)Toj {to vo postapka pred sud ili vo upravna postapka }e podnese dokazi za koi znae
deka se la`ni,
}e se kazni so zatvor od edna do tri godini.
(2)So kaznata od stav 1 }e se kazni i toj {to }e otstrani ili uni{ti dokazi {to se od
zna~ewe za postapkata pred sud ili upravnata postapka.

Davawe la`en iskaz

^len 367
(1)Svedok, ve{tak, preveduva~ ili tolkuva~ koj pred sud ili vo upravna, prekr{o~na ili
disciplinska postapka }e dade la`en iskaz, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri
meseci.
(2)So kaznata od stav 1 }e se kazni stranka koja pri izveduvawe dokaz so soslu{uvawe
na stranki vo procesna ili vo upravna postapka }e dade la`en iskaz, a vrz ovoj iskaz e
zasnovana odlukata donesena vo taa postapka.
(3)Ako la`niot iskaz od stav 1 e daden vo krivi~na postapka, storitelot }e se kazni so
zatvor od tri meseci do pet godini.
(4)Ako poradi deloto od stav 3 nastapile osobeno te{ki posledici za obvinetiot,
storitelot }e se kazni so zatvor od edna do deset godini.
(5)Ako storitelot dobrovolno go otpovika svojot la`en iskaz pred da se donese pravosilna
odluka, mo`e da se oslobodi od kazna.
Spre~uvawe na doka`uvawe
^len 368
(1)Toj {to so namera da go spre~i ili ote`ne doka`uvaweto }e skrie, uni{ti, o{teti ili
delumno ili celosno }e stori neupotrebliva tu|a isprava ili predmet {to slu`i za
doka`uvawe, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
(2)So kaznata od stav 1 }e se kazni i toj {to so ista namera }e otstrani, uni{ti, rasipe,
pomesti ili premesti me|nik, zemjomerski ili drug znak za sopstvenost ili za drugo pravo
vrz nedvi`nost ili za pravo na upotreba na voda, ili toj {to so ista namera la`no }e postavi
vakov znak.
Nezakonito vlijanie vrz svedoci
^len 368-a
(1)Toj {to so zakana deka }e napadne vrz `ivotot ili teloto ili imot od pogolem obem, so
nudewe potkup, so popre~uvawe ili na drug na~in vlijae nekoe lice da se pojavi ili da ne
se pojavi kako svedok vo postapka pred sud ili vo upravna postapka, ili ako e povikano
kako svedok da dade ili da ne dade iskaz vo opredelena smisla,
}e se kazni so zatvor od edna do tri godini.
107
(2)So kaznata od stav 1 }e se kazni i toj {to zaradi odmazda za dadeniot iskaz na liceto
povikano kako svedok ili nemu blisko lice }e mu odzeme nekoe pravo, }e go maltretira
ili telesno }e go povredi.
(3)Ako poradi deloto od stavot 1 nastapile osobeno te{ki posledici za obvinetiot vo
krivi~nata postapka, ili na svedokot ili nemu blisko lice mu e nanesena te{ka telesna
povreda,
storitelot }e se kazni so zatvor od edna do deset godini.
Povreda na tajnosta na postapkata
^len 369
Toj {to neovlasteno }e go otkrie ona {to go doznal vo postapka pred sud ili vo upravna,
prekr{o~na ili disciplinska postapka, {to so zakon ili so odluka na sudot ili organot {to ja
vodi disciplinskata postapka e proglaseno kako tajna, }e se kazni so pari~na kazna ili so
zatvor do edna godina.
Bunt na lica li{eni od sloboda
^len 370
(1)Toj {to vo ustanova vo koja se nao|a vrz osnova na zakonita odluka za li{uvawe od
sloboda, }e organizira bunt na lica li{eni od sloboda, so namera nasilno da se oslobodat
ili zaedni~ki da gi napadnat slu`benite lica vo taa ustanova ili so sila ili so seriozna
zakana na upotreba na sila da gi prisilat ne{to da storat ili da ne storat {to e sprotivno so
nivnata dol`nost, }e se kazni so zatvor od {est meseci do tri godini.
(2)U~esnikot vo buntot od stav 1, }e se kazni so zatvor od tri meseci do edna godina.
(3)Storitelot na deloto od stavovite 1 i 2 koj }e upotrebi sila, }e se kazni so zatvor od {est
meseci do pet godini.
(4)Storetelot na deloto od stavovite 1 i 2 koj dobrovolno }e se otka`e od buntot pred da
se upotrebi sila ili seriozna zakana, }e se oslobodi od kazna.

Begstvo na lice li{eno od sloboda

^len 371
Toj {to }e pobegne od ustanovata vo koja so zakonita odluka e li{en od sloboda so
upotreba na sila ili seriozna zakana deka neposredno }e napadne vrz `ivotot ili teloto na
drug, }e se kazni so zatvor od tri meseci do pet godini.
Ovozmo`uvawe begstvo na lice li{eno od sloboda
^len 372
(1)Toj {to so sila, seriozna zakana, so izmama ili na drug na~in }e mu ovozmo`i begstvo
na lice koe vrz osnova na zakonita odluka e li{eno od sloboda, }e se kazni so zatvor od
tri meseci do pet godini.
(2)Ako deloto od stav 1 e storeno vo grupa ili so upotreba na ogneno oru`je ili drugo
opasno orudie, storitelot }e se kazni so zatvor od edna do deset godini.
Protivzakonito osloboduvawe na lice li{eno od sloboda
^len 373
Slu`beno lice koe sprotivno na zakonot }e oslobodi lice li{eno od sloboda koe mu e
dovereno na ~uvawe ili }e mu pomogne da pobegne, }e se kazni so zatvor od tri meseci
do pet godini.
Protivpravno prisvojuvawe na predmeti
pri pretres ili vo postapka na izvr{uvawe
108
 ^len 374
Slu`beno lice koe pri pretres na dom, prostorii ili lica ili vo postapka na izvr{uvawe
protivpravno }e odzeme tu| podvi`en predmet so namera da go prisvoi, }e se kazni so
zatvor od edna do deset godini.

Prisilba sprema pravosuden rabotnik

^len 375
(1)Toj {to sudija, sudija-porotnik, javen obvinitel, javen pravobranitel ili niven zamenik
so sila ili so seriozna zakana }e go prisili ne{to da stori, da ne stori ili da trpi, }e se kazni
so pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
(2)Ako vo vr{eweto na deloto im e nanesena telesna povreda na licata od stav 1 ili na niv
bliski lica, storitelot }e se kazni so zatvor od edna do tri godini.
(3)Ako vo vr{eweto na deloto im e nanesena te{ka telesna povreda na licata od stav 1 ili
na niv bliski lica, storitelot }e se kazni so zatvor od edna do deset godini.
(4) Obidot za delata od stavovite 1, 2 i 3 e kazniv.
Izigruvawe na zabrani od izre~enite kazni
i od pravnite posledici na osudata
^len 376
(1)Toj {to na drug }e mu ovozmo`i da vr{i odredeno zanimawe, profesionalna dejnost ili
dol`nost ili drugi raboti, iako znae deka toa mu e zabraneto so izre~ena kazna ili so
pravni posledici od osudata, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
(2)Ako deloto od stav 1 go stori slu`beno lice, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor
do tri godini.
(3)Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.
Neizvr{uvawe na sudska odluka
^len 377
(1)Slu`beno ili odgovorno lice koe nema da postapi po pravosilna odluka na sud so koja
e odlu~eno za vra}awe na rabotnik na rabota, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor
do edna godina.
(2)Slu`beno lice ili odgovorno lice vo pravno lice {to }e odbie da izvr{i pravosilna i
izvr{na sudska odluka {to e dol`no da ja izvr{i, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor
do tri godini.
(3)Slu`beno ili odgovorno lice koe }e odbie da izvr{i odluka na Ustavniot sud na
Republika Makedonija {to e dol`no da ja izvr{i }e se kazni so zatvor od edna do pet
godini.
(4)Ako deloto od stavovite 1, 2 i 3 predizvikalo pote{ka povreda na pravata na drug ili
zna~itelna imotna {teta, storitelot na deloto od stavovite 1 i 2 }e se kazni so zatvor od
edna do pet godini a storitelot na deloto od stav 3 so zatvor od edna do deset godini.
(5)Slu`beno ili odgovorno lice ili lice zadol`eno za toa so sudskata odluka koe nema da
postapi po pravosilna sudska odluka donesena vo postapka za izdavawe na naredba na
za{tita na prava,
}e se kazni so zatvor
od edna do pet godini.
109
(6)Ako deloto od stav (1) go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.

