Chương 6: Cung, Cầu và chính sách của chính phủ

Mục tiêu chính của chương:

1. Xem xét chính sách kiểm soát giá một sách trực tiếp như áp đặt luật, thuế
2. Xem xét các tác động của thuế
Các nội dung chính của chương
i. Kiểm soát giá
ii. Giá trần: mức giá tối đa được phép bán ra theo luật định của một hàng hóa
iii. Giá sàn: mức giá tối thiểu được phép bán ra theo luật định của một hàng hóa
iv. Giá trần tác động đến kết quả thị trường:
1. Khi các chính phủ áp đặt một mức giá trần có hiệu lực trên thị trường cạnh tranh, một
sự thiếu hụt hàng hóa phát sinh, và người bán phải phân bố hàng hóa khan hiếm cho
số lượng lớn người mua tiềm năng
2. Long line: không hiệu quả=> thời gian của người mua bị lãng phí
3. Bias from seller: không hiệu quả: hàng hóa không nhất thiếu được phân phối cho
người mua đánh giá nó cao nhất (nghĩa là người cần nhất không phải chắc chắn sẽ có
được hàng hóa)
4. Trong thị trường tự do và cạnh tranh (free, competitive market): đạt hiệu quả
o Khi ai chấp nhận trả theo giá thị trường thì có thể mua được hàng hóa
o Thị trường tự do phân phối hàng hóa theo giá
5. Case study: Xếp hàng dài mua xăng tại Mỹ năm 1973
o 1973: Tổ chức các quốc gia xuất khẩu dầu mỏ đồng loại tăng giá dầu thô trên
thị trường dầu thế giới
o Con người phải đợi hàng dài để mua xăng
o Các nhà kinh tế đổi lỗi cho các quy định mà Hoa Kì đã áp dụng để hạn chế
mức giá dầu các công ty bán ra
o Graph 2a: Giá cân bằng của xăng thấp hơn mức giá trần=> không ảnh hưởng
gì
o Graph 2b: Đường cung dịch chuyển từ S1 sang S2, sự dịch chuyển của cung
sẽ làm tăng giá cân bằng của xăng từ P1 lên P2. Giá trần ngăn cản giá tăng
đến mức cân bằng=> Sự dịch chuyển của cung gây ra một sự thiếu hụt nghiêm
trọng tại mức giá quy định
o Sau đó: luật quy định giá xăng đã được bãi bỏ
o Bây giờ: Khi giá dầu thô thay đổi, giá xăng có thể điều chỉnh để đẩy cung và
cầu đến trạng thái cân bằng
6. Case study: Kiểm soát tiền thuê nhà trong ngắn hạn và dài hạn
o Ở nhiều thành phố, chính quyền địa phương đặt mộ mức trần cho giá thuê nhà
chủ nhà có thể thu được từ người đi thuê
o Mục tiêu: Giúp đỡ những người nghèo dễ chi trả cho việc thuê nhà hơn
o Các nhà kinh tế không ủng hộ: “Cách tốt nhất để phá hủy một thành phố mà
không phải đánh bom”= chính sách giúp đỡ này
o Tác động ngược không rõ ràng NHƯNG
o Ngắn hạn: chủ nhà có một số căn hộ cố định cho thuê và họ không có khả
năng để điều chỉnh con số này một cách nhanh chóng khi điều kiện thị trường
thay đổi
 o Số lượng người tìm kiếm nhà ở trong một thành phố không phản ứng mạnh
với tiền thuê trong ngắn hạn bởi vì mọi người mất thời gian để điều chính và
sắp xếp chỗ ở của họ
o =>>>> CUNG VÀ CẦU NHÀ Ở TRONG NGẮN HẠN LÀ TƯƠNG ĐỐI
KHÔNG CO GIÃN
o TÁC ĐỘNG CHỦ YẾU TRONG NGẮN HẠN LÀ GIẢM GIÁ THUÊ
o DÀI HẠN: khác với câu chuyện ngắn hạn
o Người cho thuê và người đi thuê: phản ứng mạnh hơn với các điều kiện thị
trường trong thời gian qua
o CUNG: chủ nhà đáp ứng với tiền thuê thấp bằng cách không xây dựng căn hộ
mới và cũng không duy trì những căn hộ hiện có
o CẦU: Giá thuê rẻ khuyến khích mọi người mua căn hộ mới cho riêng mình và
khuyến khích nhiều người vào thành phố
o =>>> CUNG VÀ CẦU NHÀ Ở TRONG DÀI HẠN ĐỀU CO GIÃN HƠN
o Liên hệ tới nguyên lý 4: Con người phản ứng với các động cơ khuyến khích
o => Liên hệ case: Con người sẽ ưng những nhà được đánh giá cao vì sạch sẽ và
an toàn. Mặt trái là khi việc kiểm soát tiền thuê nhà tạo ra sự thiếu hụt và danh
sách dài chờ người thuê, chủ nhà bị mất động lực đáp ứng nhu cầu người thuê
o => Người thuê nhà có giá thuê thấp hơn đi cùng chất lượng thấp hơn
o Trong một thị trường tự do, giá nhà điều chỉnh nhằm xóa bỏ sự thiếu hụt, vốn
làm phát sinh những hành vi không mong muốn của chủ nhà
