HƯỚNG DẪN ÔN TẬP GIỮA HỌC KÌ II MÔN VẬT LÝ 9

TRƯỜNG THCS ĐỘC LẬP

HƯỚNG DẪN ÔN TẬP MÔN VẬT LÝ 9

GIỮA HỌC KÌ II – NĂM HỌC 2023-2024
I. Lý thuyết
1. Hiện tượng cảm ứng điện từ

2. Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng

Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng trong một dây dẫn kín là số đường sức từ xuyên
qua tiết diện S của cuộn dây biến thiên.

3. Dòng điện xoay chiều

Dòng điện luân phiên đổi chiều theo thời gian gọi là dòng điện xoay chiều.

* Cách tạo ra dòng điện xoay chiều

Khi cho cuộn dây dẫn kín quay trong từ trường của nam châm hay cho nam châm quay
trước cuộn dây dẫn thì trong cuộn dây xuất hiện dòng điện cảm ứng xoay chiều.

* Cấu tạo và hoạt động của máy phát điện xoay chiều

Các máy phát điện xoay chiều đều có hai bộ phận chính là nam châm tạo ra từ trường và
cuộn dây. Một trong hai bộ phận đó đứng yên gọi là stato, bộ phận còn lại quay được gọi là
rôto.

4. Đo cường độ và hiệu điện thế xoay chiều – Truyền tải điện năng đi xa – Máy biến
thế
a) Các tác dụng của dòng điện xoay chiều

b) Đo cường độ và hiệu điện thế của mạch điện xoay chiều : Để đo hiệu điện thế và
cường độ dòng điện của dòng điện xoay chiều người ta dùng vôn kế và ampe kế có kí hiệu
là AC hay (∼)

Đặc điểm:

- Kết quả đo không thay đổi khi ta đổi chỗ hai chốt của phích cắm vào ổ lấy điện.

- Khi đo cường độ dòng điện và hiệu điện thế xoay chiều, giá trị đo chỉ giá trị hiệu dụng
của cường độ dòng điện và hiệu điện thế xoay chiều.

c) Hao phí điện năng trên đường dây truyền tải điện
Trường THCS Độc Lập Năm học 2023 -2024
HƯỚNG DẪN ÔN TẬP GIỮA HỌC KÌ II MÔN VẬT LÝ 9

- Công suất hao phí do tỏa nhiệt trên đường dây dẫn tỉ lệ nghịch với bình phương hiệu điện
thế đặt vào hai đầu đường dây dẫn.

d) Biện pháp làm giảm hao phí điện năng trên đường dây tải điện

Để giảm hao phí trên đường dây tải điện, cách tốt nhất đang được áp dụng hiện nay là
tăng hiệu điện thế đặt vào hai đầu đường dây.

e) Cấu tạo và hoạt động của máy biến thế

Máy biến thế là thiết bị dùng để tăng hoặc giảm hiệu điện thế của dòng điện xoay chiều.

- Bộ phận chính của máy biến thế gồm:

+ Hai cuộn dây dẫn có số vòng khác nhau, đặt cách điện với nhau. Cuộn dây nối với
mạng điện gọi là cuộn sơ cấp, cuộn dây lấy hiệu điện thế ra sử dụng gọi là cuộn thứ cấp.

+ Một lõi sắt hay thép có pha Silic gồm nhiều lá mỏng ghép cách điện với nhau.

- Hoạt động:

Khi đặt vào hai đầu cuộn sơ cấp của máy biến thế một hiệu điện thế xoay chiều thì ở hai
đầu cuộn thứ cấp xuất hiện một hiệu điện thế xoay chiều.

