You are on page 1of 44

B Y T

TRNG I HC DC H NI

L TH IM

TH NGHIM TC DNG KCH THCH


MIN DCH CA PIDOTIMOD SN
XUT TI VIT NAM TRN
NG VT TH NGHIM

KHA LUN TT NGHIP DC S I HC

H NI - 2014

B Y T
TRNG I HC DC H NI

L TH IM

TH NGHIM TC DNG KCH THCH


MIN DCH CA PIDOTIMOD SN
XUT TI VIT NA M TRN
NG VT TH NGHIM
KHA LUN TT NGHIP DC S I HC

Ngi hng dn:


TS. Nguyn Vn R
Ni thc hin:
1.
B mn Ha Sinh.
2.
B mn Dc Lc.

H NI 2014

LI CM N
Li u tin, ti xin by t lng knh trng v bit n su sc ti ngi thy: TS.
Nguyn Vn R trng B mn Ha Sinh trng i hc Dc H Ni tn
tnh hng dn, ch bo v ng vin ti trong sut qu trnh thc hin v hon thnh
kha lun tt nghip ny.
Ti xin chn thnh cm n ch ng Th Kim Khuyn hc vin cao hc kha
17 to iu kin, ch bo, gip ti trong sut qu trnh thc hin nghin cu.
Ti cng xin by t lng bit n chn thnh ti cc thy c, cc k thut vin
B mn Ha Sinh v b mn Dc Lc - trng i hc Dc H Ni to iu
kin gip ti trong sut qu trnh lm kha lun.
Ti cng xin gi li cm n ti cc thy c trng i hc Dc H Ni
nhng ngi thy du dt ti sut 5 nm hc va qua.
Cui cng, ti mun gi li cm n ti b m, gia nh, ngi thn v bn b,
nhng ngi lun st cnh ng vin v gip ti vt qua nhng lc kh khn
nht trong hc tp v qu trnh hon thnh kha lun.
H ni, ngy 10 thng 05 nm 2014
Sinh vin

L Th im

MC LC

CC K HIU V CH VIT TT
DANH MC BNG
DANH MC HNH
T VN ........................................................................................................ 1
CHNG 1. TNG QUAN .................................................................................. 2
1.1. Tng quan v sinh l min dch ................................................................................ 2
1.1.1. Khi nim v min dch ..................................................................................... 2
1.1.2. Min dch khng c hiu (non-specific immunity).......................................... 2
1.1.3. Min dch c hiu (specific immunity) ............................................................ 2
1.1.4. Cc c quan v t bo tham gia qu trnh MD ............................................ 2
1.1.5. Tng quan v sinh l bnh suy gim min dch: ............................................... 4
1.2. Cht kch thch min dch v nguyn l nh gi tc dng ...................................... 6
1.2.1. Khi nim ........................................................................................................... 6
1.2.2. C ch tc dng ca cc cht KTMD ................................................................ 6
1.2.3. Nguyn l mt s th nghim nh gi tc dng ca cht KTMD ................... 6
1.3. Mt s nghin cu v Pidotimod .............................................................................. 7
1.3.1. Cu trc ha hc ca Pidotimod ........................................................................ 7
1.3.2. Dc ng hc ca Pidotimod .......................................................................... 8
1.3.3. Tc dng dc l ca pidotimod ....................................................................... 8
1.3.4. c tnh v tng tc thuc ............................................................................. 13
CHNG 2. I TNG V PHNG PHP NGHIN CU ................... 15
2.1. i tng nghin cu ............................................................................................ 15

2.2. Nguyn vt liu v thit b .................................................................................... 15


2.2.1. Thuc v ha cht ......................................................................................... 15
2.2.2. Thit b .......................................................................................................... 15
2.3. Ni dung nghin cu ............................................................................................. 15
2.4. Thit k nghin cu ............................................................................................... 16
2.4.1. Chun b ........................................................................................................ 16
2.4.2. Tin hnh th nghim .................................................................................... 17
2.4.3. Mt s ch tiu nh gi trong th nghim .................................................... 18
2.5. Phng php x l s liu ..................................................................................... 19
CHNG 3. KT QU ...................................................................................... 20
3.1. S bin i trng lng chut ............................................................................... 20
3.2. nh hng ca Pidotimod ln trng lng lch tng i .................................... 21
3.3. nh hng ca pidotimod ln trng lng tuyn c tng i ............................. 22
3.4. nh hng ca pidotimod ln s lng bch cu ................................................. 24
3.5. nh hng ca Pidotimod ln chc nng ca TB ............................................... 25
CHNG 4: BN LUN ................................................................................... 27
4.1. V thit k nghin cu ............................................................................................ 27
4.2. V kt qu nghin cu............................................................................................. 29
KT LUN V KIN NGH ............................................................................. 34
TI LIU THAM KHO