KRIVI^NI DELA PROTIV PRAVNIOT SOOBRA]AJ

Falsifikuvawe isprava
^len 378
(1)Toj {to }e napravi la`na isprava ili }e prepravi vistinska isprava so namera takvata
isprava da se upotrebi kako vistinska ili toj {to la`nata ili prepravenata isprava }e ja
upotrebi kako vistinska, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
(2)Obidot e kazniv.
(3)Ako deloto od stav 1 e storeno vo odnos na javna isprava,testament menica, ~ek,
javna ili slu`bena kniga ili druga kniga {to mora da se vodi vrz osnova na zakon,
storitelot }s se kazni so zatvor od tri meseci do pet godini.
(4)Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.
Posebni slu~ai na falsifikuvawe ispravi
^len 379
]e se smeta deka storil delo falsifikuvawe na isprava i }e se kazni spored ~len 378 :
1)toj {to nekoja hartija, blanket ili na nekoj drug predmet na koj nekoe lice go stavilo
svojot potpis neovlasteno }e popolni so izjava {to e od zna~ewe za pravnite odnosi;
2) toj {to }e izmami drug za sodr`inata na ispravata za da go stavi svojot potpis vrz nea,
smetaj}i deka se potpit{uva pod druga isprava ili pod druga sodr`ina;
3)toj {to }e izdade isprava od imeto na nekoe lice bez negovo ovlastuvawe ili od imeto
na lice koe ne postoi;
4)toj {to kako izdava~ na isprava kon svojot potpis }e dodade deka ima nekakva polo`ba,
zvawe ili ~in iako nema takva polo`ba, zvawe ili ~in, a ova ima bitno vlijanie vrz
dokaznata sila na ispravata i
5)toj {to }e napravi isprava na toj na~in {to neovlasteno }e upotrebi vistinski pe~at ili
znak.
Kompjuterski falsifikat
^len 379-a
(1)Toj {to so namera da gi upotrebi kako vistinski neovlasteno }e izraboti, vnese, izmeni,
izbri{e ili napravi neupotreblivi kompjuterski podatoci ili programi {to se odredeni ili
podobni da slu`at kako dokaz za fakti {to imaat vrednost za pravnite odnosi ili toj {to
takvite podatoci ili programi }e gi upotrebi kako vistinski,
}e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
(2)Ako deloto od stav 1 e storeno vo odnos na kompjuterski podatoci ili programi {to se
koristat vo raboteweto na dr`avni organi, javni ustanovi, pretprijatija ili drugi pravni i
fizi~ki lica koi vr{at raboti od javen interes ili vo pravniot soobra}aj so stranstvo ili ako
so nivnata upotreba e predizvikana zna~itelna {teta,
storitelot }e se kazni
so zatvor od edna do pet godini.
(3)Toj {to neovlasteno izrabotuva, nabavuva, prodava, dr`i ili pravi dostapni na drug
posebni napravi, sredstva, kompjuterski programi ili kompjuterski podatoci nameneti ili
pogodni za izvr{uvawe na deloto od stav 1,
}e se kazni so parni~na kazna ili so zatvor do tri godini.
(4)Obidot za deloto od stavovite 1 i 3 e kazniv.
110
(5)Posebnite napravi, sredstva, kompjuterski programi ili podatoci za izvr{uvawe na
deloto, }e se odzemat.

Upotreba na isprava so nevistinita sodr`ina

^len 380
(1)Toj {to kako dokaz vo pravniot soobra}aj }e upotrebi isprava, kniga ili spis za koi
znae deka se nevistiniti, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
(2)Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.
Ivdavawe i upotreba na nevistinito lekarsko ili veterinarno uverenie
^len 381
(1)Lekar ili veterinar koj }e izdade nevistinito lekarsko ili veterinarno uverenie, }e se
kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
(2)So kaznata od stav 1 }e se kazni toj {to }e upotrebi nevistinito lekarsko ili veterinarno
uverenie kako da e vistinito.
Nadripisarstvo
^len381-a
Toj {to bez registrirana dejnost za nadomest dava stru~na i pravna pomo{ na gra|ani i
pravni lica, a ne e advokat, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.

KRIVI^NI DELA PROTIV JAVNIOT RED

Spre~uvawe slu`beno lice vo vr{ewe slu`beno dejstvie
^len 382
(1)Toj {to so sila ili seriozna zakana deka neposredno }e napadne vrz `ivotot ili teloto }e
spre~i slu`beno lice vo vr{ewe slu`beno dejstvie ili }e go prisili na vr{ewe slu`beno
dejstvie, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
(2)Ako pri izvr{uvaweto na deloto od stav 1 storetelot go navredil ili maltretiral
slu`benoto lice ili mu zadal telesni povredi ili mu se zakanuva so upotreba na oru`je, }e
se kazni so zatvor od tri meseci do tri godini.
(3)Toj {to deloto od stavovite 1 i 2 }e go stori sprema slu`beno lice ili lice koe pomaga
pri vr{eweto raboti na javnata bezbednost ili na za{tita na ustavniot poredok na
Republika Makedonija {to se odnesuvaat na spre~uvawe ili otkrivawe krivi~no delo,
fa}awe na storitel na krivi~no delo,~uvawe na javniot red i mir ili ~uvawe na lice li{eno
od sloboda, }e se kazni so zatvor od {est meseci do pet godini.
(4)Za obid na deloto od stavovite 1 i 2 se kaznuva.
(5)Ako storitelot na deloto od stavovite 1, 2 i 3 bil predizvikan so nezakonito ili grubo
postapuvawe na slu`benoto lice ili liceto koe pomaga, mo`e da se oslobodi od kazna.
Napad vrz slu`beno lice pri vr{ewe raboti na bezbednosta
^len 383
(1)Toj {to }e napadne ili seriozno se zakanuva deka }e napadne slu`beno lice ili lice koe
pomaga pri vr{ewe raboti na javnata bezbednost ili za{tita na ustavniot poredok na
Republika Makedonija {to se odnesuvaat na spre~uvawe ili otkrivawe krivi~no delo,
fa}awe na storitel na krivi~no delo, ~uvawe na javniot red i mir ili ~uvawe na lice li{eno
od sloboda, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
(2)Ako pri izvr{uvaweto na deloto od stav 1 storitelot so upotreba na oru`je ili drugo
opasno orudie go maltretira ili go navreduva slu`benoto lice ili liceto koe pomaga ili
telesno go povredi, }e se kazni so zatvor od {est meseci do pet godini.
111
(3)Ako pri izvr{uvaweto na deloto od stav 1 na slu`benoto lice ili na liceto koe pomaga
mu e nanesena te{ka telesna povreda, storitelot }e se kazni so zatvor od edna do deset
godini.
(4)Ako storitelot na deloto od stavovite 1 i 2 bil predizvikan so nezakonito ili grubo
postapuvawe na slu`benoto lice ili liceto koe pomaga, mo`e da se oslobodi od kazna.

