YUNIT III
MGA KASANGKAPANG PANRETORIKA:
 -IDYOMA
 -TAYUTAY
 -ALUSYON
1. IDYOMA (IDIOMS)
- 'di tuwiran o 'di tahasang pagpapahayag ng gustong
sabihing na may kahulugang patalinghaga.
-tinatawag ding idyomatikong pahayag o SAWIKAIN
Hal:
Mababaw ang luha (madaling umiyak)
Maglubid ng buhangin (magsinungaling)
Putok sa bubo (anak sa pagkadalaga)
2. TAYUTAY (FIGURE OF SPEECH)
Mga kasangkapan panretorika BISA(1999):
1. kasangkapan sa pagpapasidhi ng guniguni at damdamin
2. kasangkapan sa paglikha ng tunog o musika
ALITERASYON -pag-uulit ito ng mga TUNOG-KATINIG sa
INISYAL na BAHAGI ng salita.
Hal: Minekaniko ng mekaniko ni Monica ang makina ng
Minica ni Monica.
ASONANS - pag-uulit naman ito ng mga TUNOG-PATINIG sa
ALINMANBAHAGI ng salita.
Hal: NasisiyahAN ka palANg mANghiram ng ligayANg may
hatid na kamANdag at lason.
KONSONANS - pag-uulit ito ng mga KATINIG, ngunit sa
bahaging PINAL ng salita.
Hal: KahapON at ngayON, kami'y nagbabakasyON.
ONOMATOPIYA - a pamamagitan ng TUNOG o HIMIG ng
salita ay nagagawang maihatid ang kahulugan nito.
Hal: Ang sagitsit sa kawali ng mantikang ipinamprito.
ANAPORA - pag-uulit ito sa unang bahagi ng pahayag o ng
isang taludtod.
Hal: Kabataan ang pag-asa ng bayan, Kabataan ang sanhi ng
pagsisikap ng magulang.
EPIPORA - pag-uulit naman ito sa huling bahagi ng pahayag
o taludtod.
Hal: Ang saligang batas ay para sa mamayaman, gawa ng
mamayan at mula sa mamamayan.
ANADIPLOSIS - pag-uulit ay sa una at huli
Hal: Matay ko man yatang pigili't pigilin, pigilin ang sintang
sa puso'y tumiin.
PAGTUTULAN O SIMILI - hindi tuwirang paghahambing,
gumagamit ng tulad ng, kawangis ng, para ng, gaya ng.
PAGWAWANGIS O METAPORA - tuwirang paghahambing
sapagkat hindi na gumagamit ng mga parirala.
PAGBIBIGAY-KATAUHAN O PERSONIPIKASYON - inaaring
tao rito ang mga bagay na walang buhat sa pamamagitan ng
pagkakapit sa mga ito nga mga gawi o kilos ng tao.
PAGMAMALABIS O HAYPERBOLI - lagpas ito sa
katotohanan o eksaherado ang mga pahayag
PAGPAPALIT-TAWAG O METONIMI - ang panalaping meto
ay nangangahulugangn pagpapalit o paghahalili. Nagpapalit
ito ng katawagan o ngalan sa bagay na tinutukoy.
Hal: Iniligtas niya ako, siya ang aking superman.
PAGPAPALIT-SAKLAW O SINEKDOKI - binabanggit dito ay
Bahari bilang pagtukoy sa kabuuan
Hal: hingin ang kamay ng dalagang kanyang napupusuan
PAGLUMANAY O EUPEMISMO (dili harsh na words) -
paggamit ito ng mga salitang magpapabawas sa tindi ng
kahulugan ng orihinal na salita
Hal: Ang lusoglusog (taba,tambok) mo na.
PAGSUSUKDOL O KLAYMAKS - paghahahnay ito
pangyayaring may papataas na tinig, sitwasyon o antas
ANTIKLAYMAKS - kabaliktaran ng klaymaks
PAGTATAMBIS O OKSIMORON - paggamit ng mga salita o
pahayag na magkasalungat
PAG-UYAM O SARCASM - may layuning mangutya ito ngunit
itinatago sa parang waring nagbibigay-puri.
Paralelismo - sa pamamagitan ng halos iisang estruktura,
inilalatag dito ang mga ideya s aisang pahayag.
3. ALUSYON - gumagamit sa pagtukoy ng isang tao,pook,
katotohana, kaisipan o pangyayari na iniingatan sa
pinakatagong sulok ng alaala ng isang taong may pinag-
aralan
ALUSYON SA HEOGRAPIYA
Hal; Ang Mt. Apo
ALUSYON SA BIBLIYA
Hal: Nagsilbi siyang isang Moises
ALUSYON SA MITOLOHIYA
Hal: Kung si Filomena ang dila ay matamis
ALUSYON SA LITERATURA
Hal: Isa siyang Ibarra
ALUSYON SA KULTURANG POPULAR
Hal: Si mang Noe bilang bruno mars ng lungsod ng davao
YUNIT IV D.HULWARAN NG TEKSTO - Maaari itong ibatay sa
ORGANISASYON NGPASALITA ATPASULAT NA sikwensya ng pangyayari, pagkakasunod-sunod o
KOMPOSISYON: kronolohiya ng mga bagay, kaayusan ng mga bagay sa isang
 KAISAHAN espasyo o sa lohikal ng mga impormasyon o datos.
 PAGKAKAUGNA-UGNAY O KOHIRENS
 DIIN O EMPASIS  SIKWENSYAL - ang mga datos ay inaayos mula sa
 HULWARAN NG TEKSTO unang pangyayari hanggang sa huli o kabaligtaran
 ANG PAGGAWA NG BALANGKAS nito.

