KHOA Y – ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP.

HCM
NGÀNH ĐIỀU DƯỠNG

KỸ THUẬT PHA THUỐC

1. MỤC TIÊU:
Sau khi học bài này SV phải:
Thực hiện được việc rút thuốc ống, pha và rút thuốc lọ thuần thục, đảm bảo vô trùng.
2. NỘI DUNG:
2.1. Chuẩn bị dụng cụ
2.1.1. Dụng cụ vô khuẩn
- Khay chữ nhật.
- Bơm tiêm: nhiều cỡ thích hợp với đường tiêm và số lượng thuốc tiêm (1ml, 2ml, 5ml,
10ml...).
- Kim tiêm: với tiêm trong da (bơm 1ml, kim tiêm dài 1,5cm, mũi vát ngắn và sắc), tiêm
dưới da, bắp, tĩnh mạch (bơm 3 - 10ml, dài 2,5cm – 6cm, mũi vát sắc nhọn)
- Kim pha thuốc: dài 5 – 8cm, cỡ 18 - 20G (dùng để rút thuốc lọ)
- Kềm kelly, ống cắm kềm vô khuẩn.
- Bông gòn có cồn, hộp đựng bông gòn khô (hoặc gạc).
2.1.2. Dụng cụ khác
- Thuốc theo y lệnh, sổ thuốc (phiếu thuốc).
- Bình dung dịch sát khuẩn tay nhanh.
- Bình đựng vật sắc nhọn, túi đựng rác thải y tế.

Hình 1. Thuốc và bơm tiêm

2.2. Kỹ thuật lấy thuốc tiêm
- Rửa tay, đội mũ, đeo khẩu trang.
- Mang theo sổ tiêm thuốc hoặc phiếu thuốc.
- Thực hiện 5 đúng.
- Chọn bơm tiêm, kim tiêm thích hợp.
Cách lấy thuốc vào bơm tiêm
- Mở bao đựng kim lấy thuốc để vào khay tiêm vô khuẩn.
- Mở bao đựng bơm tiêm, lấy bơm tiêm ra, để lại kim trong vỏ bao, để vào khay.
- Lắp bơm tiêm với kim lấy thuốc (thực hiện trong vỏ bao của kim lấy thuốc), để vào khay.
2.2.1. Thuốc nước (ống)
- Sát khuẩn đầu ống thuốc, dùng gạc bẻ đầu ống thuốc (kiểm tra thuốc lần 2).
- Rút thuốc vào bơm tiêm đủ liều theo y lệnh, không chạm tay vào thân kim và nòng bơm
tiêm.

Hình 2: Cách bẻ ống thuốc

2.2.2. Lấy thuốc lọ
- Mở nắp lọ thuốc, sát khuẩn nút lọ (kiểm tra thuốc lần 2).
- Sát khuẩn đầu ống nước cất bẻ ống bằng gạc vô khuẩn, rút nước cất vào bơm tiêm.
- Đâm kim tiêm vào giữa nút lọ, bơm nước cất vào, lắc đều cho tan thuốc.
- Tay cầm bơm tiêm đã gắn kim lấy thuốc, tay cầm ống thuốc, tựa đầu bơm tiêm vào lòng
bàn tay, cho kim tiêm ngập vào thuốc, rút đủ số lượng thuốc cần dùng, tay không chạm
vào thân kim và nòng bơm tiêm. Khi lấy thuốc xong bỏ ống thuốc, kim lấy thuốc vào hộp
đựng vật sắc nhọn.
- Đẩy bớt không khí trong bơm tiêm, đặt bơm tiêm có thuốc vào vỏ bao đựng bơm kim
tiêm và lắp vào kim tiêm, đặt xuống khay (xem lại nhãn thuốc lần 3 trước khi bỏ ống
thuốc vào hộp đựng vật sắc nhọn).
 Hình 3: Lấy thuốc từ lọ thuốc

3. ĐÁNH GIÁ: Đánh giá cuối module theo phương pháp OSCE.
4. TÀI LIỆU THAM KHẢO:
1. Kỹ năng Y khoa cơ bản, NXB Y học, 2009.
2. Điều dưỡng cơ bản, tập II, NXB Y học Hà Nội, 2007.
 BẢNG KIỂM RÚT THUỐC ỐNG
Không
STT Nội dung Đạt
đạt
1 Sao phiếu thuốc
2 Lấy thuốc theo y lệnh, kiểm tra thuốc lần 1
3 Rửa tay thường qui, mang khẩu trang
Soạm mâm dụng cụ tiêm thuốc:
 Dụng cụ trong mâm:
- Hộp gòn khô, cồn
- Bình kềm và kềm kelly
- Phiếu sao thuốc
- Thuốc tiêm
4 - Bơm kim tiêm phù hợp
 Dụng cụ ngoài mâm:
- Hộp thuốc chống choáng
- Túi rác màu xanh (chứa rác sinh hoạt)
- Túi rác màu vàng (chứa rác y tế)
- Bình cứng đựng vật sắc nhọn
- Bình sát khuẩn tay nhanh
5 Sát khuẩn đầu ống thuốc, kiểm tra thuốc lần 2
6 Dùng gòn khô lau và bẻ ống thuốc
7 Chọn lựa bơm tiêm và kim thích hợp
Rút thuốc tay không chạm vào thân kim và nòng của bơm tiêm,
8
đủ liều.
9 Kiểm tra thuốc lần 3, bỏ vỏ ống thuốc
10 Che thân kim an toàn
 BẢNG KIỂM RÚT THUỐC LỌ
Không
STT Nội dung Đạt
đạt
1 Sao phiếu thuốc
2 Lấy thuốc theo y lệnh, kiểm tra thuốc lần 1
3 Rửa tay thường qui, mang khẩu trang
Soạm mâm dụng cụ tiêm thuốc:
 Dụng cụ trong mâm:
- Hộp gòn khô, cồn
- Bình kềm và kềm kelly
- Phiếu sao thuốc
- Thuốc tiêm
- Nước cất pha thuốc (nếu cần)
4 - Bơm kim tiêm phù hợp
- Kim rút thuốc
 Dụng cụ ngoài mâm:
- Hộp thuốc chống choáng
- Túi rác màu xanh (chứa rác sinh hoạt)
- Túi rác màu vàng (chứa rác y tế)
- Bình cứng đựng vật sắc nhọn
- Bình sát khuẩn tay nhanh
5 Mở nắp lọ thuốc, sát khuẩn nắp lọ, kiểm tra lần 2
6 Sát khuẩn, lau khô và bẻ ống nước cất
7 Chọn bơm tiêm và kim pha thuốc, rút nước cất
8 Đâm kim vào giữa lọ, bơm nước cất pha thuốc vào lọ
9 Hút khí trả lại, rút kim an toàn, lắc cho thuốc hòa tan
10 Bơm khí vào lọ, rút thuốc đủ liều
11 Kiểm tra lần 3, bỏ vỏ lọ thuốc
12 Thay kim thích hợp, bỏ kim pha thuốc
13 Che thân kim tiêm an toàn