Professional Documents
Culture Documents
TAIZIVEYI
TAIZIVEYI
2021 Harare
TC Rwaamai [Tafadzwa Chaponda] Harare 2021
Chitsauko Chekutanga
naTafadzwa Chaponda [Mbozhanhare: +263774377654]
Makare-kare, vasina mabvi vasati vauya munyika yavaDuma
makararama mumwe murume ainzi Taiziveyi. Taiziveyi ndiye akanga ari
nevanji waHumadzavarombo, murume akanga aramba kutora mukadzi
wepiri. Vamwe vaimuseka vachiti rwaisava rudo nemudzimai wake
VaShasha, mai Taizivei asi kuti hwaiva hurombo. VaHuma vainge vasina
kana mombe imwe chete inotsika zvayo. Mombe dzavo dzaperera
mukushuzha makore akambonetsa zhara munyika yavaDuma.
Chimwezve chakakonzeresa kuti vanyanye kushaya inyaya yekuti
pakugovana fuma yababa vavo, VaHuma vakangopuwa mombe imwe
chete, hono pamusoro pazvo. Mukoma wavo dangwe aizvarwa kuimba
yemudzimai wekutanga wababa, Honzeri ndiye akatora zvizhinji
kusanganisira matoro ababa vake ayo akamuita hurudza huru munguva
yazhara yakatsviriridza. Honzeri akanga ava nemombe dzaida kusvika
zana nevakadzi vatatu nevana vakati wandeyi. Pamusha pake hapana
chawaishaya, mukaka, mupunga, uchi nezvimwe zvose zvinonaka.
Vaikama mombe dzaidarika gumi. Kumatoro ndiko kwaibva mupunga
kwozoti mimwe minda yairima zviyo nemhunga. Gore ratiri kutaura iri
Honzeri ainge akohwa matengu mazana maviri ezviyo. Kupura zviyo izvi,
pakabikwa doro renhimbe , ndokubaiwa mombe asi Huma haana
kukokwa. Iye haana kuita hanya nazvo nekuti kubva gore ragohwa nhaka
yababa vavo, havana kuzombonzwanana zvakanaka. Huma akaona
mukoma wake achibva mukuva rombe risina kana nenda pamutimwi,
achinoita hurudza yamandiriri ine hupfumi hunotyisa. Kwakakokwa
vanaDamba nevamwe varimi vaiva nemukurmbira mudunhu iri.
Huma zvaanga atoita ndezvekutoti dangwe rake Taiziveyi riteme ugariri
kwaDamba nekuti aiziva kuti nekushaya kwake mombe, haaizokwanisa
kutenga badza raidiwa pakuroora. Taiziveyi ainge atanga kutema ugariri
kwaDamba ane makore angaita gumi namanomwe. Parizvino ainge atova
nemakore makumi maviri namashanu, kureva kuti ainge atova namakore
masere achitema ugariri. Damba ainge ane mwanasikana mumwe chete,
Machiveyi uyo ainge ane makore mapfumbamwe pakatanga Taiziveyi
kutema ugariri. Vamwe vose vakanga vari vakomana kumadzimai ake
ose. Zvino vakabaikana nekuita makwikwi ekuzvara vachitsvagira
murume wavo fuma.
Mutambo wenhimbe wakaitwa pamusha waHonzeri uyo wakanga
wakavakirwa mujinga mechikomo. Nechekuseri ndiko kwaiva neruware
urwo rwainge ruzere netsapi dzaitorwa zviyo zvichipurwa navarume
navakadzi.
“Gwe-e kurunga munyu!
“Taruvamba!”
Vaiimba vachipura rukweza. Damba naHonzeri vainge vagere pabvute
vachitambidzana zvayo mukombe wedoro.
“Ha-a gore rino wakandikunda wena,” akadaro Dambo abva achipukuta
doro rainge razara patwundebvu twake twainge twamangoyi.
“Ha-a zvipikowo shamwari, ndiri kutarisira matengu mazana maviri,”
akapindura Honzeri achitambira mukombe wedoro. Akabva ati n’ata n’ata
chinhu.
“Ha-a ini gore rino zvakaramba. Munda wangu wekugura ravaMukoka
wakanyura.”
“Ko nhai shamwari Damba, ko ndine mukomana wangu uyuka dangwe
rangu Hamadziripi.”
“Waita seyi?”
“Abva zera shamwari nekudaro ndakanzwa kuti kwako kwaita mhandara.”
“Ah ko hauzivi kuti mwana wemunun’una wako Huma ari kutema ugariri
kwangu? Zvino mwanasikana aramba pavakadzi vangu vose vashanu
nekudaro Machiveyi anenge avakutofanirwa kuyenda kwaHuma.”
“Apedza here kutema ugariri hwacho? “
“Haasati, asara namakore maviri.”
“Ah kwese uko, unoti unenge usati wawana mwanasikana pamakore
maviri anouya here shamwari?”
“Asi zvinozoita here nekuti akazvarwa gore rino kana rinouya zvinoreva
kuti mwana wemunun’una wako anenge akutomirira mamwe makore
akawanda.”
“Nhai Damba hama yangu, chinokunetsa chii? Iwe unongomuudza chete
kuti mukadzi wako ndokupa. Inini mombe ndinadzo. Unongotema
dzaunoda hama yangu.”
“Pakaoma. Zvisineyi rega ndimbonofunga hama yangu. Asi mukomana
uyu ava namakore masere achishanda kutema ugariri. Ndiye
wekundivhurira minda yangu iya yekujinga kwejiri uko. Minda iyoyo inopa
zvikuru,” akadaro Damba.
“Hazvina mhaka nekuti uyu wangu mukuru kuna Taiziveyi.”
Taiziveyi ainge asina kuyenda kunhimbe uko airongerwa kutorerwa
musikana wake. Akaswera ari kurwizi achiteverera maduwo ake kuti
zvimwe angawana usavi hwamanheru. Musi iwoyo akabata hove
dzakawanda zvekuti dende raakanga akapakata rakazara kusvika
kumuromo. Akudzokera kumusha akabva anzwa chikwe-e kuseri
kwamakwenzi. Zvairatidza kuti vari vasikana vaiseka nekudaro akati regai
nditsauke kuti aone kuti vainge vari vanaani. Akabva apota seri kwechuru
waneyi ndiMachiveyi navamwe vasikana vatatu avo vainge vakasendeka
masvinga avo vakamirira kuatsiga. Vachimuona vose vakabva varidza
chikwe-e zvakare.
“Ndomurume wakozve uyu,” akadaro mumwe wavasikana vaya
achitsvinya. Vose vakaseka zvakare.
“Haiwa ndibvireipo vasikana,” akadaro Machiveyi. “Ndini ndadiniwo.
Ndinonodyei iko kumusha kwemunhu asi kana inoti mu-u,” akadaro
achidaidzira kuti Taiziveyi azvinzwe.
Taiziveyi haana kuda kuzovakwazisa nekuti akaona kuti ndiye aisekwa.
Akuda kuti ayende akabva aona gwera dembo pamberi pake achibva
afunga hove dzake. Ainge asina chekucheresa nekudaro akabva atora
gano rake ndokutema chimuti chekucheresa.
“Ini hangu handingambobvumi zvekuroorwa nemunhu anotema ugariri
ini,” akadaro mumwe wavasikana vaya.
“Wati neniwo ndinoda here? Inyaya yekuti zvinenge zvataurwa navakuru
ndizvozvo.”
“Uchisiya vana Hamadziripi vane mombe dzisingakwani mudanga rimwe
chete. Wakambosvika pamuzinda waVaHonzeri here nhai Machiveyi?
Mukaka wemombe unenge wakaiswa kumucheto kweruvazhe kuti
angosvika anongomwawo.
Zvose izvi zvaiva muzheve dza Taizeyi. Akaita seyakanga asingazvihwi.
Chaaida pagwera dembo iri mudzi wacho uyo wainge wakaita kunge
mbambaira. Mudzi uyu waishandiswa semushonga wekubata hove uye
pakugeza. Waigona kungoushandisa zvakafanana neruredzo.
“Asi hove munombodyawo.”
Vasikana vakaseka zvakare. Taiziveyi ainge anonokerwa. Paakabata
mudzi wegwera dembo, akabva asimuka ndokutanga kufamba chiyenda
asina kana kucheuka. Aingonzwa vasikana vachiseka.
Hove dzake akayenda nadzo kwamai VaMachiveyi avo vanovazve vaive
vahosi vaDamba. Machiveyi ainge ari mwana wavo wechipiri. Dangwe
akanga ari mukomana. Kumashure kwaMachiveyi kwainge kune vamwe
vakomana vashanu. Parizvino vainge vakazvitakura zvakare nekudaro
nhumbu yavo yaida hove zvisingaiti.
Vakabva vaombera ndokuti, “Aiwa mandigonera Shava, mabva maita
sekunge munoziva kuti nhasi ndanga ndine havi yehove.”
Taiziveyi ainge akatonona ari nechekure nekuti ava vainge vachizova
mbuyawasha vake kana achinge azopodze kutema ugariri aroora
Machiveyi. Mai vaMachiveyi vakatora dende rainge rauya naTaiziveyi
ndokudurura hove dziya murusero kuitira kuti vadzosere dende.
“Mabva mabata dzandinoda chaidzo. Mikonzvi ndinoifarira. Mashuma
zvokwadi,” vakadaro.
Taiziveyi akabva aombera zvakare ndokutora dende rake kwavakuyenda
kuimba yaaivata iyo yainge yakavakwa nepango kumucheto-cheto
kwemusha padyo nekudanga remombe. Airarama upenyu hweuranda
pamusha apa. Zvisineyi aingoda kushingirira kuti apedza apuwe mukadzi
wake otangawo hwake. Akasiya dende rake pagundumbwiri raibata
chiruvi chemba yake ndokuyenda kunokotsva mombe kumakura. Mombe
dzavatezvara dzainge dzakawanda zvekuda kutoyenderera
nedzababamukuru vake Honzeri.
Dzavakupinda mudanga ainge agarira pamukova achikanda zvitombo
kuti aone kuti dzakakwana here. Dzichipera akaona kwasara matombo
mashanu ndokubva aziva kuti painge pane n’ombe shanu dzaiva dzisipo.
Akabva avharira dzaivapo ndokunanga kunotsvaga dzaishota.
Akazodziwana dzichifura nhenje murwizi kwatoti zvarara, zvizizimbori
zvakutangawo kubhururuka.
Mukufamba kwake kwose uku aingofunga kusekwa kwaakanga aitwa
naMachiveyi neshamwari dzake.
“Saka zvinoreva kuti haandidi nhayi. Saka zvinoreva here kuti ndapedza
makore ose kushandira musikana asingandidi?” akapererwa namashoko
pamwe nekurwadziwa mumoyo. Achisvika kumba zuva iroro
akashamisika kuti Machiveyi ndiye akamuvigira sadza. Kaiva kano
kasadza kemhunga nehove.
“Mai vati ndikuvigirei sadza renyu,” akadaro Machiveyi akapfugama
nechekure.
“Maita basa. Ko nhai Machiveyi, chidokohori chimoyo wangu. Ndoda
kungobvunza mubvunzo mumwe zvayo.”
“Bvunzai zvenyu.”
“Inini ndinoda kuti muzondibikira gunere zuva nezuva kusvika
ndachembera. Asi dambudziko randava naro nderekuti munenge
musingazvifariri.”
Machiveyi haana kupindura. Akabva asimuka paakanga akapfugama.
“Ini ndavakuyenda zvangu,” akadaro achibva atendeuka
ndokunyangarikira murima. Taiziveyi akasara angotarisa rima munhu
ayenda kare. Machiveyi achisvika kumba kwamai vake vakabva vati,
“Vadzifarira here hove?”
“Hongu mhai,” akadaro ava kureva nhema. Mai vaizviziva kuti makore
akanga avakuswedera nekudaro vaida kuti mwana achitangawo kuwirana
nemunhu aizomuroora.
“Anoshanda zvikuru Taiziveyi uyezve ihombarume,” vakadaro vachibvisa
minzwa yehove vachiita zvekudongorera sezvo mwoto wakanga wava
kuita uchirota.
“Wadii kunditorera twumwe twutsotso pazhe mwanangu. Mwoto wedu
wakurota uyu.”
Machiveyi ainge achinetseka mufungwa dzake nenyaya iyoyi yaTaiziveyi.
Ainetseka zvikuru nekuti akanga ambosangana naHamadziripi mwana
waHonzeri rimwe zuva achibva kunotsvaga shumha neshamwari dzake.
Hama ainge akanda shoko nekudaro iye akanga aona sekuti kuroorwa
naHama zvaiva nane pane kuroorwa naTaiziveyi. Izvi haana waakaudza.
Chitsauko Chepiri
naTafadzwa Chaponda [Nharembozha +263774377654]
“Eh Hamadziripi mwanangu, unoziva iwe kuti ndiwe dangwe rangu uye
wabva zano. Zvakadaro wava kufanirwa kuti uchiwana mukadzi utange
mhuri,” akadaro Honzeri achitaura navanakomana vake vagere padare.
