ค 32102 หน้า 26

2.2 ดอกเบี้ย
2.2.1 ดอกเบี้ย
ดอกเบี้ย (interest) คือ เงินที่ได้รบั เพิม่ ขึ้นหรือผลประโยชน์ตอบแทนจากการลงทุน (ฝากหรือ
ให้ยมื เงิน) โดยการคานวณเป็ นอัตราร้อยละต่อปี ในที่น้ีเราจะศึกษาวิธกี ารคิดดอกเบี้ย 2 ประเภทคือ
ดอกเบี้ยเชิงเดีย่ ว และดอกเบี้ยทบต้น
การคิดดอกเบี้ยเชิงเดี่ยว ปกติจะเป็ นการคิดในการกู้เงินระยะสัน้ (สั น้ กว่า 1 ปี ) ถ้าเป็ นการกู้
ระยะยาว จะคิดดอกเบี้ยหลายครัง้ ดอกเบี้ยจะถูกทบรวมเข้ากับเงินต้น เป็ นเงินต้นของงวดต่อไปซึง่ เรา
เรียกว่า ดอกเบี้ยทบต้น แต่ในบางกรณีถงึ แม้ระยะเวลามากกว่า 1 ปี เราอาจคิดแบบดอกเบี้ยเชิงเดี่ยวก็
ได้
2.2.2 ผังเวลา
ผังเวลา หรือ เส้นเวลา (time line) หมายถึง แผนผังหรือเส้นทีแ่ สดงให้เห็นถึงจังหวะเวลาที่เกิด
กระแสเงินสดขึ้น ว่ากระแสเงินสดต่าง ๆ ในอนาคตจะเกิดขึ้นเมื่อใด และจานวนเท่าใด ทาให้ง่ายและ
สะดวกต่อการหามูลค่าของเงินตามเวลาที่ต้องการ ตัวอย่างเช่น ถ้ากาหนดให้เงินกู้ 100 บาท อัตรา
ดอกเบี้ย 5% เวลา 1 ปี ดอกเบี้ยคิดเป็ น 5 บาท เขียนเป็ นผังเวลาแสดงความสัมพันธ์ของจานวนเงินกับ
เวลาได้ดงั นี้

ปัจจุบนั 1 ปี

100 บาท 105 บาท

ในการคานวณเรื่องดอกเบี้ย ถ้ามีกระแสเงินสดหลายรายการและระยะเวลาต่าง ๆ กัน ควรมีการ

เขียนผังเวลาเพื่อช่วยให้การคานวณกระทาได้ดว้ ยความเข้าใจ และไม่ผดิ พลาด ในกรณีท่ยี งั ไม่ทราบ
จานวนเงิน ณ จุดเวลาต่าง ๆ เราอาจใช้สญ ั ลักษณ์แทนเงินไปก่อน เมื่อคานวณแล้วจึงนาค่ามาเทียบเพือ่
ตรวจสอบ ความถูกต้อง
ตัวอย่างที่ 5 พิจารณาช่วงเวลาเพื่อช่วยในการคานวณ
 ค 32102 หน้า 26

