ПРИРАЧНИК

ЗА
РОРШАХ ПРОЕКТИВНА МЕТОДА

2021/2022
1
Содржина
1. Основни теоретски претпоставки на Роршах дијагностичката метода ......... 3
2. Детерминати ................................................................................................................. 5
3. Број на одговори - R .................................................................................................... 6
4. Психолошко значење на видот на локализација ................................................ 8
5. Локации ......................................................................................................................... 9
6.Детермината форма - претпоставки ...................................................................... 12
7.Детермината боја - интерпретација ....................................................................... 15
8.Детермината осенчување - интерпретации ......................................................... 17
9. Кинестезија интерпретации ................................................................................... 20
10. Психограм ................................................................................................................. 23
11.Неигеров I.R. - Индекс на реалистичност .......................................................... 25
13. Вербализација .......................................................................................................... 26
13. Содржини - обележување ...................................................................................... 38
14.Однос помеѓу фактори ............................................................................................ 40
15. Популарни и оригинални одговори ................................................................... 43
16. Пишување заклучок ................................................................................................ 48
Прилог 1: Интерпретација на содржина.................................................................. 51
Прилог 2: Антиквитети Aq, An, Ab ............................................................................ 53
Прилог 3. At содржини................................................................................................. 57
Прилог 4: H и A содржини .......................................................................................... 59
Прилог 5: Интерпретација на човек - H, Hd и (H) ................................................ 61
Прилог 6: Пасивна зависност ..................................................................................... 63
Прилог 7: Оцена на интелектуалното ниво ............................................................ 65
Прилог 8: Табела за протокол .................................................................................... 68

2
 1. Основни теоретски претпоставки на Роршах
дијагностичката метода

- Колку стимулусот е помалку структуриран толку е поголемо учеството на

личноста во неговото структурирање.
Нерамнотежата помеѓу структурираноста во овие два система - стимулусот
кој не е структуриран доведува до комплексна интеракција и до можност
личноста на тестот да се проектира.
- Од психофизичките особини на личноста зависи како стимулусот ќ се
перципира, кои особини ќе бидат припишани во формирањето и
осмислувањето на одговорот.
- Се претпоставува одредена коресподентност - меѓусебно влијание и
совпаѓање помеѓу одредени квалитети на стимулусот и одредени формации
на личноста.
- Изборот на локација, детерминантите, содржината, популарноста и
оригиналноста при формирањето на одговорот е комплексен израз на
личноста
- Секој избор добива свое интерпретативно значење во зависност од
останатите квалитети на целокупниот протокол на одговори. Еден одговор
гледан сам за себе, без да се земат другите одговори во предвид, нема исто
значење.
- Се претпоставува дека особините на стимулациите поттикнуваат проекција
на одредени психички функции и состојби.

Претпоставките што се прават врз основа на бројните информации од

Рорсцхаховата психодијагностичка метода би требало да ги интегрира
клиничкиот психолог, користејќи го клиничкиот пристап во нивното
проценување и интерпретација.

локации - Каква е способноста за организација на

материјалот и поврзување на деталите во целина,
односно способноста на нивно апстрактно
осмислување

- Каква е способноста за забележување на

конкретните податоци и нивното здраворазумско и
критичко користење како факти за аргументирање
на своите одговори

- Каква е интелектуалната диференцијација и

способноста да гледа на работите од некој друг

3
 агол освен од оној што се смета за конвенционален
и популарен
детерминати - Како управува со внатрешните импулси: М, FМ,m

- Како управува со анксиозноста која ја будат

фрустрациите во потребите за задоволување на
потребите за љубов и внимание
(осенчување, ахроматски одговори, перспектива)

- Обемот и природата на реактивноста на

стимулациите што ги опфаќаат надворешните
социјални и меѓучовечки односи (колор
детерминанти)

содржина - Одредени содржини се поврзуваат со одредени

емоционални ставови, потиснати емоции,
конфликти, како кон примарните и кључните
развојни фигури на личноста така и кон нејзините
специфичности и зрелост на прилагодување во
важните подрачја на нејзиното актуелно живеeње.

Популарно - Оригинално Колку е способен на работите да на еден популарен

P-O или вообичаен начин на гледање, од аспект на
средината која живее, односно од аспект каде
мнозинството ги перцепира и доживува.

Колку е способен на работите да им приоѓа од

нему својствен оргинален начин, и колку е тој
начин на приод и доживување, израз на
креативност или на патолошко пореметување.

4
2. Детерминати

ФОРМА ВО ОДГОВОРОТ
F+ ДОБРО ОРГАНИЗИРАН ОДГОВОР ПО ФОРМА
F НУЛТА ТОЧКА, добри но не најдобри (популарни)
F- ЛОША ФОРМА, лошо организиран одговор по форма
Fv ЛАБАВ , НЕОДРЕДЕН , недобро организиран одговор по форма

ДВИЖЕЊЕ ВО ОДГОВОРОТ

M ДВИЖЕЊЕ НА ЧОВЕЧКИ ФИГУРИ

FM ДВИЖЕЊЕ НА ЖИВОТИНСКИ ФИГУРИ
m ДВИЖЕЊЕ НА ПРИРОДНИ СИЛИ И ПСИХОЛОШКИ
ИЗРАЗИ Fm, m,

ОСЕНЧУВАЊЕ ВО ОДГОВОРОТ
Fc
cF ОСЕНЧУВАЊЕ КОЕ ОЗНАЧУВА ТЕКСТУРА-ДОПИРЕН ЕФЕКТ
c

FK
KF ОСЕНЧУВАЊЕ КОЕ ОЗНАЧУВА ПЕРСПЕКТИВА –ДЛАБОЧИНА
K

Fk
KF ОСЕНЧУВАЊЕ КОЕ ТРИДИМЕНЗИОНАЛНИТЕ ЕФЕКТИ ГИ
k ПРАСТАВУВА ДВОДИМЕНЗИОНАЛНИ

БОЈА ОДГОВОРИ - C

FC CF C

FC F/C FCsim CF C/F CFsim C Cn Cdes Csim

F C C F

( /) ОЗНАКА ЗА АРБИТРАРНА БОЈА ОДГОВОР

( ) Е ОЗНАКА ЗА ПРИСИЛНА УПОТРЕБА НА БОЈА
(sim) Е ОЗНАКА ЗА УПОТРЕБАТА НА БОЈАТА КАКО СИМБОЛ

АХРОМАТСКИ ОДГОВОРИ C’

FC’ C’F C’

5
3. Број на одговори - R

НОРМАЛНО ПРОДУКТИВЕН 20-45

Ниска продуктивност под 20 - Ограничена способност

- Емоционално пореметување
- Несоработка

Висока продуктивност над 45 - Богата асоцијативност

-развиени и издиференцирани
интелектуални способности
-компулзивна потреба за квантитет

РЕАКЦИОНО ВРЕМЕ RV

10“Нормално ........ нормална претпазливост

Под 10“без двоумење .......... нема кочење на асоцијативниот процес
Над 10” продолжено RV ....... кочење на асоцијативниот процес

Кога RV е многу продолжено

На одредена табела во однос
На просечно реакционо време.... „ Шок реакција“

Разликата во просечното реакционо време:

I + IV+V+VI+VII (карти со ахроматски бои)

II + III + VIII+IX + X (карти со хроматски бои)

Ако е поголема од 10” на хроматските карти: Испитаникот е вознемирен од

влијанието на надворешните предизвици (надворешните стимулуси) и
нивното влијание врз неговиот афективитет.

Ако е поголема од 10” на ахроматските карти: надворешните дразби ги

засегаат потребите за љубов и внимание. (од тие потреби зависат реакциите
на надворешните дразби-стимулуси).

6
Просечно време за одговор Т / R

Т (вкупно време за одговори на цел протокол во прва фаза)

R (број на одговори во протоколот)

Просечното време за одговор укажува на просечна брзина на перцепцијата

на испитаникот и Просечното време за одговор 30“
Побрзо од 30“брза перцептивност и брз ментален процес, но може да биде и
усилено .
Подолго време од 30” е побавна перцептивност и позабавени ментални
процеси но до 1’ е во нормално ниво.
Над 1’ – укажуваа на спори ментални процеси (поради емоционална состојба
на депресивност, интелектуална инфериорност или поради потрошено време
на елаборирање)
Повисоко потрошено време на елаборирање (задржување повеќе од 1’ на еден
одговор “во просек”): е во функција на одбрана.
Елаборирањето укажува дека има потреба испитаникот да „докаже, покаже,
дообјасни и сл.“ за да не биде погрешно “разбран и виден” од надворешната
средина ( испитувачот).

7
4. Психолошко значење на видот на локализација

Двете основни видови на локализацијата D и G изразуваат спротивни

психолошки ориентации.

D G

Конкретно Симболичко
Реално Теориско
Практичнпо Синтетичко
Аналитичко Апстрактно

G - Глобалната локализација и нејзините подвидови - дијагностичка

информација за зачувана осетливост за перцепција на целовити гешталта и
информации за амбиција и креативност кои се манифестираат во идеациони
и просторни комбинаторски елаборации.

D- Детал локализација - интерес кон очигледно, практично конретно

Сооднос на D и G
a) За R околу 15 G:D треба да биде негде околу 1:1 ( во оваа категорија ке
се гледа и соодносот G : D -1: 1,5)
b) за R околу 30 пропорцијата G:D треба да биде 2:1 (во оваа категорија
ке се гледа и соодносот G: D -1:1,5-2)
c) од 30-40 R соодносот 1: 2,5 е во категоријата 1:2 (како за R=30) а
соодносот 1: 2,5-3 ке спадне во категорија 1 : 3 (како за R=40)
d) за R=40 или повеќе пропорцијата G: D треба да биде 3:1 или 4 :1

Значи сооднос 1: 1 во него спаѓа и (1: 1,5) ;

1: 2 во него спаѓа и ( 1: над 1,5: и 1: до 2,5) ;
1:3 во него спаѓа и ( 1: над 2,5; и 1: до 3,5)

Класификација според уредност или неуредност на одговорите на

една табела- според Клопфер
1.Ако испитаникот на сите 10 карти покажал правилен
систематичен редослед во изборот на локализацијата (G , D , Dd ) на секоја
карта
2.Уреден редослед ( добра интелектуална ефикасност)
на 7-10н карти покажал уреден и систематичен редослед
3.Лабав редослед
Доколку испитаникот дава 3- 6 систематски следа на локализацијата тогаш
го вбројуваме во оваа класификација
4.Конфузен редослед - протокол во кој нема повеќе од три систематски низа