CC K HIU V CH VIT TT
Con - A

Concanavilin - A

CY

cyclophosphamid

DNCB

Dinitrochlorobenzen

TB

i thc bo

MD

p ng min dch

IFN

Interferon

IL

Interleukin

Kl/tt

Khi lng/th tch

KTMD

Kch thch min dch

LPS

Lipopolysaccharide

PHA

phytohaemagglutinin

RCT

Nghin cu lm sng ngu nhin, c i chng

p.o

ng ung

s.c

Tim di da

i.p

Tim phc mc

i.v

Tim tnh mch

i.m

Tim bp

DANH MC BNG:
Bng

Tn bng

Trang

3.1

S thay i khi lng chut

20

3.2

Khi lng lch tng i

23

3.3

Khi lng tuyn c tng i

25

3.4

S lng bch cu

27

3.5

Ch s thc bo

29

DANH MC HNH:
Hnh
2.1

Tn hnh
S tin trnh th nghim

Trang
17

T VN
Hin nay, cc bnh lin quan n virus, lin quan n phn t gy suy gim
kh nng min dch ca c th nh: HIV, ung th, nhim trng ngy cng gia
tng. Vy lm th no hn ch s pht trin ca bnh cng nh ko di s sng
ca ngi bnh l vn lun c x hi quan tm.
Cht kch thch min dch c a vo s dng nh mt bin php gip
con ngi chng vi bnh tt. Cc nh khoa hc tm ra mt s cht kch thch
min dch c ng dng cao nh: BCG, bronchovaxom, lentinan, levamisol...
Pidotimod c cu trc ging dipeptid l mt ha dc c kh nng kch thch min
dch c tm ra bi hng Poli Industria Chimica Italia vo u nhng nm 90
ca thp k XX. Nhiu nghin cu tin lm sng v lm sng khng nh pidotimod
c tc dng tt trn h min dch. Hin nay, thuc c a vo sn xut, s
dng nhiu nc trn th gii vi cc bit dc nh adimod, imunorix, onaka,
pigitil, polimod
Vit Nam, Trng i hc Dc H Ni v ang nghin cu, tng hp
pidotimod lm nguyn liu sn xut thuc. Tuy nhin, cha c nghin cu th
hot tnh ca thuc ny trn h min dch. V vy, chng ti thc hin ti Th
nghim tc dng kch thch min dch ca Pidotimod sn xut ti Vit Nam
trn ng vt th nghim nhm mc ch:
nh gi c tc dng ca Pidotimod sn xut ti Vit Nam ln trng lng
chut, trng lng tng i cc t chc lympho (lch, c) v s lng bch cu
ngoi vi v chc nng i thc bo h li ni m.

CHNG 1. TNG QUAN


1.1. Tng quan v sinh l min dch
1.1.1. Khi nim v min dch
Min dch (immunity) l kh nng ca c th nhn bit, p ng v loi b
cc yu t l gy hi.
Khi b yu t gy bnh (khng nguyn) xm nhp, trc tin c th vn hnh
ngay mt s t bo v phn t sn c kp thi ngn chn, x l, sau to ra cc
t bo v phn t c hiu tng ng vi tng loi khng nguyn khc nhau loi
tr chng.
Phn loi MD: gm 2 loi
- MD t nhin (min dch khng c hiu).
- MD thu c (min dch c hiu) [3], [5].
1.1.2. Min dch khng c hiu (non-specific immunity)
c hnh thnh trong qu trnh tin ha ca ca ng vt chng li s
xm nhp, gy nhim ca cc vi sinh vt gy bnh. Min dch khng c hiu
khng li tr nh, kh n nh v t b sai st.
Cc m, t bo, phn t tham gia vo MD khng c hiu gm: da, nim
mc, cc t bo thc bo, h thng b th, IFN, [5].
1.1.3. Min dch c hiu (specific immunity)
L trng thi min dch xut hin do khng th c hiu tng ng vi tng
khng nguyn c to ra sau khi c th tip xc vi khng nguyn (ngu nhin
hoc ch ng). Min dch c hiu c kh nng nhn dng c hu ht khng
nguyn v li tr nh min dch.
Min dch c hiu gm min dch th dch v min dch qua trung gian t
bo vi s m nhim ca cc t bo lympho B v lympho T [5].
1.1.4. Cc c quan v t bo tham gia qu trnh MD
1.1.4.1. C quan lympho trung ng
L ni sinh sn v bit ha t bo lympho n trng thnh, kh nng x
l khng nguyn.

Ty xng: L c quan trung ng ca mi t bo mu, nhy cm vi tia x


v cc thuc chng phn bo.
Tuyn c: m nhim chc nng hun luyn, phn chia, bit ha, cc t bo
lympho T l nh mt s yu t ha tan (thymulin, thymosin 1, ) [5].
1.1.4.2. C quan lymopho ngoi vi
L ni t bo lympho tr ng v bit ha di tc ng ca khng nguyn.
Hch lympho: c coi nh mt ci lc i vi cc phn t l ngoi lai v cc
mnh vn t m hoi t, l trung tm ca s tun hon cc t bo lympho, ni t
bo tip xc vi khng nguyn.
Lch: c nhim v lc v d tr mu cho c th, ngoi ra cn l ni tp trung
khng ca khng nguyn vo c th bng ng mu.
Cc m lympho khng c v bc: nm ri rc nim mc ng tiu ha, h
hp, tit niu, [5]
1.1.4.3. Cc t bo tham gia qu trnh MD
Lympho bo: chim khong 20 - 30 % tng s bch cu trong mu, c vai tr
ch cht trong min dch c hiu. Khi khng nguyn xm nhp vo c th, s gp
phi hng lot c ch bo v t nhin khng c hiu nhm tiu dit hoc loi tr
chng ra khi c th. Nu khng nguyn vt qua c hng ro ny, v c thi
gian, chng s gp phi cc cht bo v c hiu trong MD c hiu. MD
c hiu xut hin s lm MD t nhin c tng cng [5].
T bo dit t nhin NK (natural killer): L mt tiu qun th t bo ging
lympho, c kh nng dit mt s t bo ch: t bo u, t bo vt ch nhim virus.
Chc nng quan trng ca NK l kim sot min dch, ngn chn s di c ca t
bo u qua mu, bo v c th chng li s nhim virus. Cc t bo NK c th hn
ch hoc lm trm trng hn cc phn ng min dch [6], [26], [29].
T bo thc bo n nhn (monocyte): ng vai tr phng th do kh nng
thc bo cc loi k sinh trng v vi khun. Cc TB cn c vai tr quan trng
trong s khi ng qu trnh min dch c hiu, chng cn thit cho vic hot ha
cc t bo lympho T v lympho B trc s xm nhp ca cc khng nguyn ngoi

