sobny artykuł: Etymologia nazwy Polska.

Fragment traktatu z XI wieku wymieniającego Polan

żyjących wzdłuż Odry: trans Oddaram sunt Polanos

Źródłosłów wyrazu „Polska” nie został udokumentowany w świadectwach historycznych.

Najprawdopodobniej jest nim nazwa zachodniosłowiańskiego plemienia Polan[h]. Nazwa
Polan z kolei pochodzi od indoeuropejskiego wyrazu pole, oznaczającego pole uprawne lub
otwartą przestrzeń. Nazwy Polska zaczęto używać w odniesieniu do całego państwa w XI
wieku i funkcjonowała pierwotnie jako forma określenia „ziemia polska” (łac. terra Poloniæ).
Zarówno własne nazwy Polski i Polaków (endonimy), jak i większość nazw nadawanych im
w innych językach (egzonimy) wywodzą się z tego źródła.

Gramatycznie nazwa Polska składa się z dwóch części: rdzenia pol (od „pole”),
oznaczającego otwartą przestrzeń lub pole uprawne, oraz przyrostkowego formantu
przymiotnikowego -ska. Nazwa Polska to gramatycznie przymiotnik utworzony od
rzeczownika pole za pomocą przyrostka -sk, który jest formantem przymiotnikowym,
kontynuantem z języka prasłowiańskiego *-ьskъ-jь, określającym przynależność do czegoś[33]
[34]
. Formant ten jest charakterystycznym elementem słowiańskich oraz polskich nazw
przestrzennych i miejscowych, przy zastosowaniu którego tworzy się nazwy geograficzne[35].
Końcówka ta występuje także w rodzimych nazwach innych krajów słowiańskich, na
przykład w czeskiej i słowackiej nazwie Czech i Słowacji, czyli Česko i Slovensko, oraz w
nazwie Chorwacji – Hrvatska.

Historia
Osobne artykuły: Historia Polski i Kalendarium historii Polski.

Zaprowadzenie chrześcijaństwa (obraz Jana Matejki)

Wydarzeniem, które stanowiło pierwszy krok na drodze ku powstaniu państwa polskiego,

było objęcie władzy nad plemieniem Polan przez ród Piastów. Nastąpiło to w nieznanych
okolicznościach i czasie, najprawdopodobniej jednak w drugiej połowie IX wieku. Główny
ośrodek państwa Polan stanowiło Gniezno. Pierwszym historycznym władcą piastowskim był
natomiast książę Mieszko I, chociaż późniejszy (XII w.) kronikarz Gall Anonim podaje także
imiona jego przodków.
Mieszko I objął rządy w państwie Polan przed 963 i panował do 992. W 965 zawarł on sojusz
z księciem chrześcijańskich już wówczas Czech, Bolesławem I Srogim, i poślubił jego córkę
Dobrawę. Najważniejszym efektem tego aliansu było przyjęcie przez Mieszka w 966 chrztu
(za pośrednictwem Czech) i narzucenie religii chrześcijańskiej jego państwu (nazywanemu
Polską), co umieściło je w kręgu cywilizacji zachodniej. Doraźnymi konsekwencjami decyzji
Mieszka było przybycie do Polski duchowieństwa, wraz z którym upowszechniła się nowa
koncepcja władzy książęcej (później królewskiej), doświadczenie administracyjne oraz słowo
pisane. Syn Mieszka I, Bolesław, jako władca Polski uzyskał w 1025 roku tytuł królewski. Od
końca XIII wieku na tron polski często wybierano władców krajów sąsiednich. W 1569, po
wygaśnięciu trwającej od 1386 unii dynastycznej z Litwą, oba kraje zdecydowały się na unię
realną. Nowe państwo nosiło nazwę Rzeczpospolita Obojga Narodów.

W latach 1772–1795 ziemie Rzeczypospolitej zostały rozdzielone przez sprzymierzonych

zaborców: Prusy, Rosję i Austrię. W 1918 Polska odzyskała niepodległość jako II
Rzeczpospolita, w 1939 została zaatakowana przez III Rzeszę i ZSRR i podzielona między III
Rzeszę, ZSRR, Litwę kowieńską[36][37] i Słowację. Był to bezpośredni powód wybuchu II
wojny światowej w Europie. W następstwie wojny życie utraciło ponad 6 milionów obywateli
Polski, a państwo stało się republiką socjalistyczną, uzależnioną od ZSRR.

W efekcie przemian w 1989 roku obalono władzę komunistyczną i niedługo potem Polska
przyjęła ustrój demokratyczny, określany jako III Rzeczpospolita. Zreformowano gospodarkę
i powrócono do modelu rynkowego. 12 marca 1999 roku Polska przystąpiła do Paktu
Północnoatlantyckiego, a 1 maja 2004 roku została członkiem Unii Europejskiej.

Prehistoria ziem polskich

Osobny artykuł: Prehistoria ziem polskich.

