กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์

ภาคเรียนที่ 2 ปี การศึกษา 2561

ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ 4
รหัสวิชา ค 31102 ชื่อวิชาคณิตศาสตร์ 2 หน่วย
การเรียนรู้ หลักการนับเบื้องต้น
และความน่า
จะเป็ น
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 9 เรื่อง การเรียงสับเปลี่ยนเมื่อสิ่งของไม่
แตกต่างกัน เวลา 2 คาบ
1. มาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัด
มาตรฐานการเรียนรู้
มาตรฐาน ค 3.2 เข้าใจหลักการนับเบื้องต้น ความน่าจะเป็ น
และนำไปใช้
ตัวชี้วัด
1. เข้าใจและใช้หลักการบวก และการคูณ การเรียงสับ
เปลี่ยน และการจัดหมู่ในการแก้ปัญหา

2. คำถามสำคัญ
การเรียงสับเปลี่ยนเมื่อสิ่งของไม่แตกต่างกันหมดมีลักษณะ
อย่างไร และนำมาใช้ในการแก้โจทย์ปัญหาได้อย่างไร

3. จุดประสงค์การเรียนรู้
ด้านความรู้(K) : นักเรียน
1. อธิบายลักษณะของการเรียงสับเปลี่ยนได้
ด้านทักษะ/กระบวนการ(P) : นักเรียนสามารถ
1. นำความรู้เรื่องการเรียงสับเปลี่ยนมาใช้ในการแก้ปัญหาใน
สถานการณ์ต่าง ๆ ได้
2. ใช้สัญลักษณ์ทางคณิตศาสตร์เพื่อสื่อความหมายถึงการ
เรียงสับเปลี่ยนได้
ด้านคุณลักษณะ(A) : นักเรียน
1. มีส่วนร่วมในกิจกรรมการเรียน
2. มีระเบียบวินัย
สมรรถนะสำคัญ
1. ความสามารถในการคิด
 2. ความสามารถในการสื่อสาร

4. สาระสำคัญ
วิธีการเรียงสับเปลี่ยน (Permutation) คือการเรียงสิ่งของ
โดยคำนึงถึงตำแหน่งของสิ่งขอแต่ละสิ่งเป็ นที่สำคัญที่สุด โดยจะใช้
บทนิยามที่ว่า "ถ้า n เป็ นจำ นวนเต็ มบวก จะใ ช้แฟกทอเรียล
(factorial) n โดยเป็ นผลคูณตั้งแต่ 1 ถึง n เขียนเเทนด้วย n!"
ถ้ามีสิ่งของอยู่ n สิ่ง ในจำนวนนี้มี n1 สิ่งที่เหมือนกันเป็ นกลุ่มที่
หนึ่ง มี n2 สิ่งที่เหมือนกันเป็ นกลุ่มที่สอง และมี nk สิ่งที่เหมือนกัน
เป็ นกลุ่มที่ k โดย n = n1 + n2 + n3 + … + nk
จำ น ว น วิธีเ รีย ง สับ เ ป ลี่ย น ข อ ง สิ่ง ข อ ง ทั้ง ห ม ด n สิ่ง นี้ เ ท่า กั บ

วิธี

5. สาระการเรียนรู้
วิธีการเรียงสับเปลี่ยน (Permutation) คือการเรียงสิ่งของ
โดยคำนึงถึงตำแหน่งของสิ่งขอแต่ละสิ่งเป็ นที่สำคัญที่สุด โดยจะใช้
บทนิยามที่ว่า "ถ้า n เป็ นจำ นวนเต็ มบวก จะใ ช้แฟกทอเรียล
(factorial) n โดยเป็ นผลคูณตั้งแต่ 1 ถึง n เขียนเเทนด้วย n!"
ถ้ามีสิ่งของอยู่ n สิ่ง ในจำนวนนี้มี n1 สิ่งที่เหมือนกันเป็ นกลุ่มที่
หนึ่ง มี n2 สิ่งที่เหมือนกันเป็ นกลุ่มที่สอง และมี nk สิ่งที่เหมือนกัน
เป็ นกลุ่มที่ k โดย n = n1 + n2 + n3 + … + nk
จำ น ว น วิธีเ รีย ง สับ เ ป ลี่ย น ข อ ง สิ่ง ข อ ง ทั้ง ห ม ด n สิ่ง นี้ เ ท่า กั บ

