SINTAKS Hal: tao : Manang Biday, Gng.

Gracia

 Nagmula sa salitang Griyego na bagay : Mongol, Toyota

“syntattein” na nangangahulugang
hayop : Brownie, Blacky, Bulldog
pagsasama-sama o pagsama-samahin.
pangyayari : World War II
 Ito ay ang pag-aaral o ang pag-uugnay ng
mga salita upang bumuo ng mga pahayag 2. PANGHALIP
gaya ng mga parirala, sugnay, at mga
Bahagi ng pananalita na
pangungusap.
ginagamit panghalili sa pangngalan.
Ayon sa World Book Encyclopedia:
URI NG PANGHALIP
a. Ipinakikita ng sintaks ang tamang
a. Panao – ito ay ang mga panghalip na
pagkakaayos ng mga salita upang maihatid
ginagamit na panghalili sa mga ngalang-tao
ang tamang kahulugan nito.
na hindi na kailangan pang banggitin muli.
b. Nangangahulugan pa rin ito na kapag
Hal: Si Sirene ay isang sirena. Siya ay
nagbago ang pagkakaayos ng mga salita,
naninirahan sa karagatan.
nagbabago rin ang kahulugan nito.
b. Pananong – ito ay ginagamit sa
pagtatanong at kumakatawan din sa mga
A. KATEGORYA AT ESTRUKTURA NG ngalan ng tao o bagay.
SALITA
Hal: Kanino niya ibinigay ang mahiwagang
1. PANGNGALAN perlas?

Isang bahagi ng pananalita na c. Pamatlig – ginagamit sa pagpapakilala o

tumutukoy sa ngalan ng tao, bagay, lunan, pagtuturo sa kinalalagyan ng tao, bagay,
o pangyayari. lunan o pangyayaring hindi na kailangan
pang banggiting muli.
URI NG PANGNGALAN
Malapit sa Malapit sa Malayo sa
a. Pambalana – uri ng pangngalang
Nagsasalita Kausap Kausap
nagsisimula sa maliit na titik.
ito, iri, yari iyan iyon
Hal: tao : drayber, karpintero, tubero
nito, niri, niyan niyon
bagay : pana, kawil, suklay, kutsara
niyari
hayop : elepante, baka, baboy, manok
ganito, ganiyan gayon,
lugar : terminal, dalampasigan ganiri, gayari ganoon

pangyayari : lindol, bagyo, baha

b. Pantangi – uri ng pangngalan na d. Panaklaw – ito ay mga panghalip na

nagsisimula naman sa malaking titik. gumaganap sa pagsaklaw ng bilang o dami,
tiyak o di-tiyak. Maaaring isahan o Mayroon ding kakulan ang
maramihan. panghalip.

Hal: saanman, kaninuman, alinman, lahat a.Palagyo – ang tawag kapag ang panghalip
ay ginagamit na paksa sa pangungusap.
KAANYUAN NG PANGHALIP
Hal: Siya ang aking guro.
1. Panauhan
b.Paari – kumakatawan sa tao o mga taong
Kumakatawan sa taong
nag-aari.
nagsasalita, sa taong kinakausap, o sa
taong pinag-uusapan. Hal: Makaluma ang mga kasangkapan nila.

a. Unang Panauhan – kumakatawan sa c. Paukol o Palayon – kapag ginagamt na

nagsasalita. layon ng pangungusap ang panghalip.

Hal: ako, tayo, ko, akin, natin, namin, amin Hal: Walang malasakit sa akin ang aking
kaibigan.
b. Ikalawang Panauhan – kumakatawan sa
kinakusap. 3. PANDIWA

Hal: ikaw, ka, iyo, mo, kayo, ninyo Bahagi ng pananalita na

c. Ikatlong Panauhan – kumakatawan sa
pinag-uusapan.
Hal: siya, niya, sila, nila, kanila, kanya
2. Kailanan
Ang mga panghalip na panao ay
may kailanang isahan, dalawahan, at
maramihan.
a. Isahan – tumutukoy sa iisang tao
lamang.
Hal: ako, akin, niya, ikaw, siya, kanya, ko
b. Dalawahan – tumutukoy sa dalawang
tao
hal: kita, nita, kata, kanita
nagbibigay katuturan sa panag-uri o
predikeyt ng pangungusap.
Karaniwang binubo ng salitang-
ugat at panlapi ang pandiwa na
nagpapakita ng kilos o galaw sa loob ng
pangungusap.
PANAHUNAN NG PANDIWA
 Ito ang nagpapahayag kung kalian
nangyari ang isinasaad ng pandiwa.
3 PANAHUNAN NG PANDIWA
a. Pangnagdaan – ipinapahayag ng pandiwa
dito ang kilos o pangyayaring natapos na.
Hal: Tumulo ang maalat na likido sa
kanyang mga mata.

c. Maramihan – tumutukoy sa higit pa sa b.Pangkasakuluyan – ipinapahayag ng pandiwa

dalawa. dito ang kasalukuyang kilos o pangyayari.