8
 5. Локации

BOHM Klopfer

G W ЦЕЛИНА

СЕКУНДАРНА
GD
ЦЕЛИНА
Gv W ОДСЕЧЕНА ЦЕЛИНА
КОНФИБУЛАТОРНА
DG/DG- DW
ЦЕЛИНА
ЦЕЛА/АПСУРДНА
G-
СОДРЖИНА
D D ГОЛЕМ ДЕТАЛ
d d МАЛ ДЕТАЛ
НЕОБИЧНИ ДЕТАЛИ
DS S
Di di s- одговори на бели
простори
De de dd - ситен детал
Dd Dd Dd dd de – ивичен детал
Dr dr di – внатрешен детал
Do dr – редок детал

ЛОКАЦИИ ПРЕТПОСТАВКИ
- каква е способноста за
организација на дамката
G (стимулусот), поврзување на
деталите во целина и апстрактно
осмислување на стимулусот
- Каква е способноста за
забележување и употреба на
конкретните, очигледните, сирови
D
податоци
- здраворазумски приод кој се
потпира на очигледното

9
 - смисла за практичните аспекти на
секојдневниот живот
- Каква е интелектуалната
диференцијација, флексибилноста
d, Dd и S на мислење и способноста на
работите да се гледа од некој
посебен агол

ОДНОСИ ВО ЛОКАЦИИТЕ ПРЕТПОСТАВКИ

G нормален Испитаникот е премногу

Dd и S со тенденција за покачување преокупиран со ментална
D редуциран активност, а премалку со
практична, која е потребна за
решавање на секојдневните
проблеми на живеење
Тенденција за зголемување на број Тенденција за психолошко бегање
на Dd и опаѓање на број на G и D и оддалечување од реалноста -
G помалку од 10% сомнеж за психотична
D помалку од 10% дезинтеграција на личноста
d околу 20%
Dd и S околу 50%
Отсутност на P присутност на O-

Dd и S /необични локации/ Претпоставки

Нема Dd и S -Недостаток на интелектуална

диференцијација

Мал број на Dd и S Повремено гледа на проблемите од

необичен агол

Ако Dd одговорите -интуитивна способност за

(dd, de, di, dr, и S ) се рамномерни забележување на необично;
распоредени, а G, D и d уметничка надареност
пропорционално намалени

Ако е нагласена само една -претерана педантност, склоност,

категорија Dd /на пример dd/ G кон присилно детализирање и
редуциран претерана претпазливост
D и d одржува пропорција
Испитаникот колеблив во
одговорите

10
 -индикатор за опозициони
S локации тенденции

S во комбинации со интровертни - опозициони тенденции свртени

личности против себе

S во комбинации со екстровертни -опозициони тенденции свртени

личности кон (против) надворешниот свет

S во амбивалентни личност -амбиваленција и сомничавост

/со интровертни и екстровертни
тенденции -склоност кон полемизирање
S со нагласок на интелектуална
контрола -деструктивна агресивност

S со висок % на CF и FM и -неадекватно чувство на страв,

недостаток на FC и M или ретки FC неадекватно и зависно врзување
иM
-има увид во неадекватните чувства
S во комбинација со K, k

S со FK

НАГЛАСОК НА ЕДНА ОД Dd ЛОКАЦИИ

Dd (dd, de, di, dr, )
dd - индикатор на опсесивност
de - индикатор на анксиозност
di - индикатор на борба со
дезинтегративни снаги на
несвесното
dr - уметничка сензибилност или
флексибилност во погледот на
светот
dr без G и D - самоволност и ексецнтричност

11
6.Детермината форма - претпоставки

Детерминанти Претпоставки
- Популарни или аналогни на P
F
- Подобро издиференцирани од P
F+
- послабо издиференцирани од P
Fv Неодредено

- Слабо издиференцирани од P
/формите се неточни, не одговараат
F-
на стимулусот/

Точноста на F интерес и способност за соодветен

одраз, перцепција и процена на
реалноста

F% -каква е рационалната контрола која

испитаникот може да ја мобилизира
/доказ за его снагата на личноста/

F% 20-50% -способност да управува со

ситуацијата и при тоа да не биде
вознемирен

F% над 50-80% -ригидност и ограничување склон да

Во протокол каде нема или има биде безличен, прозаичен, ги
малку кинестезија, осенчување или запоставува другите аспекти на
боја реалноста

F% над 50-80% Богата личност која ги респектира

Во протокол каде има доволно или сите аспекти на реалноста а може да
многу кинестезија, осенчување или биде и практична ако е потребно
боја

12
F% над 80 Вака висок процент е повеќе од
ригидност или во некои ситуации
патолошки.
Ако е комбиниран со адекватен ниво
на форма значи висок степен на
ограниченост или недостаток на
спонтаност.
Може да се види кај изразени
компулсивни или депресивни
состојби.
Во комбинација со повеќе F ,Fv и F-
укажува на особи кои се
интелектуално и емоционално слабо
диференцирани и со пониска
способност да реагираат на нешто
што е вон најтесните граници на
реалноста.

Низок под 20% F Неадекватна контрола , премногу

Во протокол каде нема или има лични реакции
малку кинестезија, осенчување или
боја

Низок под % F ( под 20%) Многу малку се потпира на не

Во протокол каде има доволно или лични односи, спонтаност,
многу кинестезија, осенчување или креативност осетливост за други и
боја социјална спонтаност

F и Fv -послабо се контролираат од оние со

F+ и со пониска интелигенција

F- Ослабена е ефикасноста на
самоконтролата поради слабост во
способноста за процена на реалноста

(FK + F + Fc)% -индикатори на контролирана

реактивност и тактичност

од 50 – 75 % -нормално ограничување

13
над 75% -недостаток на спонтаност
/невротско ограничување/
недостаток на емоционална
спонтаност
F % приближно 50% -може да се контролира и складно да
А (FK+F+Fc) помалку од 75% живее со другите

F+ и F- во ист протокол на одговори -индикатор на психотично

пореметување

Редок F- (со висок број на О) -уметнички надарени но слабо

контролирани

Постабилно F ниво без F+ и О+ -почеток на ментална детериорација

неколку F-
F на ниво на P без F+ -се среќава кај интелектуално
потпросечни

Ако се 50% F послаби од P -ментална ретардација

14
7.Детермината боја - интерпретација

ДЕТЕРМИНАТА БОЈА ИНТЕРПРЕТАЦИИ

FC CF C (обемот, природата на реактивноста на

надворешните стимулации)
FC > во соодносот Податок за контролирана и спремна
реактивност.
FC: ( CF + C) Личноста може на соодветен начин да реагира
на надворешни стимулации со тенденции да
живее со луѓето, добро прилагодена индивидуа.

Покажува високо социјализирана форма на

односот со светот
Личноста е способна да ги контролира своите
импулси и емоции
(CF +C) = 0 само FC Во прашање е претерана контрола , па
социјализираните реакции преставени со ФЦ
можат да бидат површни.

(CF + C) е поголем од FC Во прашање е генерално слаба контрола на

импулсите и емоциите

Слаба контрола на од надворешни дразби

предизвикани емоции и афекти

Одредена напрегнатост во емоционалните

F ↔C контакти и социјалните односи

Површна емоционалност не се вклучува

F/ C вистински туку површно, поради политика на
однос.

Личноста на емоционално делување реагира на

површен од ситуацијата условен начин и при
тоа не се вклучени неговите сопствени чувства

FC- Неуспех во процената на реалноста при

воспоставување на контакт, во однос на
емоционалниот контекст.

CF Слабо контролирана реактивност на социјални

стимулуси, недостаток на критичност и

15
 површна поврзаност со луѓе и вредносни
системи

Личноста се карактеризира со афективна

лабилност, егоцентричност, импулсивност и
слаба способност на одложување на
растеретувањето.
C ↔ F Се присилува емоционално да се вклучи и
покрај тоа што не е способна да ја задржи
самоконтролата

C/F Емоционалната реакција е само привидна,

површна контролата е неуспешна.
Индивидуата е премногу зафатена со себе и
само на изглед емоционално реагира.

CF- Неадекватност во системот на Егото -

тежиштето е во нескладност на импулсот и
базичната афективна реактивност од една
страна и елементарната врска со реалноста и
критичноста спрема реалноста.

C Експлозивна неконтролирана емоционалност,

неповрзана со реалноста
Афективитетот е примитивен, не сублимиран,
упростен, интелектуално неконтролиран
афективитет, непосредност , импулсивност.
Cn Не е во состојба да ја решава ситуацијата на
соодветен зрел начин . Повеќе манипулира со
неуспешни, помалку вредни незрели решенија
Cdes Интелектуално приоѓање во ситуации каде
треба да се покажат емоции. Личноста не е
способна емоционално да се интегрира во
ситуацијата
Csim Слично како претходниот тип но само
имплицира интелектуален + естетски или
магиски приод во емоционалното вклучување

16
 SumaC укажува на степенот на отворената
реактивност на надворешните дразби, било
контролирани или неконтролирани.

𝐅𝑪 + 𝟐𝑪𝑭 + 𝟑𝑪 Нормална реактивност на емоционалните

𝑺𝒖𝒎𝒂𝑪 = дразби бара SumaC да биде најмалку 3
𝟐
Помалку од 3 во прашање е многу мала
реактивност на влијанието на средината.

8.Детермината осенчување - интерпретации

ОСЕНЧУВАЊЕ ИНТЕРПРЕТАЦИИ

Како управува со задоволувањето на

потребите за љубов и внимание и
како ги остварува контактите со
c, Fc, cF другите.

Дали води сметка колку љубов и

внимание да придобие и како се бори
за тоа да го постигне.