U~estvo vo tolpa {to }e spre~i slu`beno lice vo vr{ewe na slu`beno dejstvie

^len 384
(1)Toj {to u~estvuva vo tolpa {to so zaedni~ko dejstvuvawe }e spre~i ili }e se obide da
spre~i slu`beno lice vo vr{ewe na slu`beno dejstvie ili na ist na~in }e go prisili da izvr{i
slu`beno dejstvie, }e se kazni so zatvor od tri meseci do tri godini.
(2)Voda~ot na tolpata, }e se kazni so zatvor od edna do pet godini.
U~estvo vo tolpa {to }e izvr{i krivi~no delo
^len 385
(1)Toj {to }e u~estvuva vo tolpa {to so zaedni~ko dejstvuvawe }e stori nasilstva sprema
lu|e ili }e o{teti ili }e uni{ti imot od pogolema vrednost, }e se kazni so pari~na kazna ili
so zatvor do tri godini.
(2)Ako pri dejstvuvaweto na tolpata nekoe lice e li{eno od `ivot ili te{ko telesno
povredeno ili nastapila {teta od golemi razmeri, u~esnikot vo tolpata za samoto
u~estvo, }e se kazni so zatvor od tri meseci do pet godini.
(3)Voda~ot na tolpata, }e se kazni so zatvor od edna do deset godini.
Nasilstvo
^len 386
(1)Toj {to drug maltretira, grubo navreduva, ja zagrozuva negovata sigurnost ili vrz nego
vr{i grubo nasilsgvo i so toa vo javnosta predizvikuva ~uvstvo na nesigurnost,
zagrozuvawe ili strav, }e se kazni so zatvor od tri meseci do tri godini.
(2)Ako deloto e izvr{eno vo grupa od dve ili pove}e lica ili nasilstvoto e izvr{eno nad
pove}e gra|ani ili storitelot telesno povredil drug, }e se kazni so zatvor od {est meseci do
pet godini.
Organizirawe na otpor
^len 387
(1)Toj {to }e organizira drugi na otpor ili na neposlu{nost sprema zakoniti odluki ili
merki na dr`aven organ, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
(2)Ako poradi deloto od stav 1 do{lo do nesproveduvawe ili do zna~itelno ote`nuvawe
na sproveduvaweto na zakonita odluka ili merka na dr`aven organ ili deloto go stori kako
voda~ na grupa, storitelot }e se kazni so zatvor od edna do pet godini.
Protivpravno menuvawe na teritorijalnata podelba na Republika Makedonija
^len 388
Toj {to so upotreba na sila ili seriozna zakana so upotreba na sila ili na drug protivpraven
na~in ja menuva so zakon utvrdenata teritorijalna podelba na Republika Makedonija, }e
se kazni so zatvor od edna do pet godini;
Simnuvawe ili o{tetuvawe na slu`ben pe~at ili znak
^len 389
(1)Toj {to }e simne ili o{teti slu`ben pe~at ili znak {to go stavilo ovlasteno slu`beno lice
zaradi osiguruvawe na predmet ili prostorija ili toj {to bez simnuvawe ili o{tetuvawe na

112
pe~at ili znak }e vleze vo vakva prostorija ili }e otvori osiguren predmet, }e se kazni so
pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
(2)Obidot e kazniv.
Odzemawe ili uni{tuvawe slu`ben pe~at ili spis
^len 390
(1)Toj {to protivpravno }e odzeme, skrie, uni{ti, o{teti ili na drug na~in }e napravi
neupotrebliv slu`ben pe~at, kniga ili spis ili isprava {to mu pripa|a na dr`aven organ ili
drugo pravno lice {to vr{i javni ovlastuvawa ili {to kaj niv se nao|a, }e se kazni so
pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
(2)Obidot e kazniv.
La`no pretstavuvawe
^len 391
(1)Toj {to so namera za sebe ili za drug da pribavi korist ili na drug da mu stori {teta,
la`no se pretstavuva kako slu`beno ili voeno lice ili neovlasteno nosi znaci na slu`beno ili
voeno lice, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
(2)So kaznata od stav 1 }e se kazni i toj {to }e izvr{i dejstvie {to e ovlasteno da gi izvr{i
samo opredeleno slu`beno ili voeno lice.

Samovlastie
^len 392
(1)Toj {to samovlasno pribavuva nekoe svoe pravo ili pravo {to smeta deka mu pripa|
a, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do {est meseci.
(2)Toj {to samovlasno pribavuva nekoe svoe pravo ili pravo {to smeta deka mu pripa|a,
so upotreba na sila ili so seriozna zakana deka }e napadne na `ivotot ili teloto, }e se
kazni so pari~na kazna ili so zatvor od {est meseci do tri godini.
(3)So kaznata od stav 2 se kaznuva toj {to deloto od stavovite 1 i 2 go stori za drug.
(4)Goneweto za dejstvieto od stav 1 se prezema po privatna tu`ba, a za stavovite 2 i 3 po
predlog.
Dogovor za izvr{uvawe krivi~no delo
^len 393
Toj {to }e se dogovori so drug da izvr{i krivi~no delo za koe mo`e da se izre~e kazna
zatvor od tri godini ili pote{ka kazna, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna
godina.
(2)So kaznata od stav 1 }e se kazni i toj {to }e se soglasi na izvr{uvawe krivi~no delo za
koe e propi{ana kazna zatvor od ~etiri godini ili pote{ka kazna.
Zlostorni~ko zdru`uvawe
^len 394
(1)Toj {to }e sozdade grupa ili banda {to ima za cel vr{ewe na krivi~ni dela za koi mo`e
da se izre~e kazna zatvor od tri godini ili pote{ka kazna, }e se kazni so zatvor od edna do
pet godini.
(2)Pripadnikot na grupata ili bandata, }e se kazni so zatvor od tri meseci do tri godini.
(3)Ako grupata ili bandata ima za cel vr{ewe krivi~ni dela za koi mo`e da se izre~e
kazna zatvor od najmalku osum godini, ogranizatorot, }e se kazni so kazna zatvor

113
najmalku ~etiri godini, a pripadnikot na grupata ili bandata }e se kazni so kazna zatvor
od edna do pet godini.
(4)Pripadnikot na grupata ili bandata koj }e ja otkrie grupata, odnosno bandata, pred da
stori nekoe krivi~no delo vo nejzin sostav ili za nea, }e se oslobodi od kazna.
(5)Predmetite i sredstvata {to grupata ili bandata gi koristi za podgotvuvawe na delata,
kako i sredstvata za nivnoto finansirawe se odzemaat.
Teroristi~ka organizacija
^len 394-a
(1)Toj {to sozdava grupa, banda ili druga zlostorni~ka organizacija za izvr{uvawe na
krivi~ni dela na: ubistvo, telesno povreduvawe, grabnuvawe na lica, uni{tuvawe na javni
objekti, transportni sistemi, objekti na infrastruktura, informacioni sistemi i drugi objekti
vo op{ta upotreba, grabnuvawe na avioni ili drugi sredstva za javen transport,
proizvodstvo, poseduvawe ili trgovija so nuklearni oru`ja, biolo{ki, hemiski oru`ja i
drugi vidovi oru`ja i opasni materii, pu{tawe na opasni radioaktivni, otrovni i drugi
opasni supstancii ili predizvikuvawe po`ar ili eksplozija, uni{tuvawe na postrojki za
snabduvawe so voda, energija ili drugi osnovni prirodni izvori, so cel za sozdavawe
~uvstvo na nesigurnost ili strav kaj gra|anite ili za zagrozuvawe na ustavniot poredok na
zemjata ili interesite na me|unarodna organizacija ili na stranska dr`ava,
}e se kazni so zatvor
od najmalku osum godini.
(2)Pripadnikot na grupata, bandata ili druga zlostorni~ka organizacija, kako i toj {to
obezbeduva sredstva za finansirawe ili i pomaga na drug na~in,
se kaznuva so zatvor
od ~etiri do deset godini.
(3)So kaznata od stav 2 }e se kazni i toj {to javno povikuva, pottiknuva ili go poddr`uva
sozdavaweto na teroristi~ka organizacija.
(4)Storitelot na deloto od stav 1 koj so otkrivawe na organizacijata ili na drug na~in }e
go spre~i izvr{uvaweto na planiranite dela,
}e se kazni so zatvor od tri meseci do tri godini, a mo`e i da se oslobodi od kazna.
(5)Storitelot od stav 2 koj }e ja otkrie organizacijata pred da stori vo nejzin sostav ili za
nea nekoe od delata predvideni vo stav 1,
}e se oslobodi od kazna.
(6)Predmetite i sredstvata nameneti za podgotvuvawe na delata, kako i sredstvata za
finansirawe na organizacijata, se odzemaat.

