Lekcja 1. Jak trafić do Narnii?

Scenariusz z wykorzystaniem działań plastycznych

Czas realizacji: 45 min

1. Zainicjowanie rozmowy o powieści C.S. Lewisa.

1. Wysłuchanie informacji na temat autora zamieszczonych w Materiałach dla nauczyciela.
2. Wybór odpowiednich wyrazów określających książkę spośród zapisanych na tablicy
(przykładowe słownictwo zamieszczono w Materiałach dla nauczyciela).
3. Wygłoszenie i uzasadnienie swojej opinii o powieści C.S. Lewisa.

2. Tajemne przejścia do świata baśni.

1. Przywołanie przykładów różnych wejść do krain fantazji znanych z książek i filmów (np.
peron 9 i ¾ – cykl Harry Potter, dziura z pajęczyną i pająkami w Smoczej Jamie – Władca
Lewawu , stara szafa – Opowieści z Narnii, norka królika – Alicja w Krainie Czarów, furtki w
murze – Akademia Pana Kleksa).
2. Sformułowanie wniosku, dlaczego świat rzeczywisty i krainę fantazji łączy niezwykłe
przejście.

3. Rozmowa o starej szafie.

1. Formułowanie odpowiedzi na pytania: Gdzie stoi stara szafa? Co umieszczone jest w jej
drzwiach? Dlaczego Łucja ma wrażenie, że szafa jest ogromna? Co kryje wnętrze szafy?
Dlaczego świat za drzwiami tego mebla jest niezwykle ciekawy?
2. Przedstawienie wyobrażeń starej szafy w formie ilustracji.
3. Prezentacja niektórych prac przez chętnych uczniów.

4. Czas i miejsce akcji powieści.

1. Rozmowa o odczuciach Łucji i czwórki rodzeństwa związanych z czasem przebywania w
Narnii.
2. Dokańczanie zdań.
Łucji wydawało się, że przebywała w Narnii…
Po wyjściu z szafy okazało się, że…
W magicznej krainie rodzeństwo rządziło…
Gdy powrócili z Narnii do pokoju, minęło…
2. Uzupełnienie tabeli narysowanej na tablicy informacjami o czasie i miejscach wydarzeń.
Przykładowa tabela znajduje się w Materiałach dla nauczyciela.

5. Spotkanie z bohaterami realnymi

1. Udzielenie odpowiedzi na pytania: Kto pierwszy odkrył tajemne przejście do Narnii? Jak
rodzeństwo zareagowało na opowieść Łucji? Co Profesor myślał o Innym Świecie? Co
sprawiło, że czwórka dzieci znalazła się za drzwiami szafy?
2. Przedstawienie głównych bohaterów powieści.

Propozycja pracy domowej

Wymyśl i opisz własne przejście do świata fantazji.

