‫ﻓﺼﻞﻧﺎﻣﻪي ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻗﺘﺼﺎد اﻧﺮژي‪ /‬ﺳﺎل ﯾﺎزدﻫﻢ ‪ /‬ﺷﻤﺎرهي ‪ /47‬زﻣﺴﺘﺎن ‪ /1394‬ﺻﻔﺤﺎت ‪95 - 119‬‬

‫ارزﯾﺎﺑﯽ اﻗﺘﺼﺎدي اﺣﺪاث واﺣﺪ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﮔﺎز ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﻪ ﻓﺮآوردهﻫﺎي‬

‫ﻣﺎﯾﻊ در ﻣﻨﻄﻘﻪ وﯾﮋه اﻗﺘﺼﺎدي ﺳﺮﺧﺲ‬
‫ﺗﻘﯽ اﺑﺮاﻫﯿﻤﯽ ﺳﺎﻻري‬
‫اﺳﺘﺎدﯾﺎر داﻧﺸﮑﺪهي اﻗﺘﺼﺎد داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺮدوﺳﯽ ﻣﺸﻬﺪ‪ebrahimi@um.ac.ir ،‬‬

‫ﻣﺤﻤﺪﺣﺴﯿﻦ ﻣﻬﺪوي ﻋﺎدﻟﯽ‬

‫اﺳﺘﺎد داﻧﺸﮑﺪهي اﻗﺘﺼﺎد داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺮدوﺳﯽ ﻣﺸﻬﺪ‪mh-mahdavi@um.ac.ir ،‬‬

‫ﺳﯿﺪ ﺣﺎﻣﺪ ﺣﺴﯿﻨﯽ‬

‫داﻧﺸﺠﻮي دﮐﺘﺮي اﻗﺘﺼﺎد داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺮدوﺳﯽ ﻣﺸﻬﺪ‪hamedsh2929@gmail.com ،‬‬
‫‪1‬‬
‫ﺳﯿﺪ ﻣﻬﺪي ﺣﺴﯿﻨﯽ‬
‫ﮐﺎرﺷﻨﺎس ارﺷﺪ اﻗﺘﺼﺎد اﻧﺮژي داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺮدوﺳﯽ ﻣﺸﻬﺪ‪Smh_3135@yahoo.com ،‬‬
‫ﺗﺎرﯾﺦ ﭘﺬﯾﺮش‪94/02/21 :‬‬ ‫ﺗﺎرﯾﺦ درﯾﺎﻓﺖ‪93/07/10 :‬‬

‫ﭼﮑﯿﺪه‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﻘﺎﺿﺎ ﺑﺮاي ﮔﺎزﻃﺒﯿﻌﯽ و رﺷﺪ ﺳﻬﻢ آن در ﺗﺄﻣﯿﻦ اﻧﺮژي اوﻟﯿﮥ ﺟﻬﺎن و ﻧﯿﺰ ﻟﺰوم اﯾﺠـﺎد‬
‫ارزش اﻓﺰوده از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﮔﺎزي ﺑﻪ ﺟﺎي ﻓﺮوش اﯾﻦ ذﺧﺎﯾﺮ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﺎم‪ ،‬اﺳـﺘﻔﺎده از ﻓـﻦآوريﻫـﺎي‬
‫ﺟﺪﯾﺪ را در اﯾﻦ ﺻﻨﻌﺖ ﺑﺮاي اﯾﺮان ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺑﺰرگ ﺗﺮﯾﻦ دارﻧﺪه ذﺧﺎﯾﺮ ﮔﺎزي دﻧﯿـﺎ ﺿـﺮوري ﻧﻤـﻮده‬
‫اﺳﺖ‪ .‬در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑـﻪ ﮐـﺎرﮔﯿﺮي ﻓـﻦآوري ﺗﺒـﺪﯾﻞ ﮔـﺎز ﺑـﻪ ﻓـﺮآوردهﻫـﺎي ﻣـﺎﯾﻊ )‪ (GTL‬را در‬
‫ﻣﻨﻄﻘﻪي وﯾﮋهي اﻗﺘﺼﺎدي ﺳﺮﺧﺲ ﺑﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ﻧـﺮماﻓـﺰار ﮐﺎﻣﻔـﺎر و در ﻗﺎﻟـﺐ ﻣﻌﯿﺎرﻫـﺎي ارزش‬
‫ﺧﺎﻟﺺ ﻓﻌﻠﯽ‪ ،‬ﻧﺮخ ﺑﺎزده داﺧﻠﯽ و دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ و ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در ﻣـﻮرد‬
‫اﯾﺮان در ‪ 72‬ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻮرد ارزﯾﺎﺑﯽ ﻗﺮار دادهاﯾﻢ‪ .‬ﺑﺮ اﺳـﺎس ﻧﺘـﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻـﻠﻪ‪ ،‬ﭘـﺮوژه ﺻـﺮﻓﺎً در‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻗﯿﻤﺖ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﻫﺮ ﺑﺸﮑﻪ ﻧﻔﺖﺧﺎم‪ ،‬ﺗﻮﺟﯿﻪ دارد‪ .‬ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﮐـﻪ اﻧﺘﻈـﺎر‬
‫ﻣﯽرود ﭘﺮوژه از ﺻﺮﻓﻪﻫﺎي ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﻘﯿـﺎس ﺑﺮﺧـﻮردار اﺳـﺖ‪ .‬ﻫـﻢﭼﻨـﯿﻦ ﻧﺘـﺎﯾﺞ ﺗﺤﻘﯿـﻖ ﻧﺸـﺎن‬
‫ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ اﮔﺮ ﻫﺰﯾﻨﻪي ﺧﻮراك واﺣﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪي ﺑﻪ ﻗﯿﻤﺖ ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪه ﻣﻮرد ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻗﺮار ﮔﯿـﺮد‪،‬‬
‫ﭘﺮوژه ﺣﺘﯽ در ﻣﻘﯿﺎس ﮐﻮﭼﮏ و ﺑﺎ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﺑﺎﻻي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاري ﻧﯿﺰ ﺳﻮدآور ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي‪CQ, H,P:JEL‬‬
‫ﮐﻠﯿﺪ واژهﻫﺎ‪:‬ﮔﺎز ﻃﺒﯿﻌﯽ‪ ،‬ﺗﺒﺪﯾﻞ ﮔﺎز ﺑﻪ ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﻣﺎﯾﻊ‪ ،‬ارزﯾﺎﺑﯽ اﻗﺘﺼﺎدي‪ ،‬ﻧﺮماﻓﺰار ﮐﺎﻣﻔﺎر‬

‫‪ -1‬ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل‬
 ‫ﻓﺼﻞﻧﺎﻣﻪي ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻗﺘﺼﺎد اﻧﺮژي‪ /‬ﺳﺎل ﯾﺎزدﻫﻢ‪ /‬ﺷﻤﺎرهي ‪ /47‬زﻣﺴﺘﺎن ‪1394‬‬ ‫‪96‬‬

‫‪ -1‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﺑﺮاﺳﺎس ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺗﻘﺎﺿﺎي اﻧﺮژي ﺟﻬـﺎﻧﯽ ﺑـﯿﻦ ﺳـﺎلﻫـﺎي ‪ 2012‬ﺗـﺎ‬
‫‪ 2030‬ﺑﯿﺶ از ‪ 36‬درﺻﺪ اﻓﺰاﯾﺶ ﺧﻮاﻫـﺪ داﺷـﺖ‪ .‬در ﻣﯿـﺎن ﺳـﻮﺧﺖﻫـﺎي ﻓﺴـﯿﻠﯽ‪ ،‬ﮔـﺎز‬
‫ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﺎ رﺷﺪ ﺳﺎﻻﻧﻪ ‪ 2‬درﺻﺪ ﺑﯿﺶﺗﺮﯾﻦ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﺼﺮف و ﺗﻘﺎﺿﺎ را ﺧﻮاﻫﺪ داﺷـﺖ‪ .‬ﻧﻔـﺖ‬
‫)و ﻓﺮآوردهﻫﺎي آن( و ﮔﺎز ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺑﯿﺶﺗﺮﯾﻦ ﺳﻬﻢ ﺳﻮﺧﺖ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﺑﺨﺶ ﺣﻤﻞ‬
‫و ﻧﻘﻞ را ﻫﻢﭼﻨﺎن ﺣﻔﻆ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮐﺮد و در اﯾﻦ ﻣﯿﺎن ﻓﺮآوردهﻫـﺎي ﺣﺎﺻـﻞ از ﺗﺒـﺪﯾﻞ ﮔـﺎز‬
‫ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﺎ ﻓﻨﺎوري ‪ GTL 1‬ﺑﯿﺶﺗﺮﯾﻦ ﺳﺮﻋﺖ رﺷﺪ را در ﻣﯿﺎن ﺳﻮﺧﺖﻫﺎي ﻣـﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده‬
‫در اﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮐﺮد‪.2‬‬
‫اﯾﺮان‪ 33/8‬ﺗﺮﯾﻠﯿﻮن ﻣﺘﺮ ﻣﮑﻌﺐ ﮔﺎز ﻃﺒﯿﻌﯽ در اﺧﺘﯿـﺎر دارد ﮐـﻪ ‪ 18/2‬درﺻـﺪ ذﺧـﺎﯾﺮ‬
‫ﺟﻬﺎﻧﯽ را در ﺑﺮ ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ .‬اﻣﺎ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺑﺎ ‪ 166/6‬ﻣﯿﻠﯿﺎرد ﻣﺘﺮ ﻣﮑﻌﺐ‪ ،‬ﭘﺲ از اﻣﺮﯾﮑـﺎ‬
‫و روﺳﯿﻪ در ﻣﻘﺎم ﺳﻮم ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮔﺎز ﻃﺒﯿﻌﯽ در ﺟﻬﺎن ﻗﺮار دارد و ﺗﻨﻬﺎ ‪ 4/9‬درﺻﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮔـﺎز‬
‫ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺟﻬﺎن را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص داده اﺳﺖ‪ .‬در زﻣﯿﻨﻪي ﻣﺼﺮف ﻧﯿﺰ اﯾﺮان ﭘﺲ از آﻣﺮﯾﮑﺎ‬
‫و روﺳﯿﻪ ﺑﺎ ‪ 162/2‬ﻣﯿﻠﯿﺎرد ﻣﺘﺮ ﻣﮑﻌﺐ ﮔﺎز در رﺗﺒﻪ ﺳﻮم در دﻧﯿﺎ ﻗـﺮار دارد و ‪ 4/8‬درﺻـﺪ‬
‫ﻣﺼﺮف را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص داده اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺴﺒﺖ ذﺧﺎﯾﺮ ﺑﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮔﺎز ﻃﺒﯿﻌﯽ در اﯾﺮان ﻧﯿﺰ ﺑـﺎ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آﻣﺎر ذﺧﺎﯾﺮ و ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺑﯿﺶ از ‪ 200‬ﺳﺎل ﺑﺮآورد ﻣﯽﮔﺮدد‪ .3‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺎ ﻓـﺮض ﺣﻔـﻆ‬
‫روﻧﺪ ﮐﻨﻮﻧﯽ ﻣﺼﺮف و ﺗﻮﻟﯿﺪ در ﺳﺎلﻫﺎي آﺗـﯽ‪ ،‬اﯾـﺮان ﺑـﻪﻃـﻮر ﺑـﺎﻟﻘﻮه ﻣـﯽﺗﻮاﻧـﺪ ﯾﮑـﯽ از‬
‫ﺑﺰرگﺗﺮﯾﻦ ﺗﻮﻟﯿﺪﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﻓﺮآوردهﻫﺎي ‪GTL‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫از ﺳﻮي دﯾﮕﺮ ﻣﻮﺿﻮع ﮐﺎﻫﺶ ﻋﺮﺿﻪ ﻧﻔﺖ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻣﺤﺪودﯾﺖ ذﺧﺎﯾﺮ ﻧﻔﺘﯽ ﻣﻮرد ﺗﺄﮐﯿـﺪ‬
‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي ﺟﻬﺖ اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻮﺧﺖﻫﺎي ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﻣﺒﻨـﺎي اﻧﺠـﺎم ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﺣﻮزه اﻧﺮژي ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﯿﺮچ‪ ،(200) 4‬ﺿﻤﻦ اراﺋﻪ ﻧﻈﺮﯾﻪي ﻧﺴﺒﺖ ﯾـﮏ ﺑـﻪ‬
‫ﯾﮏ ﻣﯿﺎن درﺻﺪ ﮐﺎﻫﺶ ﻋﺮﺿﻪ ﻧﻔﺖ و درﺻﺪ ﮐﺎﻫﺶ رﺷﺪ اﻗﺘﺼـﺎدي‪ ،‬ﯾﮑـﯽ از راهﮐﺎرﻫـﺎي‬
‫ﮐﺎﻫﺶ ﺷﮑﺎف ﻣﯿﺎن ﻋﺮﺿﻪ و ﺗﻘﺎﺿﺎي ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﻧﻔﺘﯽ را اﺣﺪاث واﺣﺪﻫﺎي ﺗﺒﺪﯾﻞ ﮔﺎز ﺑﻪ‬
‫ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﻣﺎﯾﻊ )‪ (GTL‬و ﻋﺮﺿﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ ﺳﻮﺧﺖ ﻫﺎي ﻣﺎﯾﻊ ﺣﺎﺻﻞ از اﯾﻦ ﻓﻨﺎوري‬
‫و در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﮐﺎﻫﺶ اﺛﺮات اﻗﺘﺼﺎدي ﻣﯽداﻧﺪ‪ .‬ﯾﮑﯽ از وﯾﮋﮔﯽﻫﺎي ﻣﻬﻢ ﻓـﺮآوردهﻫـﺎي ‪GTL‬‬
‫ﺳﺎزﮔﺎري اﯾﻦ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺑﺎ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ اﺳـﺖ‪ .‬روﯾﮑـﺮد ﮐﺸـﻮرﻫﺎي اروﭘـﺎﯾﯽ‪ ،‬آﻣﺮﯾﮑـﺎ و‬

‫‪1- Gas to Liquids‬‬

‫‪2- Energy Outlook 2030, BP 2013‬‬
‫‪3- BP Statistical Review of World Energy, 2014‬‬
‫‪4- Hirsch‬‬
 ‫‪97‬‬ ‫ارزﯾﺎﺑﯽ اﻗﺘﺼﺎدي اﺣﺪاث واﺣﺪ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﮔﺎز ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﻪ ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﻣﺎﯾﻊ ‪...‬‬