2.2 ดอกเบี้ย
2.2.1 ดอกเบี้ย
ดอกเบี้ย (interest) คือ เงินที่ได้รบั เพิม่ ขึ้นหรือผลประโยชน์ตอบแทนจากการลงทุน (ฝากหรือ
ให้ยมื เงิน) โดยการคานวณเป็ นอัตราร้อยละต่อปี ในที่น้ีเราจะศึกษาวิธกี ารคิดดอกเบี้ย 2 ประเภทคือ
ดอกเบี้ยเชิงเดีย่ ว และดอกเบี้ยทบต้น
การคิดดอกเบี้ยเชิงเดี่ยว ปกติจะเป็ นการคิดในการกู้เงินระยะสัน้ (สั น้ กว่า 1 ปี ) ถ้าเป็ นการกู้
ระยะยาว จะคิดดอกเบี้ยหลายครัง้ ดอกเบี้ยจะถูกทบรวมเข้ากับเงินต้น เป็ นเงินต้นของงวดต่อไปซึง่ เรา
เรียกว่า ดอกเบี้ยทบต้น แต่ในบางกรณีถงึ แม้ระยะเวลามากกว่า 1 ปี เราอาจคิดแบบดอกเบี้ยเชิงเดี่ยวก็
ได้
2.2.2 ผังเวลา
ผังเวลา หรือ เส้นเวลา (time line) หมายถึง แผนผังหรือเส้นทีแ่ สดงให้เห็นถึงจังหวะเวลาที่เกิด
กระแสเงินสดขึ้น ว่ากระแสเงินสดต่าง ๆ ในอนาคตจะเกิดขึ้นเมื่อใด และจานวนเท่าใด ทาให้ง่ายและ
สะดวกต่อการหามูลค่าของเงินตามเวลาที่ต้องการ ตัวอย่างเช่น ถ้ากาหนดให้เงินกู้ 100 บาท อัตรา
ดอกเบี้ย 5% เวลา 1 ปี ดอกเบี้ยคิดเป็ น 5 บาท เขียนเป็ นผังเวลาแสดงความสัมพันธ์ของจานวนเงินกับ
เวลาได้ดงั นี้

ปัจจุบนั 1 ปี

100 บาท 105 บาท

ในการคานวณเรื่องดอกเบี้ย ถ้ามีกระแสเงินสดหลายรายการและระยะเวลาต่าง ๆ กัน ควรมีการ

เขียนผังเวลาเพื่อช่วยให้การคานวณกระทาได้ดว้ ยความเข้าใจ และไม่ผดิ พลาด ในกรณีท่ยี งั ไม่ทราบ
จานวนเงิน ณ จุดเวลาต่าง ๆ เราอาจใช้สญ ั ลักษณ์แทนเงินไปก่อน เมื่อคานวณแล้วจึงนาค่ามาเทียบเพือ่
ตรวจสอบ ความถูกต้อง
ตัวอย่างที่ 5 พิจารณาช่วงเวลาเพื่อช่วยในการคานวณ
 ค 32102 หน้า 27

ตัวอย่างที่ 6 เงินต้นมีคา่ 20,000 บาท

ตัวอย่างที่ 7 เงินเมื่อสิน้ ปี ท่ี 4 มีคา่ 100,000 บาท

ตัวอย่างที่ 8 ฝากเงิน 1,000 บาท เมื่อครบ 1 ปี ฝากเงินอีก 1,500 บาท และ ฝากเงิน 2,000 บาทในปี
ถัดมา พิจารณาเงินรวมเมื่อครบปี ท่ี 3
0 1 2 3

1,000 1,500 2,000

1 ปี S3
2 ปี S2
3 ปี S1

ตัวอย่างที่ 9 กูเ้ งินโดยชาระ 2 งวด ยอดแรก ชาระ 55,000 บาท ในอีก 1 ปี ขา้ งหน้า ส่วนยอดที่ 2 ต้อง
ชาระ 120,000 บาท ในอีก 4 ปี ขา้ งหน้า พิจารณาจานวนเงินทัง้ หมดทีก่ ู้
0 1 2 3 4

55,000 120,000
P1
P2
 ค 32102 หน้า 28

2.3 ดอกเบี้ยเชิ งเดี่ยว

ดอกเบี้ยเชิงเดีย่ ว (simple interest) เป็ นการคิดดอกเบี้ยเพียงครัง้ เดียวหลังจากครบกาหนดเวลา
ในการฝาก หรือการกูย้ มื ซึง่ โดยปกติดอกเบี้ยเชิงเดีย่ วจะเป็ นการคิดในการกูเ้ งินระยะสัน้ (สัน้ กว่า 1 ปี )
ดอกเบี้ยเชิงเดีย่ วนี้ยงั มีช่อื เรียกได้หลากหลายเช่น ดอกเบี้ยคงต้น ดอกเบี้ยอย่างง่าย
เมื่อกาหนดสัญลักษณ์ให้ P = เงินต้น
t = ระยะเวลาในการฝาก/กูเ้ งิน (หน่วยเป็ นปี )
r = ดอกเบี้ยของเงินต้น 1 บาทในระยะเวลา 1 ปี
I = ดอกเบี้ย
ดังนัน้ ดอกเบี้ยเงินต้น P ใน 1 ปี มีค่าเท่ากับ Pr บาท
ดอกเบี้ยของเงินต้น P ใน t ปี มีค่าเท่ากับ I = Prt บาท
ดังนัน้ รวมเงินทัง้ หมดเท่ากับ S = P + Prt = P (1+rt) บาท

