KHOA LUẬT

BỘ MÔN LUẬT HÀNH CHÍNH – HIẾN PHÁP

Môn: PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG

Mã HP: 71LAWG10012-01

Giảng viên: NCS. ThS Nguyễn Quyết Thắng

Email: nguyenquyetthang@vanlanguni.vn
SĐT: 098.383.8289

8/20/2020 1
 Bài 6

PHÁP LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM

5/8/2020 302053 Chương 5 Pháp luật Hình sự 2

 1. Khái quát về Luật Hình sự
2. Một số nội dung cơ bản của Luật Hình sự

5/8/2020 Chương 5 Pháp luật Hình sự 3

 1. KHÁI QUÁT VỀ PHÁP LUẬT HÌNH SỰ

1.1 Khái niệm về Pháp luật Hình sự

1.2 Các nguyên tắc cơ bản của Luật Hình sự

5/8/2020 MMH: 302053 4

 1. KHÁI QUÁT VỀ PHÁP LUẬT HÌNH SỰ

1.1 Khái niệm Luật Hình sự

- Định nghĩa:
“Luật hình sự là ngành luật độc lập trong hệ thống pháp
luật của nước CHXHCN Việt Nam, bao gồm hệ thống các
quy phạm pháp luật do Nhà nước ban hành, xác định
những hành vi nguy hiểm cho xã hội bị coi là tội phạm,
đồng thời quy định hình phạt đối với những tội phạm ấy”.

TỘI
PHẠM

HÌNH
ĐIỀU 1 PHẠT

5/8/2020 MMH: 302053 5

 1. KHÁI QUÁT VỀ PHÁP LUẬT HÌNH SỰ

- Đối tượng điều chỉnh của Luật Hình sự

Đối tượng điều chỉnh của luật hình sự là quan hệ xã hội
(= QHPLHS) phát sinh giữa Nhà nước và người phạm
tội/pháp nhân thương mại phạm tội khi người này/pháp
nhân này thực hiện tội phạm.

CQ ĐT

VKS
Nhà nước
Tòa án
CHỦ THỂ
(QHPLHS) CQ THA
Người phạm tội/
Pháp nhân TM phạm tội

5/8/2020 MMH: 302053 6

Trong quan hệ pháp luật hình sự, Nhà nước và người
phạm tội có bình đẳng với nhau không?

X
 Bài tập vận dụng
A là học viên của một trường dạy nghề. Ngày 7/5 A thấy đoàn
tàu Bắc Nam đi ngang qua liền ném đá vào tàu khiến B (hành
khách trong toa) bị thương tích với tỷ lệ thương tật 30%. Vì thế B
phải điều trị tại bệnh viện 15 ngày và chi phí điều trị tại bệnh viện
là 5.320.000 đồng. Việc A cố ý gây thương tích cho B đã làm phát
sinh một số quan hệ pháp luật.
Bằng hiểu biết về quan hệ pháp luật hình sự, hãy xác định
quan hệ nào sau đây là quan hệ pháp luật hình sự ? Tại sao?
a. A bị Tòa án tuyên phạt 1 năm tù về việc gây thương tích cho B;
b. A phải bồi thường cho B toàn bộ số tiền chi phí điều trị tại bệnh
viện;
c. A bị trường dạy nghề buộc thôi học vì có vi phạm nghiêm trọng
đến quy chế của Nhà trường.
 1. KHÁI QUÁT VỀ PHÁP LUẬT HÌNH SỰ

- Phương pháp điều chỉnh của Luật Hình sự

Phương pháp điều chỉnh của Luật Hình sự là
phương pháp quyền uy
+ Nhà nước là có quyền buộc người phạm tội/pháp
nhân thương mại phạm tội phải chịu TNHS về hành vi
phạm tội mà họ đã gây ra trên cơ sở các quy định của
pháp luật;
+ Người phạm tội/pháp nhân thương mại phạm tội
phải chịu TNHS trước Nhà nước về tội phạm mà họ đã
thực hiện;
+ TNHS là trách nhiệm của cá nhân người phạm
tội/pháp nhân thương mại phạm tội.