‫ﺑﺮﺧﯽ از ﮐﺸﻮرﻫﺎي آﺳﯿﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ژاﭘـﻦ در اﺳـﺘﻔﺎده از ﮔﺎزوﺋﯿـﻞ ﭘـﺎك و ﺑـﺪون ﺳـﻮﻟﻔﻮر‪،‬‬
‫ﺑﻪﻃﻮر ﺑﺎﻟﻘﻮه ﺑﺎزار ﺳﻮدآوري را ﺑﺮاي ﮔﺎزوﺋﯿﻞ ﺣﺎﺻﻞ از ﻣـﺎﯾﻊﺳـﺎزي ﮔـﺎز در ﭘـﯽ ﺧﻮاﻫـﺪ‬
‫داﺷﺖ‪ .‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪي ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ اﺛﺮات ﺳﻮء زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄـﯽ در اروﭘـﺎ ﮐـﻪ از ﺳـﺎل ‪ 1993‬ﺗﺤـﺖ‬
‫ﻋﻨﻮان ﯾﻮرو ‪ 1‬آﻏﺎز ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ را ﭘﺸﺖ ﺳـﺮ ﮔﺬاﺷـﺘﻪ و در ﺳـﺎل ‪ 2014‬ﻣﺮﺣﻠـﻪ‬
‫ﺷﺸﻢ آن )ﯾﻮرو ‪ (6‬ﻣﺒﻨﺎي ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﮐﺸﻮرﻫﺎي اروﭘﺎﯾﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳـﺖ‪ .‬ﺳـﺎﯾﺮ ﮐﺸـﻮرﻫﺎي‬
‫دﻧﯿﺎ ﻧﯿﺰ ﮐﻢ وﺑﯿﺶ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﮔﺎزﻫﺎي ﮔﻠﺨﺎﻧﻪاي را ﻣﻮرد ﺗﺄﮐﯿـﺪ و اﺟـﺮا ﻗـﺮار‬
‫دادهاﻧﺪ‪.‬‬
‫در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ اﺣﺪاث واﺣﺪ ‪ GTL‬در ﻣﻨﻄﻘﻪ وﯾﮋه اﻗﺘﺼﺎدي ﺳﺮﺧﺲ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗـﺮار‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺳﺆال اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ وﺟﻮد ﭘﺎﻻﯾﺸﮕﺎه ﮔـﺎز در ﻣﻨﻄﻘـﻪ ﺳـﺮﺧﺲ ﺑـﺎ‬
‫ذﺧﺎﯾﺮ ﺑﯿﺶ از ‪ 300‬ﻣﯿﻠﯿﺎرد ﻣﺘﺮﻣﮑﻌﺐ و ﻫﻤﺴﺎﯾﮕﯽ اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺎ ﺗﺮﮐﻤﻨﺴـﺘﺎن ﮐـﻪ داراي‬
‫ذﺧﺎﯾﺮ ﮔﺎز ﺑﻮده و ﻗﺮارداد ﺑﻠﻨﺪﻣﺪت ﻓﺮوش ﮔﺎز ﺑﻪ اﯾﺮان ﻧﯿﺰ دارد‪ ،‬آﯾﺎ اﺣﺪاث واﺣـﺪ ﺗﺒـﺪﯾﻞ‬
‫ﮔﺎز ﺑﻪ ﻓﺮاوردهﻫﺎي ﻣﺎﯾﻊ در ﻣﻨﻄﻘﻪ وﯾﮋه اﻗﺘﺼﺎدي ﺳﺮﺧﺲ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﮔـﺎز ﺗﻮﻟﯿـﺪي در‬
‫ﻣﻨﻄﻘﻪ و ﯾﺎ وارداﺗﯽ و ﺗﺒﺪﯾﻞ آن ﺑﻪ ﻓﺮاوردهﻫﺎي ﻧﻔﺘﯽ داراي ﺗﻮﺟﯿﻪ اﻗﺘﺼـﺎدي دارد؟ و آﯾـﺎ‬
‫ﻣﯽﺗﻮان از ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺟـﺎده اﺑﺮﯾﺸـﻢ ﻧﯿـﺰ ﺑـﺮاي ﺻـﺎدرات ﻣﺤﺼـﻮﻻت اﯾـﻦ واﺣـﺪ ﺑـﻪ اروﭘـﺎ‬
‫ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﻧﻤﻮد؟‬

‫‪ -2‬ﺗﺒﺪﯾﻞ ﮔﺎز ﺑﻪ ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﻣﺎﯾﻊ )‪(GTL‬‬

‫‪ GTL‬ﻓﻨﺎوري رﺳﯿﺪن از ﮔﺎز ﻣﺘﺎن ﺑﻪ ﻓﺮآورده ﻫﺎي ﻣﯿﺎن ﺗﻘﻄﯿﺮ ﻧﻔﺖ اﺳـﺖ‪ .‬ﻧﻔـﺖﺧـﺎم‬
‫ﻧﻘﺶ ﻣﺤﻮري و راﻫﺒﺮدي را در ﺑﺎزار اﻧﺮژي ﺟﻬﺎن اﯾﻔﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﻗﯿﻤﺖ آن )ﯾﺎ ﻓﺮآورده ﻫﺎي‬
‫آن( ﺷﺎﺧﺺ ﻗﯿﻤﺖﮔﺬاري ﮔﺎز و ﻧﯿﺰ ﺷﺎﺧﺺ اﻗﺘﺼﺎدي ﺑﻮدن و ﯾﺎ اﻗﺘﺼـﺎدي ﻧﺒـﻮدن ﺗﻮﻟﯿـﺪ‬
‫ﺳﺎﯾﺮ اﻧﺮژيﻫﺎﺳﺖ‪ .‬ﻓﻨﺎوري ‪ GTL‬در ﺻﻮرت اﻗﺘﺼﺎدي ﺷﺪن و ﮔﺴﺘﺮش آن‪ ،‬ﮔﺎز ﻃﺒﯿﻌﯽ را‬
‫ﺑﻪ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﮐﺎﻣﻠﯽ ﺑﺮاي ﻧﻔﺖﺧﺎم ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺧﺎرﺟﯽ در زﻣﯿﻨﻪ ‪GTL‬‬

‫در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﻪ ﺑﺮﺧﯽ از ﺗﺤﻠﯿﻞﻫﺎي اﻗﺘﺼـﺎدي اﻧﺠـﺎم ﺷـﺪه در اﯾـﻦ زﻣﯿﻨـﻪ اﺷـﺎره‬
‫ﻣﯽﮔﺮدد ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑـﻪ ﻧﻮﺳـﺎن ﻗﯿﻤـﺖ ﻧﻔـﺖ در ﻣﻘـﺎﻃﻊ ﻣﺨﺘﻠـﻒ و ﺷـﺮاﯾﻂ ﺳﯿﺎﺳـﯽ و‬
‫اﻗﺘﺼﺎدي ﻣﮑﺎن اﺟﺮا‪ ،‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻌﻤﯿﻢ ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
 ‫ﻓﺼﻞﻧﺎﻣﻪي ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻗﺘﺼﺎد اﻧﺮژي‪ /‬ﺳﺎل ﯾﺎزدﻫﻢ‪ /‬ﺷﻤﺎرهي ‪ /47‬زﻣﺴﺘﺎن ‪1394‬‬ ‫‪98‬‬

‫اﮐﻮﻧﻮﻣﯿﺪز‪ (2005) 1‬در ﻣﻘﺎﻟﻪاي ﺑﻪ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ اﻗﺘﺼﺎدي ﺗﻮﻟﯿﺪ ‪ LNG‬و ‪ GTL‬ﺑﺎ ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺑﺮ‬
‫ﻣﺨﺎزن ﮔﺎز ﻗﻄﺮﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ رﺳﯿﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ارزش ﺧﺎﻟﺺ ﻓﻌﻠﯽ )‪ (NPV2‬ﻣﺸﺨﺺ‪ ،‬در ﻗﯿﻤﺖ‬
‫ﮔﺎز ﺛﺎﺑﺖ‪ ،‬اﻓﺰاﯾﺶ ﻗﯿﻤﺖ ﻧﻔـﺖ‪ ،‬ﻃـﺮح ‪ GTL‬را اﻗﺘﺼـﺎديﺗـﺮ و ﺑـﺮﻋﮑﺲ در ﻗﯿﻤـﺖ ﺛﺎﺑـﺖ‬
‫ﻧﻔﺖﺧﺎم و اﻓﺰاﯾﺶ ﻗﯿﻤﺖ ﺧﻮراك ﮔﺎز ﻃﺒﯿﻌﯽ‪ ،‬ﻃﺮح ‪ LNG‬اﻗﺘﺼﺎديﺗﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫آدوﺗﺎو ﻫﻤﮑﺎران‪ (2007)3‬ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﯽ اﻗﺘﺼﺎدي ﺳﻮﺧﺖﻫﺎي ﺣﺎﺻﻞ از ‪ GTL‬ﺑـﺎ ﺧـﻮراك‬
‫ﮔﺎز ﻃﺒﯿﻌﯽ در ﺑﻮﻟﯿﻮي‪ ،‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ رﺳﯿﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ اﺣﺪاث واﺣﺪ ‪ GTL‬ﻋـﻼوه ﺑـﺮ ﺗـﺄﻣﯿﻦ‬
‫ﮔﺎزوﺋﯿﻞ و ﯾﺎ ﺑﻨﺰﯾﻦ ﺟﻬﺖ ﻣﺼﺮف داﺧﻠﯽ و ﻫـﻢﭼﻨـﯿﻦ ﺻـﺎدرات آن‪ ،‬اﺷـﺘﻐﺎل ﻣﺴـﺘﻘﯿﻢ و‬
‫ﻏﯿﺮﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﻓﺮاواﻧﯽ اﯾﺠﺎد ﺷﺪه و ﮔﺎزوﺋﯿﻞ ﺗﻮﻟﯿﺪي در ﮐﺎﻫﺶ آﻟﻮدﮔﯽ ﺑﻪ وﯾـﮋه در ﻣﻨـﺎﻃﻖ‬
‫ﺷﻬﺮي ﻧﯿﺰ ﻧﻘﺶ ﻣﺆﺛﺮي اﯾﻔﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﺮد‪.‬‬
‫ﭼﺪﯾﺪ و ﻫﻤﮑﺎران‪ (2007) 4‬ﺑﺎ ﻫﺪف ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺑﺎﻟﻘﻮه ﻓﻨﺎوري ‪ GTL‬ﺑﺮ ﺑـﺎزار اﻧـﺮژي‬
‫ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ‪ GTL‬در ﻗﻄﺮ )ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﻗﯿﻤﺖ ﻧﻔـﺖ ﺗﻮﺳـﻂ آژاﻧـﺲ ﺑـﯿﻦاﻟﻤﻠﻠـﯽ‬
‫اﻧﺮژي در ﺳﺎل ‪ (2005‬ﭘﺮداﺧﺘﻪ و ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ رﺳﯿﺪهاﻧﺪ ﮐـﻪ ﺑـﺎ اﻓـﺰاﯾﺶ ﻗﯿﻤـﺖ ﻧﻔـﺖ‪،‬‬
‫‪ IRR5‬و در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺳﻮدآوري ﭘﺮوژه اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ﻟﯿﭽــﺎن و ﻫﻤﮑــﺎران‪ (2008) 6‬در ﻣﻘﺎﻟــﻪ ﺧــﻮد ﺑــﺎ ﻫــﺪف ﺑﺮرﺳــﯽ ﭼﺸــﻢاﻧــﺪاز‬
‫ﻓﻨﺎوريﻫﺎي‪ LNG‬و‪ GTL‬ﺑﻪ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺳﻮدآوري آنﻫﺎ ﭘﺮداﺧﺘﻪ و ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ رﺳﯿﺪﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ واﺑﺴﺘﮕﯽ ﻗﯿﻤﺖ ﻣﺤﺼﻮﻻت ‪ GTL‬ﺑﻪ ﻗﯿﻤﺖ ﻧﻔﺖﺧﺎم اﯾﻦ ﻣﺤﺼﻮل‪ ،‬ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ‬
‫‪ ،LNG‬ارزش اﻓﺰوده ﺑﯿﺶﺗﺮي ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻣﯿﻠﯿﻮن ‪ BTU‬اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﻫﻢﭼﻨﯿﻦ ﺑﺎ ﻋﻨﺎﯾـﺖ‬
‫ﺑﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﺷﺮﮐﺖﻫﺎي ﺑﺰرگ ﻧﻔﺘﯽ ﺑﻪ ‪ GTL‬ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺻﻨﻌﺖ ﻃﯽ دﻫﻪ آﺗـﯽ‬
‫از رﺷﺪ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭼﺸﻢﮔﯿﺮي ﺑﺮﺧﻮردار ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻟﯽ و ﻫﺎن‪ (2009) 7‬ﺑﺎ ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺑﺮ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻗﯿﻤﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮔـﺎز ﻃﺒﯿﻌـﯽ )ﺧـﻮراك( ﺑـﺮ‬
‫ﺳﻮدآوري ﺗﻮﻟﯿﺪات ‪ GTL‬در ﮐﺮه ﺟﻨﻮﺑﯽ‪ ،‬درﯾﺎﻓﺘﻨـﺪ ﮐـﻪ ﺑـﺎ ﺗﻐﯿﯿـﺮ در ﻫﺰﯾﻨـﻪي ﺧـﻮراك‪،‬‬
‫ﺳﻮدآوري ﺗﻮﻟﯿﺪات ﻣﺰﺑﻮر ﺑﻬﺸﺪت ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧـﺪ‪.‬وﻗﺘﯽ ﺑـﺎزار ﻣﺼـﺮف‪ ،‬ﺳـﺎﻻﻧﻪ‬
‫ﺑﯿﺶ از ‪ 3/6‬درﺻﺪ ﮔﺴﺘﺮش ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ ،‬ﻓﺮآورده دﯾﺰل ﺳﻮدآوري ﺑﯿﺶﺗﺮي داﺷﺘﻪ و ﺑﺮﻋﮑﺲ‬

‫‪1- Economides‬‬
‫)‪2- Net Present Value (NPV‬‬
‫‪3- Udaeta et al‬‬
‫‪4- Chedid et al‬‬
‫)‪5- Internal Rate of Return (IRR‬‬
‫‪6- Lichun et al‬‬
‫‪7- Lee&Han‬‬
 ‫‪99‬‬ ‫ارزﯾﺎﺑﯽ اﻗﺘﺼﺎدي اﺣﺪاث واﺣﺪ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﮔﺎز ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﻪ ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﻣﺎﯾﻊ ‪...‬‬

‫ﻫﻨﮕﺎﻣﯿﮑﻪ ﺑﺎزار ﻣﺼﺮف ﺳﺎﻻﻧﻪ ﮐﻢﺗﺮ از ‪ 3/6‬درﺻﺪ ﮔﺴﺘﺮش ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ ،‬ﺗﻮﻟﯿﺪ دي ﻣﺘﯿـﻞ اﺗـﺮ‬
‫ﺳﻮدآورﺗﺮ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫ﺑﺎﻟﻮﮔﺎن و ﻫﻤﮑﺎران )‪ (2009‬در ﺑﺮرﺳﯽ اﻗﺘﺼﺎدي ‪ GTL‬در ﻧﯿﺠﺮﯾﻪ ﻧﺸـﺎن دادﻧـﺪ ﮐـﻪ‬
‫ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮔﺎزوﺋﯿﻞ زﻣﺎﻧﯽ اﻗﺘﺼﺎدي اﺳﺖ ﮐﻪ اوﻻً ﻗﯿﻤـﺖ ﻧﻔـﺖ ﺑـﯿﺶ از ‪ 35‬دﻻر ﺑـﻮده و ﺛﺎﻧﯿـﺎً‬
‫ﻗﯿﻤﺖ ﮔﺎز در ﺣﺪود ‪ 0/25‬ﺗﺎ ‪ 1/5‬دﻻر ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ ﻣﯿﻠﯿﻮن ‪ BTU‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫـﻢﭼﻨـﯿﻦ ﺗﻮﻟﯿـﺪ‬
‫ﻣﺘﺎﻧﻮل وﻗﺘﯽ اﻗﺘﺼﺎدي اﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﯿﻤﺖ ﮔـﺎز در ﻣﺤـﺪوده ‪ 0/25‬ﺗـﺎ ‪ 0/5‬دﻻر ﺑـﻪ ازاي ﻫـﺮ‬
‫ﻣﯿﻠﯿﻮن ‪ BTU‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻟﯽ و ﻫﻤﮑﺎران‪ (2009)2‬ﺑﺎ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺳﻮدآوري ﻣﺤﺼﻮﻻت ‪ GTL‬در ﮐﺮه ﺟﻨﻮﺑﯽ ﺑﻪ اﯾـﻦ‬
‫ﻧﺘﯿﺠﻪ رﺳﯿﺪﻧﺪ ﺷﺪت واﺑﺴﺘﮕﯽ ﺳـﻮدآوري ﻣﺤﺼـﻮﻻت ﻣﺨﺘﻠـﻒ اﯾـﻦ ﻓﻨـﺎوري ﺑـﻪ ﻗﯿﻤـﺖ‬
‫ﺧﻮراك ﮔﺎز ﻃﺒﯿﻌﯽ‪ ،‬ﺑﯿﺶﺗﺮاز ﻗﯿﻤﺖ ﺧﻮد ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺑﻮده و در ﻗﯿﻤﺖ ‪ 7/92‬دﻻر ﺑﺮاي ﻫﺮ‬
‫ﻣﯿﻠﯿﻮن ‪ BTU‬ﮔﺎز ﻃﺒﯿﻌﯽ‪ ،‬ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮔﺎزوﺋﯿﻞ ﻣﻘﺮون ﺑﻪ ﺻﺮﻓﻪ اﺳﺖ و در ﻗﯿﻤﺖ ‪ 3‬دﻻر ﺑـﺮاي‬
‫ﻫﺮ ﻣﯿﻠﯿﻮن ‪ BTU‬ﮔﺎز ﻃﺒﯿﻌﯽ‪ ،‬ﺗﻮﻟﯿﺪ دي ﻣﺘﯿﻞ اﺗﺮ )‪ ،(DME‬ﺳﻮدآوري ﺑﯿﺶﺗﺮي دارد‪.‬‬
‫ﺑﻮﭘﯿﻨﮓ ﺑﺎو و ﻫﻤﮑﺎران‪ (2010)3‬ﺑﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻧﻘﻄﻪ ﺳﺮ ﺑﻪ ﺳﺮ ﺑـﻪ اﯾـﻦ ﻧﺘﯿﺠـﻪ‬
‫رﺳﯿﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎزار‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﺳﻮدآوري ﻃﺮح ﺑﺎﯾـﺪ ﺣـﺪاﻗﻞ ﻇﺮﻓﯿـﺖ‬
‫ﺗﻮﻟﯿﺪ ‪ 57‬ﻫﺰار ﺑﺸﮑﻪ در روز ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻢﭼﻨﯿﻦ ﺑﺎ ﮐﺎﻫﺶ ﻫﺰﯾﻨﻪي ﺧﻮراك )ﺑﻪدﻟﯿـﻞ ﺷـﺮاﯾﻂ‬
‫ﺑﺎزار‪ ،‬ﺷﺮاﯾﻂ ﺗﻮﻟﯿﺪ و ﯾﺎ ﺷﺮاﯾﻂ وﯾﮋه ﻗﺮارداد( و ﯾﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﻗﯿﻤﺖ ﻓﺮوش ﺳﻮﺧﺖﻫﺎي ﻣﺎﯾﻊ‪،‬‬
‫ﺳﻮدآوري ﻃﺮح اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ .‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻮردي واﺣﺪ ‪ GTL‬ﺑﺎ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺗﻮﻟﯿﺪ‪ 118‬ﻫﺰار‬
‫ﺑﺸﮑﻪ در روز و ﺑﺎ ﻫﺰﯾﻨﻪ ‪ 8‬و‪ 5‬دﻻر ﺑـﺮاي ﺧـﻮراك ﮔـﺎز ﻃﺒﯿﻌـﯽ‪ ،‬ﻧـﺮخ ﺑﺎزﮔﺸـﺖ ﺳـﺮﻣﺎﯾﻪ‬
‫ﺑﻪﺗﺮﺗﯿﺐ ‪ 7/4‬درﺻﺪ و ‪ 19/4‬درﺻﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه داﺧﻠﯽ در زﻣﯿﻨﻪ ‪GTL‬‬