↓ &
ตัวอย่างที ่ 10 ธนาคารแห่งหนึ่งรับฝากเงินโดยให้ดอกเบี้ย 5% ถ้าชายคนหนึ่งฝากเงิน 25,000 บาท
!อ#1
+

เป็ นระยะเวลา 9 เดือน จงหา

2 =?
1) ดอกเบี้ยทีเ่ ขาได้รบั 937.5 Prt I =

/
2) ยอดเงินรวม 23000 + 937.3 =25008 = 937.5

1 = prt 25000 + 937.5

3
=25937.
// /
937.5
2 = 25000 +
· ↑
ก=
I

+
18 /
 ค 32102 หน้า 29

+=
=?
P =

ตัวอย่างที่ 11 เงินต้น 4,000 บาท เวลา 6 เดือน ได้ดอกเบี้ย 600 บาท อัตราดอกเบี้ยเป็ นเท่าใด
I = Pr

100 : อ อ
5 = 30% #

↑ P= I
+

ตัวอย่างที่ 12 ถ้าอัตราดอกเบีย้ 12% เงินต้นเท่าใด จึงจะได้ดอกเบี้ย 1,300 บาทในเวลา 8 เดือน

I = Pr

้
1300=ช
6 = 1,6290

V P =? I

ตัวอย่างที่ 13 ถ้าอัตราดอกเบีย้ 7% จะต้องฝากเงิน 50,000 บาท นานเท่าใด จึงจะได้ดอกเบี้ย 1,400

บาท
1 = Pr
/
20

=3088** /
-
140
Ext
5== =- 8.4

=4 เ อ
ดื
มื
ถื
 ค 32102 หน้า 30

P =

ตัวอย่างที่ 14 ลงทุนในธุรกิจอย่างหนึ่งเงินลงทุน 45,000 บาท ได้กาไร 1,200 บาทในเวลา 3 เดือน จง

↓

หาอัตราผลตอบแทน

=Pr
7208
45008 x1= Go
24
= 1200 x & x 10

&3

=10.07 %-

ตัวอย่างที่ 15 สามีภรรยาคู่หนึ่ง ซื้อบ้านราคา 780,000 บาท โดยกูเ้ งินจากธนาคารอัตราดอกเบี้ย 9%

:

&
ต้องผ่อนส่งเดือนละ 6,220 บาท จงหาว่าในแต่ละเดือนนัน้ เขาจ่ายเป็ นค่าดอกเบี้ยเท่าใด
และเป็ นค่าเงินต้นเท่าใด
2 = Pr

=780888
น#=
>020

85820
น =780800
+ดอก =
+70208 =
== 136.688
เวลา = 850200 = 6228
ต้
 ค 32102 หน้า 32

แบบฝึ กหัดที่ 2.3

& # +

1. จงหาดอกเบี้ยของเงินต้น 7,500 บาท อัตราดอกเบี้ย 7% เวลา 4 เดือน

&

...........................................................................................................................................................
1 = prt
25

...........................................................................................................................................................
1 =
7500 * * * *
--
108
=17 ธ

...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................