“Hongu baba, ndiyo fungwa yandanga ndinayo mazuva apfuura iwaya.
Ndanga ndaona mwana wavaDamba, Machiveyi,” akapindura Hama.
Baba vake vaita kakuvhunduka vachicheuka ndokumutarisa.
“Ah wakamuudza here kuti unoda kumuroora?”
“Hongu baba.”
“Akati chii?”
“Haasati andipa mhinduro, asi ndiri kunonetseka zvikuru nekuti ndakahwa
kuti ndiye ari kutemerwa ugariri nomunun’una wangu Taizivey.”
“Izvo hazvina basa Mhofu. Imi kana musikana ati anoda kuroorwa nemi
isu tinozoona kuti tsoro dzacho todzitamba sei. Unoona mwanangu, ini
ndakafuma saka zvakanaka kuti uroorewo kunogutwa nekuti ukaroora
kuzhara, vose vanenge voda kuuya kuzoponera pano.”
“Asi hazvinonetsi here nhai baba?”
“Nhai mwanangu, iwe Machiveyi unomuda here?”
“Hongu baba, nemoyo wose.”
“Saka atova mukadzi wako,” vakadaro baba vake. “Iwe Watipedza,
mhanya unonzwa kuti vana mai vako havasati vapedza kubika here ndafa
nezhara ini.” Watipedza munun’una waHamadziripi akabva asimuka
ndokumhanya oyenda kwaakanga atumwa.
Taiziveyi akamukira kunorwizi kumaduwo ake. Akatora imbwa dzake
nhatu Sekuseka, Wamambo naChokureva. Akabereka mukutu wake
nemiseve ndokuyenda. Achipedza kubvisa hove dzake mumaduwo ake
akabva anoviga dende rake mubako ndokupinda musango kuti anotsvaga
kausavi katezvara vake avo vaifarira nyama yemhembwe. Asati
amboyenda kure, akanzwa Chokureva yoita kakuhukura ichitsvikidza
muswe. Akaziva kuti pane chayanga yaona. Akavhomora musuve
ndokubva aubairira pauta hwake ndokugadzirira. Pasina nguva yakabva
yavhurumuka nhoro hadzi. Ipapo Sekuseka ndipo paaidanwa ichinzwa.
Mukomana akatanga kukuza achiridza muridzo uku achitevera.
“Sekuseka, Sekuseka usamusiya! Famba Wamambo!,” imbwa
dzakatanga kuchemerera. Zvakamhanyisana zvakananga kurwizi. Nhoro
akasviko svetukira mumvura imbwa ndokutevera. Taiziveyi akabva
asvikawo ndokuwana nhoro ichishambira yava pakati pedziva. Akabva
airegedzera museve uyo wakanonyura nechepahuro kumashure
kwezheve. Akaipamha wepiri ichibva yabudawo. Yakada kuti imhanye
ichibva yatanga kudzadzarika ndokubva yati pu-u kwakadaro uko. Imbwa
zvakabva zvasvikawo ndokubva zvatanga kuiita kanyama-kanyama.
Taiziveyi akasvetukira mudziva oshambira kubira mhiri. Akasvikopedzisa
nhoro iya negano rake. Apedza akabva abata muchiuno oshaya zvekuita
nekuti nyama iyi yainge yakawanda. Akabata muchiuno kudaro akabva
anzwa kuti kwatara-kwatara kuseri kwechuru chaivepo. Iye akafunga kuti
pamwe chikara nekudaro akabata gano zvakasimba. Akazoona ari
munhu achibva atsveta gano pasi ndokuti, “Ah mukoma Hama
mandivhundusa zvisingaiti.”
“Ko ndiwe. Ini ndaona nhoro ichitatarika ndikati regai ndimhanyire
kuusavi.”
“Ndabva nayo kugomo uko saka ndozoifura nemuseve ichishambira
murwizi umo,” akadaro Taiziveyi.
“Ho-o, saka tadii kutoivhiya hedu,” akadaro Hama sekuti ndiye ainge
aidzimba.
“Eh zvatonaka zvamasvika kudai,” ini handina banga pano saka ndanga
ndati ndimhanye kumba kunotsvaga mapanga. Ndabuda ndichiyenda
kuhove saka handina kutakura banga.
“Uri murume rudzii anofamba asina banga,” akadaro Hama.
“Ndomhanya mukoma,” akadaro Taiziveyi ava kutomhanya.
Hama akasara oburitsa banga rainge rakavigwa nechemukati
meshashiko yake ndokutanga kuvhiya. Ari kuvhiya kudaro Machiveyi uyo
aitsvaga huni neshamwari dzake vakabva vasvikawo.
“Hama ndiwe wadzimba nhoro yose iyi?” akadaro Machiveyi.
“Eh, ko wakadii hako Machiveyi, chipondamoyo change,” akadaro Hama
achipukuta ropa raiva mumaoka make kuti akwazise vasikana ava.
“Saka uri hombarume nhai.”
“Haikona zvekutamba. Chero shumba ndinobata nemaoko.”
Vari kutaura kudaro Taiziveyi akabva asvika achifemuruka akabata
banga.
“Ko matotanga kuvhiya. Banga mariwanepi?”
Hama haana kudavira. Akangokwenya chirebvu ndokubva ati, “saka wati
unoda yakawanda sei nhai mudiwa wangu Machiveyi?”
“Aiwazve mukoma. Nhoro iyi ndini ndaibata saka mavakugova vanhu
seyenyu sei?”
Hama akamutarisa ndokuti, “Nhai Taiziveyi unopenga? Nhai vasikana
ndiani wamawana achivhiya nyama iyi pano?”
“Ndiwe Hama,” akadavira Machiveyi.
“Wazvionaka. Chibva pano,” akadaro Hama.
“Aiwa hatidaro. Muri mukoma wangu ndinokuremekedzai zvikuru asi apa
handibvumi kuti mutore chinhu chandshandira ndega. Machiveyi torai,
ndozviziva kuti ndiye wamunoda asi nyama yangu kwete.”
“Saka unondiiteyi? Ibva pano, rombe remunhu. Saka hausvodi kuita
mukadzi wekuruvira. Zvino ini, ndinoyendesa dzinotsika kwana Machiveyi
uyu,” akadaro Hama. Taiziveyi akabva afamba ouya pamutumbi
wemhuka yake yaakanga abata. Hama nekuonererehwa navasikana
akabva amudzivirira. Taiziveyi akayenda nerimwe divi, achibva avharirwa
negokora.
“Mukoma ndokumbirawo kuti murege zvamuri kuita,” akadaro Taiziveyi
agumbuka.
“Ndati unondiiteyi, kandonda kakaita sewe? Unombodyawo sadza
iyewe?” achipedza muromo iwowo akabva amharwa nechibhakera
pamuromo. Akanzwa ropa richiti dzatu, zino repamber rezasi richibva
radonha pasi. Akabata muromo ndokuti, “Ah wandibvisa zino.”
“Ndakuudzai mukoma, musandidenha,” akadaro Taiziveyi achipfuurira
kuyenda kunhoro yake. Hama akaramba akakotama achisvipa ropa.
Machiveyi moyo wakarwadza achibva aswedera padyo. “Ndine urombo
Hama, siyana naye munun’una wako ibhinya iri. Chokwadi vabereki
vangu vanoda kuti ndiroorwe nemunhu akadayi,” akadaro. Taiziveyi
haana kucheuka. Akaramba achivhiya nhoro yake.
Hama akasvika kumba achingosvipa ropa.
“Ko chii chaitika?” ndiMai vake VaMuchandida
“NdiTaiziveyi. Ndafura nhoro yangu pedo nekurwizi akauya obvuta nekuti
anga achida kuzviita gamba pamberi pevasikana.
“Anoshura mare mwana waHumadzavarombo chokwadi. Akubvisa zino?”
Hama akangogudzurira musoro achigara padombo raivepo.
“Bva-a vachandiona.”
Chatsauko Chetatu
naTafadzwa Chaponda [Nharembosha +263774377654]
Taiziveyi chainge chiri chimurume chitete, chirefu chakaondoroka kunge
ndonda. Chaiti kana chofamba chinoita kunge chichapepereswa
nemhepo. Kuondoroka ikoko kwainyanyomutsira kana pava pakuvhima,
pakumhanya akanga asinete. Chaizoshamisa vanhu isimba raakanga
anaro. Aiti kana atanga kushanda vanhu vose vaisvika pakunyara iye
achingoshanda chete. Chiso chake chaisaratidza zera rake chairo nekuti
ainge ari gore mucheche.
Kukura kwenhoro hakuna kumutadzisa kuivhiya. Akanga arega kutsvaga
vanhu nekuti aivimba kuti mukoma wake Hamadziripi aizomubatsira.
Nezvakanga zvaitika akabva atoona kuti kuzvimiririra oga ndizvo
zvaitofamba. Akatema mashazhu ndokuzvuva nhoro iyo oiisapo.
Makumbo haana kumbonetsa nekuti aiita wekusungirira pamiti namakavi,
obva avhiya. Avakuda kupedza akabva anzwa zhowe-zhowe ravanhu
vaibva nechekuchamhembe. Vairatidza kuti vanhu vakawanda chaizvo.
“Aiwa haafanirwi kujaidzwa zvakadaro,” akadaro mumwe wavarume vaiita
ruzha vachiuya kuna Taiziveyi. Pakasimudza musoro, waneyi hakuna
chakanaka. Vaiita kunge vaiyenda kuhondo. Akabva amira akabata
muchiuno. Varume vaya avo vaitodarika gumi vakabva vasvikawo.
Vakamira nechekoko mukuru wavo ndokuti, “Ini ndinonzi Manomano,
uyezve ndiri jinda ramambo, Vashe, Changamire Muturiki.”
Taiziveyi akabva aombera maoko ndokuti, “Makadiiko madzishe, ini ndini
Taiziveyi, mwana waHumadzavarombo, uya mukomana anotema ugariri
kwavatezvara vangu Damba,” akadaro.
“Chinzwaka mwanakomana. Isu tatambira shoko rekuti wabvutira
mukoma wako mhuka yaabata nechesimba uyezve zvinonzi wamurova
akabva zino,” akadaro Manomano.
“Changamire wangu, kana muchindipa mukana wekutaura. Mukoma
wangu Hama haasi kutaura idi. Zvaitika chaizvo ndezvekuti ini ndanga
ndichivhima pandamutsa nhoro iyi mhiri kwerwizi kugomo uko. Ndaizofura
nemuseve wangu, kana mukatarisa nechepahuro apo unotoonekwa,”
akadaro achitendeka.
“Isu hatina kuuya kuzonzwa nhoroondo dzako. Uri kudiwa kudare
kwavashe. Mhaka yako, kuba. Kubira mukoma wako nekumurova,”
akadaro Manomano. “Machinda, takurai nyama iyi moyenda nayo
kwaHonzeri kunoisiya kumuridzi wayo. Iwe nditevere,” akadaro
Manomano.
“Asi…” akada kumbochema-chemawo Taiziveyi.
“Hausi kuda kuteerera zvandiri kutaura inini? Ini ndinomirira Mambo
Muturiki, kana uchiramba zvandinokuudza kuti uite, uri kuramba
zvataurwa naMambo,” akadaro Manomano.
Taiziveyi akabva atoona kuti nyaya iyi yatokwira mutarara nekudaro
akabva arongedza miseve yake pamwe chete negano rake
ndokuzvipakata kwava kudungamidzana naManomano vakananga
kwaShe. Muzinda waMambo Muturiki wainge wakavakirwa mugomo umo
mavaiona munhu wese anenge achipinda munyika yavo pasi. Havasi
vose havo vainokwa nekuda kwekuti nyika yavo yakanga yakati kurei.
Dare ravo rainge rakavakirwa pajinga pezidombo iro raivhara mhepo kana
mambo achitonga matare ake. Zvakamushamisa kuwana Machiveyi
neshamwari dzake varimo mumuzinda waShe. Hama aivapowo
akangobata muromo wake uyo wakanga uchiri kurwadza. Aingoti akati
gare-gare opfira mate ofutsira.
“Iwewe gara pano, mambo ari kuuya izvezvi kuzotanga dare irori.
Mudunhu muno hatimbodi nhubu dzakaita sewe. Munhu ane undyire
anoda kurarama nebamba, izvozvo taramba,” akadaro Manomano.
Akasara akagara pazvitombo zvaiva nechekunze kwemuzinda. Sezvo
makanga muzere vanhu vakawanda, varanda, machinda, nevakadzi
nevana vamambo, Taiziveyi akangora paya asina aimutaudza.
Akazotovhundutswa nezwi rechisikana dete-det rakataura nechekugotsi
kwake.
“Vanhu vose vanogara mumuzinda uno ndinovaziva, iwe ndiwe aniko?
Asi wapara mhaka kani nekuti pano ndipo panowanzogara vapara mhaka
vakamirira kutongwa namambo,” akadaro mwanasikana uye.
“Kwaziwai, makadii zvenyu? Ini ndinonzi Taiziveyi, mwana
waHumadzavarombo anogara mujinga maChomuviri.”