Izrabotuvawe i nabavuvawe oru`je i sredstva

nameneti za izvr{uvawe na krivi~no delo
^len 395
(1)Toj {to izrabotuva, nabavuva, krie ili na drug mu ovozmo`uva da dojde do oru`je,
municija, eksplozivni materii, rasprskuva~ki materii ili sredstva potrebni za nivno
pravewe, kako i otrovi za koi znael deka se nameneti za izvr{uvawe krivi~no dslo, }e se
kazni so zatvor od tri meseci do pet godini.
(2)Ako predmet na deloto od stav 1 e ogneno oru`je, oru`je ~ija upotreba e zabraneta, ili
eksplozivni ili drugi materii od pogolem obem, storitelot }e se kazni so zatvor od edna
do pet godini.

114
(3)Toj {to }e napravi ili na drug }e mu otstapi la`en klu~ ili nekoe drugo sredstvo za
provaluvawe iako znael deka e nameneto za izvr{uvawe na krivi~no delo, }e se kazni so
zatvor od tri meseci do tri godini.
(4)Predmetite od od stavovite 1 do 3 i sredstvata za nivno pravewe, prenesuvawe i
rasturawe }e se odzemat.
Nedozvoleno izrabotuvawe, dr`ewe i trguvawe so oru`je ili rasprskuva~ki materii
^len 396
(1)Toj koj {to neovlasteno izrabotuva, dr`i, prodava, nabavuva ili vr{i razmena so
ogneno oru`je, municija ili eksplozivni materii, }e se kazni so zatvor od edna do deset
godini.
(2)Ako predmet na deloto od stavot 1 e pogolemo koli~estvo na ogneno oru`je, municija
ili eksplozivni materii, ili ogneno oru`je, municija ili eksplozivni materii koi na gra|anite
im se zabraneti, storitelot }e se kazni so zatvor najmalku pet godini.
(3)Predmetite od stavovite 1 i 2 i sredstvata za nivno izrabotuvawe, prenesuvawe i
rasturawe }e se odzemat.
Zloupotreba na znak za pomo{ i opasnost
^len 397
Toj {to so zloupotreba na znak za pomo{ ili znak za opasnost ili so neosnovano
povikuvawe za pomo{ }e predizvika bez potreba izleguvawe na dr`avni organi ili na
protivpo`arna slu`ba ili drugi nadle`ni slu`bi za pomo{, }e se kazni so pari~na kazna ili
so zatvor do edna godina.
Komar
^len 398
(1)Toj {to neovlasteno organizira komar ili druga igra na sre}a {to e zabraneta, }e se
kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna godina.
(2)So kaznata od stav 1 }e se kazni i toj {to za nagrada stava na raspolagawe prostorii za
igrawe komar ili na drug na~in za nagrada ovozmo`uva igrawe komar ili primamuva
drugi na komar.
(3)Toj {to pri komar }e se poslu`i so la`ni ili obele`ani karti ili so druga izmama, a ne se
raboti za druto pote{ko delo, }e se kazni so zatvor od edna do pet godini i so pari~na
kazna.
(4)Predmetite na komarot, kako i zate~enite pari na storitelot pri komarot }e se odzemat.
Spre~uvawe na verski obred
^len 399
Toj {to protivpravno }e spre~i vr{ewe verski obred, }e se kazni so pari~na kazna ili so
zatvor do edna godina.
Skvernavewe na grob
^len 400
(1)Toj {to neovlasteno }e prekopa, razurne ili o{teti grob ili drugo mesto vo koe se
zakopuvaat umrenite ili grubo }e gi povredi, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do
edna godina.
(2)Toj {to so dejstvijata od stav 1 }e oskverni dva ili pove}e groba, }e se kazni so
pari~na kazna ili so zatvor do tri godini.
Skvernavewe na umren
^len 401

115
Toj {to protivpravno }e skrie, odnese, o{teti, uni{ti ili na drug na~in }e gi oskverni
posmrtnite ostanki na umreniot, }e se kazni so pari~na kazna ili so zatvor do edna
godina.
Nedozvoleno preminuvawe na dr`avnata granica
^len 402
(1)Toj {to bez propi{ana dozvola }e ja premine ili }e se obide da ja premine granicata na
Republika Makedonija vooru`en ili so upotreba na nasilstvo, }e se kazni so pari~na
kazna ili so zatvor do edna godina.
(2) Toj koj{to se zanimava so nedozvoleno prefrlawe drugi lica preku granicata na
Republika Makedonija, }e se kazni so zatvor od {est meseci do pet godini.
(3)Toj {to organizira grupa, banda ili drugo zdru`enie za vr{ewe na delata od stavovite 1
i 2, }e se kazni so zatvor od edna do pet godini."