Ги признава сопствените потреби за љубов

, внимание поддршка, заштита како и
потребите за размена со другите.
Има желба да биде прифатен од другите.
Инфантилната потреба за контакт , љубов и
Fc внимание станала рафинирана (под услов
базичните потреби за љубов да се развојно
соодветно задоволени) се редуцирала
важноста на физичкиот контакт, а се
потенцира симболичката, емоционалната и
социјалната потреба.
Оптимално Fc Индикатор за тактичност, разбирање,
осетливост
Превисоко Fc Преголема потреба па дури и зависност од
прифаќање и признавањето на другите.
Недоволен број на Fc ако Не ги признава своите потреби за љубов и
избегнува осенчување внимание-ги негира
Ако е неосетлив на Нема развиена осетливост за љубов и
осенчување внимание

17
 Релативно незрела, сирова потреба за
љубов, подршка и прифатеност како и
cF копнеж за блискост, телесен допир а
понекогаш и жед за сексуален контакт. Има
свесност за тие потреби.
Инфантилна, недиференцирана, сирова
потреба за прифатеност од сите, подршка ,
потреба за љубов поточно физички
c контакт.
Потребата за прифатеност, љубов и
подршка е од таков квалитет и интензитет
што не е врзана за одредена особе туку е
безлична и потполно отворена. Отсуство на
увид за таа потреба.
ПРОПОРЦИИ
FK + Fc 3F Поседува здрава реакција кон другите луѓе,
< не е ни премногу осетлив ни премногу
4 4
зависен
3
Fc+Fk > од F Потребата за љубов и реакциите кон
4
другите се пренагласени и можат да и
наштетат на личноста
Тенденција за потиснување или негирање
1 на потребата за љубов. Клиентот има
Fc+Fk < од F тешкотии во социјалното прилагодување,
4
особено во областа на љубовните односи
тн.“Реакција на дете кое се изгорело“
(Fc+c+C’)>(FC+CF+C) Антиципираните емоции предизвикуваат
немоќ и повлекување-поради
неспособноста да се соочи со нив.
Присутни кај невротски и травматски
условени пореметувања
Ако е C’ високо во Карактерна констелација во која можат да
пропорцијата се сретнат изразена срамежливост,
преосетливост, преголема претпазливост
/контра индикатор за суицидални обиди/
ПЕРСПЕКТИВА - ПРЕТПОСТАВКИ
ДЛАБОЧИНА
Вложува напор да ја разбере својата
анксиозност, има поголема можност да ја
контролира анксиозноста преку
FK интелектуални средства. Посилно се брани
од своите пасивно зависни потреби . има и
нешто подобар увид за тоа. Има добро

18
 прилагодување и потенцијал за
психотерапија
нема FK Не мора да е значајно

Нема превземено адекватна одбрана од

KF и K = 3 Фрустираните потреби за љубов
анксиозноста станува препрека за
задоволување на потребите за љубов
Fk, kF и k Слаба интелектуална одбрана од нападите
на анксиозност

АХРОМАТСКИ ПРЕТПОСТАВКИ
ОДГОВОРИ
Проширување на реактивноста на бојата
C’ ако во протоколот богата реактивност на сите видови
има боја одговори стимулации што се презентирани со
Роршах стимулациите
C’ во протокол со мал Придушена, колеблива реактивност на
број хроматски надворешни стимулации и предизвици
одговори

C’ во комбинација со Fc, Реакција на дете кое се изгорело.

cF и c Луѓето кои доживеале трауматски настани
почнуваат во надворешните ситуации да се
повлекуваат во посигурните зони.
Ако и во фазата на
испитување до крај Постои изразена депресивна тенденција
преферира претежно C’

19
9. Кинестезија интерпретации

КИНЕСТЕЗИЈА ИНТЕРПРЕТАЦИИ
G : M оптимален однос (добро се снаоѓа и
успех)
6 : 3 или 8:3
повисока амбициозност позитивна
енденција да ги изрази своите
способности
2 : 1
високи аспирации/ниски
способности
2 : 1 (M < 3)
ниско ниво на амбициозност
има потенцијал но не нашол
1 : 2 задоволителна манифестација

не се труди да ги искористи своите

(G+) способности

FM:M сооднос во прилог на FM заедно со

поголем број на боја одговор и тоа
(CF +C) зголемена е веројатноста за
импулсивна реакција

FM: M = 2:1 личноста е под доминантно

влијание на потребите кои тежнеат
кон
непосредна гратификација, а
долгорочните цели се во втор план
FM: M= 1:1 (да ги има повеќе 2) Брзина на пулзии кои се добро
интегрирани во вредносниот систем
на личноста.

Доколку во истиот протокол Станува збор за личност која е жива,

има и неколку CF спонтана, способна да функционира
на повеќе нивоа.
FM + M = мал (до 2) или = 0, а Личност со слабо Его
FM= M
Личности кој не се свесни за своите
нагонски потреби немаат тенденции
на планирање долгорочни цели и
фантазии. Таква особа е празна.

20
 Причина на празнотијата е
претерано потиснување поради
склоност кон импулсивно или
експлозивно празнење или резултат
на пасивност.

Во прилог одат и одговори и ниско

CF и C

Ниво на формата F+, FM+M= Слабото Его ја задржува контролата

редуциран - цензура на егото заведувајќи комплетна блокада на
внатрешните сигнали

 F-(некритично) слабо его

прибегнува до
експлозивно
дешаржирање
 F+ (хиперкритичен) го
слабее Егото и се брани
со појачана цензура.

Бројот на M> од FM – (M=;>3; Нагонската снага е под контрола на “

FM>0) вредносниот систем

Контролата на личноста е висока,

импулсите се подредени на
M:FM = 2:1 вредносниот систем.

Личноста нема можност за

опуштање , може да биде креативна
но само во тесен домен и не може да
биде автентична доаѓа до гушење на
спонтаноста на личноста.

FM< или еднаков на 0- суперконтрола, губиток на

спонтаност, умртвеност и претерана
“духовност”
M=FM ( и двата да ги има Укажува за хармоничен однос на
повеќе од 2) според Клопфер нагонскиот живот со ЈАС и
укажува на M+FM =M>2 и вредносниот систем.
FM>2
Идеална пропорција во која
импулсивноста, спонтаноста ,
брзината и други позитивни

21
 модалитети на “инфантилното и
нагонското” не го загрозуваат
вредносниот систем и “ЈАС” туку
напротив ги енергизираат.

Идеална и нормална личност која се

одликува со хармонија на
нагонското афективното ,
разумското и моралното во личноста
која постигнала хармоничен склад
помеѓу своите потреби

m Индикатор за свест(доживување) за
конфликтите во личноста
Личност која ја има ваквата
осетливост (свест) ги антиципира
своите реакции и со самото тоа може
да научи да се контролира

м - тестовен корелат за важен сигнал

на личноста
M< FM+m Тензијата во личноста е поголема, а
конфликтите во неа посилни
M>FM+m Интегрирана личност

M: (FM+m) = 4: 7 Силна напнатост која не дозволува

(1,5 сразмер) индивидуата конструктивно да се
користи со сопствените внатрешни
ресурси.

M=(FM+m), a m= 0 или <2 Индивидуата ги контролира своите

импулси и може да си обезбеди
состојба на стабилност
M=FM, а нема боја -системот на вредности служи за
детерминанта одбранбени цели, самоубедување,
рационализација,
самоограничување
ако FM>2M -импулсивност и незрелост во
a CF>FC рамките на социјално прифатливо
однесување

22
 10. Психограм
Психограмот е групиран лево
Перцепцијата на испитаникот е претежно стимулирана од внатрешните
импулси потреби и фантазии

Легенда:
m Fm, mF, m C’ FC’, C’F, C’
k Fk, kF, k C C, Cn, Cdes, Csim
K KF, K сино главни детерминанти
c cF c црвено дополнителни детерминанти
Екстровертна личност
Психограмот е групиран десно

12 Перцепцијата е под дејство на емоциите што се покренуваат со влијанието на

10
надворешната средина
Други индикатори на екстраверзија
8
накнадни
6

4
првични
Suma C > 3 ; 2M < од suma C
2 (FM+m) < (Fc+c+C’) % одговори на VIII, IX и X tbl >30% од R
0
M FM m k K FK F Fc c C' FC CF C

Психограмот е групиран во средина

Урамнотежена личност

14 Перцепцијата одговара на реалноста на стимулусот.

12 Ако е F+ или F , контролата не е субјективна туку рационална.
10
F- е знак за на нарушена Его контрола.
8 накнадни
6 првични
4
2
0
M FM m k K FK F Fc c C' FC CF C

23

Интровертна личност
Добро прилагодена
Екстровертна личност
Добро прилагодена
Рационална личност
Амбитендална, урамнотежена
Добро прилагодена урамнотежена
- Развиена имагинативна функција
- Способна за планирање, донесува одлуки после добро промислени алтернативи,
локусот на контролата е во интерниот свет на личноста.
- Работи на долгорочни цели, избегава начин на решавање на проблеми по пат на
обиди и грешки,нетолерантен е на грешки.
- Тежнее да го реконструира светот во склад со своите потреби и вредности.
- Способна за самоувид, не е повлечен и изолиран.
- Реактивна на надворешен свет, своите потреби ги задоволува со интеракција со
надворешниот свет.
- Отворено ги изразува своите емоции, афективитетот влијае на нивната идеација и
носење на одлуки.
- Зависни се од feedback на околината, локусот на контролата е вон особата.
- Често ги решаваат проблемите по пат на обиди и грешки.
- Пасивно се покорува на надворешните влијанија.
- Конструктивна е во остварувањето на социјалните позитивни цели и односи.
- Факторите на ограничување и контрола на надворешните влијанија и внатрешните
импулси се урамнотежени.
- Преовладува рационален приод.
- Ова се пофлексибилни но и по вулнерабилни личности бидејќи немаат
конзистентен став и доследен стил на приоѓање и решавање на проблеми.
- Нема нарушена емоционална спонтаност и социјална осетливост
- Умее внатрешните конфликти и надворешните фрустрации да ги совлада на
рационален начин.
24
11.Неигеров I.R. - Индекс на реалистичност

За пресметување на I.R. се земаат во обѕир овие одговори на испитаниците:

1. М одговора на табелата III во Иницијална - нормална положба

2. Целосен одговор „лилјак“- „пеперутка“ на табела V
3. Одговори од страничните делови на табела VIII (D1) како фигури на
животни
4. Одговор на било кој голем детал (D) на табела X како животно

Ако испитаникот веднаш даде реалистичен одговор се оценува со 2поени, ако

го даде покасно одговорот во фазата на проверка се бодува со 1 поен, ако го
нема 0 поени.

Оптималната големина на I.R. е 6 поени (обично кај возрасните и здрави луѓе

е од 5-7).
Спрема Неигеров максимален индикатор на I.R. се приметува кај луѓе кој се
претерано педантни а исто така кај адолесцентни од 12-16г. Тоа се однесува
на здравите луѓе. Меѓутоа во патологијата при депресии и неурози присилни
состојби бегство во баналност.

Значајно намалување на I.R. од 0-4 покажува нарушување на контролота на

реалноста, но тоа е нормално за деца.