5/8/2020 MMH: 302053 9

 1. KHÁI QUÁT VỀ PHÁP LUẬT HÌNH SỰ

- Nhiệm vụ của Luật Hình sự

“Bộ luật hình sự có nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền

quốc gia, an ninh của đất nước, bảo vệ chế độ xã
hội chủ nghĩa, quyền con người, quyền công dân,
bảo vệ quyền bình đẳng giữa đồng bào các dân
tộc, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, tổ chức, bảo vệ
trật tự pháp luật, chống mọi hành vi phạm tội;
giáo dục mọi người ý thức tuân theo pháp luật,
phòng ngừa và đấu tranh chống tội phạm”
(Điều 1, BLHS Việt Nam 2015)

5/8/2020 MMH: 302053 10

 Nhiệm vụ của Luật hình sự

Chủ quyền quốc gia, an ninh đất nước, chế độ XHCN

Nhiệm vụ bảo
vệ Quyền và lợi ích hợp pháp của công dân

Trật tự pháp luật XHCN

Giáo dục công dân tuân thủ pháp luật

Nhiệm vụ giáo
dục
Giáo dục công dân tích cực đấu tranh phòng chống TP

Nhiệm vụ phòng
ngừa và chống
TP
 1. KHÁI QUÁT VỀ PHÁP LUẬT HÌNH SỰ
1.2 Các nguyên tắc cơ bản của Luật Hình sự
- Nguyên tắc pháp chế (XHCN)
- Nguyên tắc dân chủ
- Nguyên tắc nhân đạo
- Nguyên tắc hợp tác quốc tế

5/8/2020 MMH: 302053 12

* Phân tích nguyên tắc:
- Cơ sở đề ra nguyên tắc ?
- Nội dung của nguyên tắc ?
- Những biện pháp đảm bảo
thực hiện nguyên tắc? Liên
hệ thực tiễn?
 ĐỂ ĐẢM BẢO THỰC HIỆN NGUYÊN TẮC
PHÁP CHẾ, CẦN PHẢI:
- Xây dựng hệ thống pháp luật hoàn chỉnh, đồng
bộ, không chồng chéo, mâu thuẫn; tội phạm hóa những
hành vi nguy hiểm cho xã hội mới phát sinh và phi tội
phạm hóa những hành vi không còn nguy hiểm cho xã
hội.
- Trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử đối với
người phạm tội phải được tiến hành theo đúng quy định
của Luật Tố tụng hình sự và Luật hình sự.
 2. MỘT SỐ NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA LUẬT HÌNH SỰ

2.1. Tội phạm

2.2. Hình phạt
2.3. Một số tội phạm cụ thể

5/8/2020 MMH: 302053 15

2.1 Tội phạm
2.1.1 Khái niệm

“Tội phạm là hành vi nguy hiểm cho xã hội, được

quy định trong BLHS do người có năng lực
trách nhiệm hình sự hoặc pháp nhân thương
mại thực hiện một cách cố ý hoặc vô ý, xâm
phạm… mà theo quy định của Bộ luật này phải
bị xử lý hình sự

(Khoản 1, Điều 8 BLHSVN 2015)

17
* Ý nghĩa của khái niệm tội phạm

- Là khái niệm căn bản nhất của LHS

- Là cơ sở để quy định các tội phạm cụ thể
trong BLHS
- Là cơ sở để phân biệt TP với hành vi
VPPL khác
 Nghị định 100/2019/NĐ-CP của Chính phủ về
việc quy định xử phạt vi phạm hành chính
trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường
sắt

Điều 6. Xử phạt người điều khiển xe mô tô, xe gắn

Tốc độ 65 km/h
? máy (kể cả xe máy điện), các loại xe tương tự xe
mô tô và các loại xe tương tự xe gắn máy vi phạm
quy tắc giao thông đường bộ