lai. Bn cnh , TB cn tit ra cc cht cytokin nh IL-1, IL-6, TNF- khi pht
qu trnh vim khng c hiu [6], [11], [18], [19], [27].
Cc t bo mu khc: Bch cu a nhn trung tnh, bch cu i kim v
dng bo (mastocyte), Bch cu i toan u c vai tr quan trng trong MD
ca c th vi khng nguyn.
1.1.5. Tng quan v sinh l bnh suy gim min dch:
Suy gim min dch l tnh trng ca c th sng trong h thng min dch
hot ng yu, khng p ng c vi yu cu ca cuc sng bnh thng, dn
n khng chng li c vi cc vi sinh vt gy bnh m hu qu l c th b
nhim trng nng i n t vong hay ni cch khc l sinh ra rt t khng th c
hiu trong khi c th khc li sinh min dch khi t trong cng iu kin.
Suy gim min dch c chia lm hai loi:
Suy gim min dch bm sinh
Suy gim min dch bm sinh hay tin pht l do nhng bt thng mang tnh
di truyn, to ra nhng khuyt tt trong h thng min dch, c th l:
+ Suy gim min dch ngay t t bo gc chung cho c hai dng lympho bo
B v T.
+ Suy gim min dch bm sinh dng T: c 2 trng hp: suy gim nng dng
T do s suy gim hot ng ca tuyn c lm cho dng lympho bo T khng trng
thnh v bit ho c, do khng c min dch qua trung gian t bo. Hin tng
ny gi l hi chng George. Trng hp th hai l ri lon qu trnh hot ho ca
lympho bo T trng thnh.
+ Suy gim min dch bm sinh dng B: c th l do tn thng tu xng m
khng c bit ho dng lympho bo B hoc c th c sai st trong qu trnh hot
ho ca lympho bo B trng thnh dn n ri lon s tng hp cc khng th
dch th.
+ Suy gim min dch bm sinh dng cc t bo thc bo v sn xut b th
gy gim t bo thc bo v thiu ht b th.
Suy gim min dch mc phi

Suy gim min dch mc phi l mt trng thi bnh l rt hay gp, l mt
hin tng th pht sau nhiu bnh. Nht l cc bnh gy suy dinh dng, nhim
c, nh hng ca mt s thuc gy c ch min dch v do kt qu ca cc bnh
truyn nhim nh ngi l nhim virus HIV - mt bnh nan y ca thi i
Suy gim min dch th pht do suy dinh dng
Ngi ta thy r rng khi c th b suy dinh dng s xut hin trng thi
suy gim min dch c khng c hiu ln c hiu m c ch bnh sinh ra l do
thiu nguyn liu trong sinh tng hp cc cht, c bit l thiu m.
Suy gim min dch th pht do nhim trng
Trong tt c cc trng hp nhim khun (virus, vi khun, nm hay k sinh
trng). Nu ko di s gy suy dinh dng dn n suy gim min dch. Nhim
virus dn n ri lon p ng min dch v lm suy gim min dch d dn n cc
bi nhim cc bnh khc.
Nhim khun mn tnh, c bit l nhim vi khun ni bo nh bnh hi, lao
th bao gi cng gy ra suy gim min dch t bo.
ngi, trong cn bnh th k AIDS do nhim bi loi Retrovirus HIV-I v
HIV-II, chng c i tnh c bit vi phn t CD4 v Receptor vi mt s chemokin
c trn cc t bo c thm quyn min dch m ch yu l cc lympho bo Th v i
thc bo. Virus lm ly gii cc t bo TCD4 hoc bt hot chng, s lng t bo
TCD4 suy gim trm trng ngi nhim HIV (bnh thng t l TCD4/TCD8 l 2/1,
khi nhim HIV th c th ch l 0,5/1).
T gim st Th dn n suy gim min dch trm trng.
Suy gim min dch th pht do mt s bnh khc.
Cc bnh c tnh nh ung th, bnh mu c tnh v cc bnh v thn nh suy
thn, thn nhim m... u dn n suy gim min dch.
Ngoi ra cc c th gi, do c nhng thay i trong hot ng min dch,
ngi ta thy c nhng suy gim min dch r rt, do ngi gi thng thy
tng kh nng nhim khun, hay b ung th, mc bnh t min (thp khp)..., chnh
l do s suy gim min dch [5].

