1

Wymagania
Poziom rozszerzony Poziom rozszerzony
II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej II. Budowa atomu
3
Z=38
do
chemicznych
i schematy klatkowe);
6 4)

pierwias okresowym

Zasady oceniania
1 pkt poprawne wskazanie numeru konfiguracji poprawne uzasadnienie.
0 pkt

a
Konfiguracja numer: III
Uzasadnienie:
4s zos jeden
z orbitali 4p ( ).
ALBO
s ma
dwa elektrony.

Wymagania Wymaganie
Poziom rozszerzony Poziom rozszerzony
I. Pozyskiwanie, przetwarzanie III.
i tworzenie informacji. :
1) pozyskuje i przetwarza informacje 4)
(struktura digonalna, trygonalna,
tetraedryczna, piramidalna, V- .
II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej

do
chemicznych

Zasady oceniania
2 pkt po trzech kolumn tabeli.
1 pkt kolumn tabeli.
0 pkt albo brak odpowiedzi.
 2

CO2 SO2 OF2

2 2 2
0 1 2
ALBO ALBO
liniowa
V- V-

Wymagania Wymaganie
Poziom rozszerzony Poziom rozszerzony
I. Pozyskiwanie, przetwarzanie III.
i tworzenie informacji. :
1) pozyskuje i przetwarza informacje 4)
. .
II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej

do
chemicznych

Zasady oceniania
1 pkt poprawne wska 4 i poprawne uzasadnienie.
0 pkt

4 przedstawia model II
Uzasadnienie: 4

ALBO
SF4
ALBO
SF4

Wymagania Wymaganie
Poziom rozszerzony Poziom rozszerzony
I. Pozyskiwanie, przetwarzanie III.
i tworzenie informacji. :
1) pozyskuje i przetwarza informacje 4)

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej

do
chemicznych
 3

Zasady oceniania
1 pkt
0 pkt ego kryterium albo brak odpowiedzi.

Drobina NH3

Wymagania Wymaganie
Poziom rozszerzony Poziom rozszerzony
II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej
4)

do pi i jego
chemicznych nymi (np. promieniem
atomowym, ) .
6
Zasady oceniania
1 pkt
0 pkt

na litu ALBO Li
fluoru ALBO F
litu ALBO Li.

za
ny

3) je
Z

s p d
 4

2 pkt

1 pkt

0 pkt

ALBO d

ALBO p

I. i.
II. za ny

2) e

3) je
Z
ł

1 pkt

0 pkt

s s p s p d s p

ALBO

s s p s p s d p
Uwaga: Elektrony niesparowane musz mie zgodny spin.
 5

1 p.
0 p.

1 p.
0 p.

11 d
17 p
 6

1 p.

0 p.

1 p.

0 p.

0
 7

1 p.
0 p.

1 p.
0 p.

1 p.
0 p.
 8

1 p.

0 p.

Uwaga: Zwroty strzałek mogą być przeciwne; zwroty strzałek ilustrujących elektrony
niesparowane na podpowłoce 3d muszą być takie same.

1 p.
0 p.
 9

1 p.
0 p.

italna),

1 p.
0 p.

1 p.
0 p.
 10

1 p.
0 p.

1 p.
0 p.

1 p.
0 p.
 11

1 p.
0 p.

68 1 1

Zn + p + n

30 1 31 0

1 p.
Uwaga Substraty reakcji mogą być podane w odwrotnej kolejności.
0 p.

p n
4 l 1
1 p.
0 p.
 12

Wiadomo ci i rozumienie Okre lenie rodzaju wi zania (I.1.b.3)

Poprawna odpowied :
a) H2 b) HF c) Cl2

1 p. – poprawne przyporz dkowanie wzorów

0 p. – inna odpowied lub brak odpowiedzi
(0–1)

228 228
89 Ac 90 Th ( 01 )e ( )
228 228
89 Ac 90 Th ( )

1 p.
0 p.

