bloque 5

Bloque 5: O desenvolvemento da linguaxe e comunicación.

1. A LINGUAXE:
Capacidade que ten o ser humán para expresarse e comunicarse co seu entorno e consigo mesmo
utilizando un sistema de signos. Un proceso psicolóxico polo que os seres humáns adquiren a
capacidadede comunicarse verbalmente utilizando un código, unha estructura e organizalo en función
da cultura regulando o comportamento propio e das demáis.

2. A LINGUAXE DESENVOLVESE:
Cambia coa idade, decisivo no rendemento social e académico e permite expresións diferenciais
segundo os cursos de desenvolvemento típico ou atípico explicando aspectos importantes. As
dificultades nalgúns procesos condicionan as alteracións, de aí a importancia de coñecer as súas raíces
e identificar os mecanismos cognitivos subxacentes (a dificultade de resistir á interferencia ou a
impulsividade).

A adquisición dun nivel adulto e o control regulador aparece aos 10 anos de idade. A adquisición
sucede ao redor dos 12 meses de idade e desenvolvese lentamenti con duos picos, aos 4 e aos 18 anos.
Estabilizase posteriormente e declina na vellez.

2.1. ETAPAS:
- Etapa prelingüistica (nacemento-24 meses): Choro como principal medio de comunicación. A
través do ton, intensidade e ritmo, a nai asigna significados e distingue as necesidades do
bebé. Non logran descifrar o significado das palabras. As tres actividades que colaboran nun
avance adecuado son: masticación, succión e deglución.
- Etapa lingüistica (2-7 anos): Crece a comprensión de vocabulario así como a expresión de
palabras. A Linguaxe iniciase con palabras ailladas e, posteriormente, con frases sinxelas
podendo chegar a construir relatos. Xorden as Ordes, ameazas, demandas e
preguntas/respostas.
- Etapa postlingüistica (6-12 anos): Simboliza os significados das palabras. Comeza a realizar
abstraccións como as que require a lecto-escritura ou os cálculos matemáticos.
- De 6 a 8 anos: articulan sen problema /t/, /v/, /l/ y /r/.
- De 8 a 12 anos: riqueza de oracións debido ao dominio de conxuncións e
Edita con Documentos
preposicións.
Haz cambios, inserta comentarios y
3. BASES DA LINGUAXE:
comparte archivos con otros usuarios para
- O desenvolvemento
editarlos al mismo tiempo.madurativo tanto físico como neurofisiolóxico.
- A actividade e vivencia socio/cultural da persoa.
- Xorde espontáneamente polo que a sua aprendizaxe faixe difícil de forma
NO, GRACIAS
intencionada.

4. A LINGUAXE DE 0 A 3 ANOS:
DESCARGAR - 1 aLA
2 meses: choros, emite sons rituais, vocalizacións reflexas, reacciona ante luces e
APLICACIÓN
sons… (ALERTA!!! Si non responde a ruidos fortes).
- 3 a 4 meses: Alerta visual e seguemento, xira a cabeza cara a fonte sonora, Está atento
ás conversacións, Distingue a voz da nai, Primeiros balbuceos auténticos: vocais,
velares, universalidade dos sons. (ALERTA!!! Si se asusta ao ver aparecer ao coidador
principal ao seu lado).
:
 principal ao seu lado).
- 5 a 6 meses: Move a cabeza e os ollos. Movemento ao unísono dos ollos, vólvese cara
a fonte de son e a escoita, grita de alegría e fai gorgoritos, balbucea con moita
frecuencia, escoita os seus propios sons, aparición de bilabiais e nasais, balbuceo
multiplicado. (alerta!!!: Si non se sobresalta con ruidos fortes ou non busca coa mirada
a fonte sonora).
- 7 a 8 meses: Segue co balbuceo que posue ritmo, ton e entonación. Expresa plaxer ou
malestar sin palabras.
- 9 a 10 meses:
- Inicios da comunicación intencional: alternancia da mirada e recursos xestuais
e orais, deícticos e mais vocalizacións. Funcións protoimperativas e
protodeclarativas. Balbuceo non reduplicado, Jerga, repite sons que escoita,
palabras bisílabas.
- Producción dos fonemas da lingua maternal, comprensión das primeiras
palabras: resposta a contextos concretos, repetitivos e a entonación.
- Inhibición da succión e a sua sustitución pola deglución: malformacións
dentarias e deglución atípica.
- Atento ao seu arredor, reaccións ante sons tenues.
- 11 a 12 meses: combinación de xestos, funcións comunicativas, simbolización,
pronunciación das primeiras palabras. (OLLO!!! Si non aparece o balbuceo ou
desaparece).
- 13 a 15 meses: 20 primeiras palabras, sobrerregualación das palabras e holofrases
(unión de varias palabras adultas nun solo signo con valor comunicativo oracional:
“mamá, dame auga”)
- 16 a 18 meses: inicio da frase léxica (50 palabras), descubremento do nome e función
referencial da linguaxe.
- 19 a 21 meses: frases de 2 palabras, relacións de existencia, repetición e negación;
desenvolvemento de habilidades, repetición de palabras e imitación de frases feitas
como acceso á morfosintaxe.
- 22 a 24 meses: descontextualización das palabras e uso de vocais como artigos.
- 25 a 36 meses: frases de 3 palabras, linguaxe intelixible pero gramtical, adquisición
temperá de nomes e accións concretas e adquisición máis tardía das palabras
abstractas e en contextos conversacionais. Domino de frases sinxelas con suxeito (1ª
persoa do singular), verbo e obxecto.

