‫!

‪Photograph your local culture, help Wikipedia and win‬‬

‫ایران‬

‫کﺎرٮﺮدﻫﺎ‪ ،‬اٮ"ران ) ‪%‬اٮﻬﺎمزداٮ"ﯽ( را ‪%‬ٮ ‪%‬ٮٮ"ﻨٮ"ﺪ‪.‬‬

‫‪%‬ٮرای دٮ"ﮕﺮ ‪%‬‬

‫درٮﺎر ٔه ﮐﺸور اٮ"ران اﺳﺖ‪% .‬ٮرای ‪7‬‬

‫ﻧﻄﺎم ﺣﺎﮐﻢ ‪%‬ٮﺮ آن‪7 ،‬‬
‫ﻧﻄﺎم‬ ‫اٮ"ﻦ ﻣ ‪G‬ڡﺎﻟﻪ ‪%‬‬
‫‪%‬ﺣﻤﻬوری اﺳﻼﻣﯽ را ‪%‬ٮ ‪%‬ٮٮ"ﻨٮ"ﺪ‪.‬‬

‫اٮ‪$‬ران ‪3‬ٮﺎ ﻧﺎم رﺳﻤﯽ ‪/‬ﺣﻤﻬوری اﺳﻼﻣﯽ اٮ‪$‬ران‪ ،‬ﮐﺸوری در ‪#‬ﻋﺮب‬

‫آﺳٮ=ﺎ اﺳﺖ‪ .‬اٮ=ﻦ ﮐﺸور از ‪#‬ﻋﺮب ‪3‬ٮﺎ ﺗﺮﮐٮ=ﻪ و ﻋراق‪ ،‬از ﺷﻤﺎل ‪#‬ﻋ ‪3‬‬
‫رٮﯽ‬
‫=ﺤﺎن‪ ،‬از ﺷﻤﺎل ‪3‬ٮﺎ دريﺎی ‪#‬ﺣزر و‬
‫آذرٮﺎٮ ‪3‬‬
‫‪3‬ٮﺎ ارﻣﻨﺴﺘﺎن و ‪3‬ﺣﻤﻬوری ‪3‬‬
‫ﺗﺮﮐﻤﻨﺴﺘﺎن‪ ،‬از ﺷرق ‪3‬ٮﺎ ‪P‬‬
‫اڡ ‪P‬ﻌﺎﻧﺴﺘﺎن و ٮ‪O‬ﺎﮐﺴﺘﺎن‪ ،‬و از ‪3‬ﺣﻨﻮب ‪3‬ٮﺎ‬
‫دريﺎی ﻋﻤﺎن و ‪#‬ﺣﻠٮ=ﺞ ‪P‬ڡﺎرس ﻫﻢﻣرز اﺳﺖ‪ .‬اٮ=ران ‪3‬ٮﺎ دارا ‪3‬ٮﻮدن‬
‫ﻣرٮﻊ‪P ،‬‬
‫ﻫڡﺪﻫﻤٮ=ﻦ‬ ‫ٮ‪O‬ﻬﻨﺎوری ‪3‬ٮﻪ ﻣﺴﺎﺣﺖ ‪ ۱٫۶۴‬ﻣٮ=ﻠٮ=ون ﮐٮ=ﻠﻮﻣﺘﺮ ‪3‬‬
‫ﮐﺸور ٮ‪O‬ﻬﻨﺎور ‪3‬ﺣﻬﺎن اﺳﺖ‪ ،‬و ‪3‬ٮﺎ ‪3‬ﺣﻤﻌٮ=ﺖ ‪#‬‬
‫ﺗﺤﻤٮ=ﻨﯽ ‪ ۸۹٫۴‬ﻣٮ=ﻠٮ=ون‬
‫رﺗٮ ٔﻪ ‪P‬‬
‫ﻫڡﺪﻫﻢ ﮐﺸورﻫﺎ ‪3‬ٮﺎ ‪3‬ٮٮ=ﺸﺘريﻦ ‪3‬ﺣﻤﻌٮ=ﺖ‪b ،‬ڡرار‬ ‫ﻧڡری‪ ،‬در ‪3‬‬‫‪P‬‬
‫ﻣﯽﮔٮ=ﺮد‪ [۱۰].‬اٮ=ران در ﺗ ‪b‬ڡﺴٮ=ﻤﺎت ﮐﺸوری ‪3‬ٮﻪ ‪ ۳۱‬اﺳﺘﺎن ﺗ ‪b‬ڡﺴٮ=ﻢ‬
‫زٮﺎن رﺳﻤﯽ ﮐﺸور اٮ=ران‪P ،‬ڡﺎرﺳﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪3 .‬‬
‫ﺮﺣﻤﻌٮ=ﺖﺗريﻦ ﺷﻬﺮﻫﺎی اٮ=ران ‪3‬ٮﻪﺗﺮﺗٮ=ﺐ ﺗﻬران )ٮ‪O‬ﺎٮ ‪#‬‬
‫=ﺘﺤﺖ(‪،‬‬ ‫ٮ‪3 O‬‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪[۱۱].‬‬ ‫ﻣﺸﻬﺪ‪P ،‬‬
‫اﺻڡﻬﺎن‪ ،‬ﮐرج و ﺷٮ=راز‬

‫‪/‬ﺣﻤﻬوری اﺳﻼﻣﯽ اٮ‪$‬ران‬

‫اٮ‪$‬ران‬

‫ﻧﺸﺎن ﻣﻠﯽ‬ ‫ﺮﺣﻢ‬

‫ٮ‪, ,‬‬

‫اﺳﻼﻣﯽ«]‪[۱‬‬ ‫ﺷﻌﺎر‪» :‬اﺳﺘ ‪O‬ڡﻼل‪ ،‬آزادی‪D ،‬ﺣﻤﻬوری‬

‫ﺳرود‪ :‬ﻣﻬﺮ ‪/‬ﺣﺎوران‬

‫‪0:58‬‬

‫ﻧﻤﺎٮ‪5‬ﺶ ﻧ ‪O‬ڡﺸﻪ ‪D‬ﺣﻬﺎﻧﯽ‬

‫ﻧﻤﺎٮ‪5‬ﺶ ﻧ ‪O‬ڡﺸﻪ اٮ‪5‬ران‬
‫ﻧﻤﺎٮ‪5‬ﺶ ﻫﻤﻪ‬

‫ﺗﻬران‬ ‫‪-‬ﺘﺤﺖ‬‫ٮ‪/‬ﺎٮ *‬
‫‪ ۳۵°۴۱′‬ﺷﻤﺎﻟﯽ ‪ ۵۱°۲۵′‬ﺷﺮ "ڡﯽ‬ ‫و ‪D‬ٮزرﮔﺘريﻦ ﺷﻬﺮ‬

‫‪Y‬ڡﺎرﺳﯽ‬ ‫زٮﺎن)ﻫﺎی( رﺳﻤﯽ‬

‫‪5‬‬
‫زٮﺎنﻫﺎ‬‫‪+‬ڡﻬﺮﺳﺖ ‪$‬‬ ‫زٮﺎن)ﻫﺎی( ﻣﺤﻠﯽ‬
‫‪D‬‬
‫زٮﺎن رﺳﻤﯽ(‬ ‫‪Y ۵۳٪‬ڡﺎرﺳﯽ ) ‪D‬‬
‫‪5‬ﺤﺎﻧﯽ و دٮ‪5‬ﮕﺮ‬‫آذرٮﺎٮ ‪D‬‬
‫‪ ۱۸٪‬ﺗﺮکﯽ ‪D‬‬
‫زٮﺎنﻫﺎی ﺗﺮکﯽ )ﺷﺎﻣﻞ ‪O‬ڡﺸ ‪O‬ڡﺎٮ‪5‬ﯽ‬ ‫‪D‬‬
‫و ﺗﺮﮐﻤﻨﯽ(‬
‫‪ ۱۰٪‬ﮐﺮدی‬
‫‪ ۷٪‬ﮔٮ‪5‬ﻠکﯽ و ﻣﺎزﻧﺪراﻧﯽ‬
‫‪ ۶٪‬ﻟری‬
‫ﻋرٮﯽ‬
‫‪D ۲٪‬‬
‫ﻠﻮﺣﯽ‬
‫‪D ۲٪‬ٮ <‬
‫زٮﺎنﻫﺎ )ﺷﺎﻣﻞ ارﻣﻨﯽ‪،‬‬ ‫‪ ۲٪‬دٮ‪5‬ﮕﺮ ‪D‬‬
‫ﮔﺮﺣﯽ‪ ،‬ﻟکﯽ‪ ،‬ﺳﻤﻨﺎﻧﯽ‪،‬‬ ‫آﺳوری‪D ،‬‬
‫ﺗﺎﻟﺸﯽ و ﺗﺎﺗﯽ(]‪[۲‬‬

‫‪+‬ڡﻬﺮﺳﺖ ﮔروهﻫﺎی ‪0‬ڡﻮﻣﯽ‬ ‫ﮔروهﻫﺎی ‪9‬ڡﻮﻣﯽ‬

‫‪Y ۶۰٪‬ڡﺎرﺳﯽ ‪D‬‬
‫زٮﺎﻧﺎن‬
‫‪5‬ﺤﺎﻧﯽﻫﺎ‬ ‫آذرٮﺎٮ ‪D‬‬
‫‪D ۱۵٪‬‬
‫‪ ۱۰٪‬ﮐﺮدﻫﺎ‬
‫‪ ۶٪‬ﻟﺮﻫﺎ‬
‫‪ ۲٪‬ﮔٮ‪5‬ﻠﮏﻫﺎ‬
‫‪ ۲٪‬ﻋﺮبﻫﺎ‬
‫‪D ۲٪‬ٮﻠوچﻫﺎ‬
‫‪ ۲٪‬ﻣﺎزﻧﺪراﻧﯽﻫﺎ‬
‫‪ ۱٪‬دٮ‪5‬ﮕﺮ ﮔروهﻫﺎی ‪O‬ڡﻮﻣﯽ]‪[۲‬‬

‫اﺳﻼم‬ ‫دٮ‪-‬ﻦ)ﻫﺎ(‬
‫ﻣﺬﻫﺐ ﺷٮ‪5‬ﻌﻪ دوازدهاﻣﺎﻣﯽ )دٮ‪5‬ﻦ‬
‫رﺳﻤﯽ(]اﻟﻒ[‬

‫اٮ‪5‬راﻧﯽ]‪[۴‬‬ ‫ﻧﺎم)ﻫﺎی( اﻫﻠٮ‪-‬ﺖ‬

‫‪D‬ﺣﻤﻬوری اﺳﻼﻣﯽ ريﺎﺳﺘﯽ‬ ‫ﺣﮑﻮﻣﺖ‬

‫دٮ‪5‬ﻦﺳﺎﻻر ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ‬
‫ﺳٮ‪5‬ﺪ ﻋﻠﯽ ‪/‬ﺣﺎﻣﻨﻪای‬ ‫رﻫٮﺮ‬
‫• ‪D‬‬
‫ﺳٮ‪5‬ﺪ ‪D‬اٮراﻫٮ‪5‬ﻢ رﺋٮ‪5‬ﺴﯽ‬ ‫• رﺋٮ‪5‬ﺲ ‪D‬ﺣﻤﻬور‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ‪/‬‬
‫ﻣﺤ ‪D‬ٮﺮ‬ ‫• ﻣﻌﺎون اول رﺋٮ‪5‬ﺲ ‪D‬ﺣﻤﻬور‬
‫ﻣﺤﻤﺪٮﺎ ‪O‬ڡﺮ ‪O‬ڡﺎﻟٮ ‪D‬‬
‫‪5‬ٮﺎف‬ ‫‪D‬‬ ‫ﻣﺤﻠﺲ‬ ‫• رﺋٮ‪5‬ﺲ ‪D‬‬
‫‪/‬ﻋﻼﻣﺤﺴٮ‪5‬ﻦ ﻣﺤﺴﻨﯽ اژهای‬ ‫• رﺋٮ‪5‬ﺲ ‪O‬ڡﻮه ‪O‬ڡﻀﺎﺋٮ‪5‬ﻪ‬
‫‪9‬ڡﻮه ﻣ ‪9‬ڡﻨﻨﻪ‬
‫ﻣﺤﻠﺲ ﺷورای اﺳﻼﻣﯽ‬
‫‪D‬‬ ‫ﻣﺤﻠﺲ ‪Y‬‬
‫ﺳڡﻼ‬ ‫• ‪D‬‬
‫‪/‬ﺣﮑٮ ٔ‬
‫‪-‬ﺪه ‪5‬ٮﻨٮ‪-‬ﺎنﮔﺬاری‬
‫ﺣﺪود ‪ ۶۷۸‬پ‪ .‬م‬ ‫• ٮ<ﺎدﺷﺎﻫﯽ ﻣﺎد‬
‫‪ ۵۵۰‬پ‪ .‬م‬ ‫• ﺷﺎﻫﻨﺸﺎﻫﯽ ‪/‬‬
‫ﻫﺤﺎﻣﻨﺸﯽ‬
‫‪ ۲۴۷‬پ‪ .‬م‬ ‫• ﺷﺎﻫﻨﺸﺎﻫﯽ اﺷکﺎﻧﯽ‬
‫‪ ۲۲۴‬م‬ ‫• ﺷﺎﻫﻨﺸﺎﻫﯽ ﺳﺎﺳﺎﻧﯽ‬
‫‪ ۱۵۰۱‬م‬ ‫• اٮ‪5‬ران ‪Y‬‬
‫ﺻڡوی‬
‫‪ ۱۷۳۶‬م‬ ‫اڡﺸﺎری‬ ‫• اٮ‪5‬ران ‪Y‬‬
‫‪ ۱۷۵۱‬م‬ ‫• زﻧﺪٮ‪5‬ﺎن‬
‫‪ ۱۷۹۶‬م‬ ‫ﺎﺣﺎری‬‫• اٮ‪5‬ران ‪O‬ڡ ‪D‬‬
‫‪ ۲۴‬آذر ‪۱۳۰۴‬‬ ‫• اٮ‪5‬ران ٮ<ﻬﻠوی‬
‫‪D ۲۲‬ٮﻬﻤﻦ ‪۱۳۵۷‬‬ ‫• اﻧ ‪O‬ڡﻼب ‪۱۳۵۷‬‬
‫‪ ۱۲‬آذر ‪۱۳۵۸‬‬ ‫• ‪O‬ڡﺎﻧون اﺳﺎﺳﯽ ﮐﻨﻮﻧﯽ‬
‫‪ ۶‬ﻣﺮداد ‪۱۳۶۸‬‬ ‫آﺣريﻦ ‪D‬ٮﺎزﻧﮕری‬‫• ‪/‬‬
‫ﻣﺴﺎﺣﺖ‬
‫ﻣرٮﻊ‬
‫‪ ۱٬۶۴۸٬۱۹۵‬ﮐٮ‪5‬ﻠﻮﻣﺘﺮ ‪D‬‬ ‫• کﻞ‬
‫ﻣرٮﻊ( )‪۱۸‬ام(‬
‫)‪ ۶۳۶٬۳۷۲‬ﻣﺎٮ‪5‬ﻞ ‪D‬‬
‫‪) ۱٫۶۳‬ﺗﺎ ‪[۵](۲۰۱۵‬‬ ‫• ‪D‬آٮﻬﺎ )‪(٪‬‬

