IKATLONG MARKAHAN
- Ang katarungang panlipunan sa tunay na
Modyul 9: KATARUNGANG PANLIPUNAN
Katarungan- pagbibigay sa kapwa ng nararapat sa kanya.
- Isang pagbibigay at hindi isang pagtanggap
Dr. Manuel B. Dy Jr.
- Ang katarungan ay batay sa pagkatao ng tao.
- Ang katarungan ay isang gawi na gumagamit lagi
ng kilos-loob sa pagbibigay ng nararapat sa isang
indibidwal.
Santo Tomas de Aquino
Ang tuon ng katarungan ay ang labas ng sarili.
Nangangailangan ito ng panloobna kalayaan mula sa
pagkiling sa sariling interes.
- Isa kang makatarungang tao kung ginagamit mo
ang iyong lakas sa paggalang sa batas at sa
karapatan ng kapuwa.
Andre Comte-Sponville
Nagsisimula sa Pamilya ang Katarungan
Apat na Aspekto na mahalagang pagtuunan mo ng pansin
sa pagsasanay sa loob ng inyong pamilya upang mahubog
sa iyo ang katarungan:
1. Ipinaaalala ba palagi ng mag magulang mo sa iyo na
kailangan mong gawin ang mag makatarungang bagay sa
iyong ugnayan sa iba? Ginagabayan ka ba nila upang
maiwasan mo ang hindi makatarungang gawain?
2. Ipinauunawa ba nila sa iyo kung ano ang ibig sabihin ng
paggalang sa kapuwa? Kaugnay nito, inutulungan ka ba nila
na sanayin ang iyong sarili tulad ng paghiram ng isang
bagay na pagmamay-ari ng iyong kapatid kung gusto mong
gamitin ito?
3. Nililinaw ba nila sa iyo ang pagkakaiba-iba ng mga
sirkumstansiya ng iba’t-ibang tao lalo na ang mga
nakapaligid sa iyo?
4. Tinuturuan ka ba nila ng pagiging mapagtimpi o
pagkontrol sa sarili at pagsasaayos ng iyong mga
pagkakamaling nagawa sa ugnayan mo sa iba?
*Ang apat na aspekto ng pagsasanay na ito ay gingamitan
ng iyong isip at kilos-loob.
- Ang legal na batas ay siyang panlabas na anyo ng
moral na batas. Nag legal na kaayusan kung gayon
ay nararapat na maging tulay ng moral na kaayusan
sa lipunan.
Katarungang Panlipunan - ito ay nauukol hindi lamang sa
ugnayan ng tao sa kaniyang kapwa kundi sa ugnayan di niya
sa kalipunan.
Dr. DY
Kapuwa – personal o interpersonal na ugnayan mo sa ibang
tao
Kalipunan – ay ang ugnayan ng tao sa isang institusyon o sa
isang tao dahil sa kaniyang tungkulin sa isang institusyon.
- Ang katarungang panlipunan ay namamahala sa
kaayusan ng ugnayan ng tao sa kaniyang kapwa at
sa ugnayan ng tao sa kalipunan.
Mga Kaugnayan na Pagpapahalaga
Edukasyon sa Pagpapakatao 9
kahulugan nito ay kumikilala sa dignidad ng tao.
Ang bawat tao ay may dignidad hindi dahil sa
kaniyang pag-aari, posisyon sa lipunan o mga
nakakamit sa buhay, kundi dahil sa kaniyang
pagkatao.
- Kung ang katarungang panlipunan ay ginagabayan
ng diwa ng pagmamahal, ito ay hindi lamang isang
simpleng pag-iwas na makasakit o makapinsala sa
kapuwa, kundi ito ay isnag positibong paglapit sa
kaniya upang samahan at suportahan siya sa
kaniyang pagtubo bilang tao at sa pagpapaunlad
niya ng kaniyang mag potensiyal.
Modyul 10: KAGALINGAN SA PAGGAWA
Paggawa - ay mabuti sa tao dahil sa pamamagitan nito
naisasakatuparan niya ang kaniyang tungkulin sa sarili,
kapuwa at sa Diyos.
Laborem Exercens
Ang Kagalingan sa Paggawa ay naisasabuhay kung
tataglayin mo ang sumusunod na katangian:
1. Nagsasabuhay ng mga pagpapahalaga
a. Kasipagan
b. Tiyaga
c. Masigasig
d. Malikhain
e. Disiplina sa Sarili
2. Pagtataglay ng positibong kakayahan
a. Pagkatuto Bago ang Paggawa
b. Pagkatuto habang Ginagawa
c. Pagkatuto pagakatapos gawin ang isang Gawain
3. Pagpupuri at pagpapasalamat sa Diyos
Mga Katangian na makatutulong upang magkaroon ng
matalinong pag-iisip
1. Pagiging Palatanong (Curiosita)
2. Pagsubok ng Kaalaman Gamit ang Karanasan,
Pagpupunyagi (Persistence) at ang Pagiging bukas na
Matuto sa mag Pagkakamali (Dimostrazione)
3. Patuloy na Pagkatuto Gamit ang Panlabas na Pandama
Bilang Paraan Upang Mabigyang-buhay ang Karanasan
(Sansazione)
4. Pagiging bukas sa pagdududa, kawalang Katiyakan
(Sfumato)
5. Ang paglalapat ng Balanse sa Sining, Siyensya, Lohika at
Imaginasyon (Arte/Scienza)
6. Ang Pananatili ng Kalusugan at Paglinang ng Grace,
Poise (Corporalita)
7. Ang Pagkilala sa Pagkakaugnay-ugnay ng Lahat ng
Bagay (Connessione)
Mapatutunayan na ang paggawa ay may kagalingan kung
naisa-alang-alang at nasasagot ang mga tanong na:
1. Ito ba ay pinag-isipang mabuti?
2. Nasunod ba ang mga hakbang na dapat gawin?
3. Bunga ba ito ng malalim na pag-iisip?
4. Nagagamit ba ang mga talent at kasanayang ipinagkaloob
ng Diyos?
MPMacaraig
 IKATLONG MARKAHAN
5. Nagamit ba ang aral ng buhay na natutuhan mula sa
karanasan?
Modyul 11: KASIPAGAN,PAGPUPUNYAGI,
PAGTITIPID, AT WASTONG PAMAMAHALA SA
NAIMPOK