“4. Phạt tiền từ 600.000 đồng đến 1.000.000 đồng

đối với người điều khiển xe thực hiện một trong
các hành vi vi phạm sau đây:
a) Điều khiển xe chạy quá tốc độ quy định từ 10
km/h đến 20 km/h”

VI PHẠM HÀNH CHÍNH

Tốc độ 65 km/h

?
 Điều 260 BLHS 2015
Tội vi phạm quy định về tham gia giao
thông đường bộ
1. Người nào tham gia giao thông đường
bộ mà vi phạm quy định về an toàn giao
Tốc độ 65 km/h
thông đường bộ gây thiệt hại cho người
khác…. thì bị phạt tiền từ 30 triệu
đồng…, phạt cải tạo kh6ong giam giữ
đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến
05 năm

a) Làm chết người;

b) Gây thương tích… của 01 người mà
tỷ lệ tổng thương cơ thể 61% trở lên
c) ……

TỘI PHẠM
2.1.2 Các dấu hiệu của tội phạm

22
 Tính nguy hiểm cho xã hội

Tính có lỗi
ĐẶC ĐIỂM
CỦA
TỘI PHẠM
Tính trái pháp luật hình sự

Tính phải chịu hình phạt

23
TÍNH NGUY HIỂM CHO XÃ HỘI

Biểu hiện?

Thuộc tính cơ bản

Mang tính khách quan

Căn cứ đánh giá

TÍNH NGUY HIỂM CHO XÃ HỘI

Biểu hiện?

Thuộc tính cơ bản

Mang tính khách quan

Căn cứ đánh giá

Ý nghĩa
 TÍNH CÓ LỖI

Biểu hiện

Cơ sở?

Ý nghĩa
TÍNH TRÁI PHÁP LUẬT HÌNH SỰ

Biểu hiện?

Cơ sở?

Mối liên hệ với tính nguy hiểm

cho xã hội

Ý nghĩa
TÍNH CHỊU HÌNH PHẠT (TNHS)

Biểu hiện?

Cơ sở?
 Tính nguy hiểm cho xã hội ĐĐ
về
nội
dung
Tính có lỗi
ĐẶC ĐIỂM
CỦA
TỘI PHẠM ĐĐ
về
Tính trái pháp luật hình sự
hình
thức

HQ
Tính phải chịu hình phạt
pháp
lý 29
 VẤN ĐỀ?
Trái đạo đức có phải
là đặc điểm (thuộc
tính) của tội phạm?
 2.1 TỘI PHẠM

2.1.1 Khái niệm

2.1.2 Các dấu hiệu của tội phạm
2.1.3 Phân loại tội phạm

5/8/2020 MMH: 302053 31

 CAÙC LOAÏI TOÄI PHAÏM THEO ÑIEÀU 9 BLHS 2015

LOAÏI TP CAÊN CÖÙ VAØO TC, MÖÙC KHUNG HÌNH PHAÏT

ÑOÄ NGUY HIEÅM CHO
XH
Ít nghieâm troïng Gaây nguy haïi khoâng Möùc cao nhaát cuûa khung HP ñoái vôùi
lôùn cho XH TP ñoù laø phạt tiền, CTKGG hoặc
phạt tù đeán 3 naêm tuø
Nghieâm troïng Gaây nguy haïi lôùn cho Möùc cao nhaát cuûa khung HP ñoái vôùi
XH TP ñoù laø từ 03 năm ñeán 7 naêm tuø
Raát nghieâm Gaây nguy haïi raát lôùn Möùc cao nhaát cuûa khung HP ñoái vôùi
troïng cho XH TP ñoù laø từ 07 năm ñeán 15 naêm tuø

Ñaëc bieät nghieâm Gaây nguy haïi ñaëc bieät Möùc cao nhaát cuûa khung HP ñoái vôùi
troïng lôùn cho XH TP ñoù laø từ treân 15 naêm tuø, chung
thaân hoaëc töû hình
32
 BÀI TẬP VẬN DỤNG

A có hành vi trộm cắp xe máy của B. Hành vi của A bị xét

xử theo khoản 2 Điều 173 BLHS 2015 và bị Tòa án tuyên
phạt 3 năm tù giam.
Hỏi: Tội phạm mà A thực hiện thuộc loại tội phạm nào?

