CHƯƠNG C1

GIỚI THIỆU
1.1 Giới thiệu

Đường hầm gió là một trong những công cụ quan trọng để nghiên cứu khí động học.
Các đường hầm gió được sử dụng để mô phỏng các điều kiện dòng chảy thực tế của
nguyên mẫu trên mô hình tỷ lệ. Bằng cách tạo điều kiện thuận lợi cho các điều kiện dòng
chảy thực tế của nguyên mẫu ở chế độ tỷ lệ, người ta có thể nghiên cứu các đặc tính khí
động học mà nguyên mẫu trải qua trên mô hình tỷ lệ với độ chính xác hợp lý. Nó là một
thiết bị trong đó một loại khí phản lực ( nói chung là không khí) có đặc tính đồng nhất
được tạo ra thông qua mô hình. Về cơ bản, nó là một đường dẫn hình ống cho không khí
hoặc bất kỳ loại khí nào khác buộc phải tạo ra dòng có đặc tính đồng nhất trong phần thử
nghiệm. Các mô hình phải trải qua nghiên cứu khí động học được lắp trong khu vực thử
nghiệm với các thiết bị đo phù hợp để đo lực, phân bổ áp suất và các đặc tính khí động
học khác.

1.2 Ứng dụng của hầm gió

Đường hầm gió sớm nhất có nguồn gốc từ cuối thế kỷ 19 , khi người ta nỗ lực phát
triển những cỗ máy bay nặng hơn không khí. Sự phát triển của đường hầm gió có tác
động rất lớn đến sự phát triển của máy bay. Các đường hầm gió lớn bắt đầu xuất hiện
trong Thế chiến thứ hai . Trong thời kỳ chiến tranh lạnh, việc thử nghiệm trong hầm gió
được coi là có tầm quan trọng chiến lược vì nó sẽ dẫn đến sự phát triển của máy bay và
tên lửa siêu thanh.

Sau này, đường hầm gió bắt đầu xuất hiện với mục đích dân sự. Với việc phát minh
ra vật liệu xây dựng hiện đại , các cấu trúc nhân tạo như các tòa nhà và cây cầu bắt đầu
phát triển cao hơn và dài hơn bao giờ hết. Lực khí động học tác dụng lên các kết cấu này
bắt đầu xuất hiện như một thông số quan trọng cần xem xét khi các kết cấu này phát triển
cao hơn và dài hơn. Việc suy ra lực khí động học này trở nên cần thiết trong khi thiết kế
cấu trúc này. Và điều này chỉ có thể thực hiện được bằng các đường hầm gió.

Thiết kế, phân tích và cải tạo hầm gió hiện có 1

 GIỚI THIỆU

Quả sung 1.1 Thử nghiệm hầm gió của mô hình tòa nhà Quả sung 1.2 Thử nghiệm hầm gió của mô
hình cầu

Tương tự, ngành công nghiệp ô tô bắt đầu áp dụng thử nghiệm trong hầm gió cho
phương tiện của họ. Trong cuộc khủng hoảng dầu mỏ, nhu cầu về các phương tiện tiết
kiệm nhiên liệu là rất cần thiết. Một trong những cách để đạt được mức tiết kiệm nhiên
liệu là giảm lực cản bằng cách mang lại hình dạng khí động học hơn cho xe. Thử nghiệm
trong hầm gió chỉ ra những lĩnh vực cải tiến chính trong thiết kế phương tiện.