Wiadomo ci i rozumienie Zapisanie równa naturalnych przemian promieniotwórczych

i sztucznych reakcji j drowych (I.3.a)
Poprawna odpowied
210
Równanie przemiany, jakiej ulega izotop polonu 84 Po:
210 4 206 210 4
84 Po 2 He 82 Pb lub 84 Po 2 + 206
82 Pb

13
Równanie przemiany, w której powstaje izotop azotu 7 N:
10 4 13 1 10 4 13 1
5 B 2 He 7 N 0 n lub 5 B+ 2 7 N+ 0 n

2 p. – poprawne napisanie obu równa

1 p. – poprawne napisanie jednego równania
0 p. – b dne napisanie obu równa lub brak odpowiedzi

Zastosowanie zasad rozmieszczania elektronów na orbitalach

do zapisu konfiguracji elektronowych (I.1.a.4).
Okre lenie zwi zku mi dzy budow atomu, konfiguracj
Wiadomo ci i rozumienie. elektronow a po o eniem pierwiastka w uk adzie okresowym
(I.1.a.7).
Zapisanie wzoru elektronowego zwi zku kowalencyjnego
(I.1.b.5).
 13

1 p. – za poprawne napisanie wzoru sumarycznego zwi zku, okre lenie typu hybrydyzacji
oraz poprawne podanie liczby wi za i liczby wi za w cz steczce opisanego
zwi zku.
0 p. – za odpowied niepe n lub niepoprawn albo brak odpowiedzi.

Wzór sumaryczny: Typ hybrydyzacji:

Liczba wi za typu : Liczba wi za typu :

Okre lanie przynale no ci pierwiastka do bloku , , oraz

Wiadomo ci i rozumienie. ustalenie po o enia pierwiastka w uk adzie okresowym na
podstawie jego konfiguracji elektronowej. (I.1.a.8)

1 p. – za poprawne uzupe nienie wszystkich kolumn tabeli.

0 p. – za odpowied niepe n lub b dn albo brak odpowiedzi.

Symbol pierwiastka Numer grupy Symbol bloku

pierwiastek X 16 p
pierwiastek Z 6 d

Zastosowanie zasady rozmieszczania elektronów na

orbitalach do zapisu konfiguracji elektronowych atomów
Wiadomo ci i rozumienie.
pierwiastków o Z = 1 40 (zapis „klatkowy”) oraz ich
prostych jonów. (I.1.a.4)

1 p. – za poprawne napisanie konfiguracji elektronowej (zapis graficzny) atomu chromu

w stanie podstawowym z uwzgl dnieniem numerów pow ok i symboli podpow ok.
0 p. – za odpowied niepe n lub b dn albo brak odpowiedzi.

1 2 2 3 3 d s

1 2 2 3 3 s d
 14

Przewidywanie typowych stopni utlenienia pierwiastka na

Wiadomo ci i rozumienie.
podstawie konfiguracji elektronowej (I.1.a.5).

1 p. – za poprawne napisanie wzoru sumarycznego wodorku pierwiastka X oraz wzoru

sumarycznego tlenku pierwiastka Z.
0 p. – za odpowied niepe n lub b dn albo brak odpowiedzi.

Wzór sumaryczny wodorku pierwiastka X:

Wzór sumaryczny tlenku pierwiastka Z:

i.
a
za
p

1 pkt
0 pkt

sp sp sp

1 pkt

0 pkt

sp
15
 16

ALBO ALBO

Zasady oceniania
1 pkt – poprawne uzupełnienie zdań uwzględniające określenie rodzaju nośników ładunku.
0 pkt – odpowiedź niepełna lub niepoprawna albo brak odpowiedzi.
 17

ALBO

ALBO

Odpowied , z której wynika, e kationy i aniony powstaj dopiero po stopieniu zwi zku
jonowego, jest niepoprawna.
Odpowied , w której zdaj cy pisze, e zwi zki jonowe po stopieniu przewodz pr d
elektryczny, poniewa s elektrolitami, jest niewystarczaj ca.