KRIVI^NI DELA PROTIV ^OVE^NOSTA I ME\UNARODNOTO PRAVO

Genocid
^len 403
Toj {to so namera napolno ili delumno da uni{ti nekoja nacionalna, etni~ka, rasna ili
verska grupa, }e naredi da se vr{at ubistva ili te{ki povredi na teloto ili te{ko
naru{uvawe na fizi~koto ili du{evnoto zdravje na ~lenovite na grupata ili prisilno
raseluvawe na naselenieto ili grupata da se stavi vo takvi `ivotni uslovi {to doveduvaat
do napolno ili delumno istrebuvawe na grupata ili da se primenat merki so koi se
spre~uva ra|awe me|u pripadnicite na grupata ili da se vr{i prisilno preseluvawe na deca
vo druga grupa ili toj {to so ista namera }e izvr{i nekoe od navedenite dela, }e se kazni
so zatvor najmalku deset godini ili so do`ivoten zatvor.
Zlostorstvo protav ~ove~nosta
^len 403-a
Toj {to so namera za sistematsko uni{tuvawe na civilno naselenie, }e naredi da se vr{at
ubistva, te{ki telesni povredi, fizi~ko istrebuvawe, porobuvawe, deportacija ili prisilno
raseluvawe na naselenie, zatvorawe ili drug vid li{uvawe od sloboda sprotivni na me|
unarodnoto pravo, ma~ewe, siluvawe, seksualna eksploatacija ili ropstvo, prisilna
prostitucija, prisilna bremenost, prisilna sterilizacija ili koj bilo drug vid te{ko seksualno
nasilstvo, gonewe na koja bilo grupa ili zaednica vrz politi~ka, rasna, nacionalna,
etni~ka, kulturna, verska ili polova osnova, prisilno odveduvawe i is~eznuvawe na lica,
diskriminacija i podvojuvawe vrz rasna, nacionalna, etni~ka, politi~ka, kulturna ili druga
osnova i drugi nehumani postapki so koi namerno se predizvikuva fizi~ko ili psihi~ko
stradawe, ili toj {to so ista namera }e izvr{i nekoe od navedenite dela, }e se kazni so
zatvor najmalku deset godini ili so do`ivoten zatvor.
Voeno zlostorstvo protiv civilno naselenie
^len 404
(1)Toj {to za vreme na vojna, vooru`en sudir ili okupacija povreduvaj}i gi pravilata na
me|unarodnoto pravo }e naredi da se izvr{i napad na civilnoto naselenie, na naselba, na
oddelni civilni lica ili na lica onesposobeni za borba, {to imalo za posledica smrt, te{ka
telesna povreda ili te{ko naru{uvawe na zdravjeto na lu|eto; napad bez izbor na celta so
koj se pogoduva civilnoto naselenie; vr{ewe sprema civilnoto naselenie ubistva,
ma~ewa, ne~ove~ki postapuvawa, biolo{ki, medicinski ili drugi nau~ni eksperimenti,
zemawe na tkiva ili organi zaradi transplantacija, nanesuvawe na golemi stradawa ili
116
povredi na telesniot integritet ili na zdravjeto; raseluvawe ili preseluvawe ili prisilno
odnaroduvawe ili preveduvawe vo druga vera; prisiluvawe na prostitucija ili siluvawe,
seksualno ropstvo ili predizvikuvawe na prisilna bremenost, nasilna sterilizacija ili drug
vid seksualno nasilstvo; primenuvawe na merki na zastra{uvawe i teror, zemawe na
zalo`nici, kolektivno kaznuvawe, protivzakonito odveduvawe vo koncentracioni logori i
drugi protivzakoniti zatvorawa, li{uvawe od pravoto na pravilno i nepristrasno sudewe,
ili izvr{uvawe na kazna ili pogubuvawe bez prethodna presuda donesena od zakonski
zasnovan sud vo postapka vo koja se obezbedeni op{toprifatenite sudski garancii;
prisiluvawe na slu`ba vo vooru`enite sili na neprijatelska sila ili vo nejzina razuznava~ka
slu`ba ili administracija, zapi{uvawe i regrutirawe na maloletnici pomladi od 15 godini
vo vooru`enite sili ili nivno koristewe preku aktivno u~estvo vo vooru`enite dejstvija;
iskoristuvawe na prisustvoto na civilno naselenie ili na drugi za{titeni lica kako `iv {tit
na opredeleni mesta ili podra~ja na dejstvuvawe na vooru`eni sili; prisiluvawe na
prinudna rabota, izgladnuvawe na naselsnieto, konfiskuvawe na imot, grabe` na imotot
na naselenieto, ote`nuvawe na pristapot na humanitarna pomo{, protivzakonito i
samovolno uni{tuvawe ili prisvojuvawe od pogolemi razmeri na imoti {to ne e
opravdano so voenite potrebi, zemawe na nezakonita i nesrazmerno golema kontribucija
i rekvizicija, namaluvawe na vrednosta na doma{nite pari ili protivzakonito izdavawe na
pari ili toj {to }e izvr{i nekoe od navedenite dela, }e se kazni so zatvor najmalku deset
godini ili so do`ivoten zatvor.
(2)So kaznata od stav 1 }e se kazni toj {to za vreme va vojna, vooru`en sudir ili
okupacija povreduva}i gi pravilata na me|unarodnoto pravo }e naredi: da se izvr{i napad
na kulturno dobro {to e pod zasilena za{tita ili drugi objekti so posebna za{tita objekti
posebno za{titeni so me|unarodnoto pravo zgradi, prevozni sredstva, materijapi i
medicinski edinici koi koristat prepoznatlivi oznaki opredeleni so me|unarodnoto pravo
ili personal, instalacii, materijali, edinici ili vozila vklu~eni vo obezbeduvawe
humanitarna pomo{ ili na mirovnite misii i na objekti i postrojki so opasna mo} kako {to
se brani, nasipi i nuklearni elektrocentrali, bez izbor na celta da se ga|aat bolnici i mesta
vo koi se sobiraat bolnite, ranetite i drugi civilni objekti {to se pod posebna za{tita na
me|unarodnoto pravo, zabraneti mesta i demilitarizirani zoni; gradovi, sela, naselbi ili
zgradi koi ne se braneti i ne pretstavuvaat voeni celi; dolgotrajno i vo golemi razmeri da
se o{tetuva prirodnata okolina {to mo`e da mu {teti na zdravjeto ili na opstanokot na
naselenieto ili na kulturnoto dobro {to e pod zasilena za{tita ili negova neposredna
okolina da se upotrebat kako potkrepa na nekoja voena akcija, uni{tuvawe ili
prisvojuvawe od pogolem razmer na kulturno dobro, za{titeno so me|unarodno pravo,
kradewe ili ottu|uvawe ili vandalski napadi na kulturni dobra za{titeni so me|unarodno
pravo toj {to }e izvr{i nekoe od navedenite dela.
(3)Toj {to povreduvaj}i gi pravilata na me|unarodnoto pravo za vreme na vojna,
vooru`en sudir ili okupacija, kako okupator, }e naredi ili }e izvr{i preseluvawe ili
deportacija na celoto ili na delovi od civilnoto naselenie na okupiranata teritorija ili na
okupiranata teritorija }e preseli delovi od sopstvenoto civilno naselenie }e se kazni so
zatvor najmalku pet godini.
Voeno zlostorstvo protiv raneti i bolni
^len 405
Toj {to za vreme na vojna ili vooru`en sudir povreduvaj}i gi pravilata na me|unarodnoto
pravo }e naredi raneti,bolni, brodolomci ili sanitetski personal da se ubie, da se ma~i,
117
ne~ove~no da se postapuva, da se vr{at biolo{ki, medicinski ili drugi nau~ni
eksperimenti, da se zemat tkiva ili organi zaradi transplantacija ili da im se nanesuvaat
golemi stradawa ili povredi na telesniot integritet ili na zdravjeto ili protivzakonito i
samovolno da se uni{tuva ili da se prisvojuva vo golemi razmeri materijal, sredstva za
sanitetski transport i zalihi na sanitetski ili verski ustanovi ili na edinici {to ne e
opravdano so voenite potrebi ili toj {to }e izvr{i nekoe od navedenite dela, }e se kazni so
zatvor najmalku deset godini ili so do`ivoten zatvor.
Voeno zlostorstvo protiv voeni zarobenici
^len 406
Toj {to povreduvaj}i gi pravilata na me|unarodnoto pravo }e naredi sprema voeni
zarobenici da se vr{at ubistva, ma~ewa, ne~ove~ni postapuvawa, da se vr{at biolo{ki,
medicinski ili drugi nau~ni eksperimenti, zemawe tkiva ili organi zaradi transplantacija,
da im se nanesuvaat golemi stradawa ili povredi na telesniot integritet ili na zdravjeto, da
se prisiluvaat na vr{ewe slu`ba vo vooru`enige sili na neprijatelot ili da se li{uvaat od
pravoto na pravilno i nepristrasno sudewe ili da se izvr{uva kazna ili pogubuvawe bez
prethodna presuda na zakonski zasnovan sud i postapka vo koja se obezbedeni
op{toprifatenite sudski garancii ili nezakonski da se deportiraat, premestuvaat ili dr`at vo
zarobeni{tvo ili toj {to }e izvr{i nekoe od navedenite dela, }s se kazni so zatvor
najmalku deset godini ili so do`ivoten zatvor.
Upotreba na nedozvoleni sredstva na borba
^len 407
(1)Toj {to za vreme na vojna ili vooru`en sudir }e naredi da se upotrebat otrovi ili
otrovno oru`je, otrovni gasovi, gasovi za zagu{uvawe ili drug vid na gasovi ili sli~ni
te~nosti, materii ili napravi, nagazni protivpe{adiski mini, kur{umi {to lesno se {irat vo
~ove~koto telo, kako kur{umi so tvrda ~aura koja ne go pokriva celoto zrno ili e
produp~ena, oru`je, proektili, materijali ili drug na~in na vojuvawe, koi spored svojata
priroda nanesuvaat nepotrebni povredi ili nepotrebni stradawa ili koi imaat osobini,
sprotivni na me|unarodnoto voeno pravo, da ne razlikuvaat voeni od civilni celi ili drugi
borbeni sredstva ili na~in na borba {to se zabraneti so pravilata na me|unarodnoto pravo
ili sam }e gi upotrebi, }e se kazni so zatvor najmalku edna godina.
(2)So kaznata od stav 1 }e se kazni toj {to za vreme na vojna ili vooru`en sudir
povreduvaj}i go me|unarodnoto pravo }e naredi da nema pre`iveani pripadnici na
neprijatelot vo vojnata ili da se vodi borba protiv neprijatel vrz takvi osnovi.
(3)Ako poradi deloto od stav 1 zaginale pove}e lica, storitelot }e se kazni so zatvor
najmalku deset godini ili so do`ivoten zatvor.
"Odobruvawe ili opravduvawe na genocid, zlostorstva protiv ~ove~nosta ili voeni
zlostorstva
^len 407-a
(1)Toj {to po pat na informacionen sistem javno gi negira, grubo gi minimizira, gi
odobruva i opravduva delata od ~lenot 403 do 407,
}e se kazni so zatvor od edna do pet godini.
(2)Ako negiraweto, minimiziraweto, odobruvaweto ili opravduvaweto e storeno so
namera za pottiknuvawe omraza, diskriminacija ili nasilstvo protiv nekoe lice ili grupa
na lica poradi nivnata nacionalna, etni~ka ili rasna pripadnost ili verska opredelba,
storitelot,
}e se kazni so kazna zatvor najmalku ~etiri godini.
118
 Zloupotreba na hemisko ili biolo{ko oru`je
^len 407-b
(1)Toj {to }e izraboti ili usovr{i, proizvede, nabavi, skladira, prodava ili kupuva, ili
posreduva vo kupuvawe ili prodavawe; poseduva, prenesuva ili prevezuva hemisko ili
biolo{ko oru`je ili bilo kakvo borbeno sredstvo zabraneto so pravilata na me|unarodnoto
pravo, }e se kazni so zatvor od tri meseci do tri godini.
(2) Toj {to za vreme na vojna ili vooru`en sudir naredi da se upotrebi hemisko ili
biolo{ko oru`je ili bilo kakvi sredstva za borba ili }e vodi borba na na~in koj e zabranet
so pravilata na me|unarodnoto pravo, }e se kazni so kazna zatvor . najmalku edna godina.
(3) Ako poradi deloto od stavovite 1 i 2 nastapi smrt na pove}e lica, storitelot }e se kazni
so kazna zatvor najmalku pet godini ili do`ivoten zatvor.
(4)Predmetite od stavovite 1 i 2 i sredstvata za nivno pravewe, prenesuvawe i
rasturawe }e se odzemat.
Organizirawe na grupa i pottiknuvawe na izvr{uvawe genocid i voeni zlostorstva
^lenot 408 se bri{e (ZID na KZ Sl. Vesn. na RM br. 19/04)
Protivpravno ubivawe i ranuvawe na neprijatel
^len 409
(1)Toj {to za vreme na vojna ili vooru`en sudir povreduvaj}i gi pravilata na me|
unarodnoto pravo }e ubie ili rani neprijatel koj go ostavil oru`jeto ili bezuslovno se
predal ili ostanal bez sredstva za odbrana, }e se kazni so zatvor najmalku edna godina.
(2)Toj {to }e rani ili ubie neprijatel na svirep ili na podmolen na~in, od koristoqubie ili
od drugi niski pobudi ili ako se ubieni pove}e lica, storitelot }e se kazni so zatvor
najmalku deset godini ili so do`ivoten zatvor.
Protivpravno odzemawe na predmeti od ubieni i raneti na boi{te
^len 410
(1)Toj {to }e naredi protivpravno da se odzemat predmeti od ubieni ili od raneti na
boi{te ili toj {to vr{i takvo odzemawe, }e se kazni so zatvor od edna do pet godini.
(2)Ako deloto od stav 1 e storeno na svirep na~in, storitelot }e se kazni so zatvor od edna
do deset godini.
Povreda na parlamentar
^len 411
Toj {to za vreme na vojna ili vooru`en sudir povreduvaj}i gi pravilata na me|unarodnoto
pravo, navreduva, maltretira ili }e zadr`i parlamentar ili negova pridru`ba ili }e im go
spre~i vra}aweto ili na drug na~in }e ja povredi nivnata neprikosnovenost, }e se kazni so
zatvor od {est meseci do pet godini.
Surovo postapuvawe so raneti, bolni i so voeni zarobenici
^len 412
Toj {to povreduvaj}i gi pravilata na me|unarodnoto pravo surovo postapuva oo raneti,
bolni ili so voeni zarobenici ili onevozmo`uva ili spre~uva da gi koristat pravata {to
spored tie pravila im pripa|aat, }e se kazni so zatvor od {est meseci do pet godini.
Neopravdano odlagawe na repatrijacija na voeni zarobenici
^len 413
Toj {to po zavr{ena vojna ili vooru`en sudir povreduvaj}i gi pravilata na me|unarodnoto
pravo }e naredi ili }e izvr{i neopravdano odlagawe na repatrijacija na voeni zarobenici
ili na civilni lica, }e se kazni so zatvor od {est meseci do pet godini.