‫‪5‬ﺣﻤﻌٮ‪-‬ﺖ‬
‫‪۱۷) [۶]۸۹,۴۶۸,۴۰۷‬ام(‬ ‫• ‪D‬ٮرآورد ﺳﺎل ‪۲۰۲۳‬‬
‫ﻣرٮﻊ )‪D ۱۲۴٫۳‬ٮﺮ‬
‫‪D ۴۸‬ٮﺮ ﮐٮ‪5‬ﻠﻮﻣﺘﺮ ‪D‬‬ ‫• ﺗراﮐﻢ‬
‫ﻣرٮﻊ( )‪۱۶۲‬ام(‬
‫ﻣﺎٮ‪5‬ﻞ ‪D‬‬
‫‪D‬ٮرآورد ‪۲۰۲۳‬‬ ‫ﻧﺎﺣﺎﻟﺺ *‬
‫داﺣﻠﯽ ) )‪GDP‬‬ ‫ﺗﻮﻟٮ‪-‬ﺪ *‬
‫راٮری ‪O‬ڡﺪرت ‪/‬ﺣريﺪ )‪(PPP‬‬
‫‪D‬ٮ ‪D‬‬
‫‪ $۱٫۷۲۵‬ﺗريﻠٮ‪5‬ون]‪۱۹) [۷‬ام(‬ ‫• کﻞ‬
‫‪۷۹) [۷]$۱۹٫۹۴۲‬ام(‬ ‫• ﺳراﻧﻪ‬

‫‪D‬ٮرآورد ‪۲۰۲۳‬‬ ‫ﻧﺎﺣﺎﻟﺺ *‬

‫داﺣﻠﯽ‬ ‫ﺗﻮﻟٮ‪-‬ﺪ *‬
‫)‪) (GPD‬اﺳﻤﯽ(‬
‫‪ $۳۶۶٫۴۳۸‬ﻣٮ‪5‬ﻠٮ‪5‬ﺎرد]‪۴۲) [۷‬ام(‬ ‫• کﻞ‬
‫‪۱۲۰) [۷]$۴٫۲۳۴‬ام(‬ ‫• ﺳراﻧﻪ‬
‫‪[۸]۴۰٫۹‬‬ ‫*‬
‫ﺷﺎﺣﺺ ‪5‬ﺣٮ‪-‬ﻨﯽ )‪(۲۰۱۹‬‬
‫ﻣﺘﻮﺳﻂ‬
‫‪[۹]۰٫۷۷۴‬‬ ‫*‬
‫ﺷﺎﺣﺺ ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻧﺴﺎﻧﯽ )‪(۲۰۲۱‬‬
‫‪۷۶‬ام‪D .‬ٮﺎﻻ‬

‫ريﺎل اٮ‪5‬ران )‪(IRR‬‬ ‫واﺣﺪ ٮ‪/‬ول‬

‫ٮ‪5‬ﻮﺗﯽﺳﯽ‪(IRST) ۳:۳۰+‬‬ ‫ﻣﻨﻄ ‪9‬ڡﻪ زﻣﺎﻧﯽ‬

‫ﻫﺤری ‪/‬ﺣورﺷٮ‪5‬ﺪی‬
‫‪D‬‬ ‫گﺎهﺷﻤﺎری‬

‫راﺳﺖ‬ ‫‪5‬ﺣﻬﺖ راﻧﻨﺪگﯽ‬

‫‪+۹۸‬‬ ‫ٮ‪/‬يﺶﺷﻤﺎره ‪W‬‬

‫ﺗﻠڡﻨﯽ‬

‫‪IR‬‬ ‫ﮐﺪ اٮ‪-‬زو ‪۳۱۶۶‬‬

‫‪.ir‬‬ ‫داﻣﻨﻪ ﺳﻄﺢ ‪5‬ٮﺎﻻ‬

‫‪ .‬اٮ‪5‬ران‬

‫=زٮﺎن‬
‫ﺳرزﻣٮ=ﻦ اٮ=ران ‪3‬ٮﺎ ده ﻫزار ﺳﺎل ﺗﺎريﺦ و ﺗﻤﺪن‪ ،‬ﻣٮ ‪3‬‬
‫ﺗﻤﺪنﻫﺎی ﮐﻬﻦ ﻣﺘﻌﺪدی ‪O‬ﺣون اٮ=ﻼم در ﻫزار ٔه ‪O‬ﺣﻬﺎرم ٮ‪O‬يﺶ از‬
‫ﻫڡﺘﻢ پ‪ .‬م‪ ،‬ٮ‪O‬ﺎدﺷﺎﻫﯽ ﻣﺎد‬ ‫ﻣٮ=ﻼد ‪3‬ٮﻮدهاﺳﺖ‪ .‬در ﺳﺪ ٔه ‪P‬‬
‫ﺎرﺣﻪ ﮐﺮد‪ .‬در ﺳﺪ ٔه‬ ‫ﺗﻮﺣﻬﯽ از ‪P‬ڡﻼت اٮ=ران را ٮ ‪O‬‬
‫=ﮑٮ ‪O‬‬ ‫‪3‬ٮ ‪#‬ﺤﺶﻫﺎی ‪b‬ڡ ‪3‬‬
‫ﺎٮﻞ ‪3‬‬
‫ﺷﺸﻢ پ‪ .‬م‪ ،‬ﺷﺎﻫﻨﺸﺎﻫﯽ ‪#‬‬
‫ﻫﺤﺎﻣﻨﺸﯽ ‪3‬ٮﻪدﺳﺖ ﮐوروش ‪3‬ٮزرگ‬
‫اﻣٮراﺗوریﻫﺎی ﺗﺎريﺦ‬‫‪3‬ٮﻨٮ=ﺎن ﻧﻬﺎده ﺷﺪ ﺗﺎ اٮ=ران ٮ=کﯽ از ‪3‬ٮزرگﺗريﻦ ‪O‬‬
‫را ﺗﺸﮑٮ=ﻞ دﻫﺪ‪ .‬در ﺳﺪ ٔه ‪O‬ﺣﻬﺎرم پ‪ .‬م‪ ،‬اﺳﮑﻨﺪر ﻣ ‪b‬ڡﺪوﻧﯽ اٮ=ﻦ‬
‫ﺗﺴﺤٮ=ﺮ ﮐﺮد و اٮ=ران ‪3‬ٮﻪ ‪3‬ٮ ‪#‬ﺤﺸﯽ از ﺳرزﻣٮ=ﻦﻫﺎی ﻫﻠﻨﯽ‬
‫‪#‬‬ ‫‪b‬ڡﻠﻤرو را‬
‫ﺗٮﺪٮ=ﻞ ﺷﺪ‪ .‬ٮ‪O‬ﺪٮ=ﺪاری ﺷﺎﻫﻨﺸﺎﻫﯽ اﺷکﺎﻧﯽ در ﺳﺪ ٔه ﺳﻮم پ‪ .‬م‪،‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪3‬ٮﺎر دٮ=ﮕﺮ اٮ=ﻦ ﮐﺸور را ﺗﺤﺖ ‪P‬ڡﺮﻣﺎن ٮ=ﮏ ﺷﺎﻫﻨﺸﺎﻫﯽ اٮ=راﻧﯽ ‪b‬ڡرار‬
‫داد ﮐﻪ در ﺳﺪ ٔه ﺳﻮم ﻣٮ=ﻼدی‪ ،‬ﺷﺎﻫﻨﺸﺎﻫﯽ ﺳﺎﺳﺎﻧﯽ ‪3‬ﺣﺎﻧﺸٮ=ﻦ‬
‫آن ﺷﺪ‪ .‬در ﺳﺪ ٔه ‪P‬‬
‫ﻫڡﺘﻢ م‪ ،‬ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻋﺮب اٮ=ﻦ ﺷﺎﻫﻨﺸﺎﻫﯽ را‬
‫‪P‬ڡﺘﺢ ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ‪3‬‬
‫ﻣﻨﺤﺮ ‪3‬ٮﻪ اﺳﻼم آوردن اٮ=راﻧٮ=ﺎن ﺷﺪ‪ .‬از آن ‪3‬ٮﻪ ‪3‬ٮﻌﺪ‪،‬‬
‫اٮ=راﻧٮ=ﺎن ﻣﺸﺎرﮐﺘﯽ اﺛﺮﮔﺬار در ﻋﻠﻢ و ‪P‬ڡﺮﻫﻨﮓ اﺳﻼﻣﯽ داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬از‬
‫ﺳﺪ ٔه ﻧﻬﻢ‪ ،‬دودﻣﺎنﻫﺎی ﻣﺴﻠﻤﺎن اٮ=راﻧﯽ ‪3‬‬
‫ﺗٮﺎر ٮ‪O‬ﺪٮ=ﺪار ﺷﺪﻧﺪ ﮐﻪ ‪3‬ٮﺎ‬
‫=ﻠﺤﺎﻧﯽ اداﻣﻪ ٮ‪O‬يﺪا ﮐﺮد‪ .‬در‬ ‫ﻣﻌولﻫﺎی اٮ ‪#‬‬
‫ﺳﻠﺤوق و ‪P‬‬
‫‪3‬‬ ‫ﺗﺮکﻫﺎی‬
‫ﺎرﺣﻪ‬
‫=ﮑٮ ‪O‬‬
‫ﺻڡويﺎن ﺣﮑﻮﻣﺖ اٮ=ران را ‪3‬ٮﺎر دٮ=ﮕﺮ ٮ ‪O‬‬‫ﺳﺪ ٔه ﺷﺎﻧﺰدﻫﻢ‪P ،‬‬
‫ﻫﺤﺪﻫﻢ ‪P‬ڡﺮﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ‪b‬ڡﺪرﺗﻤﻨﺪﺗريﻦ ارﺗﺶ‬ ‫ﮐﺮد‪ .‬ﻧﺎدرﺷﺎه در ﺳﺪ ٔه ‪3‬‬
‫آن زﻣﺎن را ‪3‬ٮﺮ ﻋﻬﺪه داﺷﺖ اﻣﺎ در ﺳﺪ ٔه ﻧوزدﻫﻢ‪3 ،‬ﺣﻨﮓﻫﺎٮ=ﯽ ‪3‬ٮﺎ‬
‫ﺗﻮﺣﻬﯽ از‬ ‫ﻣﻨﺤﺮ ‪3‬ٮﻪ ‪3‬ﺣﺪاٮ=ﯽ ‪3‬ٮ ‪#‬ﺤﺶﻫﺎی ‪b‬ڡ ‪3‬‬
‫ﺎٮﻞ ‪3‬‬ ‫اﻣٮراﺗوری روﺳٮ=ﻪ ‪3‬‬
‫‪O‬‬
‫ﻨٮﺶ ﻣﺸروﻃﻪ ‪3‬ٮﻮد‪.‬‬ ‫دﻫﻪ ‪ ۱۲۸۰‬ﺷﻤﺴﯽ ﺷﺎﻫﺪ ‪3‬ﺣ ‪3‬‬ ‫ٔ‬ ‫ﻣرز اٮ=ران ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻨﺤﺮ ‪3‬ٮﻪ‬ ‫ﻣﻨﻄور ﻣﻠﯽﺳﺎزی ﺻﻨﻌﺖ ‪P‬‬
‫ﻧڡﺖ اٮ=ران ‪3‬‬ ‫ﮐﻮﺷﺶﻫﺎ ‪3‬ٮﻪ ‪#‬‬
‫ﮐﻮدﺗﺎٮ=ﯽ اﻧگﻠٮ=ﺴﯽ‪-‬آﻣريکﺎٮ=ﯽ در ‪ ۱۳۳۲‬ﺷﺪ‪ .‬ٮ‪O‬ﺲ از اﻧ ‪b‬ڡﻼب‬
‫‪3 ،۱۳۵۷‬ﺣﻤﻬوری اﺳﻼﻣﯽ ﮐﻨﻮﻧﯽ ‪3‬ٮﻪدﺳﺖ ﺳٮ=ﺪ روحﷲ ‪#‬ﺣﻤٮ=ﻨﯽ‪،‬‬
‫رﻫٮﺮ ﻋﺎﻟﯽ اٮ=ﻦ ﮐﺸور‪3 ،‬ٮﻨﺎ ﻧﻬﺎده ﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪#‬‬
‫ﻧﺤﺴﺘٮ=ﻦ ‪3‬‬

‫ﺣﮑﻮﻣﺖ اٮ=ران ﻧﻮﻋﯽ ﺣﺎﮐﻤٮ=ﺖ دٮ=ﻨﯽ ‪3‬ٮﺎ ‪#‬‬

‫ﻧﻄﺎم ريﺎﺳﺘﯽ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ‬
‫»رﻫٮﺮ ﻋﺎﻟﯽ« ﮐﻪ ٮ=ﮑﻪﺳﺎﻻر اﺳﺖ‪ ،‬واﮔﺬار‬
‫‪3‬‬ ‫‪#‬‬
‫اﺣﺘٮ=ﺎرات اﺳﺎﺳﯽ ‪3‬ٮﻪ‬
‫ﺷﺪهاﺳﺖ؛ اٮ=ﻦ ﻣ ‪b‬ڡﺎم از زﻣﺎن ﻣﺮگ ‪#‬ﺣﻤٮ=ﻨﯽ در ﺳﺎل ‪ ۱۳۶۸‬ﺗﺤﺖ‬
‫اﺣﺘٮ=ﺎر ﺳٮ=ﺪ ﻋﻠﯽ ‪#‬ﺣﺎﻣﻨﻪای ‪3‬ٮﻮدهاﺳﺖ‪ .‬ﺣﮑﻮﻣﺖ اٮ=ران‬
‫‪#‬‬
‫ا ‪b‬ڡﺘﺪارﮔراﺳﺖ و اﻧﺘ ‪b‬ڡﺎدات ﮔﺴﺘﺮدهای ‪3‬ٮﻪدﻟٮ=ﻞ ﻣﺤﺪودٮ=ﺖﻫﺎی‬
‫ﺗﻮﺣﻪ‪ ،‬ﻧ ‪b‬ڡﺾ ﺣ ‪b‬ڡوق ‪3‬ٮﺸﺮ و آزادیﻫﺎی ﻣﺪﻧﯽ ‪3‬ٮﻪ آن وارد‬ ‫‪b‬ڡ ‪3‬‬
‫ﺎٮﻞ ‪3‬‬
‫ﻧﻄﺎم‪b ،‬ڡﻄﺐ اﺳﻼم ﺷٮ=ﻌﻪ درون ‪#‬ﺣﺎورﻣٮ=ﺎﻧﻪ و‬
‫ﺷﺪهاﺳﺖ‪ .‬اٮ=ﻦ ‪#‬‬
‫ﻫﻤﺤﻨٮ=ﻦ ٮ=کﯽ از‬
‫‪O‬‬ ‫‪#‬‬
‫ﺷﻨﺎﺣﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اٮ=ران‬ ‫دﺷﻤﻦ اﺳراﺋٮ=ﻞ‬
‫‪3‬ٮزرگﺗريﻦ ‪3‬ٮﺎزيﮕران اﻣور ‪#‬ﺣﺎورﻣٮ=ﺎﻧﻪ ‪3‬ٮﻪﺷﻤﺎر ﻣﯽرود و ‪#‬‬
‫ﻧﻄﺎم‬
‫‪3‬ﺣﻤﻬوری اﺳﻼﻣﯽ ‪3‬ٮﻪﻃور ﻣﺴﺘ ‪b‬ڡٮ=ﻢ و ‪#‬ﻋٮ=ﺮﻣﺴﺘ ‪b‬ڡٮ=ﻢ در اﮐﺜﺮ‬
‫ﺎرﺣ ٔﻪ ﺗﻨﺶزای‬
‫دﺣﺎﻟﺖ دارد‪ .‬ﺳٮ=ﺎﺳﺖ ‪#‬ﺣ ‪3‬‬ ‫درﮔٮ=ریﻫﺎی ‪#‬ﺣﺎورﻣٮ=ﺎﻧﻪ ‪#‬‬
‫=ٮﺎﻧﯽ از‬ ‫ﻣﺸﺤ ٔ‬
‫ﺼﻪ آن ٮ‪O‬ﺸﺘٮ ‪3‬‬ ‫‪#‬‬ ‫‪3‬ﺣﻤﻬوری اﺳﻼﻣﯽ در ﻣﻨﻄ ‪b‬ڡﻪ‪ ،‬ﮐﻪ‬
‫ﺷٮﻪ ‪#‬‬
‫ﻧﻄﺎﻣﯽ ‪#‬ﺣﻤٮ=ﻨﯽﮔرای ﻣﺘﻌﺪد اﺳﺖ‪3 ،‬ٮﻪﺷﺪت‬ ‫ﮔروهﻫﺎی ‪3‬‬
‫ﻣﺤﮑﻮم ﺷﺪهاﺳﺖ‪.‬‬