“Ho-o hausiwe here mwanakomana waVaHuma anonzi akatanga kutema
ugariri kwaDamba makore apfuura?”
“Ndini chaiye. Imi munoitwawo ani,” akadaro Taiziveyi kunyange zvazvo
aiona kuti musikana uyu aiva muduku kwazvo kwaari.
“Ini ndini Vamoyo vadunhu rino,” akadaro mwanasikana uya.
Pakarepo Taiziveyi akabva asimuka paakanga agere ndokuchonjomara
achiombera. “Ndinozvininipisa zvikuru pamberi peuso hwenyu, ndiri
muranda.”
Mwanasikana uya akabva apwatika zvake nekuseka. “Nhai Taiziveyi, ini
handisini mambo, mambo ndibaba vangu. Inini ndinonzi Varaidzo.”
Taiziveyi haana kumbozviteerera. Akaramba akazvininipisa pamberi
pedangwe raMambo Muturiki uyo aingova navanasikana voga-voga.
Parizvino vakanga vava gumi navashanu ari makwikwi ekutsvaga
atozotora ushe kana ivo vachinge vayenda.
“Saka nhai Tai, wapara yei zvaunenge mukomana akasvika uye
asingaratidzi kuva nhubu kana mbavha?”
“Ndimukoma wangu, mwana wemukoma wababa vangu, awana
ndadzimba hangu nhoro yangu. Pandamusiya akairinda ndawana
avakutoivhiya ototi ndeyake. Anga ava kutogova nyama kunana
Machiveyi neshamwari dzake. Pandada kuti usadaro abva atanga kumera
zenze, kudawo nekuona vasikana. Paazondisunda negokora, ndatsamwa
ndikamurova chibhakera akadonha zino. Abva ayenda ini ndokusara
hangu ndichivhiya nyama yangu. Ndatozongoonawo machinda aShe
ouya kuzonditora. Nyama yabva yatorwa yose ndokuyendeswa
kwababamukuru vangu kwaHonzeri kumusha kwaHama.”
“A-ah, zvakaoma saka iwewe ndiwe uri kunzi waba?”
“Ndizvozvo chaizvo.”
“Inga ane moyo wakashata chaizvo mukoma wako. Chazvanakira
ndechekuti mambo vanogona havo kutonga saka ndinoona uchipona
pamhaka iyoyi. Inini hangu ndavakuyenda, ndinovimba zvikufambira
zvakanaka,” akadaro Varaidzo ava kuyenda. Mwanasikana uyu akanga
ane makore gumu namashanu. Chiri chino chigagairwa, chitsvuku chine
chiso chakada kuti rebeyi nemeso ekuti aiti akakutarisa unobva wasvoda.
Ari ari murefu zviri pakati nepakati. Taiziveyi akamutarisa achiyenda
ndokudzungudza musoro. “Dai ndanga ndiri mufumi handiti
ndowandairoora zvangu? Haadadi apa mwana wamambo.
Chitsauko Chechina
naTafadzwa Chaponda [Mbozhanhare +263774377654]
Mambo Muturiki vainge vava murume angada kuita makore makumi mana
nemanomwe. Vakanga vagadzwa ushe vari mwana muduku chaizvo
mushure mekunge baba vavo vafa zvichifungidzirwa izvo kuti vakadyiswa
nemukadzi wavo mukuru. Semunhu akakurira pachigaro choushe vainge
vava mutongi gava chaiye kana vava pamatare avo. Vaiwanzoti kana
mhosva ichiuya vanoda kutanga vanatsa kunzwa zvaitika kubva kujinda
ravo rinenge rasunga munhu uyezve kuti uyo ari kupomera mhosva anoti
chii. Izvozvo zvaitirwa mune imwe imba yavo iyo yaisapindwa nemunhu
wese wese kusiya kwavo machinda avo, makurukota nehamburamatenga
yedunhu iri VaNdachinonga.
“Saka nhai Manomano, inhamboyi yaudzwa nyaya iyi?”
“Hapana nguva yakareba changamire. Pandangozvihwa ndabva
ndatotora mamwe machinda ndokuyenda kurwizi kwanga kuchivhiirwa
mhuka iyi tichimhanya.”
“Saka iye uyu ari kuti abirwa, anoti chii chaitika? Havasi mukoma
nemun’una here vanhu ava?”
“Mukoma nemunun’una changamire wangu. Isu atiudza kuti Taizveyi
auya ndokumurova kwakutoti mhuka ndeyake.”
“Heya, saka mhuka iripi?”
“Ndanga ndati nyama yacho iyende kwaHonzeri nekuti ndomuridzi wayo.”
“Nhai Manomano, ko zvausina mano nhai? Mhuka iyoyo yanga
ichifanirwa kuuya kudare nekuti ndihwo umbowo hwacho. Inini handisi
kuzotanga kutonga nyaya iyi mhuka iyi isipo,” vakadaro vaShe ndokutora
chigweba chavo chefodya ndiye gu-gu-gu muchanza, fe-e, fe-e,
ndokufura madzibwa matema kwavakupukutira zvigunwe pamutanda
waiva muchoto. “Uyezve paradzanisai vasikana avo vari kuti vaona
zvichiitika. Vaparadzanisei.”
“Zvakanakati changamire, ndotomhanyako izvezvi,” akadaro Manomano
ndokuombera chibuda. Akabva asheedza mamwe machinda ake
vachibva vananga kwaHonzeri. Vakasvikowana vanakomana vaHonzeri
vatova mubishi rekuvedzenga midzonga vachisasika imwe ichigochwa.
“Torai matengu mutore nyama yose, nemahwanda nedehwe mutakure
tiyende nazvo. Zviri kudiwa kwavaShe izvezvi.”
“Ko nhai mwanangu, inga wamboti nyama ndeyepano wani?”
“Ishe vati vari kuida, saka chiisai mumatengu tiyende nayo.”
Vanhu vakaita zvainge zvataurwa asi Honzeri akasara achitofunga kuti
ndiwo mukana wavakanga vapuwa namatenga kuti kupedzerana
naTaiziveyi. Nekudaro, machinda achibuda iye akabva ateverawo
ndokunanga kwaDamba. Murume mukuru akasvika achifemereka.
“Ko ugere pano shamwari hauna kuhwa kuti kwaita dare kwaShe. Hanzi
Taiziveyi arova mwana wangu Hama ndokumutorera nhoro yaanga abata
nechisimba. Mwana wako iwe navamwe vasikana vaviri ndivo vaona
zvichiita nameso avo. Vari kwaMambo izvezvi, Taiziveyi ari kutongwa.”
“Ah hapana chindinoziva. Ko tadii tayendako?”
Varume vaviri vakabva vatungamidzana vanonanga kumuzinda
waMambo. Vari muzhira, Honzeri akabva ati, “Nhai Damba hama yangu,
hauoni kuti uyu ndomukana watapuwa nemidzimu kuti tipedze
naTaiziveyi?”
“Uchiti iwe chero akabatwa nemhosva angadzingwa mudunhu muno
here?”
“Aiwazve, mwanasikana wako ngaangoti atomboyedza kundibata.”
“He-e!” akavhunduka Damba.
“Iyo akabatwa nemhosva anotodzingwa mudunhu chete. Panoda
kushinga apa tibve tangopedza nyaya yacho. Nekuti kana Machiveyi
azoroorwa naHama, unozowanepi mumwe mukadzi wekupa kuTaiziveyi
akatema ugariri makore ose aya?”
“Asi ipapo une dama. Zvino hatiwani dare racho ratanga here?”
“Ngatifambise.”
Mikweshwa miviri yakatanga kunzunzutira zvekuti pavakasvika
kwaMambo vainge vakufemuruka sevanhu vakanga vachidzingirirwa.
Vakona vanhu vaungana vakaziva kuti vainge vatononoka.
Vakangosvikoombera maoko ndokusenerera vogara kwaiva navamwe
varume padare.
“Saka iwewe mhuka aiita zvokudii?” vaShe vakabvunza Hama uyo
akanga achangobata muromo nekuda kwezino rakanga radonha.
Mumuromo akanga akafunda mushonga waakanga apuwa
naVaNdachinhonga. Aitaura zvishoma nezvishoma.
“Ini nhoro ndaiona yakavata muchuru ndichibva ndainyangira ndokuipfura
nechekugotsi. Payadonha ndipo pandaona vasikana avo vachinhonga
huni musango. Ipapo Taiziveyi anga asati asvika.”
“Munun’una wako unoti aipfurira mumvura wani?”
“Ipapo haasi kureva chokwada changamire.”
“Zvakanaka. Ndava kuda kunzwa kuti vasikana vauri kutaura vanoti chii.”
Machiveyi ndiye akatanga kushevedzwa.
“Changamire, isu nana Chipo naKurai tanga tichinonga huni dzedu
patanzwa kuti kunenge kune mhuka yabaiwa nemuvhimi.”
“Yaita sei payabaiwa?”
“Yabowa, changamire. Saka tabva tamhanyirako ndobva taona Hama uyu
akabata gano rake achangopedza kuiuraya.”
“Wamuona nameso ako achiiuraya here?”
“Hongu changamire.”
“Zvakanaka mwanangu. Ndidaidzireiwo mumwe wacho.”
Chipo akabva auya ndokugwadama pamberi pedare.
“Mhuka imimi mainzwa sei?”
“Ah inini ndangoona kuti pane munhu akamira. Saka patasvika padyo
tabva taona kuti ndiHama anga akabata pfumo rake abva muibaya
nechepagotsi apa.”
“Izvi wazviona nameso ako?”
“Hongu changamire,” vanhu vakabva vatarisa pasi, Chipo achisimuka
oyenda.
“Ndodzoka kwauri Taiziveyi, wati iwe mhuka yanga ichishambira,
ndizvozvo here?”
“Hongu changamire wangu. Ndaifura nemiseve mivir ichiri mumvura.”
“Machinda huyai nedehwe remhuka muwaridze apa tione,” vakadaro Ishe
Muturiki. Dehwe rakatorwa ndokutambanudzwa pamberi pedare. Ishe
vakasimuka ndokuswedzera padyo. Vakabva vachonjomara ndokuti,
“Munoona kana mvere dzemhuka dzakabata-bata kudai, zvinoreva kuti
payafa inogona kunge yanga yambopinda mumvura kana kuti dehwe
rasukwa mumvura.”
“Eh rasukwa mumvura changamire,” akadaro Hama.
“Ko zvawamboti payendeswa nyama kumba nedehwe wanga usiko wani?
Wazozviona sei kuti dehwe rasukwa mumvura?”
Hama akabva angoti bwai-bwai. “Mukanzwa zvanga zvichitaurwa
navasikana avo zvose hazvisi kupindirana uye iwe nyaya yako haisi
kupindirana zvachose. Nekudaro ndinoti Taiziveyi haana mhosva.
Zvakadaro Taiziveyi anozikanwa zvikuru mudunhu rino ari hombarume.
Iwe handisati ndambohwa kuti wabata chero kashuro zvako. Nekudaro
ndinoti ndichateerera zvataurwa naTaiziveyi. Haana mhosva.
Mudzosereyi nyama yake,” vakadaro vaShe.
Taiziveyi akabva ati, “Pamusoroi changamire nemakurukota. Nyama
sezvo iri pano zvayo. Ngaigochwe nekubikwa vanhu vadye nokufara.”
Madzimai akabva apururudza. Vana Hama nana Machiveyi nevabereki
vavo havana kana kuzombooneka. Vakabva pamuzinda washe vakapera
miswe nenyadzi.
Chitsauko Cheshanu
naTafadzwa Chaponda [Mhozhanhare +263774377654]
Taiziveyi akasara pamuzinda waShe akubatsirana nemachinda kugadzira
nyama yenhoro. Mambo vakabva vatodaidzira kuti kuburitswe hari yedoro
kuti vanhu vadye nekumwa vachifara. Taiziveyi akanga asingamwi
nekudaro ndiye akanga akuita basa rekugocha nyama pamavivi emwoto
ainge aveswa padyo nekudare ravarume. Aiti yaibva yobva
yatoyendeswa. Mambo vakapuwa chiropa neimwe nyama yakanga
isinganetsi kutsenga. Vamwe vakomana vaigocha nyama vainge
varimubishi kutsenga nyama iyo yavaiseva munduru nekudaro hapana
akaona Taiziveyi achikadimbura kanhindi pachiropa. Akaviga kanhindi
kaye mumashizha achibva awana kamwe kasikana kaakatuma kuna
Varaidzo.
“Izvi zvinhu zvaVamoyo saka usavhura uye usadonhedza. Chiyenda
unovapa uti zvanzi nemukomana anga achitongwa padari ranhasi,
chimbonyautsayi mumukanwa.”
Kamwana kaya kakabva kabata kunge kainge kakabata mazai
ndokuyenda kwaiva navasikana ndokusvikonanga pana Varaidzo.
“Zvanzi nemukomana anga achitongwa padare ranhasi chimbonyautsai
mumukanwa,” kakadaro kamwana kakagwadama kachitambidza
Varaidzo zvinhu zvaakanga apuwa naTaiziveyi.