Kasipagan- tumutukoy sa pagsisikap na gawin o tapusin
ang isang Gawain na mayroong kalidad.
*Ang kasipagan ay tumutulong sa tao upang mapaunlad
niya ang kaniyang pagkatao.
Palatandaan ng Taong Nagtataglay ng Kasipagan:
1. Nagbibigay ng buong kakayahan sa paggawa.
2. Gingawa ang gawain nang may pagmamahal.
3. Hindi umiiwas sa anumang gawain.
Katamaran- kabaligtaran ng kasipagan.
- Pumapatay sa isang gawain, hanapbuhay, o trabaho
- Pumipigil o humahadlang sa tao upang siya ay
magtagumpay
Pagpupunyagi- ay pagtitiyaga na maaabot o makukuha ang
iyong layunin o mithiin sa buhay.
- Ito ay may kalakip na pagtitiyaga, pagtitiis,
kasipagan, at determinasyon.
Pagtitipid- kakambal ng pagbibigay.
- Isang birtud na nagtuturo sa tao na hindi lamang
mamuhay nang masagana kundi gamitin ang
pagtitipid upang higit na makapagbigay sa iba.
Paraan na Nagpapakita ng Pagtitipid:
1. Magbaon ng pagkain sa opisina o eskuwela.
2. Matutong maglakad lalo na kung malapit lang ang
paroroonan.
3. Mas matipid na bumili sa palengke kaysa mga mall.
4. Gamitin ang load ng cellphone sa mga importanteng
bagay lamang.
5. Orasan ang paggamit ng TV, computer, electric fan, at iba
pa.
6. Sa pagsisipilyo ay gumamit ng baso.
7. Huwag nang bumuli ng imported.
Pag-iimpok- paraan upang makapag save o makapag-ipon
ng salapi, na siyang magagamit sa ating pangangailangan sa
takdang panahon.
*Ang pera ay pinagpapaguran upang kitain ito. Kaya
kailangan na gastusin ito sa tama upang huwag ito mawala.
Tatlong Dahilan kung bakit kailangan na mag-impok ng
tao
1. Proteksiyon sa buhay.
2. Hangarin sa buhay.
3. Pagreretiro.
- Kailangan na tratuhin ang pag-iimpok na isang
obligasyon at hindi opsiyonal.
Francisco Colayco
Modyul 12: PAMAMAHALA SA PAGGAMIT NG
ORAS
Edukasyon sa Pagpapakatao 9
- Ang oras ay di tulad ng salapi na maaaring ipunin
sa isang alkansiya o bangko na kapag kailangan mo
ng extra na dalawang oras para sa isang araw ay
makakakuha ka rito.
Bilang katiwala, tinatawag tayo na gamitin ang oras nang
may pananagutan sapagkat hindi ito magbabalik kailanman.
Pamamahala sa oras- tumutukoy sa kakayahan mo sa
epektibo at produktibong paggamit nito sa paggawa.
- Isang tahasang aksiyon ng pagkontrol sa dami ng
oras na gugugulin sa isang ispesipikong gawain.
SMART – Paraang nagtakda ng Mithiin
1. Tiyak (Specific)
2. Nasusukat (Measurable)
3. Naaabot (Attainable)
4. Reyalistiko (Realistic)
5. Nasusukat sa panahon (Time Bound)
Ito ay sa pamamagitan ng pagkakaroon ng tunay na
pagbabago na walang iba kundi ang gawing “On Time”
ang “Filipino Time”.
- Ang pagbubukas-bukas ay ang puwang (gap) mula
sa oras na binabalak mong
- gawin ang isang bagay at sa aktuwal na oras ng
iyong paggawa.
Clarry Lay
Mga Paraan Upang Mapagtagumpayan ang
Magpabukas-bukas
1. Tukuyin kung anong mangyayari kung bakit hindi mo
makumpleto ang gawain.
2. Paalalahanan ang iyong sarili na mahalaga ang
mararamdaman ng taong nakatataas sa iyo sa hindi mo
paggawa sa ipinapagawa niya sa iyo.
3. Pagpasiyahan ang mga paraan ng pagbibigay mo ng
gantimpala sa iyong sarili kapag makumpleto mo na ang
gawain na ayaw mong gawin.
4. Hilingin sa kasama mo sa paggawa na ipaalaala sa iyo
kung ginagawa mo nab a ang bagay na sinabi mong gawin.
5. Paalalahanan ang iyong sarili na hindi mi kailangang
magustuhan ang gawain upang gawin mo ito.
6.Planuhin ang iyong araw ayon sa kung ano ang
pinakamahalagang mag bagay na kailangan mong tapusin sa
araw na iyon.
7. Unahin ang pinakamadali o pinakamabilis na gawain
upang maramdaman mo ang tuwa na may natapos ka ar
magkaroon ng positibong disposisyon sa kasunod na
gawain.
8.Humingi ng payo sa iba na may kasanayan lalo na kung
hindi mo pa naranasan ang paggawa ng ganitong gawain.
Prayoritisasyon- pagbibigay ng prayoridad kung ano ang
kailangang gawin at tapusin sa takdang oras ay
napakahalaga.
Pagkakaiba sa importante at sa Kailangan Agad
- Kailangang matutuhan mo sa dalawang sitwasyong
ito ang maihaiwalay ang tunay na emerhensiya o
importante na sitwasyon mula sa sitwasyon na
kailangang tugunan agad subalit hindi naman
gaano kaimportante.
MPMacaraig
 IKATLONG MARKAHAN
Tanong na makatutulong sa iyo sa pagpapasiya kung
ano ang nararapat piliin kapag ikaw ay nasa gitna ng
dalawang sitwasyon:
1. Ito ba ay tunay na importante o kailangan lang agad ng
taong humihingi ng aking tulong?
2. Ano ang maaaring mangyari kung hindi ko ito tugunan
agad?
3. Mayroon ba talaga akong importanteng bagay na
kailangang gawin agad kaysa dito?
4. May iba pa bang tao na makapangasiwa sa sitwasyong
ito?