‫اﺣﻤﺪﺧﺎﻧﯽ)‪ ،(1382‬در رﺳﺎﻟﻪ ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ ارﺷﺪ ﺧﻮد‪ ،‬ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ﺗﮑﻨﯿـﮏ ﻫﺰﯾﻨـﻪ‪-‬‬
‫ﻓﺎﯾﺪه ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﻓﻨﯽ‪-‬اﻗﺘﺼﺎدي ﮐﺎرﺑﺮد ﻓﻨﺎوري‪ GTL‬ﭘﺮداﺧﺘﻪ و ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ رﺳـﯿﺪه ﮐـﻪ‬
‫ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﻌﯿﯿﻦﮐﻨﻨﺪه ﺳﻮدآوري ﭘـﺮوژه‪ ،‬اﺳـﺘﻔﺎده از ﮔـﺎز ارزان )ﺣـﺪاﮐﺜﺮ ‪ 50‬ﺳـﻨﺖ در ﻫـﺮ‬
‫ﻣﯿﻠﯿﻮن ‪ ،(BTU‬ﻣﻌﺎﻓﯿﺖ ﻣﺎﻟﯿﺎﺗﯽ و ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎﻻي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺟﻬﺖ ﺑﻬﺮهﮔﯿﺮي از ﻣﺰاﯾﺎي ﻣﻘﯿﺎس‬
‫ﺗﻮﻟﯿﺪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪1- Balogan et al‬‬

‫‪2- Lee et al‬‬
‫‪3- Baoet al‬‬
 ‫ﻓﺼﻞﻧﺎﻣﻪي ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻗﺘﺼﺎد اﻧﺮژي‪ /‬ﺳﺎل ﯾﺎزدﻫﻢ‪ /‬ﺷﻤﺎرهي ‪ /47‬زﻣﺴﺘﺎن ‪1394‬‬ ‫‪100‬‬

‫ﺧﻠﯿﻠﯽ ﻋﺮاﻗﯽ و ﻫﻤﮑﺎران )‪ (1387‬ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﺣﺎﺻﻞ از ﻓﻦآوري ‪GTL‬را ﺑﺎ اﺳـﺘﻔﺎده‬

‫از ﺗﮑﻨﯿﮏ ﻫﺰﯾﻨﻪ ‪ -‬ﻓﺎﯾﺪه و ﻧﺮماﻓﺰار اﮐﺴﻞ‪ ،‬در اﯾﺮاﻧﻤﻮرد ارزﯾﺎﺑﯽ اﻗﺘﺼﺎدي ﻗـﺮار داده و ﺑـﻪ‬
‫اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ رﺳﯿﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻬﮑﺎرﮔﯿﺮي ﻓﻨﺎوري ‪ GTL‬در اﯾﺮان از ﺣﯿﺚ اﻗﺘﺼـﺎدي ﻣﻘـﺮون ﺑـﻪ‬
‫ﺻﺮﻓﻪ ﺑﻮده و ﮐﺎﻫﺶ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔـﺬاري‪ ،‬اﻓـﺰاﯾﺶ ﻗﯿﻤـﺖ ﻧﻔـﺖﺧـﺎم و ﻫـﻢﭼﻨـﯿﻦ‬
‫دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ ﮔﺎز ﺧﻮراك ارزانﺗﺮ‪ ،‬از ﺟﻤﻠـﻪ ﮔﺎزﻫـﺎي ﻫﻤـﺮاه در ﻣﻨـﺎﻃﻖ ﻧﻔﺘـﯽ ﻣـﯽﺗﻮاﻧـﺪ‬
‫ﺳﻮدآوري ﭘﺮوژه را اﻓﺰاﯾﺶ دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻮاﻧﭙﻮر و ﻫﻤﮑﺎران )‪ ،(1387‬اﺣﺪاث واﺣﺪﻫﺎي ‪ GTL‬را در اﯾـﺮان ﻣـﻮرد ارزﯾـﺎﺑﯽ ﻗـﺮار‬
‫داده و درﯾﺎﻓﺘﻨﺪ ﮐﻪ اﺣﺪاث واﺣﺪﻫﺎي ‪ GTL‬در ﮐﺸﻮر از ﻧﻈﺮ اﻗﺘﺼﺎدي ﮐﺎﻣﻼً ﺗﻮﺟﯿـﻪﭘـﺬﯾﺮ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮري ﮐﻪ ﺻﺎدرات ﻣﺤﺼﻮﻻت آن از ﺣﯿﺚ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻣﻠﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺎ ارزشﺗﺮ از ﻓﺮوش‬
‫ﮔﺎز ﻃﺒﯿﻌﯽ از ﻃﺮﯾﻖ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ و ﯾﺎ ‪ LNG‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺼﻄﻔﯽ‪،‬ﺳﻠﯿﻤﯽﻓﺮو ﺳﯿﺪ ﺣﺎﻣﺪ ﺣﺴﯿﻨﯽ)‪ (1391‬ﺑﻪ ارزﯾﺎﺑﯽ اﺣﺪاث ﭼﻨﯿﻦ واﺣـﺪي در‬
‫ﻣﻨﻄﻘﻪ ﭘﺎرس ﺟﻨﻮﺑﯽ و ﺑﻪﺻﻮرت ﺑﺎ ﭘﺎﻻﯾﺸﮕﺎه و ﺑﺪون ﭘﺎﻻﯾﺸﮕﺎه ﭘﺮداﺧﺘﻪ و ﺑﻪ اﯾـﻦ ﻧﺘﯿﺠـﻪ‬
‫رﺳﯿﺪﻧﺪ ﮐﻪ در ﻣﺠﻤﻮع اﺣﺪاث واﺣﺪ ‪ GTL‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﺟﺮاي ﻗﺎﻧﻮن ﻫﺪﻓﻤﻨﺪﺳﺎزي ﯾﺎراﻧﻪﻫﺎ‬
‫داراي ﺗﻮﺟﯿﻪ اﻗﺘﺼﺎدي اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -3‬ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎي ارزﯾﺎﺑﯽ ﻃﺮح‬

‫ارزش ﺧﺎﻟﺺ ﻓﻌﻠﯽ)‪(NPV‬‬
‫اﯾﻦ ﻣﻌﯿﺎر ﺑﺎ درﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ارزش زﻣﺎﻧﯽ ﭘﻮل‪ ،‬ﻣﯿـﺎن ﭘﺮداﺧـﺖﻫـﺎ و درآﻣـﺪﻫﺎي ﭘـﺮوژه‬
‫ﺗﻌﺎدل ﺑﺮﻗﺮار ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬ارزﯾﺎﺑﯽ اﯾﻦ ﺗﻌﺎدل در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﻧﺮخ ﺑﻬـﺮهاي اﺳـﺖ ﮐـﻪ ﻣـﺪﯾﺮﯾﺖ‬
‫ﻃﺮح ﺑﺮاي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاري و ﺑﻪ ﮐﺎرﮔﯿﺮي وﺟﻮه‪ ،‬از ﻗﺒﻞ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑـﻪ اﯾـﻦ ﺑﻬـﺮه‪،‬‬
‫»ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﻬﺮه ﻗﺎﺑﻞ ﺟﺬب« ﯾﺎ »ﻫﺰﯾﻨﻪي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ« ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺑﻪ ﮐﺎرﮔﯿﺮي ﻧﺮخ ﺑﻬﺮه ﻣﻮرد‬
‫ﻧﻈﺮ ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﻢ ارزش ﻓﻌﻠﯽ ﭘﺮداﺧﺖﻫﺎ و درﯾﺎﻓﺖﻫﺎي ﭘـﺮوژه را در ﻃـﻮل ﻋﻤـﺮ آن ﻣﻘﺎﯾﺴـﻪ‬
‫ﻧﻤﺎﯾﯿﻢ‪ .‬اﮔﺮ‪ NPV‬ﻣﺜﺒﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘﺮوژه ﻣﻮرد ﭘﺬﯾﺮش ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد و اﮔﺮ ﻣﻨﻔﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﯾـﺪ رد‬
‫ﺷﻮد و اﮔﺮ دو ﭘﺮوژه ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﯾـﮏ ﻣﺠﻤﻮﻋـﻪ اراﺋـﻪ ﺷـﺪه ﺑﺎﺷـﻨﺪ‪ ،‬ﭘـﺮوژه ﺑـﺎ ‪NPV‬‬
‫ﺑﯿﺶﺗﺮ ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻧﺮخ ﺑﺎزده داﺧﻠﯽ )‪(IRR‬‬
‫اﯾﻦ ﻣﻌﯿﺎر ﺷﺮط ﭘﺬﯾﺮش ﭘﺮوژه را ﺑﺰرگﺗﺮ ﺑﻮدن ‪ IRR‬از ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﻣـﯽداﻧـﺪ‪IRR .‬‬
‫ﻧﺮخ ﺗﻨﺰﯾﻠﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس آن‪ ،‬ارزش ﺧﺎﻟﺺ ﻓﻌﻠﯽ ﭘﺮوژه ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺻـﻔﺮ ﻣـﯽﺷـﻮد‪ .‬اﮔـﺮ‬
‫‪ NPV‬ﭘﺮوژهاي ﻣﺜﺒﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪ IRR ،‬آن ﭘﺮوژه از ﻧﺮخ ﺑﺎزدﻫﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاري ﺑﻪ ﮐـﺎر‬
 ‫‪101‬‬ ‫ارزﯾﺎﺑﯽ اﻗﺘﺼﺎدي اﺣﺪاث واﺣﺪ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﮔﺎز ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﻪ ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﻣﺎﯾﻊ ‪...‬‬

‫ﺑﺮده ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﯿﺶﺗﺮ اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ‪ ،IRR‬ارزش ﺧﺎﻟﺺ ﻓﻌﻠﯽ ﭘـﺮوژه ﻣﻌـﺎدل ﺻـﻔﺮ ﻗـﺮار‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻧﺮخ ﺗﻨﺰﯾﻞ ﮐﻪ ﻫﻤﺎن ‪ IRR‬ﭘﺮوژه اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬در ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ‪ IRR‬ﻓﺮض ﺑﺮ‬
‫آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﻠﯿﻪ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎ ودرآﻣﺪﻫﺎ ﺑﺎ ﯾﮏ ﻧﺮخ ﺛﺎﺑﺖ ﺗﻨﺰﯾﻞ ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ‬
‫ﺗﺤﻠﯿﻞﮔﺮ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻌﯿـﺎر دوره ﺑﺎزﮔﺸـﺖ ﺳـﺮﻣﺎﯾﻪ )‪ ،(1PP‬در ﺟﺴـﺘﺠﻮي دورهاي‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ در آن دوره ﻣﺠﻤﻮع درآﻣﺪﻫﺎي ﺳﺎﻟﯿﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﻫﺰﯾﻨﻪي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاري ﺑﺮاﺑﺮ ﺷﻮد‪ .‬اﯾـﻦ‬
‫روش اوﻟﯿﻦ روش رﺳﻤﯽ ﺑﺮاي ارزﯾﺎﺑﯽ ﭘﺮوژهﻫﺎي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاري ﻣﺤﺴﻮب ﻣـﯽﮔـﺮدد‪ .‬دوره‬
‫ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ روش ﺗﻘﺮﯾﺒﯽ و ﺳﺎدهاي ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ رﯾﺴﮏ ﺑﻮده و ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﭘﺮوژهﻫـﺎﯾﯽ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺳﺎلﻫﺎي اوﻟﯿﻪ ﻋﺎﯾﺪات ﺑﯿﺶﺗﺮي دارﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -4‬ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﺎﻟﯽ ﭘﺮوژه‬