Varaidzo akaita zvekubvuta nekuti ainge anonokerwa kuti aone kuti
chaive chii. Achivhura mashizha aye akabva anyemwerera. Vamwe
vasikana vakabva vasiya zvavaiita ndokuuya vodongorera.
“Ha-a, wapuwa nyama yechiropa,” akadaro mumwe musikana achitaurira
pamusoro. Akabva avharwa muromo naVaraidzo.
“Usataurisa. Unoda tihwikwe navanhu. Huyai tidye nyama takanyarara,”
akadaro Varaidzo akutobvambura nyama yechiropa yainge yakapfava
zvekudyiwa nemwana asina meno.
“Unoziveyi hako Varaidzo? Mukomana iyeyu haasi kudiwa nemusikana
waakatemera ugariri kwemakore masere,” akadaro musikana uya
wekumbobatwa muromo naVaraidzo.
“Zvinorwadza ufunge. Asi upenyu ndozvahuri kana uri murombo. Vakuru
vakati murombo haarovi chine nguvo,” akadaro Varaidzo achinhanzva
minwe.
“Dai akauya zvake kumba kwedu, anoshanda mukomana uya uyezve
ihombarume yamandiriri,” akadaro musikana uya.
“Ndichamuudza akuite musengabere,” akadaro Varaidzo vose vachibva
vaseka.
“Ndingatoda zvangu.”
Vasikana vakafara zvikuru musi uyu nekuti nguva zhinji nyama yechiropa
yaingoperera kuvarume.
Taiziveyi akazobva pamuzinda wamambo zuva ratopinda muna mai varo
uku dumbu rakaita dumbuzenene nekuguta. Akabva ananga kwaaigara,
kwaDamba uko aitema ugariri. Akangosvikonanga muimba yake
yekurara. Achipinda pamukova akabva apingwa nendiro dzesadza
dzainge dzakagadzikwapo. Semunhu akanga akaguta akabva abuda
ndokunotora mazimbe kudare kuti awane kubatidza mwoto mumba make
kuti awane kuona. Avesa mwoto uya akabva avhura ndiro dziya waneyi
mune sadza romupunga nenyama yehuku. Sadza remupunga airifarira
asi nekuguta kwaakanga akaita haana kuzoridya. Ipapo akafunga
kumbofadza imbwa dzake achibva atora sadza riya ndokurikanya
nemvura ndokunokutura zvose paguyo. Imbwa dzakabva dzati nhasi
vatenzi matibvira nepi ndokuita machikichori dzichihon’erana dziri
paguyopo. Yaikara ndiSekuseka. Dzimwe dzaitozodya yaguta.
Taiziveyi akabva atora gudza rake ndiye gude-gude otsvaga hope
achifunga nhamo yake yekurambwa nemusikana waakanga ashandira
makore akawanda zvikuru. “Vanotonditsvagira mumwe mukadzi hakuna
izvozvo, Makore andashanda akawanda aya.”
Achifunga kudaro chikomana chekuriga she padare chakabva
chamusvikira. Akarara hope dzorufu ndokutozopepuka kwatochena.
Achiri kuzamura akabva arangarira hope dzaakanga arota usiku
ihwohwo. Akarota babamukuru vake Honzeri navatezvara
vachimumhanyisa nemapfumo akatsvuka mwoto. Akamhanya zvisina
mukare akamboona zvekuti vakataranza vakasara vachishevedzera.
“Tinokubata chete. Uyezve unotofanirwa kufa nekuti ungazotinetsa
uchida mukadzi watisingakwanisi kukupa.” Achimhanya kudaro akabva
aona bako rekuvanda. Iye aifunga havamuone asi akati duku mubako
muya akabva aona Honzeri ava pamberi.
“Wanga uchiti wakangwara nhai. Ndiwe tsuro magen’aka? Zvino
takubata, nhasi uri kuyenda kunyikadzimu chete,” akadaro achisimudza
pfumo rake. Pfumo riya rakabva ramugara nechepadumbu mukomana
achibva abowa kunge mombe yabaiwa. Damba akabva auya nerakewo
achibva ati, “Siya ndimupedzise,” akadaro achisimudzawo rake pfumo.
Ipapo haana kuzoona kuti zvakapera nekufa kwake here kana kwete.
Akabva aona vari vasekuru vake, baba vababa vanovawo baba
vaHonzeri. “Muzukuru wangu, babamukuru vako vane undyire uyezve
vari kuda kukutorera mukadzi wako wawakashandira makore ose aya.
Varikuda kukuuraya watogona ukasadya mupunga dai watova kuno
izvozvi. Dai wakangwara watiza wayenda kumadzisekuru ako nekuti
vanokuuraya chete.” Ndipo paakayeuka. Akabva apukuta meso ake
ndokubva abuda mumba make. Akabva aona imbwa dzake dzakaita
murakatira pamberi pemba. Akabva kunobata Sekuseka waneyi chando
zvacho. Akayenda pana WaMambo waneyi ngoma ndiyo ndiyo.
Akarohwa nehana ndokubva abata muchiuno. Pakarepo akabva afunga
hope dzaakanga arota. “Wanatsa ukasadya mupunga, dai watova kuno.”
Hana yake yakarova zvikuru. Akabva azvuva imbwa dzake nhatu
ndokudziisa kunze kwechivazhe. Akaonekwa namai vaMachiveyi. “Ko
dzaita sei imbwa nhai mukwasha?”
Akabva angochonjomara pakarepo ndokuombera maoko. “Mamuka seiko
amai?”
Iva vakabva vapfugamawo vari kwavakanga vari nechekure ndokudzora
kwaziso. “Ndamuka mwanangu. Ko imbwa dzaita sei Mhofu?”
“Dzangomuka dzakafa amai. Ndinoona sekuti dzadya mushonga
unouraya.”
“Yowe. Kuti dzingava dzapuwa nani mushonga iwoyo. Inga vanhu vane
moyo wakashata veduwe. Haisi shaisano here? Havasivo vanhu
vekukuyendesa kudare nezuro?”
“Ndogoziveyi mhai? Zvakaoma hazvo. Ndakutodzicherera kusango uko,”
akadaro Taiziveyi. Akabva ayenda kunotora gano rake ndokubva ayenda
kusango kunosvuura makavi ndokuuya asunga imbwa dziya
ndokudzizvuva akutsvaga pokudzicherera. Achipedza kuita izvi haana
kudzoka kumba asi akananga kumusha kwake.
“Baba ndinoona sekuti patoshata nekuti ndatoona vasekuru VaMbudu
vachitaura kuhope kuti ndiyende kumadzisekuru angu ndisati ndaurawa,”
akadaro Taiziveyi.
“Uchiti vangakuuraya here nhai mwanangu?”
“Baba, VaDamba nemwanasikana umwe chete nekudaro zvakuvarwadza
kuti vandipe inini nekuti ndakatoshanda kare. Uyu Hama ane mombe
dzababa vake uyezve vanowirirana zvikuru saka ndiye wavava kuda.
Chashatazve ndechekuti iye Machiveyi anenge akatopfimbwa naHama
akabvuma nekudaro ini hapachina changu.”
“Kana zvadaro vanofanira kukutsvagira mumwe mukadzi, nekuti
wakatoshanda kare saka vanofanirwa kukupa mukadzi wako,” vakadaro
baba.
“Baba, hamusi kuona. Iyi yatova hondo iyi,” akadaro Taiziveyi hana ichiri
kungorova.
“Koi we wakamboedzawo here kumutsvetera nerweseri Machiveyi
wacho? Hongu uri kutema ugariri asika zvakanakawo kuwana mukadzi
anokudawo.”
“Akabva angosimuka asina kundipindura. Nyaya yaiva kwavaShe nezuro
handiti ainge ari kurutivi rwaHama vachipa umbowo hwenhema vose.”
“Saka poda kungwara. Kumadzisekuru kunoda utange watumira shoko.
Izvezvi chimbomira uone kuti vanodii. Handioni sekuti vanokuuraya.
Havangaite zvinhu zvakapata uye zviri pachena kudaro.”
“Saka imbwa dzangu dzafa neyi nhai baba?”
“Izvezvi chirega kudya chikafu chavo nekuti haungatizi mukadzi wako iwe
wakashanda makore akawanda kudaro. Pamwe iye Machiveyi anoda kuti
aone kuti unomuda zvakaita sei,” vakadaro baba.
Moyo waTaiziveyi wakanga usingapindirani nezvanga zvataurwa nababa
vake asi semwana akasarudza kuteerera baba vake. Zuva ronovira
akabva adzokera kuugariri hwake achipfuura achikotsva mombe
dzavatezvara vake kuti adzitenhere mudanga madzo. Zuva iroro haana
kudya sadza, akavata nayo. Akabatirwa nehope akanzwa vanhu
vachiridza mupururu. Mai vaMachiveyi vainge vabatsirwa mwana
mukomana. Pavanhu vose vaifara Damba haana kumbofara nekuti
aitarisira musikana uyo waida kuzopa kuna Taizivivei.
Taiziveyi akazogara achiita kunge tsuro mazuva mashanu akatevera
nekuti aitya kuurawa. Ainge akurarama nehove dzekugocha musango
nemichero. Zuva reshanu ndipo pakauya Honzeri nevanhu vake vakuita
zvemarooro aMachiveyi. Taiziveyi azviziva kuti ndiyo nyaya yaivepo
akabva atongobuda ndokuswera musango zuva iroro. Akazodzoka
manheru ndokungonzwa namakuhwa kuti Machiveyi ainge atoyenda
kumadzitete ake ayo aifanirwa kunomupereka kumurume wake
Hamadziripi. Aifunga kuti zvimwe vatezvara vake vachamudaidza kudare
vachimutsanangurira kuti wake mukadzi vaizomuwanepi. Hazvina kuitika
saizvozvo asi kuti usiku akapotsa afa nekuti muimba makauya varume
vatatu vaasina kuziva kuti vaiva vaanani vakayedza kumuuraya.
Akatopona nekuti mumwe wavarume akapingwa nedanda akadonha
pavainyahwaira vachiuya paimba yake. Akapepuka ndokubva
atsvanzvadzira pfumo rake iro raivata nechemutsago wake. Akabuda
mumagudza ake ndokusiya arigadzira kuti paite kunge pane munhu.
Varume vaivhenekerwa nemwedzi nekudaro pavakavhura musiwo
vakabva vaona panzvimbo pakanga parere Taiziveyi. Rume raive mberi
rakabva ranyahwaira samangoyi ari kunyangira gozho ndokusimudza
mudenga ndokubaya pasi waneyi anogova magudza hapana munhu.
Taiziveyi ainge akavanda seri kwegonhi. Akamboda kuti aribaye asi
akaona kuti aigona kubaiwa navaiva kumashure.
“Hapana munhu,” rakazevezera rume riya. Vamwe vacho vakabva
varohwa nehana. Mumwe wacho akabva ati, “pamwe akativandira,
ngatitize.”
Marume aya akabva abuda mumba muya achimhanya. Taiziveyi akasara
ari kwegonhi kuya achibvunda serutsanga ruri mumvura. Akabata chifuva
chake ndokutura mafemo. “Ndino kutendai vadzimu vangu.”
Musi uyu haana kuzovata pamba apa. Akabva angobuda ndiye nyahwa-
nyahwa onanga musango uko akanotsvaga zhira yekuyenda kumusha
kwamai vake.
Chitsauko Chetanhatu
naTafadzwa Chapponda [+263774377654]
Taiziveyi ainge akavhenekerwa neMwedzi muchena paakabira Dewure
rwizi onanga kumusha kwamai vake. Ainge akabata pfumo rake
kuruboshwe, gana rakapakatirwa pamafudzi uku kumusana akabereka
uta hwake nemuseve. Chinhu chaakanga asina imbwa dzake vana
Sekuseka idzo dzakanga dzava mushure mekudya chikafu chaiva
nemushonga. Aifamba achitedza kazhira kainge kapfumbidzwa vainge
vachibva kumusha kwamai vake vachiuya kumuzinda kuzoita
zvakasiyana-siyana. Vamwe ndovaiuya kuzoita zvezunde ramambo,
vamwewo vaiuya kuzotongwa mhosva dzakasiyan-siyana. Paiva
nemufambo zvekuti aitoda zuva rose rekufamba kuti asvikeko. Utonga
hwotsvuka akanga afamba chaizvo paakapinda mumupata wemakomo
maviri. Ava mumupata muya akanzwa vhunzi rake kumira asi haana
kunyanya kurohwa nehana nekuti akangofunga kuti zvimwe ainga adarika
napaiva namakuva. Akati achinopedza mupata kudai, waneyi vakuru
vesango, mhondoro dzirere zvadzo pakati pezhira. Ainge atosvika padziri
chaipo zvekuti akaona kuti akatendeuka kutiza dzaitoita manyemwe
dzikamudzingirira. Nepaaive ari, akaona kuti hapana kwaaimbosvika.