5. NECESIDADE DE INFORMACIÓN:
:
 6. A FALAR APRÉNDESE FALANDO:

6.2. DE 0 A 6 MESES: estímulos variados e presentados de un en un, buscando os

momentos mais oportunos. Recursos: cancións paneis de actividades, repetir os
balbuceos do neno/a, acompañar ao adulto nas tareas cotidianas, susurrarlle palabras,
mirarlle aos ollos…
6.3. DE 11 A 24 MESES: ampliar as frases do neno/a, darlle libros de imaxes para que
fale de que ve (axudarlle a interpretar as imaxes), usar palabras apropiadas, darlle
coñecemento das partes do corpo, poñerlle música para que baile…
6.4. DE 24 A 36 MESES: deixar que o neno sogue só, proporcionarlle materiais que
poidan manipular e romper, xogos con ruidos, cancións e exercicios de bater as mans,
xogos con cores, decirlle onomatopeyas, debuxar e que explique o seus debuxos,
introducir o coñecemento dos números, falar por teléfono…

7. COMO DEBEMOS FALARLLE AOS NENOS/AS?

Sempre hai que reforzar con afectividade e con palabras cando: -
- Nomee correctamente algo que lle pide.
- Leve a cabo a acción adecuada en resposta a un requerimento verbal.
- Intente dicir correctamente unha frase, palabra...
- Responda verbalmente a unha pregunta.
- En calquera caso en que o neno/a exprésese verbalmente de forma espontánea.

8. A LINGUAXE NA EDUCACIÓN:
É o instrumento para a aprendizaxe e para o desenvolvemento. Ten distintas funcións:
- Función instrumental: conseguir
- Función regulativa: comportarse
- Función personal: expoñer
- Función racional: relacionarse
- Función literaria o poética: crear
- Función formativa: compartir
- Función investigadora: averiguar

9. A COMUNICACIÓN:
O proceso comunicativo implica a emisión de sinais (sons, xestos, acentos, etc.) coa intención de dar a
coñecer unha mensaxe. A comunicación é exitosa se o receptor conta coas habilidades que lle permitan
decodificar a mensaxe e interpretalo.

9.5. TIPOS DE COMUNICACIÓN:

As formas de comunicación humana poden agruparse en dúas grandes categorías:
- A comunicación verbal: refirise ás palabras que utilizamos e o ton da nosa voz.
- A comunicación non verbal: fai referencia a un gran número de canales, entre os que se
poderían citar como mais importantes: comunicación verbal, contacto visual, xestos faciais,
movementos de brazos en mans e postura e distancia corporal.

9.6. A COMUNICACIÓN DE 0 A 3 ANOS:

- 0 a tres meses: produce respostas reflexivas (chorar, queixarse, mirar, sorrir) cara as
necesidades físicas e xera accións sen un opbxetivo.
- 3 a 8 meses: mostra interese nos demais e require a súa atención pero aínda non sabe
comunicarse de xeito intencionado, usan expresións faciais, balbucean e vocalizan, intentan
alcanzar obxetos e/ou persoas do seu interese e entenden sinais non verbais tales como xestos
:
 alcanzar obxetos e/ou persoas do seu interese e entenden sinais non verbais tales como xestos
ou entonacións.
- 8 a 12 meses: comunican de xeito intencionado e empezan a ser sociables, usan xestos
convencionais (sinalan, asenten…), usan sons coma se fosen palabras e imitan os sons dos
adultos, empezan a usar preguantas e respostas a través de entonacións e poden empezar a
usar unhas poucas palabras.
- 12 a 18 meses: usan un nº pequeno de palabras (10-50), usan versións simplificadas de
palabras, perservan si non conseguen facer entender a mensaxe repetindo ou buscando novos
xeitos para expresar os seus desexos ou necesidades.
- 18 a 24 meses: poden construir frases de dúas palabras, incrementa o seu vocabulario, usan o
negativo, comezan a ter conversacións reais , entenden intrucións sinxelas e poden responder
preguntas sinxelas.
- 24 a 36 meses: Usan frases de entre 3-5 palabras, incrementan a lonxitude das frases,
melloran as súas comunicacións e a súa gramática, pregunta pq, contan historias, participan de
xeito mais pleno nas conversacións, entenden a bi-direccionalidade das conversacións e
entenden que unha pausa nunha conversación é sinal de resposta.

9.7. ESTRATEXIAS PARA FOVORECER A COMUNICACIÓN:

- Intervir nas súas actividades ocultando, entorpecendo, interceptando…
- Facilitar a iniciativa esperando e escoitando.
- Facerlle sentir importante.
- Mostrar interese polo que di ou fai.
- Establecer actividades de forma lúdica e divertida.
- Respetar as pausas e turnos de comunicación.
- Utilizar estratexias horizontais (ton, volume intensidade…) axudando a interpretar e expresar.
- Aportar info e experiencia.

9.8. COMUNICACIÓN EDUCATIVA:

Fai referencia á comunicación a un grupo por parte dunha persoa nunha situación formal; adoita levar
aparellado diversos factores contextuais que afectan á mesma. Pode perseguir:
- Informar: Para transmitir coñecementos relacionados cos que temos.
- Incitar ou persuadir: para influenciar nas accións e modificar comportamentos.
- Entreter: co obxecto de divertir, relaxar...
: