LỜI NÓI ĐẦU

Nhằm đáp ứng nhu cầu học tập, nghiên cứu của các kỹ thuật viên, sinh viên chuyên
và không chuyên chuyên ngành điện nói chung, chuyên ngành điện công nghiệp và tự
động hóa nói riêng. nhóm tác giả đã sưu tầm – biên soạn và biên tập thành “Cẩm nang ký
hiệu chuyên ngành điện”. Nhờ sự đóng góp ý kiến của các chuyên gia trong quá trình
biên soạn, tiến hành vẽ file autocad cụ thể các ký hiệu, tên thiết bị và đưa hình ảnh cụ thể
của các thiết bị vào. Cuốn sách là nguồn tài liệu giúp bạn đọc hiểu, tìm kiếm ký hiệu, tra
cứu khi đọc thiết kế các mạch điện khi cần thiết.
Nội dung cuốn sách gồm các phần sau:
Phần I. Những ký hiệu có tiêu chuẩn.
Phần II. Những ký hiệu theo tiêu chuẩn chung.
Phần III. Bảng ký hiệu chữ.
Ngoài ra khi sở hữu sách, độc giả có cơ hội sử hữu toàn bộ file vẽ các ký hiệu của khí cụ
phục vụ thiết kế định dạng DWG dùng cho Autocad do nhóm tác giả cung cấp.
Với mục đích chia sẻ những kiến thức chuyên môn sưu tầm được, hi vọng là nguồn
thông tin quý báu, tiếp thêm động lực cho các chuyên gia cùng chuyên ngành.

Phiên bản đầu tiên ra đời chắc chắn không tránh khỏi thiếu sót, nhóm tác giả rất
mong nhận được sự góp ý đóng góp ý kiến để cuốn sách được hoàn thiện hơn trong phiên
bản tiếp theo.

Mọi ý kiến đóng góp xin gửi về: tuannn36@fe.edu.vn !

NHÓM TÁC GIẢ

NGUYỄN NGỌC TUẤN

ĐOÀN THANH TÙNG

PHẠM ĐỨC LONG

 MỤC LỤC Trang
PHẦN I. NHỮNG KÝ HIỆU CÓ TIÊU CHUẨN .............................................................................................. 4
Phần II: Tiêu chuẩn chung ............................................................................................................................... 8
Bảng ký hiệu điện bằng chữ sử dụng trong mạch điện công nghiệp .......................................................... 28
Bảng quy chuẩn cỡ ống lồng dây.................................................................................................................... 31
Một số tiêu chuẩn khác. ..................................................................................................................................... 31
LỜI KẾT............................................................................................................................................................ 32
 PHẦN I. NHỮNG KÝ HIỆU CÓ TIÊU CHUẨN

