HUKUKUN TEMEL

KAVRAMLARI

HUKUK KURALLARININ UYGULANMASI

ve
HUKUK SİSTEMLERİ
NİTELİKLERİ BAKIMINDAN HUKUK KURALLARI

EMREDİCİ YEDEK TANIMLAYICI

HUKUK K. HUKUK K. HUKUK K.

TAMAMLAYICI YORUMLAYICI
 NİTELİKLERİ BAKIMINDAN HUKUK
KURALLARI

 1.EMREDİCİ HUKUK KURALLARI

 Aksi hiçbir kimse tarafından kararlaştırılamayan kurallardır.
 Kamu düzenine ilişkin kurallardır.
 Kamu düzenine ilişkin tüm kurallar EMREDİCİDİR.
 Kuralınyazılış şekli emredici niteliği BİLDİRİR. (Yapılamaz,
istenemez gibi)
 Kuralınamacı (kamu düzenini korumak), emredici niteliği
BELİRTİR.
 2.YEDEK HUKUKU KURALLARI
A. TAMAMLAYICI HUKUK KURALLARI
 Bir
hukuki ilişkide aksi taraflarca kararlaştırılabilir
kurallardır.
 Tamamlayıcı kurallardır.
 Hukukiilişkide düzenlenmemiş hususlar bu kurallar
doğrultusunda uygulanır.
 B. Yorumlayıcı Hukuk Kuralları

 Tarafların iradeleri ile açıkça belirtebilecekleri halde

belirtmedikleri konuların açığa kavuşturulmasında yardımcı olan
kurallardır.
 Tamamlayıcı kurallar boşluk doldurmakta; yorumlayıcı kurallar
düzenlenmiş bir hususu yorumlamaktadırlar.
 4.Tanımlayıcı Hukuk Kuralları

 Kanunların belli hususların daha iyi anlaşılması için anlamı ve

içeriğini belirtmesi, tanımlamasıdır.
 HUKUK KURALLARININ YER BAKIMINDAN
UYGULANMASI

ŞAHSİLİK MÜLKİLİK
İLKESİ İLKESİ
 HUKUK KURALLARININ ZAMAN
BAKIMINDAN UYGULANMASI

YÜRÜRLÜĞE YÜRÜRLÜKTEN
GİRME ÇIKMA

Açık hüküm
Kanunda açıkça
yoksa Resmi
hüküm varsa o Kendiliğinden İlga İptal
Gazetede
tarihte
yayınlandığı gün
 KANUNLARIN GEÇMİŞE
UYGULANMASI

KURAL:
Kanunlar geçmişe İSTİSNALAR:
uygulanmaz.

ÖZEL HUKUKTA: CEZA HUKUKUNDA: MUHAKEME

Kamu düzenine HUKUKUNDA:
Failin lehine olan
ilişkin olanlar kanun geçmişe Kanunlar hemen
geçmişe yürür. uygulanır. uygulanır.
Yorumda Kullanılan Mantık İlkeleri

KIYAS YÖNTEMİ

AKSİ İLE KANIT YÖNTEMİ

ÖNCELİK (HAYDİ HAYDİ)

YÖNTEMİ
 HUKUK SİSTEMLERİ
• Türkiye dahil Avrupa devletleri hukukunun temelidir.
Kara Avrupa sistemi • Yazılı kaynaklar asli kaynaktır.
• Özel hukuk kamu hukuku ayırımı vardır.
(Roma Germen Hukuk S. ) • Birden fazla yargı kolu vardır.

• İngiltere, ABD, Kanada’da uygulanır.

Common Law • Yazılı olmayan, mahkeme kararları ve örf-adete dayalı
hukuk sistemidir.
(Anglo Sakson Hukuk S.) • Yargı birliği vardır.
• Özel hukuk kamu hukuku ayırımı yoktur.

İslam Hukuk Sistemi • Kaynakları: Kuran, Sünnet icma ve Kıyas

• Kişisel Mülkiyet Hakkını kısıtlar.

Sosyalist Hukuk Sistemi
 TÜRK HUKUK TARİHİ

TANZİMAT ÖNCESİ TANZİMAT DÖNEMİ

CUMHURİYET DÖNEMİ
İslam hukuku +Kara Avrupa hukuku
sisitemi
• 1921 Anayasası
• 1924 Anayasası
• 1839 Tanzimat Fermanı
• İSLAM HUKUKU • 1926 TMK.
• 1876 Kanuni Esası
• 1840 Ceza Kanunu
• 1925 HUMK.
• 1876 MECELLE • 1926 CEZA K.
• 1856 Kanunname-i Ticaret • 1926 Ticaret K.
• 1957 Ticaret K.
• 2001 MK.
• 2003 İŞ K.
• 2004 CEZA K.
• 2004 CMK.
• 2011 HMK