7. Cách thức giá sàn ảnh hưởng đến kết quả thị trường
o Trường hợp 1: Giá cân bằng cao hơn giá sàn=> Mặt bằng giá không bị ràng
buộc. Các lực thị trường tự nhiên làm dịch chuyển nền kinh tế đến cân bằng,
giá sàn không có tác động
o Trường hợp 2: Giá cân bằng thấp hơn giá sàn, nhưng khi giá thị trường chạm
sàn, nó không thể giảm thêm nữa=> Giá thị trường bằng với giá sàn=> Giá
sàn sẽ có hiệu lực gây ra một sự dư thừa hàng hóa
o Thị trường tự do: giá phục vụ như là cơ chế phân phối và người bán có thể
bản tất cả hàng hóa họ muốn tại mức giá cân bằng
o Những cái như Long lines hay bias seller cũng không đạt hiệu quả trong
trường hợp giá sàn
8. Đánh giá việc kiểm soát giá
o Giá có chức năng quan trọng trong việc cân đối cung và cầu
o Khi các nhà hoạch định chính sách sách xác định giá bằng cách can thiệp, họ
che khuất các tín hiệu bình thường hướng dẫn phân bổ nguồn lực của xã hội
o Liên hệ với nguyên lý: Đôi khi chính phủ có thể cải thiện kết quả thị trường
(thường là kiếm soát thị trường sẽ nhằm đến việc giúp đỡ người nghèo
o Case study cho thuê nhà giá rẻ: Chính phủ có thể làm cho giá nhà rẻ hơn bằng
cách trả một phần nhot trong số tiền thuê nhà cho các gia đình nghèo hoặc đối
với case lương thì 1 ví dụ của trợ cấp lương đó chính là ưu đãi thuế thu nhâtpj,
một chương trình cùa chính phủ nhằm bổ sung thu nhập cho người lao động
có thu nhập thấp
v. THUẾ
Các câu hỏi:
1. Khi chính phủ đánh thuế vào một hàng hóa, ai mới thực sự là người phải chịu
thuế?
2. Có phải là người mua hàng hóa hay không?
3. Có phải là người bán hàng hóa hay không?
4. Hoặc nếu người mua và người bán cùng sẻ chia gánh nặng thuế, điều gì quyết
định cách thức mà gánh nặng thuế sẽ được chia sẻ?
5. Liệu chính phủ có thể đơn giản quy định phân chia gánh nặng thuế hay là việc
phân chia được xác định bởi các lực thị trường cơ bản như là một công cụ quan
trọng đang được đề nghị
6. PHẠM VI ẢNH HƯỞNG CỦA THUẾ: thuật ngữ chỉ cách thức mà gánh nặng
thuế được chia sẻ giữa những người khác nhau cùng hoạt động trong nền kinh tế.
7. 3 bước phân tích sự ảnh hưởng của thuế
o Xác định luật thuế ảnh hưởng đến đường cung hay đường cầu
o Xác định chiều hướng thay đổi của các đường này
o Xem xét sự thay đổi ảnh hưởng đến giá và sản lượng cân bằng
8. Thuế hạn chế hoạt động thị trường. Khi một hàng hóa bị đánh thuế, lượng hàng
hóa bán ra là nhỏ hơn trạng thái cân bằng mới
9. Người mua và người bán cùng chia sẻ gánh nặng thuế. Tại trạng thái cân bằng
mới, người mua phải trả thêm tiền cho hàng hóa, và người bán nhận ít hơn.
10. Thuế đánh vào người bán và thuế đánh vào người mua là như nhau
11. Độ co giãn và phạm vi ảnh hưởng của thuế
12. Nền kinh tế bị chi phối bởi 2 luật: luật cung cầu và luật được ban hành bởi chính
phủ.
13. Kiểm soát giá và các loại thuế phổ biến ở các thị trường khác nhau trong nền kinh
tế, và các tác động của chúng
TỔNG KẾT
1. Giá trần là mức tối đa theo luật định của một hàng hóa hay dịch vụ
2. Giá sàn là mức giá tối thiểu theo luật định của một hàng hóa hay dịch vụ
3. Khi chính phủ đánh thuế vào một hàng hóa, sản lượng cân bằng giảm. Tức là thuế
làm giảm quy mô thị trường
4. Thuế đánh vào một hàng hóa tạo ra chênh lệch giữa giá và người mua phải trả và
giá người bán nhận được
5. Khi thị trường chuyển sang trạng thái cân bằng mới, người mua phải trả thêm tiền
cho hàng hóa và người bán được nhận ít hơn. Theo nghĩa này, người mua và
người bán hàng cùng chia sẻ gánh nặng thuế. Phân bổ thuế không phụ thuộc vào
việc thuế đánh vào người mua hay người bán
6. Phạm vi ảnh hưởng của thuế phụ thuộc vào độ co giãn của cung và cầu.
7. Hầu hết gánh nặng thuế rơi vào bên tham gia thị trường ít co giãn, vì bên tham gia
thị trường đó không dễ dàng phản ứng với thuế bằng cách thay đổi lượng mua
hoặc bán