Hình 1.3: Thử nghiệm hầm gió của ô tô

Thiết kế, phân tích và cải tạo hầm gió hiện có

 GIỚI THIỆU

Sau Thế chiến thứ hai , ngành hàng không vũ trụ bắt đầu tập trung vào ứng dụng dân
sự. Trước đó, việc di chuyển bằng đường hàng không đắt hơn do máy bay kém hiệu quả
về mặt khí động học hơn. Máy bay có hiệu suất khí động học kém hơn đồng nghĩa với
việc tiêu thụ nhiên liệu nhiều hơn và chi phí cao hơn. Cần giảm thiểu mức tiêu thụ nhiên
liệu để làm cho việc di chuyển bằng đường hàng không trở nên hợp lý hơn bằng cách kết
hợp các hình dạng hiệu quả hơn về mặt khí động học cho máy bay. Họ bắt đầu phát triển
và sử dụng nhiều hình dạng khí động học hơn cho thân máy bay và các cánh máy bay có
mục đích đặc biệt cho cánh. Một trong những bước phát triển quan trọng trong ngành
hàng không vũ trụ là việc sử dụng các cánh nhỏ ở đầu cánh. Điều này đã cải thiện đáng kể
hiệu suất của máy bay. Tất cả sự phát triển này sẽ không thể thực hiện được nếu không có
các đường hầm gió.

Hình 1.4: Thử nghiệm hầm gió của máy bay Quả sung 1.5: Thử nghiệm hầm gió
của gió người mẫu mô hình tuabin

Lấy cảm hứng từ ngành công nghiệp hàng không vũ trụ, ngành năng lượng gió cũng
bắt đầu phát triển các cánh máy bay hiệu quả về mặt khí động học hơn cho các cánh quạt
tuabin và một lần nữa đường hầm gió lại đến hỗ trợ nó.

1.3 Lịch sử hầm gió

Benjamin Robins ( 1707-1751), kỹ sư quân sự và nhà toán học người Anh đã phát
minh ra thiết bị xác định lực cản và thực hiện một số thí nghiệm về lý thuyết hàng không.
Ngài George Cayley ( 1773-1857) đã sử dụng thiết bị tương tự do Benjamin Robins phát
minh để đo lực nâng và lực cản của các loại cánh máy bay khác nhau. Francis Herbert
Wenham ( 1824-1908), Thành viên Hội đồng của Hiệp hội Hàng không Vương quốc
Anh, giải quyết một số vấn đề khí động học bằng cách phát minh, thiết kế và vận hành
Thiết kế, phân tích và cải tạo hầm gió hiện có
 GIỚI THIỆU

đường hầm gió kín đầu tiên vào năm 1871. Konstantin Tsiolkovsky năm 1897, đã xây
dựng một đường hầm gió có phần mở được cung cấp năng lượng bằng máy thổi ly tâm và
thực hiện các thí nghiệm trên các tấm phẳng, hình trụ và hình cầu. Poul la Cour, một nhà
phát minh người Đan Mạch vào đầu những năm 1890 đã sử dụng đường hầm gió trong
khi phát triển và cải tiến công nghệ cho tuabin gió. Carl Rickard Nyberg trong khi thiết kế
ống dẫn khí của mình từ năm 1897 trở đi đã sử dụng đường hầm gió. Osborne Reynolds
(1842-1912), từ Đại học Manchester, trong bộ thí nghiệm của mình đã chứng minh rằng
dòng chảy trên một mô hình tỷ lệ sẽ giống như dòng chảy của nguyên mẫu tỷ lệ đầy đủ
nếu tham số dòng chảy nhất định giống nhau trong cả hai trường hợp. Anh em nhà Wright
vào năm 1901 sử dụng đường hầm gió để nghiên cứu tác động của luồng không khí lên
các hình dạng khác nhau trong khi phát triển Wright Flyer của họ [1] .

Quả sung 1.6: Mô hình hầm gió của anh em nhà Wright

1.4 Các loại hầm gió

Đường hầm gió có thể được phân loại theo nhiều cách. Nói chung chúng được phân
loại dựa trên số Reynolds, ứng dụng, cấu trúc và số Mach. Phân loại chi tiết hầm gió được
mô tả trên hình 1.7 .

Căn cứ vào kết cấu hầm gió được phân thành hai loại;

1.đường hầm gió mở

Thiết kế, phân tích và cải tạo hầm gió hiện có

 GIỚI THIỆU

2.Đường hầm gió khép kín

Khi tia của dòng khí di chuyển quanh một đường kín trong hầm gió thì loại hầm gió đó
được gọi là hầm gió kín (Tham khảo: Hình 1.8) nếu không thì gọi là hầm gió hở (Tham
khảo: Hình 1.9) .