‫ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاري‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاري ﻃﺮح اﺣﺪاث واﺣﺪ ‪ GTL‬را ﻣﯽﺗﻮان ﺑـﻪ دو ﺑﺨـﺶ ﻫﺰﯾﻨـﻪي‬
‫اﺣﺪاث ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت و ﺗﺠﻬﯿﺰات واﺣﺪ ‪ GTL‬و ﻫﺰﯾﻨﻪي ﺧﺮﯾﺪ داﻧﺶ ﻓﻨﯽ و ﻟﯿﺴﺎﻧﺲ ﺗﻘﺴـﯿﻢ‬
‫ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاري واﺣﺪ‪:GTL‬‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪﻫـﺎي ﺳـﺮﻣﺎﯾﻪﮔـﺬاري ﺷـﺎﻣﻞ ﻫﺰﯾﻨـﻪﻫـﺎي ﻣﻬﻨﺪﺳـﯽ‪ ،‬ﺳـﺎﺧﺖ و اﺟـﺮا‪ ،‬زﻣـﯿﻦ‪،‬‬
‫ﺳــﺎﺧﺘﻤﺎن‪ ،‬ﺗﺠﻬﯿــﺰات‪ ،‬راهاﻧــﺪازي و ﺳــﺎﯾﺮ ﻫﺰﯾﻨــﻪﻫــﺎي ﺳــﺮﻣﺎﯾﻪاي اﺳــﺖ‪ .‬ﻫﺰﯾﻨــﻪﻫــﺎي‬
‫ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاري واﺣﺪ ‪ GTL‬ﺑﺮاﺳﺎس ﺣﺠﻢ ﺳـﺮﻣﺎﯾﻪﮔـﺬاري ﺑـﻪ ازاي ﻫـﺮ ﺑﺸـﮑﻪ ﻣﺤﺼـﻮل‪،‬‬
‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﺣﺠﻢ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاري ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑـﻪ ﻣﻘﯿـﺎس و ﻇﺮﻓﯿـﺖ واﺣـﺪ‪ ،‬ﻣﺘﻔـﺎوت‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺷﺮﮐﺖ ﺷﻞ‪ ،‬ﻫﺰﯾﻨﻪﻫـﺎي ﺳـﺮﻣﺎﯾﻪﮔـﺬاري در واﺣـﺪ ﺗﺒـﺪﯾﻞ ﮔـﺎز ﻃﺒﯿﻌـﯽ ﺑـﻪ‬
‫ﻓﺮاوردهﻫﺎي ﻣﺎﯾﻊ را ﺑﻪ ﺷﺮح ذﯾﻞ اﻋﻼم ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪.2‬‬
‫‪ -‬واﺣﺪﻫﺎي ﮐﻮﭼﮏ )ﺗﺎ ‪ 10000‬ﺑﺸﮑﻪ ‪/‬روز( = ‪ 40000‬دﻻر ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ ﺑﺸﮑﻪ در روز‪.‬‬
‫‪ -‬واﺣﺪ ﻣﺘﻮﺳﻂ )ﺗﺎ ‪ 35000‬ﺑﺸﮑﻪ‪/‬روز(= ‪ 25000 - 40000‬دﻻر ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ ﺑﺸﮑﻪ در‬
‫روز‪.‬‬
‫‪ -‬واﺣﺪﻫﺎي ﺑﺰرگ)ﺑﯿﺶ از ‪ 35000‬ﺑﺸﮑﻪ ‪/‬روز( = ‪ 19700 -25000‬دﻻر ﺑﻪ ازاي ﻫـﺮ‬
‫ﺑﺸﮑﻪ در روز‪.‬‬

‫)‪1- Payback Period (PP‬‬

‫‪2- Department of Industry, Science & Resources of Gaffney, Cline & Associates‬‬
 ‫ﻓﺼﻞﻧﺎﻣﻪي ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻗﺘﺼﺎد اﻧﺮژي‪ /‬ﺳﺎل ﯾﺎزدﻫﻢ‪ /‬ﺷﻤﺎرهي ‪ /47‬زﻣﺴﺘﺎن ‪1394‬‬ ‫‪102‬‬

‫ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ﺻﻨﻌﺖ ﻧﻔﺖ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺤﻘﻖ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺷﺮﮐﺖ ﺷﻞ ﺑـﻪ دﻻﯾـﻞ‬
‫ﻓﻨﯽ و ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﻣﯿﺴﺮ ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﻟﺬا در اﻧﺠﺎم ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﺑﺎﯾﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 50‬درﺻـﺪ ﻫﺰﯾﻨـﻪﻫـﺎي‬
‫ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺷﺮﮐﺖ ﺷﻞ را اﻓﺰاﯾﺶ داد‪ 1.‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﯾﻦ در اﯾـﻦ ﺗﺤﻘﯿـﻖ‪ ،‬واﺣـﺪﻫﺎي ﺑـﺎ ﻇﺮﻓﯿـﺖ‬
‫‪ 50000 ،25000‬و ‪ 70000‬ﺑﺸﮑﻪ در روز‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺑﺎ ﻫﺰﯾﻨـﻪﻫـﺎي ‪ 40000 ،60000‬و‬
‫‪ 30000‬دﻻر ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ ﺑﺸﮑﻪ‪ ،‬ﻣﻮرد ارزﯾﺎﺑﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻢﭼﻨﯿﻦ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺤﻠﯿﻞ‬
‫ﺗﺄﺛﯿﺮ ﮐـﺎﻫﺶ ﻫﺰﯾﻨـﻪﻫـﺎي ﺳـﺮﻣﺎﯾﻪﮔـﺬاري و اراﺋـﻪ ﭼﺸـﻢاﻧـﺪاز ‪ GTL‬در ﺻـﻮرت ﺗﺤﻘـﻖ‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﻣﻮرد ﺗﺄﮐﯿﺪ ﺷﻞ‪ ،‬اﺣﺪاث واﺣﺪ ‪ GTL‬ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺑﺎ ‪ 20000 ،30000‬و ‪15000‬‬
‫دﻻر ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ ﺑﺸﮑﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪي ﺧﺮﯾﺪ داﻧﺶ ﻓﻨﯽ و ﻟﯿﺴﺎﻧﺲ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز در ﻃﺮح‪:‬‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪي ﺧﺮﯾﺪ داﻧﺶ ﻓﻨﯽ و ﻟﯿﺴـﺎﻧﺲ در ﻃـﺮحﻫـﺎي ﺻـﻨﻌﺘﯽ ﺑـﯿﻦ ‪ 5‬ﺗـﺎ ‪ 10‬درﺻـﺪ‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاري در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ‪ ،‬اﯾﻦ ﻫﺰﯾﻨـﻪ در ﺣـﺪاﮐﺜﺮ‬
‫ﻣﻘﺪار و ﺑﻪ ﻣﯿﺰان ‪ 10‬درﺻﺪ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎﯾﺴﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاري واﺣﺪ ‪ GTL‬ﺑﺮآورد ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي دوران ﺑﻬﺮهﺑﺮداري‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي دوران ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﺷـﺎﻣﻞ ﻫﺰﯾﻨـﻪي ﮐﺎﺗﺎﻟﯿﺴـﺖﻫـﺎ و ﻣﺼـﺎرف ﺗﺄﺳﯿﺴـﺎﺗﯽ‪،‬‬
‫ﮔﺎزﻃﺒﯿﻌﯽ‪ ،‬ﻧﯿﺮوي اﻧﺴﺎﻧﯽ‪ ،‬اﺳﺘﻬﻼك‪ ،‬ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﻏﯿﺮﻋﻤﻠﯿـﺎﺗﯽ ﺛﺎﺑـﺖ و ﻫﺰﯾﻨـﻪﻫـﺎي ﻣـﺎﻟﯽ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪي ﮐﺎﺗﺎﻟﯿﺴﺖﻫﺎ و ﻣﺼﺎرف ﺗﺄﺳﯿﺴﺎﺗﯽ‬
‫ﺑﻪ اﺳﺘﻨﺎد ﻃﺮحﻫﺎي اﺟﺮا ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺮﮐﺖﻫﺎي ﺷﻞ و ﺳﺎﺳﻮﻟﻮ ﻧﯿﺰ ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت‬
‫داﺧﻠﯽ‪ ،‬ﻫﺰﯾﻨﻪي ﮐﺎﺗﺎﻟﯿﺴﺖﻫﺎ ﺑﻪ ازاي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻫﺮ ﺑﺸﮑﻪ ‪ 3‬دﻻر در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪي ﺧﻮراك ﮔﺎز ﻃﺒﯿﻌﯽ‬
‫در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻣﻮﺿﻮع اﺣﺪاث واﺣﺪ ‪GTL‬در دو ﺣﺎﻟﺖ ﺗـﺄﻣﯿﻦ ﺧـﻮراك ﮔـﺎز از ﻣﺤـﻞ‬
‫ﺗﻮﻟﯿﺪ ﭘﺎﻻﯾﺸﮕﺎه ﺷﻬﯿﺪ ﻫﺎﺷﻤﯽﻧﮋاد و ﺗﺄﻣﯿﻦ ﺧﻮراك از ﻣﺤﻞ ﮔـﺎز وارداﺗـﯽ از ﺗﺮﮐﻤﻨﺴـﺘﺎن‬
‫ﮐﻪ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺨﺸﯽ از ﻧﯿﺎز داﺧﻠﯽ ﮔﺎز اﯾﺮان را ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾـﺪ ﻣـﻮرد ﺑﺮرﺳـﯽ ﻗـﺮار‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﯾﮏ ﺑﺸﮑﻪ ﻣﺤﺼﻮل ‪ ،GTL‬ﺑﻪ ‪ 283‬ﻣﺘﺮ ﻣﮑﻌـﺐ ﮔـﺎز ﺳـﺒﮏ ﻧﯿـﺎز‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -1‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ﭘﮋوﻫﺸﮕﺎه ﺻﻨﻌﺖ ﻧﻔﺖ‬

 ‫‪103‬‬ ‫ارزﯾﺎﺑﯽ اﻗﺘﺼﺎدي اﺣﺪاث واﺣﺪ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﮔﺎز ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﻪ ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﻣﺎﯾﻊ ‪...‬‬

‫ﻗﯿﻤﺖ ﮔﺎز وارداﺗﯽ‬

‫ﻗﯿﻤﺖ ﮔﺎز ﺻﺎدراﺗﯽ ﺑﻪ اﯾﺮان ﺑﻨﺎ ﺑﻪ اﻇﻬﺎرات ﻣﻘﺎﻣﺎت ﺗﺮﮐﻤﻨﺴﺘﺎن‪ ،‬در ﺳﺎل ‪ 2012‬ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫‪ 500‬دﻻر ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ ﻫﺰار ﻣﺘﺮﻣﮑﻌﺐ )‪ 50‬ﺳﻨﺖ در ﻫﺮ ﻣﺘﺮﻣﮑﻌﺐ( ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻗﯿﻤﺖ ﮔﺎز ﺻﺎدراﺗﯽ‬
‫ﺑﺮ اﺳﺎس اﻋﻼم وزﯾﺮ اﻧﺮژي ارﻣﻨﺴﺘﺎن ﻗﯿﻤﺖ ﮔﺎز وارداﺗﯽ اﯾﻦ ﮐﺸﻮر از اﯾـﺮان ‪ 370‬دﻻر‬
‫ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ ﻫﺰار ﻣﺘﺮ ﻣﮑﻌﺐ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ ﻗﯿﻤﺖ ﻫﺮ ﻣﺘﺮ ﻣﮑﻌﺐ ﮔﺎز ﺻـﺎدراﺗﯽ ﺑـﻪ‬
‫ارﻣﻨﺴﺘﺎن ‪ 37‬ﺳﻨﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻢﭼﻨﯿﻦ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ اﻇﻬﺎرات ﻣﻌﺎون وزﯾﺮ ﻧﻔﺖ و ﻣﺪﯾﺮ ﻋﺎﻣـﻞ ﺷـﺮﮐﺖ ﻣﻠـﯽ ﮔـﺎز اﯾـﺮان‪ ،‬از‬
‫ﺻﺎدرات روزاﻧﻪ ‪ 25‬ﻣﯿﻠﯿﻮن ﻣﺘﺮ ﻣﮑﻌﺐ ﮔﺎز اﯾﺮان ﺑﻪ ﻋﺮاق روزاﻧﻪ ‪ 10‬ﻣﯿﻠﯿـﻮن دﻻر درآﻣـﺪ‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻗﯿﻤﺖ ﻫﺮ ﻣﺘﺮ ﻣﮑﻌﺐ ﮔﺎز ﺻﺎدراﺗﯽ ﺑـﻪ ﻋـﺮاق ﺣـﺪود ‪ 40‬ﺳـﻨﺖ‬
‫ﺑﺮآورد ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻨﺎﺑﻊ‪ ،‬ﻓﺮﻣﻮل ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻗﯿﻤﺖ ﮔﺎز ﺻﺎدراﺗﯽ ﺑﻪ ﺗﺮﮐﯿﻪ را ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﯽ ﺑﯿﺎن ﻧﻤﻮدهاﻧـﺪ‬
‫ﮐﻪ اﮔﺮ ﻗﯿﻤﺖ ﻧﻔﺖ ‪ 100‬دﻻر در ﻫﺮ ﺑﺸﮑﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻗﯿﻤﺖ ﻫﺮ ﻣﺘﺮ ﻣﮑﻌﺐ ﮔﺎز ﺻﺎدراﺗﯽ اﯾﺮان‬
‫ﺑﻪ ﺗﺮﮐﯿﻪ ﺣﺪود ‪ 30‬ﺳﻨﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد )ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪرﯾـﺰي و ﻧﻈـﺎرت راﻫﺒـﺮدي رﯾـﯿﺲ‬
‫ﺟﻤﻬﻮر‪ .1(1389 ،‬در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻗﯿﻤﺖ ﮔﺎز ﺻﺎدراﺗﯽ ‪ 40‬ﺳﻨﺖ در ﻫﺮ ﻣﺘﺮﻣﮑﻌﺐ در ﻧﻈـﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪي ﻧﯿﺮوي اﻧﺴﺎﻧﯽ‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪي ﻧﯿﺮوي اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻧﯿﺰ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻃﺮحﻫﺎي اﺟﺮا ﺷﺪه و در دﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﺗﻮﺳـﻂ‬
‫ﺷﺮﮐﺖﻫﺎي ﺷﻞ و ﺳﺎﺳﻮل‪ ،‬ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ ﺑﺸﮑﻪ ‪ 3‬دﻻر در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪي اﺳﺘﻬﻼك‬
‫ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺎﻟﯿﺎتﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ‪ ،‬ﻣـﺪت ﺑﻬـﺮهﺑـﺮداري را ﻣـﻼك ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ اﺳـﺘﻬﻼك ﺑـﺮاي‬
‫ﻣﺎﺷﯿﻦآﻻت و ﺗﺠﻬﯿﺰات ﺻﻨﻌﺖ ﻧﻔﺖ‪ ،‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻟـﺬا در اﯾـﻦ ﺗﺤﻘﯿـﻖ ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ‬
‫ﺑﻪﻃﻮل دوران ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري ﺑﻪ ﻣﺪت ‪ 20‬ﺳﺎل‪ ،‬ﻧـﺮخ اﺳـﺘﻬﻼك ﺑـﻪ روش ﺧـﻂ ﻣﺴـﺘﻘﯿﻢ و‬
‫ﻣﻌﺎدل ‪ 5‬درﺻﺪ ﺑﺎ ارزش اﺳﻘﺎط ﺻﻔﺮ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪي ﻏﯿﺮ ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﺛﺎﺑﺖ ﻃﺮح‬
‫‪ 5‬درﺻﺪ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﺑﻬـﺮهﺑـﺮداري‪ ،‬ﺑـﻪﻋﻨـﻮان ﻫﺰﯾﻨـﻪﻫـﺎي ﻏﯿﺮﻋﻤﻠﯿـﺎﺗﯽ ﺛﺎﺑـﺖ ﯾﻌﻨـﯽ‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻤﻠﯿﺎت و ﺣﺠﻢ ﺗﻮﻟﯿﺪات ﻃﺮح ﺑﺴـﺘﮕﯽ ﻧـﺪارد‪ ،‬ﺷـﺎﻣﻞ ﻫﺰﯾﻨـﻪي ﺑﯿﻤـﻪ‬

‫‪-1‬ﻫﻔﺘﻪ ﻧﺎﻣﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ)‪ ،(1389‬ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي و ﻧﻈﺎرت راﻫﺒﺮدي رﯾﯿﺲ ﺟﻤﻬﻮر‬

 ‫ﻓﺼﻞﻧﺎﻣﻪي ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻗﺘﺼﺎد اﻧﺮژي‪ /‬ﺳﺎل ﯾﺎزدﻫﻢ‪ /‬ﺷﻤﺎرهي ‪ /47‬زﻣﺴﺘﺎن ‪1394‬‬ ‫‪104‬‬