STT Tiêu chuẩn Hình ảnh

Tên thiêt bị IEC Liên Xô Mỹ Châu Âu

Cuộn hút
1 Contactor

Các tiếp điểm

2 phụ Contactor

Các tiếp điểm

Chính
3 Contactor

Role nhiệt
4 ORL

5 Nút nhấn nhả

6 Nút nhấn giữ

7 Role thời gian

Switch đảo
8 trạng thái

Các tiếp điểm

của Rơle thơi
gian
9
10 cầu dao

11 cầu chì

Aptomat 1 pha
12 có bảo vệ

Aptomat 3 pha
13 có bảo vệ

Nút dừng khẩn

14 cấp
 15 Công tắc

16 Ổ cắm

Relay trung
17 gian

7|dkhn
Phần II: Tiêu chuẩn chung

STT Tên thiết bị Ký hiệu Hình ảnh

19 Dòng diện 1 chiều

20 Dòng điện xoay chiều

21 Mạch điện 3 đây

22 Công tắc đơn/đôi/3 cực

23 Đèn huỳnh quang

24 Đèn sợi đốt

25 Quạt trần

26 Ổ điện và phích cắm

27 chuông điện
28 chấn lưu

29 công tắc 3 vị trí

30 2 dây dẫn nối nhau

31 2 dây dẫn chéo nhau

33 dây trung tính TT hoặc N

34 dây pha P hoặc L

35 lò điện trở

36 lò hồ quang

37 lò cảm ứng

38 lò điện phận

39 công tắc xoay 4 cực

40 ổ cắm điện có cực thứ 3 nối đất

41 tần số kế
42 watt kế

43 VAR kế

44 điện kế

45 pha kế

46 cos phi kế

47 vol kế

48 ampe kế

49 ôm kế
50 động cơ 3 pha

51 tủ điện tổng

52 tủ phân phối

53 biến dòng

54 đất và nối đất, nối vỏ máy

55 điện trở

56 tụ điện

57 máy biến thế

58 cuộn relay không làm việc với AC

59 nút bấm liên động

60 công tắc hành trình

61 Nút nhấn

62 Ngắt mạch

Công tắc ngắt kết nối

63 (disconnecting switch)
 công tắc chân không với nguồn
64 điện

Công tắc ngắt kết nối với cơ chế

65 vận hành

66 Công tắc ngắt kết nối với động cơ

Chuyển đổi tải trọng động cơ và cơ

67 chế vận hành

68 Công tơ điện 1 pha

69 Công tơ điện 3 pha

70 Nút nhấn kép

Máy biến áp nối đất (ground

71 potential transformer)

72 Biến áp, biến thế

Biến dòng có thứ tự pha (zero

phase sequence current
73 transformer)

74 contactor từ

Biến áp 3 pha nối kiểu sao/tam giác

75 có trung tính

76 đông cơ
77 Máy phát điện (generator)

Thiết bị bật/tắt trễ (FLICKER RY

78 ON OFF DELAY)

79 Lò sưởi điện (space heaters)

80 Kiểm tra đầu cuối rơ le bảo vệ.

81 ổ cắm đôi 2 cực

ổ cắm đôi 2 cực +1 tiếp địa (power

82 outlet 2 pole + 1PE )

83 Quạt
84 Bộ điều nhiệt (thermostats)

Thiết bị đầu / cuối bên ngoài

85 (external terminal)

86 Thiết bị cuối (terminal)

87 Kiểm tra dòng ct or pt

88 Ánh sáng or

89 Series reac Tor với lò xóa

90 Máy đo điện áp

Công tắc nút push với đèn

91 FLUORRESCENT
 Chỉ số điện áp với cách nhiệt công
92 suất

93 Relay nhiệt

94 Relay ngắn mạch

95 Relay quá dòng

96 Relay bảo vệ động cơ

97 công tắc chuyển tự động

Rơ le bảo vệ khoảng cách với Bộ

98 định vị lỗi Vô hiệu hóa nối đất

99 diode
100 ngẵn mạch quá dòng relay nối đất

111 quá dòng tiếp đất

relay nhiệt hoặc nhiệt

112 độ

113 relay khác

đồng bộ hoặc kiểm tra thiết bị đồng

114 bộ

115 relay điện áp thấp

1161 relay quá áp

117 relay nối đât quá áp

118 relay định hướng nối đất

119 relay tự động đóng lại

120 relay giám sát thanh dẫn

quá dòng có hướng và rơle E / F có

121 hướng

122 giám sát mạch chuyển động

123 sự cố relay quản lí

124 relay bảo vệ thanh cái

125 lò điện phân bằng từ

126 đèn nung sáng có chụp

127 quạt treo tường

128 đèn chiếu sâu có chụp tráng men

129 đèn có bóng tráng gương

130 đèn thủy ngân có áp lực cao

131 đèn chống nước và bụi

132 đèn chống nổ không chụp

133 đèn chống hóa chất ăn mò

134 cuộn dây relay so lệch

134 thang máy

136 Cầu thang

137 đèn đường

138 đèn ốp trần

139 2 dây dẫn

140 3 dây dẫn ( conductor)