Materiały dla nauczyciela

Biografia pisarza
Clive Staples Lewis urodził się 29 listopada 1898 roku w Belfaście – mieście położonym w
Północnej Irlandii. Pochodził z dosyć zamożnej rodziny. Jego ojciec był prawnikiem, matka
córką anglikańskiego pastora. W trakcie nauki gimnazjalnej zainteresował się magią i
okultyzmem, było to prawdopodobnie powodem porzucenia przez niego wiary
chrześcijańskiej. Młody Lewis stał się ateistą. Po edukacji w gimnazjum, a potem w Malvern
College, zaczął studiować filozofię, filologię klasycznej i literaturę angielską w Oxfordzie. W
1917 roku, niedługo po rozpoczęciu nauki na uniwersytecie, został powołany do służby
wojskowej i skierowany na front walk I wojny światowej. Walcząc w okopach francuskich,
został ranny trzema odłamkami bomb. Na rekonwalescencję powrócił do Anglii, gdzie po
odzyskaniu zdrowia kontynuował naukę uniwersytecką. Wkrótce został wykładowcą
literatury angielskiej na uniwersytecie w Oxfordzie. W tym czasie poznał pisarza gatunku
fantasy – J.R.R. Tolkiena. Pod jego wpływem i debat religijnych w grupie przyjaciół z kręgu
akademickiego, Lewis powrócił do chrześcijaństwa. Miało to niewątpliwy wpływ na
przemyślenia religijne oraz późniejszą twórczość pisarza.
Oprócz książek wpisujących się w krąg literatury naukowej i chrześcijańskiej, autor
napisał cykl powieści dla dzieci pod tytułem Opowieści z Narnii składający się z siedmiu
tomów.
Pierwszy wydany w 1950 roku nosi tytuł Lew, Czarownica i stara szafa. Powieść od
razu zdobyła wielką popularność. Wielokrotnie wznawiana i wydawana cieszy się nadal
ogromnym powodzeniem, choć należy już dziś do klasyki gatunku opowieści dla dzieci.
 Autor zmarł 22 listopada 1963 roku w Anglii.
Wyrazy określające książkę
przypominająca „fantasy”, interesująca, wzruszająca, trzymająca w napięciu, baśniowa,
nudna, fascynująca, niezwykła, pouczająca, niedorzeczna, dziecinna, pełna przygód,
nieciekawa, przyjemna, pełna tajemnic, czytelna, fantastyczna, wartościowa, przyciągająca
uwagę, świetna, barwna, warta polecenia, ponadczasowa, przepiękna, kiepska, pobudzająca
wyobraźnię

Czas i miejsce zdarzeń

„Opowieści z Narnii. Lew, Czarownica i stara szafa”
Czas akcji Miejsca zdarzeń
realny fantastyczny realne fantastyczne
Rok 1940 – czas Po ominięciu latarni Stara posiadłość na Narnia, która
niemieckich nalotów i wejściu do krainy wsi w głębi Anglii, rozciąga się od
na Londyn. Narnii czas inaczej leżąca dziesięć mil latarni aż do morza.
płynie niż czas od najbliższej stacji Latarnia jest granicą
realny, staje się kolejowej oraz dwie między światem
magiczny. mile od najbliższej realnym a
Dysponentami czasu poczty. Tu stoi fantastycznym.
są Czarownica i wielki, zabytkowy
Aslan. Działania dom z wieloma
Czarownicy pokojami i licznymi
sprawiają, że przez zakamarkami, a
bardzo długi okres zamieszkiwany jest
panuje tylko zima, przez starszego
natomiast wiekiem Profesora
pojawienie się oraz jego
Wielkiego Lwa gospodynię – panią
wiąże się z wiosną. Macready wraz z
Działania pomocnicami.
magicznego czasu
odczuwa Łucja i jej
rodzeństwo. Wydaje
im się, że w realnym
świecie czas jakby
się zatrzymał.
Lekcja 2. W krainie, która czeka na wyzwolenie
Scenariusz z wykorzystaniem metaplanu oraz działań plastycznych
Czas realizacji: 45 min

1. Poznanie mieszkańców Narnii.

1. Rozwiązanie zagadek opisujących niektóre fantastyczne postacie (propozycje zagadek są
zamieszczone w Materiałach dla nauczyciela).
2. Krótka prezentacja odgadniętych istot.
3. Ustalenie, które postacie są złe, a które można uznać za dobre (zadanie 1. z karty pracy nr 1
„Mieszkańcy Narnii”).
4. Wskazywanie postaci zaczerpniętych z baśni, ludowych podań, legend i mitów.

2. Rozmowa o sytuacji panującej w Narnii przed przybyciem Lwa.

1. Stworzenie w grupach metaplanu w celu omówienia realiów życia mieszkańców Narnii
(przykładowy metaplan znajduje się w Materiałach dla nauczyciela).
2. Przedstawienie wyników pracy przez liderów zespołów.
3. Wypisanie na tablicy wniosków z dyskusji.