Nh vy, MD l mt qu trnh phc tp xy ra khi c s tip xc ca


khng nguyn ngoi lai v h min dch. iu ha hot ng ca h min dch, gi
cn bng ni mi cn c s tham gia v phi hp ca nhiu c quan, t chc v t
bo s gip cho c th chng li cc khng khuyn gy bnh.
1.2. Cht kch thch min dch v nguyn l nh gi tc dng
1.2.1. Khi nim
Cc cht KTMD l nhng cht a vo c th nhm bin i kh nng ca cc
t bo p ng vi khng nguyn hoc lm thay i s tng tc gia cc t bo
hay gia cc cht trung gian cn thit cho s to nn mt MD [3], [6].
1.2.2. C ch tc dng ca cc cht KTMD
Ch yu theo 2 c ch:
-

Tc ng vo qu trnh bin i, chuyn ha ca cc khng nguyn nh

tng tch ly khng nguyn, gim o thi khng nguyn, do ko di s c mt


ca khng nguyn trong c th v gy ra kch thch lin tc ging nh tim khng
nguyn liu nh nhng nhiu ln v ko di.
-

Tng tc vi cc t bo c thm quyn min dch: lm tng hin tng

thc bo, tng hot ha TB, tng s tip xc v ha mng gia TB v t bo


lympho truyn thng tin khng nguyn t TB sang t bo lympho sn xut
khng th quyt nh tnh c hiu ca khng th i vi khng nguyn [3].
1.2.3. Nguyn l mt s th nghim nh gi tc dng ca cht KTMD
Cht KTMD tc ng vo nhiu khu trong qu trnh min dch. V vy, cc
k thut nh gi tc dng ca cc cht KTMD rt a dng v c th thc hin theo
cc khu chnh sau y:
Khu x l khng nguyn thng qua hot ng ca TB:
- K thut c ch di tn TB.
- K thut in di TB.
- K thut c ch dnh bch cu.
- K thut c ch tri ging bch cu.
- o hot tnh thc bo v nh gi kh nng tiu ha ni t bo ca TB.

C th nh gi chc nng ca TB trong giai on cm ng min dch bng


cch xc nh t l % cc TB c n khng nguyn v s lng khng nguyn b
vy bt mi TB (ch s thc bo) [3].
Khu hiu ng ca p ng min dch: lympho bo T
- Th nghim chuyn dng lympho bo: da vo c tnh ca lympho T, khi
c mt ca khng nguyn c hiu, cc lympho bo mn cm phn ng bng cch
chuyn sang dng blast (t bo ln, bo tng phnh to, ht nhn ni r).
- Th nghim to hoa hng t nhin E (Rosette E): da trn kh nng to hoa
hng vi hng cu cu ca lympho T.
- Th nghim to hoa hng kp: thng kt hp ng thi th nghim to
hoa hng E vi th nghim to hoa hng EA (hng cu g E c bao ph bi
khng th khng hng cu g A to phc hp EA) [3].
Khu p ng min dch ca lympho bo B v khng th Ig
- K thut hunh quang min dch.
- K thut to hoa hng EAC: dng pht hin lympho B mang th th
dnh cho b th, s dng hng cu cu E c bao ph bi hmolysin khng th
IgM (A) v b th (C) thnh phc hp EAC.
- K thut Jerne: pht hin lympho bo B tit khng th. Thc hin trn mi
trng thch hoc mi trng lng, da trn nguyn l to qung dung huyt khi
cho t bo lympho tip xc vi hng cu cu ng thi vi s c mt ca b th.
- nh gi tng i lng khng th bng cch xc nh hiu gi khng th
trong huyt thanh da trn phn ng ngng kt hng cu [3].
Nh vy, i vi mt cht KTMD, c kh nhiu phng php nh gi tc
dng trn h min dch. Ty vo iu kin thc t cng nh i tng, mc tiu cn
nh gi la chn phng php ti u mang li hiu qu cao.
1.3. Mt s nghin cu v Pidotimod
1.3.1. Cu trc ha hc ca Pidotimod
Danh php
- Tn INN: Pidotimod.

- Tn

khoa

hc:

acid

(R)-3-[(S)-(5-oxo-2-pyrrolidinyl)carbonyl]-

thiazolidine-4-carboxylic.
- M ATC: L03AX05 [16], [19], [29].
Cng thc ha hc
- Cng thc phn t: C9H12N2O4S.
- Khi lng phn t: 244,26 g/mol.
- Cng thc cu to: [16], [19].

Tnh cht l ha
- Bt tinh th khng mi, mu trng hoc trng ng.
- im chy 194oC198oC, s chy km theo phn hy nhanh chng.
- Nng sut quay cc []25D: 150o.
- tan ca Pidotimod trong nc l 37,8 (g/l) [16].
1.3.2. Dc ng hc ca Pidotimod
Trn ng vt (chut, ch): Pidotimod hp thu nhanh qua ng ung, tc
thi tr nhanh (T1/2 = 1 gi), th tch phn b ln, thuc phn b nhanh vo cc c
quan chnh, c bit l gan v thn. S bi tit qua nc tiu dng khng chuyn
i l 75,6% sau tim tnh mch v 31,1% sau ung. Sinh kh dng ca thuc l
100% qua ng tim bp v 27% qua ng ung [13].
Trn ngi: Thuc hp thu nhanh qua ng ung v sinh kh dng l 40
44%, T1/2 = 4 gi, khng ph thuc liu v ng dng; thuc khng b chuyn ha
v thi tr hu ht dng cha cha chuyn ha ra ngoi nc tiu; th tch phn
b ln (khong 30 lt) [22].
1.3.3. Tc dng dc l ca pidotimod
Nhiu nghin cu trong ng nghim, trn ng vt th nghim v trn ngi
trc y cho thy pidotimod c tc dng dc l trn h min dch rt r rng, tc