‫ﻃﺮح‪ ،‬ﻫﺰﯾﻨﻪي ﻣﺼﺎرف ﺗﺄﺳﯿﺴﺎﺗﯽ ﻣﺴﺘﻘﻞ از ﺗﻮﻟﯿﺪ‪ ،‬ﻫﺰﯾﻨـﻪي ﻧﯿـﺮوي اﻧﺴـﺎﻧﯽ ﻣﺴـﺘﻘﻞ از‬
‫ﺗﻮﻟﯿﺪ و ‪ ...‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪي ﻣﺎﻟﯽ ﻃﺮح‬
‫در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺴﻬﯿﻼت ارزي ﺻﻨﺪوق ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻠﯽ ﻣﻼك ﻋﻤﻞ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻈﺎﻣﻨﺎﻣﻪ ﺗﺴﻬﯿﻼت ارزي ﺻﻨﺪوق ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻠﯽ‪ ،‬ﻧﺮخ ﺳﻮد ﺑـﺮاي ﺗﺴـﻬﯿﻼت‬
‫اﻋﻄﺎﯾﯽ ‪ 6‬درﺻﺪ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮔﺮدﯾﺪه ﮐﻪ ﺑﺮاي ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮐﻢﺗﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪﯾﺎﻓﺘـﻪ ﻧﻈﯿـﺮ ﺳـﺮﺧﺲ ﺑـﺎ ‪1‬‬
‫درﺻﺪ ﺳﻮد ﮐﻢﺗﺮ‪ ،‬ﻣﻌﺎدل ‪ 5‬درﺻﺪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﯿـﺰان ﺗﺴـﻬﯿﻼت اﻋﻄـﺎﯾﯽ ﻧﯿـﺰ ﺣـﺪاﮐﺜﺮ ‪85‬‬
‫درﺻﺪ ﻫﺰﯾﻨﻪي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاري اﺳﺖ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺣـﺪاﮐﺜﺮ ﻣﺒﻠـﻎ ﺗﺴـﻬﯿﻼت در ﻧﻈـﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻫﻢﭼﻨﯿﻦ دوره اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺴﻬﯿﻼت ﺑﺮاي ﺳـﺮﻣﺎﯾﻪﮔـﺬاري و ﺑﻬـﺮهﺑـﺮداري‬
‫آزﻣﺎﯾﺸﯽ از ﻃﺮحﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﺪت ‪ 3‬ﺳـﺎل‪ ،‬دوره ﺗـﻨﻔﺲ ‪ 6‬ﻣـﺎه و دوره ﺑﺎزﭘﺮداﺧـﺖ ﺗﺴـﻬﯿﻼت‬
‫اﻋﻄﺎﯾﯽ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ‪ 7‬ﺳﺎل‪ ،‬ﻣﺒﻨﺎي اﺧﺬ ﺗﺴﻬﯿﻼت ارزي ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﯽ اﺧﺬ ﺗﺴـﻬﯿﻼت‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﻣﺨـﺎرج ﺗﻀـﻤﯿﻦ و ﺗﻌﻬـﺪ ﭘﺮداﺧـﺖ و ﺳـﺎﯾﺮ‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺑﻪ ﻣﯿﺰان ‪ 1‬درﺻﺪ ﺣﺠﻢ ﺗﺴﻬﯿﻼت ﻣﺎﻟﯽ‪ ،‬ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ‬
‫در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻮازﻧﻪ ﺟﺮم اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺮﮐﺖ ﺳﺎﺳـﻮل ﺑـﺮاي اﺣـﺪاث‬
‫واﺣﺪ ‪ GTL‬در اﯾﺮان‪ ،‬ﻓﺮآوردهﻫﺎي واﺣﺪ ‪ GTL‬ﺷﺎﻣﻞ ﮔﺎزوﺋﯿﻞ ‪ 76‬درﺻﺪ‪ ،‬ﻧﻔﺘﺎ ‪ 21‬درﺻـﺪ‬
‫و )‪ 3 ،(LPG‬درﺻﺪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻫﻢﭼﻨﯿﻦ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻃﺮح اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺟـﺎﯾﮕﺰﯾﻦ‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺮﮐﺖ ﺷﻞ ﺣﺎﻟﺖ دﯾﮕﺮي ﮐﻪ در آن ﺑﻪﺟـﺎي ﺗﻮﻟﯿـﺪ ‪ ،LPG‬ﺗﻮﻟﯿـﺪ ﻧﻔـﺖ ﺳـﻔﯿﺪ در‬
‫دﺳﺘﻮر ﮐﺎر ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻣﻮرد ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﺎﻟﯽ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﻗﯿﻤﺖ ﻓﺮآوردهﻫﺎي ‪GTL‬‬
‫‪ -‬ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﻗﯿﻤﺖ ﻧﻔﺖ ﺧﺎم‬
‫در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ‪ ،‬ﻗﯿﻤﺖ ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﻣﺎﯾﻊ‪ ،‬ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﭘـﯿﺶﺑﯿﻨـﯽ ﻗﯿﻤـﺖ ﻧﻔـﺖ‪ ،‬ﺗﻮﺳـﻂ‬
‫اداره اﻃﻼﻋﺎت اﻧﺮژي آﻣﺮﯾﮑﺎ و در ﻗﺎﻟﺐ ﭼﺸﻢاﻧﺪاز ﺳﺎﻻﻧﻪ اﻧﺮژي‪ ،1‬ﺻﻮرت ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪1- Annual Energy Outlook‬‬

 105 ... ‫ارزﯾﺎﺑﯽ اﻗﺘﺼﺎدي اﺣﺪاث واﺣﺪ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﮔﺎز ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﻪ ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﻣﺎﯾﻊ‬

(‫)دﻻر در ﻫﺮ ﺑﺸﮑﻪ‬
‫ﺳﺎل ﻗﯿﻤﺖ ﻣﻮرد اﺳﺘﻨﺎد ﻗﯿﻤﺖ ﺑﺎﻻي ﻧﻔﺖ ﻗﯿﻤﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻧﻔﺖ‬
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
AEO :‫ﻣﺄﺧﺬ‬

‫ ﻗﯿﻤﺖ ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﺣﺎﺻﻞ از ﭘﺎﻻﯾﺶ ﻧﻔﺖﺧﺎم‬-

‫ ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت ﻣﺨﺘﻠﻔـﯽ اﻧﺠـﺎم‬،‫در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻗﯿﻤﺖ ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﺣﺎﺻﻞ از ﭘﺎﻻﯾﺶ ﻧﻔﺖﺧﺎم‬
‫ راﺑﻄـﻪ‬،‫ﺷﺪه ﮐﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ رﺳﯿﺪهاﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﯿـﺎن ﻗﯿﻤـﺖ ﻧﻔـﺖﺧـﺎم و ﻓـﺮآوردهﻫـﺎي آن‬
.‫ﺑﻠﻨﺪﻣﺪت وﺟﻮد دارد‬
‫ ﻗﯿﻤﺖ ﮔﺎزوﺋﯿﻞ‬-
‫ ﺑﻪ ﻃﻮر‬2012 ‫ در ﺳﺎل‬،‫ﺑﺮاﺳﺎس ﮔﺰارش ﭼﺸﻢاﻧﺪاز ﺳﺎﻻﻧﻪ اداره اﻃﻼﻋﺎت اﻧﺮژي آﻣﺮﯾﮑﺎ‬
‫ ﺑﺮﺧﯽ از ﻣﻨﺎﺑﻊ‬.‫ دﻻر ﺑﯿﺶ از ﻗﯿﻤﺖ ﻧﻔﺖﺧﺎم ﺑﻮده اﺳﺖ‬17 ‫ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻗﯿﻤﺖ ﮔﺎزوﺋﯿﻞ ﺣﺪود‬
‫ درﺻﺪي ﻣﯿـﺎن ﻗﯿﻤـﺖ ﻧﻔـﺖﺧـﺎم و ﮔﺎزوﺋﯿـﻞ ﺧﺒـﺮ‬15 ‫ ﺗﺎ‬10 ‫ﻫﻢ از اﺧﺘﻼف ﻗﯿﻤﺘﯽ ﺑﯿﻦ‬
‫ اﺧﺘﻼف ﻗﯿﻤﺖ ﮔﺎزوﺋﯿﻞ ﺑﺎ ﻧﻔﺖﺧﺎم ﺑﻪ ازاي ﻫـﺮ ﺑﺸـﮑﻪ‬،‫ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ‬.1‫ﻣﯽدﻫﻨﺪ‬
.‫ دﻻر در ﻧﻈﺮﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‬17

1- Crude Oil versus Diesel Prices, Transportation Business Associates (TBA)

 1394 ‫ زﻣﺴﺘﺎن‬/47 ‫ ﺷﻤﺎرهي‬/‫ ﺳﺎل ﯾﺎزدﻫﻢ‬/‫ﻓﺼﻞﻧﺎﻣﻪي ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻗﺘﺼﺎد اﻧﺮژي‬ 106

(‫)دﻻر در ﻫﺮ ﺑﺸﮑﻪ‬
‫ﻗﯿﻤﺖ ﻣﻮرد اﺳﺘﻨﺎد ﻗﯿﻤﺖ ﺑﺎﻻي ﻧﻔﺖ ﻗﯿﻤﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻧﻔﺖ‬ ‫ﺳﺎل‬
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
‫ ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺗﺤﻘﯿﻖ‬:‫ﻣﺄﺧﺬ‬

‫ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻗﯿﻤﺖ ﻧﻔﺘﺎ‬-

‫ اﻋﻼم ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ ﮐﻪ ﻗﯿﻤﺖ ﻧﻔﺘﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر‬،‫ﺑﺮﺧﯽ از ﺷﺮﮐﺖﻫﺎي ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺣﻮزه ﻧﻔﺖ و ﮔﺎز‬
‫ در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻧﯿـﺰ ﻫﻤـﯿﻦ ﺗﻔـﺎوت‬. 1‫ درﺻﺪ ﺑﯿﺶﺗﺮ از ﻗﯿﻤﺖ ﻧﻔﺖ ﺧﺎم اﺳﺖ‬20 ‫ﻣﺘﻮﺳﻂ‬
.‫ﻗﯿﻤﺖ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‬

1- Chemical Market Associates, Inc.(CMAI)

 107 ... ‫ارزﯾﺎﺑﯽ اﻗﺘﺼﺎدي اﺣﺪاث واﺣﺪ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﮔﺎز ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﻪ ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﻣﺎﯾﻊ‬

(‫)دﻻر در ﻫﺮ ﺑﺸﮑﻪ‬
‫ﻗﯿﻤﺖ ﻣﻮرد اﺳﺘﻨﺎد ﻗﯿﻤﺖ ﺑﺎﻻي ﻧﻔﺖ ﻗﯿﻤﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻧﻔﺖ‬ ‫ﺳﺎل‬
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
‫ ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺗﺤﻘﯿﻖ‬:‫ﻣﺄﺧﺬ‬

(LPG) ‫ ﺑﺮآورد ﻗﯿﻤﺖ ﮔﺎز ﻣﺎﯾﻊ‬-

‫ درﺻﺪ ﮐـﻢﺗـﺮ از ﻗﯿﻤـﺖ‬40 ‫ ﺗﺎ‬20 ‫ﺑﺮرﺳﯽﻫﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﻗﯿﻤﺖ ﮔﺎز ﻣﺎﯾﻊ ﺣﺪود‬
‫ درﺻﺪ ﻗﯿﻤﺖ ﻧﻔﺖ ﺧﺎم در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘـﻪ‬60 ‫ در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻗﯿﻤﺖ ﮔﺎز ﻣﺎﯾﻊ‬.‫ﻧﻔﺖ ﺧﺎم اﺳﺖ‬
.‫ﺷﺪه اﺳﺖ‬
 1394 ‫ زﻣﺴﺘﺎن‬/47 ‫ ﺷﻤﺎرهي‬/‫ ﺳﺎل ﯾﺎزدﻫﻢ‬/‫ﻓﺼﻞﻧﺎﻣﻪي ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻗﺘﺼﺎد اﻧﺮژي‬ 108

(‫)دﻻر در ﻫﺮ ﺑﺸﮑﻪ‬
‫ﻗﯿﻤﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻧﻔﺖ‬ ‫ﻗﯿﻤﺖ ﺑﺎﻻي ﻧﻔﺖ‬ ‫ﻗﯿﻤﺖ ﻣﻮرد اﺳﺘﻨﺎد‬ ‫ﺳﺎل‬
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
‫ ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺗﺤﻘﯿﻖ‬:‫ﻣﺄﺧﺬ‬

‫ ﺑﺮآورد ﻗﯿﻤﺖ ﻧﻔﺖ ﺳﻔﯿﺪ‬-

‫ﺟﻬﺖ ﺑﺮآورد ﻗﯿﻤﺖ ﻧﻔﺖ ﺳﻔﯿﺪ از ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ آژاﻧﺲ اﻃﻼﻋﺎت اﻧـﺮژي آﻣﺮﯾﮑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده‬
.‫ﺷﺪه و ﻗﯿﻤﺖﻫﺎي اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ آن آژاﻧﺲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬
 109 ... ‫ارزﯾﺎﺑﯽ اﻗﺘﺼﺎدي اﺣﺪاث واﺣﺪ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﮔﺎز ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﻪ ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﻣﺎﯾﻊ‬

(‫)دﻻر در ﻫﺮ ﺑﺸﮑﻪ‬
‫ﻗﯿﻤﺖ ﻣﻮرد اﺳﺘﻨﺎد ﻗﯿﻤﺖ ﺑﺎﻻي ﻧﻔﺖ ﻗﯿﻤﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻧﻔﺖ‬ ‫ﺳﺎل‬
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
(EIA) ‫ اداره اﻃﻼﻋﺎت اﻧﺮژي آﻣﺮﯾﮑﺎ‬:‫ﻣﺄﺧﺬ‬

‫ ﺣﻖ ﻣﺮﻏﻮﺑﯿﺖ‬-
5 ‫ ﺗـﺎ‬3 ‫ﺗﺤﻠﯿﻞﮔﺮان و ﺷﺮﮐﺖﻫﺎي ﻓﻌﺎل در اﯾﻦ ﺻﻨﻌﺖ اﻧﺘﻈﺎر دارﻧﺪ ﻣﺎزاد ﻗﯿﻤﺘﯽ ﺑـﯿﻦ‬
‫ ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ ﻓـﺮآوردهﻫـﺎي‬GTL ‫دﻻر ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺣﻖ ﻣﺮﻏﻮﺑﯿﺖ ﺑﺮاي ﻓﺮآوردهﻫـﺎي ﺗﻮﻟﯿـﺪي‬
‫ دﻻر ﺑـﺮاي اﯾـﻦﮔﻮﻧـﻪ‬5 ‫ ﺣﻖ ﻣﺮﻏﻮﺑﯿﺘﯽ ﻣﻌـﺎدل‬،‫ در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ‬.‫ﭘﺎﻻﯾﺸﮕﺎﻫﯽ ﺣﺎﺻﻞ ﮔﺮدد‬
.‫ﻓﺮآوردهﻫﺎ در ﻧﻈﺮﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‬
 ‫ﻓﺼﻞﻧﺎﻣﻪي ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻗﺘﺼﺎد اﻧﺮژي‪ /‬ﺳﺎل ﯾﺎزدﻫﻢ‪ /‬ﺷﻤﺎرهي ‪ /47‬زﻣﺴﺘﺎن ‪1394‬‬ ‫‪110‬‬

‫ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﻗﯿﻤﺖ ﻧﻬﺎﯾﯽ ‪ GTL‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ )دﻻر در ﻫﺮ ﺑﺸﮑﻪ(‬
‫ﻗﯿﻤﺖ ﻣﻮرد اﺳﺘﻨﺎد ﻗﯿﻤﺖ ﺑﺎﻻي ﻧﻔﺖ ﻗﯿﻤﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻧﻔﺖ‬ ‫ﺳﺎل‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻣﺄﺧﺬ‪ :‬ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺗﺤﻘﯿﻖ‬

‫ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﻬﻢ در اﻧﺠﺎم ﺗﺤﻘﯿﻖ‬

‫‪ -‬در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ دوران ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﻃﺮح‪ 20 ،‬ﺳﺎل و ﺗﻌﺪاد روزﻫﺎي ﮐـﺎري‪ 300 ،‬روز‬
‫در ﺳﺎل در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﻧﺮخ ﺗﻨﺰﯾـﻞ در اﯾـﻦ ﺗﺤﻘﯿـﻖ‪ 20 ،‬درﺻـﺪ و ﻣﻌـﺎدل ﻧـﺮخ ﺳـﻮد اوراق ﻣﺸـﺎرﮐﺖ در‬
‫ﻃﺮحﻫﺎي ﺻﻨﻌﺖ ﻧﻔﺖ و ﭘﺘﺮوﺷﯿﻤﯽ‪ ،‬ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه در ﺳﺎل ﺟﺎري‪ ،‬اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻣﺎﻟﯿﺎت‪ :‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺎده ‪ 13‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺎﻟﯿﺎت ﺑﺮ ارزش اﻓﺰوده‪ ،‬ﺻﺎدرات ﮐﺎﻻ و ﺧﺪﻣﺖ ﺑـﻪ‬
‫ﺧﺎرج از ﮐﺸﻮر از ﻃﺮﯾﻖ ﻣﺒـﺎدي ﺧﺮوﺟـﯽ رﺳـﻤﯽ‪ ،‬ﻣﺸـﻤﻮل ﻣﺎﻟﯿـﺎت ﻧﯿﺴـﺖ‪ .‬ﻫـﻢﭼﻨـﯿﻦ‬
‫ﺑﺮاﺳﺎس ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﻣﺎﻟﯿﺎﺗﯽ‪ ،‬واﺣﺪﻫﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪي در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮐﻢﺗﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﯾﺎﻓﺘـﻪ ﺗـﺎ ‪ 10‬ﺳـﺎل از‬
‫ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﺎﻟﯿﺎت ﻣﻌﺎف ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﮐﻠﯿﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪات و ﻓﺮآوردهﻫﺎ ﺑﺎ ﻓﺮض‬
‫ﺻﺎدرات ﺑﻪ ﺧﺎرج از ﮐﺸﻮر‪ ،‬از ﺷﻤﻮل ﻣﺎﻟﯿﺎت ﻣﻌﺎف در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
 ‫‪111‬‬ ‫ارزﯾﺎﺑﯽ اﻗﺘﺼﺎدي اﺣﺪاث واﺣﺪ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﮔﺎز ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﻪ ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﻣﺎﯾﻊ ‪...‬‬

‫ﺳﻨﺎرﯾﻮﻫﺎي ﺗﺤﻘﯿﻖ‬
‫‪ -‬در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻣﻘﯿﺎس ‪ 25‬ﻫﺰار‪ 50 ،‬ﻫﺰار و ‪ 70‬ﻫﺰار ﺑﺸﮑﻪ در روز ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار‬
‫ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ .‬روش ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻧﯿﺰ ارزﯾـﺎﺑﯽ اﻗﺘﺼـﺎدي ﻃـﺮح از ﻃﺮﯾـﻖ ﻣﻌﯿﺎرﻫـﺎي اﻗﺘﺼـﺎد‬
‫ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ‪ NPV, IRR, PP, DPP1‬و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺮم اﻓﺰار ‪ COMFAR III‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﻪ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺗﻮﻟﯿﺪ‪ ،‬دو ﻧـﻮع ﻫﺰﯾﻨـﻪي ﺳـﺮﻣﺎﯾﻪاي و ﻗﯿﻤـﺖﻫـﺎي ﺳـﻪ ﮔﺎﻧـﻪ‬
‫ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﻗﯿﻤﺖ ﻧﻔﺖﺧﺎم‪ ،‬دو ﻧﻮع ﻫﺰﯾﻨﻪي ﺗﺄﻣﯿﻦ ﺧﻮراك و دو ﻧﻮع ﺗﺮﮐﯿـﺐ ﻓـﺮآوردهﻫـﺎ‪،‬‬
‫‪ 72‬ﺣﺎﻟﺖ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد ذﯾﻞ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻓﺮآوردهﻫﺎ‬ ‫ﻇﺮﻓﯿﺖ )ﻫﺰار‬

‫ﺧﻮراك‬ ‫ﻫﺰﯾﻨﻪي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاري‬ ‫ﻗﯿﻤﺖ ﻧﻔﺖ ﺧﺎم‬
‫ﺷﺎﻣﻞ‬ ‫ﺑﺸﮑﻪ در روز(‬
‫ﮔﺎز ﻣﺎﯾﻊ و‬ ‫ﻗﯿﻤﺖ ﻣﺮﺟﻊ‪ ،‬ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﻣﻮرد ﺗﺄﮐﯿﺪ ﮐﺎر ﮔﺎز ﺻﺎدراﺗﯽ و‬ ‫‪25‬و ‪ 5‬و ‪7‬‬
‫ﻧﻔﺖ ﺳﻔﯿﺪ‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ و ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺷﻨﺎﺳﺎن و ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﻣﻮرد ﮔﺎز وارداﺗﯽ‬
‫ﻧﻈﺮ ﺷﺮﮐﺖ ﺷﻞ‬

‫ﺧﺮوﺟﯽ ﻧﺮم اﻓﺰار‬

‫ﭘﺲ از ارزﯾﺎﺑﯽ و ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﺎﻟﯽ ﺣﺎﻟﺘﻬﺎي ذﮐﺮ ﺷﺪه در ﻗﺎﻟﺐ ﺧﺮوﺟﯽ ﻧـﺮماﻓـﺰار ﮐﺎﻣﻔـﺎر‪،‬‬
‫ﻣﻮارد ذﯾﻞ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻧﺘﺎﯾﺞ اوﻟﯿﻪ در اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻘﯿﺎس و ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﻬﯿﻨﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ -‬ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻇﺮﻓﯿﺖﻫﺎي ‪ 25‬ﻫﺰار‪ 50 ،‬ﻫﺰار و ‪ 70‬ﻫﺰار ﺑﺸﮑﻪ ﻓﺮآوردهﻫـﺎي ‪GTL‬‬
‫در روز‪ ،‬ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ اﺣﺪاث واﺣﺪ ‪ GTL‬ﺗﻨﻬﺎ در ﺻﻮرﺗﯽ ﺗﻮﺟﯿﻪ ﻣﺎﻟﯽ دارد ﮐﻪ ﻗﯿﻤـﺖ‬
‫ﻫﺮ ﺑﺸﮑﻪ ﻧﻔﺖ در وﺿﻌﯿﺖ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﺧﻮﺷﺒﯿﻨﺎﻧﻪ آن و در ﺣـﺪاﮐﺜﺮ ﻣﻘـﺪار ﺑـﺮآورده ﺷـﺪه‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ‪ EIA‬ﻗﺮار داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬در ﻣﻘﯿﺎس ‪ 25‬ﻫﺰار ﺑﺸﮑﻪ در روز‪ ،‬ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﯾﺪ ﮐﻪ ﺻﺮﻓﺎً ﺗﺄﻣﯿﻦ ﺧﻮراك از ﻣﺤـﻞ‬
‫ﮔﺎز ﺗﻮﻟﯿﺪ داﺧﻞ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﻣﻮرد ﺗﺄﮐﯿﺪ ﺷﺮﮐﺖ ﺷﻞ ﺗﻮﺟﯿﻪ دارد‪.‬‬
‫‪ -‬در ﻣﻘﯿﺎس ‪ 50‬ﻫﺰار ﺑﺸﮑﻪ در روز‪ ،‬ﺑﺮرﺳﯽﻫﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ وﺟﻮد ﻫﺰﯾﻨـﻪﻫـﺎي‬
‫ﻣﻮرد ﺗﺄﮐﯿﺪ ﺷﺮﮐﺖ ﺷﻞ اﺣﺪاث واﺣﺪ ‪ GTL‬در ﻫﺮ دو ﺣﺎﻟﺖ ﺗﺄﻣﯿﻦ ﺧﻮراك از ﻣﺤﻞ ﺗﻮﻟﯿﺪ‬
‫داﺧﻞ و ﮔﺎز وارداﺗﯽ ﺗﻮﺟﯿﻪ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪ ،‬اﮔﺮﭼﻪ ﺗﻮﺟﯿﻪ ﺗـﺄﻣﯿﻦ ﺧـﻮراك از ﻣﺤـﻞ ﺗﻮﻟﯿـﺪ‬
‫داﺧﻞ ﺗﻮﺟﯿﻪ ﺑﯿﺶﺗﺮي ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫‪ -‬در ﻣﻘﯿﺎس ‪ 50‬ﻫﺰارﺑﺸﮑﻪ در روز‪ ،‬اﺣﺪاث واﺣﺪ ‪ GTL‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﮔﺎز ﺗﻮﻟﯿﺪ داﺧـﻞ‬
‫و ﻫﺰﯾﻨﻪي ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻮرد ﺗﺄﮐﯿﺪ ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن در ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﻮﺟﻮد‪ ،‬ﺗﻮﺟﯿﻪ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪.‬‬

‫)‪1- Dynamic PP (DPP‬‬

 ‫ﻓﺼﻞﻧﺎﻣﻪي ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻗﺘﺼﺎد اﻧﺮژي‪ /‬ﺳﺎل ﯾﺎزدﻫﻢ‪ /‬ﺷﻤﺎرهي ‪ /47‬زﻣﺴﺘﺎن ‪1394‬‬ ‫‪112‬‬

‫‪ -‬در ﻣﻘﯿﺎس ‪ 70‬ﻫﺰار ﺑﺸﮑﻪ در روز‪ ،‬اﺣﺪاث واﺣﺪ ‪ GTL‬در ﺗﻤـﺎﻣﯽ ‪ 8‬ﺣﺎﻟـﺖ ﺑﺮرﺳـﯽ‬
‫ﺷﺪه‪ ،‬ﺗﻮﺟﯿﻪ ﻣﺎﻟﯽ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﯿﺎر ‪ IRR‬و دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻤﮑﻦ زﻣـﺎﻧﯽ اﺳـﺖ‬
‫ﮐﻪ در ﻣﻘﯿﺎس ‪ 70‬ﻫﺰار ﺑﺸﮑﻪ در روز‪ ،‬ﺧﻮراك واﺣﺪ‪ ،‬از ﻣﺤﻞ ﮔﺎز ﺗﻮﻟﯿﺪ داﺧﻞ ﺗﺄﻣﯿﻦ ﺷﺪه‬
‫و ﻫﺰﯾﻨﻪي اﺣﺪاث ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﻣـﻮرد ﻧﻈـﺮ ﺷـﺮﮐﺖ ﺷـﻞ ﮐـﺎﻫﺶ ﯾﺎﺑـﺪ‪ .‬ﭘـﺲ از آن‬
‫ﻣﻘﯿﺎس ‪ 50‬ﻫﺰار ﺑﺸﮑﻪ در روز ﺑﺎ ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻫﻤﺎن ﺷﺮاﯾﻂ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﯿﺎر ‪ ،NPV‬ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ زﻣﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻣﻘﯿﺎس ‪ 70‬ﻫﺰار ﺑﺸﮑﻪ در‬
‫روز‪ ،‬ﺧﻮراك واﺣﺪ‪ ،‬از ﻣﺤﻞ ﮔﺎز ﺗﻮﻟﯿـﺪ داﺧـﻞ ﺗـﺄﻣﯿﻦ ﺷـﺪه و ﻫﺰﯾﻨـﻪي اﺣـﺪاث ﻧﯿـﺰ ﺑـﻪ‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺷﺮﮐﺖ ﺷﻞ ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﺑﺪ‪ .‬ﭘﺲ از آن ﻣﻘﯿﺎس ‪ 70‬ﻫﺰار ﺑﺸﮑﻪ در روز ﺑﺎ‬
‫وﺟﻮد ﺗﺄﻣﯿﻦ ﮔﺎز ﺑﺎ ﻗﯿﻤﺖ ﮔﺎز ﺻﺎدراﺗﯽ و ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﺳﺎﺧﺖ ﻗﺮار دارد‪.‬‬
‫‪ -‬در ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺣﺎﻻت‪ ،‬وﺟﻮد ﻧﻔﺖ ﺳﻔﯿﺪ در ﺗﺮﮐﯿـﺐ ﻓـﺮآوردهﻫـﺎ ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ ﮔـﺎز ﻣـﺎﯾﻊ‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮ اﺳﺖ اﻣﺎ در ﻋﯿﻦ ﺣﺎل ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻋﺪم ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﺎدار‪ ،‬ﺗﺮﮐﯿﺐ ﻓﺮآوردهﻫﺎ ﻣﯽﺗﻮاﻧـﺪ‬
‫ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻧﯿﺎز ﮐﺸﻮر ﺑﻪ ﻧﻔﺖ ﺳﻔﯿﺪ ﯾﺎ ﮔﺎز ﻣﺎﯾﻊ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬در اﯾﻦ ﻣﻘﯿﺎس ﺗﺄﻣﯿﻦ ﺧﻮراك از ﮔﺎز وارداﺗﯽ ﺑﺎ وﺟﻮد ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﺷﺮﮐﺖ ﺷﻞ ﺗﻘﺮﯾﺒـﺎً‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﺸﺎﺑﻬﯽ ﺑﺎ ﺗﺄﻣﯿﻦ ﺧﻮراك از ﮔﺎز ﺗﻮﻟﯿﺪ داﺧﻞ ﺑﺎ وﺟـﻮد ﻫﺰﯾﻨـﻪﻫـﺎي ﻣﻮﺟـﻮد ﺧﻮاﻫـﺪ‬
‫داﺷﺖ‪.‬‬
‫‪ -‬در ﻣﯿﺎن ﺣﺎﻟﺖﻫﺎي داراي ﺗﻮﺟﯿﻪ‪ ،‬ﺑﺪﺗﺮﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ اﺣﺪاث واﺣﺪ ﺑـﺎ ﻣﻘﯿـﺎس ‪ 70‬ﻫـﺰار‬
‫ﺑﺸﮑﻪ در روز ﺑﺎ ﻗﯿﻤﺖ ﮔﺎز وارداﺗﯽ و در ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺳﺎﺧﺖ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺑﯿﺶﺗﺮ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻨﺘﺨﺐ‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺟﻤﯿﻊ ﺟﻬﺎت و ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﺘﺎﯾﺞ اوﻟﯿﻪ ارزﯾـﺎﺑﯽ‪ ،‬ﺣـﺎﻟﺘﯽ در ﻣﻘﯿـﺎس ‪ 70‬ﻫـﺰار‬
‫ﺑﺸﮑﻪ در روز‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﺎ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻫﺰﯾﻨﻪي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاري و ﺧﻮراك ﮔﺎز ﺑﻪ ﻗﯿﻤﺖ ﮔﺎز ﺻﺎدراﺗﯽ‪،‬‬
‫ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ از ﻓﺮآوردهﻫﺎ ﮐﻪ ﻧﻔﺖ ﺳﻔﯿﺪ را ﺷـﺎﻣﻞ ﻣـﯽﺷـﻮد ﺑـﺮاي ﺑﺮرﺳـﯽ ﺑـﯿﺶﺗـﺮ در ﻧﻈـﺮ‬
‫ﻣﯽﮔﯿﺮﯾﻢ‪.‬‬

‫اﻟﻒ‪ :‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﺎﻟﯽ‬

‫ارزش ﺧﺎﻟﺺ ﻓﻌﻠﯽ در ﻧﺮخ ﺗﻨﺰﯾﻞ ‪ 20‬درﺻﺪ‬ ‫ﻣﯿﻠﯿﻮن دﻻر ‪2399/42‬‬
‫ﻧﺮخ ﺑﺎزده داﺧﻠﯽ‬ ‫درﺻﺪ ‪32/07‬‬
‫ﻣﺎﺧﺬ‪ :‬ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺗﺤﻘﯿﻖ‬
 ‫‪113‬‬ ‫ارزﯾﺎﺑﯽ اﻗﺘﺼﺎدي اﺣﺪاث واﺣﺪ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﮔﺎز ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﻪ ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﻣﺎﯾﻊ ‪...‬‬