3. Krajobraz fantastycznej krainy.

1. Obejrzenie mapy zamieszczonej w książce.
2. Ustalenie położenia Narnii.
3. Przedstawienie warunków klimatycznych.

4. Plastyczne opisywanie Narnii w szacie zimowej.

1. Wykonanie makiety Narnii (pomysł makiety jest przedstawiony w Materiałach dla
nauczyciela, zaś instrukcja wykonania znajduje się w Materiałach dla ucznia).
2. Zorganizowanie wystawy prac w widocznym dla wszystkich miejscu.
3. Opisywanie przez liderów grup magicznego kraju w szacie zimowej oraz jego
mieszkańców.

Propozycja pracy domowej

Opisz krajobraz Narnii.
Materiały dla nauczyciela
Zagadki dotyczące postaci z powieści
Dziwna istota ma koźle nóżki,
kręcone włosy, na głowie różki. (faun Tumnus)

Na koźle siedzi w kożuch ubrany,

obfitą brodą okrywa nogi.
Z bata na reny strzeli znienacka
i pędzi lasem przez śnieżne drogi. (karzeł)

On łowi ryby,
a ona szyje.
W domku na tamie
zgodnie im się żyje. (państwo Bobrowie)

Twarz biała jak papier,

zimne jej spojrzenie.
Wśród mieszkańców Narnii
budzi przerażenie. (Biała Czarownica)

Bardzo groźny, lecz dobry

ten Pan puszczy całej.
On jeden może zniszczyć
złą moc wiedźmy białej. (Aslan)

Sierść zjeżoną ma na grzbiecie,

dzikie spojrzenie, wielkie zębiska.
Wśród posągów rozłożony
strzeże wejścia do zamczyska. (wilk Maugrim)

Schemat metaplanu
Sytuacja panująca w Narnii
Jak jest? Jak powinno być?
– Kraina od bardzo dawna jest wyłącznie w – Narnia powinna należeć do Synów Adama
śnieżnej szacie. i Córek Ewy – prawowitych pretendentów do
– Zamieszkujący te zimne tereny są tronów w Ker-Paravel.
pogrążeni w smutku i przygnębieni brakiem – Na tej ziemi winna być wiosna i panować
słońca, zieleni i śpiewu ptaków. radość.
– Nad całą Narnią panuje Biała Czarownica, – Mieszkańcy mają obowiązek domagać się
której moc sprawia, że cały czas jest mroźna swoich praw do szczęścia. Powinni się
zima, ale nigdy nie ma świąt Bożego zbuntować przeciwko Białej Czarownicy.
Narodzenia. – W pierwszej kolejności należałoby
– Mieszkańcy kraju muszą być bezwzględnie podstępem zniszczyć różdżkę wiedźmy i w
posłuszni, w przeciwnym razie zostają ten sposób pozbawić ją czarodziejskiej mocy.
zamienieni w kamienne posągi. – Zamiast czekać długie lata na Lwa
– Czarownica podstępem zdobyła władzę, wyzwoliciela, wszyscy winni się zjednoczyć
która należy się, według przepowiedni, i zacząć walczyć.
wyłącznie człowiekowi.
– Proroctwo zapowiada śmierć Białej
Czarownicy w przypadku, gdy na tronie w
Ker-Paravel zasiądzie dwóch Synów Adama
i dwie Córki Ewy.
– Wiedźma za wszelką cenę chce utrzymać
się przy władzy, dlatego wypatruje, czy w
Narnii nie pojawi się człowiek. Każdą istotę
ludzką chce pozbawić życia.
– Władczyni zmusza swoich poddanych do
szpiegowania i tropienia ludzkich śladów.
– Mieszkańcy, którzy nie sprzyjają Białej
Czarownicy, z utęsknieniem wyczekują
przybycia Aslana. Ufają, że ten Pan całej
puszczy i syn Wielkiego Władcy-Zza-Morza
zniszczy wiedźmę i da początek wiecznej
wiośnie.
Dlaczego nie jest tak, jak powinno być?
– Czarownica pochodzi z rodu dżinnów i olbrzymów, i dlatego jest na wskroś zła i
przebiegła.
– Używa swych czarów wobec niepokornych mieszkańców.
– Bojąc się Białej Czarownicy, niektórzy mieszkańcy są na jej usługach.
– Lew Aslan zbyt długo nie pojawiał się w Narnii.
Wnioski
– Sytuacja w Narnii nie wygląda najlepiej.
– Mieszkańcy są zastraszeni i częściowo ulegli Białej Czarownicy.
– Marzą o powrocie wiosny.
– Ufają w mądrość i siłę Króla puszczy.
– Z utęsknieniem wyczekują dobrego Lwa – wyzwoliciela.
– Wierzą, że dobro w końcu zwycięży nad złem.