 KRONOLOHIKAL - ang mga datos ay inaaayos batay

A. KAISAHAN - Ito ang tawag sa pangangailangan ng iisang
paksang tatalakayin sa kabuuan ng isang
komposisyon.
B. PAGKAKAUGNA-UGNAY O KOHIRENS - tumutukoy sa
pangangailangan ng kakipilan.
 Paggamit ng mga panghalip na panao (personal
pronoun) at mga panghalip na pamatlig
(demonstrative pronoun)
Hal: Isa sa pinakamahalagang tuklas ng tao ay ang
komunikasyon, kapag inalis ito, para na
nating pinahinto ang ikot ng mundo.
sa mga tiyak na baryabol tulad ng edad, halaga,
dami, o tindi.
 ESPASYAL - ang mga datos ay inaaayos ayon sa layo
o distansya.
 LOHIKAL - ito ay gamitin sa ma tekstong
argumentatibo.
E.ANG PAGGAWA NG BALANGKAS - Ang balangkas ay ang
pinakakalansay ng isang akda.Ito ang pagkakahati-hating
mga kaisipang nakapaloob sa isang seleksyon ayon sa
pagkakasunud-sunod ng mga ito.

 Paggamit ng mga salitang naghahayag ng 3 kategorya ng balankas:

karagdagan
Hal: Iyan ang ngiti - pampalakas-loob, pamawi ng - Dibisyon - bilang Romano (1, II, III, IV, atbp.)
lungkot, pang-alis ng alinlangan at pamuno - Sub-dibisyon - malalaking titik ng alpabeto (A, B,
ng pagmamahal. C,)
- Seksyon - ay mga bilang-Arabiko (1, 2, 3, 4, atbp.).
 Paggamit ng mga salitang naghahayag ng
pagsalungat 2 uri ng balangkas:
Hal: Subalit, Ngunit - Paksang Balangkas (Topic Outline)
- Pangungusap na Balangkas (Sentence Outline).
 Paggamit ng mga salitang naghahayag ng bunga
ng sinundan
Hal: Dahil, Bunga

C. DIIN O EMPASIS - Ito ang pagbibigay ng higit na pansin sa

pinakamahalagang kaisipan sa loob ng isang
komposisyon.

1) Diin sa pamamagitan ng posisyon:

 PAKSANG PANGUNGUSAP SA UNAHAN NG TALATA

- May kapanatagan ding dala ang kulay
berde.
- Isa sa pinakadakilang biyayang
ipinagkaloob ng Diyos sa tao ay ang wika.
 PAKSANG PANGUNGUSAP SA GITNA NG TALATA
- Nagmula siya sa isang angkang mahirap
lamang.
 PAKSANG PANGUNGUSAP SA HULIHAN NG TALATA
- Simula noon, si Mabini ay tinaguriang
Utak ngHimagsikan.