‫ب‪ :‬ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ ‪IRR‬‬

‫ﻧﺮخ ﺑﺎزده داﺧﻠﯽ ﭘﺮوژه ﺑﯿﺶﺗﺮﯾﻦ ﺗﺄﺛﯿﺮ را از ﺗﻐﯿﯿﺮ درآﻣﺪ ﺣﺎﺻﻞ از ﻓﺮوش ﻣـﯽﭘـﺬﯾﺮد‪،‬‬
‫ﯾﻌﻨﯽ اﮔﺮ درآﻣﺪ ﻓﺮوش ‪ 20‬درﺻﺪ ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﺑﺪ‪ ،‬ﭘﺮوژه ﺑﻪ ﮐﻠﯽ از ﺗﻮﺟﯿـﻪ ﺧـﺎرج ﻣـﯽﺷـﻮد‪.‬‬
‫ﻫﻢﭼﻨﯿﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﻫﺰﯾﻨﻪي ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﻫﺰﯾﻨﻪي ﺳـﺮﻣﺎﯾﻪﮔـﺬاري‪ ،‬ﺗـﺄﺛﯿﺮ‬
‫ﺑﯿﺶﺗﺮي ﺑﺮ ﺳﻮدآوري ﭘﺮوژه دارد‪.‬‬

‫ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ ﻧﺮخ ﺑﺎزده داﺧﻠﯽ ﺑﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎ و درآﻣﺪﻫﺎي ﭘﺮوژه )درﺻﺪ(‬

‫درآﻣﺪ ﻓﺮوش درﺻﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮ‬ ‫ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاري ﺛﺎﺑﺖ‬ ‫ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻣﺎﺧﺬ‪ :‬ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺗﺤﻘﯿﻖ‬

‫ج‪ :‬ﺑﺮرﺳﯽ دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ‬

‫در ﺳﺎل ﻫﺸﺘﻢ از دوران ﺑﻬﺮهﺑﺮداري‪ ،‬ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺷﺪه در ﭘـﺮوژه اﻟﺒﺘـﻪ ﺑـﺎ در ﻧﻈـﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻦ ارزش زﻣﺎﻧﯽ ﭘﻮل ﺑﺎز ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺸﺖ‪.‬‬

‫د‪ :‬ﻧﺴﺒﺖ ارزش ﺧﺎﻟﺺ ﻓﻌﻠﯽ )‪(NPVR1‬‬

‫در اﯾﻦ ﭘﺮوژه ﻧﺴﺒﺖ ﻣﺬﮐﻮر ﻣﻌﺎدل ‪ 1/88‬اﺳﺖ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻔﻬﻮم ﮐﻪ ارزش ﺧـﺎﻟﺺ ﻓﻌﻠـﯽ‬
‫ﭘﺮوژه ﺑـﻪ ازاي ﻫـﺮ دﻻر ﺳـﺮﻣﺎﯾﻪﮔـﺬاري‪ ،‬ﺣـﺪود ‪ 2‬دﻻر ﺧﻮاﻫـﺪ ﺑـﻮد‪ .‬ﻟـﺬا از اﯾـﻦ ﺣﯿـﺚ‬
‫ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاري در اﯾﻦ ﭘﺮوژه ﺗﻮﺟﯿﻪ دارد‪.‬‬

‫‪1- NPV ratio‬‬

 ‫ﻓﺼﻞﻧﺎﻣﻪي ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻗﺘﺼﺎد اﻧﺮژي‪ /‬ﺳﺎل ﯾﺎزدﻫﻢ‪ /‬ﺷﻤﺎرهي ‪ /47‬زﻣﺴﺘﺎن ‪1394‬‬ ‫‪114‬‬

‫ﻫـ‪ :‬ﻧﺴﺒﺖ ﺳﻮد ﺧﺎﻟﺺ ﺑﻪ ﻓﺮوش‬

‫اﯾﻦ ﻧﺴﺒﺖ از ‪ 20‬درﺻﺪ در اﺑﺘﺪاي دوران ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﺑﻪ ﺣﺪود ‪ 50‬درﺻـﺪ در اﻧﺘﻬـﺎي‬
‫اﯾﻦ دوره ﻣﯽرﺳﺪ‪.‬‬

‫‪ -5‬ﺗﺤﻠﯿﻞ و ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﺸﻮق ﻗﯿﻤﺘﯽ وﯾﮋه ﺑﺮاي ﺧﻮراك واﺣﺪ ‪GTL‬‬

‫در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﺎ ﻓﺮض ﻓﺮوش ﻫﺮ ﻣﺘﺮ ﻣﮑﻌﺐ ﮔﺎز ﭘﺎﻻﯾﺸـﮕﺎه ﺷـﻬﯿﺪ ﻫﺎﺷـﻤﯽﻧـﮋاد ﺑـﻪ‬
‫واﺣﺪ ‪ ،GTL‬ﺑﻪ ﻗﯿﻤﺖ ﻓﺮوش واﻗﻌﯽ ﻣﺼﺮفﮐﻨﻨـﺪه )‪ 750‬رﯾـﺎل( و ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ اﯾـﻦﮐـﻪ‬
‫ﺗﺮﮐﯿﺐ ﻓﺮآوردهﻫﺎ در ﺳﻮدآوري ﭘﺮوژه ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺧﺎﺻﯽ ﻧﺪارد ﺑﺎ ﻟﺤﺎظ ﻧﻔـﺖ ﺳـﻔﯿﺪ ﺑـﻪﻋﻨـﻮان‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪ‪ ،‬ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﺠﺪد اﻧﺠﺎم ﭘﺬﯾﺮﻓﺖ‪.‬‬

‫ﻫﺰﯾﻨﻪي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاري‬ ‫ﻣﻘﯿﺎس )ﻫﺰار ﻗﯿﻤﺖ ﻧﻔﺖ‬

‫‪DPP‬‬ ‫‪PP‬‬ ‫‪IRR‬‬ ‫‪NPV‬‬
‫)ﻫﺰار دﻻر(‬ ‫ﺧﺎم‬ ‫دﻻر(‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻣﺘﻮﺳﻂ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﺣﺪاﮐﺜﺮ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻣﺘﻮﺳﻂ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﺣﺪاﮐﺜﺮ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻣﺘﻮﺳﻂ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﺣﺪاﮐﺜﺮ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬

‫در ﺑﺪﺗﺮﯾﻦ ﺣﺎﻻت از ﻧﻈﺮ ﻗﯿﻤﺖ ﻧﻔﺖﺧﺎم و ﻫﺰﯾﻨﻪي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاري‪ ،‬ﺣﺘـﯽ در ﻣﻘﯿـﺎس‬
‫‪ 25‬ﻫﺰار ﺑﺸﮑﻪ در روز ﭘﺮوژه ﺑﻪ ﺳﻮدآوري ﻣﯽرﺳﺪ‪.‬‬
 ‫‪115‬‬ ‫ارزﯾﺎﺑﯽ اﻗﺘﺼﺎدي اﺣﺪاث واﺣﺪ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﮔﺎز ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﻪ ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﻣﺎﯾﻊ ‪...‬‬

‫‪ -6‬ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮي و ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدات‬
‫‪ -‬ﺑﻪ دﻟﯿﻞ وﺟﻮد ذﺧﺎﯾﺮ ﮔﺎزي در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺳﺮﺧﺲ‪ ،‬ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑـﻮدن ﻗﯿﻤـﺖ ﮔـﺎزﻃﺒﯿﻌﯽ در‬
‫ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑـﺎ ﺳـﺎﯾﺮ ﺣﺎﻣـﻞﻫـﺎي اﻧـﺮژي ﺑـﻪ وﯾـﮋه ﻓـﺮآوردهﻫـﺎي ﻧﻔﺘـﯽ و ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ ﻓﻮاﯾـﺪ‬
‫زﯾﺴﺖﻣﺤﯿﻄﯽ اﺳﺘﻔﺎده از ﮔﺎزﻃﺒﯿﻌﯽ و ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﻣﺎﯾﻊ ﺣﺎﺻﻞ از آن‪ ،‬ﻟﺰوم ﺗﻮﺟﻪ وﯾﮋه ﺑﻪ‬
‫راهﻫﺎي ﺑﻬﺮهﮔﯿﺮي از ارزش اﻓﺰوده ﺑﯿﺶﺗﺮ از اﯾﻦ ﻣﻨﺒﻊ ﺧﺪادادي ﺿﺮوري ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻫﺮ ‪ 283‬ﻣﺘﺮ ﻣﮑﻌﺐ ﮔﺎز ﺳﺒﮏ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﯾﮏ ﺑﺸﮑﻪ ﻓﺮآورده ﻧﻔﺘﯽ ﻣﺮﻏﻮب ﺗﺒـﺪﯾﻞ‬
‫ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ -‬ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺳﺮﺧﺲ ﻋﻼوه ﺑﺮ دارا ﺑـﻮدن ذﺧـﺎﯾﺮ ﮔـﺎز ﻃﺒﯿﻌـﯽ‪ ،‬ﺑـﻪ دﻟﯿـﻞ ﻣﺠـﺎورت ﺑـﺎ‬
‫ﺗﺮﮐﻤﻨﺴﺘﺎن ﺑﻪﻋﻨﻮان ﯾﮑﯽ از ﺻﺎدرﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﮔﺎز ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﻪ اﯾﺮان از ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑـﺎﻻﯾﯽ ﺑـﺮاي‬
‫اﺣﺪاث واﺣﺪ ‪ GTL‬ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻓﺮآورده ﻫﺎي ﺣﺎﺻﻞ از ﻓﺮآﯾﻨﺪ‪ GTL‬ﺑـﻪ وﯾـﮋه ﮔﺎزوﺋﯿـﻞ ﺗﻮﻟﯿـﺪي آن‪ ،‬داراي ﺧـﻮاص‬
‫ﺑﺮﺗﺮﯾﻬﻢﭼﻮن ﻋﺎري ﺑﻮدن از ﺳﻮﻟﻔﻮر و آروﻣﺎﺗﯿﮑﻮ در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺑﻬﺘﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔﺎزوﺋﯿـﻞ‬
‫ﭘﺎﻻﯾﺸﮕﺎﻫﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬روﯾﮑﺮد ﮐﺸﻮرﻫﺎي اروﭘﺎﯾﯽ‪ ،‬آﻣﺮﯾﮑﺎ و ﮐﺸـﻮرﻫﺎي آﺳـﯿﺎﯾﯽ ﻫـﻢﭼـﻮن‬
‫ژاﭘﻦ ﺟﻬﺖ اﺳﺘﻔﺎده از ﮔﺎزوﺋﯿﻞ ﭘﺎك و ﺑﺪون ﺳﻮﻟﻔﻮر‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﺑﺎﻟﻘﻮه ﺑﺎزار ﺳـﻮدآوري ﺑـﺮاي‬
‫ﮔﺎزوﺋﯿﻞ ‪ GTL‬در ﭘﯽ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑﺎزار ﻣﺼﺮف ﻓﺮآوردهﻫﺎي ‪ GTL‬ﺑﻪ دوﻟﺖﻫﺎ و واﺣﺪﻫﺎي ﺳﯿﺎﺳﯽ دﻧﯿﺎ ﺗﻌﻠﻖ ﻧﺪاﺷـﺘﻪ و‬
‫ﻓﺮآوردهﻫﺎي آن ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﮏ ﻣﺤﻤﻮﻟﻪ در ﺑﻮرسﻫﺎي ﻧﻔﺘﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ارزانﺗﺮ ﺑﻮدن ﮔﺎز ﻃﺒﯿﻌﯽ از ﻧﻔﺖﺧﺎﻣﻮ ﺣﻖ ﻣﺮﻏﻮﺑﯿﺖ ﻓﺮآوردهﻫـﺎي ‪GTL‬‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﻧﻔﺖ ﺧﺎم‪ ،‬ﺳﻮدآوري ﻃﺮح ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﻧﻮﺳﺎن ﻗﯿﻤﺖ ﻫﯿﺪروﮐﺮﺑﻦ ﻫﺎي‬
‫ﻣﺎﯾﻊ ﮐﻢﺗﺮ دﺳﺘﺨﻮش ﻧﻮﺳﺎن و ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫‪ -‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻨﺎوري ‪ GTL‬ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﻃﯿﻒ وﺳﯿﻌﯽ از ﺗﺠﻬﯿﺰات‪ ،‬داﻧـﺶ ﻓﻨـﯽ و ﻧﯿـﺮوي‬
‫اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻣﺎﻫﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻮد ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺤﺮﮐﯽ ﺑﺮاي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺻـﻨﻌﺖ و اﻗﺘﺼـﺎد ﮐﺸـﻮر ﺗﻠﻘـﯽ‬
‫ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺑﺎزارﻫﺎي ﺑﺎﻟﻘﻮه و ﺑﺎﻟﻔﻌﻞ ﻓﺮآوردهﻫﺎي ‪ GTL‬و ﺗﻘﺎﺿﺎي رو ﺑﻪ رﺷـﺪ ﺑـﺮاي‬
‫دﯾﺰل و ﻧﻔﺘﺎ‪ ،‬ﻫﻢﭼﻨﯿﻦ ﮐﻤﺒﻮد ﻋﺮﺿﻪ و ﯾﺎ ﻻاﻗﻞ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﮐﻤﺒﻮد ﻋﺮﺿـﻪ در آﯾﻨـﺪه‪ ،‬ﺑـﺎزار‬
‫ﺑﺴﯿﺎر ﮔﺴﺘﺮدهاي ﺑﺮاي ﻋﺮﺿﻪ ﻓﺮآوردهﻫﺎي ‪ GTL‬وﺟﻮد ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫‪ -‬در ﻓﺮاﯾﻨﺪ ‪ GTL‬ﺑﻪ ازاي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻫـﺮ ﺑﺸـﮑﻪ ﻓـﺮآورده ﻧﻔﺘـﯽ‪ ،‬ﺣـﺪود ﯾـﮏ ﺑﺸـﮑﻪ آب‬
‫ﺑﻪﺻﻮرت ﺟﺎﻧﺒﯽ )‪ (By-Product‬ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻣـﯽﺗﻮاﻧـﺪ از ﻧﻈـﺮ ﺗـﺄﻣﯿﻦ آب‬
‫ﺷﺮب ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﻣﻨﻄﻘﻪ وﯾﮋه اﻗﺘﺼﺎدي ﺳﺮﺧﺲ ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﯿﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
 ‫ﻓﺼﻞﻧﺎﻣﻪي ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻗﺘﺼﺎد اﻧﺮژي‪ /‬ﺳﺎل ﯾﺎزدﻫﻢ‪ /‬ﺷﻤﺎرهي ‪ /47‬زﻣﺴﺘﺎن ‪1394‬‬ ‫‪116‬‬