Projekt makiety
Do wykonania makiety potrzebne są następujące materiały: gruba tekturka formatu A3,
plastelina (biała, szara, brązowa, czarna, czerwona i niebieska), biała wata, papier biały, klej.
Pracę przestrzenną na tekturce uczniowie wykonują w dwóch grupach, wewnątrz których
dzielą się poszczególnymi zadaniami wymienionymi w instrukcji.

Materiały dla ucznia

Instrukcja wykonania makiety Narnii
Wykonajcie makietę Narnii według podanej instrukcji.
1. Podzielcie się zadaniami przygotowania elementów krajobrazu Narnii i jej mieszkańców.
2. Wykonajcie charakterystyczne formy krajobrazu:
– z pomiętego papieru lub białej plasteliny ukształtujcie wzgórza i skały,
– ulepcie modele drzew,
– wyklejcie plasteliną wąwozy, morze i rzeki.
3. Wykonajcie tamę, pieczarę Tumnusa, domek Bobrów, zamek Ker-Paravel i graniczną
latarnię.
4. Wymodelujcie niektóre fantastyczne postacie.
5. Umieśćcie wykonane elementy na tekturze.
Lekcja 3. Co zdarzyło się w Narnii?
Scenariusz z wykorzystaniem dyskusji panelowej oraz gwiazdy pytań
Czas realizacji: 45 min

1. Wokół pojęcia „przepowiednia”.

1. Wyjaśnienie, czym jest przepowiednia.
2. Szukanie wyrazów o podobnym znaczeniu.
3. Udzielanie odpowiedzi na pytanie: Po co ludziom potrzebne są przepowiednie? O czym one
mówią? Dlaczego niektórzy wierzą w przepowiednie? Jaką rolę odgrywały przepowiednie dla
mieszkańców Narnii?

2. Dyskusja panelowa na temat powodów udziału czwórki rodzeństwa w wydarzeniach

w Narnii.
1. Wybór kilku osób, które wcielą się w role ekspertów.
2. Przygotowanie się ekspertów do rozmowy na podstawie powieści oraz słownictwa
pomocniczego zapisanego na tablicy, np. odszukanie dzieci, wypełnienie misji, spełnienie się
przepowiedni, pragnienie poznania Aslana, spotkanie z Panem puszczy, przywrócenie radości
mieszkańcom, przeżycie przygody, poszukiwanie brata, pomoc w uwolnieniu fauna,
zniszczenie Białej Czarownicy, żądza władzy, przemiana bohaterów.
2. Przedstawienie przez ekspertów własnych ustaleń na forum klasy.
3. Ustosunkowanie się do zaprezentowanych wystąpień.
4. Odszyfrowanie wiadomości: Czwórka rodzeństwa została wybrana do udziału w misji, aby
wypełniła się przepowiednia (zadanie 1. z karty pracy nr 2 „Wielka misja”).

3. Omówienie dwóch odrębnych wypraw do Kamiennego Stołu.

1. Przedstawienie w grupach wyprawy Białej Czarownicy oraz wyprawy pod wodzą Pana
Bobra metodą gwiazdy pytań (schematy gwiazd pytań wraz z przykładowymi odpowiedziami
zostały zamieszczone w Materiałach dla nauczyciela).
2. Zaprezentowanie każdej wyprawy przez liderów zespołów.