‫اٮ=ران ﮐﺸوری ‪3‬ٮﺎ ‪O‬ﺣﻨﺪگﺎﻧگﯽ ‪b‬ڡﻮﻣﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ از ﮔروهﻫﺎی ‪3‬‬

‫زٮﺎﻧﯽ‬
‫زٮﺎنﻫﺎی‬‫‪3‬ٮﺴٮ=ﺎری ﺗﺸﮑٮ=ﻞ ﺷﺪهاﺳﺖ‪3 .‬ٮﺴٮ=ﺎری از اٮ=راﻧٮ=ﺎن ‪3‬ٮﻪ ‪3‬‬
‫ﻠﻮﺣﯽ‪ ،‬ﻣﺎزﻧﺪراﻧﯽ‪،‬‬‫=ﺤﺎﻧﯽ‪ ،‬ﮐُﺮدی‪ ،‬ﻟری‪3 ،‬ٮ ‪O‬‬ ‫‪P‬ڡﺎرﺳﯽ‪ ،‬ﺗﺮکﯽ ‪3‬‬
‫آذرٮﺎٮ ‪3‬‬
‫=ﺎﻧﺤﯽ در‬
‫زٮﺎن ﻣٮ ‪3‬‬
‫ﺻﺤٮﺖ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ اﻣﺎ ‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫ﻋرٮﯽ‬
‫ﮔٮ=ﻠکﯽ‪ ،‬ﺗﺎﻟﺸﯽ و ‪3‬‬
‫‪3‬ٮٮ=ﻦ اٮ=ﻦ ا ‪b‬ڡوام ‪3‬‬
‫زٮﺎن ‪P‬ڡﺎرﺳﯽ اﺳﺖ‪ .‬اٮ=ران‪3 ،‬ٮﻪﻋﻨوان ٮ=ﮏ ﺳرزﻣٮ=ﻦ‬
‫‪#‬‬
‫ﺗﺎريﺤﯽﺗريﻦ‬ ‫و ٮ=ﮏ ﻣﻠﺖ‪ ،‬ٮ‪O‬يﺸٮ=ﻨﻪای ﮐﻬﻦ دارد و ٮ=کﯽ از‬
‫ﮐﺸورﻫﺎی ‪3‬ﺣﻬﺎن ‪3‬ٮﻪﺷﻤﺎر ﻣﯽرود‪.‬‬

‫‪b‬ڡﺎﻧون اﺳﺎﺳﯽ ‪3‬ﺣﻤﻬوری اﺳﻼﻣﯽ‪ ،‬اﺳﻼم ﺷٮ=ﻌﻪ را دٮ=ﻦ رﺳﻤﯽ‬

‫راﻫٮﺮدی در ﻣﻨﻄ ‪b‬ڡ ٔﻪ‬
‫اٮ=ﻦ ﮐﺸور اﻋﻼم ﮐﺮدهاﺳﺖ‪ .‬اٮ=ران ‪3‬ﺣﺎٮ=گﺎه ‪3‬‬
‫ٔ‬
‫ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ در ‪3‬ﺣﻨﻮب آن‪ ،‬ﻣﺴٮ=ری ﺣٮ=ﺎﺗﯽ‬ ‫‪#‬ﺣﻠٮ=ﺞ ‪P‬ڡﺎرس دارد و‬
‫ﺗﻮﺣﻬﯽ‬
‫ﺎٮﻞ ‪3‬‬‫زيﺮﺳﺎﺣﺖ ‪b‬ڡ ‪3‬‬
‫‪#‬‬ ‫‪3‬ٮرای اﻧﺘ ‪b‬ڡﺎل ‪P‬‬
‫ﻧڡﺖ ‪#‬ﺣﺎم اﺳﺖ‪ .‬اٮ=ﻦ ﮐﺸور‬
‫در ‪3‬ٮ ‪#‬ﺤﺶﻫﺎی ‪#‬ﺣﺪﻣﺎﺗﯽ‪ ،‬ﺻﻨﻌﺘﯽ و ﮐﺸﺎورزی دارد ﮐﻪ ا ‪b‬ڡﺘﺼﺎد‬
‫اٮ=ﻦ ﮐﺸور را ﺗواﻧﻤﻨﺪ ﻣﯽﺳﺎزﻧﺪ اﻣﺎ اٮ=ﻦ ا ‪b‬ڡﺘﺼﺎد ﻫﻨوز ‪3‬ٮﺮ ‪P‬ڡروش‬
‫ﻧڡﺖ و گﺎز ﻣﺘکﯽ اﺳﺖ و از ‪P‬ڡﺴﺎد ﻣﺎﻟﯽ رﻧﺞ ﻣﯽ ‪3‬ٮﺮد‪3 .‬‬
‫ﻣﻨﺎٮﻊ‬ ‫‪P‬‬
‫ﺗﻮﺣﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ و در ﻣٮ=ﺎن اﻋﻀﺎی اوپﮏ‪،‬‬ ‫ﻃٮٮ=ﻌﯽ اٮ=ران‪b ،‬ڡ ‪3‬‬
‫ﺎٮﻞ ‪3‬‬ ‫‪3‬‬
‫اﺛٮﺎت ﺷﺪ ٔه ‪P‬‬
‫ﻧڡﺖ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫اٮ=ران ﺳﻮﻣٮ=ﻦ دارﻧﺪ ٔه ‪#‬‬
‫ذﺣﺎٮ=ﺮ ‪3‬ٮزرگ ‪3‬‬
‫ﻣٮ=راث ‪P‬ڡﺮﻫﻨگﯽ اٮ=ﻦ ﮐﺸور ‪#‬ﻋﻨﯽ اﺳﺖ و ﻣٮ=راث ‪3‬ﺣﻬﺎﻧﯽ ٮ=ﻮﻧﺴﮑﻮ‬
‫در آن از ‪ ۲۷‬ﻣورد ﺗﺸﮑٮ=ﻞ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اٮ=ران از اﻋﻀﺎی ﻣﺆﺳﺲ‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﻤکﺎری ا ‪b‬ڡﺘﺼﺎدی‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎن‬
‫ﻫﻤکﺎری اﺳﻼﻣﯽ و اوپﮏ اﺳﺖ و از ‪b‬ڡﺪرتﻫﺎی ﻣﻨﻄ ‪b‬ڡﻪای‬
‫ﺷﻤﺮده ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫ریشهشناسی نام‬

‫تاریخ‬

‫ﻣ ‪G‬ڡ ٔ‬
‫ﺎﻟﻪ اﺻﻠﯽ‪ :‬ﺗﺎريﺦ اٮ"ران‬

‫ٮ(يﺸﺎﺗﺎريﺦ‬
‫ﻣ ‪G‬ڡﺎﻟﻪﻫﺎی اﺻﻠﯽ‪ :‬اٮ"ران ٮ‪W‬يﺶ از ﺗﺎريﺦ و ‪S‬ڡﻬﺮﺳﺖ ﺗﻤﺪنﻫﺎ و ‪%‬ﺣﺎﻫﺎی‬
‫‪%‬ٮﺎﺳﺘﺎﻧﯽ اٮ"ران ٮ‪W‬يﺶ از ﺗﻤﺪن اٮ"ﻼم‬

‫ٮ‪5‬ﮏ ‪/‬ﻋﺎرﻧگﺎره در ‪/‬ﻋﺎر دوﺷﻪ در ﻟﺮﺳﺘﺎن‪ ،‬از‬

‫ﻫزار ٔه ﻫﺸﺘﻢ ٮ<يﺶ از ﻣٮ‪5‬ﻼد‬

‫‪b‬ڡﺪٮ=ﻤﯽﺗريﻦ آﺛﺎر ‪3‬ٮﺎﺳﺘﺎﻧﯽ ﮐﺸﻒﺷﺪه در اٮ=ران‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ‬

‫ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎی کﺎوش ﺷﺪه در ﮐﺸﻒرود و ﮔﻨﺞ ٮ‪O‬ﺮ در ﺷﻤﺎل اٮ=ﻦ‬
‫ﮐﺸور‪ ،‬ﮔواﻫﯽدﻫﻨﺪ ٔه ﺣﻀور اﻧﺴﺎن در اٮ=ران از دوران‬
‫ٮ‪O‬ﺎريﻨﻪﺳﻨگﯽ زيريﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ [۲۲].‬آﺛﺎری از ﻧﺌﺎﻧﺪرﺗﺎلﻫﺎی اٮ=ران از‬
‫وﺣﻮد دارد ﮐﻪ ﻋﻤﺪﺗا ً در ﻣﻨﻄ ‪b‬ڡ ٔﻪ زاﮔﺮس‪ ،‬در‬
‫ٮ‪O‬ﺎريﻨﻪﺳﻨگﯽ ﻣٮ=ﺎﻧﯽ ‪3‬‬
‫=ﺎڡﺘﻪ )از ‪P‬ڡﺮﻫﻨﮓ ﻣﻮﺳﺘری(‪ ،‬ٮ‪O‬يﺪا‬
‫ﻣکﺎنﻫﺎٮ=ﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ورواﺳﯽ و ٮ ‪P‬‬
‫ﺷﺪهاﻧﺪ‪ [۲۴][۲۳].‬در ٮ‪O‬ﺎريﻨﻪﺳﻨگﯽ ٮ‪O‬ﺴٮ=ﻦ‪P ،‬ڡﺮﻫﻨﮓﻫﺎٮ=ﯽ ‪O‬ﺣون‬
‫‪3‬ٮرادوﺳﺘﯽ و زرزی در ﻣﻨﻄ ‪b‬ڡﻪ ‪3‬ﺣﺎن ‪P‬‬
‫ﮔﺮڡﺘﻨﺪ‪ .‬در اٮ=ﻦ دوران‪،‬‬
‫ﺳﮑﻮﻧﺘگﺎهﻫﺎی زاﮔﺮس در ‪P‬ڡﻀﺎی ‪3‬ٮﺎز ‪3‬ٮﻮدهاﻧﺪ و ‪3‬اٮﻌﺎد آنﻫﺎ‪،‬‬
‫ﻣﯽدﻫﺪ‪[۲۵].‬‬ ‫ﻣراﺗٮﯽ را ﻧﺸﺎن‬ ‫‪#‬‬
‫ﻧﻄﺎﻣﯽ ﺳﻠﺴﻠﻪ ‪3‬‬

‫ﺗﻮﺣﻪ ‪3‬ٮﻪ ﺳﺮدی‪،‬‬

‫دوران ﻧﻮﺳﻨگﯽ و ﻣﺲﺳﻨگﯽ در اٮ=ران ‪3‬ٮﺎ ‪3‬‬
‫ﻧﺰدٮ=ﮏ ‪3‬ٮﻪ ﻫزار ﺳﺎل ﻃول ﮐﺸٮ=ﺪ ﺗﺎ ﻋﺼﺮ ﻧﻮﺳﻨگﯽ از ﻫﻼل‬
‫ﺣﺎﺻﻠﺤٮ=ﺰ ‪3‬ٮﻪ ‪P‬ڡﻼت اٮ=ران ‪3‬ٮﺮﺳﺪ و ﮐﺸﺎورزی ﻣﻤﮑﻦ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪#‬‬
‫=ﺎڡﺖ ﺷﺪه در اٮ=ﻦ ﮐﺸور‪ ،‬در ‪3‬ﺣﺎﻫﺎٮ=ﯽ ‪3‬ٮﺎ‬ ‫ﺳﮑﻮﻧﺘگﺎهﻫﺎی ﻧﻮﺳﻨگﯽ ٮ ‪P‬‬
‫ﻫڡﺘﻢ ٮ‪O‬يﺶ از‬‫اﻣکﺎن دٮ=ﻢکﺎری ‪b‬ڡرار دارﻧﺪ‪ [۲۶].‬از ﻫزار ٔه دﻫﻢ ﺗﺎ ‪P‬‬
‫ﻧﺤﺴﺘٮ=ﻦ ‪3‬ﺣواﻣﻊ ﮐﺸﺎورزی‪ ،‬در ﻣﻨﻄ ‪b‬ڡ ٔﻪ زاﮔﺮس در ‪#‬ﻋﺮب‬
‫ﻣٮ=ﻼد‪# ،‬‬
‫‪P‬‬
‫ﺷﮑﻮڡﺎٮ=ﯽ‬ ‫ﺎٮﻨﻮت و ‪O‬ﺣ ‪P‬ﻌﺎﻣٮ=ﺶ ‪3‬ٮﻪ‬
‫اٮ=ران‪ ،‬از ‪3‬ﺣﻤﻠﻪ ‪O‬ﺣ ‪P‬ﻌﺎگﻼن‪O ،‬ﺣ ‪P‬ﻌ ‪3‬‬
‫رﺳٮ=ﺪﻧﺪ‪[۲۹][۲۸][۲۷].‬‬

‫در ﻋﺼﺮ ‪3‬ٮﺮﻧﺰ‪ ،‬ﻣﻨﺎﻃﻖ ٮ‪O‬يراﻣون دﺷﺖﻫﺎی ‪P‬ڡﻼت اٮ=ران از ﻣٮ ٔ‬

‫=ﺎﻧﻪ‬
‫ﻫزار ٔه ‪O‬ﺣﻬﺎرم ٮ‪O‬يﺶ از ﻣٮ=ﻼد ﺗﺎ اواٮ=ﻞ ﻫزار ٔه ﺳﻮم ٮ‪O‬يﺶ از ﻣٮ=ﻼد‪،‬‬
‫=ﺤ ٔﻪ ﮔﺴﺘﺮش‬
‫دﺳﺘﺤﻮش ٮ‪O‬يﺪاٮ=ﺶ ﻣراﮐﺰ ﺷﻬری ﺷﺪ ﮐﻪ ﻧﺘٮ ‪3‬‬ ‫‪#‬‬
‫ﺎﻟٮا ً ‪#‬‬
‫ﺷﺎﺣﻪای از‬ ‫‪3‬ٮﺎزرگﺎﻧﯽ ‪3‬ٮﻪويﮋه در زﻣٮ ٔ‬
‫=ﻨﻪ ‪P‬ڡﻠﺰ ‪3‬ٮﻮد‪ .‬اٮ=ﻦ ‪P‬ڡراٮ=ﻨﺪ‪# ،‬ﻋ ‪3‬‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪[۳۰].‬‬ ‫ٮ‪O‬يﺪاٮ=ﺶ ﺗﻤﺪن در دوران اوروک ﻣٮ=ﺎﻧرودان داﻧﺴﺘﻪ‬
‫ﺗﻮﺣﻪ‬
‫ﺎٮﻞ ‪3‬‬‫در دوران ‪3‬ٮﺮﻧﺰ‪3 ،‬ﺣﻤﻌٮ=ﺖ ‪P‬ڡﻼت اٮ=ران ‪3‬ٮﻪ ﺷکﻠﯽ ‪b‬ڡ ‪3‬‬
‫ٮ ‪P‬‬
‫=ﺎڡﺖ‪[۳۱].‬‬ ‫‪P‬‬
‫اڡزاٮ=ﺶ‬

