Bộ môn Miễn dịch-SLB, Y Dược Huế, Shock phản vệ thực nghiệm

Bài 2
SHOCK PHẢN VỆ THỰC NGHIỆM

1. Mục đích yêu cầu

1.1. Mục đích
Minh họa một phần lý thuyết chương rối loạn miễn dịch, chủ yếu là giới thiệu
về dị ứng và shock phản vệ.
1.2. Yêu cầu
- Hiểu những vấn đề cơ bản của miễn dịch bệnh lý nói chung và phản vệ nói
riêng, cũng như hiểu được một số thuật ngữ thường dùng trong dị ứng học.
- Kiến tập là chủ yếu, do đó cần chú ý quan sát, ghi chép đầy đủ và biết vận
dụng các kiến thức đã học để giải thích.
2. Nội dung thực tập
Shock phản vệ thực nghiệm
Cho đến nay, shock phản vệ vẫn là mô hình bệnh lý thuận lợi để nghiên cứu cơ
chế dị ứng tức thì.
2.1. Chuẩn bị thực nghiệm gây shock phản vệ
- Súc vật: chỉ tiến hành trên chuột lang vì rất điển hình.
- Kháng nguyên: sử dụng lòng trắng trứng gà làm kháng nguyên (tức ovalbumin
có M=45.000),
- Tá chất: ngoài kháng nguyên, còn dùng thêm tá chất Freund (gồm có lanolin,
BCG chết, parafin) để kích thích cho lượng kháng thể tạo ra được nhiều.
- Cách gây mẫn cảm: tiêm liều nhỏ kháng nguyên, đưa vào bằng đường dưới da
hoặc bắp thịt, gây mẫn cảm 3 lần, mỗi lần cách nhau 7 ngày:
* lần 1 và lần 3: tiêm dung dịch gồm kháng nguyên và tá chất,
* lần 2: chỉ tiêm kháng nguyên.
sau mũi tiêm cuối cùng 14 ngày thì chuột lang có hiệu giá kháng thể cao nhất, có thể
tiến hành gây shock phản vệ thực nghiệm được.
2.2. Gây shock phản vệ chủ động
Sử dụng chuột lang đã được mẫn cảm trước với kháng nguyên là lòng trắng
trứng (kỹ thuật gây mẫn cảm như bước chuẩn bị đã mô tả ở trên). Tiêm liều quyết định
kháng nguyên (liều quyết định gấp 10 lần liều gây mẫn cảm), tiêm vào tĩnh mạch mu
chân hoặc tiêm trực tiếp vào tim.
Quan sát các biểu hiện phản vệ ở chuột: thời gian xuất hiện các triệu chứng, các
biểu hiện toàn thân, các tình trạng của bộ máy hô hấp, tiết niệu, tiêu hóa, thần kinh,...
Sau khi chuột chết, mổ tử thi quan sát phổi và các phủ tạng khác như gan, lách, mạc
treo ruột,...
Vận dụng các kiến thức đã học trong bài lý thuyết để giải thích cơ chế gây ra
phản vệ trong trường hợp nầy và cơ chế xuất hiện các triệu chứng đã quan sát được.
2.3. Gây shock phản vệ ngoài cơ thể (hiện tượng Schutz-Dale)
Sử dụng chuột lang đã gây mẫn cảm như trên. Giết chuột bằng cách cắt cổ
nhanh để loại bỏ hết kháng thể dịch thể lưu hành trong máu. Sau đó mổ bụng chuột,
cắt hồi tràng thành từng đoạn ngắn rồi ngâm vào dung dịch thyrod ở 370C (dung dịch
nầy gồm nhiều chất dinh dưỡng có tác dụng nuôi sống đoạn ruột bị cô lập).
4
 Bộ môn Miễn dịch-SLB, Y Dược Huế, Shock phản vệ thực nghiệm

Rửa sạch đoạn ruột vừa cắt, bỏ hết mạc treo ruột rồi buộc hai đầu đoạn ruột vào
máy Schutz-Dale. Tiến hành thí nghiệm theo trình tự như sau:
- lần 1: nhỏ 1ml histamin,
- lần 2: nhỏ 1ml kháng nguyên đặc hiệu (lòng trắng trứng gà 1/20),
- lần 3: nhỏ 1ml kháng nguyên không đặc hiệu (huyết thanh người),
- lần 4: nhỏ lại lần nữa 1ml histamin.
sau mỗi lần nhỏ, quan sát sự co bóp của đoạn ruột qua sự di động của bút ghi trên băng
ám khói và phải rửa sạch đoạn ruột bằng dung dịch thyrod 3 lần trước khi chuyển sang
bước thí nghiệm kế tiếp.
Vẽ lại đường biểu diễn sự co bóp của đoạn ruột vào vở và giải thích cơ chế. Từ
đó, nêu lên ý nghĩa của hiện tượng thực nghiệm phản vệ ngoài cơ thể đối với cơ chế dị
ứng và với công tác điều trị.

PHẦN GHI CHÉP

...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
4
 Bộ môn Miễn dịch-SLB, Y Dược Huế, Shock phản vệ thực nghiệm

...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
4
 Bộ môn Miễn dịch-SLB, Y Dược Huế, Shock phản vệ thực nghiệm

...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................