4. Przy Kamiennym Stole, na polu bitwy i po zwycięstwie.

1. Uporządkowanie planu wydarzeń w zadaniu 2. z karty pracy nr 2 „Wielka misja”.
2. Zaprezentowanie rezultatów pracy.
3. Przedstawienie panowania dwóch królów i dwóch królowych w Ker-Paravel – zadanie 3. z
karty pracy nr 2. „Wielka misja”.

5. W kręgu zwycięstwa dobra nad złem.

1. Wypowiedzi uczniów dotyczące pytań: Kto i w jaki sposób przyczynił się do zwycięstwa?
Jakich magicznych przedmiotów użyto, aby dobro zwyciężyło zło?
2. Odczytanie hasła z wyrazów zapisanych na tablicy w przypadkowej kolejności: Nie można
żyć szczęśliwie, jeśli się nie wierzy w zwycięstwo dobra.
3. Wypowiedzi uzasadniające odszyfrowaną myśl.

Propozycja pracy domowej

Zaznacz w książce fragmenty opisujące zachowanie się Aslana wobec dzieci i mieszkańców
Narnii.

Materiały dla nauczyciela

Schematy gwiazd pytań wraz z przykładowymi odpowiedziami
Schemat 1. Wyprawa Białej Czarownicy
1. Jaki jest cel?
Biała Czarownica chce pokonać Wielkiego Lwa, pozbyć się dzieci – przyszłych władców na zamku Ker-Paravel

5. Jakie utrudniania są w drodze? 2. Kto uczestniczy?

Odwilż przeszkadza sunąć Biała Czarownica, Karzeł oraz Edmund

saniom, które w końcu lgną w błocie. Wyprawa
Zaczynają działać czary Aslana.
do
Kamienneg
o
Stołu

4. Co się dzieje w czasie wyprawy? 3. W jaki sposób przemieszcza się drużyna?

Biała Czarownica zamienia w posągi Najpierw saniami po zaśnieżonych wzgórzach,
napotkane zwierzęta leśne, którym Święty Mikołaj a potem pieszo.

podarował przysmaki. Pojawia się mgła, topnieje śnieg,

zaczyna zielenić się trawa i świecić słońce.
Schemat 2. Wyprawa pod wodzą Pana Bobra
1. Jaki jest cel?
Spotkać się z Aslanem, odnaleźć Edmunda i Tomnusa oraz pokonać Białą Czarownicę

5. Jakie utrudniania są w drodze? 2. Kto uczestniczy?

Odwilż powoduje zalanie ścieżki wzdłuż rzeczki, Państwo Bobrowie, Piotr, Zuzanana i Łucja
uczestnicy muszą iść wzdłuż wielkiej rzeki.
Męcząca droga wyczerpuje siły dzieci, Łucja prawie
zasypia w czasie marszu.

Wyprawa
do
Kamienneg
o
Stołu

4. Co się dzieje w czasie wyprawy? 3. W jaki sposób przemieszcza się drużyna?

Rankiem, po przebudzeniu się uczestników, Drużyna porusza się na piechotę, niosąc
obok pieczary pojawia się Święty Mikołaj w saniach bagaże z żywnością.
zaprzężonych w reny. Wszystkich obdarowuje prezentami.
Piotr otrzymuje tarczę i miecz, Zuzanna łuk z kołczanem
oraz róg, natomiast Łucja – buteleczkę z magicznym płynem
z Ognistych Kwiatów i mały sztylet.