In work, don’t count the hours you put in, but what you
put in the hours.

- Ang malalim na kamalayan sa kahalagahan ng

paggawa ay makatutulong sa pag-unlad ng lipunan.

Pag-iiskedyul – isang mabisang paraan upang

mapangasiwaan mo ang mga bagay na mahalaga sa iyo at sa
iyong paggawa.

Mga Hakbang sa Pagbuo ng Iskedyul

1. Magsimula sa pagkakaroon ng “master schedule”.
2. Gumawa ng tsart at isulat ditto ang lahat na nakatakdang
Gawain na alam mo na.
3. Magkaroon ng hanay sa tsart para sa mga oras sa mga
gawaing nakatakda bawat araw.
4. Seguraduhing nasa iskedyul din ang iyong oras parasa
pamamahinga.
5. Ang natitira na lamang ngayon ay ang mga oras na
magamit mo upang matulungan kang maging produktibo sa
iba pang mga maaari mong gawin sa iyong buhay.
6. Patuloy na kumpletuhin ang mga araw sa mga iba’t ibang
gawain na itatakda mo sa kani-kanilang mga oras sa iyong
iskedyul.
7. Siguraduhin ding magtira ng espayo para sa mga hindi
inaasahang darating na gawain.

Ang paglalaan ng oras para sa pamamahinga, paglilibang

at pagkakawanggawa pagkatapos ng iyong paggawa ay
magbibigay balance sa iyong buhay.

Edukasyon sa Pagpapakatao 9 MPMacaraig