25
 13. Вербализација

Категории на Опис Опис Пример Во кои протоколи се

вербализација појавуваат
“асоцијативно Кај фабулацијата II карта конверзивна неуроза
ФАБУЛАЦИИ елаборирана” доминира снагата на „Езеро и опасни стени (хистерија), мпулсивни
вербализација која се импулсот на афектот личности, растројства
состои од која драматично се II карта на личности каде
драматизација и вплеткува во “Пекол” (во споредба импулсивноста е
атрибуција. запазувањето и го со општо раширените доминантна
менува на еволутивно одговори “пламен”, каратеристика.
експресивен план. Се “оган”, “млаз”
добива силна порака и “светлост” одговорот
експресија на “пекол е
импулсот. драматизација”
Од ова можеме да се
изведе заклучок за
динамиката на егото и
личноста во целина.
ФАБУЛАРНА Во одговорот има Испитаникот поврзува X карта - психотично
КОМБИНАЦИЈА добри детали кои се два одговора правејќи “Зајак”… гасеници му декомпензирана
искомбинирани , апсурдна комбинација излегуваат од очите” личност
односно споени во поради буквалното Врската поме’у
неприфатлива целина. толкување на гасениците и зајакот е
Суштината на стимулусот. натегната дури и
фабуларната Фабуларната бизарна
комбинација не е во комбинација е спрега
симултаното учество помеѓу паталошка VIII карта
на два поима туку во конкретизација и “Две персијски кучиња
квалитетот на интелектуализација.Та се качуваат на
квиот испитаник пеперутка”

26
 интерпретираната присилно осмислува
врска. без да има основа за
тоа односно е
хиперпродуктивен без
да има критички
однос кон дадената
содржина.
КОНФАБУЛАЦИЈА Конфабулацијата е Во наредните примери VI карта - психотична
широка хетерогена имаме увод кој е “Светлата страна организација на
категорија на невпечатлив, коректен (средниот дел) потсеќа личноста со шизофрени
патолошка но заклучокот е на широкиот моќен ток карактеристики
вербализација.Тоа е апстрактен , бизарен на реката Мисисипи”
пореметување на (Мисиспи, Бог).
мислењето (говорот и Падот на квалитетот е V карта
егото) во кој поради вклучувањето “Двајца мажи лежат
примарниот процес е и доминација на уморни”(D1 лево и
организаторот на примарниот процес на десно). Некој им
запазувањето, а мислењето помага (D2) во
нарушената дистанца средина, господ им
го дава тонот на помага.
одговорот.
КОНТАМИНАЦИЈА Тоа е патолошка Ипитаникот ја губи III карта - Ова се среќава во
вербализација која дистанцата према “ Ова мала крвава протоколите на
означува апсурдно дамката и го гледа она дамка тука(Д2) крваво шизофрените клиенти
компресирање на два што мисли или како острово каде имало со нагласено
или повеќе поими во мисли. многу револуции”. пореметување на
еден договор. Има пад на квалитетот мислењето во однос
Контаминацијата се зборува за пропаѓање II карта према реалноста
препознава по чудната на границата на “ Двајца луѓе држат
збрканост, расуло на поимите и продор на свеќи (D3) и како
поими , фантастични примарниот процес. црква исто така(d1),
новотарии, кованици

27
 удираат на црквените
звона”

АУТИСТИЧНА Оваа вербализација се Аутистичната VIII карта Аутистичната логика е

ЛОГИКА карактеризира со логика опфаќа три “Животни или специфичен тестовен
ирационално вида погрешни штетници”? феномен. Овој тип на
логизирање. Во овој резонирања и тоа: вербализација е
вид на вербализација “Животните би имале присутен во многу
се среќаваме со 1. Испитаникот повеќе бои во својот протоколи на
елементи од својот одговор го ситем одколку шизофрени особи.
претходните типови толкува и “докажува” штетниците” . Пш. Аутистична логика е
на вербализација. низ ирационални “Боите, начинот како интелектуализирачки
Бизарното силогизми со се подредени . Јас ги начин на одбрана па
резонирање во пореметена дистанца. асоцирам боите со затоа најмногу ја има
одговорот се гледа 2. Испитаникот покретот, а животните кај параноидните и
како оригинален со својот одговор обично не се статични. мешовитите
лош квалитет. И оваа сукцесивно го Се што е обоено шизофрении.
вербализација проширува со покретно е. Ѕидот на
пратена е со посебен нагласено пример би бил
став со пореметена “докажување”, слично еднобоен а ова е серија
дистанца спрема на конфабилацијата. на бои и според тоа
дамката. 3. Испитаникот покретно е, а
дава одговор, а потоа животните се обично
го “докажува” нешто многу активни”
сам што го произвел
во критериумот на VI карта
вистината. “Двајца луѓе со грб
свртени еден кон друг ,
ама они се наглавачки
….затоа мислам дека се
ембриони”

28
 Пронајденото
објаснување е логичка
форма на заобиколен
аутизам
НЕОБИЧНИ Тоа се такви одговори II карта Необичните одговори
ЧУДНИ каде што има “Две ниско градени може да се јават во
(БИЗАРНИ) девијантна употреба кучиња” протоколи на
ОДГОВОРИ на зборови и “Дел од вагината на интелектуално
конструкции на некоја госпоѓа”. инсуфициентни но
реченици поврзани со повеќе во патолошки
аутистична протоколи .
контаминација на Во дадените примери ,
мислењето односно со се гледа нарушена
продор на примарниот дистанца и впечатлива
процес. конкретизација
(психотична
организација од
шизофрен круг).
БИЗАРНИ Овие одговори се Во одговорите дадени VIII карта Бизарните одговорим се
ОДГОВОРИ повпечатливи од како пример има “Вероватно целата карактеристични за
необичните впечатлива работа е некоја паталошки случаеви и
произволност и се структура , дел од некое тоа повеќе кај
изразува низ губиток животно…бидејќи детериорирани(пропадн
на респект према нема смисла да биде ати, осиромашени)
стимулусот .Во првиот нешто друго”. психотични клиенти од
пример (VIII карта) шизофрен делокруг.
вербализацијата III карта
подсеќа на аутистична “Една од карличните
логика бидејќи коски, левата”
испитаникот го
докажува својот избор. I карта
Но тоа докажување е

29
 многу произволно “Хистолошка слика
“затоа што не би (П.ш) чуството кое
имало смисла да биде настанува помеѓу
нешто друго”.Во светлото и човековото
другиот одговор ”лева око”
карлична коска”
покажува лежарен IV карта
став испитаникот без “Тоа ме потсеќа на
воопшто да води женски пол .. За мене
сметка како неговиот лично тоа е смешно..
одговор ќе влијае врз Би сакал да имам
испитувачот. Тоа е многу од тоа а да не се
лежерност, плашам. Ако одам на
егоцентризам и небото тоа ќе биде
ексцентризам. првата работа што ќе ја
направам”
Во последниот пример
првиот дел на
одговорот може да
биде дури и
популарен. Понатака
навлегува во
асоцијативна
елаборација , ја губи
дистанцата према
дамката и се губи во
фантазијата.
НЕОДРЕДЕНИ Кај овој вид на Веројатно I карта Ваквите одговори се
ОДГОВОРИ вербализација неодреденоста ја “Ми се чини како лице присутни кај невротски
личноста не може да зголемува на вештерки но не клиенти кој се
го задржи анксиозноста која можам да одредам” преплавени со
запазувањето доволно анксиозност како на
долго или доволно пример кај

30
 остро, преокупирана е смета во мисловниот VI карта декомпензираните
со промени кои процес “Кожа зкачена на ѕид.. опсесивни невротичари
постојано ги Не можам точно да или меѓу
надгледува и за тоа одредам ама тука е интелектуализирачки
спонтано известува некаде” шизофрени клиенти со
опсесивни руминации
(на почеток од
шизофрениот процес).
КОНФУЗНИ Конфузниот одговор е Кај конфузната IV карта Конфузијата во
ОДГОВОРИ исказ кој е тешко вербализација “Крзно од куна” П.ш. протоколот на Роршах и
сфатлив или не е пореметувањето е во Опаш нозе кои висат, конфузија вон
сфатлив и за двете селекцијата и Топло е, не! “Крзно се тестовните услови е
страни( испитаникот и контролата на носи кога е ладно” поврзана и се јавува кај
испитувачот). релевантните Во овој одговор имаме органицитет и
Поврзан е со асоцијации кои дивергентен ток на психотична
неспособност поради тоа течат без мислењето преку што организација.
запазувањето јасно да ориентација или испитаникот го
се формулира или логички ред. Самата изразил губитокот на
јасно да се соопшти. вербализација го дистанцата.
одразува мисловното
пореметување и II карта
пореметување во “Мечиња, да е ова рана
комуникација. на главата крвта нема
да се качува, би капела
надолу”
ИНКОХЕРЕНТНА Клиентите со Првиот дел на I карта Инкохерентната
ВЕРБАЛИЗАЦИЈА инкохерентна одговорот може да “Пустинска вербализација се јавува
вербализација биде коректен, во слика,силуети… Вие ги кај личности со тешки
клиентите немаат увид продолжетокот доаѓа дигате рацете во пореметувања во
и немаат проверка во до вплетување на пустинските слики” мислењето (мозочни
комуникацијата.Испит содржина која е оштетувања,
аникот се предава на надвор од појдовната шизофрени болни)

31
 мешањето на насока при што
примарниот и збрката надвладува, а
секундарниот процес вистинската
во мислењето комуникација
Примарниот процес престанува.
има поголема снага и
реченицата губи
смисол
АПСУРДНИ Овие одговори Апсурдните одговори III карта Појава на апсурден
ОДГОВОРИ откриваат една од имаат само една фаза, “Цела таа работа може одговор во протокол
најтешките форми на запазувањето да биде колено на сугерира дијагноза за
дефектното мислење настанало во миг и човечко тело” мозочно оштетување
изразено на Роршах исказот се однесува на или шизофренија со
тестот. Апсурдните првиот впечаток за нагласен аутизам
одговори се прототип дамката. Апсурдниот
на зголемена одговор е сосем
пореметена дистанца произволен и ниеден
од стимулусот. дел од содржината не е
перцептивно
конкретизиран.
ВИДОВИ НА Овие се посебен вид на
РЕЛАЦИСКИ одговори каде има
ОДГОВОРИ пренагласена
ориентација кон
откривање на
релацијата: помегу
делови на една карта,
делови или целини на
различни карти ,
делови или
големината на картата
и испитаникот.

32
 Релацијската
вербализација има
иста психолошка
основа како и идеата
на односот
ВЕРБАЛИЗАЦИЈА Вербализација
ЗА СИМЕТРИЈА симетрија се
претпоставува дека е
субститут на
кинестетски одговор.
Бохм коментира дека
симетријата е израз
на шок.
Симетрија дадена
после шок станува
лош субститут за
одговор кој е блокиран
. Благо пореметување
на односот према
дамката во смисла на
зголемена
дистанца.Како
дамката да престанала
да биде стимулус за
идеи и чуства и се
претворила во нешто
туѓо, надворешно
,празно и формално
ВЕРБАЛИЗАЦИЈА Истакнување на II карта Нема
НА ПОВРЗУВАЊЕ релацијата како “Не знам што се овие диференцијално
суштина на одговорот. но ми се чини дијагностичка вредност
Поврзаноста опфаќа излегуваат од ова” (ја а слична е на

33
 делови на иста слика опфаќа целата дамка а персеварација и
или делови и целини потоа покажува на фабуларна
од различни слики црвениот детал) комбинација.