ng trn nhiu t bo, nhiu khu ca qu trnh min dch. Trong khun kh ca
bi kha lun, chng ti ch trnh by mt cch ngn gn mt s kt qu ca cc
nghin cu v cc tc dng ca Pidotimod a ra ci nhn tng quan nht v tc
dng ca cht iu bin min dch ny.
1.3.3.1. Cc nghin cu trn ng vt
Tc ng ln TB
Cc th nghim trn chut b c ch min dch chng t pidotimod c tc ng
tch cc ln chc nng ca TB (kh nng ha ng ng, kh nng sn xut gc
c, sn sinh cc cytokin gy vim) [12], [27], [28].
- Pidotimod lm tng tnh ha ng ng ca TB: Prednisolon lm gim
kh nng ha ng ng ca cc TB xung cn so vi nhm chng (khng b c
ch min dch, p < 0.001), nhng khi iu tr vi pidotimod, kh nng ha ng ng
ca TB c tng cng mt cch r rt v phc hi gn nh hon ton so vi
nhm chng (k c ng ung v tim phc mc) [12], [28].
- Pidotimod kch thch TB tng cng sn xut cc gc c: S dng
prednisolon gy suy gim min dch lm gim ng k qu trnh sn xut cc gc
c ca TB khi c vi cc tc nhn thch hp (anion superoxid, p < 0,01; NO,
p < 0,001). V khi iu tr cng vi pidotimod th s c ch ny gn nh b loi b,
a lng NO, superoxid tr v mc ban u [12], [28].
- Pidotimod kch thch TB sn sinh ra cc cytokine gy vim: Khi c
hot ha, cc TB cng c th to ra nhng cytokin gy vim nh TNF-, IL-1 v
IL-6. Nghin cu trn chut b c ch min dch bi prednisolon v c kch thch
bi cc yu t gy vim nh LPS, bo t nm Aspergilus fumigatus s sn sinh
TNF- thp hn ng k so vi nhm chng (khng b c ch, p < 0,05) nhng khi
c iu tr bng pidotimod th lng TNF- c hi phc v thm tr cn tng
so vi nhm chng (p < 0,001) [13], [28].
Tc ng ln t bo NK
Nghin cu trn t bo NK lch chut cc tun tui khc nhau (10 tun v
30 tun) c vi t bo YAC-1 c gn ng v phng x

51

Cr cho thy,

10

pidotimod liu cao (200mg/kg) tng cng hot ng ca t bo NK (khng phn


bit so vi chng), liu thp hn thay i khng ng k, thm ch cn gy c ch
(liu 50 mg/kg). Kt qu ny cho thy pidotimod c kh nng iu bin hot ng
ca NK [26].
Tc ng ln t bo lympho
- Trn min dch qua trung gian t bo: Nghin cu cc phn ng to hoa
hng vi hng cu cu, phn ng tng sinh p ng vi cc mitogen (Con A,
LPS), phn ng qu mn mun vi DNCB hay phn ng chng thi ghp chut b
gy suy gim min dch v c iu tr bng pidotimod u tng ln c ngha
thng k so vi nhm khng c iu tr. Cc kt qu u th hin pidotimod c
kh nng phc hi cc chc nng ca h min dch qua trung gian t bo tr v mc
bnh thng [12], [27].
- Trn min dch dch th: nh gi MD dch th ca pidotimod, ngi
ta s dng hai phn ng vi hai khng nguyn khc nhau (LPS i vi min dch
th khng ph thuc tuyn c; hng cu cu 3% - i vi min dch dch th ph
thuc tuyn c) trn chut c MD vi cc khng nguyn ny o hiu gi
khng th. Da vo cc kt qu ny, c th ni rng, pidotimod c tc dng lm
tng cng MD vi cc khng nguyn ny, a hiu gi khng th tr v mc
bnh thng [12], [27].
Tc dng chng li vi sinh vt
MD chng vi sinh vt l chc nng quan trng v cn thit bo v c
th chng li cc vi sinh vt gy bnh. Cc nghin cu trn chut cho thy,
pidotimod c tc dng bo v, lm tng t l sng ca con vt trc tnh trng
nhim vi khun hoc virus.
-

Tc dng chng vi khun: nghin cu kh nng chng li vi khun

ca pidotimod, c nhiu m hnh thc nghim khc nhau c thit lp. Trong
c 5 m hnh nhm: xc nh liu trnh iu tr vi pidotimod cho hiu qu thp
nht; nh gi hiu lc tc dng ca thuc trn nhiu chng vi khun; so snh hiu
lc ca pidotimod vi nhng thuc c chn lm chun; nh gi tc dng ca

11

thuc trn chut b gy c ch min dch; nghin cu hiu lc ca thuc khi kt hp


vi cc khng sinh -lactam [14].
Cc nghin cu u ch ra rng, d cho khng c tc dng khng khun, khng
nm v khng candida iu kin in vitro, nhng pidotimod thc s c kh nng
kch thch c ch min dch khng c hiu ca c th vi hiu qu cao, tc dng
ca pidotimod l r rt v c ngha thng k cao sau 5 ln s dng trc tnh trng
nhim khun. Pidotimod chng li s ly nhim ca nhiu chng vi khun vi mc
liu 0,01 100 mg/kg i.p. 5 ln. Pidotimod c tc dng tng ng hoc tt hn
so vi cc thuc chun so snh nh bestatin, N-acetylmuramyl-L-Ala-D-iso-GluOH v tuftsin; th hin r tc dng bo v trn chut c gy c ch min dch,
cng nh gip tng cng tc dng khng khun in vivo ca cc khng sinh
cefotaxim v ampicillin, theo hng h tr hoc hip ng (khng sinh dit vi
khun trc tip v pidotimod tc ng ln h min dch lm tng kh nng tiu dit
vi khun ca c th) [14], [27].
-