2. จงหาดอกเบี้ยและเงินรวม(เงินต้นรวมกับดอกเบี้ย) ของเงินต้น 11,250 บาท อัตราดอกเบี้ย 12%

ระยะเวลา 7 เดือน
...........................................................................................................................................................
I =
prt
=
11258"
...........................................................................................................................................................
-2
/oE
=78 7. S

...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
เ ินรวม = 17250 +787.5 = 12037. :

...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
งิ
 ค 32102 หน้า 33

! +280008 = 280

3. สมชายกูเ้ งินจากสหกรณ์ออมทรัพย์ 200,000 บาท อัตราดอกเบีย้ 14% ทุกๆ เดือน สมชายต้อง

จ่ายเงินคืนเงินต้น 2,000 บาท พร้อมทัง้ ดอกเบีย้ ของเงินต้นทีม่ อี ยู่ตอนต้นเดือน จงหาว่าในเดือน
แรกสมชายต้องจ่ายดอกเบี้ยเท่าใด
#100 = 2333,33
...........................................................................................................................................................
-2000 = ·0333.h
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................

4. จากข้อ 3. จงเขียนตารางแสดงจานวนเงินทีส่ มชายต้องจ่ายเงินกู้ 5 เดือนแรก

...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
ผู
 ค 32102 หน้
า 34
48000
#x400000 = +

480000448808 = 4 อน = 74.

5. สมศรีกเู้ งินธนาคาร 400,000 บาท อัตราดอกเบี้ย 12% ทุก ๆ เดือน สมศรีตอ้ งจ่ายเดือนละ 6,000
บาท เงินจานวนนี้ส่วนหนึ่งเป็ นดอกเบี้ยของเงินต้นทีม่ อี ยู่ตอนต้นเดือน และอีกส่วนหนึ่ งเป็ นการจ่าย
คืนเงินต้น จงหาว่าในเดือนแรกนัน้ สมศรีจ่ายดอกเบี้ยเท่าใด และจ่ายเงินต้นเท่าใด
# 48000
...........................................................................................................................................................
7) 67

...........................................................................................................................................................
64 2.82 9356.98

...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
P+
P
+
=?

6. สมหญิงกูเ้ งิน 1,500 บาท เวลา 2 เดือน ต้องจ่ายคืนพร้อมดอกเบี้ย 1,590 บาท จงหาอัตราดอกเบีย้
1 = 1590- 1500 = 90
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
I = Prt =

~ 58
soc

...........................................................................................................................................................
98= - 1508
~

...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
=180 = 36
5

...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
ช้
 ค 32102 หน้า 35

P+=43788
D
+

7. พ่อค้านาเงินไปลงทุน 40,000 บาท ได้ผลตอบแทนคืนทัง้ หมดเป็ นเงิน 43,700 บาท ในเวลา 6 เดือน
↓
จงหาอัตราผลตอบแทน I = &3700 - $

=43780- 40000 = 3700

...........................................................................................................................................................
1 = Prt

3700 = ก อม
" ม"
...........................................................................................................................................................
-

...........................................................................................................................................................
0 =
=
37 = 18. S

...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
P ↓
8. สมชัยกูเ้ งินมา 30,000 บาท อัตราดอกเบี้ย 10 % เมื่อนาเงินไปคืนพร้อมดอกเบี้ย เขาต้องจ่ายเอก
+

<
เบี้ย 750 บาท จงหาว่า สมชัยกูไ้ ปนานเท่าใด
...........................................................................................................................................................
I = Prt

...........................................................................................................................................................
>58 =
30080 x
+= 1 = < ↑
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
มี
ปั
 ค 32102 หน้า 36

↑
+

9. สมทรงกูเ้ งินมาจานวนหนึ่ง อัตราดอกเบี้ย 7% เวลา 8 เดือน ต้องเสียดอกเบี้ย 105 บาท สมทรงกู้

เงินมาเท่าใด
...........................................................................................................................................................
I = prt

...........................................................................................................................................................
185 -
↑x 1 + &

700 12

...........................................................................................................................................................
P= 2250

...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
+

10. สมภพลงทุนพิมพ์หนังสือขาย ภายใน 15 เดือน เขาได้กาไร 26,000 บาท ซึง่ คิดเป็ นร้อยละ ได้
↑ $

ร้อยละ 13 ต่อปี จงหาเงินลงทุน

...........................................................................................................................................................
I =
Prt

...........................................................................................................................................................
26008 -
Po
...........................................................................................................................................................
P = 16080

...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................