 Khái niệm

Chủ nghĩa xã hội không tưởng là một hệ thống những quan điểm, tư
tưởng về giải phóng xã hội, giải phóng con người; xây dựng một xã hội
mới tốt đẹp không có áp bức, bóc lột, đảm bảo cho mọi người thực sự có
cuộc sống bình đẳng, hạnh phúc, nhưng lại đưa ra con đường, biện pháp
sai lầm, đó là bằng giáo dục, thuyết phục và tuyên truyền hòa bình… cho
lý tưởng của họ

 Tư tưởng CNXHKT thế kỷ XV đến cuối

thế kỷXVIII ( giai đoạn thứ hai )

Chủ nghĩa tư bản ra đời và sau đó phát triển ở một số nước, trước hết là
ở châu Âu. Sự phân hóa giai cấp diễn ra mạnh mẽ và kèm theo đó là
những xung đột giai cấp cũng diễn ra quyết liệt. Giai cấp tư sản từng
bước thiết lập địa vị thống trị của mình và đã dùng nhiều thủ đoạn áp
bức, bóc lột tàn bạo đối với ngườilao động.
 Trong bối cảnh lịch sử đó, đã xuất hiện các nhà xã hội chủ nghĩakhông
tưởng. Thông qua các tác phẩm “ văn học nhân đạo” của mình, các
nhànhân đạo thời cận đại đã lên án, phê phán chế độ xã hội dựa trên chế
độ tư hữu đòi hỏi phải thay thế chế độ XH hội đó bằng một xã hội mới
thực sự công bằng, bác ái

 Một số đại biểu của CNXH không tưởng thế kỉ

XVIII

1. Giăng Mê-li-ê (1664-1729):

- Tác phẩm tiêu biểu của ông là cuốn "Những di chúc của tôi".
- Yếu tố XHCN: Xuất phát từ tư tưởng cho rằng tư hữu là cội nguồn của
mọi bất hạnh, đau khổ và của mọi tội ác, Giăng Mê-li-ê khẳng định rằng
với chế độ công hữu về của cải, sẽ không còn hiện tượng trộm cắp,giết
người, dối trá để bảo vệ của riêng nữa.
- Yếu tố không tưởng: Ông có tư tưởng muốn xóa bỏ đi chế độ tư hữu
nhưng ông lại không đưa ra được cách thức và lực lược XH để thực hiện.
2. Phơ-răng-xóa Mô-ren-ly (?-?):⁎
- Tác phẩm tiêu biểu của ông là:"Bộ luật của tự nhiên"
.-Yếu tố XHCN: Mô hình XH lý tưởng được ông phác thảo trong tác
phẩm là một XH dựa trên chế độ công hữu về TLSX, mỗi người đều
được đảm nhiệm một công việc của XH tùy theo sức lực, khả năng của
mình,và đều được XH chăm sóc
.- Yếu tố không tưởng: Ông đã đưa ra phương pháp để xóa bỏ chế độc
đương thời, dối trá, đầy bất công và để có được một XH lý tưởng đó là
chỉ cần làm cho mọi người, nhất là những kẻ cầm đầu viết điều, có học
thức, có đạo đức, hoặc thay luật lệ cũ bằng luật lệ mới. Tuy nhiên chính
ông cũng nhận thấy trong điều kiện thực tế thì không thể xây dựng được
một XH như thế những điều mà ông viết ra cũng chỉ là ước mơ mà thôi.

3. Ma-bly (1709-1785):
- Những tác phẩm tiêu biểu của ông là: Entretiens de Phocion(Những
cuộc đối thoại của Phocion), Historie de France (Lịch sử nước Pháp),
………..
- Yếu tố XHCN: Gần giống với Mô-ren-ly, Ma-bly cho rằng sở hữu tư
nhân hoàn toàn không phù hợp với sự cảm thông và lòng vị tha, mà chỉ
dẫn đến bản năng chống đối XH hoặc tự cao tự đại. Từ đó ông tán thành,
ủng hộ xóa bỏ sở hữu tư nhân.
-Yếu tố không tưởng: Tuy ông tán thành, ủng hộ việc xóa bỏ sở hữu tư
nhân nhưng ông lại chỉ ra được phương pháp để thực hiện.

Từ cuối thế kỷ XVIII đến đầu thế kỷ XIX, cuộc cách mạng công nghiệp
về cơ bản hoàn thành ở nước Anh và sau đó tiếp diễn ở một số nước Tây
Âu. Đây là giai đoạn chủ nghĩa tư bản chiến thắng chế độ phong kiến,
giai cấp tư sản đã bắt đầu bộc lộ bản chất cố hữu của nó: phản động và
bóc lột áp bức nhân dân lao động vì quyền lợi của giai cấp mình; đây
cũng là giai đoạn giai cấp vô sảnhiện đại hình thành và bắt đầu thức tỉnh
về chính trị. Trong thời kỳ này, các tư tưởng xã hội chủ nghĩa được thể
hiện như là một học thuyết. Chủ nghĩa xã hội không tưởng – phê phán đã
tố cáo, phê phán sâu sắc xã hội tư bản chủ nghĩa, phủ định nó, đồng thời
đề xuất con đường, biện phápvà những dự đoán thiên tài về xã hội tương
lai
* Tích cực:
- Nhận thức được những mặt hạn chế của xã hội tư bản, mong muốn xây
dựng một xã hội tốt đẹp hơn
.- Phê phán sâu sắc xã hội tư bản, có ý thức bảo vệ quyền lợi cho giai cấp
công nhân
.- Là một trào lưu tư tưởng tiến bộ có tác dụng cổ vũ người lao động và
là một trong những tiền đề cho học thuyết Mác sau này
.* Hạn chế:
- Không phát hiện được những quy luật phát triển của chế độ tư bản
.- Không nhìn thấy lực lượng xã hội có khả năng xây dựng xã hội mới là
giai cấp công nhân nên các kế hoạch đề ra đều không thực hiện được.