Hal: kami, tayo, kayo, sila, atin, ninyo, inyo Hal: Tumutulo ang maalay na likido sa
kanyang mga mata.
3. Kaukulan
c. Panghinaharap – ipinapahayag ng pandiwa Hal: Pinagmulan ng mga mitolohiya ang
dito na ang kilos o pangyayari ay hindi pa bansang Griyego.
nagaganap.
6. Kadahilanan o sanhi
Hal: Tutulo ang maalat na likido sa
Sanhi o dahilan ang paksang
kanyang mga mata.
binibigyang-diin sa pangungusap. Sumasagot
POKUS NG PANDIWA sa tanong na “bakit?”

1. Tagaganap o Aktor Hal: Ikinagalit ng guwardiya ang mga kalat.

Ang simuno ang gumaganap ng kilos na 4. PANG-URI

sinasaad ng pandiwa. Sumasagot sa tanong na
Bahagi ng pananalita na nagbibigay-
“sino?”
turing sa pangngalan at panghalip.
Hal: Si Aphrodite ay tumugon sa panalangin
2 KAURIAN NG PANG-URI
ni Pygmalion.
a. Panlarawan – ito ang mga likas na pang-uri
2. Layon o Gol fokus
na inuugnay sa mga pangngalan na
Paksa o simuno ang binibigyan diin sa nagpapahayag ng katangiang taglay ng
pangungusap. Sumasagot sa tanong na “ano?” salitang binibigyang-turing.

Hal: Susunugin niya ang mataas na gusali. Hal: Masayang-masaya si Inday nang
dumating ang kanyang inay.
3. Tagatanggap
b. Pamilang – ang mga pang-uri na pamilang ay
Pinaglalaanan ng kilos na ipinahihiwatig
nagpapahayag ng bilang o halaga, tiyak man o
ng pandiwa. Sumasagot sa tanong na “para
hindi ng mga pangngalanat panghalip.
kanino?”
Hal: tiyak – Tatlong buko ang biniyak ko.
Hal: Inihabilin ng mga Kastila kay Julian ang
mga kamayanan. di-tiyak – Binigyan niya ako ng bugkos
ng bulaklak.
4. Kagamitan o Instrumental fokus
KAANTASAN NG PANG-URI
Gamit ang siyang simuno o paksa ng
pangungusap upang maisagawa ang kilos. 1. Lantay
Sumasagot sa tanong na “sa pamamagitan ng
Ito ay tuwirang nagbibigay-turing sa
ano?”
pangngalan o panhalip na inaabayan, at wala
Hal: Ipinanghukay ng sepulturero ang pala. nang iba. Nakapokus sa iisang bagay lamang.