III карта
“Двајца луѓе кој
излегуваат од ова”
(покажува на долниот
детал во средина)

II карта
“Може да биде
пеперутка како и на
претходната слика”

РЕФЕРЕНТНИ Тоа е вербализација со Две запазувања во III карта

ИДЕИ која се искажува истиот визуелен “Две индивидуи…
склоност да се простор се насилно можеби овие две
пронаоѓат натегнати поврзани или стопени црвени дамки горе ги
врски и на нив да им во еден одговор. држат тие две глави
се препише скриено и Единствена објективна заедно , лице во лице
симболичко причина за тоа е … црвената во
значение.Референтнит фактот дека и двата средината ги држи на
е идеи секогаш одат со дела- стимулуса се во растојание”
потешко исто поле. Наместо за
пореметување на стимулусот да III карта
дистанца према размислува на еден “Ми изгледа како
дамката.Оваа апстрактен начин , тело…овие се дамки од
вербализација е испитаникот ова крв..не знам зошто се
поизразено паталошка запазување го прифаќа тука, можеби излегле
и не се наоѓа во како реалност и го од телото”
протоколи на пронаоѓа смисолот во

34
 нормални туку на поврзувањето при што
психотични и тоа едното запазување го
најчесто со објаснува со
шизофрени присутноста на
карактеристики другото.Ова
карикатура на логичко
каузално мислење е
битна одлика на
референтните идеи.

ЕГО РЕФЕРЕНТНА Оваа вербализација е Постојат 3 II карта Его-референтна

ВЕРБАЛИЗАЦИЈА највисок степен на карактеристики по кои ‘Глава на две кучиња” ( вербализација е силен
релацијската его-референтната покажете го носот) знак за психоза
девијација во вербализација се Сакате да кажете дека (најчесто кај “
запазувањето и издвојува од другите јас сум нослеста шизофрени
толкувањето на релацијски растројства”)
дамката. вербализации: “Менструација”..криво
1.Испитаникот лично ми е што сум женско а
се вклучува во не машко
содржната на
одговорот(реминисцен
ција)
2.Его-референцата
искрснува наеднаш без
претходна најава
3.Его-референцата
обично е пратена со
афект
Его референтната
вербализација е
екстремен случај на

35
 губиток на дистанцата
према дамката.
АГРЕСИВНА Критичка Примери: Нема дијагностичко
ВЕРБАЛИЗАЦИЈА вербализација е “ Сето тоа на ништо не значење иако Рапапорт
индиректен напад на личи “ како некои смета дека депресивните
испитувањето нафрлени облици се по склони на овој
ииспитувачот ”адна шашава смеса на начин да ги изразат
Преку критизерските мастило и боја” своите чувства.
коментари
испитаникот си дава
олеснување на
чуствата на еден
заобиколен начин

АГРЕСИВНА Тоа е вербализација со Напад на испитувачот Не се кодира

РЕАКЦИЈА која испитаникот Пример; интерпретацијата може
одговара на повикот “Што вие мислите дека да оди во неколку
да го прифати ова може да биде?’ не правци и е во зависност
тестирањето сум јас толку луд ова да од целокупното
го правам ”напишите однесување на клиентот
дека не знам”; “Нема во експлорацијата:
ништо да кажам”; “Тоа Пример: општа одлика
ми личи како гледање на однесување; одбрана;
во шоља, ако не се растројство; дефектна
лутите” социјална
компетентност;ситуацио
но предизвикана
“регресија”
АГРЕСИВНИ Овие се вистински Луѓето, работите, Нема диференцијал
ОДГОВОРИ одговори во кој појавите се разбиени, дијагностичко значење ,
основното чуство смачкани, исечени, може да се јави кај лица
останало прозирно, згазени, крвави, со најразлични

36
 симболизирано. Во пробиени, се одвива дијагнози.Ја откриваат
агресивните одговори колење,пукање, актуелната динамика на
содржината сечење, масакрирање личноста за која треба
прикажува процес или дополнителни докази од
ефект на деструкција.. целокупното однесување
на испитаникот во
експлорацијата

АВТОАГРЕСИВНИ Коментарите се со Примери: Некои сето тоа го прават

КОМЕНТАРИ автоагресивна “Сега гледате колку “кокетно” и
компонента сум глуп” престануваат одкако ќе
“Ми се чини дека доловат реакција на
нешто без веза испитувачот во нивна
кажувам” полза (неуротска
“Сам на себе изгледам депресија, мешана
глупо”. неуроза).
Испитаници на кој
таквите реакции од
страна на испитувачот
не делуваат се обично
длабоко депресивни
(ендогена)

37
13. Содржини - обележување

Al - Азбука

Em - Амблем

At - Анатомија

Aq - Антиквитет (антички предмети, стари пари, средновековен оклоп и сл.)

Ay - Антропологија (тотемски симболи, племенски маски и сл.)

Aps/Ab - Апстракција (депресија, страв, снага, пролетен, зимски, веселба)

Arh - Архитектура(згради, кули, замоци, мостови и др. градби)

As - астрономија (ѕвезди, планети, месечина)

Bot / Bt - ботаника (дрвја, цветови, трева, лисја)

Rkt - воени средства (проектили, атомска експлозија, бајонети, пушки и сл.)

Ge - географија (одред. земја, географ. поим на пр. море, остров, заливи и сл.

Hh - домаќинство( тенџере, порција, ламба, мебел и сл.)

Krv - крв

Pr - лични работи(накит, саат, машна, и сл.)

Mn - минерал (камен, дијамант, кварц, руда)

Im/Obj - орудие (алатка), сите физички предмети кои се производ на

човекот и му служат како орудие

Cl - облаци

Fi - оган (пламен, оган, експлозија)

Pejz / Ls - пејзаж (зајдисонце, предел- шумски, планински)

Nat / Na - природа (река, долина, планина)

38
Tr - превозни средства (авион, чамец, брод, воз, и сл.)

Vo - професија (предмети врзани за занимање- стетоскоп, клешта, машина)

Rc - рекреација (топка , вртелешка, балон и сл.)

Ro - рендген снимки

Sex - сексуални содржини (полови органи, задници)

Dh - смрт (надгробни споменици, урна, гроб, леш)

Fd - храна

Art - уметност (скица, композиција, слика, кип и сл.)

St - флека

H, Hd (H) - човечки фигури - цели H , делови Hd, нереални луѓе (H) -Дедо
Мраз, ликови од цртани филмови и сл.

A, Ad, (A) - животински свет (животни, птици, инсекти водени) цели А,

делови Аd , нереални животни од цртани и сл. (А)

Sm - чад

Fi - оган

Oci - очи

Obj - сите физички предмети кои се производ на човекот и му служат како

орудие

Simb - Симболика

39
14.Однос помеѓу фактори

Однос помеѓу фактори Интерпретации

Соодносот Овој сооднос дава индикација за
(H+A): (Hd + Ad) степенот на критичност

2:1 Нормална критичност

0,5:1 Тенденција да се биде претерано точен,

критичен, претерано педантен (ова
тенденција поврзана е со
анксиозноста)
A + Ad
= A%
R

20 -35% Оптимален процент

35- 50% Пониски интелектуални капацитети ,

стереотипност во мислењето,
примитивност, ниски интереси

Ниски интелектуални способности или

Над 50% пореметена социјална прилагодливост
M : Suma C

Ако е M > 2 и ако е > од Suma C, a Индивидуата е повеќе склона да се

Suma C да не е 0 потпира на својето внатрешно
доживување, живот, одколку на
надворешните стимулации
( интроверзивен)

Кога Suma C е поголема од M во прашање е екстраверзивна личност

(FM +m) : (Fc+c+C’)

Ако пропорцијата е во ист смер со го јакне впечатокот за

пропорцијата M:Suma C екстраверзија/интроверзија

Доколку се разликува индивидуата е била подложена на

некоја промена во својот развој и доаѓа
до менување на типот на
доживувањето
екстраверзија/интроверзија
Во тој случај нагласок на m и c

40
 анксиозност во областа на потребита
на зависност
Нагласок на C’
депресија и повлекување

(FM+m) < (Fc+c+C’)

Екстроверзивна личност
Реактивна на надворешен свет
Отворено ги изразува своите емоции
Пасивно се покорува на надворешните
влијанија
Конструктивна е во остварувањето на
социјалните позитивни цели ио
односи
(FM+m) > (Fc +c+C’) Интроверзивна личност
Развиена имагинативна функција
Способна за планирање
Работи на долгорочни цели
Тежнее да го реконструира светот во
склад со своите потреби и вредности
Способна за самоувид, не е повлечен и
изолиран
br .naodgovoriVIII , IXiX Ако е процентот на последните три
= % табели во ист смер како и др.
R
Пропорции за екстроверзија
интроверзија укажува на постоење на
равнотежа која се нарекува ”природна”

Над 30% екстроверзија

Помал од 30% Бојата нема стимулирачки учинок,

интроверзија ( M: Suma C) и
(Fc+c+C’) се во знакот на интроверзија

Ако (M: Suma C) и (Fc+c+C’) едната Неуротска нереактивност на боја

или двете се во знакот на
екстроверзија
Конфликт помеѓу природната
Над 40% малку е користена бојата за склоност и свесните ставови на
формирање на одговорите испитаникот
Популарни одговори

41
3-5 P одговори во протокол Оптимално

8 и повеќе P одговори во протокол Јака потреба индивидуата да мисли

како повеќето други луѓе

Мал број на P одговори (под 3) Неспособност светот да се види како

што го гледат другите луѓеима
(доколку нема и во втора фаза P
одговори) Индикации за озбилно попуштена
врска со реалноста
Оргинални одговори (1 на 100
одговори на таа карта)
Пожелно во нормален протокол 2-3
Оргинални одговора

Добри оргинални одговори Креативен потенцијал. Повисоки

интелектуални способност, добра
социјална прилагодливост .

Слабост и неспособност во оценување

Слаби оргинални одговори на реалноста
(аутистична девијација во склоп на
екцентричен карактер или психоза)

42
15. Популарни и оригинални одговори

Популарни одговори - P

P, или популарни одговори, се оние одговори што се даваат често на одредени

области на дамката. Во овој систем од сите одговори само десет одговори се
популарни. Докажано е да тие имаат универзална популарност во различни
култури И различни старосни групи.

• Табела I (целина, G, или отсечена целина, Gv): некои суштества со тело

во средината D и крилата од страна. Суштеството може да се види во
состојба на мирување или во акција. Се јауваат два примера:

“Пеперутка. (Утв.) изгледа дека таа лета.Тука се крилата (D од страна), тело

(средниот D) а тоа би можеле да бидат пипци (ди горе)”
Скор: G FM A P

“Тоа може да биде голем лилјак“. (Утв.) Да, без овие (d3. d4, d7). Крилата се
тука, тука е главата а тука е телото.“

Скор: G F A P

• Табела II (црна област, или како G или D):

Некое цело животнои или дел од животно, како што е куче, мечка, зајак или
бик на различни начини виден во црната област, со или без средишниот d
.Понекогаш се употребува квалитетот на кожата, како што е наведено во
двата примера.