วิธี

ตัว อ ย่า ง ที่ 1 จ ง ห า จำ น ว น วิธีเ รีย ง สับ เ ป ลี่ย น ตั ว อั ก ษ ร คำ ว่า

TOBACCO
จำนวนวิธีเรียงสับเปลี่ยนของสิ่งของทั้งหมด n สิ่งนี้เท่ากับ

วิธี
จำนวนวิธีเรียงสับเปลี่ยนตัวอักษรคำว่า TOBACCO
ตัว อ ย่า ง ที่ 2 จ ง ห า จำ น ว น วิธีเ รีย ง สับ เ ป ลี่ย น ตั ว อั ก ษ ร คำ ว่า
STATISTICS
จำนวนวิธีเรียงสับเปลี่ยนของสิ่งของทั้งหมด n สิ่งนี้เท่ากับ

วิธี
จำนวนวิธีเรียงสับเปลี่ยนตัวอักษรคำว่า STATISTICS

ตัวอย่างที่ 3 มีน้ำอัดลมขนาดเดียวกัน 12 ขวด เป็ นเป็ ปซี่ 3 ขวด มิ

รินดา 4 ขวด เซเว่นอัพ 5 ขวด จะต้องวางขวดน้ำอัดลม 12 ขวดนี้เป็ น
เส้นตรง จะจัดได้กี่วิธี
วิธีทำ เป็ ปซี่ 3 ขวด
มิรินดา 4 ขวด
เซเว่นอัพ 5 ขวด

จะต้องวางขวดน้ำอัดลม 12 ขวดนี้เป็ นเส้นตรง

ตัวอย่างที่ 4 มีจานขนาดเดียวกัน 8 ใบ เป็ นลายเดียวกัน สีเหลือง 2

ใบ สีเขียว 4 ใบ และสีฟ้า 2 ใบ นำมาเรียงเป็ นแนวเส้นตรงจะวางได้กี่
แบบ
วิธีทำ สีเหลือง 2 ใบ
สีเขียว 4 ใบ
และสีฟ้า 2 ใบ

นำมาเรียงเป็ นแนวเส้นตรงจะวางได้

ตัวอย่างที่ 5 ในกระเป๋ าเงินมีธนบัตรใบละ 100 บาท จำนวน 3 ใบ

ธนบัตรใบละ 500 บาท จำนวน 2 ใบ และธนบัตรใบละ 1,000 บาท
จำนวน 4 ใบ นำมาเรียงในกระเป๋ าเงินได้กี่แบบ
วิธีทำ ธนบัตรใบละ 100 บาท จำนวน 3
ใบ
 ธนบัตรใบละ 500 บาท จำนวน 2 ใบ
และธนบัตรใบละ 1,000 บาท จำนวน 4 ใบ

นำมาเรียงในกระเป๋ าเงิน

6. ภาระงาน/ชิ้นงาน
-

7. การวัดและประเมินผล
สิ่งที่ต้องการ
วิธีการ เครื่องมือที่
วัดและ เกณฑ์การประเมิน
ประเมิน ใช้
ประเมิน
1. ความรู้ (K)
1. อธิบาย การสังเกต แบบสังเกต ผ่าน หมายถึง
ลักษณะของ พฤติกรรม พฤติกรรม นักเรียน อธิบาย
การเรียงสับ ลักษณะของการ
เปลี่ยนได้ เรียงสับเปลี่ยน
ได้ถูกต้อง
ไม่ผ่าน หมายถึง
อธิบายลักษณะ
ของการเรียงสับ
เปลี่ยนได้ไม่ถูก
ต้อง
2. ทักษะ/กระบวนการ (P)
1. นำความรู้ การทำแบบ แบบฝึกหัด นักเรียนสามารถนำ
เรื่องการเรียง ฝึกหัดใน ความรู้เรื่องการเรียง
สับเปลี่ยนมา ชั้นเรียน สับเปลี่ยนมาใช้ใน
ใช้ในการแก้ การแก้ปัญหาใน
ปัญหาใน สถานการณ์ต่าง ๆ
สถานการณ์ ได้
ต่าง ๆ ได้ ถูกต้องไม่น้อยกว่า
 สิ่งที่ต้องการ
วิธีการ เครื่องมือที่
วัดและ เกณฑ์การประเมิน
ประเมิน ใช้
ประเมิน
ร้อยละ 60 ของ
จำนวนแบบฝึกหัด
ทั้งหมด
2. ใช้ การทำแบบ แบบฝึกหัด นักเรียนสามารถใช้
สัญลักษณ์ทาง ฝึกหัดใน สัญลักษณ์ทาง
คณิตศาสตร์ ชั้นเรียน คณิตศาสตร์เพื่อสื่อ
เพื่อสื่อความ ความหมายถึงการ
หมายถึงการ เรียงสับเปลี่ยนได้ถูก
เรียงสับเปลี่ยน ต้อง
ได้

