EK:1

Gülhanede Kıraat Olunan

Hattı Hümayun' un
Suretidir1

26 Şaban 1255 (3 Kasım 1839)

Cümleye ma'lum olduğu üzere Devlet-i Aliyyemiz'in bida­

yet-i zuhurundan beri ahkam-ı celfle-i Kur'aniyye ve kavanin­
i şer'iyyeye kemaliyle riayet olunduğundan saltanat-ı seniyye­
mizin kuvvet ve miknet ve bi'lcümle tebe'asmm refah u ma'mu­
riyyeti rütbe-i gayete vasıl olmuş iken yüz elli sene vard ır ki, ga­
va'il-i müte'akıbe ve esbab-ı mütenevviaya mebni ne şer-i şerife
ve ne kavanfn-i münffeye inkıyad ü imtisal olunmamak hase­
biyle evvelki kuvvet ve ma'mlıriyyet bilakis za'f u fakra mü­
beddel olmuş ve halbuki kavanin-i şer'iyye tahtında idare olun­
mayan memalikin payedar olamayacağı vazıhattan bulunmuş
olup cülus-ı hümayunu muz ruz-ı firCı zumdan beri efkar-ı hür­
riyet-asar-ı mülukanemiz dahi mücerred i'mar-ı memalik ve enha
ve terfih-i ahali ve fukara kazıyye-i nafi' asına münhasır ve Me­
ma!ik-i Devlet-i Aliyyemiz'in mevki-i coğrafisine ve arazi-i mün­
bitesine ve halkın kabiliyet ü isti'dadlarına nazaran esbab-ı la-

1. Tertip Diistıır, Cilt 1, s.4-7

Ahmet Rasim, lstibd111/11ıı Hakimiyeti Mil/iyeye, Cilt 1, s.233-237, İstanbul 1 924
Enver Ziya Kara!, Osıııarı/ı Tarilıi, Cilt V, s.263, Ankara 1947,
Maarif vekaleti, Ta11ziııı11t, s.48, lstanbul 1940
Engelhardt, Lir Turqııie el le T11ıızi111t1I, Cilt L s.257-261, Paris 1 884.
216 Türk Anayasa Tarilıi

zımesine teşebbüs olunduğu halde beş on sene zarfında bi-tev­

fikihl te'ala st1ret-i matlube hasıl olacağı zahir olmakla avn ve
inayet-i Hazret-i Barf'ye itimad ve imdad-ı ruhaniyet-i cenab-ı
Peygamberf'ye tevessül ve istinad birle bundan böyle Devlet­
i Aliye ve Memalik-i Mahrusemiz'in hüsn-i idaresi zımnında bazı
kavanfn-i cedide vaz' ve te'sisi lazım ü mühim görünerek işbu
kavanin-i mukteziyyenin mevadd-ı esasiyyesi dahi emniyet-i can
ve ınahfı1ziyyet-i ırz u namus u mal ve tayfn-i vergi ve asakir­
i mukteziyyenin suret-i celb ve müddet-i istihdamı kazıyyele­
rinden ibaret olup şöyle ki, dünyada can ve ırz u namusdan e'azz
bir şey olmadığından bir adam onları tehlikede gördükte hilkat­
i zatiye ve cibillet-i fıtriyesinde hıyanete mey! olmasa bile mu­
hafaza-i can ve namusu içün elbette bazı slıretlere teşebbüs ede­
ceği ve bu dahi devlet ve memlekete muzır olageldiği müsellem
olduğu misillü bilakis can u namusundan emin olduğu halde
dahi sıdk u istikametten ayrılmayacağı ve işi gücü heınan dev­
let ve milletine hüsn-i hizmetten ibaret olacağı dahi bedihi ve
zahirdir ve emniyet-i mal kazıyyesinin fıkdanı halinde ise her­
kes ne devlet ve ne milletine ısınamayub ve ne i'mar-ı mülke ba­
kamayup daima endişe ve ıztırabdan hali olamadığı misillü aksi
takdirinde yani emval ü emlakinden emniyet-i kamilesi oldu­
ğu halde dahi heman kendi işiyle ve tevsi-i dfüre-i taayyüşüy­
le uğraşup ve kendisinde gün-be-gün devlet ve millet gayreti
ve vatan muhabbeti artıp ona göre hüsn-i harekete çalışacağı şüb­
heden azadedir ve tayfn-i vergi maddesi dahi çünkü bir devlet
nıuhfıfaza-i memalikiyçün elbette asker ü leşkere ve sair masarif­
i mukteziyyeye muhtac olarak bu ise akça ile idare olunacağı ve
akça dahi tebeanın vergisiyle hasıl olacağına binaen bunun bir
hüsn-i slıretine bakılmak ehemm olup gerçi mukaddemlerde va­
ridat zannolunnıuş olan yed-i vahid beliyyesinden lehü'l­
hamd Memalik-i Mahrusemiz ahalisi bundan evvelce kurtulmuş
ise de alat-ı tahrfbiyyeden olup hiçbir vakitte semere-i nMiası
görülemeyen iltizamat uslıl-i muzırrası el-yevın cari olarak bu
ise bir memleketin mesalih-i siyasiye ve unılır-ı maliyesini bir
adamın yed-i ihtiyarına ve belki pençe-i cebr u kahrına teslim
demek olarak ol dahi eger zaten bir iyice adam değilse heman