119
 Uni{tuvawe na dobra,pod privremena za{tita ili kulturno nasledstvo
^len 414
(1)Toj {to za vreme na vojna ili vooru`en sudir povreduvaj}i gi pravilata na me|
unarodnoto pravo uni{tuva dobra pod privremena za{tita ili kulturno nasledstvo i gradbi,
verski objekti ili ustanovi nameneti za naukata, umetnosta, vospituvaweto ili za
humanitarni celi, }e se kazni so zatvor najmalku edna godina.
(2)Ako so deloto od stav 1 e uni{ten jasno prepoznatliv objekt, koj kako kulturno i
duhovno nasledstvo na narodot e pod posebna za{tita na me|unarodnoto pravo,
storitelot }e se kazni so zatvor najmalku pet godini.
Pottiknuvawe na agresivna vojna
^len 415
Toj {to povikuva ili pottaknuva na agresivna vojna, }e se kazni so zatvor od edna do
deset godini.
Zloupotreba na me|unarodni znaci
^len 416
(1)Toj {to }e go zloupotrebi ili neovlasteno }e go nosi znameto ili znakot na
Organizacijata na obedinetite nacii ili znacite ili znameto na Crveniot krst ili znaci {to se
soodvetni na niv, me|unarodni telekomunikaciski znaci, znaci za kulturno nasledstvo ili
drugi priznati me|unarodni znaci so koi se obele`uvaat opredeleni objekti, }e se kazni so
zatvor od tri meseci do tri godini.
(2)So kaznata od stav 1 }e se kazni i toj {to so zloupotreba na zname na primirje, voeni
znaci ili uniforma na neprijatelot }e predizvika smrt ili te{ka telesna povreda na nekoe
lice.
(3)Toj {to deloto od stav 1 i 2 }e go stori vo zona na voeni operacii, }e se kazni so zatvor
od {est meseci do pet godini.
Organizirawe na grupa i pottiknuvawe na izvr{uvawe genocid i voeni zlostorstva
^len 416-a
(1)Toj {to organizira grupa zaradi vr{ewe na krivi~ni dela od ~lenovite 403 do 416, }e
se kazni so zatvor najmalku osum godini.
(2)Toj {to }e stane pripadnik na grupata od stav 1, }e se kazni so zatvor najmalku ~etiri
godini.
(3)Pripadnik na grupata od stav 2 koj }e ja otkrie grupata pred da stori krivi~no delo vo
nejziniot sostav ili za nea, }e se oslobodi od kaznata.
(4)Toj {to povikuva ili pottiknuva na izvr{uvawe krivi~ni dela od ~lenovite 403 do
416, }e se kazni so zatvor od edna do deset godini.
Odgovornost na komandantite i drugite pretpostaveni
^len 416-b
(1)Voeniot komandant ili liceto koe dejstvuva vo takvo svojstvo e krivi~no odgovoren za
site krivi~ni dela od ~lenovite 403 do 416-a, izvr{eni za vreme na vojna ili kakov bilo
vooru`en sudir, me|unaroden ili vnatre{en, od pripadnici na regularni ili paramilitarni
vooru`eni formacii pod negova direktna komanda i kontrola, ako znael ili vrz osnova na
site okolnosti bil dol`en i mo`el da znae deka podgotvuvaat ili vr{at takvi dela, ili
propu{til da gi prezeme site neophodni i razumni merki za da go spre~i nivnoto
izvr{uvawe, ili spre~il ili propu{til pokrenuvawe na krivi~no gonewe na storitelite na
krivi~nite dela.