09/11/2021 302053 – PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG 33

 KHOẢN 2 ĐIỀU 173 BLHS 2015

“2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây thì bị
phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:
a. Có tổ chức;
b. Có tính chất chuyên nghiệp;
c. Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 50.000.000 đồng đến dưới
200.000.000 đồng;
d. ….”

09/11/2021 302053 – PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG 34

 2.1 TỘI PHẠM

2.1.1 Khái niệm

2.1.2 Các dấu hiệu của tội phạm
2.1.3 Phân loại tội phạm
2.1.4 Cấu thành tội phạm

5/8/2020 MMH: 302053 35

TỘI CƯỚP TÀI SẢN
1. A dùng vũ lực Xâm phạm
khống chế nạn nhân Quyền sở hữu
nhằm chiếm đoạt
tiền
Người phạm tội
có NLTNHS

2. B dùng dao đe dọa Người phạm tội

nạn nhân để chiếm =>14
đoạt túi xách (nhà Điều
nạn nhân). 168
Hành vi: Dùng vũ
lực hoặc đe dọa (BLHS)
dùng vũ lực (làm
3. C dùng súng đe nạn nhân tê liệt ý
dọa nạn nhân để chí)
chiếm đoạt tài sản
(trên đường). Lỗi cố ý (trực tiếp)

Mục đích: chiếm

… đoạt tài sản
Điều 168. Tội cướp tài sản
1. Người nào dùng vũ lực, đe doạ dùng vũ lực ngay tức khắc
hoặc có hành vi khác làm cho người bị tấn công lâm vào tình
trạng không thể chống cự được nhằm chiếm đoạt tài sản, thì bị
phạt tù từ ba năm đến mười năm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị
phạt tù từ bảy năm đến mười lăm năm:
a) Có tổ chức;
b) Có tính chất chuyên nghiệp;
….
3.
4.
5.
Ñònh nghóa

CTTP laø toång hôïp nhöõng daáu hieäu chung coù

tính chaát ñaëc tröng, điển hình cho moät
loaïi toäi phaïm cuï theå ñöôïc qui ñònh trong
luaät hình söï.
 CÁC YẾU TỐ CỦA CẤU THÀNH TỘI PHẠM

thöïc xaâm
hieän haïi

Ñoái
Ngöôøi/PNTM Haønh vi töôïng bò
phaïm toäi phaïm toäi xaâm haïi

42
1. KHAÙCH THEÅ
- QHXH ñöôïc LHS baûo veä
- Ñoái töôïng taùc ñoäng cuûa TP
2. MAËT KHAÙCH QUAN
- Haønh vi khaùch quan
- Haäu quả
- Moái quan heä nhân quả giöõa HV vaø HQ 04 YẾU
- Caùc DH khaùc: thôøi gian, ñòa ñieåm, coâng cuï, phöông tieän... TỐ CẤU
3. CHUÛ THEÅ THÀNH
- Naêng löïc TNHS
TỘI
PHẠM
- Ñoä tuoåi
- Daáu hieäu cuûa chuû theå ñaëc bieät
- Nhân thân người phạm tội
4. MAËT CHUÛ QUAN
- Loãi
- Ñoäng cô
43
- Muïc ñích
2.2 Hình phạt
 ĐỊNH NGHĨA HÌNH PHẠT

• Là biện pháp cưỡng chế nghiêm khắc nhất của

nhà nước
• Nhằm tước bỏ hoặc hạn chế quyền, lợi ích của
người phạm tội/ pháp nhân thương mại phạm tội
• Được quy định trong bộ luật hình sự và
• Do Toà án quyết định.