„Две мали мечки со споени носеви.(Утв.) Мали шапи, носеви подигнати,

телото е влакнесто“
Скор: G FM Fc A P

“Како две глави на шкотски кучиња. (Утв) Да тоа се глави - тука им се

носевите и ушите”
Скор: D F Ad P

• Табела III (целата црна област):

Две човечки суштества, или животни облечени како луѓе, со нозете што се
гледаат доле. Тие фигури видени се во акција.

“Како двајца луѓе кои држат некој пакет го оставаат доле.”

43
Скор: G M H P

“Два кенгури, облечени како лакеји, носат чинии.”

Скор: D FM A P
• Табела III (средишна црвена област, D1):

Кравата, машна, врвца, или пеперутка. Бојата може али и не мора да се

употреби.

“Пеперутка во средина, крила и тело.(Утв)Тоа е се”

Скор: D F A P

„Тоа во средина изгледа како голема црвена машна. (Утв.) Ме потсетува

обликот и бојата.“
Скор: D FC Obj P

• Табела V (цела област):

Секое крилесто суштество со тело во средишниот Д и крилата од страна.
Табелата може да се држи така што и десната страна да биде горе или горната
страна доле. Суштеството може да се види во покрет или во мирување. Еве ги
следниве примери:

„Лилјак.(Утв.) Крилата се раширени, ушите се тука, но неможам да кажам на

која страна е лицето.“
Скор: G F A P

„ Инсектот со пипките лета према нас.Тој добил долги нозе.(Утв.) Крилата се

раширени, тој лета“
Скор: G FM A P

„Тоа може да биде пеперутка и таа лета.(Утв.) Без ова (продолжетокот од

страна) тоа е облик на пеперутка“
Скор: Gv FM A P

• Табела VI (цела дамка или целата дамка без горната област, D2 или
долната област): кожата на некои животни, при што осенчувањето
секористи да би се добил впечаток на крзно или шара. Ако
осенчувањето се негира, треба да се земе во обзир тенденцијата кон P.

„Наликува на парче крзно, може да биде крзнен килим.(Утв.) Тоа е заправо

тој дел (D1). Начинот на кој тоа е осенчано дава впечаток на крзно (целина).(
P... облик?) Тоа нема некој одреден облик“
Скор: D cF Aobj P

44
„Наликува на кожа на животно прицврстена на зид. Која личи на мечкина
кожа; тоа се шари на крзното, а тука е оголено крзно (целина).(Утв) Главата
е горе и на нејзе се шарите.“
Скор: D Fc Aobj P

• Табела VIII (надворешна розева област, D1):

Некое четвороножно животинче во покрет. Рибата или птицата на таа област
се кодираат како тенденција кон P. Се наведуваат три илустрации:

„Тие животни личат на дабари.(Утв.) Спрема обликот, тука им е главата и тие

се качуваат“
Скор: D FM A P

„Овде се две животни, тие се делови од „грбот“

Скор: D G F A P

„Риба - има долго тело и перки“

Скор: D F A P

• Табела X (надворешно плаво, D1):

Некое многуножно животно, како што е пајак, октопод, рак (како во следниот
одговор)

“Рак. (Утв) Ме потсеќа обликот и овие додатоци

Скор: D F A P

• Табела X
(средишно зелено, D2, со или без светло- зелената област D7) Некое
издолжено зеленкасто, како што е гасеница или зелена змија. Бојата мора да
се употреби. На пример:

“Тоа можат да бидат црви кој се наоѓаат на зелката.(Утв.)Таков им е обликот

и таква им е бојата (D2)“
Скор: D FC A P

„Ова доле наликува на пар гасеници. (Утв.) Да, тоа е бојата на гасеницата а
исто така и нејзиниот облик. Тие можат да го јадат овој лист (D2 и D7)”
Скор: D FC,FM A P

• Табела X
(светло-зелена област, D7) Глава на животно со долги уши и рогови. (секој
додаток. како што се темно-зелени D-I видено нешто што излегува од очите,

45
или бел простор како тело, прави оригинален елемент кој се бодува како
дополнително оригинално.) Се наведува пример за P одговор за оваа табела:

“Тој дел претставува зајачка глава.(Утв.) Заправо тој светло-зелен дел-овде се

ушите а овде носот.“
Скор: D F Ad P

Оригинални одговори - О

О, или оригинални одговори, се оние одговори што само еден испитаник од

100 испитаници ги дава на одредена област од дамката. Ако оригиналниот
поим не одговара на дамката толку е искривен што создава бизарност, И он
се бодува со симболот О-. За Препознавање на оригиналните одговори
искуството има големо значење, а се стекнува со примена на Роршаховите
психодијагностички методи на голем број на испитаници, или интензивно
читање на протоколи. Почетниците не се секогаш способни да ги бодуваат
оригиналните одговори на правилен начин. Три примери О одговори и три
примери на О- одговори ќе се наведат:

О Одговори
• Табела II
“Мајмуни во зоолошката градина.(Утв.) Ме подсеќаат на нивните црвени
задници.“
Скор: D FC Ad O

• Табела III
“Гајди.(Утв.) Овде е цевката, овде е мешината за воздух, обликот одговара.
(D2)
Скор: D F Obj O

• Табела V
Наликува на Мефисто со рогови, прикриени нозе, и наметка што се виори
(целина),(Утв.) Овде се роговите, задната страна на вратот, стапалата, и во
рацете држи огромна наметка”
Скор: G M (H) O

О- одговори
• Табела VI
“Желка со многу глави (D1).(Утв.) Мртва желка со многу глави, можеби е
свиткана..“
Скор: D F- A O-

• Табела VIII

46
„Тоа може да биде човек (D3) кој плива под вода, а жабите се ракуваат со него.
Не можам да му ја забележам главата.“
Скор: D M H O-

• Табела X
Доле стои принцеза, кралица, има круна и долг женски фустан. Таа има
четири нозе (една страна долен зелен D: четирите нозе се ситни
продолжетоци доле).
Скор: D M H O-

47
 16. Пишување заклучок

ПИШУВАЊЕ ЗАКЛУЧОК ОД ИСПИТУВАЊЕТО

Пишувањето на заклучокот нема строго
детерминирана шема. Еве една шема
Општа структура
на личноста а)Се анализира бројот продуктивноста се анализаира
соодносот G: D
Се гледа здраворазумскиот приод, флексибилност во
мислењето , практичноста / апстрактноста
Просечно RV – каков е асоцијативниот процес;
разликата на просечното РВ на хроматски и
ахроматски табели- каква е вознемиреноста од
надворешните дразби и нивното влијание врз
афективитетот и емоционалните потреби за љубов и
подршка. Продолжено RV на некоја табела се
анализира дали е “шок” на боја, на темно, на бело
и.тн.

б)контрола:
Најпрво се проценува рационална контрола %F,
потоа индикаторите на контролирана реактивност и
тактичност (FK+F+Fc) %, М:FМ, контрола на
импулсивност FC:(CF+C) како личноста реагира на
надворешни стимулации / прилагодливост

в) прилагодување и зрелост :
функцијата на FM во сооднос со
функцијата на к, KF и FK
(прилагодување на нагоните);
прилагодување на надворешните
стимулации: Fc, c и C

г) тип на доживување: да се анализира равнотежата

помеѓу интроверзивноста и екстраверзивноста: М:
SumaC (FM+m):(Fc+c+C’) и % на одговори на VIII, IX
и X табела (овде се испитуваат односите за промена
на типот на доживување зависно од влијанието на
анксиозноста, депресивноста, повлекувањето,
кризниот период, внатрешните преживувања и сл.

48
Интелектуални аспекти
а) интелектуален пристап: дали е склон кон
апстрактен начин на мислење, колку има смисла за
решавање на практични проблеми од секојдневниот
живот, каква е критичноста И дали покажува
компулсивни или опозициони тенденции (овде се
анализираат локациските скорови: G, D, d, и Dd+S-%)

б)оцена на интелектуално ниво

се препорачува предложената скала за проценка на
интелектуално ниво , се проучува следното: број и
квалитет на G одговорите, број и квалитет на M
одговорите, точноста на форма одговорите, број и
квалитет на оригинални одговори, различитост на
содржината и редоследот на одговорите

Емоционални аспекти
на личноста а)најмногу податоци се добиваат со анализа на
психограмот кој е графички приказ на скоровите на
детерминатата, кој укажуваат на различни
емоционални аспекти. Се анализира: Реактивност
на емоционални надразби
FC + 2CF + 3C
SumaC= =
2

FK + Fc 3F
 реакција кон другите/осетливост и
4 4
зависност

Се анализира социјално прилагодување на љубовни

1
односи Fc + Fk <od F =
4
Се проучуваат скоровите на осенчаност, м-скорови

б) се проучуваат пропорциите M:FM, M:(FM+m)

FC:(CF+C), (FM+m):Fc+c+C’) и др.

в)се прави анализа на содржината и анализа на

фабулизираните одговори

49
Психопатологија а)Анализа на вербализација

б)Его референтни, бизарни одговори...

прави или не прави дистанца

в) Квалитативна анализа
Продолжено RV на некоја табела се анализира дали е
“шок” на боја, на темно, на бело итн... персеверација,
стереотипност, симетрија, отфрлање
г)се прави анализа на :
- критичност (H+A):(Hd+Ad)
- Неигеров индекс на реалност
- F+ и F- во ист протокол
- Анализа на популарни и оригинални
одговори

Анализа на содржината - At одговори

- H содржини
- A содржини
- Содржини за потиснати ставови и емоции
кон мајка/татко...

