ĆWICZENIA 2 29/02/2024

Ziarniaki G+: paciorkowce i gronkowce

Rodzaj: Staphylococcus – gronkowiec

Rodzaj: Streprococcus - paciorkowiec

Rodzaj Staphylococcus – gronkowiec

 Powszechne w środowisku
 W organizmach zwierżat i człowieka bytuja na skórze i bł. Śluz
 Wywołują zakażenia ryb, ptaków ssaków i owadów
 Mogą zanieczyszczać produkty spożywcze

Morfologia:

 Ziarniaki G+
 W preparatach z hodowli pojedynczo, parami lub w gronach
 Nieliczne wytwarzają otoczki

Właściwości hodowlane:

 Względne beztlenowce

Właściwości biochemiczne: różne w zależności od gatunku

 Katalazododatni
 Koagulazododatni
 Fermentacja glukozy i mannitolu
 Hemoliza beta
 Wytwarza liczne enzymy i egzotoksyny (czynniki zjadliwości)

Własciwości antygenowe

 Typy serologiczne i fagowe

Chorobotwórczość

 Do 1986 tylko 3 gat: S. aureus, S. epidermidis, S. saprophyticus

 Obecnie liczne gatunki, podział na koagulazo + i –

Czynniki zjadliwości gronkowca złocistego (inwazyjny i toksyczny)

 Koagulaza
 Clumping factor (CF)
 Białko A
 Enzymy – hialuronidaza, fibrynolizyna, hemolizyn y, beta – laktamaza
 Egzotoksyny:
o Pirogenne
 Enterotoksyny – ciepłostabilne, 7 typów (A-F)
 TSST-1 – toksyna zespołu wstrząsu toksycznego
o Leukocydyna
 o Toksyny eksfoliatywne – działają na warstwy ziarniste skóry; rozwarstwienie i
złuszczenie
 Zdolność tworzenia biofilmu
 Antybiotykooporność (MRSA, VISA)

Schorzenia:

1. Zwierzęta
a. Ropowice - rozlane
b. Mastitis przeżuwaczy
c. Botrimykoza – organizm wytwarza bardzo dużą ilość tk. łącznej włóknistej
d. Czyraki
e. Ropnie
2. Człowiek – zakażenia szpitalne i pozaszpitalne
a. Posocznice i ropowice – niemowlęta i dzieci
b. Zatrucia pokarmowe
c. Zakażenia skóry – ropnie, czyraki, trądzik, jęczmień, liszajec
d. Zapalenie złuszczające skóry (toksyna eksfoliatywna)
e. Zakażenia układowe (różne układy)
f. TSS – zespół wstrząsu toksycznego

Leczenie zakażeń gronkowcowych

 Nie stosuje się klasycznych penicylin

 Leki 1-szego rzutu: syntetyczne penicyliny oporne na beta – laktamazy (oksacyliny,
flukoksacyliny) lub cefalosporyny I generacji
 MRSA – wankomycyna

Tok postępowania rozpoznawczego:

Materiał: ropa, wymazy, wysięki, krew, wymiociny, prod. Spoż.

Mikroskopia: Ziarniaki G+, charakterystyczne grona ( z hodowli)

Izolacja

 Agar z krwią – hemoliza beta

 Podłoża wybiórczo – różnicujące: Chapman, Zebovitz (TG), Baird-Parker
 Specjalne podłoża do wykrywania MRSA (np. CHROMagar MRSA)

Identyfikacja biochemiczna

 Próba na koagulazę +
 Próba na katalazę +
 API STAPH

Identyfikacja serologiczna

 Szybki lateksowy test aglutynacyjny – Slidex Staph Plus

Lizotypia – dochodzenia epidemiologiczne

Wykrywanie enterotoksyny w produktach spożywczych

 Dawniej próba biologiczna na kotach

  Obecnie mikroprecypitacja w żelu

Antybiogram: odpowiedni dobór krążków!

Rodzaj Streptococcus – paciorkowiec

 Powszechne w przyrodzie
 Stnowią florę jamy ustne, ¼ ludzi to nosiciele S. pneumoniae

Podział – kilka schematów klasyfikacji

1. Wg Lancefield – grupy od A do S
2. 2. Historyczny wg Shermana – 4 grupy: ropne, zieleniejące, kałowe, mlekowe
3. 3. Na podstawie typu hemolizy – alfa, beta, gamma hemolityczne

Morfologia:

 Ziarniaki G+, układają się w dwoinki lub łańcuszki

 U nielicznych otoczka

Właściwości hodowlane

 Względnie beztlenowe,

Czynniki zjadliwości S. pyogenes:

 Białko M – chroni przed fagocytozą i działaniem dopełniacza

 Białko F – wiąże się z fibronektyną umożliwia kolonizację gardła
 Białko G – wiąże się z fragmentem FC przeciwciał
 Wielocukier C
 Enzymy – hialuronidaza, fibrynolizyny (inwazyjność
 Hemolizyny
o Streptolizyna O
o Streptolizyna S
 Egzotoksyny
o Erytrogenne (lizogenia)
o Egzotoksyny A i B
o Toksyna sercowo - wątrobowa

Chorobotwórczość

Duża różnorodność jednostek chorobowych:

1. Zwierzęta – mastitis
2. Człowiek
a. Zakażenie dróg oddechowych (angina)
b. Płonica (szkarlatyna)
c. Zakażenie skóry i tkanki podskórnej – róża, liszajec
d. Posocznica (gorączka połogowa)
e. Zakażenia narządowe (zapalenie wsierdzia)
 f. Schorzenia będące następstwem zakażenia paciorkowcowego
i. Gorączka reumatyczna
ii. Zapalenie kłębuszków nerkowych

S. agalactiae – paciorkowiec bezmleczności (gr. B Lancefield)

 Mastitis
 Posocznica, zapalenie opon m-r osesków
 Człowiek – możliwe nosicielstwo
 Zapalenie płuc, opon m-r, ucha, szpiku, kości i stawów u niemowląt

S. Pneumoniae – dwoinka zapalenia płuc

 Pary komórek lancetowatych, wspólna otoczka (płomyki świec)

 Zjadliwe sczepy mogą występować u bezobjawowych nosicieli
 Człowiek: płatowe zapalenie płuc (80%); wikła odoskrzelowe
 Zwierzęta: antropozonoza! Zapalenie płuc, stawów i posocznica u cieląt, źrebiąt, jagniąt i
prosiąt

Tok postepowania rozpoznawczego

Materiał: ropa, śluz, wycinki narządów, mleko

Mikroskopia: G+, pojedyncze, parami lub łańcuszki

Izolacja

 Agar z krwią
 Podłoże z tioglikolanem sodu
 Podłoże ToDD-Hewitta (wybiórcze, gdy postronna flora)
 Podłoże Edwardsa, wyb-róż przy badaniu mleka

Identyfikacja biochemiczna

 Próba na katalazę –
 API 20 STREP
 Badanie serologiczne: ASO przy podejrzeniu choroby reumatycznej
 Slidex Strepto Plus: test lateksowy, grupy A-F Lancefield
 Próba CAMP: paciorkowiec bez mleczności (strzałka hemolityczna)