Mwanakomana akabva ati tumbi kumbira ndokuisa pfumo rake kuruoko
rwerudyi. Zvinyoro-nyoro akabvisa gano rake pandekete ndokurihakira
pamutimwi. Achidzirava shumba idzi ndainge dziri shanu dzaaiona uye
dziri hadzi dzose. Akatya kuti mukono wacho waigona kunge wakavanda
pakachuru kaive pajinga pezhira. Zvakatabva zvatarisa zvichizezana.
Taiziveyi navasekuru vake vaMbudu kuti kana wasangana nezvikara
usafa wakazvipira gotsi nekudaro akaramba akadzvondorana neshumba
dziya. Hana yairova kunge ichabuda muchifuva. “Varikumatenga,
ndionei,” akadaro nechemumoyo. Akabva afamba nhano imwe
achiswedera pane yaiva kumberi. Akabva amira ndokusimudza pfumo.
Shumba iya yakabva yasimuka. Pachinhambo chekuuya kuna Taiziveyi
yakatanga yazamura. Yakatendeuka ndokutanga kufamba zvinyoro-
nyoro ichipinda musango. Dzimwe dzacho dzakabva dzangosimukawo
ndokutevera imwe yadzo. Taiziveyi akaramba akamira paya achiona kuti
dzainge dzayenda here. Akatanga kufamba nenhendeshure kuti
asadzipira gotsi. Akaona afamba chinhambwe akaziva kuti dzainge
dzatosara. Akayenderera mberi nerwendo rwake. Haana
kuzombosangana zvakare kusvika asvike kwasekuru vake.
Chaakatosangana nacho imhembwe yaakapfura nemuseve wake
akasvika kwambuya vake neusavi.
“Mhofu yeMukono,” vakaombera amai vamai vake. “Vadzimba.
Wakatodza vasekuru vako VaMbudu muzukuru,” vakadaro mbuya.
Taiziveyi akangonyemwera ndokuzoti, “muchitendeyiko nhai mbuya?
Zvidiki izvi, ndotombowisa nhoro kana zvakakwidza nyathi chaiwo,”
akadaro akututumadzawo. Vose vakaseka.
“Kwakanaka here kwavabva nhai muzukuru,” vakabvunza sekuru vake.
“Kwakanaka hako zvishoma. Ko ndatobva chiri chikumbo ndibereke.
Ndapotsa ndafa mauro apfuura iwaya.”
“Ko hanzi zvadiizve nhai muzukuru? Handiti waitema ugariri kwauyu,
anonzani mhani uyu wemombe dzokuwanda sababamukuru vako?”
“Anonzi Damba. Sekuru Damba nababamukuru vari kuda kundiuraya.
Handiti musikana wandaifanirwa kuwana mushure mekupedza kutema
ugariri akaroodzwa kumukoma wangu Hama. Hama ndodangwe
raHonzeri, munomuziva sekuru,” akadaro Taiziveyi akugadzirira kuvhiya
mhembwe kuitira kuti mbuya vaise usavi pamoto. Hadyana yainge
yatoiswa machoto kare yakuda kutovira.
“Ko vanoda kuti ufe vachiti waita sei?”
“Handiti Damba haana mwanasikana uku wacho wandakashandira
akatoroodzwa kumukoma wangu. Vanenge vakatomboyedza kundiisira
mushonga musadza musi wandapomerwa mhosva yenhema nemukoma
wangu Hama ndikayendeswa kudare kwamambo. Ndodzoka ndakawana
mugota mangu mune sadza romupunga nenyama yehuku. Nekuda
kwekuti ndakanga ndakaguta ndakabva ndaripa imbwa. Dzakamuka
dzakafa dzose. Musi iwoyo ndakarota ndichidzingirirwa naHonzeri
naDamba. Honzeri akatondibaya nepfumo muhope idzodzo. Ndakazoona
vasekuru vangu vaMbudu vouya kuhope vachiti tiza uyende
kumadzisekuru ako usati waurawa. Baba vanguwo vakati ihope hadzina
mhaka, gara kusvika wapuwa mukadzi. Ipapo ndipo ndakapotsa ndapinda
nomwenje mudziva. Ndaona varume vatatu nhasi manheru vauya
kuzoyedza kundiuraya. Ndapukunyuka napaburi retsono kutaura kwandiri
kuita sekuru,” akadaro Taiziveyi ndokubuda pazhe kunorodza banga.
Akadzoka ndokubatirana mhembwe nasekuru ndokutanga kuvhiya.
Baba vamai vake vainge vatova harahwa ingava nemakore anosvika
makumi manomwe neanoraudzira. Vainge vatochena musoro vasati
vofamba zvavo nemudonzvo. Mazuva avo chaiwo vaiva hombarume
yamandiriri.
“Ah unogara zvako vuno muzukuru nekuti mwana unozvarwa kwose.
Unozvigarira kuno waozviwanirwa mukadzi wako. Mombe dzekuroora
ndinokupa muzukuru. Mhandara dzakanaka muno isaruraude zvako
muzukuru. Zvana Damba nana Honzeri veundyire ava siyana navo.
Vachatongwa navari pasi nevekumatenga,” vakadaro sekuru vake
VaMuchashuvachakanaka asi vachoshevedzwa kuti VaMuchashuva
Chesango.
“Handiti unozviziva kuti makare-kare ndaiva hombarume yamandiriri
kusvika vandishevedza kuti chesango. Mbuya vako ava ndakapfimba
nekuvhima,” vakadaro sekuru.
“Imi matanga kureva nhema. Kureverwa nhema zvako iwe muzukuru.
Hauna kuzotiudza kuti vakadini mai vako, vanun’una vako nehanzvadzi
dzako?”
“Vose vanofara. Ndanga ndave nemazuva akati kuti ndisati ndavaona.”
Damba akasara omuka runyanhiriri achida kunoona kuti Taiziveyi ainge
afa zvamachokwadi here. Ainge anzwa mutsindo madekwana nekudaro
akaziva kuti vana Dadirai vainge vauya kuzoita zvaakanga avatuma.
Ainge avavimbisa mombe mbiri-mbiri kana vachinge vabudirira kuuraya
Taiziveyi. Akanyahwaira achipinda mugota raTaiziveyi. Akapinda mukati
ndokunanga paivata Taiziveyi asi akaona ari magudza chete.
Zvakamunetsa kuti chii chainge chaitika usiku ihwohwo. Akadzokera
kunotsivama zvishoma achimirira kuti kuchene. Kwachena akabva
ayendazve kuimba yairara Taiziveyi. Akabva tsoka dzairatidza kuti vanhu
vanga vachimhanya vachibuda mumusha. Akadzoronda asi akarashana
nadzo muchisango chainge chakapoteredza musha. Murume mukuru
akanetseka zvikuru zvekuti zuva iroro akaswera agere pamba achitya kuti
zvimwe anogona kuvandirwa naTaiziveyi.
“Taiziveyi wandisina kumboona nhasi ayendepi?” akabvunza mumwe
wamadzimai ake.
“Ndiri kutomutsvagawo. Kuti haana kumukira kunovhima? Miseve yake
zvose namapfumo hazvimo mumba make.”
“Ko manzwawo mitsindo yaita kunge vanhu vari kumhanya Mauro?”
“Ehe ndaihwa asi ndiri kutoshaya vangava vanani nekuti ndaronda shoka
idzodzo dzikanyangarika mudondo umo.”
Zvaitoonekwa kuti Damba ainge ane zviro zvaimunetsa mufungwa.
Dadirai akazosvika pamusha paDamba zuva rotorereka. Akasvikotorana
naDamba vachibva vayenda pakavanda.
“Ko chii chaitika,” akabvunza Damba.
“Hatina kumuona isu. Tangoona pamhasa yaanorara pachingova
negudza chete nekudaro tabva tafunga kuti zvimwe akativandira. Aripo
here? Mambomuona here nhasi?”
“Handina ini. Ko ini ndiri kutoti mapedza basaka ini. Mungakonewa
mukomana mumwe chete akatsonga saTaiziveyi ko kuzoti mukasangana
nemikwimba yemarume?”
“Ah anenge anonyumwa kudarika hanga mukomana wacho. Handiti
munoti makambuisira musadza asi akabva aripa mbwa?”
“Hongu asi apa manga muchingofanirwa kumuparadza ari kuhope. Zvino
haana kukuonai here?”
“Aiwa tanga tavhara kumeso namatehwe,” akadaro Dadirai.
“Kana zvadai zvinoreva kuti ndotongwara ndokuti tamuchenjedza,”
akadaro Damba akabata muchiuno.
“Haiwa hazvinetsi tomutsvaga chete. Ndikamuona chero ari payi
handimusiyi,” akadaro Dadirai.
Chitsauko Chenomwe
naTafadzwa Chaponda [Nharembozha +263774377654]
Humadzavarombo paakanzwa shoko rekuti Taiziveyi ainge asingaonekwi
akabva atongoziva kuti aigona kunge atizira kwana sekuru.
Zvakamunetsa ndezvekuti nemhaka yei akatiza asina kuoneka. Nekudaro
akabva adaidza Tichafuma, mwanakomana wake wetatu kubva pana
Taiziveyi.
“Tichafuma mwanangu. Ndoda umhanye kumusha wamai vako unoona
kuti Taiziveyi ariko here nekuti ndinofunga kuti ndokwaatizira,” akadaro
Humadzavarombo. “Kana woyenda usakanganwa pfumo rako mwanangu
nekuti paseri pezvikomo zviya pane shumba dzinorura zvikuru. Kana
ukavirirrwa utsvage pokuvata kana kuti uvate mumuti.”
“Zvakanakai baba,” akadaro Tichafuma. Akabva paya ndokunotora pfumo
rake iro rainge richiri dzva sezvo rainge richangobva mumvuto yaChigogo,
mhizha yamandiriri munyika yaMambo Muturiki, nyika yavaera moyo
yavaDuma.
Apedza kurongedza akabva adzoka kuna baba vake ndokuti, “baba
ndavakuyenda asi ndanga ndichifunga kuti dai ndayenda Tichazoveyi uyu
kuti ndimudzidzise uye kumuratidza zhira yekuyenda kwana sekuru
vake,” akadaro achireva chimunun’una chaive nemakore gumi.
“Asika womuchengetedza mwana. Zhira iyoyo ine zvikara zvakawanda,”
vakadaro baba.
Tichafuma akatorana nemunun’una wake ndokudungamidzana vakanga
kumusha kwamai vavo. Vakaswera vachifamba masikati ndokuzozorora
vonwa mvura murukova rwaiva padyo nemusha waVaMbudu.
Vakazosvika mumusha masekuru vavo kunze kuchangoti svibeyi.
Vakawana mukoma wavo ayenda kunovhima.
“Matevera mukoma wenyu kani?” vakadaro mbuya.
“Eh tatumwa nababa kuti tizoona kuti mukoma Taiziveyi variko kuno
here,” akadaro Tichafuma.
“Ari kuno akauya mazuva mana apfuura. Ko Tichafuma zvawakura,
wakugona kuuya kuno neshumba dzizere mumupata wemakomo
epaMandizvidza paya.”
“Hatina kumnbodziona isu.”
“Ko uyu ndiTichazoveyi here?”
“Hongu mbuya, atokura uyu.”
Taiziveyi akadzoka manheru asina chaakabata.
“Nhasi masango matemazve nhai muzukuru?”
“Zvinowanikwa mumasango mbuya. Mamboswera sei?”
“Taswera zvedu, vanun’una vako vauya. Hanzi vatumwa nababa vako kuti
vazoona kuti uri kuno.”
“Eh ndiriko, vatondiona. Monovaudza kuti ndichauya. Pane varume vatatu
vaida kundiuraya saka ndakazobva ndoita zvokutiza. Movaudza kuti
vasaudza vanhu kuti ndiri kuno.”
Shoko iroro parakasvika kunaHuma, murume mukuru akaita kuvirima
nehasha. Vakangosimuka pamba ndokunanga kumusha wemukoma
wavo, Honzeri. Vakasvika ndokumira pakati pachivahzhe ndokubata
muchiuno.
“Honzeri buda, wanyanya kuyenderera,” akashevedzera Huma uku
pfumo rakanzi dzvi muruoko rwerudyi. Honzeri akanga arere zvake
paakanzwa izwi romunun’una. Akamuka ndokuzamura kwakuzobuda
panze ndiye nyn’unyn’u meso waneyi ndiHuma ainge akabata muchiuno
uku akadzvinya pfumo rake nechepadumbu. Akabva ati, “Ko kwakanaka
here nhai Huma mwana wamai vangu wazomira pakati pomusha
wakabata pfumo kunge wauya kuhondo?”
“Ndoda kuti unditsanangurire kuti nemhaka yei uchida kuuraya mwana
wangu.”
“Inini? Uri kundipumha here nhau Huma. Yakurova zvakadiiko nhamo
yaita kuti fungwa dzako dzitambe navana dzokanganwa kudzokera?”
“Uri kuda kuuraya mwana wangu Taiziveyi nekuti wakamutorera
mhandara yaaida kuroora ukapa mwana wako Hama. Ndiri kuzviziva kuti
iwe naDamba mune rimwero. Pavarume vatatu vaida kuuraya mwana
wangu ari kuhope, vamwe vacho ndimi chete. Zvino nhasi ndauya
kuzoipedza hondo yacho. Hamuguti makaita sei? Zvinhu zvababa
wakakumba zvose zvikaita zvako, wotorazve nemukadzi womwana
wangu?”