Przykładowo uzupełniany plan wydarzeń z zdania 2. z karty pracy nr 2 „Wielka misja”

1. Spotkanie dzieci z Wielkim Lwem.
2. Zuzanna w niebezpieczeństwie.
3. Starcie Piotra z Maugrimem.
4. Pasowanie Piotra na Pogromcę Wilka.
5. Odbicie Edmunda.
6. Przybycie posłańca Białej Czarownicy.
7. Rozmowa Aslana z wiedźmą.
8. Rozbicie obozu w Brodzie Beruny.
9. Droga Aslana z towarzyszkami w stronę Kamiennego Stołu.
10. Zabicie Lwa przez Białą Czarownicę.
11. Pomoc myszek w rozwiązaniu powrozów krępujących Lwa.
12. Przełamanie Kamiennego Stołu.
13. Cofnięcie wyroku przez Śmierć.
14. Podróż dziewczynek na grzbiecie Aslana w stronę zamczyska czarownicy.
15. Ożywienie posągów.
16. Powrót na pole bitwy.
17. Pokonanie wiedźmy.
18. Uzdrowienie Edmunda.
19. Panowanie w Narnii Synów Adama i Córek Ewy.
Lekcja 4. Sekrety Wielkiego Lwa
Scenariusz z wykorzystaniem burzy mózgów oraz dyskusji „za” i „przeciw”
Czas realizacji: 45 min

1. Informacje o symbolice lwa.

1. Podawanie skojarzeń związanych z lwem.
2. Nazywanie miejsc, na których można zobaczyć wizerunek lwa.
3. Odczytanie ze Słownika symboli literackich informacji o symbolice lwa.

2. Rozmowa o Aslanie.
1. Udzielanie odpowiedzi na pytania: Jakie jest pochodzenie Aslana? Jak postrzegany jest
przez mieszkańców Narnii? Gdzie przebywa Wielki Lew? Dlaczego bardzo rzadko widzi się
go w Narnii? Jaką rolę odgrywa w powieści? Co symbolizuje?
2. Opisanie wyglądu Aslana.
3. Przypisywanie w formie burzy mózgów cech określających Aslana i zapisanie ich na
tablicy, np. potężny, groźny, dobry, szlachetny, waleczny, odważny, mądry, doświadczony,
sprawiedliwy, nieśmiertelny, wspaniałomyślny, gotowy do poświęceń, bezinteresowny.
4. Podawanie przykładów uzasadniających zaproponowane określenia.

3. Omówienie zachowania się Wielkiego Lwa wobec Edmunda.

1. Odczytanie fragmentów z książki opisujących postawę Aslana.
2. Ocena zachowania się Lwa wobec zdrajcy.

4. Przeprowadzenie dyskusji „za” i „przeciw” na temat: Czy Edmund powinien ponieść

jakąś karę?
1. Indywidualne zastanowienie się nad pytaniem.
2. Zajęcie konkretnego stanowiska i przystąpienie do grupy reprezentującej odpowiedź „tak”
lub grupy akceptującej odpowiedź „nie”.
3. Opracowanie w grupach argumentów uzasadniających daną opinię.
4. Wystąpienie grupy opowiadającej się za twierdząca odpowiedzią na pytanie postawione
w dyskusji.
5. Podawanie kontrargumentów przez przeciwny zespół.
6. Uzgodnienie obustronnego porozumienia poprzez wybór argumentów wspólnie
zaakceptowanych.

5. Niekończące się sekrety Wielkiego Lwa.

1. Zapoznanie się z fragmentem powieści o tym, co zrobił Aslan na balu i wymyślanie
fantastycznych misji, które mógł odbyć Aslan po zniknięciu z uczty (zadanie z karty pracy nr
3 „Co robi Aslan?”).
2. Wyjaśnienie słów Pana Bobra: Aslan przychodzi i odchodzi. Jednego dnia go widzisz,
drugiego już nie. Nie lubi być niczym skrępowany, no i, oczywiście, ma wiele innych krajów
pod swoją opieką. Tak powinno być. Będzie zresztą do nas zaglądał.
3. Podawanie tytułów serii Opowieści z Narnii, w których występuje Aslan.
4. Wypowiedzi uczniów znających cykl Opowieści z Narnii o innych zadaniach i przygodach
Wielkiego Lwa.

Propozycja pracy domowej

Napisz charakterystykę Aslana.