120
(2)Pretpostaveniot e krivi~no odgovoren za site krivi~ni dela od ~lenovite 403 do 416-a,
izvr{eni za vreme na vooru`en sudir ili za vreme na mir od negovite pot~ineti vo
vr{eweto na slu`bena ili druga dol`nost ili rabotna obvrska, ako znael ili vrz osnova na
site okolnosti bil dol`en i mo`el da znae deka podgotvuvaat ili vr{at takvi dela, ili
propu{til da gi prezeme site neophodni i razumni merki za da go spre~i nivnoto
izvr{uvawe, ili spre~il ili propu{til pokrenuvawe na krivi~no gonewe na storitelite na
krivi~nite dela.

Odgovornost na pot~inetiot za delo izvr{eno po naredba na pretpoetaveniot

^len 416-v
(1)Izvr{uvaweto na krivi~nite dela od ~lenovite 403 do 416-a po naredba na voen
komandant ili drug pretpostaven ne go osloboduva pot~inetiot od krivi~na odgovornost.
(2)Nema da se kazni pot~inetiot koj }e izvr{i krivi~no delo od ~lenovite 404 do 416-a po
naredba na pretpostaveniot ili vrz osnova na zakonita odluka, ako imal pravna obvrska da
se pokori na naredbata ili odlukata, a ne znael deka e nezakonita i od site okolnosti ne
bilo o~igledno deka e nezakonita.
Rasna i druga diskriminacija
^len 417
(1)Toj {to vrz osnova na razlika na rasa, boja na ko`a, nacionalnost ili etni~ko poteklo gi
povreduva osnovnite ~ovekovi prava i slobodi priznati od strana na me|unarodnata
zaednica, }e se kazni so zatvor od {est meseci do pet godini.
(2)So kaznata od stav 1 }e se kazni toj {to vr{i progonuvawe na organizacii ili na
poedinci poradi nivnoto zalagawe za ramnopravnost na lu|eto.
(3)Toj {to {iri idei za superiornost na edna rasa nad druga ili propagira rasna omraza ili
pottiknuva na rasna diskriminacija, }e se kazni so zatvor od {est meseci do tri godini.
Zasnovawe ropski odnos i prevoz na lica vo ropski odnos
^len 418
(1)Toj {to povreduvaj}i ga pravilata na me|unarodnoto pravo, }e stavi drug vo ropski ili
nemu sli~en odnos ili go dr`i vo takov odnos, go kupi, go prodade, mu go predade na
druto lice ili posreduva vo kupuvaweto, proda`bata ili predavaweto na vakvo lice ili
pottiknuva drug da mu ja prodade svojata sloboda ili slobodata na liceto koe go izdr`uva
ili koe se gri`i za nego, }e se kazni so zatvor od edna do deset godini.
(2)Toj {to prevezuva lica koi se naogaat vo ropski ili sli~en odnos od edna zemja vo
druga, }e se kazni so zatvor od {est meseci do pet godini.
(3)Toj {to deloto od stavovite 1 i 2 }e go stori sprema maloletno lice, }e se kazni so
zatvor najmalku pet godini.
Trgovija so lu|e
^len 418-a
(1)Toj {to so sila, seriozna zakana doveduva vo zabludi ili drugi formi na prisilba,
grabnuvawe, izmama, so zloupotreba na svojata polo`ba ili sostojbata na bremenost,
nemo} ili fizi~ka ili mentalna nesposobnost na drug, ili so davawe ili primawe pari ili
druga korist zaradi dobivawe soglasnost na lice koe ima kontrola na drugo lice vrbuva,
prevezuva, prenesuva, kupuva, prodava, zasolnuva ili prifa}a lica zaradi eksploatacija po
pat na prostitucija ili drugi formi na seksualna eksploatacija, pornografija, prinudna
rabota ili sluguvawe, ropstvo, prisilni brakovi, prisilna fertilizacija, nezakonito

121
posvojuvawe ili nemu sli~en odnos ili nedopu{teno presaduvawe delovi od ~ovekovoto
telo, }e se kazni so kazna zatvor najmalku ~etiri godini.
(2)Toj koj{to vrbuva, prevezuva, prenesuva, kupuva, prodava, zasolnuva ili prifa}a deca
ili maloletni lica zaradi eksploatacija, }e se kazni so zatvor najmalku osum godini.
(3)Toj koj{to }e odzeme ili uni{ti li~na karta, paso{ ili druga tu}a identifikaciona isprava
zaradi vr{ewe na deloto od stavovite (1) i (2) na ovoj ~len }e se kazni so zatvor od
najmalku ~etiri godini.
(4)Toj koj{to koristi ili ovozmo`uva na drug koristewe na seksualni uslugi od lica za koe
znae deka e `rtva na trgovija so lu|e }e se kazni so zatvor od {est meseci do pet godini.
(5)Ako deloto od stav (4) na ovoj ~len e storeno so dete ili maloletno lice storitelot }e se
kazni so zatvor od najmalku osum godini.
(6)Ako deloto od stav 1 go stori pravno lice, }e se kazni so pari~na kazna.
(7)Predmetite i prevoznite sredstva upotrebeni za izvr{uvawe na deloto, se odzemaat.
Krium~arewe na migranti
^len 418-b
(1) Toj {to so sila ili so seriozna zakana deka }e napadne vrz `ivotot ili teloto, so
grabnuvawe, izmama, od koristoqubie, so zloupotreba na svojata slu`bena polo`ba ili so
iskoristuvawe na nemo}ta na drug ilegalno prenesuva migranti preku dr`avnata granica,
kako i toj {to pravi, nabavuva ili poseduva la`na patna ispravi so takva cel, }e se kazni so
zatvor najmalku ~etiri godini.
(2)Toj {to vrbuva, prevezuva, prenesuva, kupuva, prodava, zasolnuva ili prifa}a
migranti, }e se kazni so zatvor od edna do pet godini.
(3)Ako pri vr{eweto na delata od stavovite 1 i 2 e zagrozen `ivotot ili zdravjeto na
migrant, ili so migrantot se postapuva osobeno poni`uva~ki ili surovo, ili se spre~uva toj
da gi koristi pravata {to mu pripa|aat spored me|unarodnoto pravo, storitelot }e se kazni
so zatvor najmalku osum godini.
(4)Ako deloto od stavovite 1 i 2 e storeno so maloletno lice,
storitelot }e se kazni so zatvor najmalku osum godini.
(5)Predmetite i prevoznite sredstva upotrebeni za izvr{uvawe na deloto se odzemaat.

Organizirawe na grupa i pottiknuvawe na izvr{uvawe

na delata trgovija so lu|e i krium~arewe na migranti
^len 418-v
(1)Toj {to organizira grupa, banda ili drugo zdru`enie za vr{ewe na krivi~ni dela od
~lenovite 418-a i 418-b, }e se kazni so zatvor najmalku osum godini.
(2)Toj {to }e stane pripadnik na grupa, banda ili drugo zdru`enie od stav 1 ili na drug
na~in ja pomaga grupata, bandata ili zdru`enieto,
}e se kazni so zatvor najmalku edna godina.
(3)Pripadnik na grupata od stav 1 koj }e ja otkrie grupata pred da stori krivi~no delo vo
nejziniot sostav ili za nea, }e se oslobodi od kazna.
(4)Toj {to povikuva, pottiknuva ili poddr`uva izvr{uvawe na krivi~nite dela od ~lenovite
418-a i 418-b, }e se kazni so zatvor od edna do deset godini.