Honzeri akatanga ambosekera hake svoto ndokuti, “Nekuonda
kwawakaita uku mwana wamai vangu, ungarisimudza pfumo rikandibaya
ndikatofa iwe? Namafuta azere pamuviri wangu uyu, handioni richipinda
ini. Zvisineyi, ini handina chandakatora kwauri shamwari nekuti nhaka
inotorwa nedangwe. Uri dangwe here iwe? Kana iri nyaya yemukadzi
waHama, ah vana vakapfimbana ndokudanana, ini change kubhadhara
roora remuroora wangu. Chero deno aitorwa naTaiziveyi, maipeiko
kumba kwenyu ikoko kune zhara inoridza muridzo.”
“Saka uri kundidadira nefuma yekupamba? He-e, nhasi ndozvipedza
chete,” akadaro Huma achisimudza pfumo rake. Haana kuona
mwanakomana waHonzeri ainge ari kumashure kwake uyo akabva
amhanya kunobata ruoko rwababamunini ndokunzvengesa pfumo rainge
rakananga pana baba. Zvakabva zvaita gumi rakadya vaviri, pfumo uko
vanhu uko. Honzeri akabva amhanyira kupfumo ndokuti, “Muka
ndikupedzise.”
Mwana akasiya babamunini ndokumhanyira kuna baba.
“Aiwa mhofu ngaidzore matambo,” akakumbira mwana atoona kuti vakuru
ava vangakuuvadzana.
Huma akamuka pasi ndokuputa mavhu. Akatambira pfumo rake rainge
rabatwa nomwana womukoma.
“Ndichakuwana hangu,” akadaro akutendeuka kuyenda kumba kwake.
Honzeri haana kudavira, akangoridza tsamwa. Ava ega akasara ndokuti,
“Baba ava handizivi. Ndini ndakatanga kuona zuvaka ini.”
Zuva iroro Huma akarara hope dzorufu. Akamuka mangwanani achida
kunoteya maduvo ake kurwizi. Akubuda kumacheto akabva anzwa kunge
abaiwa kugumbo rerudyi. Murume mukuru akada kuyedza kufamba asi
zvakaramba ndiye gwadagwa. Akamboshinga asi marwadzo acho aiita
kunge munhu atemwa bhonzo nesanhu. Akabva atsinatira pasi
achishinyira nemarwadzo. Vakatozoonekwa naTichafuma.
“Baba maita sei?”
“Mwanangu ndavakufa. Ndinenge ndatsingwa,” vakadaro vakaruma
muromo wezasi. Tichafuma akabva atoona kuti baba vake vainge
vachirwadziwa. Akabva avasimudza ndokuvayendesa.
“Pane andishinhira chete nokuti ndaita kunzwa chinhu chichipinda
nemushoka yerudyi,” akadaro Huma achigomera. Vana vake vose
nomukadzi vainge vamukomba.
“Zvakutoda VaNdachinonga vauye kuzochinhonga chandirarisa masikati
machena kudai,” akadaro Huma adzingudza musoro nemarwadzo.
“Regai ndimhanye ndinovashevedza baba,” akadaro Tichafuma.
“Mhanya mwanangu, ndarwadziwa.”
Tichafuma akabva abuda ndokumhanya kwaVaNdachinhonga. Akasvika
achifemuruka ndokuwana pane mudzimai wavo mukuru.
“Muzukuru, waita munyama. Vabuda mangwanani. Kwakanaka here?”
“Baba vangu varwara saka vanga ndimhanye kuno kuzotora vasekuru.”
“Vabuda mwanangu. Iwe chidzokera kumba, vachingosvika ndinovaudza
kuti vauye kumba kwenyu.”
Tichafuma akadzokera kumusha akarezuka, apedzwa simba nekushaya
godobori. Akasvika baba vake vakuita zvekuzvongonyoka nemarwadzo.
Mai vaive vagere padyo, “Shingai baba vaTaiziveyi munopora.”
“Ndofa hangu. Ummm, ndofa ini,” vaidaro nekuti vainzwa chinhu chiya
chichiita kunge chakuvabaya nechepamoyo. “Zvavashaya mwanangu
ndichapona iyeni?”
“Munopona baba nekuti vachingosvika vari kuuya kuno,” akadaro
Tichafuma achisimbisa baba vake.
Chitsauko Chesere
naTafadzwa Chaponda [+263774377654]
Mhuri yaHuma yakamirira godobori vakaringa zhira nemeso matsvuku asi
godobori haana kuuya. Vaiziva kuti kusvika kwaVaNdachinonga ndiko
kwaiva kupona kwababa vavo avo vainge vochema sekandumure
nemarwadzo. Mbiri yaNdachinonga yainge yakateshera nenyika gore
raaponesa Mambo Muturiki mushure mekunge vamwisa mudoro. Ipapo
mambo akapotsa afa. Haana kuzoudza vanhu kuti nyakushinha ndiyani
asi hakata dzake dzainge dzamududzira kuti ainge ari Mwanawehushe,
munun’una waMambo Muturiki. Hakata dzainge dzadudzira kuti
Mwanawehushe ainge akatarisira kuzogara umambo nekuti Mambo
Muturiki ainge asina mwanasikana nekudaro ainge atononokerwa nerufu
rwemukoma wake. Chimwe chaityiwa naMwanawehushe ndechekuti
Mambo vaigona kuzongopuwa mwanakomana sezvo vakadzi vavo vose
vainge vasati vaguma ura. Kuuya kwemwanakomana mumhuri yaMambo
Muturiki zvaitoreva kuti Mwanawehushe anenge otozomirira kufa
kwemwana uyu kuti atore ushe.
“Tichafuma mwanangu, wadii kumbomhanya zvakare kwasekuru Ndachi,
pamwe vadzoka,” akadaro achigomera arere pasi. Tichafuma akatarisa
chiso chababa vake ndokuona meso achibuda misodzi. Akabva aziva kuti
mukuru uyu ainge arwadziwa. Muupenyu ainge asati amboona baba vake
vachiburitsa misodzi. Ivo vakanga vamudzidzisa vachiti, “mwanangu
kuchema ndokwavanhukadzi, murume anochemera mudundundu.”
Ipapo zuva raiva ratopinda muna varo. Tichafuma akabva pamusha wavo
achimhanya akananga kwaVaNdachi. Akasvika vasipo.
“Inga ndakuudza kuti vachingosvika vanouya muzukuru,” akadaro
mudzimai wacho.
“Zvakanakai mbuya ndavakudzokera hangu.”
“Asi varikuwedzera kani?”
“Zvinonetsa kutsanangura mbuya,” akadaro Tichafuma akufuratira
kuyenda. Manheru iwayo vanhu vakasvinura mukuru achirwadziwa.
Kwonoyedza zvakanga zvisingachabatsiri. Mukuru akamira kutaura.
Ainge angoti udyu meso akatarisa mudenga asi achifema. Mai
vakazvishingisa ndokuti kuna Tichafuma, “Mhanya unodaidza
babamukuru vako.”
Utonga wakanga hwatotsvuka. Tichafuma akatora munun’una wake
ndokumhanya kwaHonzeri.
“Munondimutsa usiku hwakadai kwanaka here?”
“Baba varwara.”
“Kurwara? Vachibatiswa neyi?” akabvunza Honzeri uyo aishevedzera ari
mumba mavahosi vake, mai vaHama.
“Vangotanga vachiti gumbo asi izvezvi havachatauri,” akadaro
Tichafuma.
“Hezvo, ko madii kundiudza masikati tatsvaga rubatsiro nhai Tichafuma
mwanangu. Asi munoti ndinovapedzisa kani?” akadaro achibuda mumba.
Honzeri aiva murume ainge akanwa mukaka akaguta. Yaiva ino
hamburamakaka, ine zidumbu rinoyenda uko. Semunhu aiwana muviri
wake akanga angova mafuta oga. Chimusoro chainge chasara chakati
tinini chakanyura muhuro. Aiti kana achifamba anenge achifemereka
nekuda kwekusimbisa. Vakazosvika pamusha waHuma kwatochena.
Vava kumacheto kwemusha vakanzwa mhere vakabva vaziva
zvazvaireva.
“Ko nhai munun’una wangu wati tadiizve. Ko varikumhepo matirashireyiko
zvakadai? Huma ndakataura naye kuswerazuro akazvigwinyira hake
wani,” akadaro Honzeri.
Vachisvika yanga yangova mhere yoga-yoga. Painge pasingadi
tsananguro dzekuti chii chainge chakaitika. Honzeri akabva apinda
mumba mainge mune mutumbi wemunun’una wake ndokusviko
chonjomara nechekumusoro. Akamuvhara meso ndokupeta maoko
achibva angodzungudza musoro ndokuti. “Ndine urombo mainini.
Murume wenyu aiva kumba kwangu kuswera zuro chaiye. Ainge
akazvigwinyira zvake. Zvakaoma izvi, wayenda hake kunyikadzimu.”
Zuva razosara rovira shoko ratosvika kuna Taiziveyi uyo akauya
achisesedzana nasekuru nambuya. “Neshumba dzinorura pamupata
waMandizvidza, ndotosesedzana nemi,” akadaro Taiziveyi
achizvishingisa. Havana kuzokwanisa kusvika musi wakare iwoyo.
Vakatsvaga pokuvata ndokufuma vopedzisa rwendo rwavo. Vakasvika
pamusha wababa vake zuva rakuda kurova nhongonya. Taiziveyi akabva
atora munun’una wake Tichafuma kuti anzwisise kuti chii chaicho chainge
chatora nzvimbo.
“Tichafuma mwana wamai vangu, nyaya yawandiudza iyi zvinoratidza kuti
baba vakatsingwa. Vakanga vambonetsana nemunhu here?”
“Ndakangonzwa kuti vakapotsa vabayana nemapfumo nemukoma wavo,
babamukuru Honzeri,” akadaro Tichafuma.
“Ndaiona nyaya yacho. Baba vaurawa naHonzeri. Waiva uri kasvava
pakashaika vasekuru vedu, VaMbudu. Baba vakapotsa vafazve
vachinetsanirana nyaya yefuma naHonzeri iyeyu. Dai vasiri vaNdachi
deno baba takavacherera kare-kare. Unoti iwe baba vaiita murombo
akadai ivo baba vavo vaiva neufumi hwakawanda kudaro?”
“Zvino haandizivi Honzeri,” akadaro Tichafuma atsamwa.
“Dzikama chinun’una. Munhu watiri kutaura uyu haisi wekuyendera
nebapu rauri kuda kuita iri. Tinokucherera uri rusvava rwunobuda mukaka
pamhuno kudai. Unoti ini handinawo shungu here? Ndinadzo asi apa
pakuda kuti titombodzikama. Kana zvaiita, Honzeri haatombofanirwi
kuzviziva kuti tinozviziva kuti ndiye mhondi apa. Handiti unozviziva kuti ini
ari kutondida nemhaka yaMachiveyi?”
Tichafuma akagutsurira musoro.
“Rine utsinye zirume irori. Rinoti kushata kumeso roshata zvose nemoyo,”
akadaro Tichafuma achiridza tsamwa.
Zuva raka chengetwa Huma, Honzeri akadaidzira dare remhuri.
“Ndakusheevedzai kuti tiite mukombachuru nenyaya yekufa kwaita
munun’una wangu, baba venyu, kusina tsarukano. Murume akange
akazvisimbira hake kunge utare angava akaoneyi? Panoda kuti
timbofamba semhuri,” akadaro Honzeri. Vanhu vose vainge vakati mwiro
zvekuti waigona mutsindo wesvosve. Hama akakosora achigadzira
pahuro pake ndokuti ati, “Pamusoroi vana baba. Ndinoona sekuti shoko
rataurwa nababa idama rakanaka. Babamunini vangu ndakavaona
mazuva mashoma apfuura aya vakazvigwinyira saka panofanirwa kuti
patsvage chipfukuto chadya baba vangu ava.”
Taiziveyi akatarisa mukoma wake, ndokutarisa baba vake. Mazwi aaida
kutaura akabva agumira parurimi.
“Koi we Taiziveyi, wava kugarepi mazuvano? Ndakanzwa vatezvara vako
vachiti vatova namazuva vasina kumbokuona. Wanga wakapedza here
kutema ugariri kwawaiita?” akabvunza Honzeri.
“Ndanga ndakashanya,” akadaro Taiziveyi ndokunyarara. Babamukuru
vakatoona kuti mukomana uyu ainge asingadi zvekutaura. Izvozvo ndizvo
zvakavarovesa hana nekuti vainge vasingazivi kuti aifungeyi.
“Asika wanga uchinzi hausi kuwanikwa kwaDamba uko.”
Taiziveyi akaramba anyerere akatarisa pasi kunge ari kufunga
zvakadzama. Babamukuru vacho vakaramba vakamuyeva vachiti zvimwe
vachanzwa mhinduro asi haina kuuya.
“Ndinobwereketa newe Taiziveyi.”