Tc dng chng virus: Cc th nghim tin hnh vi 3 loi virus v 2

mc liu (virus) gy nhim khc nhau: virus vim mng no (Mengovirus), virus
Herpes simplex (HSV), v virus cm A chng PR 8. Pidotimod c dng 15
ngy trc khi gy nhim v trong sut qu trnh chut b nhim virus cho ti khi
cht. Tc dng ca thuc th hin t l sng st khc nhau gia l ch nhim virus
(l chng) v l nhim virus nhng c iu tr bng pidotimod (l th). Thi gian
m mt na s chut b cht l chng v l th: vi Mengovirus tng ng l 3
v 5,5 ngy; vi HSV tng ng l 3 v 5 ngy; vi virus cm A PR 8 l 3 v 6,5
ngy. Thi gian m tt c chut cht l chng l 7 ngy cn l th l 8 ngy
[17].
Pidotimod khng phi l thuc chng virus c hiu. Cc d liu nghin cu
ton cu ch ra rng, tc dng ca pidotimod khng ph thuc vo loi virus v
khng lin quan cht ch n c ch nhn ln ca mi loi virus [17], [27].
Cc tc dng khc

12

Ngoi tc dng trn h min dch, Pidotimod c nh gi kh nng tc


dng ln cc c quan khc ng vt th nghim.
Trn h thn kinh
- Pidotimod khng c tc ng ln h thn kinh[24].
Trn h tim mch
- C bn pidotimod khng nh hng ln s hot ng bnh thng ca tim
v huyt p; khng th hin tc dng chng tng huyt p hay chng lon nhp trn
chut th nghim [24].
Trn h tit niu
Cc thng s v th tch nc tiu v nng ion niu khng c s sai khc
vi bnh thng chut c cho dng pidotimod liu 100 v 200 mg/kg i.p v 200
mg/kg p.o. Duy ch c liu 400 mg/kg p.o nng ion Na+ v K+ c tng hn so
vi tr s bnh thng [24].
Cc kho st khc
Pidotimod khng c tc dng chng vim, khng gy h glucose mu, khng
gy t ti ch, khng nh hng ti kt tp tiu cu hay s p ng ca rut c lp
th vi histamin, acetylcholin v BaCl2 [24].
1.3.3.2. Cc nghin cu trn ngi
Cc nghin cu trn ngi nhm mc ch: xc nhn cc kt qu thu c
ng vt v kim tra cc tc ng trn h min dch ca pidotimod vi i vi cc
qun th bnh nhn c tnh trng suy gim min dch khc nhau.
-

Nghin cu trn cc bnh nhn b ung th, v bnh nhn b khi u (mi v

di cn) cho thy b sung Pidotimod lm tng p ng vi cc mitogen (con A,


PHA) v s tng tit IL 2 ca cc t bo n nhn vng ngoi vi v ca cc t bo
lympho T nhm bnh nhn ny.
-

Nghin cu trn nhm bnh nhn ln tui (c trng l suy gim min

dch qua trung gian t bo): pidotimod kch thch TB phc mc tng tit cytokine
IFN- v gim tit IL-6 so vi trc khi s dng v so vi nhm chng s dng gi

13

dc. Pidotimod cng kch thch t bo lympho T tng tit IL-2 v tng p ng vi
PHA ng k so vi nhm gi dc [27].
-

Trn i tng l tr em b nhim trng ng h hp, pidotimod lm

gim ng k tt c cc thng s thi gian st, iu tr khng sinh, t l ti pht


[26]. Nghin cu RCT trn 120 bnh nhn nhi b nhim trng h hp ti pht cho
thy, pidotimod lm gim 35% nguy c ti pht, gim thi gian nhp vin (86%)
v gim iu tr khng sinh (47%); p < 0,01. Nu ti pht c xy ra nhng bnh
nhn ny, cc triu chng ca bnh nhn cng gim nhanh hn [9].
-

Nghin cu RCT trn 60 bnh nhn nhi b nhim trng tit niu ti pht

cho thy, so vi gi dc, nhng bnh nhn s dng pidotimod c thi gian phc
hi nhanh hn (9,6 so vi 12,3 ngy); thi gian iu tr khng sinh ngn hn (6,9 so
vi 8,3 ngy); v mt s triu chng chnh (st, b tiu, tiu nhiu ln, tiu ra
mu) gim nhanh hn [11].
-

Trn bnh nhn b vim amidal cp tnh: pidotimod lm gim ng k tn

s cc bnh nhim trng cng nh ci thin cc du hiu lm sng (ho, kh nut) v


thi gian iu tr khng sinh.
-

Trn nhm bnh nhn Down b nhim trng ng h hp: pidotimod lm

gim ng k tn s, mc nghim trng v thi gian truyn nhim so vi nhm


chng khng c iu tr [27].
1.3.4. c tnh v tng tc thuc
Tng tc thuc: Pidotimod khng lm thay i nng v tc dng ca cc
thuc dng cng. Pidotimod kh an ton khi iu tr cng vi cc thuc khc [24].
c tnh: Nghin cu c tnh ca Pidotimod trn chut nht, chut cng,
ch, cho thy pidotimod kh an ton, c tnh thp.
-

c tnh cp th hin liu rt cao: i vi c 2 loi chut: > 8000 mg/kg

(p.o v i.p.), > 4000 mg/kg (i.v. v i.m). ch, liu c > 4000 mg/kg (p.o.), >
2000 mg/kg (i.v v i.m).
-

c tnh mn: theo di chut trong vng 4 thng (vi i.v.) v 12 thng

(vi p.o.), pidotimod khng th hin c tnh liu 200 mg/kg (i.v.) v liu 800

14

mg/kg (p.o.), liu ny cao gp 32,5 ln liu s dng trn lm sng. Tng t, theo
di c tnh trn ch 26 tun vi tim bp v 52 tun vi ng ung, pidotimod
khng gy c liu 300 mg/kg (i.m.) v liu 600 mg/kg (p.o.), cc liu ny cao
hn liu s dng trn lm sng ln lt l 48,8 v 24,4 ln.
-

Pidotimod khng nh hng ln chc nng sinh sn c chut ci v

chut c liu 600 mg/kg (p.o.) v 500 mg/kg (i.v.).