sp, sp2, sp3

1 pkt
0 pkt

sp sp sp

s p
p

IV etap edukacyjny – zakres podstawowy

1.. Mater y i tworzywa pochodzenia naturalnego. Zdaj cy:
1.6) wyja nia poj cie alotropii pierwiastków [ ].
II.
I. Ro owanie IV etap edukacyjny – zakres rozszerzony
i zastosowanie nabytej 3.. i zania chemiczne. Zdaj cy:
wiedzy do rozwi zywania 3.2) stosuje poj cie elektroujemno ci do okre lania [ ]
problemów. rodzaju wi zania [ ];
3.7) opisuje i przewiduje wp yw rodzaju wi zania (jonowe,
kowalencyjne, wodorowe, metaliczne) na w a ciwo ci
fizyczne substancji nieorganicznych i organicznych.

Schemat punktowania
1 p. – za poprawne uzupełnienie wszystkich zdań.
0 p. – za odpowiedź niepełną lub niepoprawną albo brak odpowiedzi.
 18

W kryszta ach metalicznych sie krystaliczna zbudowana jest z (atomów / cz steczek /

kationów i anionów / ) otoczonych chmur zdelokalizowanych elektronów.
Elementami, z których zbudowana jest sie krystaliczna t lenku wapnia, s (atomy /
cz steczki / ). W kryszta ach molekularnych dominuj oddzia ywania
mi dzycz steczkowe, a w kryszta ach kowalencyjnych atomy tworz ce sie krystaliczn
po czone s wi zaniami kowalencyjnymi. Przyk adem kryszta u molekularnego jest kryszta
(chlorku sodu / / wapnia), a przyk adem kryszta u kowalencyjnego – kryszta
( / jodu / w glanu wapnia).

IV etap edukacyjny – poziom rozszerzony

2.. truktura atomu – j dro i elektrony. Zdaj cy:
II.
I. Ro owanie 2.3) zapisuje konfiguracje elektronowe atomów pierwiastków do
i zastosowanie nabytej Z=36 [ ], uwzgl dniaj c rozmieszczenie elektronów na
wiedzy do podpow okach [ ].
rozwi zywania 2.4) okre la przynale no pierwiastków do bloków
problemów. konfiguracyjnych: s, p i d uk adu okresowego.
6.. Reakcje utleniania i redukcji. Zd cy:
6.4) przewiduje typowe stopnie utlenienia pierwiastków [ ].

Atom bromu w stanie podstawowym ma konfiguracj elektronow

, a w pow oce walencyjnej tego atomu znajduje si elektronów.
Brom nale y do bloku konfiguracyjnego p uk adu okresowego.
Min alny stopie utlenienia, jaki przyjmuje brom w zwi zkach chemicznych wynosi ,
a maksymalny .
Nale y uzna nast puj ce zapisy konfiguracji elektronowej:
1s22s2p63s2p64s23d104p5
1s22s22p63s23p63d104s24p5
1s22s2p63s2p6d104s2p5
[Ar] 4s23d104p5
[Ar] 3d104s24p5
[Ar] 3d104s2p5
lub zapis graficzny.
Zapis K2L8M18N7 ilustruj cy rozmieszczenie elektronów na pow okach jest niewystarczaj cy.

1 p. – za poprawne uzupe nienie wszystkich luk w dwóch akapitach.

0 p. – za odpowied niepe n lub b dn albo brak odpowiedzi.

Korzystanie z informacji Selekcja i analiza informacji podanych w formie tekstu

o tematyce chemicznej (II.3)
Poprawna odpowiedź
J dro atomu fluorowca ma adunek ( mniejszy / wi kszy ) ni j dro atomu tlenowca.
Atom fluorowca ma ( mniejszy / wi kszy ) promie atomowy ni atom tlenowca.
Tlenowiec jest ( bardziej / mniej ) aktywny chemicznie od fluorowca.

Schemat punktowania
1 p. – podkre lenie w zdaniach w a ciwych okre le
0 p. – inna odpowied lub brak odpowiedzi