“Ndanga ndakashanya, ndichadzoka baba,” akadaro Taiziveyi.
“Ah heya, bva tozokuona wadzoka. Handiti wanga usati wapedza kutema
ugariri?”
Taiziveyi akangogutsurira musoro. Babawo vakazviona kuti mukomana
aida kuti ndangariro dzigare muhana make dzisazivikanwe navanhu.
Izvozvo zvakavapa kuti vafunge kuti mukomana uyu aigona kunge
achivarongera hondo. Nekudaro vakabva varamba vakasimba nerekuti
kuti kufambwe.
“Zvakanaka vanangu. Zvazvadai musatya zvenyu nekuti inini
babamukuru venyu ndiripo. Chose chamashaya munouya kwandiri.
Ndizvozvoka Taiziveyi? Ndiwe mukuru,” akadaro Honzeri. Hapana
akadavira.
Zuva richinovirawo vanhu vakabva vapararira voyenda kumisha yavo.
Honzeri aifanirwa kuvata pamusha kuitira kuti vazofumira kurinda
sapatsika dzavo. Kwakunosviba akabva angonyangarika. Ainge ayenda
kwaDamba.
“Ndoona sekuti apa anenge akarivara wadii kutaura nana Dadirai vapedza
basa?” akadaro Honzeri.
“Hauoni here kuti uyu anoda kuitwa yakaitwa baba vake. Iyi
ndoisinganetsi. Kungomunokora shoka,” akadaro Damba.
“Iyoyo inogona kuti netsei nekuti unoziva iwe kuti Taiziveyi anonyumwa
sehanga. Anoita kunge semunhu anosutswa zvekuti haungombozivi
paamire. Ndavakutya kuti anogona kunge pane chaakatsika. Ukaona bofu
richiti ndokurova ziva kuti rakatiska chitanda. Ngatingoitayi yepfumo.
Akabaiwa usiku ndiyani angaziva kuti ndisu? Uyezve yepfumo yakanakira
kuti hapana anofamba achitsvaga muroyi sezvakuitwa pana Hama uyu.
Nhasi chaiye vanogona kutopedza basa,” akadaro Honzeri.
“Ah zvakanaka iri muzheve iyoyo. Asi muonero wangu inini ndewe gora.
Kuti tichishevedza vana Dadidari izvozvo hazvichaiiti nekuti kwasviba
nekudaro wadii kupa basa iri kuna Hamadziripi. Ko handiti ndiye ane
hondo naTaiziveyi uyu. Handiti Taiziveyi kana otsiva anogona kuuya
nepfumo kwandiri nekuna Hama nekuti ndiko kune mukadzi wake. Kana
Hama iri mhare ngaashandewo tione. Tikamutira zvose tinenge tava
kutomuradzika nezamu mumuromo iye atova murume mukuru kudaro.
Zvinoreva kuti kana ukazoyenda haazogoni kuchengeta upfumi hwako,”
akadaro Damba. Ipapo Honzeri akanga akagumbata maoko asi ruoko
rwerudyi rwakabata rushaya. Aitya kuti Hama akasangana naTaiziveyi
aigona kutozourawa ari iye.
“Zvakanaka, rega ndigoona kuti ndodii manheru ano,” akadaro Honzeri
asi achityira mwanakomana wake.
Akazopumbuzira murima odzokera kumusha wemunun’una wake uyo
ainge ava mushakabvu. Akasvika pava pakati pousiku ndokuwana
varume navakomana vakaita murakatira kuvata pamusasa wainge
wavakwa kunze kwemusha. Taiziveyi ainge avete nechekumucheto
achitoridza ngonono. Akanyahwaira onanga paive parere Hama.
Akazungunusa ndokumutsa. Akataura nezeve-zeve.
“Huya kuno. Usaita ruzha,” vakanyahwaira vachipota kuseri kwomusha.
“Hana yako inomborovawo here nhai mwanangu?”
“Kurovereyi?”
“Hausi kuziva kuti wakabvuta mukadzi wemunhu uye munhu iyeye
anogona kufunga kutsiva kana kuita shaisano okuuraya. Ko haurwadziwi
nezino rako rakadonha? Watova namavendeka iwe uchiri kubuda mukaka
pamhuno. Apa wanga wakatovata apo kunge munhu akafa ko ukabaiwa
ukafira kuhope? Muka shamwari usavata nezamo mumukanwa, wakura
iwe. Zvingada ini izvozvo?”
Hama semunhu aibva kuhope ainge atovhiringika kuti baba vake vaiyedza
kuti kudii. “Zvino ndingaitawo sei nhai baba? Inini mukadzi ndakapfimba
ndikadiwa. Iye kana achiti ndakashaisha ngaayende kuna tezvara vake
avo vakabvuma kundipa mukadzi vachiziva kuti mukadzi wemunhu. Ini
handina kana mhaka apa.”
Baba vakatarisa mwana wavo ndokudzungudza musoro. “Iri rinenge
zungairwa, dununu chairo,” vakadaro nechemumoyo.
“Wakapata Hama. Kutopata chaiko sesheche yehuku. Izvezvi chiyenda
unotora pfumo rako. Ini ndichamutsa Taiziveyi apo ndomukwezva
kusango uko. Iwe tevera, ukaona ini ndotsauka kupinda ibva wamubaya
afirepo.”
Hama akavhunduka. “Chienda,” vakadaro baba.
Chitsauko Chepfumbamwe
naTafadzwa Chaponda [+263774377654]
Taiziveyi akanga akatsikirirwa nehope zvekuti haana kumbonzwa kuuya
kwakaita babamukuru vake Honzeri nekumutswa kwakaitwa Hama.
Aitorota zvake agere padare ravasekuru vake VaMbudu nababa vake.
Sekuru vake vainge vagere vakabata mudonzvo vachinge vakautsamirira
zvishoma. Baba vakewo vainge vagere nechekoko vachitosvorwa neutsi
waibuda muhuni dzinenge nyoro dzavakanga vakavesa padare.
“Muzukuru zvaunoona, vavengi vako vari mugotsi maoko chaimo. Baba
vako ava ndakavaudza vakaita nharo, usainda kumusha kwemukoma
wako, ivo zvimuti muzheve ndonye. Nhasi varipi? Havana kuchererwa
zuro uno uyu? Vabvunze, handiti varipo apo,” vakadaro VaMbudu.
Taiziveyi akabva atarisa baba vake avo vakabva vacheuka kutarisi divi
vasingadi kuonekwa chiso nomwana. Zvakamunetsa kuti neyi vaidaro.
“Iwe zvochiita, kana utonga hwatsvuka, chinonyangarika, chero
vakakutsvaga havakuwani. Asi ndoda kuti uzive kuti baba vako ava
vaurawa naHonzeri. Honzeri anozviziva kuti ini tsvimbo dzangu, makano
angu, nemapfumo angu ndakati zvisare naHama. Iye akazvibvuta
nechisimba nekuti anoti ndiye dangwe. Zvaayendesa uyu, anotevera
ndiwe. Uyezve unofanirwa kuziva kuti vanokutya nekuti vakakutorera
mukadzi wako,” vakayenderera mberi VaMbudu.
Ipapo akabva apepuka, hana ichirova. Vashakabvu ava vaiita kunge
vaitova paari chaipo. Akacheuka-cheuka waneyi dzingori ngonono dzoga-
dzoga, chero mangoyi aisara pasi. Kwaiita kunge kune vanhu vanoimba
dziri ngonono dzavarume vakanga varere vakakomba choto. Akabva
afunga kumbozvibatsira hake ozodzoka opedzisa hope dzake. Agere
kudaro akabva ati, “Ah kana utonga hwatsvuka? Ko kana ndikabva pano,
zvirongwa zvamangwanani zvinozoitwa naani? Handiti panodiwa vana
vacho? Ha-a ndongozoyenda zvapera ini. Muchiti vangandiita sei
pavanhu vakadai. Ndongongwarira pachikafu chete.”
Akabva asimuka ndokupukuta guruva rainge razara mumaoko
paaidzamba kuti awane kusimuka. Akafamba onanga
muzibwemungumbungu rerima raiveko. Rima racho raityisa zvekuti chero
mwana muduku haaimbobvuma kutumwa kunotora huni pazhe achitya
kutorwa nezidyavanhu mugomo. Kwainge kwakati mirwo-o uchingonzwa
dahwa rairidza muridzo nechenyazi kwemusha kunova kwaive
nekarukova ako kanga kakati zii, kachingopfungaira mhute yechando
chakanga chosimuka. Taiziveyi paakanoti pote nemusha akabva anzwa
kuti kwatara ndiye cheu ndokuona mumvuri wainge chipoko ndokuziva
kuti vaiva babamukuru vake.
“Ah baba…” akadaro Taiziveyi.
“Mwanangu, wamukawo. Ndiri kutobva hangu kunozvisunungura kuzasi
uko. Ha-a mudumbu manga mandibata. Ndinoona inyama yandadyawo
sebenzi nezuro. Ndaiva ndoita kunge mombe yabva kusina uswa ini
kwangu ichidyiwa zuva roga roga. Zvatonaka zvandakuona mwanangu.
Tofanirwa kumboita kahurukuro kaduku duku sezvo vanhu varere kudai,
hapana unohwa. Tadii tadzira pazasi apo?” akadaro Honzeri ozvuva
ruoko rwaTaiziveyi. Honzeri akatungamira mberi achicheuka kuona kuti
Hama ainge avaona here. Vakapinda mukasango kaye kaive nechenyazi
kwemusha uku Hama akabata pfumo rake achitevera nechekumashure.
Hana yainge ichabuda muchifuva nekurova. Akanga asati ambouraya
kana mbudzi zvayo nekudaro aitya kuti angazvigona here. Aitevera
achinyahwaira kunge shumba inonyangira mhuka.
Honzeri akabva ati kuna Taiziveyi, “Ah ndabva ndabatwa nemudumbu
muya mwanangu, rega ndipote seri kwachuru ako,” akadaro
achitomhanya. Taiziveyi akasara paya ofungawo kuti ayenda pake padivi.
Ipapo Hama akabva asvika ari kumashure kwaTaiziveyi. Taiziveyi
paakanzwa kufema kumashure akabva avhunduka nekuti akafunga kuti
chaive chikara chemudondo. Achicheuka akabva asanganisa nebvute
raHama uyo ainge atosimudza pfumo oda kubaya. Semunhu ainge ane
muviri mutete, Taiziveyi akabva ati svetu ndiye mbikiti kwadero uko pfumo
tichinoti nyonde mumuti. Hama akabva arohwa nehana ndokuvhomora
pfumo rake nekukasika.
“Ko zvaita sei nhai Hama?”
Hama haana kudavira. Akabva aruma muromo wezasi ndokusimudza
pfumo rake, Taiziveyi paakada kuti anzvenge akabva apingwa negwenzi
achibva anowira pasi. Hama akabva ateverawo ndokubva abaya
Taiziveyi. Taiziveyi akabva agomera ndokuti, “Nhai Hama ko
ndakakutadzireyi? Wandiuraya, woti kunditotera mukadzi wondouraya
zvakare? Inga wani handina kumboidza nharo nemi?” akadaro Taiziveyi
achiziva kuti Hama anomupedzisa nepfumo.
“Zino rangu iri, ndiwe. Ifa!” akadaro Hama achivhomora pfumo.
Taiziveyi haana kuzokwanisa kupindura nekuti akanga akunzwa kupera
mweya. Akabva arara nedivi ndiye zi-I akadaro. Hama achiona izvi
akabva asuduruka uku hana ichirova asi ukuzve achifunga mazwi
emukadzi wake Machiveyi.
“Taiziveyi usamuona kunyarara kudaro, anogona kuti achitofunga zano
rekuti odii nesu. Akashanda makore mazhinji achifunga kuti ndichaita
mukadzi wake. Ukaita zvekutamba Hama murume wango, unobaiwa
nepfumo ukafa ukandisiya ndiri kamhandara kudai.” ndomashoko
aMachiveyi ayo.
Akabva azvirova dundundu ndokucheuka osiya Taiziveyi arere pasi.
“Zvapera izvi, ah unofunga ungandigona iwe?”
Akanzwa kuti kwatara akaziva kuti vaiva baba vake. Vakasanga baba
ndokuti, “Zvaitaka? Ndamunzwa obowa. Pawaposha ndepekuti wata kuti
akuone. Wanga uchingofanirwa kumubaya akafuratira zvopera. Zvotoita,
ngatichibva pano.”
“Asi ndapedza naye baba. Amboyedza kunzvenga asi anga asingazivi kuti
asangana nemhare inonzi Hama,” akadaro Hama.
“Wagona, mangwana vachangowana mutumbi wake, tongotiwo kuti
hameno kuti akaurawa naani?” vakadaro baba vacho.
“Ko pfumo harizoti tengesi here?”
“Aiwa torisuka murwizi umo tomboriviga mubako tozoritora pava paya,”
vakadaro baba.