3. คุณลักษณะอันพึงประสงค์ (A)
1. นักเรียนมี การสังเกต แบบสังเกต นักเรียนมีส่วนร่วมใน
ส่วนร่วมใน พฤติกรรม พฤติกรรม กิจกรรมการเรียนอยู่
กิจกรรมการ การมีส่วน ในระดับ ดี ขึ้นไป
เรียน ร่วมในชั้น
เรียน
2. มีระเบียบ การสังเกต แบบสังเกต นักเรียนมีระเบียบ
วินัย พฤติกรรม พฤติกรรม วินัย อยู่ในระดับ ดี
ในชั้นเรียน ขึ้นไป
4. สมรรถนะสำคัญ
1. ความ การสังเกต แบบสังเกต นักเรียน 80% ของ
สามารถในการ พฤติกรรม พฤติกรรม ชั้นเรียนมีความ
คิด สามารถในการคิด
2. ความ การสังเกต แบบสังเกต นักเรียน 80% ของ
สามารถในการ พฤติกรรม พฤติกรรม ชั้นเรียนมีความ
สื่อสาร การสื่อสาร สามารถในการ
กับครูในชั้น สื่อสาร
เรียน

8. การจัดกิจกรรมการเรียนรู้
ขั้นนำ
1. ครูนำเข้าสู่บทเรียน โดยการทบทวนนิยามของการเรียง
ของสับเปลี่ยนที่แตกต่างกันทั้งหมด ดังนี้
วิธีการเรียงสับเปลี่ยน (Permutation) คือการเรียง
สิ่งของโดยคำนึงถึงตำแหน่งของสิ่งขอแต่ละสิ่งเป็ นที่
สำ คั ญ ที่สุด โ ด ย จ ะ ใ ช้บ ท นิย า ม ที่ว่า "ถ้า n เ ป็ น
จำนวนเต็มบวก จะใช้แฟกทอเรียล (factorial) n โดย
เป็ นผลคูณตั้งแต่ 1 ถึง n เขียนเเทนด้วย n!"
แฟกทอเรียล
เมื่อ n เป็ นจำนวนเต็มใด ๆ แล้ว n! = 1 x 2 x 3 x
4 x … x n-1 x n
วิธีเรียงสับเปลี่ยนของเป็ นเส้นตรง
1. มีของ n สิ่งที่ต่างกันนำมาเรียงสับเปลี่ยนทั้งหมด n
สิ่ง
วิธีเรียงสับเปลี่ยน = n!
2. มีของ n สิ่งที่ต่างกันนำมาเรียงสับเปลี่ยนทั้งหมด r
สิ่ง (r ≤ n)
วิธีเรียงสับเปลี่ยน = Pn,r
ขั้นสอน
1. อธิบายการเรียงสับเปลี่ยนในกรณีที่สิ่งของไม่แตกต่างกัน
Pn,r
ทั้งมด ดังนี้ =

ถ้ามีสิ่งของอยู่ n สิ่ง ในจำนวนนี้มี n1 สิ่งที่เหมือนกัน

เป็ นกลุ่มที่หนึ่ง มี n2 สิ่งที่เหมือนกันเป็ นกลุ่มที่สอง และ
มี nk สิ่งที่เหมือนกันเป็ นกลุ่มที่ k โดย n = n1 + n2 + n3
+ … + nk
จำ นวนวิธีเรียงสับเปลี่ยนของสิ่งของทั้งหมด n สิ่งนี้