2) Diin sa pamamagitan ng proporsyon

3) Diin ayon sa pagpares-pares ng ma ideya - ang

pagpapares-pares ng mga ideya ay nagagawa sa
pamamagitan ng paggamit ng salitang at at o.
YUNIT V 4. May Kaayusan - ayusin ang pangungusap sa talata sa
PAGSUSULAT NG KOMPOSISYON paraang papaunlad ang galaw mgmga pangyayari o ang
kaisipang tinalakay.
A. Komposisyon - Ito ay nagbibigay-interpretasyon sa mga
pangyayari sa kapaligiran at puna sa mga nabasang akda o E. Proseso ng Pagsulat - lahat ay pumapaloob sa tatlong
napanood na pagtatanghal. yugto ng pagsulat: ang pre-writing, writing at revising
stage
B. Mga Teorya sa Pagsulat
1. Pre-Wiritng Activities:
Pagsulat
- ay isang aktibong gawain at nagsasangkot ito ng intens a. Pagsulat sa dyornal
napartisipasyon at imersyon sa proseso, na kinabibilangan b. Brainstorming
ng, solitari at kolaboratib, pisikal at mental at konsyus at d. Pagbabasa at Pananaliksik
sabkonsyus. c. Questioning
- ay isang prosesong rekarsib o paulit-ulit. e. Sounding-out Friends
f. Pag-interbyu
“Writing is rewriting” - Murray g.Pagsasarbey.
“A good writer is wasteful” - Murray h.Obserbasyon.
I am a demon on the subject of revision. I revise, revise, i.Imersyon.
revise, until every word is what I want”. - Ben Lucian j.Pag-eeksperimento.
Burman
2. Writing Stage
C. Talata - ang komposition ay binubuo ng mga talata, ito ay a.
mauuri ayon sa lokasyon nito sa loob ng isang komposisyon. 1. Gumamit ng isa o serye ng mga tanong retorikal
2. Gumamit ng isang pangugusap
Ang panimulang talata - ay ang una at kung minsan ay 3. Gumamit ng pambungad na pagsasalaysay
hanggang sa ikawalang talata ng komposisyon. 4. Gumamit ng salitaan
5. Gumamit ng isang sipi
Ang talatang ganap - matatagpuan ito sa kalakhang gitnang 6. Banggitin ang kasaysayan o mga pangyayaring nasa
bahagi ng komposisyon. Tungkulin nito ang idebelop ang likuran ng isang paksa
pangunahing paksa. 7. Tahasang ipaliwanag ang suliraning ipaliwanag.
8. Gumamit ng salawikain o kawikaan
Ang pangwakas na talata - ay inilagay rito ang mahalagay 9. Gumagamit ng pasaklaw o panlahat na pahayag.
kaisipan o pahayag na tinalakay sa gitna ng komposisyon. 10. Magsimula sa pamamagitan ng buod.
11. Gumamit ng tuwirang sabi.
D. Katangian ng Mabuting Talata: 12. Maglarawan ng tao o pook.
13. Gumamit ng analogiya.
1. May isang paksang diwa - nagtataglay ng isang paksang 14. Gumamit ng isang salitang makatatawag ng kuryosidad.
pangungusap
b. Pagsasaayos ng Katawan
2. May kaisahan ng diwa - pagkakaugnay at pagkakasunod-
sunod ng mga paksang diwa,ideya c. Pagwawakas:
1.Ibuod ang paksa
 Talata ng Paglilipat-Diwa - ginagamit ang talatang 2. Mag-iwan ng isa o ilang tanong
ito upang pag-ugnayin ang diwa ng dalawang pinag 3. Mag-iyan ng hamon.
uugnay na talata. 4. Bumuo ng konklusyon
e. Gumawa ng prediksyon.
 Talatang Pabuod - Ito ang pangwakas na talata o 5. Magwakas sa angkop na sipi o kasabihan.
mga talata ng komposisyon 6. Sariwain ang suliraning binanggit sa simula.
7. Mag-iwan ng isang pahiwatig o simbolismo

 d. Revising Techniques
3. May wastong paglilipat-diwa :
Pansinin ang mga kasunod na halimbawa:
a. Pagdaragdag - at saka, gayon din
b. Pagsalungat - ngunit, subalit, datapwat, bagaman,
kahiman, sa kabilang dako
c. Paghahambing - katulad ng, wakangis ng, animo’y, anaki’y
d. Pagbubuod - sa madaling sabi, kaya nga
e. Pagkokonklud - samakatwid, kung gayon
- ang pag-eebalweyt sa nagawang draft at pagsusulat nang
panibago na maaaring may pagdaragdag, pagbabawas,
pagbabago o pagpapalit.
- ang pag-eedit sa akda
-humahantong sa proofreading o pagbasa sa nirebisang
kopya -
-pagwasto kung may mga pagkakamali pang nakaligtaan