Vakapinda murukova ndokugezesa pfumo ravo ndokutendeuka vonanga
pachikomo chaiva padyo kunoviga pfumo. Vakadzoka mumusha
ndokunyahwaira vonanga mumusasa ndokubva varara painge parere
vamwe. Hapana akavaona asi hapana kupera nguva, utonga hwakabva
hwatotsvuka. Vamwe varume vakanga vorohwa misana nechando
vakabva vamuka ndokutanga kukuchidzira moto kuti vadzinge chando.
Zuva ronobuda Hama akabva apepuka. Chinhu chaakatanga kusangana
nacho madomhwe eropa ainge asere mumakumbo ake. Hana yake
yakarova nekuti aiziva kuti vanhu vakamuona, aigona kunzi ndiye ainge
auraya Taiziveyi. Akabva angoti nyamwi ndiye uyo seri kwomusha, hoyo
tande kurwizi kunogeza ropa. Sezvo pakanga pasina anomuona
akadarika achidongorera mutumbi waTaiziveyi. Akaita kunge airota.
Painge pasina munhu. Akabva abata muchiuno ndokuti, “Asi ndipapa.
Handiti ndiwo muti wakabaiwa nepfumoka uyu? Ichi handicho chikwenzi
chakamupinga here ichi? Uhwu, ehe iri handiti iropaka iri?” akadaro
achinan’anidza pavhu. “Harisati ratombooma ropa iri,” akadaro achitaura
oga. Akashaya kana remuromo. “Ah anogona kunge akasara kamuka?
Asi kana akamuka hapana kwaakayenda chete. Anenge ari padyo-padyo
chete,” akadaro ofamba-famba achitsvaga kuti Taiziveyi angava akazofira
papi chaipo. Achitsvaga kudaro akabva anzwa vanhu kuti hiri hiri achibva
asiya ndokunanga kurwizi kunogeza ropa raiva mumakumbo ake risati
raonekwa navanhu. Akasvika parwizi, mvura ichipwipwitika chiutsi
chechando. Ainge ane ruredzo rwaaive narwo nekudaro akabva ageza
makumbo ndokudzokera kumusha kwaiva navamwe. Akananga paive
nababa vake ndokuvazevezera muzheve.
“Mutumbi waTaiziveyi haupo,” akadaro. Baba vakazvishingisa asi hana
yavo yakarova. Vakaramba vakagara sekuti hapana chavainge vanzwa.
Vakazoti pava paya, vakasimuka ndokutsonya Hama vachibva
vanosangan seri kwomusha.
“Wasvikako?”
“Ehe handiti ndanga ndainda kurwizi kunogeza ropa ranga rakazara
mumakumbo angu,” akazevezerawo Hama.
“Watosvikapo?”
“Hongu baba, ndatoona ropa asi iye haapo.”
“Bodozve, hazviiti, wakanatsobaya here iwe?”
“Hongu baba nechepachifuva apa pfumo rikatobuda nekuseri,” akanga
akuwedzerera nepakewo.
“Ah kuti akaonekwa navanhu vakamutora? Kuti takaonekwa navanhu.
Aiwa kasira vanhu vasati vakuona, mhanya unotora pfumo rako,
wozvibaya pachidya wototi, Taiziveyi akanga achindirwisa, ndasangana
naye pandanga ndichitsauka ndabva kurwizi,” vakadaro baba vacho.
“Kuzvibaya?”
“Unoda kunzi mhondi?”
“Kwete.”
“Bva chiita zvandakuudza. Pota neseri kwetsapi uko kwausingaonekwi
navanhu. Usavonekwa navanhu,” vakadaro baba vacho. Hama akabva
aita zvaakanga audzwa asi neukwara hwake akanzwa kuteta kukuru.
“Kuzvibaya?” akadaro achifamba akananga kubako kwavakanga
vakaviga pfumo raakabaya naro Taiziveyi.
Chitsauko Chegumi
naTafadzwa Chaponda [+263774377654]
Honzeri akanzwa urozvi huchiita kunge hurisikwa nemusika wesadza.
Akanetsekana zvikuru asi haana kuda kuti vanhu vaone kuti ainge ane
zvinomunetsa. Mubvunzo wake waingova iwowo wekuti chii chainge
chaitika kuna Taiziveyi. “Asi ndamunzwa achiridza mhere ini. Achitoti
wandiparadza. Kuti anga achireva nhema? Asi kana zvakadaro ropa
raonekwa naHama rabvepi? Zvinogonazve kuti pana vanhu vationa
vakauya kuzotora mutumbi wake. Asi vangava vanaani usiku ihwo huya?
Apa potoda kungwara nekuti kana Taiziveyi asina kufa, zvinoreva kuti
yatofa kwedu. Dambudziko ndiroroka rekuti iye Hamawo anenge akaota-
ota kunge munhukadzi,” akabva aridza tsamwa zvakanzikwa nemumwe
murume aiva padyo, wehukama hwavo.
“Ko maridza tsamwa kwanaka here nhai Mhofu?” akabvunza murume
uya.
“Kutsvene hako, fungwa dzinombopinda muninga dzakasiyana-siyanaka.
Asi kwakanaka hako?”
Murume huya haana kuda kuramba achibvunza zvakawanda. Akabva
angosimukawo onobatsirana naTapfuma kucheka-cheka usavi
hwaifanirwa kuzodyiwa navanhu ava masikati. Honzeri akabva
angosimuka paakanga agere ndokutanga kushevedzera, “Hama!” Vanhu
vaicheka-cheka nyama vakacheuka-cheuka asi havana kumuona.
“Nhai vakomana mamboonawo Hama here?” akabvunza. “Ko Taiziveyi?”
akabvunzazve Honzeri. Vakomana vaya vakatarisa-tarisa mativi ose asi
vakomana ava vakanga vasipo.
“Ah ini handina kumbovaona kubva mangwanani,” akadaro Tapfuma
otofungira kuti zvimwe Taiziveyi aigona kunge atonyangarika
samanyangarikire ainge aita achiri kwaDamba.
“Ko vangava vayendepi?” akadaro Honzeri akabata muchiuno. Akabva
atanga kufamba nemumunda waivepo oyenda kusango.
“Makunovatsvaga kusango?” akabvunza Tapfuma.
“Hongu rega ndivatarise kudondo neniwo ndichitombotsaukawo hangu,”
akadaro Honzeri onanga kwainge kwabairwa Taiziveyi mauro. Akasvika
paya ndokuona zvechokwadi mutumbi waTaiziveyi wakanga usipo.
Akabva aswedera padyo ndokunan’anidza pasi ndokuti, “Iri kana ririro
ropa raakabuda, haana kufa. Hama anoreva nhema kuti akamubaya
panouraya. Hama chituta chemurume chaicho. Chokwadi kukonewa
kuuraya munhu akafuratira murima asina kana chombo? Haana kufa uyu,
akatosara akamuka akayenda uyu. Hama achitaurayisa nhaka. Zvino
togoziva kuti akayendepi ipapa. Kuti akayenda kwamambo kunoreva? Asi
dai akayenda kwamambo dai Manomano atosvika kumba mangwanani
ano. Asi neronda iroro kuti angava akainda kure? Anoda kutsvagwa
munhu uyu timupedzise asati ati pedzisa.”
Honzeri achinetseka nefungwa kudai, Hama ainge agere pamusoro
pedombo pajinga nebako ravakanga vaviga pfumo achifunganya nenyaya
yekushaikwa kwemutumbi waTaiziveyi uyezve nenyaya yekukuvadza
kwaakanga anzi aite nababa vake. Akagara akabata pfumo muruoko
rwerudyi achizengurira kuzvibaya. Akambosimuka ndokumboyedza asi
akanzwa nyama dzake dzichiteta. Akabva adzokera mukugara ndokuti,
“Neniwo ndaizotora Machiveyi sekuti mhandara dzapera mudunhu muno
seiko? Handiti dai ndisina matambudziko ose. Ko kana ndikazvibaya
ndikasapora, ndikafa handiti iye Machiveyi anosara ogarwa nhaka
nomunun’una wangu?”
**************
“Taiziveyi haawanzofamba asina zvombo zvake, pfumo rake, gano rake
nemiseve yake iri pano, saka angava ayendepi?” vakadaro VaChesango,
sekuru vana Taiziveyi, baba vamai.
Vanhu vainge vakamira vakabata muzviuno, vamwe vakagumbata
maoko. Honzeri ainge akatarisa pasi achiita kunge anga asingazivi
zvakanga zvaitika kuna Taiziveyi.
“Tanga tadii kutsvaga mudondo umo. Ko manga mazviona here kuti
naHama haapowo. Kuti havana kubuda mangwanani vose here? Kuti
Taiziveyi haana kunoteya maduwo ake kurwizi uko. Zvimwe vati regai
tibatane mukoma nemunun’una tiyende kunodongorera tose,” akadaro
Honzeri.
“Ummm, zuva rinenge rakwira iri. Dai vayenda kumaduwo, deno vadzoka
kare kare. Uyezve, havaimukira kudaro vachiziva kuti kune zviKaranga
zvanga zvichifanirwa kuitwa kuguva rababa vavo.”
“Ah saka vangava vaindepi,” akadaro Honzeri ichiedza kushushikana
zvikuru.
“Ah Hama uyo,” akadaro mumwe murume achitendeka Hama uyo aiuya
akabata ruoko rweruboshwe achiratidza kuti ainge akuvara zvakaipisisa.
Ainge akarwusunga negavi kudzivirira ropa iro raijuja kunge rwizi.
“Ko zvaanenge akuvara,” akadaro Honzeri achibuda muvanhu onanga
kumwana. “Ko zvaita sei nhai Hama?”
“NdiTaiziveyi, anga achida kundiuraya ndikapukunyuka,” akadaro
achigara pasi. Vanhu vakauya ndokumuunganira, vamwe vachiongorora
roda rake reparuoko.
“Sakai chi chii ichi?”
“Anga achida kundibaya, zvino ndakwanisa kunzvenga ndokutiza.
Ndamutaranza zvekuti naye angosara akabata muchiuno.”
“Ko hanzi zvaita sei?” akabvunza mumwe murume.
“Hanzi wakanditorera mukadzi wangu. Ndoona sekuti ari kurwa hondo
yaMachiveyi. Ehe, ndizvozvo chaizvo.”
“Sakai ye ayendepi?”
“Anenge atotiz nekuti anoziva kuti nyaya yakutosvika kwamambo.
Anditora runyanhiriri pano achiti akateya maduwo ake. Anga achiti
ndimuperekedze kunomatarisa, tasvika pazasi apo, abva atondibvutira
pfumo rangu ndokuyedza kundibaya naro,” akadaro Hama achiratidza
kuti airwadziwa zvikuru.
“Ah inga mwana waHuma apanduka kuita chmbwa mupengo zvokwadi.
Handiti iwe wanoroora here? Mhosva haisi yako asi kuti mhosva
neyavatezvara vake, Damba vakaita undyire,” akadaro murume uya.
Vamwe vose vainge vakangogumbata maoko vachidzungudza misoro.
“Asi nhai mukoma Hama, ko Taiziveyi aikayenda kuma duwo nguvai iye
munhu anga ari pakuchema baba vake? Nyaya yenyu haina kujeka
mukoma,” akadaro Tichafuma.
“Saka uri kuti ndinoreva nhema here nhai Tichafuma? Handeyi
ndonokuratidzai pazvaitikira, munoona ropa rangu zvose neshoka
yaTaiziveyi inenge iripo. Handirevi nhema ini.”
“Asi Taiziveyi asiya zvombo zvake, saka anenge akurwisa sei?”
akabvunza Tachafuma.
“Inga ndati, aita zvekundibvutira pfumo ndokuyedza kundiuraya. Hauna
kuzvinzwa here nhai Tichafuma. Mukoma wako imhondi, ari kuda
kundiurayira mukadzi wangu.”
“Tadii tayenda kuri kurehwa nomwana tanoona paanga afira,” akadaro
Honzeri. Varume vose vakabva vadungamidzana voyenda kuya
kwaitaurwa naHamadziripi. Hamadziripi wacho aifamba akabata ruoko
rwake akatungamira. Akabva ayenda navo paakanga abayira Taiziveyi
mauro apfuura.
“Munoona, uswa kudonha uku ndini ndanga ndatombowa pasi,
ndogwesha ndichinzvenga pfumo. Apa pamuti pamunoona apa, ipfumo iri
ranga richifanirwa kunyura mudundundu mangu. Ndapotsa nepaburi
rerungi, dai ndafa nhasi,” akadaro Hama. Tichafuma haana
kundendeseka nazvo asi sezvo Taiziveyi anga asipo, hapana rimwe divi
renyaya raaikwanisa kunzwa.
Nyaya payakasvika kumadzimai, mai vaTaiziveyi vakatanga kuzvirovera
pasi vachichema. Zvaivanetsa kuti Taiziveyi aida kutsiva hondo dzake
parufu sei. Nyaya yakazosvika kwamambo uyo akabva audza machinda
ake kuti panongoonera Taiziveyi vaifanirwa kuuya naye.
“Magara munozviziva imi, muno mudunhu hatidi mhondi. Kana chiri
chokwadi chokuti Taiziveyi anga achida kuuraya mukoma wake, ah
ngaauye kuno kudare timutonge.”