Słowianie zachodni w IX-X wieku

Pierwsi ludzie z epoki kamienia i typ homo erectus osiedlili się na terenach, które miały stać
się Polską, około 800 000 lat temu, chociaż panujący wtedy klimat uniemożliwił wczesnym
ludziom zakładanie trwalszych obozowisk[38]. Przybycie homo sapiens zbiegło się ze zmianą
klimatyczną pod koniec ostatniego zlodowacenia (10 000 lat p.n.e.), wówczas tereny ziem
polskich nadawały się do zamieszkania[39]. Okres obejmujący epokę brązu i wczesną epokę
żelaza (1300–500 p.n.e.) na ziemiach polskich charakteryzował się wzrostem gęstości
zaludnienia, powstawaniem osad palisadowych (grodów) i ekspansją kultury łużyckiej[40].

W okresie starożytności tereny współczesnej Polski zamieszkiwało wiele różnych

społeczeństw plemiennch. Przynależności etniczne i lingwistyczne tych grup pozostają
niepewne. Pierwsi Słowianie ze wschodu dotarli na tereny współczesnych ziem polskich w
drugiej połowie V wieku naszej ery[41]. W X wieku Polanie zdominowali inne plemiona
lechickie w regionie, tworząc początkowo państwo plemienne, a później scentralizowaną
monarchię.

Zobacz też: Słowianie i Słowianie zachodni.

Monarchia wczesnopiastowska i Królestwo Polskie

Dynastia Piastów

Osobne artykuły: Monarchia wczesnopiastowska, Historia Polski (do 1138),

Polska w okresie rozbicia dzielnicowego i Zjednoczone Królestwo Polskie.

Mieszko I, władca Polan z dynastii Piastów, uważany zarazem za

faktycznego twórcę państwowości polskiej Polska za

panowania Mieszka I (ok. 960–992)

Polska uformowała się w jednolicie zarządzane terytorium w połowie X wieku. Pierwszym

potwierdzonym historycznie władcą Polski był Mieszko I z dynastii Piastów, który w 966
roku przyjął chrzest poprzez Kościół rzymski, co zapoczątkowało koniec słowiańskich
wierzeń pogańskich i chrystianizację społeczeństwa. Przyjęcie chrztu miało w owym czasie
także duże znaczenie polityczne. Incipit zatytułowany Dagome iudex jako pierwszy określił
granice geograficzne Polski, oraz potwierdził, że jej monarchia znajduje się pod opieką
Stolicy Apostolskiej. Pierwszym władcą, który został koronowany na króla Polski w 1025 był
syn Mieszka I – Bolesław I Chrobry. Kontynuując politykę ojca, Bolesław I rozszerzył
granice państwa Polskiego, zajmując części niemieckich Łużyc, czeskich Moraw, górnych
Węgier (dzis. Słowacja) i południowo-zachodnich regionów Rusi. Także w 1000 roku
zorganizował on zjazd w Gnieźnie, na którym utworzono metropolię gnieźnieńską oraz
diecezje w Kołobrzegu, Krakowie i Wrocławiu[42].

Ze względu na złą sytuację wewnętrzną w kraju, w 1031 Mieszko II Lambert utracił tytuł
króla, a następnie w 1034 wybuchł bunt przeciw władzy kościelnej, tzw. reakcja pogańska,
natomiast w 1038 w Polsce wybuchło powstanie ludowe przeciwko zwierzchnictwu
możnowładców. Seria tych buntów doprowadziła do przeniesienia przez Kazimierza I
Odnowiciela stolicy z Gniezna do Krakowa, co miało miejsce w roku 1038. Bolesław II
Szczodry ponownie ustanowił urząd króla w 1076, ale został wygnany za zamordowanie
swojego przeciwnika, biskupa Stanisława. W 1138 roku, Polska została podzielona między
potomkami Bolesława III Krzywoustego, co zapoczątkowało trwające prawie 200 lat rozbicie
dzielnicowe. W XIII wieku Henrykowie Śląscy (Henryk I Brodaty i Henryk II Pobożny)
zjednoczyli dwie dzielnice – Śląsk i ziemię krakowską, lecz po najazdach Mongołów,
zakończonych klęskami w bitwie pod Chmielnikiem oraz w bitwie pod Legnicą w 1241 roku,
ich państwo ponownie się rozpadło.

Kazimierz III Wielki, król Polski w latach 1333–1370, ostatni

monarcha z dynastii Piastów. W historiografii jest uważany za jednego z najwybitniejszych
władców Polski.

Zjednoczenia kraju (Wielkopolski i Małopolski) dokonał Władysław Łokietek, który w 1320

koronował się na króla Polski. Jego syn, Kazimierz III Wielki, skutecznie umocnił i
rozszerzył pozycję Polski w regionie – poszerzył terytorium Polski, zawarł kompromisowe
sojusze i przeprowadził liczne reformy wewnętrzne, w szczególności w budownictwie,
administracji i gospodarce. Po jego bezpotomnej śmierci, 5 listopada 1370, zakończyło się
panowanie dynastii Piastów jako władców Polski.