Charakterystyka pałeczek jelitowych

 Powszechne w przyrodzie (woda, gleba, ścieki)

 Niektóre stanowią fizjologiczną florę jelitową człowieka i zwierząt
 G-, ruchliwe

Rodzaj Escherichia
Kilka gatunków, największe znaczenie: E. coli – pałeczka okrężnicy

 Symbiont p. pok. Ptaków i ssaków

 Wskaźnik czystości wody
 Drobnoustrój warunkowo chorobotwórczy
 Organizm modelowy w naukach biologicznych
Morfologia

 Pałeczka G-, średniej wielkości

 Urzęsiona
 Posiada fimbrie
 Może posiadać otoczkę
Właściwości hodowlane

 Rośnie na zwykłych podłożach w warunkach tlenowych i beztlenowych

 Wytwarza kolonie S, R, M (śluzowe)
 Hodowla bulionowa – intensywne zmętnienie, osad, kożuszek
 Podłoża stałe – okrągłe, średnie, wypukłe, gładkie, błyszczące, biało – szare kolonie
 Podłoże z krwią – niektóre szczepy β - hemoliza
Właściwości biochemiczne
Laktoza +; próba Eijkmana +

 Indol +
 Mocznik –
 Kliegler: żółty (glukoza +, laktoza +) obecność gazu nie wytwarza H 2S
Właściwości antygenowe

 Antygeny K, O, H, M (śluzowe)
 Podstawa podziału na serotypy (fenotypowanie)
 Lizotypia – typy fagowe
 Wytwarzanie kolicyn – typy bakteriocynowe
 Szczepienia – trzoda i bydło, generują krótką odporność (2-3 mies.)
Chorobotwórczość

 Szczepy, stanowiące naturalną florę chronią ppok przed bardziej zjadliwymi

 Drobnoustrój warunkowo chorobotwórczy

Czynniki zjadliwości E. coli

 1. Czynniki inwazyjności
a. Fimbrie
b. Otoczka
c. Mucyna
2. Toksyczność
a. Endotoksyna (LPS)
b. Enterotoksyny (LT i ST
c. Cytotoksyny (verotoksyna, shigatoksyna)
3. Obecność plazmidów
Podział schorzeń
1. Zatrucia / zakażenia jelitowe przebiegające z biegunką
a. Biegunki u młodych zwierząt
b. Biegunki u dzieci w krajach rozwijających się
c. Biegunka podróżnika
d. Szczepy enterokrwotoczne, np. coli zabójca – serotyp O157:H7
2. Zakażenia pozajelitowe:
a. Posocznica (colisepticeamia)
b. Kulawki u młodych zwierząt (stawy i nerki)
c. Schorzenia dróg moczowych
d. Zakażenia dróg rodnych u zwierząt
e. Coliform mastitis
f. Toksemie – choroba obrzękowa prosiąt
g. Coliganulomatoza drobiu
Podział szczepów E. coli ze względu na mechanizm działania

 ETEC – enterotoksyczne
 EPEC - enteropatogenne
 EHEC/STEC – enterokrwotoczne / shigatoksyczne
 EIEC - enteroinwazyjne
 ETEEC - enterotoksemczne
 UPEC - uropatogenne
 SEPEC – powodujące posocznicę
Tok postępowania rozpoznawczego
Materiał: kał, mocz, mleko, wycinki narządów, żywność woda

Mikroskopia:

 Pałeczki G- - średniej wielkości

Izolacja

 Na agarze z krwią niektóre hemoliza beta

 Podłoża słabo wybiórcze z laktozą – Mc Cokey, Levin, Endo
 Podłoża chromogenne – Chromocult, Fluorocult, TBX
Identyfikacja biochemiczna

 Krótki rząd biochemiczny

  API 20E
 Enterotube
Identyfikacja serologiczna np. Singlepath E. coli O157:H7

 E. coli w badaniach sanitarnych – żywność i woda (miano coli, wskaźnik coli)

Rodzaj: Salmonella
2 gatunki: S. enterica 6 podgatunków) i S. bongori
Właściwości antygenowa (O, H, Vi)

 Antygeny somatyczne O – grupy serologiczne

 Rzęskowe H – serowary
 Schemat Kaufmanna – White’a
Morfologia

 G- pałeczki, średniej wielkości

 Wkołożęse za wyjątkiem S. Gallinarum i S. Pullorum
 Brak otoczki
Właściwości hodowlane

 Podobne do Escherichia
 Faza S, R
 Niewrażliwe na żółć i selenin sodu (podłoża wybiórcze)
 Dodatek tryptofanu wzmaga wzrost
Właściwości biochemiczne

 Indol, laktoza, mocznik –

 Kliegler – słupek żółty (glukoza), skos różowy (zw. Azotowe), H2S (zaczernienie)
Chorobotwórczość

 Inazyjne i toksyczne (endo- i enterotoksyny)

 Zwykle I serowar – zachorowania wielu gatunków, wyj. S. Typhi
Podział schorzeń:
1. Schorzenia uogólnione, ostre z objawami durowymi (enteroinwazyjne)
a. Ludzie
i. Dur brzuszny – S. Typhi
ii. Paradury (dury rzekome) S. Patatyphi A, B, C
b. Zwierzęta
i. S. Chlereasuis – paratyfus świń
ii. S. Dublin – partyfus cieląt
iii. S. Gallinarum – tyfus kur
iv. S. Pulorum – puloroza, biała biegunka piskląt
2. Toksykoinfekcje / zakaźne zatrucia pokarmowe / salmonellozy (nieinwazyjne)
a. U ludzi serowary bipatogenne, zwł. S. Typhimurium, i S. Enteritidis
b. Po przechorowaniu – nosicielstwo pochorobowe
c. Stan nosicielstwa / kolonizacji – zakażenie bezobjawowe u ok 1% ludzi
Tok postępowania rozpoznawczego
Dokładne instrukcje w zależności od materiału , gatunku zwierzęcia itp.
Materiał: kał, wymiociny, mocz, żółć, krew, wyc. Narządów, prod. Spoż.
Podłoża płynne namnażające

 Bulion z zółcią, SF, Muller – Mauffmann

Podłoża stałe wybiórczo – różnicujące

 Słabo wybiórcze – Mc Conkey, Endo, Levin

 Silnie wybiórcze – SS, Wilson – Blair, Hektoen
Identyfikacja biochemiczna

 Krótki rząd
 API 20E, Enterotube
Aglutynacja szkiełkowa z 24h hodowli z agaru zwykłaego, 3 etapy:

 Wstępna z surowicą wieloważną HM

 Z surowicami grupowo – swoistymi (AO, BO itd.)
 Surowice antyrzęskowe (serowary)
Lizotypia w dochodzeniach epidemiologicznych

Rodzaj: Proteus
Przedstawiciel: Proteus mirabilis – pałeczka odmieńca, P. Vulgaris

 Rozpowszechniona w środowisku, normalna flora jelitowa

 W sprzyjających warunkach – nieżyty p. pok
Morfologia: G-, urzęsione, bez otoczki, antygeny O, H
Właściwości hodowlane: wzrost pełzający
Właściwości biochemiczne

E. col Salmonella Proteus

Laktoza + - -
+