‫آﺛﺎری ‪3‬ٮﺎ ‪b‬ڡﺪﻣﺖ ‪ 8000‬ﺳﺎل در ٮ‪O‬يراﻧﺸﻬﺮ در ﺷﻤﺎل ‪#‬ﻋﺮب اٮ=ران‬

‫ﮐﺸﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬آﺛﺎر ﻣﺘﻨوع از ﻋﺼﺮ ‪P‬‬
‫ﻣڡرغ‪ ،‬ﺳﺎزهﻫﺎی ‪#‬‬
‫ﻋﻄٮ=ﻢ‬
‫ﻣرٮﻮط ‪3‬ٮﻪ دورهﻫﺎی‬ ‫از ﻋﺼﺮ آﻫﻦ و ﻣﺤﻮﻃﻪﻫﺎی ‪#‬‬
‫ﻣﺤﺘﻠﻒ ‪3‬‬
‫ﺳﺎﺳﺎﻧﯽ‪ ،‬اﺷکﺎﻧﯽ و اﺳﻼﻣﯽ ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه ﺷراٮ=ﻂ آب و ﻫواٮ=ﯽ‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ‪3‬ٮرای ﺗﻤﺪن ‪3‬ٮﺸﺮ در ‪ 8000‬ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ در ﻣﻨﻄ ‪b‬ڡﻪ‬
‫اﺳﺖ‪[۳۴][۳۳][۳۲].‬‬ ‫ٮ‪O‬يراﻧﺸﻬﺮ‬

‫ٮ‪O‬ﺪٮ=ﺪاری ﺷﻮش ‪3‬ٮﻪ ﻋﻨوان ٮ=ﮏ ﺷﻬﺮ ﮐﻬﻦ‪ ،‬ﮐﻪ ‪3‬ٮﺎ ﺗﺎريﺦﮔﺬاری‬
‫=ﻮﮐرٮﻦ ﺗﻌ=ٮٮ=ﻦ ﺷﺪهاﺳﺖ‪3 ،‬ٮﻪ اواٮ=ﻞ ﺳﺎل ‪ ۴۳۹۵‬ٮ‪O‬يﺶ از‬
‫رادٮ ‪3‬‬
‫ﻣٮ=ﻼد ‪3‬ٮﺎزﻣﯽﮔﺮدد‪ [۳۵].‬ﺷﻤﺎر زيﺎدی ﺳﺎٮ=ﺖﻫﺎی ٮ‪O‬يﺶ از ﺗﺎريﺦ‬
‫وﺣﻮد ‪P‬ڡﺮﻫﻨﮓﻫﺎی‬ ‫در ﺳراﺳﺮ ‪P‬ڡﻼت اٮ=ران ‪3‬‬
‫وﺣﻮد دارد ﮐﻪ ‪3‬ٮﻪ ‪3‬‬
‫‪3‬ٮﺎﺳﺘﺎﻧﯽ و ﺳﮑﻮﻧﺖگﺎهﻫﺎی ﺷﻬری در ﻫزاره ‪O‬ﺣﻬﺎرم ٮ‪O‬يﺶ از‬
‫ﻣٮ=ﻼد ﮔواﻫﯽ ﻣﯽدﻫﻨﺪ‪ [۳۷][۳۶].‬در دوران ‪3‬ٮﺮﻧﺰ‪b ،‬ڡﻠﻤروی اٮ=ران‬
‫ﮐﻨﻮﻧﯽ‪3 ،‬ﺣﺎٮ=ﯽ ‪3‬ٮرای ‪3‬ٮﺎﻟﻨﺪگﯽ ﺗﻤﺪنﻫﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔون‪ ،‬از ‪3‬ﺣﻤﻠﻪ اٮ=ﻼم‪،‬‬
‫ﺮﺣﺴﺘﻪﺗريﻦ اٮ=ﻦ ﺗﻤﺪنﻫﺎ‪ ،‬در‬ ‫‪3‬ﺣٮ ‪P‬‬
‫=ﺮڡﺖ و زاٮ=ﻨﺪهرود ‪3‬ٮﻮد‪ .‬اٮ=ﻼم‪3 ،‬ٮ ‪3‬‬
‫رٮﯽ ﮐﺸور در ﮐﻨﺎر ‪3‬ٮٮ=ﻦاﻟﻨﻬريﻦ ﺗﻮﺳﻌﻪ ٮ ‪P‬‬
‫=ﺎڡﺖ و ﺗﺎ زﻣﺎن‬ ‫‪3‬ﺣﻨﻮب ‪#‬ﻋ ‪3‬‬
‫وﺣﻮد ‪#‬ﺣﻮد را اداﻣﻪ داد‪.‬‬
‫اﻣٮراﺗوریﻫﺎی اٮ=راﻧﯽ‪3 ،‬‬
‫ٮ‪O‬ﺪٮ=ﺪاری ‪O‬‬
‫ٮ‪O‬يﺪاٮ=ﺶ ﻧگﺎرش در اٮ=ﻼم ‪3‬ٮﺎ ﺳﻮﻣﺮ ﻣوازی ‪3‬ٮﻮد و ‪#‬ﺣﻂ ﻣٮ ‪#‬‬
‫=ﺤﯽ‬
‫اٮ=ﻼﻣﯽ‪ ،‬از ﻫزار ٔه ﺳﻮم ٮ‪O‬يﺶ از ﻣٮ=ﻼد ﺗﻮﺳﻌﻪ ٮ ‪P‬‬
‫=ﺎڡﺖ‪ [۳۸].‬از ﺣﺪود‬
‫‪ ۳۳۵۰‬ﺗﺎ ‪ ۲۵۰۰‬ﺳﺎل ٮ‪O‬يﺶ از دوران ﻣﺸﺘﺮک ﻧٮ=ﺰ‪ ،‬ﺷﻤﺎل ‪3‬ٮ ‪#‬‬
‫ﺎﺣﺘری‬
‫ٮﻮد‪[۳۹].‬‬
‫اٮ=ران ‪3‬ٮ ‪#‬ﺤﺸﯽ از ﺗﻤﺪن ﮐورا–آراﮐﺲ ‪3‬‬

‫دوران ‪-‬ٮﺎﺳﺘﺎن‬
‫ﻣ ‪G‬ڡ ٔ‬
‫ﺎﻟﻪ اﺻﻠﯽ‪ :‬ﺗﺎريﺦ اٮ"ران ‪%‬ٮﺎﺳﺘﺎن‬

‫ﺗﺎ ﻫزاره دوم ٮ‪O‬يﺶ از ﻣٮ=ﻼد‪ ،‬ﻣﺮدم اٮ=راﻧﯽ ‪3‬ٮﺎﺳﺘﺎن از اﺳﺘﭗ‬

‫آﻧﺤﻪ ﻫﻢاﮐﻨون اٮ=ران ‪#‬ﺣواﻧﺪه ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬وارد ﺷﺪﻧﺪ و‬‫اوراﺳٮ=ﺎ ‪3‬ٮﻪ ‪O‬‬
‫‪3‬ٮﻪ ر ‪b‬ڡ ‪3‬‬
‫ﺎٮﺖ ‪3‬ٮﺎ ﺳﺎﮐﻨﺎن ‪3‬ٮﻮﻣﯽ اٮ=ﻦ ﻣﻨﻄ ‪b‬ڡﻪ ٮ‪# O‬‬
‫ﻣﻬﺎﺣﺮت‬ ‫ﺮداﺣﺘﻨﺪ‪[۴۰].‬‬
‫‪3‬‬
‫ﻫﻤﺤون ‪P‬‬
‫اڡزاٮ=ﺶ ‪3‬ﺣﻤﻌٮ=ﺖ و‬ ‫‪O‬‬ ‫آريﺎٮ=ﯽﻫﺎ ‪3‬ٮﻪ اٮ=ران ﮐﻪ ‪3‬ٮﻪ دﻻٮ=ﻠﯽ‬
‫ﺗﻌ=ٮٮ=رات ا ‪b‬ڡﻠٮ=ﻤﯽ رخ داد‪3 ،‬ٮﺴٮ=ﺎر ﻣورد ‪3‬ٮﺤﺚ ‪3‬ٮﻮدهاﺳﺖ و ﻫﻨوز‬
‫‪P‬‬
‫ﻣﺸﺤﺺ ﻧﺸﺪهاﺳﺖ؛ اﻣﺎ در‬ ‫‪#‬‬ ‫زﻣﺎن د ‪b‬ڡ=ٮ ‪b‬ڡﯽ ‪3‬ٮرای ﺷروع آن‬
‫ﻣﻬﺎﺣﺮت‪ ،‬ﺣﺪودا ً در ‪b‬ڡرن ﻧﻬﻢ و ﻫﺸﺘﻢ ٮ‪O‬يﺶ‬
‫‪3‬‬ ‫ﻣﻨﺎٮﻌﯽ ٮ‪O‬ﺎٮ=ﺎن اٮ=ﻦ‬
‫‪3‬‬
‫ﮔﺮڡﺘﻪ ﺷﺪهاﺳﺖ‪ .‬ﻣﻬﻢﺗريﻦ ا ‪b‬ڡوام آريﺎٮ=ﯽ ﮐﻪ‬
‫ﻧﻄﺮ ‪P‬‬ ‫از ﻣٮ=ﻼد در ‪#‬‬
‫اٮ=ران را ‪3‬ٮرای زﻧﺪگﯽ ‪3‬ٮﺮﮔزيﺪﻧﺪ‪ ،‬ٮ‪O‬ﺎرسﻫﺎ و ﻣﺎدﻫﺎ ‪3‬ٮﻮدﻧﺪ‪ .‬اٮ=ﻦ دو‪،‬‬
‫دارای ‪P‬ڡﺮﻫﻨگﯽ ﻧﺰدٮ=ﮏ ‪3‬ٮﻪ ﻫﻢ ‪3‬ٮﻮدﻧﺪ و ‪3‬‬
‫زٮﺎن آﻧﺎن ‪3‬ٮﺎ ٮ=ﮑﺪٮ=ﮕﺮ‬
‫‪O‬ﺣﻨﺪان ‪P‬‬
‫ﺗڡﺎوﺗﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻪاﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎدﻫﺎ در ﮔروهﻫﺎٮ=ﯽ ‪3‬ﺣﺪا از ﻫﻢ‬
‫زﻧﺪگﯽ ﻣﯽﮐﺮدﻧﺪ و در ﻫﻨگﺎم ﻧٮ=ﺎز‪3 ،‬ٮﺎ ٮ=ﮑﺪٮ=ﮕﺮ ﻣﺘﺤﺪ ﻣﯽﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫رٮﯽ اٮ=ران ا ‪b‬ڡﺎﻣﺖ داﺷﺘﻨﺪ و ﺗﺎ ٮ‪O‬يﺶ‬
‫ﻣﺎدﻫﺎ در ‪#‬ﻋﺮب و ﺷﻤﺎل ‪#‬ﻋ ‪3‬‬
‫ٔ‬
‫ﺣﻤﻠﻪ ا ‪b‬ڡوام دٮ=ﮕﺮ ‪b‬ڡرار‬ ‫از ‪3‬ٮﻨٮ=ﺎنﮔﺬاری دوﻟﺖﺷﺎن‪ ،‬ﻣورد‬
‫ﮔﺮڡﺘﻨﺪ‪ [۴۱].‬از ‪b‬ڡ ‪3‬ٮﺎٮ=ﻞ ٮ‪O‬ﺮﺷﻤﺎر اٮ=راﻧﯽ ﮐﻪ در ‪P‬ڡﻼت اٮ=ران ﺳﺎﮐﻦ‬
‫ﻣﯽ ‪P‬‬
‫ﻧﺤﺴﺖ اٮ=ﻦ ﻣﺎدﻫﺎ ‪3‬ٮﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ‪b‬ڡﺪرﺗﯽ ٮ ‪P‬‬
‫=ﺎڡﺘﻨﺪ و‬ ‫ﺷﺪه ‪3‬ٮﻮدﻧﺪ‪# ،‬‬
‫ﺷﺪﻧﺪ‪[۴۲].‬‬ ‫ٮ‪O‬يﺸرو‬