5. Ganapan Hal: Mahusay siya sa pagbigkas ng wikang

Filipino.
Lugar ang binibigyang-diin. Sumasagot
sa tanong na “saan?”
2. Pahambing Hal: Dahan-dahang ibinaba ni Adel ang
buhat niyang sako.
Pinaghahambing dito ang mga bagay,
tap, o pangyayari ayon sa kanilang d. Panggaano – ito ay sumasagot sa tanong na
pagkakatulad o di-pagkakatulad. tungkol sa dami, halaga, timbang o sukat ng
isang pandiwa sa pangungusap.
 Hambingang magkatulad
Hal: Kulang na kulang ang ibinayad ni
Hal: Magsimbait ang dalawang
Kotong.
magkapatid.
e. Pang-agam – ang mga pang-abay na pang-
 Hambingang di-magkatulad
agam ay nagsasaad ng alinlangan at di-
Hal: Higit na mabagsik ang leon kaysa katiyakan.
sa tigre.
Hal: Siguro ay mananalo ako sa lotto.
3. Pasukdol
f. Panang-ayon – isinasaad ng mga pang-abay
Ito ay ang mga pang-uri na na panang-ayon ang pagkatig o pagsang-ayon.
nagpapahayag na kataasang uri o katangiang
Hal: Oo nga, ang taas na naman ng
namumukod sa lahat.
produktong petrolyo.
Hal: Napakahaba ng talumpati ang
g. Pananggi – nagsasaad ng di-pagsang-ayon o
kanyang binigkas.
pagtanggi.
5. PANG-ABAY
Hal: Ayaw ko sa taong manloloko.
Bahagi ng pananalita na nagbibigay-
h. Panulad – nagpapakita ng paghahambing ng
turing sa pang-uri, pandiwa o kapwa pang-
kilos o galaw ng pandiwa at pagkakatulad na
abay.
isinasaad ng pang-uri.
URI NG PANG-ABAY
Hal: Mabait na di-hamak ang mga anak
a. Pamanahon – nagsasabi kung kalian ni Fidel kaysa kay Julian.
naganap ang isinasaad ng pandiwa sa
6. ANG KONEKTIB
pangungusap.
Bahagi ng pananalita na nag-
Hal: Kahapon umalis si Inday.
uugnay ng isa o higit pang salita sa kapwa
b. Pamahunan – ito ay sumasagot sa tanong salita, sa parirala at sa sugnay.
na saan naganp, nagaganap, o magaganap ang
3 PANGKAT NG KONEKTIB
pandiwa sa pangungusap.
1. Ligatyur – karaniwang ginagamit dito ang
Hal: Uuwi si Goyo sa Bulacan.
“na” at “-ng”
c. Pamaraan – ito ay sumasagot sa tanong
Na – ginagamit kapag nagtatapos ang
paano nagaganap at magaganap ang pandiwa
sinusundang salita sa katinig.
sa pangungusap.
Hal: Malas na bata si Buknoy.
 Ng – iniuugnay sa mga salitang  Panlinaw – ginagamit ito kung kailangan ng
nagtatapos sa patinig. karagdagang paliwanag pa sa mga nasabi.
Hal: Makalumang paraan ng pagmimina
Hal: Sinindihan niya ang dinamitang
ang alam nila, samakatuwid ay walang pag-
nakabugkos.
asenso ang buhay nila.
2. Preposisyon o Pang-ukol – ito ang mga
katagang nagsasaad kung kanino o sino ang  Paninsay – ginagamit ito sa tambalang
pinag-uukulan ng kilos. pangungusap na ang unang bahagi ay
salungat sa ikalawa.
Hal: sa/sa mga hinggilsa/kay ni/nina Hal: Gusto ko nang umuwi sa probinsya
Kay/kina ng/ng mga mula sa ngunit wala akong pamasahe.
laban sa ayon sa/kay tungo sa
 Pananhi – ginagamit ito bilang katugunan
3. Pangatnig – ito ang tawag sa mga kataga, sa tanong na bakit at upang maipakita ang
salita o lipon ng mga salita na nagpapakita ng kadahilanan.
kaugnayan ng isang salita sa kapwa salita, Hal: Nagliliyab ang mga karbon sanhi
parirala sa parirala, at sugnay sa kapwa ng kawalan ng lagusan ng hangin.
sugnay.
 Panubali – ginagamit ito sa mga palagay na
pasumala o may pasubali o pasakali.
Hal: at ni ngunit pati Hal: Walang mahuhuling isda sa ilog
maging kung sana saka kung hindi mawawala ang malaking baklad.
subalit upang kung dahil sa
PARIRALA
2 URI NG PANGATNIG  Lipon ng mga salitang hindi buo ang diwa;
a. Panimbang – ito ang ginagamit sa bahagi lamang ng pangungusap.
magkaantas na salita, parirala, o sugnay. Hal: nagtanim ng puno
mabuting tao
 Magkaantas na salita
Hal: Sina Toto at Dodoy yang naiwan sa ESTRUKTURA NG PARIRALA
bahay. a. Pariralang Pang-ukol
Pinangungunahan ng mga pang-ukol na
 Parirala sa parirala na, sa, ng, para kay, alinsunod kay/hinggil sa.
Hal: Para sa kapatid at para sa
magulang ang kanyang pagsusumikap. Hal: sa pook para sa batas
alinsunod sa batas
 Sugnay
Hal: Malinaw ang sinabi ng guro ngunit b. Pariralang Pawatas
sumuway pa rin si Ben. Binubuo ng pawatas ng pandiwa at
layon o panuring nito.
b. Pantulong – ang pantulong sa pangatnig
ay ginagamit na: Hal: umiiwas sa bayan
 umiibig sa bayan
c. Pariralang Pangngalan
hal: ang kotse
ang bulaklak

d. Pariralang Pandiwa
Hal: nagtanim ng palay
Paglilinis ng bahay

e. Pariralang Pang-uri
hal: Si Jose Rizal ang martir
hinahangaan ang masipag

f. Pariralang Pang-abay
hal: lumakad na patalikod
uulan na naman yata