‫‪ -‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﺮرﺳﯽ اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ اﺟﺮاي ﻃـﺮح ﺑﻬـﺮهﮔﯿـﺮي ﻓﻨـﺎوري ‪ GTL‬در‬
‫اﯾﺮان و در ﻣﻨﻄﻘـﻪ وﯾـﮋه اﻗﺘﺼـﺎدي ﺳـﺮﺧﺲ در ﺻـﻮرﺗﯽ ﺗﻮﺟﯿـﻪ اﻗﺘﺼـﺎدي دارد ﮐـﻪ ﯾـﺎ‬
‫ﺻﺮﻓﻪﻫﺎي ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﻘﯿﺎس رﻋﺎﯾﺖ ﺷﺪه و ﺑﯿﺶﺗﺮﯾﻦ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮار‬
‫ﮔﯿﺮد‪ ،‬و ﯾﺎ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاري و ﺗﺄﻣﯿﻦ ﺧﻮراك در ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺪار ﻣﻤﮑﻦ ﻗﺮار داﺷـﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻫﻢﭼﻨﯿﻦ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ از ﻣﯿﺎن ‪ 72‬ﺣﺎﻟـﺖ ﻣـﻮرد ﺑﺮرﺳـﯽ‪ 16 ،‬ﺣﺎﻟـﺖ ﺑـﺎ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎي ارزش ﺧﺎﻟﺺ ﻓﻌﻠﯽ‪ ،‬ﻧﺮخ ﺑﺎزده داﺧﻠﯽ و دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺳـﺮﻣﺎﯾﻪ‪ ،‬داراي‬
‫ﺗﻮﺟﯿﻪ اﻗﺘﺼﺎدي اﺳﺖ و ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺮاي اﺣﺪاث ﻫﺮ ﮐﺪام از آﻧﻬﺎ را ﻣﻮرد ﭘﯿﮕﯿﺮي ﻗﺮار داد‪.‬‬
‫‪ -‬در ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻨﺘﺨﺐ و در ﻣﻘﯿﺎس ‪ 70‬ﻫـﺰار ﺑﺸـﮑﻪ در روز‪ ،‬ﮐـﻪ ﺑـﺎ ﺣـﺪاﮐﺜﺮ ﻫﺰﯾﻨـﻪي‬
‫ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاري و ﺧﻮراك ﮔﺎز ﺑﻪ ﻗﯿﻤﺖ ﮔﺎز ﺻﺎدراﺗﯽ‪ ،‬ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ از ﻓﺮآوردهﻫﺎ ﮐﻪ ﻧﻔﺖ ﺳـﻔﯿﺪ‬
‫را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﯽﺷﻮد ﻧﺮخ ﺑﺎزدﻫﯽ داﺧﻠﯽ ‪ 32/07‬درﺻـﺪ‪ NPV ،‬ﻣﻌـﺎدل ‪ 2399‬ﻣﯿﻠﯿـﻮن دﻻر‪،‬‬
‫‪ PP‬ﻋﺎدي‪ 5/1‬ﺳﺎل و ‪ PP‬ﻣﺘﺤﺮك ‪ 7/6‬ﺳﺎل اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻓﺮﺿﯿﻪ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ اﯾﻨﮑـﻪ‬
‫اﺣﺪاث واﺣﺪ ‪ GTL‬در ﻣﻨﻄﻘـﻪ وﯾـﮋه اﻗﺘﺼـﺎدي ﺳـﺮﺧﺲ داراي ﺗﻮﺟﯿـﻪ اﻗﺘﺼـﺎدي اﺳـﺖ‬
‫ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺳﺎﺋﯽ ﺣﺴﺎسﺗﺮﯾﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮ در اﯾﻦ ﻃﺮح‪ ،‬ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺑﺮاﺑﺮ در ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي‬
‫اﺻﻠﯽ ﺑﺮ ‪ IRR‬ﻃﺮح ﺳﻨﺠﯿﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ؛ و ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻠﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ در درآﻣـﺪ ﻓـﺮوش‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ در داراﺋﯽﻫﺎي ﺛﺎﺑﺖ و ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﻫﺰﯾﻨﻪﻫـﺎي ﻋﻤﻠﯿـﺎﺗﯽ ﺗـﺄﺛﯿﺮﺑﯿﺶﺗـﺮي ﺑـﺮ‬
‫ﺳﻮدآوري ﻃﺮح دارد‪ .‬ﻫﻢﭼﻨﯿﻦ ﺗﻐﯿﯿـﺮ در ﻫﺰﯾﻨـﻪﻫـﺎي ﻋﻤﻠﯿـﺎﺗﯽ ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ ﻫﺰﯾﻨـﻪﻫـﺎي‬
‫ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاري ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺑﯿﺶﺗﺮي ﺑﺮ ﺳﻮدآوري ﻃﺮح ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫‪ -‬در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﺎ ﻓﺮض ﻓﺮوش ﻫﺮ ﻣﺘﺮ ﻣﮑﻌﺐ ﮔﺎز از ﭘﺎﻻﯾﺸﮕﺎه ﺷﻬﯿﺪ ﻫﺎﺷﻤﯽﻧﮋاد ﺑﻪ‬
‫واﺣﺪ ‪ GTL‬وﺑﻪ ﻗﯿﻤﺖ ﻓﺮوش واﻗﻌﯽ ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨـﺪه‪ ،‬ارزﯾـﺎﺑﯽ ﻣﺠـﺪد واﺣـﺪ ‪ GTL‬اﻧﺠـﺎم‬
‫ﭘﺬﯾﺮﻓﺖ‪ .‬ﻧﺘﯿﺠﻪ اﯾﻦﮐﻪ در ﺑﺪﺗﺮﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ از ﻧﻈﺮ ﻗﯿﻤﺖ ﻧﻔﺖﺧﺎم و ﻫﺰﯾﻨﻪي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاري‪،‬‬
‫ﺣﺘﯽ در ﻣﻘﯿﺎس ‪ 25‬ﻫﺰار ﺑﺸﮑﻪ در روز ﭘﺮوژه ﺑﻪ ﺳﻮدآوري ﻣﯽرﺳﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬اﮔﺮ ﺧﻮراك ﺑﻪﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﻣﺸﻮق ﺑﻪ ﻗﯿﻤﺖ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﻋﺮﺿﻪ ﮔﺮدد‪ ،‬ﻧـﺮخ ﺑـﺎزده داﺧﻠـﯽ‬
‫ﭘﺮوژه در ﻣﻘﯿﺎس ‪ 70‬ﻫﺰار ﺑﺸﮑﻪ در روز ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺎ ‪ 87‬درﺻـﺪ اﻓـﺰاﯾﺶ ﯾﺎﺑـﺪ‪ .‬ﺣﺘـﯽ اﮔـﺮ‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاري در ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻣﻘﺪار ﺧﻮد ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در اﯾﻦ ﻣﻘﯿﺎس ﻧﺮخ ﺑﺎزده داﺧﻠـﯽ ﺑـﻪ‬
‫‪ 60‬درﺻﺪ ﺧﻮاﻫﺪ رﺳﯿﺪ ﮐﻪ ﭼﺸﻢاﻧﺪاز ورود ﺑـﻪ ﭼﻨـﯿﻦ ﺻـﻨﻌﺘﯽ را روﺷـﻦ ﻣـﯽﺳـﺎزد‪ .‬در‬
‫ﭼﻨﯿﻦ ﺣﺎﻟﺘﯽ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺷﺪه ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺗﺎ ‪ 4‬ﺳﺎل ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪.‬‬
 ‫‪117‬‬ ‫ارزﯾﺎﺑﯽ اﻗﺘﺼﺎدي اﺣﺪاث واﺣﺪ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﮔﺎز ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﻪ ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﻣﺎﯾﻊ ‪...‬‬

‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ‬
‫اﺣﻤﺪﺧﺎﻧﯽ‪ ،‬ﻋﻠﯿﺮﺿﺎ‪» ،(1382) ،‬اﻣﮑﺎن ﺳﻨﺠﯽ ﻓﻨﯽ‪ -‬اﻗﺘﺼﺎدي ﮐﺎرﺑﺮد ﻓﻨﺎوري ‪ GTL‬ﺑـﺮاي‬
‫اﯾﺮان«‪ ،‬رﺳﺎﻟﻪ ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ ارﺷﺪ‪ ،‬داﻧﺸﮑﺪه اﻗﺘﺼﺎد‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان‪.‬‬
‫اﺳﮑﻮﻧﮋاد‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻬﺪي‪» ،(1375) ،‬اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻬﻨﺪﺳـﯽ ﯾـﺎ ارزﯾـﺎﺑﯽ اﻗﺘﺼـﺎدي ﭘـﺮوژهﻫـﺎي‬
‫ﺻﻨﻌﺘﯽ«‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ :‬داﻧﺸﮕﺎه ﺻﻨﻌﺘﯽ اﻣﯿﺮﮐﺒﯿﺮ )ﭘﻠﯽ ﺗﮑﻨﯿﮏ ﺗﻬﺮان(‪ ،‬ﭼﺎپ ﻫﻔﺘﻢ‪.‬‬
‫ﭘﺎﻻﯾﺸـﮕﺎه ﮔــﺎز ﺷـﻬﯿﺪ ﻫﺎﺷــﻤﯽﻧــﮋاد )ﺧـﺎﻧﮕﯿﺮان( ﺳــﺮﺧﺲ‪،‬‬
‫)‪(http://www.khangiran.com‬‬
‫ﺗﺮازﻧﺎﻣﻪ اﻧﺮژي )‪ ،(1388‬دﻓﺘﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي ﮐﻼن ﺑﺮق و اﻧﺮژي وزارت ﻧﯿﺮو‪.‬‬
‫ﺗﻮاﻧﭙﻮر‪ ،‬ﻣﺼﻄﻔﯽ و ﻫﻤﮑﺎران‪» ،(1386) ،‬ارزﯾﺎﺑﯽ ﻓﻨﯽ‪ -‬اﻗﺘﺼﺎدي اﺣﺪاث واﺣـﺪﻫﺎي ﺗﻮﻟﯿـﺪ‬
‫ﻓﺮآوردهﻫﺎي ‪ GTL‬در ﮐﺸﻮر«‪ ،‬ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻗﺘﺼﺎد اﻧﺮژي‪ ،‬ﺳﺎل ﭼﻬﺎرم‪ ،‬ﺷـﻤﺎره ‪،15‬‬
‫ﺻﻔﺤﺎت ‪.166-143‬‬
‫ﺧﻠﯿﻠﯽﻋﺮاﻗﯽ‪ ،‬ﻣﻨﺼﻮر و ﻫﻤﮑﺎران‪» ،(1387) ،‬ارزﯾﺎﺑﯽ اﻗﺘﺼﺎدي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻓﺮآورده ﻫﺎي ﺣﺎﺻـﻞ‬
‫از ﻓﻨﺎوري ﺗﺒﺪﯾﻞ ﮔﺎز ﺑﻪ ﻣﺎﯾﻊ )‪ (GTL‬در اﯾﺮان«‪ ،‬ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻗﺘﺼﺎد اﻧـﺮژي‪ ،‬ﺳـﺎل‬
‫ﭘﻨﺠﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪ ،18‬ﺻﻔﺤﺎت ‪.34-1‬‬
‫ﺳﻠﯿﻤﯽﻓﺮ‪ ،‬ﻣﺼﻄﻔﯽ‪ ،‬ﺳﯿﺪﺣﺎﻣﺪ ﺣﺴﯿﻨﯽ‪» ،(1391) ،‬ارزﯾﺎﺑﯽ اﻗﺘﺼﺎدي اﺣﺪاث واﺣﺪ ﺗﺒﺪﯾﻞ‬
‫ﮔﺎز ﺑﻪ ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﻣﺎﯾﻊ )‪ (GTL‬ﭘﺲ از اﺟﺮاي ﻗﺎﻧﻮن ﻫﺪﻓﻤﻨﺪﺳﺎزي ﯾﺎراﻧﻪﻫـﺎ در اﯾـﺮان«‪،‬‬
‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻗﺘﺼﺎد اﻧﺮژي‪ ،‬ﺳﺎل ﻧﻬﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪ ،32‬ﺻﻔﺤﺎت ‪.1-24‬‬
‫ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي و ﻧﻈﺎرت راﻫﺒﺮدي رﺋﯿﺲ ﺟﻤﻬﻮر‪ ،‬ﻫﻔﺘﻪ ﻧﺎﻣﻪ ﺧﺒﺮي‪ -‬ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ‪،‬‬
‫ﺷﻤﺎره ‪ ،394‬دي ﻣﺎه ‪.89‬‬
‫"‪Balogan, et al, (),"Economic Viability of Gas to Liquids in Nigeria‬‬
‫‪Laser Engineering and Resources Consultants Limited, University of Port‬‬
‫‪Harcourt, Rivers State Nigeria.‬‬
‫‪Bao. B. M.et al, (," Simulation, integration, and economic analysis of‬‬
‫‪gas-to-liquid processes", Texas A&M University at Qatar.‬‬
‫‪Bhattacharyya. Subhes C.()" Energy Economics, Concepts, Issues,‬‬
‫‪Markets and Governance", Sprinter, PP ‬‬
‫‪BP Statistical Review of World Energy‬‬
‫‪BP Annual Report and Form F ‬‬
 1394 ‫ زﻣﺴﺘﺎن‬/47 ‫ ﺷﻤﺎرهي‬/‫ ﺳﺎل ﯾﺎزدﻫﻢ‬/‫ﻓﺼﻞﻧﺎﻣﻪي ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻗﺘﺼﺎد اﻧﺮژي‬ 118

Chedid. R. et al, (), "The potential of gas-to-liquid technology in the

energy market: The case of Qatar", American University of Beirut, Energy
Policy (), pp .
Chemical Market Associates, Inc.(CMAI), http://www.cmaiglobal.com
Corke. M. J, (), "Economics Favor GTL Projects with Condensate
Coproduction", Oil & Gas Journal.

Economides. M. J, (), "The Economics of Gas to Liquids Compared to

Liquefied Natural Gas", University of Houston, World Energy magazine, v
pp -
Energy Information Administration(EIA), http://www.eia.gov
Fish. J. C. L (), "Engineering Economy". McGraw-Hill
Fleisch. et al, (), "Emergence of the Gas-to-Liquids Industry: a Review
of Global GTL Developments", Journal of Natural Gas Chemistry  PP

Goldman. O.B ( "Financial Engineering". J. Wiley & sons.
Grant. L. E, , "Principle of Engineering Economy". Edwards bros
Hirsch .R.L, ("Mitigation of maximum world oil production:
shortagescenarios"، Energy Policy PP-.

International Energy Outlook (IEO)

Jamieson. A, McManus. G, (), "GTL Production Will Partially Ease

Regional Diesel, Naphtha Imbalances", Oil &Gas Journal
Lee. C. J, C. Han, (), "comparative Economic Analysis of Gas-to-
Liquid Process for Optimal Product Selection", Seoul National University.
Lee. C. J., C. Han, (), "Optimal Economic Decision Making for Gas-to-
Liquid Product Selection in Market Dynamics Considering Competition",
Seoul National University.
Lee. C. J., Y. Lim, H. S. Kim, C. Han, ()," Optimal Gas-To-Liquid
Product Selection from Natural Gas under Uncertain Price Scenarios", Ind.
Eng. Chem. Res pp 
Lichun. D., et al, ()," GTL or LNG: Which is the best way to monetize
“stranded” natural gas?", Pet.Sci,v , pp 
Ramberg. J. David & John E. Parsons, "The Weak Tie Between Natural Gas
and Oil Prices", The Quarterly Journal of the IAEE's Energy Economics
Education Foundation, Volume , Number  pp 
 119 ... ‫ارزﯾﺎﺑﯽ اﻗﺘﺼﺎدي اﺣﺪاث واﺣﺪ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﮔﺎز ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﻪ ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﻣﺎﯾﻊ‬

Transportation Business Associates (TBA), (http://www.tbabz.com/ )

Udaeta, et al, (),"Economics of secondary energy from GTL regarding
natural gas reserves of Bolivia", Energy Policy , pp -

Wellington, A. M.  "The economic theory of the location of

railways". J. Wiley & sons.

World Energy Outlook (WEO)

 4 Quarterly Energy Economics Review/ Vol.11/No.47 /Winter 2016

The Economic Evaluation of Construction of

GTL Plant in Sarakhs Special Economic Zone
Taghi Ebrahimi Salari
Assistant Professor, Faculty of Economics and Administrative Sciences,
Ferdowsi University of Mashhad, ebrahimi@um.ac.ir
Mohammad Hossein Mahdavi Adeli
Professor, Faculty of Economics and Administrative Sciences, Ferdowsi
University of Mashhad, mh-mahdavi@um.ac.ir
Seyed hamed hosseini
Ph.D Student of Energy Economics, Ferdowsi University of Mashhad,
hamedsh@gmail.com
Seyed mehdi hosseini1
MA in Energy Economics, Ferdowsi University of Mashhad,
smh_@yahoo.com
Received: 2014/10/02 Accepted: 2015/05/11
Abstract
The increasing demand for natural gas and growing share of this energy carrier
in the world primary energies supply and the necessity of creating added value from
gas resources instead of selling them crudely, has made it necessary to use new
technologies in this industry for Iran as the world's largest gas reserves holder. In
this study we have evaluated the application of the process of gas to liquids (GTL)
products conversion technology in Sarakhs special economic zone using Comfar
software and in terms of the Net Present Value (NPV) criteria, Internal Rate of
Return (IRR) and payback period (PP) and also based on studies carried about Iran
in  different cases. Based on the findings, the project is merely justified in the
case of maximum predicted price for each barrel of crude oil. As expected, the
project has economies of scale. The results also show that if the feed cost of
production unit is calculated with consumer prices, the project will be profitable
even on a small scale and with high investment costs.
JEL Classification: C, L, O, H, P
Keywords: Natural Gas, Gas To Liquid (GTL), Economic Evaluation, Comfar
III Software

1- Corresponding Author