‫ﻧﻤﻮﻧﻪای از ٮ<ﻮﺷﺎک ﻣﺎدﻫﺎ در ‪/‬‬

‫ﺗﺤﺖ ‪D‬ﺣﻤﺸٮ‪5‬ﺪ‬

‫دٮ=ﺎﮐﻮ‪3 ،‬ٮﻨٮ=ﺎنﮔﺬار و ‪#‬‬

‫ﻧﺤﺴﺘٮ=ﻦ ﺷﺎه ٮ‪O‬ﺎدﺷﺎﻫﯽ ﻣﺎد ‪3‬ٮﻮد ﮐﻪ ‪3‬ٮرای‬
‫‪ ۵۳‬ﺳﺎل ﺣﮑﻮﻣﺖ ﮐﺮد و ﺗﺎريﺦ ﺣﺪودی ﺣﮑﻮﻣﺖ وی‪ ،‬از ‪ ۷۰۸‬ﺗﺎ‬
‫ﻧﻄﺮ ‪P‬‬
‫ﮔﺮڡﺘﻪ ﺷﺪهاﺳﺖ‪ .‬دٮ=ﺎﮐﻮ ﻫﮕﻤﺘﺎﻧﻪ را‬ ‫‪ ۶۵۵‬ٮ‪O‬يﺶ از ﻣٮ=ﻼد در ‪#‬‬
‫=ﺘﺤﺖ ﺣﮑﻮﻣﺖ ‪#‬ﺣﻮد ‪3‬ٮﺮﮔزيﺪ؛ ٮ‪O‬ﺲ از‬
‫ﻧﺤﺴﺘٮ=ﻦ ٮ‪O‬ﺎٮ ‪#‬‬
‫‪3‬ٮﻪ ﻋﻨوان ‪#‬‬
‫دٮ=ﺎﮐﻮ‪ ،‬ٮ‪O‬ﺴﺮش‪P ،‬ڡرورﺗٮ=ﺶ ‪3‬ٮﻪ ﻋﻨوان ﺷﺎه ‪3‬ٮﺮﮔزيﺪه ﺷﺪ]‪ [۴۲‬ﮐﻪ‬
‫دﻧٮﺎل ﮐﺮد و ٮ‪O‬ﺲ از اﺗﺤﺎد ‪3‬ٮﺎ‬
‫ﻫﻤﺎن ﺳٮ=ﺎﺳﺖﻫﺎی ٮ‪O‬ﺪرش را ‪3‬‬
‫ٮ‪O‬ﺎرسﻫﺎ‪3 ،‬ٮﻪ آﺷوریﻫﺎ اﻋﻼم ‪3‬ﺣﻨﮓ ﮐﺮد ﺗﺎ ﻣﺮدم ‪#‬ﺣﻮد را از‬
‫ﺮداﺣﺖ ‪3‬ٮﺎج ‪3‬ٮﻪ آﻧﺎن رﻫﺎ ﺳﺎزد؛ ‪P‬ڡرورﺗٮ=ﺶ ‪3‬ٮرای ‪ ۲۲‬ﺳﺎل‬
‫ٮ‪# O‬‬
‫ﺣﮑﻮﻣﺖ ﮐﺮد )از ‪ ۶۵۵‬ﺗﺎ ‪ ۶۳۳‬ٮ‪O‬يﺶ از ﻣٮ=ﻼد( و در ‪3‬ﺣﻨگﯽ ‪3‬ٮﺎ‬
‫ٔ‬
‫ريﺸﻪ اٮ=ﻦ درﮔٮ=ریﻫﺎ‬ ‫ﺣورد و ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪ‪[۴۱].‬‬ ‫آﺷوریﻫﺎ ﺷﮑﺴﺖ ‪#‬‬
‫ﻫڡﺘﻢ ٮ‪O‬يﺶ از‬ ‫اواﺣﺮ ‪b‬ڡرن دﻫﻢ ﺗﺎ ‪b‬ڡرن ‪P‬‬
‫‪3‬ٮﻪ ﻣﺪتﻫﺎ ٮ‪O‬يﺶ‪ ،‬از ‪#‬‬
‫ﻣٮ=ﻼد ‪3‬ٮﺮ ﻣﯽﮔﺮدد؛ ﻣﺮدم و ﺗﻤﺪنﻫﺎی اٮ=راﻧﯽ در اٮ=ﻦ دوران‪،‬‬
‫ٔ‬
‫ﺳﻠﻄﻪ آﺷوريﺎن ﮐﻪ در ﺷﻤﺎل ﻣٮ=ﺎنرودان ا ‪b‬ڡﺎﻣﺖ داﺷﺘﻨﺪ‪،‬‬ ‫ﺗﺤﺖ‬
‫‪#‬‬
‫ﻫووﺣﺸﺘﺮه‪ ،‬ﺳﻮﻣٮ=ﻦ ﺷﺎه ﻣﺎد‬ ‫‪3‬ٮﻮدﻧﺪ‪ [۴۳].‬اﻣﺎ در ﻧﻬﺎٮ=ﺖ‪،‬‬
‫)دوران‪ ۶۲۵ :‬ﺗﺎ ‪ ۵۸۴‬ٮ‪O‬يﺶ از ﻣٮ=ﻼد( ٮ=ﮏ ارﺗﺶ اٮ=راﻧﯽ ﻣﺴﻠﺢ و‬
‫ٔ‬
‫ﺳﻠﻄﻪ آﺷوريﺎن ‪3‬ٮﺮ ﻣﺮدم اٮ=راﻧﯽ ٮ‪O‬ﺎٮ=ﺎن‬ ‫=ﺤﺎد ﮐﺮد ﺗﺎ ‪3‬ٮﻪ‬ ‫‪#‬‬
‫ﻣﻨﻄﻢ اٮ ‪3‬‬
‫ﻫووﺣﺸﺘﺮه ‪3‬ٮﻪ ﻫﻤراه ارﺗﺶ ﻣﺴﻠﺢ ‪#‬ﺣﻮد‪3 ،‬ٮﻪ دژﻫﺎی‬
‫‪#‬‬ ‫دﻫﺪ‪.‬‬
‫آﺷوری ﺣﻤﻠﻪ ‪3‬ٮﺮد و ﻧٮ=ﻨوا‪ ،‬ٮ‪O‬ﺎٮ ‪#‬‬
‫=ﺘﺤﺖ دﺷﻤﻦ را ﻣﺤﺎﺻﺮه ﮐﺮد؛ در‬
‫‪#‬‬
‫ﻫووﺣﺸﺘﺮه ‪3‬ٮﻮد و ﻧٮ=ﻨوا در ﻧﻬﺎٮ=ﺖ ‪3‬ٮﻪ‬ ‫ﺎٮﻞ ﻣﺘﺤﺪ‬
‫اٮ=ﻦ دوران‪3 ،‬ٮ ‪3‬‬
‫ﺎٮﻞ ‪P‬‬
‫اڡﺘﺎد و ويران ﮔﺸﺖ‪ .‬اٮ=ﻦ ٮ‪O‬ﺎٮ=ﺎﻧﯽ ‪3‬ٮﺮ‬ ‫ﻧٮوپﻠﺴﺮ‪ ،‬ٮ‪O‬ﺎدﺷﺎه ‪3‬ٮ ‪3‬‬
‫دﺳﺖ ‪3‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫ٔ‬
‫ﺳﻠﻄﻪ آﺷور ٮﺮ ﻣﺮدم اٮ=راﻧﯽ ٮﻮد‪[۴۲][۴۱].‬‬

‫آﻋﺎزی ‪3‬ٮﺮ ﮔﺴﺘﺮش ‪3‬ٮٮ=ﺸﺘﺮ‬ ‫ٔ‬

‫ﺳﻠﻄﻪ آﺷور ‪3‬ٮﺮ ﻣﺮدم اٮ=راﻧﯽ‪# ،‬‬ ‫ٮ‪O‬ﺎٮ=ﺎن‬
‫ﻫووﺣﺸﺘﺮه‪3 ،‬ٮ ‪#‬ﺤﺶ‬
‫‪#‬‬ ‫ﺗﻤﺪنﻫﺎی اٮ=راﻧﯽ ‪3‬ٮﻮد و ٮ‪O‬ﺲ از ٮ‪O‬يروزیﻫﺎی‬
‫‪#‬‬
‫ﻫووﺣﺸﺘﺮه‬ ‫اﺣﺘٮ=ﺎر ﻣﺎدﻫﺎ ‪b‬ڡرار ‪P‬‬
‫ﮔﺮڡﺖ‪.‬‬ ‫ﺻﻌٮ=ﺮ در ‪#‬‬ ‫‪#‬‬
‫اﻋﻄﻢ آﺳٮ=ﺎی ‪P‬‬
‫‪3‬ٮرای ﻣﺪت ‪ ۶‬ﺳﺎل ﻧٮ=ﺰ ‪3‬ٮﺎ ٮ‪O‬ﺎدﺷﺎﻫﯽ ﻟٮ=ﺪٮ=ﻪ ‪3‬ﺣﻨﮕٮ=ﺪ ﮐﻪ در ﺳﺎل‬
‫=ﺪﮔﺮڡﺘگﯽ ‪3‬ﺣﻨﮓ ﻣﺘﻮ ‪b‬ڡﻒ ﺷﺪ‪3 .‬ٮ ‪3‬‬
‫ﺎٮﻞ ﻣٮ=ﺎن‬ ‫‪P‬‬ ‫‪P‬‬
‫ﻫڡﺘﻢ ‪3‬ٮﻪ دﻟٮ=ﻞ ‪#‬ﺣورﺷٮ‬
‫دو ﻃﺮف ‪3‬ﺣﻨﮓ وﺳﺎﻃﺖ ﮐﺮد و ﻫﺎﻟٮ=ﺲ ﻣرز ﻣٮ=ﺎن دو ﮐﺸور‬
‫‪#‬‬
‫ﻫووﺣﺸﺘﺮه ٮ=ﮏ ﺳﺎل ٮ‪O‬ﺲ از اٮ=ﻦ‪ ،‬در ‪ ۵۸۴‬ٮ‪O‬يﺶ از ﻣٮ=ﻼد‬ ‫ﺷﺪ‪.‬‬
‫درﮔﺬﺷﺖ‪# [۴۱].‬‬
‫آﺣريﻦ ٮ‪O‬ﺎدﺷﺎه ﻣﺎد ﻧٮ=ﺰ اٮ=ﺸﺘوويﮕﻮ ‪3‬ٮﻮد ﮐﻪ‬
‫ٮﺬ ٮ ‪P‬‬
‫=ﺮڡﺖ‪[۴۲].‬‬
‫ﺷﮑﺴﺖ از ﮐوروش‪ ،‬ﺷﺎه اﻧﺸﺎن را ‪O‬‬

‫ٮ‪O‬ﺪٮ=ﺪاری ٮ‪O‬ﺎدﺷﺎﻫﯽ ﻣﺎد ٮ=کﯽ از ﻧ ‪b‬ڡﺎط ﻋﻄﻒ ﺗﺎريﺦ اٮ=ران‬

‫‪3‬ٮﻮدهاﺳﺖ‪ .‬اٮ=ﻦ‪ ،‬ٮ=ﮏ آگﺎﻫﯽرﺳﺎﻧﯽ از ‪#‬ﺣٮ=ﺰش آريﺎٮ=ﯽﻫﺎ ‪3‬ٮﻪ ﺳوی‬
‫=ﺎڡﺖ و زﻧﺪگﯽ‬ ‫‪b‬ڡﺪرت ﺳﻠﺴﻠﻪای ‪3‬ٮﻮد ﮐﻪ از اٮ=ﻦ ٮ‪O‬ﺲ اداﻣﻪ ٮ ‪P‬‬
‫‪P‬ڡﺮﻫﻨگﯽ و ﺳٮ=ﺎﺳﯽ در ‪P‬ڡﻼت اٮ=ران و دٮ=ﮕﺮ ﺳرزﻣٮ=ﻦﻫﺎی‬
‫داد‪[۴۲].‬‬ ‫ﺗﺼﺮفﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ اٮ=راﻧٮ=ﺎن را ﺷکﻞ‬

‫ﮐوروش ‪.‬ٮزرگ و ﺷﺎﻫﻨﺸﺎﻫﯽ &‬

‫ﻫﺤﺎﻣﻨﺸﯽ‬

‫ﻣ ‪G‬ڡﺎﻟﻪﻫﺎی اﺻﻠﯽ‪ :‬ﮐوروش ‪%‬ٮزرگ و ﺷﺎﻫﻨﺸﺎﻫﯽ ‪7‬‬

‫ﻫﺤﺎﻣﻨﺸﯽ‬

‫ﻧ ‪O‬ڡﺶ ‪D‬ٮ ‪D‬‬

‫ﺮﺣﺴﺘﻪﻫﺎی آٮ<ﺎداﻧﺎ در ٮ<ﺎرﺳﻪ ﮐﻪ‬
‫ﺳرٮﺎزان گﺎرد ‪D‬ﺣﺎويﺪان ‪/‬‬
‫ﻫﺤﺎﻣﻨﺸﯽ را ﻧﺸﺎن‬ ‫‪D‬‬
‫ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬

‫در ﻧﺰدٮ=کﯽ ﺳﺎل ‪ ۵۵۰‬ٮ‪O‬يﺶ از ﻣٮ=ﻼد‪ ،‬ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﺎدﻫﺎ ‪3‬ٮﺎ‬

‫داﺣﻠﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﮐوروش ‪3‬ٮزرگ ‪P‬ڡﺘﺢ ﺷﺪ‪ .‬ﺷﮑﺴﺖ‬ ‫=ٮﺎﻧﯽ ‪#‬‬ ‫ٮ‪O‬ﺸﺘٮ ‪3‬‬
‫اٮ=ﺸﺘوويﮕﻮ ﺗﻮﺳﻂ ﮐوروش‪ ،‬در وا ‪b‬ڡﻊ‪ ،‬ﮔﺬاری از ٮ=ﮏ ‪b‬ڡﺪرت ‪3‬ٮﻪ‬
‫ﻧﺎٮﻮدی کﺎﻣﻞ ‪b‬ڡﺪرت ﺷﮑﺴﺖ ‪#‬ﺣورده‪.‬‬ ‫‪b‬ڡﺪرﺗﯽ دٮ=ﮕﺮ ‪3‬ٮﻮدهاﺳﺖ ﻧﻪ ‪3‬‬
‫‪3‬ٮﻪ ﺷکﻠﯽ د ‪b‬ڡٮ=ﻖﺗﺮ‪ ،‬ﮐوروش ‪3‬ٮﻪ ﻋﻨوان ٮ‪O‬يﺶدرآﻣﺪی ‪3‬ٮرای اﺗﺤﺎد‬
‫ﺮﺣﻢ ‪#‬ﺣﻮد‪ ،‬ﻣﺎدﻫﺎ و ٮ‪O‬ﺎرسﻫﺎ را‬ ‫ٔ‬
‫ﻫﻤﻪ ﻣﺮدم اٮ=ران و دٮ=ﮕران زيﺮ ٮ‪O O‬‬
‫=ﺤﺖ‪[۴۲].‬‬
‫آﻣٮ ‪#‬‬ ‫در ارﺗﺶ ‪#‬ﺣﻮد در ﻫﻢ‬

‫ٮ‪O‬ﺲ از آن ﮐﻪ ﮐوروش ﻟ ‪b‬ڡﺐ »ﺷﺎه ﻣﺎد« را از آن ‪#‬ﺣﻮد ﮐﺮد‪،‬‬

‫ﮐرزوس‪ ،‬ٮ‪O‬ﺎدﺷﺎه ﻟٮ=ﺪٮ=ﻪ‪3 ،‬ٮرای ‪3‬ﺣﻨﮓ آﻣﺎده ﺷﺪ و از ٮ=ﻮﻧﺎﻧﯽﻫﺎ و‬
‫ﻣﺼریﻫﺎ ‪3‬ٮرای ‪3‬ﺣﻨﮓ ‪3‬ٮﺎ ﮐوروش ‪#‬‬
‫درﺣواﺳﺖ اﺗﺤﺎد ﮐﺮد‪ .‬ﮐوروش‬
‫در ﺳﺎل ‪ ۵۴۶/۵۴۵‬پ‪ .‬م‪3 ،‬ٮﻪ ﻫﻤراه ارﺗﺶ ‪#‬ﺣﻮد وارد ﺳﺎرد ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺳٮﺲ ﻣﻨﺎﻃﻖ ٮ=ﻮﻧﺎﻧﯽﻧﺸٮ=ﻦ آﺳٮ=ﺎی ‪P‬‬
‫ﺻﻌٮ=ﺮ ﻧٮ=ﺰ ‪3‬ٮﻪدﺳﺖ ارﺗﺶ‬ ‫‪O‬‬
‫ﺷﺪ‪[۴۲][۴۱].‬‬ ‫ﮐوروش ‪P‬ڡﺘﺢ‬

‫ٮ‪5‬ﻬﻮدٮ‪5‬ﺎن در ﻧﺰد ﮐوروش ‪D‬ٮزرگ‪ ،‬اﺛﺮ ژان ‪Y‬ڡﻮﮐﻪ‬

‫در ﺳﺎل ‪ ۱۴۷۰‬ﻣٮ‪5‬ﻼدی؛ او ٮ‪5‬ﻬﻮدٮ‪5‬ﺎن را آزاد ﮐﺮد‬
‫ﻣﻌﺎٮﺪﺷﺎن را داد‪.‬‬
‫‪D‬‬ ‫و ‪D‬ٮﻪ آﻧﺎن اﻣکﺎن ‪D‬ٮﺎزﺳﺎزی‬

