REBYU - FILIPINO 9
Tunggalian Tao vs Tao – Tumutukoy sa tunggalian sa
pagitan ng dalawang tauhan sa kwento
Tunggalian Tao vs Sarili – Tumutukoy sa tunggalian ng
tauhan sa kaniyang sarili. (Hal. Pagdedesisyon, Identity
Crisis, pagpili sa pagitan ng tama o maling Gawain, etc.)
Elemento ng Elehiya
Tema- Ito ang pang kabuoang kaisipan ng elehiya,
Kadalasang konkretong kaisipan at maaaring pagbasihan
ang mga karanasan. Hal. Pagmamahal ng magulang sa
anak, Paglingap sa kapatid, Pag alala sa kaibigan.
Mga Tauhan- Taong kasangkot sa tula o ang taong pinag
aalayan o pinatutungkulan ng elehiya Hal. Ina , Lolo ,
Kuya, Ate
Tagpuan- Lugar o panahon na ginamit bilang konteksto
ng tula.
Pahiwatig o Simbolo – Tumutukoy sa mga bagay o
pangyayari na nagpapahiwatig ng ideya o kaisipan
kaugnay sa pagpanaw ng tauhan at ng makata sa mga
inilahad na elehiya
Wikang Ginamit- Karaniwang puno ng damdamin ang
wikang ginagamit sa pagbuo ng elehiya
Kaugalian o Tradisyon- Maaaring tumukoy ito sa mga
gawi o kilos ng pinag-aalayan ng tula o mga gawi ng
lipunang kanyang ginagalawan.
Damdamin – Dito binibigyang pansin ang nararamdaman
ng makata sa pagpanaw ng pinag-aalayan ng tula.
Mga Transpormasyong Nagaganap sa Tauhan
1. Pisikal- pagbabagong anyo o kalagayan ng isang tao.
2.Emosyonal- pagbabago ng emosyon ng isang tauhan.
3.Intelektwal- pagbabago ng pag-iisip o paniniwala ng
isang tauhan
Pang-ugnay
1. Pangatnig - ang tawag sa mga kataga o salitang
nag-uugnay ng dalawang salita, parirala, o sugnay
na pinagsusunud-sunod sa pangungusap.
HALIMBAWA: o, at, ni, pero, subalit, habang,
samakatuwid, etc.
2. Pang-ukol - Ito ang tawag sa salita o katagang
nag-uugnay sa isang PANGNGALAN,
PANDIWA, PANGHALIP O PANG-ABAY sa iba
pang salita sa pangungusap. HALIMBAWA: sa,
ni/nina, kay, alinsunod sa, hinggil sa, etc.
3. Pang-angkop - Ito ang tawag sa salita o
katagang nag-uugnay sa panuring at salitang
tinuturingan. (na, -ng, -g)
HALIMBAWA: mataas + na = mataas na gusali
Masaya + ng = masayang pamilya
Basahin muli ang mga panitikan
PARABULA
1. Talinhaga sa May-ari ng Ubasan (Parabula)
2. Ang Alibughang anak
3. Parabula ng Banga
ALAMAT
1. Alamat ng Katana
2. Alamat ng Pinya
NOBELA
1. Isang Libo’t isang gabi
EPIKO
1. Rama at Sita
KILOS, GAWI, KARAKTER
Kilos – galaw ng tao na kung saan nakabase ito sa kanyang
motibo o intensiyon. Maaaring Mabuti o masamang kilos.
HALIMBAWA: Sa galit ng kambal sinugod nila ang barko
kinuha ang mga metal, na ginamit nilang pandepensa sa mga
pirata.
Gawi - mga bagay o kilos na nakagawian o nakasanayan
nating gawin. Ito ay maaaring mga pang-araw-araw na kilos.
HALIMBAWA: Gabi-gabing nagsasanay ang kambal.
Karakter - Ang karakter ay tumutukoy sa sumusunod: >
Pag-uugali ng isang tauhan
MAKATOTOHANAN AT DI MAKATOTOHANAN
MAKATOTOHANAN - ang isang akda, pangyayari o
pahayag kung nagpapakita ito ng nagaganap sa tunay na
buhay at may paliwanag kung bakit ito nangyayari. Ito rin ay
suportado ng mga ebidensya o katwiran
DI-MAKATOTOHANAN - pangyayari o pahayag kung
nagpapakita ito ng mahirap paniwalaan at walang matibay na
patunay o ebidensya. Ito ay hindi suportado ng mga
ebidensya o katwiran
ETIMOLOHIYA NG SALITA
Onomatopeia - paghihimig, gumagamit ng kaugnay na
tunog o himig ng mga salita upang ipahiwatig ang
kahulugan. HALIMBAWA: Splash!, Shhhhh, Sutsot
Morpolohikal - pagkakaiba sa anyo at ispeling ng salita at
hind isa taglay na kahulugan. HALIMBAWA: Bahay- Balai,
Nakain-Kumain
Paghihiram ng Salita – Salitang hiniram sa dayuhan
HALIMBAWA: cusina – kusina, hikaw – hikao
Pagsasama ng Salita - pagsasama ng dalawa o higit pang
salita , nakabubuo ng bagong salita na may tiyak na
kahulugan. HALIMABAWA: Bahag + hari = Bahaghari