141 6 dây dẫn

142 ampe kế 1 chiều và xoay chiều

143 vôn kế xoay chiều

144 ampe kế 1 chiều

145 dòng điện 1 chiều

146 Biểu tượng lỗi (fault symbol)

147 ampe kế xoay chiều

148 máy phát xoay chiều

149 dòng điện xoay chiều

150 máy phát điện 1 chiều

151 vol kế 1 chiều

152 ăng ten

153 phương pháp nối 1 dây kết nối

phương pháp nối một dây không

154 kết nối

phương pháp nối 2 dây không kết

155 nối

156 công tắc gạt S.P.D.T

157 công tắc gạt D.P.S.T

158 Công tắc gạt D.P.D.T

159 Tai nghe

160 đèn dây tóc

161 ăng ten vòng

162 loa phóng thanh

Biến áp 3 pha lõi sắt từ quấn sao -

163 sao
 Biến áp 3 pha lõi sắt từ quấn tam
164 giác - sao

Stator với dây quấn 3 pha stator nói

165 hình tam giác
Bảng ký hiệu điện bằng chữ sử dụng trong mạch điện công nghiệp

STT Ký hiệu Tên gọi Ghi chú

1 CD Cầu dao

2 CB; Ap Aptomat; máy cắt hạ thế

3 CC Cầu chì

Có thể sử dụng các thể hiện đặc tính làm việc như: T – công tắc tơ quay thuận; H – công tắc
4 K Công tắc tơ, khởi động từ
tơ hãm dừng…

5 K Công tắc Dùng trong sơ đồ chiếu sáng

6 O; OĐ Ổ cắm điện

7 Đ Đèn điện Dùng trong sơ đồ chiếu sáng

Động cơ một chiều; động cơ điện

8 Đ Dùng trong sơ đồ điện công nghiệp
nói chung

9 CĐ Chuông điện

10 BĐ Bếp điện, lò điện

11 QĐ Quạt điện
12 MB Máy bơm

13 ĐC Động cơ điện nói chung

14 CK Cuộn kháng

15 ĐKB Động cơ không đồng bộ

16 ĐĐB Động cơ đồng bộ

 Máy phát điện một chiều; máy phát
17 F
điện nói chung

18 FKB Máy phát không đồng bộ

19 FĐB Máy phát đồng bộ

20 M; ON Nút khởi động máy

21 D; OFF Nút dừng máy

22 KC Bộ khống chế, tay gạt cơ khí

23 RN Rơ-le nhiệt

24 RTh Rơ-le thời gian (timer)

25 RU Rơ-le điện áp

26 RI Rơ-le dòng điện

27 RTr Rơ-le trung gian

28 RTT Rơ-le bảo vệ thiếu từ trường

29 RTĐ Rơ-le tốc độ

30 KH Công tắc hành trình

31 FH Phanh hãm điện từ

32 NC Nam châm điện

33 BĐT Bàn điện từ

34 V Van thuỷ lực, van cơ khí

35 MC Máy cắt trung, cao thế

36 MCP Máy cắt phân đoạn đường dây

37 DCL Dao cách ly

38 DNĐ Dao nối đất

39 FCO Cầu chì tự rơi

40 BA; BT Máy biến thế

41 CS Thiết bị chống sét

42 T Thanh cái cao áp, hạ áp Dùng trong sơ đồ cung cấp điện

43 T (transformer) Máy biến thế Dùng trong sơ đồ điện tử

44 D; DZ Diode; Diode zener

45 C Tụ điện
46 R Điện trở

47 RT Điện trở nhiệt

Bảng quy chuẩn cỡ ống lồng dây

Một số tiêu chuẩn khác.

Theo tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 1615-75 và TCVN 1623-75, các thiết bị có chức năng đóng cắt, bảo vệ trong mạng
gia dụng và và ký hiệu điện dân dụng liên quan dùng trong chiếu sáng….
 LỜI KẾT

Với mong muốn làm cuốn sổ tay tặng cho các học viên và SV của mình. Vừa làm tài liệu tham khảo, vừa làm tài
liệu phục vụ học tập cho SV Trường CĐ FPT Polytechnic.
Nhóm tác giả mong nhận được sự góp ý từ các bác tiền bố đi trước, các đọc giả có kinh nghiệm, để phiên bản sau sẽ đầy
đủ, chi tiết hơn.
Mọi sự giao lưu và góp có thể chia sẻ trực tiếp qua fb của tôi, hoặc qua email cá nhân: tuannn.dkhn@gmail.com
Trân trọng.!