‫او ‪3‬ٮﺮ آﺳٮ=ﺎی ﻣٮ=ﺎﻧﻪ ﻧٮ=ﺰ ‪O‬ﺣٮ=ﺮه ﮔﺸﺖ؛ از ﺳﺎل ‪ ۵۴۵‬ﺗﺎ ‪ ۵۳۹‬ٮ‪O‬يﺶ‬
‫از ﻣٮ=ﻼد‪ ،‬ﮐوروش ‪3‬ٮﺎ ا ‪b‬ڡواﻣﯽ ﮐﻪ ﻣٮ=ﺎن دريﺎی ‪#‬ﺣزر و ﻫﻨﺪ ‪3‬ٮﻮدﻧﺪ‪،‬‬
‫ﻫﻤﺤون ‪3‬ٮﻠﺦ‪ ،‬ﻣرو و‬
‫‪O‬‬ ‫ﻣٮﺎرزه ﮐﺮد و ﺗواﻧﺴﺖ ﺷﻬﺮﻫﺎی ‪3‬ٮﺴٮ=ﺎری‬
‫‪3‬‬
‫ﻫﺤﺎﻣﻨﺸﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬در ﺳﺎل‬ ‫ﺳﻌﺪ را ﺿﻤٮ ٔ‬
‫=ﻤﻪ ‪b‬ڡﻠﻤروی ﺷﺎﻫﻨﺸﺎﻫﯽ ‪#‬‬ ‫‪P‬‬
‫‪ ۵۳۹‬پ‪ .‬م‪ ،‬ﮐوروش ﺗﺼﻤٮ=ﻢ ‪3‬ٮﻪ ‪P‬ڡﺘﺢ ‪3‬ٮ ‪3‬‬
‫ﺎٮﻞ‪ ،‬ٮ‪O‬ﺎٮ ‪#‬‬
‫=ﺘﺤﺖ ﺳٮ=ﺎﺳﯽ و‬
‫ﮔﺮڡﺖ؛ ‪P‬‬
‫ﺗﺮڡﻨﺪﻫﺎی ‪#‬‬
‫ﻧﻄﺎﻣﯽ‬ ‫‪P‬ڡﺮﻫﻨگﯽ ‪#‬ﺣﺎور ﻧﺰدٮ=ﮏ ‪3‬ٮﺎﺳﺘﺎن‪P ،‬‬
‫ﻧٮﻮدﻧﺪ و ﺗﺼﻤٮ=ﻢ ‪P‬‬
‫ﮔﺮڡﺘﻪ‬ ‫کﺎرٮﺮدی ‪3‬‬
‫ﺎٮﻞ ‪3‬‬‫ﻣﻌﻤول ‪3‬ٮرای ﺣﻤﻠﻪ ‪3‬ٮﻪ ‪3‬ٮ ‪3‬‬
‫=ﺎٮﺪ و ‪3‬اٮزار ويﮋهای ﻫﻤراه‬ ‫ﻣﺤرای ‪P‬ڡرات ‪P‬‬
‫ﺗﻌ=ٮٮ=ﺮ ٮ ‪3‬‬ ‫ﺷﺪ ﮐﻪ ‪3‬‬
‫ﻟﺸﮑريﺎن ‪P‬ڡﺮﺳﺘﺎده ﺷﺪ‪ .‬ارﺗﺶ ﮐوروش ﺗواﻧﺴﺖ ‪3‬ٮﻠﺸﺎﺻﺮ و‬
‫ﺎٮﻞ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺤرای ‪P‬ڡرات وارد ‪3‬ٮ ‪3‬‬
‫ﻧٮ=روﻫﺎٮ=ﺶ را ﺷﮑﺴﺖ دﻫﺪ و از ‪3‬‬
‫ﺗﻮﺣﻪ‪ ،‬ﮐوروش دﺳﺘور ﻣﻨﻊ ﮐﺸﺘﺎر و ‪#‬ﻋﺎرت را‬ ‫در ا ‪b‬ڡﺪاﻣﯽ ‪b‬ڡ ‪3‬‬
‫ﺎٮﻞ ‪3‬‬
‫ﺎٮﻞ‪ ،‬آواز ٔه‬ ‫ﺗﻮﺣﻪ ‪3‬ٮﻪ ﻣﺸکﻼت ‪#‬‬
‫داﺣﻠﯽ ‪3‬ٮ ‪3‬‬ ‫ﺻﺎدر ﮐﺮد‪ .‬در اٮ=ﻦ دوره ‪3‬ٮﺎ ‪3‬‬
‫ٮ‪O‬ﺎرسﻫﺎ زودﺗﺮ از ‪#‬ﺣﻮدﺷﺎن رﺳٮ=ﺪه ‪3‬ٮﻮد و ﻣﺮدم ‪3‬ٮ ‪3‬‬
‫ﺎٮﻞ ﮐوروش را‬
‫آﺣريﻦ ٮ‪O‬ﺎدﺷﺎه‬ ‫ﻧﺤﺎتدﻫﻨﺪ ٔه ‪#‬ﺣﻮد ﻣﯽداﻧﺴﺘﻨﺪ‪3 .‬‬
‫ﻧٮﻮﻧﻌٮ=ﺪ ‪#‬‬ ‫‪3‬‬
‫ﺎٮﻞ ﻧﻮ ﻧٮ=ﺰ ٮ‪O‬ﺲ از ٮ‪O‬ﺬٮ=ﺮش ﺷﮑﺴﺖ از ٮ‪O‬ﺎرسﻫﺎ‪3 ،‬ٮﻪ‬
‫اﻣٮراﺗوری ‪3‬ٮ ‪3‬‬
‫‪O‬‬
‫ﮐﺮﻣﺎن ‪P‬ڡﺮﺳﺘﺎده ﺷﺪ‪ .‬ا ‪b‬ڡﺪاﻣﺎت ﮐوروش در ‪P‬ڡﺘﺢ ‪3‬ٮ ‪3‬‬
‫ﺎٮﻞ‪ ،‬در ﺗﺎريﺦ‬
‫ﻣﻬرٮﺎﻧﯽ وی ‪3‬ٮﺮ ﻣﻠﻞ ‪P‬‬
‫ﻣﻌﻠﻮب‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬ٮﺸريﺖ ﻣﻬﻢ داﻧﺴﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ؛‬
‫ﻣﺘﻤﺎٮ=ﺰ ‪3‬ٮﻮد‪ِ .‬ﻣﻬﺮ ٮ‪O‬ﺎدﺷﺎه اٮ=راﻧﯽ در ﺣﻖ ٮ=ﻬﻮدٮ=ﺎن ‪3‬ٮﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﮐﻪ‬
‫در ﺗورات ‪3‬ٮﻪ وی اﺷﺎره ﺷﻮد‪ .‬ﮐوروش آداب و دٮ=ﻦ اٮ=راﻧٮ=ﺎن را ‪3‬ٮﻪ‬
‫دٮ=ﮕﺮ ﻣﻠﻞ ﺗﺤﻤٮ=ﻞ ﻧﮑﺮد و در اٮ=ﻦ ﻣ ‪b‬ڡﻄﻊ‪ ،‬اﻣوال ٮ=ﻬﻮدٮ=ﺎن را ‪3‬ٮﻪ‬
‫ﻣﻌٮﺪ ‪#‬ﺣﻮد را ‪3‬‬
‫دوٮﺎره ‪3‬ٮﺴﺎزﻧﺪ‪ .‬ﻣﻨﺸور‬ ‫آﻧﺎن ‪3‬ٮﺎزﮔﺮداﻧﺪ و ﮔﺬاﺷﺖ ‪3‬‬
‫ﺎٮﻞ )ﺣﺪود‬
‫ﻧٮﻮﻧﻌٮ=ﺪ و ﺗﺼﺮف ‪3‬ٮ ‪3‬‬
‫ﮐوروش ﮐﻪ ٮ‪O‬ﺲ از ﺷﮑﺴﺖدادن ‪3‬‬
‫‪ ۵۳۹‬و ‪ ۵۳۸‬پ‪ .‬م( ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪهاﺳﺖ‪ ،‬ﻧﺸﺎﻧﯽ اﺳﺖ از اٮ=ﻨﮑﻪ‬
‫ﮐوروش ‪3‬ٮرای ﻣﺮدم اٮ=ﻦ اﻣکﺎن را ‪P‬ڡراﻫﻢ ﮐﺮدهاﺳﺖ ﮐﻪ در‬
‫ﮐﻨﻨﺪ‪[۴۲][۴۴][۴۱].‬‬ ‫آراﻣﺶ زﻧﺪگﯽ‬

‫ﻫﺤﺎﻣﻨﺸﯽ در ‪D‬ٮزرگﺗريﻦ ﮔﺴﺘﺮ ٔه‬

‫ﺷﺎﻫﻨﺸﺎﻫﯽ ‪/‬‬
‫‪/‬ﺣﻮد در ﻋﻬﺪ ‪/‬ﺣﺸﺎٮ‪5‬ﺎرﺷﺎ‬
‫ٮزرگ]‪[۴۹][۴۸][۴۷][۴۶][۴۵‬‬
‫‪D‬‬

‫ﻮﺣٮ=ﻪ دوم‪P ،‬ڡرزﻧﺪ ارﺷﺪ ﮐوروش ٮ‪O‬ﺲ از درﮔﺬﺷﺖ ٮ‪O‬ﺪرش‪،‬‬

‫ﮐﻤٮ ‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫در ﻧﺰدٮ=کﯽ ﺳﺎل ‪ ۵۳۰‬پ‪ .‬م ﺗﺎجﮔﺬاری ﮐﺮد‪ .‬در ﺳﺎل ‪ ۵۲۵‬پ‪ .‬م‪،‬‬
‫ﻋٮور از ﺻﺤرا و ﺷﮑﺴﺖ ارﺗﺶﻫﺎی ﻣﺼری‪ ،‬ﺗواﻧﺴﺖ‬
‫ٮ‪O‬ﺲ از ‪3‬‬
‫=ﺘﺤﺖ ﻣﺼﺮ را ﺗﺼﺮف ﮐﻨﺪ‪ .‬دٮ=ﮕﺮ ﺷﺎه ‪#‬‬
‫ﻫﺤﺎﻣﻨﺸٮ=ﺎن ﮐﻪ‬ ‫ﻣﻨﻒ‪ ،‬ٮ‪O‬ﺎٮ ‪#‬‬
‫ا ‪b‬ڡﺪاﻣﺎت ﻣﻬﻤﯽ داﺷﺖ‪ ،‬داريﻮش ‪3‬ٮزرگ اﺳﺖ ﮐﻪ ‪O‬ﺣﻬﺎرﻣٮ=ﻦ‬
‫ﺷﻨﺎﺣﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﮐﺴﺐ ٮ‪O‬يروزی در‬‫‪#‬‬ ‫ٮ‪O‬ﺎدﺷﺎه ‪#‬‬
‫ﻫﺤﺎﻣﻨﺸﯽ‬
‫ﻧﻄﺎرت ﺣﮑﻮﻣﺖ‬ ‫ﺣڡﻆ ‪b‬ڡﻠﻤرو‪P ،‬‬
‫اڡزاٮ=ﺶ ‪#‬‬ ‫‪3‬ﺣﻨﮓﻫﺎٮ=ﯽ ‪3‬ﺣﻬﺖ ‪P‬‬
‫=ﺤﺎد ﺷﺎهراه‬
‫اﺣﺘﻤﺎﻋﯽ‪ ،‬اٮ ‪3‬‬ ‫ﻣﺮﮐزی ‪3‬ٮﻪ ﺳﺎﺗراٮ‪O‬ﯽﻫﺎ‪P ،‬‬
‫اڡزاٮ=ﺶ ﻋﺪاﻟﺖ ‪3‬‬
‫اﻧﺤﺎم اﺻﻼﺣﺎت ﻣﺎﻟﯽ ﮔﺴﺘﺮده و کﺎﻫﺶ‬ ‫ﺷﻮش و ﺳﺎرد‪3 ،‬‬
‫ﺗﻮﺣﻪ ‪3‬ٮٮ=ﺸﺘﺮ ‪3‬ٮﻪ ﻣﻌﻤﺎری و ﻫﻨﺮ از ا ‪b‬ڡﺪاﻣﺎت او ‪3‬ٮﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺎﻟٮ=ﺎت و ‪3‬‬
‫اڡزوده ﻧٮ=ﺰ ﺷﺪ‪3 .‬ٮرای‬ ‫در دوران وی‪3 ،‬ٮﻪ ‪b‬ڡﻠﻤروی ‪#‬‬
‫ﻫﺤﺎﻣﻨﺸٮ=ﺎن ‪P‬‬
‫ﻨﺤﺎب‬ ‫ﻣﺜﺎل‪ ،‬در ﺣﺪود ﺳﺎل ‪ ۵۱۲‬پ‪ .‬م‪ ،‬داريﻮش ‪3‬ٮﻪ ﻧﺎﺣٮ ٔ‬
‫=ﻪ ٮ‪3 O‬‬
‫ﻟﺸﮑﺮﮐﺸﯽ ﮐﺮد‪3 ،‬ٮ ‪#‬ﺤﺶ وﺳٮ=ﻌﯽ از اٮ=ﻦ ﻧﺎﺣٮ=ﻪ را ﺗﺼﺮف ﮐﺮد و‬
‫داد‪[۴۲][۴۱].‬‬ ‫ٮ=ﮏ ﺳﺎﺗراٮ‪O‬ﯽ ‪3‬ﺣﺪٮ=ﺪ ﺗﺸﮑٮ=ﻞ‬

‫ﻫﺤﺎﻣﻨﺸٮ=ﺎن ‪3‬ٮﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﮔﺴﺘﺮدگﯽ ‪b‬ڡﻠﻤروی آﻧﺎن ‪3‬ٮﻪ‬

‫ٮ‪O‬يروزیﻫﺎی ‪#‬‬
‫ﺣﺪی ‪3‬ٮﺮﺳﺪ ﮐﻪ ‪3‬ٮﻪ ﻋﻨوان ‪#‬‬
‫ﻧﺤﺴﺘٮ=ﻦ ﺣﮑﻮﻣﺖ ‪3‬ﺣﻬﺎﻧﯽ و‬
‫‪#‬‬
‫ﺷﻨﺎﺣﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اٮ=ﻦ‬ ‫اﻣٮراﺗوری ‪3‬ﺣﻬﺎن ﺗﺎ ‪3‬ٮﻪ آن زﻣﺎن‪،‬‬
‫‪3‬ٮزرگﺗريﻦ ‪O‬‬
‫اﻣٮراﺗوری در اوج ‪#‬ﺣﻮد‪3 ،‬ٮٮ=ﺶ از ‪ ۴۴‬درﺻﺪ از ‪3‬ﺣﻤﻌٮ=ﺖ ‪3‬ﺣﻬﺎن را‬
‫‪O‬‬
‫اداره ﻣﯽﮐﺮد ﮐﻪ ‪3‬ٮﺎﻻﺗريﻦ ر ‪b‬ڡﻢ در ﻣٮ=ﺎن ‪O‬‬
‫اﻣٮراﺗوریﻫﺎی ﺗﺎريﺦ‬
‫‪#‬‬
‫ﺳﺎﺣﺘﻪﻫﺎی آﻧﺎن ﻧٮ=ﺰ ‪3‬ٮرای ﺗﺎريﺦ ‪3‬ٮﺸريﺖ‬ ‫اﺳﺖ‪ [۵۱][۵۰].‬داﻧﺶ و‬
‫زيرٮﻨﺎٮ=ﯽ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ راه‬
‫دارای اﻫﻤٮ=ﺖ ‪3‬ٮﺎﻻٮ=ﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﺳﺎزهﻫﺎی ‪3‬‬
‫زٮﺎن رﺳﻤﯽ در ﺳﺮﺗﺎﺳﺮ‬ ‫‪P‬‬
‫اﺳﺘڡﺎده از ٮ=ﮏ ‪3‬‬ ‫ﺷﺎﻫﯽ و ‪O‬ﺣﺎٮ‪# O‬‬
‫ﺎرﺣﺎﻧﻪ و‬
‫رڡﺎه ﻫﻤگﺎﻧﯽ و ادار ٔه ﮐﺸور ‪3‬ٮﺴٮ=ﺎر‬‫اﻣٮراﺗوری ‪3‬ٮﻪ ‪P‬‬
‫ﺳرزﻣٮ=ﻦﻫﺎی ‪O‬‬
‫اﻣٮراﺗوری ‪#‬‬
‫ﻫﺤﺎﻣﻨﺸٮ=ﺎن دارای ٮ=ﮏ دوﻟﺖ ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ‬ ‫ﮐﻤﮏ ﮐﺮد‪[۵۰].‬‬
‫‪O‬‬
‫‪3‬ٮﺎ ‪3‬ٮ ‪#‬ﺤﺶﻫﺎی اداری‪ ،‬ٮ=ﮏ ارﺗﺶ ٮ‪O‬ﺮ ‪3‬ﺣﻤﻌٮ=ﺖ آﻣوزشدٮ=ﺪه‪،‬‬
‫ﻣﺸﺎٮﻪ‬
‫‪3‬‬ ‫کﺎرﻣﻨﺪ و ‪#‬ﺣﺪﻣﺎت ﺣ ‪b‬ڡﻮ ‪b‬ڡﯽ ‪3‬ٮﻮد ﮐﻪ اﻟﻬﺎم ‪3‬ٮ ‪#‬ﺤﺶ ﺗﺤوﻻت‬
‫ﺷﺪ‪[۵۳][۵۲].‬‬ ‫اﻣٮراﺗوریﻫﺎی ‪3‬ٮﻌﺪی‬
‫در ‪O‬‬