09/11/2021 302053 – PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG 45

45
 HÌNH PHẠT

Các loại hình phạt (Điều 32, Điều 33 BLHS 2015)

Đối với cá Đối với pháp
nhân nhân thương mại

Hình Hình
phạt phạt
chính chính
Hình Hình
phạt bổ phạt bổ
sung sung
09/11/2021 302053 – PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG 46
46
 HÌNH PHẠT

❖ Đối với người phạm tội (Điều 32)

1. Cảnh cáo
2. Phạt tiền
3. Cải tạo không giam giữ
HÌNH PHẠT
4. Trục xuất
CHÍNH
5. Tù có thời hạn
6. Tù chung thân
7. Tử hình

09/11/2021 302053 – PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG 47

47
 HÌNH PHẠT

❖ Đối với người phạm tội (Điều 32)

1. Cấm đảm nhiệm chức vụ,
cấm hành nghề hoặc làm
công việc nhất định;
2. Cấm cư trú;
3. Quản chế;
HÌNH PHẠT
4. Tước một số quyền công dân;
BỔ SUNG 5. Tịch thu tài sản;
6. Phạt tiền, khi không áp dụng
là hình phạt chính;
7. Trục xuất, khi không áp dụng
là hình phạt chính

09/11/2021 302053 – PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG 48

48
 HÌNH PHẠT

❖ Đối với pháp nhân thương mại phạm tội (Điều 33)

HÌNH PHẠT CHÍNH HÌNH PHẠT BỔ SUNG

a) Phạt tiền; a) Cấm kinh doanh, cấm

b) Đình chỉ hoạt động có hoạt động trong một số
thời hạn; lĩnh vực nhất định;
c) Đình chỉ hoạt động b) Cấm huy động vốn;
vĩnh viễn. c) Phạt tiền, khi không
áp dụng là hình phạt
chính.

09/11/2021 302053 – PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG 49

49
2.3 Một số tội
phạm cụ thể
 TÌNH HUỐNG PHÁP LÝ

CHO VAY NẶNG LÃI

BẰNG THẾ CHẤP
HÌNH ẢNH, VIDEO
NHẠY CẢM?

5/8/2020 MMH: 302053 51

 2.3 MỘT SỐ TỘI PHẠM CỤ THỂ

5/8/2020 MMH: 302053 52

 CĂN CỨ PHÁP LÝ

''1. Lãi suất vay do các bên thỏa thuận.

Trường hợp các bên có thỏa thuận về lãi suất thì lãi suất theo thỏa thuận không
được vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay, trừ trường hợp luật khác có liên
quan quy định khác…
Trường hợp lãi suất theo thỏa thuận vượt quá lãi suất giới hạn được quy định
tại khoản này thì mức lãi suất vượt quá không có hiệu lực.”
(Điều 468 Bộ luật dân sự năm 2015 )

“Người nào trong giao dịch dân sự mà cho vay với lãi suất gấp 05 lần mức lãi
suất cao nhất quy định trong Bộ luật dân sự, thu lợi bất chính từ 30.000.000
đồng đến dưới 100.000.000 đồng hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về
hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi
phạm, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng hoặc phạt cải
tạo không giam giữ đến 03 năm”
(Khoản 1 Điều 201 Bộ luật Hình sự 2015 sđ, bs 2017)

5/8/2020 53
 CĂN CỨ PHÁP LÝ

Người nào đe doạ sẽ dùng vũ lực hoặc có thủ đoạn

khác uy hiếp tinh thần người khác nhằm chiếm đoạt
tài sản, thì bị phạt tù từ…
(Điều 170 Bộ luật Hình sự 2015, sđ, bs 2017)

5/8/2020 MMH: 302053 54