-

Pidotimod khng gy qui thai chut (1000 mg/kg i.v. v 600 mg/kg

p.o.), th (300 mg/kg p.o. v 500 mg/kg i.v.).


-

Ch s iu tr chut dao ng trong khong 40 80 [15].

Nh vy, cc kho st cho thy pidotimod kh an ton, ngoi tc dng trn h


thng min dch th s tc ng ti cc hot ng chc nng khc l khng c hoc
khng r rng. Tnh n nht trong tc ng ca Pidotimod (ch trn h min dch)
l mt thuc tnh c li trong iu tr, do hn ch c nhng tc dng ph
khng mong mun.

15

CHNG 2. I TNG V PHNG PHP NGHIN CU


2.1. i tng nghin cu
Chut nht trng, chng Swiss, khe mnh do Vin V sinh Dch t Trung
ng cung cp, khi lng trung bnh 20 2 g.
Tt c ng vt trn sau khi mua v c nui trong iu kin y thc n,
nc ung, m, v nh sng ti khu nghin cu ng vt thc nghim ca B
mn Dc Lc, trng i hc Dc H Ni. Chut c nui mt tun trc khi
tin hnh th nghim lm quen vi mi trng. Khi tin hnh th nghim chut
t khi lng 30 35 g.
2.2.

Nguyn vt liu v thit b


2.2.1.

Thuc v ha cht

Pidotimod do b mn Ha Dc, trng i hc Dc cung cp.

Cyclophosphamid (bit dc endoxan).

Mc pelikan 4001 (c).

HCl 0.1N.

Nc mui sinh l 0,9%.

2.2.2.

Thit b

Bm, kim tim, mao qun, panh, ko, bn m.

Cn k thut, cn phn tch.

My lc Vortex.

ng ng mu cha cht chng ng EDTA do bnh vin Mt H Ni


cung cp.

My m bch cu t ng (ti trng i hc Y H Ni).

Micropipett (0,5l 10 l).

My ly tm.

My o quang UV-VIS 2960, ti b mn Ha Sinh, trng i hc


Dc H Ni.

2.3.

Ni dung nghin cu

16

- Kho st nh hng ca pidotimod ln trng lng chut, trng lng


tng i ca cc c quan lympho (lch, c) v s lng bch cu mu ngoi vi.
- nh gi tc dng ca pidotimod trn chc nng ca TB h li ni m
bng phng php o thanh thi carbon (carbon clearance test).
2.4.

Thit k nghin cu
2.4.1.

Chun b

ng vt th nghim: Chut sau khi nui cho quen vi iu kin mi

trng mi, c tin hnh chia l ngu nhin, v nh. Chia chut th nghim
thnh cc l nh sau:
-

L 1 (n = 8) chng sinh hc: chut bnh thng, khng gy tn thng min

dch, khng c iu tr bng pidotimod.


-

L 2 (n = 8) chng m: chut b gy tn thng min dch bng

cyclophosphamid liu 120 mg/kg/ngy trong 3 ngy, tim phc mc v khng c


iu tr bng pidotimod.
-

L 3 (n = 8) pidotimod liu 200 mg/kg: chut b suy gim min dch bng

cyclophosphamid liu 120 mg/kg/ngy tim phc mc trong 3 ngy v c iu tr


bng pidotimod liu 200 mg/kg.
-

L 4 (n = 8) pidotimod liu 400 mg/kg: chut b gy suy gim min dch

bng cyclophosphamid liu 120 mg/kg/ngy, tim phc mc trong 3 ngy v c


iu tr bng pidotimod liu 400 mg/kg.
Thuc th
- Pidotimod liu 200 mg/kg: cn v pha pidotimod trong nc mui sinh l
thnh dung dch c nng 2% (kl/tt), liu ung l 0,1 ml/10 g th trng.
- Pidotimod liu 400 mg/kg: cn, pha pidotimod trong nc mui sinh l
thnh dung dch c nng 2,67% (kl/tt), liu ung l 0,15 ml/10 g th trng.
- S dng my lc Vortex ha tan hon ton.

Thuc gy suy gim min dch cyclophosphamid: s dng dng thuc

bt pha tim endoxan. Pha thnh dung dch c nng 1,2 % (kl/tt) trong nc
mui sinh l, tim phc mc vi liu 0,1 ml/10 g th trng.

17

Tt c thuc th v thuc c ch min dch c pha theo ngy, sau khi s


dng thuc tha c bo qun trong ngn mt t lnh.

Dung dch mc pelikan 4001 tim tnh mch: pha long mc theo t

l 1 ml mc : 8 ml nc mui sinh l [20].

Dung dch HCl 0,1N ly gii mu: ly 8,5 ml acid hydrochloric m

c pha vi nc va 1000 ml [1].


2.4.2.

Tin hnh th nghim

M hnh th nghim tin hnh theo th nghim ca Biozzi et al [8] c sa i


cho ph hp vi iu kin Vit Nam:

Carbon
(0,1 ml/10 g)
i.v.