‫ﻫﺤﺎﻣﻨﺸﯽ ﻧﺎبﺗريﻦ ﺷکﻞ ﻫﻨﺮ ‪#‬ﺣﺎورﻣٮ ٔ‬

‫=ﺎﻧﻪ ‪3‬ٮﺎﺳﺘﺎن و اوج‬ ‫ﻫﻨﺮ ‪#‬‬
‫ﻫﺤﺎﻣﻨﺸﯽ ﻧﻤﺎٮ=ﻨﺪ ٔه ‪3‬ٮﺎﻻﺗريﻦ‬‫ﻫﻤﺤﻨٮ=ﻦ دوران ‪#‬‬
‫‪O‬‬ ‫آن ‪3‬ٮﻮدهاﺳﺖ‪.‬‬
‫درﺣ ٔﻪ ‪b‬ڡﺪرت ﺳٮ=ﺎﺳﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ اٮ=راﻧٮ=ﺎن در ﻃول ﺗﺎريﺦ ‪3‬ٮﻪ آن‬ ‫‪3‬‬
‫درﺣ ٔﻪ ‪O‬ﺣٮ=ﺮگﯽ را ‪3‬ٮﺮ‬
‫رﺳٮ=ﺪهاﻧﺪ‪ .‬ٮ‪O‬ﺲ از آن‪ ،‬اٮ=راﻧٮ=ﺎن ﻫﺮﮔﺰ ﻫﻤﺎن ‪3‬‬
‫رٮﯽ و ﻣﻨﺎﻃ ‪b‬ڡﯽ از ﺷﻤﺎل ‪P‬‬
‫آڡري ‪b‬ڡﺎ اﻋﻤﺎل‬ ‫ﻣﺮدم آﺳٮ=ﺎی ‪#‬ﻋ ‪3‬‬
‫ﻧﮑﺮدﻧﺪ‪[۴۲].‬‬

‫دوران ﻫﻠﻨٮ‪5‬ﺴﺘﯽ و ٮ‪7‬ﺎٮ‪5‬ﺎن &‬

‫ﻫﺤﺎﻣﻨﺸٮ‪5‬ﺎن‬

‫اﺳﮑﻨﺪر ﻣ ‪O‬ڡﺪوﻧﯽ در ‪D‬‬

‫ﻧٮﺮد ﮔراﻧٮ‪5‬ﮏ اﺛﺮ ﮐﺮﻧﻠٮ‪5‬ﺲ‬
‫ﺗروﺳﺖ‬

‫اﻣٮراﺗوری‬
‫رٮﯽ ‪O‬‬ ‫=ﺤ ٔﻪ ‪P‬‬
‫اڡزاٮ=ﺶ ﮐﺸﻤﮑﺶﻫﺎ در ﻣرزﻫﺎی ‪#‬ﻋ ‪3‬‬ ‫در ﻧﺘٮ ‪3‬‬
‫‪#‬‬
‫ﻫﺤﺎﻣﻨﺸٮ=ﺎن ‪3‬ٮﻪ دﻟٮ=ﻞ ﺷورش اٮ=ﻮﻧٮ=ﺎن‪3 ،‬ﺣﻨﮓﻫﺎی ٮ=ﻮﻧﺎﻧﯽ‪-‬ٮ‪O‬ﺎرﺳﯽ‬
‫ﻧﺤﺴﺖ ‪b‬ڡرن ‪ ۵‬ٮ‪O‬يﺶ از ﻣٮ=ﻼد اداﻣﻪ‬ ‫ﺷﻌﻠﻪور ﺷﺪ و ﺗﺎ ﻧٮ ٔ‬
‫=ﻤﻪ ‪#‬‬
‫ٮ ‪P‬‬
‫=ﺎڡﺘﻨﺪ‪ .‬اٮ=ﻦ ‪3‬ﺣﻨﮓﻫﺎ ‪3‬ٮﺎ ﻋ ‪b‬ڡﺐﻧﺸٮ=ﻨﯽ ‪#‬‬
‫ﻫﺤﺎﻣﻨﺸٮ=ﺎن از‬
‫ٮ ‪P‬‬
‫=ﺎڡﺖ‪[۵۴].‬‬ ‫ﺳرزﻣٮ=ﻦﻫﺎٮ=ﺸﺎن در ‪3‬ٮﺎﻟکﺎن و ﺷرق اروپﺎ ٮ‪O‬ﺎٮ=ﺎن‬
‫آﺣريﻦ ٮ‪O‬ﺎدﺷﺎه ‪#‬‬
‫ﻫﺤﺎﻣﻨﺸﯽ ‪3‬ٮﻮد ﮐﻪ در ‪ ۳۳۶‬پ‪.‬‬ ‫داريﻮش ﺳﻮم‪# ،‬‬
‫اﻣٮراﺗوری‬ ‫‪#‬‬
‫ﺗﺎريﺤﯽ ﻣٮ=ﺎن ‪O‬‬ ‫م ‪3‬ٮﻪ ‪#‬‬
‫ﺗﺤﺖ ﻧﺸﺴﺖ و ﻧٮ=ﺎز ﺷﺪ ‪3‬ٮﻪ ﺗﻨﺶ‬
‫دﻫﺪ‪[۴۲][۴۱].‬‬ ‫و ٮ=ﻮﻧﺎﻧﯽﻫﺎ ٮ‪O‬ﺎٮ=ﺎن‬

‫‪P‬ڡٮ=ﻠٮ=ﭗ ﻣ ‪b‬ڡﺪوﻧﯽ )‪ ۳۸۲–۳۳۶‬پ‪ .‬م( ﺳرزﻣٮ=ﻦﻫﺎی ٮ=ﻮﻧﺎﻧﯽ را‬

‫‪#‬‬
‫ﺳﺎﺣﺖ و ‪3‬ٮرای ﺣﻤﻠﻪ ‪3‬ٮﻪ آﻧﺎﺗﻮﻟﯽ ﻧﻮﺳﺎزی ﮐﺮده ‪3‬ٮﻮد‪.‬‬ ‫ﺎرﺣﻪ‬
‫=ﮑٮ ‪O‬‬
‫ٮ ‪O‬‬
‫ٮ‪O‬ﺴﺮ ‪P‬ڡٮ=ﻠٮ=ﭗ‪ ،‬اﺳﮑﻨﺪر ﻣ ‪b‬ڡﺪوﻧﯽ‪ ،‬ٮ=ﮏ ‪3‬‬
‫رﻫٮﺮ ‪#‬‬
‫ﻧﻄﺎﻣﯽ ‪3‬ٮﺎ اﺳﺘﻌﺪاد‬
‫ﻧٮﺮد‬ ‫زودرس‪P ،‬ڡراﺗﺮ از ‪O‬ﺣﺸﻢاﻧﺪاز ٮ‪O‬ﺪرش ‪P‬‬
‫رڡﺖ و در ‪O‬ﺣﻨﺪٮ=ﻦ ‪3‬‬
‫ﻧٮﺮدﻫﺎٮ=ﯽ‪ ،‬اٮ=ﻦ ‪3‬ٮﺎر در‬ ‫ﻣﻬﻢ‪# ،‬‬
‫ﻫﺤﺎﻣﻨﺸٮ=ﺎن را ﺷﮑﺴﺖ داد؛ ٮ‪O‬ﺲ از ‪3‬‬
‫ﺳﺎل ‪ ۳۳۱‬پ‪ .‬م‪ ،‬اﺳﮑﻨﺪر ‪3‬ٮﻪ ‪3‬ٮٮ=ﻦاﻟﻨﻬريﻦ آﻣﺪ ﺗﺎ در ﻧﺰدٮ=کﯽ‬
‫روٮرو ﺷﻮد؛‬
‫ﻧٮﺮد ﮔﻮﮔﻤﻞ ‪3‬‬
‫ارٮٮ=ﻞ ‪3‬ٮﺎر دٮ=ﮕﺮ ‪3‬ٮﺎ داريﻮش ﺳﻮم‪ ،‬در ‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫ﺷﻤﺎر ﻧٮ=روﻫﺎی ﻫﺮدو ﻃﺮف ‪3‬ٮﺴٮ=ﺎر ‪3‬ٮﻮد و ارﺗﺶ ‪#‬‬
‫ﻫﺤﺎﻣﻨﺸﯽ از‬
‫واﺣﺪﻫﺎی ‪#‬‬
‫ﻧﻄﺎﻣﯽ ‪3‬ﺣﺪٮ=ﺪی ‪3‬ٮﻬﺮه ﻣﯽ ‪3‬ٮﺮد‪3 .‬ٮﺎ ‪#‬‬
‫زﺣﻤﯽ ﺷﺪن‬
‫ﻧٮﺮد‬ ‫داريﻮش ﺳﻮم‪ ،‬ارﺗﺶ وی ‪3‬ٮﯽ ‪#‬‬
‫ﻧﻄﻢ ﺷﺪ ﺗﺎ اﺳﮑﻨﺪر ٮ‪O‬يروز ‪3‬‬
‫اﺻﻄﺤﺮ و ﺷﻮش ‪3‬ٮﻪ دﺳﺖ ‪P‬ڡﺎﺗﺢ ﻣ ‪b‬ڡﺪوﻧﯽ‬
‫‪#‬‬ ‫ﺎٮﻞ‪،‬‬
‫ﺳٮﺲ ‪3‬ٮ ‪3‬‬
‫‪3‬ٮﺎﺷﺪ‪O .‬‬
‫=ﺘﺤﺖ ‪#‬‬
‫ﻫﺤﺎﻣﻨﺸٮ=ﺎن‪ ،‬ٮ‪O‬ﺎرﺳﻪ‬ ‫ﻫﻤﺤﻨٮ=ﻦ او ‪3‬ٮﻪ ﺳﻤﺖ ٮ‪O‬ﺎٮ ‪#‬‬
‫‪O‬‬ ‫‪P‬‬
‫اڡﺘﺎد‪.‬‬
‫آﻧﺤﺎ را‬
‫آريوٮرزن و ﻧٮ=روﻫﺎٮ=ﺶ‪3 ،‬‬
‫‪3‬‬ ‫ﻟﺸﮑﺮﮐﺸﯽ ﮐﺮد و ٮ‪O‬ﺲ از ﮐﺸﺘﻦ‬
‫‪3‬ٮﻪ آﺗﺶ ﮐﺸٮ=ﺪ‪ .‬داريﻮش ﺳﻮم را ﻧٮ=ﺰ دو ﺗﻦ از ﺳﺎﺗراپﻫﺎ‬
‫درٮﻨﺪ‬
‫ﻧٮﺮد ‪3‬‬ ‫ﮐﺸﺘﻨﺪ‪ .‬ٮ‪O‬ﺎٮ=ﺎن رﺳﻤﯽ دوران ‪#‬‬
‫ﻫﺤﺎﻣﻨﺸٮ=ﺎن ﻧٮ=ﺰ‪ ،‬ٮ‪O‬ﺲ از ‪3‬‬
‫ﺷﺪهاﺳﺖ‪[۴۱][۴۲].‬‬ ‫ﻧﻄﺮ ‪P‬‬
‫ﮔﺮڡﺘﻪ‬ ‫ٮ‪O‬ﺎرس‪ ،‬در ﺳﺎل ‪ ۳۳۰‬پ‪ .‬م در ‪#‬‬

‫ﺗﻮﺣﻪ‬
‫ٮ‪O‬ﺲ از درﮔﺬﺷﺖ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ اﺳﮑﻨﺪر در ﺳﺎل ‪ ۳۲۳‬پ‪ .‬م‪3 ،‬ٮﺎ ‪3‬‬
‫ﻣﻌﺮڡﯽ ﻧﮑﺮد‪ ،‬ﻫرج و ﻣرج ‪3‬ٮﺮ ‪b‬ڡﻠﻤروی‬
‫‪P‬‬ ‫‪3‬ٮﻪ آﻧﮑﻪ ‪3‬ﺣﺎﻧﺸٮ=ﻦ ﻻٮ= ‪b‬ڡﯽ‬
‫اﻣٮراﺗوری‬
‫وی ‪O‬ﺣٮ=ﺮه ﮔﺮدٮ=ﺪ؛ ﺗﺎ اٮ=ﻨﮑﻪ در ﺳﺎل ‪ ۳۱۲‬پ‪ .‬م‪O ،‬‬
‫اﺣﺘٮ=ﺎر آﻧﺎن ‪b‬ڡرار‬
‫ﺳﻠﻮکﯽ ﻫﻠﻨٮ=ﺴﺘﯽ ‪3‬ٮﻪ ٮ‪O‬ﺎ ‪#‬ﺣواﺳﺖ و اٮ=ران ﻧٮ=ﺰ در ‪#‬‬
‫ﻧﻄﺎﻣﯽ و ﺳٮ=ﺎﺳﯽ‬ ‫ﮔﺮڡﺖ‪ [۴۱].‬ﻣﻬﻢﺗريﻦ ﻣٮ=راث ٮ‪O‬يروزیﻫﺎی ‪#‬‬ ‫‪P‬‬
‫اﺳﮑﻨﺪر در زﻣٮ ٔ‬
‫=ﻨﻪ ‪P‬ڡﺮﻫﻨگﯽ ‪3‬ٮﻮد؛ ﺗﻤﺪن ٮ=ﻮﻧﺎﻧﯽ ‪3‬ٮﺎ او و‬
‫ﻫﺤﺎﻣﻨﺸﯽ ﮔﺴﺘﺮش ٮ ‪P‬‬
‫=ﺎڡﺖ‪3 .‬ٮﺎ‬ ‫‪3‬ﺣﺎﻧﺸٮ=ﻨﺎﻧﺶ در ﺳراﺳﺮ ﺳرزﻣٮ=ﻦ ‪#‬‬
‫ﺮﺣﯽ ﻋﻨﺎﺻﺮ ‪3‬ٮﻮﻣﯽ ﻧٮ=ﺰ ﺗﻮﺳﻂ ‪P‬ڡﺎﺗﺤﺎن ٮ‪O‬ﺬٮ ‪P‬‬
‫=ﺮڡﺘﻪ‬ ‫وﺣﻮد اٮ=ﻨﮑﻪ ‪3‬ٮ ‪#‬‬
‫‪3‬‬
‫ﻨٮﻪﻫﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔون ﺗﻤﺪن ٮ=ﻮﻧﺎن ﺗﻮﺳﻂ ‪3‬ٮﻮﻣٮ=ﺎن‬ ‫ﺷﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ٮ‪O‬ﺬٮ=ﺮش ‪3‬ﺣ ‪3‬‬
‫ﺳرپيﺤﯽ از‬
‫‪O‬‬ ‫اﮔﺮﺣﻪ دٮ=ﻦٮ=ﺎران زرﺗﺸﺘﯽ در‬
‫ﺗﻮﺣﻪ ‪3‬ٮﻮد‪O .‬‬ ‫ﺎٮﻞ ‪3‬‬ ‫‪b‬ڡ ‪3‬‬
‫ﺳﺮﺳﺤﺖ ‪3‬ٮﺎ ‪b‬ڡﯽ ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ و او را »اﺳﮑﻨﺪر ﻟﻌﻨﺖﺷﺪه«‬
‫‪#‬‬ ‫اﺳﮑﻨﺪر‬
‫اﻣٮراﺗوری اٮ=ران و ﻣ ‪b‬ڡﺪﺳﺎت زرﺗﺸﺘﯽ‬
‫ﻟ ‪b‬ڡﺐ دادﻧﺪ و او را ويراﻧﮕﺮ ‪O‬‬
‫ﻃٮٮ=ﻌﺘا ً ﮐﻤﺘﺮ از‬
‫داﻧﺴﺘﻨﺪ‪ .‬روﺳﺘﺎٮ=يﺎن ﻧٮ=ﺰ ﮐﺴﺎﻧﯽ ‪3‬ٮﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ‪3‬‬
‫‪P‬‬
‫ﮔﺮڡﺘﻨﺪ‪[۴۲].‬‬ ‫‪P‬ڡﺮﻫﻨﮓ ٮ=ﻮﻧﺎﻧﯽ اﺛﺮ‬