Me|unaroden terorizam
^len 419

122
(1)Toj {to so namera da na{teti na stranska dr`ava ili na me|unarodna organizacija }e
izvr{i grabnuvawe na nekoe lice ili nekoe drugo nasilstvo, }e predizvika eksplozija ili
po`ar ili so nekoe op{toopasno dejstvie ili so op{toopasni sredstva }e predizvika
opasnost za `ivotot na lu|eto i za imotot od zna~itelna vrednost, }e se kazni so zatvor
najmalku tri godini.
(2)Ako poradi delata od stav 1 nastapila smrt na edno ili na pove}e lica ili e predizvikana
{teta od golemi razmeri, storitelot }e se kazni so zatvor najmalku pet godini.
(3)Ako pri izvr{uvaweto na delata od stav 1 storitelot so umisla li{il od `ivot drug, }e se
kazni so zatvor najmalku deset godini ili so do`ivoten zatvor.
Zagrozuvawe lica pod me|unarodna za{tita
^len 420
(1)Toj {to }e izvr{i grabnuvawe ili nekoe drugo nasilstvo sprema lice pod me|unarodno
pravna za{tita ili gi napadne negovite slu`beni prostorii, privatniot stan ili prevoznoto
sredstvo, }e se kazni so zatvor najmalku edna godina.
(2)Ako poradi delata od stav 1 nastapila smrt na edno ili pove}e lica, storitelot }e se
kazni so zatvor najmalku pet godini.
(3)Ako pri izvr{uvaweto na deloto od stav 1 storitelot so umisla li{il od `ivot drug, }e se
kazni so zatvor najmalku deset godini ili so do`ivoten zatvor.
(4)Toj {to }e ja zagrozi sigurnosta na liceto od stav 1 so seriozna zakana deka }e go
napadne nego, negovite slu`beni prostorii, privatniot stan ili prevoznoto sredstvo, }e se
kazni so zatvor od edna do deset godini.
Zemawe zalo`nici
^len 421
(1)Toj {to }e izvr{i grabnuvawe na nekoe lice i se zakanuva deka }e go ubie, }e go
povredi ili }e go zadr`i kako zalo`nik so namera da ja prisili nekoja dr`ava ili me|
unarodna organizacija ne{to da stori ili da ne stori, kako izri~en ili molkumen uslov za
osloboduvawe na zalo`nikot, }e se kazni so zatvor najmalku edna godina.
(2)Ako poradi deloto od stav 1 nastapila smrt na grabnatoto lice, storitelot }e se kazni so
zatvor najmalku pet godini.
(3)Ako pri izvr{uvaweto na deloto od stav 1 storitelot so umisla go li{il od `ivot
grabnatoto lice, }e se kazni so zatvor najmalku deset godini ili so do`ivoten zatvor.
Piratstvo
^len 422
(1)^len na posada ili patnik na brod ili vozduhoplov, koj so namera za sebe ili za drug da
pribavi korist ili na drug da mu nanese {teta, na mesto koe ne potpa|a pod vlast na nitu
edna dr`ava }e izvr{i nasilstvo ili druga prisilba sprema drug brod ili vozduhoplov ili
sprema licata koi se nao|aat na nego ili grabe` na predmetite od brodot ili vozduhoplovot,
}e se kazni so zatvor najmalku edna godina.
(2)Ako poradi delata od stav 1 nastapi smrt na edno ili pove}e lica ili e predizvikano
uni{tuvawe na brodot ili vozduhoplovot ili nastapila druga imotna {teta od golemi
razmeri, storitelot }e se kazni so zatvor najmalku pet godini.

PREODNI I ZAVR[NI ODREDBI

Donesuvawe na upatstvo za postapuvawe na sudovite
za vodewe na kaznena evidencija
^len 423
123
Ministerot za pravda }e donese upatstvo za postapuvawe na sudovite za vodewe na
kaznena evidencija vo rok od 30 dena od denot na vleguvaweto vo sila na ovoj zakonik.
^len423-a
So Sudskiot delovnik se ureduva postapuvaweto na sudovite za vodewe na kaznena
evidencija soglasno so ~lenot 106 od Krivi~niot zakonik, vo rok od 30 dena od denot na
vleguvaweto vo sila na ovoj zakon.
Prenesuvawe na podatocite od kaznenata evidencija
^len 424
(1)Ministerstvoto za vnatre{ni raboti e dol`no vo rok od edna godina od denot na
vleguvaweto vo sila na ovoj zakon da gi prenese site podatoci od kaznenata evidencija
{to ja vodat organite na ova Ministerstvo vo kaznenata evidencija na nadle`nite sudovi.
(2)Po istekot na rokot od stav 1 Ministerstvoto za pravda }e izvr{i uvid vo evidenciite na
Ministerstvoto za vnatre{ni raboti zaradi utvrduvawe dali se otstraneti podatocite za
osudeni lica i za toa }e ja izvesti Vladata na Republika Makedonija.
Prestanuvawe na va`nosta na krivi~no-pravnite odredbi
^len 425
So denot na primenata na ovoj zakonik prestanuvaat da va`at krivi~nopravnite odredbi
od Krivi~niot zakon na Republika Makedonija - op{t i poseben del ("Slu`ben list na
SFRJ" broj 44/76,34/84,74/87, 57/89, 3/90 i 38/90 i "Slu`ben vesnik na Republika
Makedonija" broj 25/92 i 32/93) i Krivi~niot zakon na Republika Makedonija ("Slu`ben
vesnik na SRM" broj 25/77, 23/ 84, 50/87, 36/89, 7/90 i "Slu`ben vesnik na Republika
Makedonija" broj 28/91, 24/92 i 49/93), kako i to~ka 1. Krivi~ni dela i ~lenovite 278,
279, 280, 281 i 282 od Zakonot za carini ("Slu`ben vesnik na Republika Makedonija"
broj 20/93) i ~lenovite 26,27 i 28 od Zakonot za uslovite za zemawe, razmenuvawe,
prenesuvawe i presaduvawe delovi od ~ove~koto telo zaradi lekuvawe ("Slu`ben vesnik
na Republika Makedonija" broj 30/95).

Vleguvawe vo sila na Zakonikot

^len 426
Ovoj zakonik vleguva vo sila osmiot den od denot na objavuvaweto vo "Slu`ben vesnik
na Republika Makedonija" a }e se primenuva od 1 noemvri 1996 godina.
Potrebno da se znae od Zakonot za izmenuvawe i dopolnuvawe na Krivi~niot zakonik,
Slu`ben vesnik na R. Makedonija br. 19/04 od 30 mart 2004 godina :
^len 234
Merkite na bezbednost izre~eni so pravosilna presuda do denot na vleguvaweto vo sila
na ovoj zakon, se izvr{uvaat spored Krivi~niot zakonik koj va`el vo vremeto na nivnoto
izrekuvawe.
^len235
Se ovlastuva Zakonodavnopravnata komisija na Sobranieto na Republika Makedonija da
utvrdi pre~isten tekst na Krivi~niot zakonik.
^len 236
Ovoj zakon vleguva vo sila osmiot den od denot na objavuvaweto vo "Slu`ben vesnik na
Republika Makedonija", a odredbite od ~lenot 32 koi se odnesuvaat na ~lenot 58-b za
124
uslovite za izrekuvawe merka na op{tokorisna rabota, ~lenot 34 koj se odnesuva na
~lenot 59-a za uslovite na izrekuvawe merka na ku}en zatvor i odredbata na ~lenot 49
koja se odnesuva na ~lenovite 96-a do 96-| za kaznuvawe na pravnite lica, }e se
primenuvaat od 1 septemvri 2004 godina.

125