2. ให้นักเรียนร่วมกันอภิปรายความต่างของการวางเรียงสับ
เท่ากับ วิธี
เปลี่ยนระหว่างสิ่งของที่แตกต่างกันหมด กับสิ่งของที่ไม่
แตกต่างกันหมด
3. ให้นั กเรียนยกตัวอย่างเหตุการณ์ในชีวิตประจำ วันที่
เป็ นการวางเรียงสับเปลี่ยนสิ่งของที่ไม่แตกต่างกัน
ทั้งหมด
4. ยกตัวอย่างที่ 1 บนกระดาน โดย Microsoft PowerPoint
“จ ง ห า จำ น ว น วิธี เ รี ย ง สั บ เ ป ลี่ ย น ตั ว อั ก ษ ร คำ ว่ า
TOBACCO”
5. ใช้คำถามนำ “นักเรียนคิดว่าคำที่ให้มามีอักษรที่ซ้ำกัน
หรือไม่ ถ้ามีอะไรบ้าง” จากนั้นให้นักเรียนใช้นิยามของ
การเรียงสับเปลี่ยนสิ่งของที่ไม่แตกต่างกันทั้งหมด
6. สุ่มนักเรียน 1 – 2 คนเฉลยและอธิบายบนกระดาน
7. ยกตัวอย่างที่ 2 บนกระดานโดย Microsoft PowerPoint
“จ ง ห า จำ น ว น วิธี เ รี ย ง สั บ เ ป ลี่ ย น ตั ว อั ก ษ ร คำ ว่ า
STATISTICS”
8. ใช้คำถามนำ “นักเรียนคิดว่าคำที่ให้มามีอักษรที่ซ้ำกัน
หรือไม่ ถ้ามีอะไรบ้าง” จากนั้นให้นักเรียนใช้นิยามของ
การเรียงสับเปลี่ยนสิ่งของที่ไม่แตกต่างกันทั้งหมด
9. สุ่มนักเรียน 1 – 2 คนเฉลยและอธิบายบนกระดาน
10. ย ก ตั ว อ ย่ า ง ที่ 3 บ น ก ร ะ ด า น โ ด ย Microsoft
PowerPoint “มีน้ำอัดลมขนาดเดียวกัน 12 ขวด เป็ นเป็ ป
ซี่ 3 ขวด มิรินดา 4 ขวด เซเว่นอัพ 5 ขวด จะต้องวางขวด
น้ำอัดลม 12 ขวดนี้เป็ นเส้นตรง จะจัดได้กี่วิธี”
11. ใช้คำถามนำว่า “ตัวอย่างที่ 3 นี้ไม่ได้ระบุว่าขวดน้ำ
ยี่ห้อชนิดเดียวกันต้องเหมือนกัน แต่ในชีวิตประจำ วัน
นักเรียนคิดว่าขวดน้ำยี่ห้อเดียวกันแต่ละขวดมีลักษณะ
เหมือนกันหรือไม่” จากนั้นให้นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์
และใช้นิยามการเรียงสับเปลี่ยนในการแก้โจทย์ปัญหา
12. ย ก ตั ว อ ย่ า ง ที่ 4 บ น ก ร ะ ด า น โ ด ย Microsoft
PowerPoint “มีจานขนาดเดียวกัน 8 ใบ เป็ นลายเดียวกัน
สีเหลือง 2 ใบ สีเขียว 4 ใบ และสีฟ้า 2 ใบ นำมาเรียงเป็ น
แนวเส้นตรงจะวางได้กี่แบบ”
13. ใช้กระบวนคำถามนำเหมือนตัวอย่างที่ 3
14. ย ก ตั ว อ ย่ า ง ที่ 5 บ น ก ร ะ ด า น โ ด ย Microsoft
PowerPoint “ในกระเป๋ าเงินมีธนบัตรใบละ 100 บาท
จำนวน 3 ใบ ธนบัตรใบละ 500 บาท จำนวน 2 ใบ และ
ธนบัตรใบละ 1,000 บาท จำ นวน 4 ใบ นำ มาเรียงใน
กระเป๋ าเงินได้กี่แบบ”
15. สุ่มนักเรียน 1 – 2 คนเฉลยและอธิบายบนกระดาน
 ขั้นสรุป
1. ครูและนักเรียนร่วมกันสรุปลักษณะของการเรียงสับเปลี่ยน
เมื่อสิ่งของไม่แตกต่างกันทั้งหมด

9. สื่อ / แหล่งเรียนรู้
1. หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐาน คณิตศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปี
ที่ 4
2. Microsoft PowerPoint

10. บันทึกหลังสอน
ผลการจัดการเรียนรู้
………………………………………………………………………
………………………………………………………………………
………
………………………………………………………………………
………………………………………………………………………
………
………………………………………………………………………
………………………………………………………………………
………
………………………………………………………………………
………………………………………………………………………
………
 ปัญหา อุปสรรค
………………………………………………………………………
………………………………………………………………………
………
………………………………………………………………………
………………………………………………………………………
………
………………………………………………………………………
………………………………………………………………………
………
………………………………………………………………………
………………………………………………………………………
………
ข้อเสนอแนะ
………………………………………………………………………
………………………………………………………………………
………
………………………………………………………………………
………………………………………………………………………
………
………………………………………………………………………
………………………………………………………………………
………
………………………………………………………………………
………………………………………………………………………
………