50
Прилог 1: Интерпретација на содржина
-Оваа варијабла најмногу ја разработиле психоаналитички ориентираните
Роршахисти
-Интерпретацијата на содржините се групира во повеќе категории
а) интерпретација на животни како содржина на одговорот
б) интерпретација по други категории
ц) интерпретација на фабулизираните одговори

Интерпретација на животински фигури во одговорот

Содржини А Претпоставки
Главна теза /нерешениот однос со
патријархалната личност на таткото
и потребата да се припишат на
личностите од авторитет слични
улоги какви што таткото имал во
развојот на испитаникот/
Човеколик мајмун - Таткото е доживуван како
Бизон потенцијално деструктивен, опасен,
Бик застрашувачки
Бивол
Коњ
Горило -/како додаток на горното/-
Мајмун реакција со презир, омраза и
потсмев-изразени на пасивен
начин. Кај личности со реакциона
формација како одбранбен
механизам-често се формираат
“авторитативни типови”-според
дефиниција на Фром
Тигар -Таткото е доживеан дека може да
стане опасност по интегритетот на
детето ако влезе во конкурентска
борба и ако се покаже дека е појако
Орел -Деструктивноста на таткото која
предизвикува агресија е решена со
проективна одбрана изразена како
сомневање и во патолошки
случаеви како параноидност
Мечок (мечка) -Деструктивноста на таткото не
заплашува туку предизвикува некој
вид на симпатии-таткото е
доживеан како “добронамерен
деспот”

51
Други категории на содржини кои го проектираат потиснатите ефекти од
нерешениот однос со татковскиот објект:
Види интерпретација на:
Амблем -компензацијата со социјалниот
престиж не го смирува комплексот
на инфериорност, несигурност и
анксиозност. Не постигнуваат зрело
социјално прилагодување. Добро
функционираат во определени
улоги на моќ /лица со чинови на
припадници на војска, полиција и
сл./

52
Прилог 2: Антиквитети Aq, An, Ab

Содржини кои се во врска со просечни и натпросечни интелектуални

потенцијали (кои можат да бидат но и не мора да бидат основа за успешно
прилагодување на личноста) смисла за естетика и други структури на
издиференцираност и развој на личноста
Содржини Претпоставки
Антиквитети - Aq -познавање и интерес за областа на
културата
-Знак на зрелост
-Го даваат и неврози кои
манифестираат знаци на социјална
неприлагоденост. Бројот на Аq
содржините опаѓа со покачувањето
на нивото на анксиозноста
Антропологија - An -кај просечни и здрави испитаници
/потенцијал за нормално
прилагодување
Абстракција - Ab -Повеќе се препушта на светот на
идеи отколку на полето на акција.
Индикатор на нивото, типот, и
девијација на расположение
Негативни - Ab -Од блага дисфорија до невротска
/немир, ноќна мора, страв, или психотична депресија
депресија, смрт и сл/
Позитивни - Ab -еуфорија до хипоманија / се
/циркус, веселба, пролет и сл. исклучува манична психоза/
Астрономија - As (зависно од нивото на формата)
F+ -висока интелигенција и успешно
прилагодување
F- -знак на регресија или
пореметување
Архитектура - Arh -Покрај високите интелектуални
способности и успехот во социјален
и професионален престиж - не е
надминато чувството на
инфериорност во однос на
супериорниот лик на таткото ( види
интерпретација кај А содржини за
однос со таткото)
кули -Маскулина идентификација, зрели
катедрали и комплексни личности со високи
згради инспирации, високо мобилни,
идентификација со снажен и

53
 успешен татко - со кој се сметаат
неспособни да се натпреваруваат и
на чија супериорност му се
покоруваат

Arh /продолжение/
мостови -пореметен однос со родителски
фигура, несигурни личности кои
чувствуваат недостаток на
социјален потпорен систем
Art - уметност -Естетски интереси
-истанчен вкус, префинетост во
стилот на однесување
-суптилност во постапките,
ненеметливо во однос на другите,
контрола над избувливоста
-често можат на нејасен,
нереалистичен начин да се
занимаваат со животните проблеми
не можејќи да се справат со нив
-претпазливи, во психотерапијата
склони кон псевдоинтелектуална
конверзација „Јаки на зборови
слаби на дело“
Na - Природа Две подгрупи:
Фини, крхки, микроскопски, -Почести кај жени и кај мажи со
природни форми-кристали, феминистички склоности.
мразулци, сталактити - сталагмити -Смислата за естетика како кај Art н
и сл. со повеќе снаодливост во животот
“бура, поларна светлина, залез на -поединци кои веруваат дека
сонцето и сл”. “магиски или судбински сили”
управуваат со нивниот живот па
затоа не се во состојба да се
спротивстават на сопствените
импулси
“оган, експлозија” - Fi -слично како кај Na нагласен е
недостатокот на издржливост во
поднесувањето на тензијата на
внатрешните импулси, лесно можат
да паднат под влијание кога се во
прашање нивните потреби и
внатрешни притисоци.
Чувствуваат возбуда и олеснување
кога им се препуштаат на импулсите

54

Cg -облека
Pr – лични работи
кај жени
кај мажи
Професија - Vо
Орудие - Im
Воени орудија - Rat
ножеви, пушки, топови и сл.
“проектили, стрели во воздух
дух, забиени мечови”
Mu – музички инструменти
и привремено смирување и
ревоспитување на само контролата -
па мирно и покајнички ги очекуваат
последиците од своите постапки.
-кај зависници, коцкари, и други
личности кои имале enuresis
nocturno (ноќно мокрење)
-Интерес за надворешниот изглед
на работи
Осетливост за надворешните форми
На однесување, социјален статус,
положба и обичаи и интереси
-Тежнение за натпревар со
спротивниот пол без да ги внесат во
своето однесување маскулините
карактеристики - остануваат
женствени, привлечни, не трпат
машка доминација, воспоставуваат
врски со толерантни, често од нив
доста постари и добронамерни
мажи
-Во врска се со феминини интереси
кои го слабеат психосоцијалното
прилагодување
-Наткомпензаторни маскулини
ставови како негација на чувството
на слабост и несигурност во својот
идентитет /особено тоa се однесува
на орудија кои се користат во
типично машки професии/
- став на агресија
- кај садистички психопати
-Кај опсесивни со идеи за
хомосексуален напад, латентна
хомосексуалност. Кај жени страв од
коитус
- се појавува почесто во протоколите
на здрави испитаници повеќе кај
жени отколку кај мажи во врска е со
префинети естетски интереси и
феминини тенденции
55
Sc - наука
Предмети од домаќинство - Hh
-испитаниците со натпросечна
интелигенција кои главно се
потпираат на своите рационални
способности во прилагодувањето
склони да интелектуализираат
- најчесто ги даваат жени
домаќинки и се во врска со
ограничени интереси и ориентација
врзана за доминантна улога во кој
го поминуваат животот
56
Прилог 3. At содржини
At содржини
Висцерална анатомија
/внатрешни органи
со неодредена по дифузна форма/
Голем број од овој вид одговори
рак (болест), рани, труло месо, крв
At – коскена анатомија
Претпоставки
/врска зрелоста на контролата над
агресивните импулси/
a) бројот на At одговори со
висцерална анатомија е во
обратно пропорционален
однос со нивото на зрелоста
во самоконтролата над
агресивните импулси
/однесувањето го
карактеризира кавгаџиство,
врискање, опонирање,
огорченост.
Висцерална анатомија –
хостилност
Отворено вербално изразува
Впечатлива незрелост
b) кај луѓе со телесни оболувања
или хипохондриски
тенденции во доживувањето
на својата телесна слабост.
(нормално да е и повеќе
присутно)
c) Патагномичен знак често во
врска со појака
психопатологија или психоза
(Sch)
Анксиозност од губење
самоконтрола над агресивните
импулси се обидува да ја
надмине со поуспешна одбрана -
реакција формација
ограничување, потиснување,
инхибиција. Контраиндикација
за отворено изразување на
деструктивните импулси
Коскената анатомија – се обидува
своите хостилни импулси да ги
потисне, да го инхибира своето
57
 непријателско однесување и
развива реакција формација со
тоа што дава одговори со коскена
At-

Коскена At – одговорите доколку

At – нервна анатомија (пресеци,
ткиво, нервен систем) и мозочна
анатомија
се повеќе присутни дотолку
личноста е ригидна и анксиозна
во интерперсоналните односи
Страв поврзан со повреда на
глава, губење на
интелектуалните способности,
интелектуалната храброст и
интелектуалниот статус - што е
вредност која е рамна на губење
на сопствениот интегритет и
идеална слика за себе /често ги
даваат натпросечни испитаници.

Можно е испитаникот да има

медицинско предзнаење

Рендген снимки Патолошка плашливост од

телесна повреда и нарушување
на здравјето “просто губи здив од
страв”
Кај и испитаниците со
депресивно расположение кај
Сцх –Ренеген снимки значи
повисок степен на зрелост кај
преморбидната личност
иподобра прогноза за
излегување од психозата или
останување на повисоко ниво во
процесот на регресијата на
личноста

Содржини кои се индикатори на потешка регресија или патологија

Бактерија Ретко се среќаваат кај нормални
микроб. јајна ќелија, ркулец
пчела, оса мува Кај деца и кај параноидни
Канцер, крв, месо Кај психози или личности со регрес,
тенденции

58
Прилог 4: H и A содржини

(H) и (А) содржини кои најчесто се Во врска со комплексот на величина

среќаваат на IV –татковска табела како наткомпензаторно чувство и
неуспешно решен комплекс на
инфериорност

Содржини кои имплицираат потиснати ставови и емоции кон личноста на

мајката и нејзината замена - други објекти кои таа функција ја вршат покасно
во животот на субјектот

Содржини Претпоставки
Главна теза
/во прашање можат да бидат
фрустрирани потреби за љубов и
заштита или фиксации на одредени
развојни периоди со ненадминато
чувство на зависност од
формираните релации со мајката/
-Одбојна и деструктивна мајка
пајак Барај: анамнестички податоци за
октопод а)активно лишување, отфрленост,
инсект злоупотреба
жаба б)доминација и претерана заштита
мисирка на мајката (која останува како
риба најпривлечен објект) очекувани
последици во однесувањето
желка
медуза ц) пасивна ориентација,
молец незрелост, чувство на
неадекватност, неспособност да
воспостават трајни хетеросексуални
врски (одбрана од отворена
агресија)

срна -љубезна, блага, пасивна,

крава пермисивна мајка /покрај
овца незрелоста присутно е базично
чувство на сигурност/

мачка

59
слон -незрелост но не и пореметување на
змеј личноста /неспособни да ги решат
куна тековните проблеми носталгично се
глувче вртат кон минатото кое подлабоко
морско коњче ги задоволувало/. Се сметаат
неспособни да се одржат во
конкурентското општество

Содржини кои имплицираат незрелост

Малечкото на некое животно /теле, -Незрелата и инфантилна

ждребе, маче, кученце, пиле, мече и ориентација е во врска со
сл./ недостаток на иницијатива, чувство
Или H и (H) деминутиви /детенце, на слабост, внатрешни
бебенце, ѓаволче, вампирче ограничувања да се изразат
Јунаци од бајки- Дедо Мраз, соодветните желби, емоции и
Снежана, Црвенкапа и сл/ ставови. Често се манифестираат со
слабост на его снагата, неспособност
за мобилизација, повлекување или
апатија

Активна деструктивна ориентација:

-Воопштено негативни ставови и
Алигатор акции при што нема грижа на
Гуштер совест нити бирање на средства за
Лисица да се постигне целта
Крокодил Барај-тенденции за
Стаорец манипулаторство, безобѕирност,
Волк итрина, и нечесност