Phân loại hầm gió

Sự thi công Ứng dụng Số Reynold Số Mach

Hầm gió kiểu Đường hầm gió Đường hầm Đường hầm gió
mở hàng không điều áp cận âm

Đường hầm gió Đường hầm Đường hầm khí Đường hầm gió
kiểu kín V/STOL nặng siêu âm

Đường hầm gió Đường hầm Đường hầm gió

quay đông lạnh siêu âm

Đường hầm gió Đường hầm gió

ô tô siêu âm

Máng thủy
động lực học

Quả sung 1.7 Phân loại hầm gió

Thiết kế, phân tích và cải tạo hầm gió hiện có

 GIỚI THIỆU

Quả sung 1.8 Hầm gió cận âm kiểu kín

Quả sung 1.9 Hầm gió cận âm kiểu mở

Không phải tất cả các đường hầm gió đều hoạt động ở cùng số Reynolds. Về cơ bản,
số Reynolds cho hầm gió được lấy dựa trên diện tích mặt cắt ngang của phần thử nghiệm.
Số Reynolds đóng vai trò rất quan trọng trong trường hợp dòng chảy không nén được. Vì
không phải lúc nào cũng có thể đạt được số Reynolds thực tế trên một mô hình tỷ lệ do
giới hạn về kích thước mô hình; số Reynolds cao có thể thu được bằng nhiều cách. Số
Reynolds cao hơn có thể đạt được ngay cả khi không tăng vận tốc của tia. Một trong
những cách để đạt được số Reynolds cao là tăng mật độ của dòng khí đang chảy. Một số
đường hầm đạt được số Reynolds cao như sau;

1.Đường hầm gió điều áp

Trong loại đường hầm này, khí được giữ ở áp suất cao để đạt được số Reynolds
cao.

2.Đường hầm khí nặng

Thiết kế, phân tích và cải tạo hầm gió hiện có
 GIỚI THIỆU

Loại đường hầm này sử dụng các loại khí nặng như Freon và R-134a. Bởi vì
mật độ cao của các khí này có thể đạt được số Reynolds cao hơn.

3.Đường hầm đông lạnh

Trong loại đường hầm này, khí được làm lạnh đến nhiệt độ đông lạnh. Ở nhiệt
độ thấp, mật độ của khí tăng lên và do đó số Reynolds cao hơn đạt được.

Như đã thảo luận ở trên, đường hầm gió được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực. Chỉ
một loại ống gió không thể đáp ứng được tất cả các yêu cầu của tất cả các ứng dụng khác.
Vì vậy, nhằm mục đích đó, các đường hầm gió dành cho ứng dụng cụ thể đã được tạo ra.
Một số trong số này như sau;

1.Đường hầm gió hàng không

Loại đường hầm gió này được phát triển để thử nghiệm các vật thể hàng không
như tàu con thoi và các vật thể khác.

2.Đường hầm V/STOL

Loại đường hầm gió này được phát triển để thử nghiệm các phương tiện cất cánh
và hạ cánh thẳng đứng hoặc ngắn . Loại đường hầm này yêu cầu phần thử
nghiệm lớn hơn ( lớn hơn đi qua- diện tích mặt cắt) nhưng yêu cầu vận
tốc thấp hơn.

3.Đường hầm gió quay

Đường hầm này được phát triển để nghiên cứu tình trạng chết máy và ảnh hưởng
của nó lên máy bay. Thông thường máy bay có xu hướng quay tròn khi bị đình trệ.

4.Hầm ô tô

Đường hầm ô tô được phát triển để nghiên cứu đặc điểm dòng chảy bên ngoài và
điều kiện khí hậu trên phương tiện.

5.Dòng nước động

Các nguyên lý khí động học của đường hầm gió hoạt động như nhau đối với tàu
thủy, ngoại trừ nước có độ nhớt cao hơn nên tạo ra lực lớn hơn lên vật thể đang được
thử nghiệm. Máng vòng thường được sử dụng để thử nghiệm động lực thủy sinh

Thiết kế, phân tích và cải tạo hầm gió hiện có