‫ﺷﺎﻫﻨﺸﺎﻫﯽ اﺷکﺎﻧﯽ‬
‫ﻣ ‪G‬ڡ ٔ‬
‫ﺎﻟﻪ اﺻﻠﯽ‪ :‬ﺷﺎﻫﻨﺸﺎﻫﯽ اﺷکﺎﻧﯽ‬

‫ﺷﺎﻫﻨﺸﺎﻫﯽ اﺷکﺎﻧﯽ در ‪D‬ٮزرگﺗريﻦ ﮔﺴﺘﺮ ٔه‬

‫‪/‬ﺣﻮد در ﻋﻬﺪ ﻣﻬﺮداد دوم‬
‫)ﺣﮏ‪ ۹۱–۱۲۴ .‬ٮ<يﺶ از ﻣٮ‪5‬ﻼد(‬

‫در دوران آﻧﺘٮ ‪#‬‬

‫=ﻮﺣﻮس دوم ﮐﻪ از ‪ ۲۶۱‬ﺗﺎ ﺣﺪود ‪ ۲۴۲‬ٮ‪O‬يﺶ از‬
‫ﻣٮ=ﻼد ﺣﮑﻮﻣﺖ ﮐﺮد‪ ،‬اٮ=ﺎﻟﺖ ٮ‪O‬ﺎرت ‪3‬ٮﻪ اﺳﺘ ‪b‬ڡﻼل دﺳﺖ ٮ ‪P‬‬
‫=ﺎڡﺖ؛‬
‫ﻣﺮدم اٮ=ﻦ اٮ=ﺎﻟﺖ از ﻣﺮدم آريﺎٮ=ﯽ ‪3‬ٮﻮدهاﻧﺪ‪ .‬ارﺷﮏ ٮ=ﮑﻢ‪3 ،‬ٮﻨٮ=ﺎنﮔﺬار‬
‫اﻣٮراﺗوری ٮ‪O‬ﺎرت‪ ،‬در ﺳﺎل ‪ ۲۵۰‬پ‪ .‬م‪3 ،‬ٮﻪ ﮐﻤﮏ ﻣﺮدم ٮ‪O‬ﺮﻧﯽ‪،‬‬
‫‪O‬‬
‫ﺗواﻧﺴﺖ از ﺳﻠﻮﮐٮ=ﺎن اﺳﺘ ‪b‬ڡﻼل ٮ ‪3‬‬
‫=ﺎٮﺪ؛ ٮ‪O‬ﺲ از وی ‪3‬ٮرادرش‪ ،‬ﺗٮ=ﺮداد‬
‫آﻋﺎز ‪3‬ٮﻪ ‪P‬‬
‫ﮔﺮڡﺘﻦ ﺳرزﻣٮ=ﻦﻫﺎی از‬ ‫ٮ=ﮑﻢ‪3 ،‬ﺣﺎی او را ‪P‬‬
‫ﮔﺮڡﺖ و ‪#‬‬
‫اﻣٮراﺗوری‬ ‫ﺘﻪ ‪#‬‬
‫ﻫﺤﺎﻣﻨﺸٮ=ﺎن ﮐﺮد و ﺗواﻧﺴﺖ ارﺗﺶ ‪O‬‬ ‫رڡ ٔ‬
‫دﺳﺖ ‪P‬‬
‫اﻣٮراﺗوری ٮ‪O‬ﺎرت ﻧٮ=ﺰ ﻫﻤﺎن دوران‬ ‫ﺳﻠﻮکﯽ را ﺷﮑﺴﺖ دﻫﺪ؛ ‪#‬‬
‫آﻋﺎز ‪O‬‬
‫ﻧﻄﺮ ‪P‬‬
‫ﮔﺮڡﺘﻪ ﺷﺪهاﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺗٮ=ﺮداد ٮ=ﮑﻢ‪ ،‬ٮ=ﻌﻨﯽ از ﺳﺎل ‪ ۲۴۷‬پ‪ .‬م در ‪#‬‬
‫ٮ‪O‬ﺲ از وی ٮ‪O‬ﺴﺮش‪ ،‬ارﺷﮏ دوم در ﺣﺪود ﺳﺎل ‪ ۲۱۴‬پ‪ .‬م ﺷﺎه‬
‫اﻣٮراﺗوری ﺳﻠﻮکﯽ ٮ‪# O‬‬
‫ﺮداﺣﺖ‪ .‬در ‪ ۱۴۱‬پ‪ .‬م‪،‬‬ ‫ﺷﺪ و ‪3‬ٮﻪ ‪3‬ﺣﻨﮓ ‪3‬ٮﺎ ‪O‬‬
‫آﻧﺤﻪ را‬
‫ﻫﻤﺤﻨٮ=ﻦ ‪O‬‬
‫‪O‬‬ ‫ﺎٮﻞ را ‪P‬ڡﺘﺢ ﮐﺮد‪ .‬او‬ ‫ﻣﻬﺮداد ٮ=ﮑﻢ ‪3‬ٮ ‪#‬‬
‫ﺎﺣﺘﺮ اٮ=ران و ‪3‬ٮ ‪3‬‬
‫ﮐﻪ از دوﻟﺖ ٮ=ﻮﻧﺎﻧﯽ ‪3‬ٮﻠﺦ در ﺷرق ﻣﺎﻧﺪه ‪3‬ٮﻮد‪ ،‬ﺿﻤٮ=ﻤﻪ ﮐﺮد و‬
‫ﻫﺤﺎﻣﻨﺸٮ=ﺎن‪» ،‬ﺷﺎه ﺷﺎﻫﺎن« را ‪3‬ٮﻪ ‪#‬ﺣﻮد‬
‫ﻋﻨوان ﺳﻠﻄﻨﺘﯽ ‪#‬‬
‫‪P‬‬
‫ﮔﺮڡﺖ‪ .‬ﺷﺎﻫﺎن ٮ‪O‬ﺴٮ=ﻦ اﺷکﺎﻧﯽ در راﺳﺘﺎی ٮ‪O‬ﺲﮔٮ=ری‬
‫ﺳرزﻣٮ=ﻦﻫﺎی ‪#‬‬
‫ﻫﺤﺎﻣﻨﺸٮ=ﺎن ﺗﻼش ﮐﺮدﻧﺪ و در ﻧﻬﺎٮ=ﺖ ﺗواﻧﺴﺘﻨﺪ‬
‫اﻣٮراﺗوری ‪b‬ڡوی از ﻟﺤﺎظ ‪P‬ڡﺮﻫﻨگﯽ و ﺳٮ=ﺎﺳﯽ‬
‫ٮ=ﮏ ‪O‬‬
‫ٮﺴﺎزﻧﺪ‪[۵۵][۴۲][۴۱].‬‬
‫‪3‬‬

‫اﺷکﺎﻧٮ=ﺎن ﺗﺎ ﺣﺪ زيﺎدی ﻫﻨﺮ‪ ،‬ﻣﻌﻤﺎری‪ ،‬ﻣﺬﻫﺐ و ﻧﺸﺎنﻫﺎی‬

‫اﻣٮراﺗوری ‪P‬ڡﺮﻫﻨگﯽ ﻧﺎﻫﻤﮕﻦ ‪#‬ﺣﻮد را ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ‬
‫ﺳﻠﻄﻨﺘﯽ ‪O‬‬
‫‪P‬ڡﺮﻫﻨﮓﻫﺎی ٮ‪O‬ﺎرس‪ ،‬ﻫﻠﻨٮ=ﺴﺘﯽ و ﻣﻨﻄ ‪b‬ڡﻪای ‪3‬ٮﻮد‪ ،‬ٮ‪O‬ﺬٮ ‪P‬‬
‫=ﺮڡﺘﻨﺪ‪ .‬در‬
‫ﺮﺣﯽ از آداب ٮ=ﻮﻧﺎﻧﯽ را ٮ‪O‬ﺬٮ ‪P‬‬
‫=ﺮڡﺘﻨﺪ اﻣﺎ ‪3‬ٮﺎ‬ ‫درٮﺎريﺎن اﺷکﺎﻧﯽ ‪3‬ٮ ‪#‬‬
‫اواٮ=ﻞ‪3 ،‬‬
‫دﻧٮﺎل اﺣٮ=ﺎی ‪P‬ڡﺮﻫﻨﮓ و دٮ=ﻦﻫﺎی اٮ=راﻧﯽ ‪P‬‬
‫رڡﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﮔﺬر زﻣﺎن‪3 ،‬ٮﻪ ‪3‬‬
‫ﻫﻤگﯽ ٮ‪O‬ﺎدﺷﺎﻫﺎن اﺷکﺎﻧﯽ ﻧﺴﺐ ‪#‬ﺣﻮد را ‪3‬ٮﻪ ‪#‬‬
‫ﻫﺤﺎﻣﻨﺸٮ=ﺎن‬
‫ﻣﯽداﻧﺴﺘﻨﺪ و ‪#‬ﺣﻮد را ﺷﺎﻫﻨﺸﺎه ﻣﯽ ‪#‬ﺣواﻧﺪﻧﺪ‪ [۴۱].‬دوره اﺷکﺎﻧﯽ‬
‫ﺮﺣﺴﺘﻪ‬
‫وﺣﻬﯽ ‪3‬ٮ ‪3‬‬ ‫از دٮ=ﺪ دﺳﺘﺎوردﻫﺎی ‪P‬ڡﺮﻫﻨگﯽ ‪3‬‬
‫)ٮﻮﻣﯽ( در ﻫٮ=ﭻ ‪3‬‬
‫ﻧٮﻮدهاﺳﺖ‪[۴۲].‬‬
‫‪3‬‬

‫ﻣﺬﻫٮﯽ ‪3‬ٮﺎ ﻣﻠﻞ دٮ=ﮕﺮ‬

‫‪3‬‬ ‫ﻧﻄﺮ ‪P‬ڡﺮﻫﻨگﯽ و‬
‫ﺗﻮﺣﻪ ‪3‬ٮﻪ اٮ=ﻨﮑﻪ ٮ‪O‬ﺎرﺗٮ=ﺎن از ‪#‬‬
‫‪3‬ٮﺎ ‪3‬‬
‫زٮﺎن ٮ=ﻮﻧﺎﻧﯽ ‪3‬ٮﺎﺳﺘﺎن را ﻧٮ=ﺰ ‪3‬ٮﻪ ﻋﻨوان ٮ=کﯽ از‬
‫ﻣﺪارا ﻣﯽﮐﺮدﻧﺪ‪3 ،‬‬
‫زٮﺎن‬ ‫اﻣٮراﺗوری ٮ‪O‬ﺬٮ ‪P‬‬
‫=ﺮڡﺘﻨﺪ؛ اٮ=ﻦ در ﺣﺎﻟﯽ ‪3‬ٮﻮد ﮐﻪ ‪3‬‬ ‫زٮﺎنﻫﺎی رﺳﻤﯽ ‪O‬‬
‫‪3‬‬
‫=ﺎﻧﺤﯽ‬
‫زٮﺎن ﻣٮ ‪3‬‬
‫اﻣٮراﺗوری ٮ‪O‬ﺎرت ‪3‬ٮﻪ ﻋﻨوان ٮ=ﮏ ‪3‬‬
‫آراﻣﯽ ﮐﻬﻦ‪ ،‬در ‪O‬‬
‫زٮﺎن ٮ‪O‬ﺎرﺗﯽ ﮐﻪ‬
‫زٮﺎن اﮐﺪی و ‪3‬‬
‫زٮﺎن ٮ‪O‬ﺎرﺳﯽ ﻣٮ=ﺎﻧﻪ‪3 ،‬‬
‫کﺎرٮﺮد داﺷﺖ‪3 .‬‬
‫‪3‬‬
‫اﻣٮراﺗوری‬
‫زٮﺎنﻫﺎی اٮ=ﻦ ‪O‬‬
‫ﺮکﺎرٮﺮدﺗريﻦ ‪3‬‬
‫زٮﺎن رﺳﻤﯽ ‪3‬ٮﻮد‪ ،‬ٮ‪3 O‬‬
‫‪3‬‬
‫ٮﻮدهاﻧﺪ‪[۵۶].‬‬
‫‪3‬‬

‫ﺮﺣﯽ اٮ=ﺎﻻت دارای ‪#‬‬

‫اﺣﺘٮ=ﺎرات‬ ‫اﻣٮراﺗوری ٮ‪O‬ﺎرت‪ ،‬ﺣﺎﮐﻤﺎن ‪3‬ٮ ‪#‬‬
‫در ‪O‬‬
‫ﻫﻤﺤﻨٮ=ﻦ ٮ‪O‬ﺎدﺷﺎﻫﺎن ﻧٮ=ﺰ‬
‫‪O‬‬ ‫‪3‬ٮﺎﻻٮ=ﯽ در ادار ٔه اﻣور ‪#‬‬
‫داﺣﻠﯽ ‪3‬ٮﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻣٮراﺗوری ٮ‪O‬ﺎرت‪،‬‬
‫ﻣﺤﻠﺲ ﻣﺸﺎورهدﻫﻨﺪه ‪3‬ٮﻮدهاﻧﺪ‪ .‬در ‪O‬‬ ‫دارای دو ‪3‬‬
‫‪P‬ڡﻌﺎﻟٮ=ﺖﻫﺎی ‪3‬ٮﺎزرگﺎﻧﯽ روﻧﻖ ‪P‬ڡراوان داﺷﺘﻨﺪ؛ ‪3‬ٮﺎ اٮ=ﻦ ﺣﺎل‪ ،‬اٮ=ﻦ‬
‫اﻣٮراﺗوری ﺳﺎلﻫﺎی ﻃوﻻﻧﯽ ‪3‬ٮﺎ روﻣٮ=ﺎن ‪3‬ﺣﻨﮕٮ=ﺪ ﮐﻪ ‪3‬ٮﺎﻋﺚ ﺷﺪ‬
‫‪O‬‬
‫اﻣٮراﺗوری‬ ‫رﺳٮ=ﺪگﯽﺷﺎن ‪3‬ٮﻪ ﻣرزﻫﺎی ﺷﺮ ‪b‬ڡﯽ کﺎﻫﺶ ٮ ‪3‬‬
‫=ﺎٮﺪ‪ .‬ﺗﺎريﺦ ‪O‬‬
‫ٔ‬
‫ﻣﺴﻠﺤﺎﻧﻪ ٮ‪O‬يﻮﺳﺘﻪاﺳﺖ ﮐﻪ در ‪3‬ٮﺴٮ=ﺎری‬ ‫ٮ‪O‬ﺎرت ٮ‪O‬ﺮ از درﮔٮ=ریﻫﺎی‬
‫ﺷﺤﺼا ً رﻫٮﺮ ارﺗﺶ ٮﻮدهاﻧﺪ‪O .‬‬
‫ﻫﺮﺣﻨﺪ‬ ‫از آﻧﺎن‪ ،‬ٮﺎدﺷﺎﻫﺎن اﺷکﺎﻧﯽ ‪#‬‬