- Hiệu điện thế ở hai đầu mỗi cuộn dây của máy biến thế tỉ lệ với số vòng dây của mỗi
cuộn:

U1/U2 =N1/N2
Lưu ý:

+ Nếu U1 > U2 hay N1 > N2 là máy hạ thế

Trường THCS Độc Lập Năm học 2023 -2024

HƯỚNG DẪN ÔN TẬP GIỮA HỌC KÌ II MÔN VẬT LÝ 9

+ Nếu U1 < U2 hay N1 < N2 là máy tăng thế

5. Nêu hiện tượng khúc xạ ánh sáng? Khi tia sáng truyền từ không khí sang nước và từ
môi trường nước truyền sang không khí thì góc khúc xạ như thế nào so với góc tới?
- Hiện tượng tia sáng truyền từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt
khác bị gãy khúc tại mặt phân cách giữa hai môi trường, được gọi là hiện tượng khúc xạ
ánh sáng.

*Hình vẽ mô tả hiện tượng khúc xạ khi ánh sáng truyền từ không khí vào nước.
S N

i I

r K
N'

- Khi tia sáng truyền từ môi trường không khí sang nước, góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới.
- Khi tia sáng truyền từ môi trường nước sang không khí, góc khúc xạ lớn hơn góc tới.
6.Thấu kính hội tụ (TKHT):
* Cấu tạo: TKHT có phần rìa mỏng hơn phần giữa.
* Đặc điểm Ảnh tạo bởi TKHT:
+Vật đặt ngoài khoảng tiêu cự cho ảnh thật, ngược chiều với vật. Khi vật đặt rất xa
thấu kính thì ảnh thật có vị trí cách thấu kính một khoảng bằng tiêu cự.
+ Vật đặt trong khoảng tiêu cự cho ảnh ảo, cùng chiều, lớn hơn vật.
II. Một số bài tập tự luyện
Phần 1: Trắc nghiệm : Làm lại tất cả các câu TN sách bài tập từ bài 31 – 43
Phần 2: Tự luận
Bài 1: Một máy biến thế có cuộn sơ cấp gồm 500 vòng dây, cuộn thứ cấp gồm
4000 vòng dây. Hiệu điện thế ở hai đầu cuộn sơ cấp là 400V.
a. Máy biến thế này là máy tăng thế hay hạ thế? Vì sao?
b. Hãy tính hiệu điện thế ở hai đầu cuộn thứ cấp.
c. Nếu muốn thu được hiệu điện thế ở hai đầu cuộn thứ cấp là 3500V thì phải thay đổi
số vòng dây của cuộn thứ cấp như thế nào?
Bài 2: Một vật sáng AB = 2cm có dạng mũi tên được đặt vuông góc với trục chính của một
thấu kính hội tụ có tiêu cự f = 12cm. Điểm A nằm trên trục chính.

Trường THCS Độc Lập Năm học 2023 -2024

HƯỚNG DẪN ÔN TẬP GIỮA HỌC KÌ II MÔN VẬT LÝ 9

a. Dựng ảnh A’B’ của AB qua thấu kính hội tụ theo đúng tỉ lệ và nêu đặc điểm của ảnh
trong các trường hợp sau:
TH1: Vật sáng AB cách thấu kính 10cm
TH2: Vật sáng AB cách thấu kính 24cm
b) Tính khoảng cách từ ảnh tới thấu kính và chiều cao của ảnh.

Bài 3: Nguyên nhân chủ yếu nào gây ra hao phí điện năng trên đường tải điện? Nêu các
phương án làm giảm hao phí điện năng.
Bài 4: Dòng điện xoay chiều là gì ? Nêu cách tạo dòng điện xoay chiều ?
Bài 5: Cuộn sơ cấp của một máy biến thế có 1000 vòng, cuộn thứ cấp có 4000 vòng đặt ở

một đầu đường dây tải điện để truyền đi một công suất điện là 10 000kW. Biết hiệu điện thế
ở hai đầu cuộn thứ cấp là 100kV.
a. Máy trên là loại máy gì ? Vì sao ?
b. Tính hiệu điện thế đặt vào hai đầu cuộn sơ cấp ?
c. Biết điện trở của toàn bộ đường dây là 100. Tính công suất hao phí do tỏa nhiệt trên
đường dây ?
d. Tính hiệu suất truyền tải điện năng trên đường dây?

-Chúc các em thi đạt kết quả tốt !-

Trường THCS Độc Lập Năm học 2023 -2024