60
Прилог 5: Интерпретација на човек - H, Hd и (H)

Број на H содржини Претпоставки

3-4 одговори Се смета оптимален
/во нормален R протокол/
Нормална продуктивност
Ако опаѓа степенот на патологијата се
смалуваат H содржините
/од психозите само параноидните
даваат H и М/
/од неурозите поголем број на H
даваат опсесивно компулзивните/

M=H Појава кај здрава популација со

/со добар квалитет на двете просечна и натпросечна
варијабили/ интелигенција
Не повеќе од 1 (H)
Односот на H : (H)
Остануваат ист на сите нивоа на
зачестеност

Необичност на H содржината Кај испитаниците со проблеми во

-двојна идентификација на исти сексуалниот идентитет латентни
локации /по пол/ хомосексуалци
-избегнување да асоцираат
полови одлики на пр:
“дивјаци”,“играчи“,“кулинари“ и
сл.
(H) што се налик на човек
/индијанец поглавица офицер
историска личност

Hd Имплицира осетливост за др. но

истовремено и склоност кон
изолација “комплекс осетливост
изолација” (по Линдер) социјална
анксиозност

На пр. марионети кај параноидни типови

61
очи, лице (надворешни влијанија управуваат
и тие не се во состојба да
воспостават сопствена контрола на
личниот живот)

Митски (H) Проекција на нереални и

модифицирани ликови од
литературата, приказни, бајки
неспособност да се формира личен
идентитет

Со нагласок на Rl Нагласена потреба за потиснување

или прикривање на сексуалните
импулси и потреби

62
 Прилог 6: Пасивна зависност

Пасивна зависност, склоност кон инертност, апатија, слабост на егото да

одржува активен и зрел однос во совладување на реалноста, тенденции да се
користат моделите на по незрело однесување или реградирање на пораните
фази на развој
Bt /Ботаника/ -Пасивно тежнение за независност
Лист проследено со инертност и апатија
-во врска со морбидната анксиозност
Искинат лист или депресивност, кај мажи со
импотенција или др сексуални
проблеми поради кои се патолошки
анксиозни и несигурни
дрво - се обидува да постигне
хетеросексуално прилагодување но
вознемирен е со хомосексуални
присилни идеи кои ги предизвикуваат
несвесните импулси и стравови
Носталгично романтичарски однос кон
Облаци Cl минатото
Недостаток на снага и упорност,
потешкотии да ги мобилизира его
снагите и да ги решава непоредните
животни проблеми и задачи
знак на внатрешна дисхармонија,
напнатост и патолошка анксиозност
Geo /географија/ слично значење како „облак“
Ако е со послаба форма (но во врска со ставови на огорченост,
-потреба за љубов и нега (доста сирова)
/психоанализа. Рид-симбол за мајчини
Рид (брдо) дојки/
-зависност, инертност-чести кај
алкохолочарите
-чувство на отфрленост, несигурност,
Река, езеро, поток напуштеност / се среќаваат во протокол
на суицидалци во обид/
Провалија, срт, кањон
Остров или повеќе одговори -идеи дека е отфрлен, изолиран и
Езеро осамен-како последица на социјалната
несигурност, и немање на социјален
потпорен систем
полуостров -одбранбена негација кон реалните или
замислените загуби или повреди во
стилот „тоа мене неможе да ми се

63
 случи“. Често кај личности кои
успешноста и упорноста имаат
компензаторна улога и одбрана од
реалната или занислената повреда
залив Во протоколите на личноста со
натпросечна интелегенција и
социјален престиж кои не сакаат да се
експонираат и тежнеат да се повлечат,
избегаваат флексибилност и не се
доволно зрели за социјална
снаодливост
Храна Ph Во одговорите на возрасни
испитаници-ретко се среќава (повеќе
обие содржини ги даваат деца,
ментално ретардирани, шизофрени
психози)
-Сака потреба за нега и зависност која
одговара на прималните орални
потреби може да биде карактерна
особина патагномичен знак
Месо, бифтек, заклано животно често кај шизофрени психози
Секс /сексуални содржини/ Лица кои имаат психосексуални
потешкотии кои може да се актуелна
проблематика
Укажуваат на непосредните проблеми
во психосоцијалното прилагодување
Вулгарна и невкусна употреба на
сексуалните содржини Најчеста кај шизофрените психози или
кај некои неконтролирани и
ексцентрични личности (понекогаш
кај блиски личности на испитувачот)
Rl религија Често одат со потребите за прикривање
на чувството на кривица предизвикано
со сексуалните преокупации и
фантазии или скриени намери.
Чести се кај шизофреничари со идеи на
големина и преокупација со идеи на
“доброто и злото”
Смрт Dh Интензивна оптеретеност со
анксиозност, депресивност и
патолошки страв од повреда или болест

64
 Прилог 7: Оцена на интелектуалното ниво
Критериуми
Точност и адекватност на формата
описот на локацијата на стимулусот
Степен на организацијата
комбинација на областа на која
однесува одговорот
Број и адекватност на G (кога
организацијата на повисоко ниво
популарни одговори)
Неодреден глобал Gv – ако не може да
ги диференцира деловите на стимулусот
или ако е бесплоден обид да постигне
висок ниво на ментална активност
Број и квалитет на М детерминантите
Минимум 3 М
Над 5 М
2-4 М
0-1 М
М (слаби и неадекватни)
Точноста на формата F+
(Тука се оценуваат и другите
детерминанти кои имплицираат добра
форма: M, FM, Fm, Fk, FK, Fc,FC
Значење
во Логички и аналитички интелектуални
способности
и Синтетички интелектуални способности
се
е Апстрактно - теоретско осмислување -
од знак на супериорни способности
“Амбиција за квантитет” со која не се
постига квалитет поради пониски
способности, органски оштетувања или
други психопатолошки фактори што
треба да се процени од контекстот на
протоколот
- слободно ја користи фантазијата
- високо диференцирана перцепција
- осетливост за други
(може да ги признае сопствените
импулси и истовремено да одржува
добра врска со реалноста)
- добро прилагоден возрасен
- висока интелигенција
- просек (кон горна граница)
- под просек
- дефектна его организација или
почетно губење контакт со реалноста
Издиференцирана форма знак на
повисока интелегенција
Кога високо интелегентни даваат
пртежно форма одговори на ниво на
популарната - треба да се истражува кои
ограничувачки фактори влијаат врз
интелектуалната ефикасност и ја
модифицираат
65
 - се интерпретираат зависно од тоа каков
е контекстот на другите рационални
одговори во протоколот

Ако се поголемиот број со популарна - подпросечна интелегенција

форма а има еден или два F-

10 – 20% F- а другите се на ниво на P - гранична интелегенција

Над 50% F- а другите се на ниво на P - ментална ретардација

Ако F- се јавува во комбинација со F+ во - знак на регресија или почетно губење

протоколот контакт со реалноста

Разновидност на содржините
Ограничени интереси
H, Hd, A, Ad и At повеќе од 3/4 R

25% (H+Hd+A+Ad)- додека останатите Широки интереси и над просечна

одговори се од други категории на интелигенција
содржини – (види интерпретација на
овие категории на содржини: Aq, An, As,
Arh, Ab, Art, Na,Cg, Pr, Vo, Im, Mu, Sc,
Hh)
Редослед на одговорите Ефикасност на функционирање

Среден редослед Оптмално интелектуално

функционирање

Крут редослед Ограниченост во ефикасноста

Лабав и хаотичен редослед Попуштање на интелектуална контрола

Табела на локационите %
Начин на приоѓање
d < 5% (подпросечен)
G < 10% D< 30% d 5 - 15% Dd и S < 10% просечно
G 10 - 20% D 30 – 45% d 15 - 25% Dd и S 10 - 15%
G 20 – 30% D 45 – 55% (просечно) надпросечно
G 30 – 45% D 55 – 65% d 25 - 35% Dd и S 15 – 20%
d 35- 45% Dd и S 20 - 25%
G 45 – 60% D 65 – 80% d > 45% Dd и S > 25%
G > 60% D > 80%

66
ПОТЕНЦИЈАЛНА Се проценува врз основа на примарните
ИНТЕЛЕКТУАЛНА и накнадни одговори
СПОСОБНОСТ

АКТУЕЛНА ИНТЕЛЕКТУАЛНА Според примарните одговори ( во првата

СПОСОБНОСТ фаза на испитувањето)

6-10 G, 8-11 М , 9-12 F+, 15% O, Многу високи интелектуални

25% содржини (H+Hd+А+Ad ) а другите способности IQ-над 120
75% се надвор од основните 4
категории, среден редослед
4-5 G, 5-7 М , 6-8 F+, 10% О25% Високи интелектуални способности IQ-
содржини(H+Hd+А+Ad) а другите 75% 120
се надвор од основните 4 категории,
среден редослед
1 – 2 G, 2 – 4 М, 3 – 5 F+, 10% О, Интелектуални способности на горна
25% содржини(H+Hd+А+Ad ) а другите граница од просек IQ-110
75% се надвор од основните 4
категории, среден редослед
1 – 2 G, 1 –2 М, 0-1 F+,доминират чисти Интелектуални способности на ниво на
F (поп) 0-5% О, низок просек IQ=90
30-35% содржини(H+Hd+А+Ad) а
другите 70%-65% се надвор од
основните 4 категории, среден редослед
1 – 2 G, 0 –1 М, 10% F-, доминират чисти Интелектуални способности на ниво на
F (поп) , најголем број се П одговори, подпросек IQ= 80
над 40% содржини(H+Hd+А+Ad) а
другите се надвор од основните 4
категории, лабав редослед
0 – 1 G, 0 –1 М, 20% F-, другите чисти F Интелектуални способности на ниво на
(поп) , има P одговори, има над 50% А+ гранични IQ= 70
Ad содржини другите се H+Hd и многу
малку од одговорите се надвор од
основните 4 категории, лабав редослед
0 – 1 G, 0 –1 М, 50% F-, другите чисти F Интелектуални способности под ниво на
(поп) , има P одговори, над 50% А+ Ad гранично, под IQ= 70
содржини другите се H+Hd и многу
малку од одговорите се надвор од
основните 4 категории, лабав редослед

67
 Прилог 8: Табела за протокол

РОРШАХ ПРОТОКОЛ
Име и презиме Дата:
Популарни/оригинални

Популарни/оригинални
Возраст: Упатна до:
Број на табела, број на

Број на табела, број на

Форма, боја, покрет

Форма, боја, покрет

Образование: (приемна)
одговори, RV,R

одговори, RV,R
Занимање:
Содржини

Содржини
Локација

Локација
Место на живеење:

(табела бр.; RV; бр. на одговор; R на

крај на секоја табела)

R= T= t= RV=
Одговори од II фаза
Одговори од I фаза

68
69
70
71