ลงชื่อ...............................................................ครูผู้สอน
(นางสาววรเนตร พิชิตเกริกพล)
ตำแหน่งครู วิทยฐานะครูชำนาญ
การพิเศษ
 แบบสังเกตพฤติกรรมรายบุคคล ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ 4
โรงเรียนจอมสุรางค์อุปถัมภ์

พฤติกรรมที่สังเกต
ด้านความรู้
1. นักเรียนสามารถอธิบายลักษณะของการเรียงสับเปลี่ยนเมื่อ
สิ่งของแตกต่างกันหมดได้
ด้านคุณลักษณะของนักเรียน
1. มีส่วนร่วมในกิจกรรมการเรียน
2. มีระเบียบวินัย
ด้านสมรรถนะสำคัญ
1. ความสามารถในการคิด
2. ความสามารถในการสื่อสาร

เกณฑ์การประเมินผล :
ด้านความรู้ 1 คะแนน หมายถึง อธิบายถูกต้อง
0 คะแนน หมายถึง อธิบายไม่
ได้/อธิบายผิด

ด้านที่คุณลักษณะของนักเรียน 2 คะแนน หมายถึง แสดง

พฤติกรรมเป็ นประจำ
1 คะแนน หมายถึง แสดงพฤติกรรม
เป็ นบางครั้ง
0 คะแนน หมายถึง ไม่แสดงพฤติกรรม
เลย

ด้านสมรรถนะสำคัญ 2 คะแนน หมายถึง แสดง

พฤติกรรมเป็ นประจำ
 1 คะแนน หมายถึง แสดงพฤติกรรม
เป็ นบางครั้ง
0 คะแนน หมายถึง ไม่แสดงพฤติกรรม
เลย

แบบสังเกตพฤติกรรมรายบุคคล ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ 4

โรงเรียนจอมสุรางค์อุปถัมภ์
ความรู้ คุณลักษณะของ สมรรถนะสำคัญ
นักเรียน
อธิบาย มีส่วน ความ ความ
การ ร่วม สามารถ สามารถ
มี
ชื่อ - นามสกุล เรียงสับ ใน ในการ ในการ
ระเบียบ
เปลี่ยน กิจกรรม คิด สื่อสาร
วินัย
การ
เรียน
1 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
 ความรู้ คุณลักษณะของ สมรรถนะสำคัญ
นักเรียน
อธิบาย มีส่วน ความ ความ
การ ร่วม สามารถ สามารถ
มี
ชื่อ - นามสกุล เรียงสับ ใน ในการ ในการ
ระเบียบ
เปลี่ยน กิจกรรม คิด สื่อสาร
วินัย
การ
เรียน
1 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
 แบบสรุปการสังเกตพฤติกรรมรายบุคคล ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ 4
โรงเรียนจอมสุรางค์อุปถัมภ์
ความรู้ คุณลักษณะของ สมรรถนะสำคัญ
นักเรียน
ชื่อ - นามสกุล
รวม รวม รวม
สรุปผล สรุปผล สรุปผล
คะแนน คะแนน คะแนน
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
 ความรู้ คุณลักษณะของ สมรรถนะสำคัญ
นักเรียน
ชื่อ - นามสกุล
รวม รวม รวม
สรุปผล สรุปผล สรุปผล
คะแนน คะแนน คะแนน
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.

หมายเหตุ : ด้านความรู้ ผ่าน หมายถึง ได้คะแนนรวม

ตั้งแต่ 1 คะแนนขึ้นไป
ไม่ผ่าน หมายถึง ได้คะแนนรวมต่ำ
กว่า 0 คะแนน

ด้านคุณลักษณะของนักเรียน
ดีมาก หมายถึง ได้คะแนนรวม 3 –
4 คะแนน
ดี หมายถึง ได้คะแนนรวม 2 คะแนน
ปรับปรุง หมายถึง ได้คะแนนต่ำกว่า 2
คะแนน
ด้านสมรรถนะที่สำคัญ
 ดีมาก หมายถึง ได้คะแนนรวม 3 –
4 คะแนน
ดี หมายถึง ได้คะแนนรวม 2 คะแนน
ปรับปรุง หมายถึง ได้คะแนนต่ำกว่า 2
คะแนน