CY (120 mg/kg)
i.p.

Thi gian (ngy)

12

Pidotimod (200 400 mg/kg, p.o.), 1 ln/ngy 12 ngy

13

nh
lng

Hnh 2.1. S tin trnh th nghim


Cch tin hnh:
- Theo di cn nng ca chut trong sut qu trnh cho ung thuc, cho
chut ung ng liu v theo di phn ng bn ngoi ca chut.
- Ngy th nht ca th nghim, cc l 3 v 4, chut c ung pidotimod
(liu 200 mg/kg v 400 mg/kg), 1 ln/ngy v ung trong 12 ngy lin tc.
- Cc ngy th 3, th 4 v ngy th 5 tnh t khi bt u cho ung Pidotimod,
cc l 2, 3, 4 c tim phc mc cyclophosphamid (liu 120mg/kg/ngy) gy
suy gim min dch.
- Vo ngy th 13 tt c cc c th chut c tim tnh mch keo mc
pelikan 4001 (carbon) pha long vi liu 0,1 ml/10 g th trng.

18

- Ti cc thi im 0 v 15 pht sau khi tim mc, ly mu mu t hc mt


mi chut cho vo tng ng chng ng ng ring bit, c nh du tng ng;
mu thu c em i m bch cu v o quang.
- Xc nh thanh thi carbon: mi mu c thm HCl 0.1 N ly gii
vi t l 10l mu/3ml HCl. Sau em ly tm vi tc 4000 vng trong 5 pht,
loi b cn v ly phn nc o quang, xc nh nng carbon trong mu. Tin
hnh qut ph xc nh bc sng ti c hp th cc i. y, thu c
bc sng cc i l 657 nm. Sau , o mt quang ti bc sng (mu trng
l mu chut khng tim mc, v tin hnh ly gii, ly tm nh cc mu khc).
- m bch cu: bng my m bch cu t ng.
- Xc nh trng lng lch v tuyn c: chut sau khi ly mu, git cht,
m bng bc l lch, tuyn c. Bc nh nhng ct ly ton b tuyn c, lch ca
tng con chut, dng gc thm kh nc v mu trc khi cho cc t chc ny ln
a cn cn.
2.4.3.

Mt s ch tiu nh gi trong th nghim

S bin i trng lng chut (SBTL)


SBTL = trng lng sau iu tr trng lng trc iu tr.
Khi lng lch tng i (%)

Khi lng lch


Khi lng lch tng i (%) =

Trng lng chut

100 %

Khi lng tuyn c tng i (%)

Khi lng tuyn c

Khi lng tuyn c tng i (%) =

Trng lng chut

Ch s thc bo

Ln OD1 Ln OD2
K=

T1 T2

100 %

19

OD1 v OD2 l mt quang o ti thi im T1 (0 pht) v T2 (15 pht) tng


ng.
2.5. Phng php x l s liu
Cc s liu nghin cu c x l thng k theo phng php t test Student.
S liu c din t di dng Xtb SD. S khc bit c ngha thng k khi p <
0,05.

20

CHNG 3. KT QU
3.1.

S bin i trng lng chut

Trong sut qu trnh tin hnh th nghim, trng lng chut c cn bng cn
k thut v ghi li tin theo di nh hng ca thuc n trng lng v cho
ung thuc ng liu. Trng lng chut, phn no ni ln nhng tc ng ca
thuc i vi c th.
SBTL = trng lng sau iu tr trng lng trc iu tr.
Kt qu s bin i trng lng chut trc v sau khi tim cyclophosphamid:
Bng 3.1. S bin i trng lng chut
Trng lng (g)

S bin i
trng lng

Ngy th 3

L chut
Ngy th 1

(s dng

Ngy th 13

(g)

CY)
Chng sinh hc

33,63 1,33

35 2,00

Chng m

34,00 1,39

34,75 1,49

33,75 2,60

34,88 2,59

31,78 2,58

33,38 2,50

Pidotimod liu
200mg/kg
Pidotimod liu
400 mg/kg

42,13 2,17**

+7,13 2,17

27,13 3,68

-7,62 3,02

30,63 2,50*
28,25 1,75

-4,25 0,46

-5,11 1,09

Du () th hin s gim khi lng, du (+) th hin s tng khi lng.


*: p 0,05; **: p 0,01 so vi nhm chng m.

: p 0, 05; : p 0,01 so vi trng lng trc khi gy bnh (ngy th 3).

Nhn xt:
- Trc khi s dng CY gy suy gim min dch (2 ngy u), trng lng
trung bnh ca cc l chut tng khng ng k, v gia cc l chut khc nhau
khng ng k (p > 0.05).

21

- Sau khi gy suy gim min dch v tip tc iu tr bng pidotimod (thi
gian l 10 ngy k t khi bt u s dng CY), trng lng chut c s thay i r
rt, trng lng chut l chng m gim so vi l chng sinh hc c ngha
thng k (p < 0,01). Trng lng chut l chng sinh hc tng ln 7,13 (g) so vi
thi im 3 ngy sau khi bt u th nghim, cn trng lng chut cc nhm c
s dng CY u gim ln lt l 7,62 g; 4,25 g; 5,11 g tng ng vi cc l chng
m, th liu thp v th liu cao.
- Sau thi gian iu tr, trng lng chut l pidotimod liu 200 mg/kg tng
12,9% c ngha thng k so vi nhm chng m (p < 0,05); trng lng chut
l th liu cao (400 mg/kg) tng 4,2% so vi l chng m (p > 0,05). Trng lng
tuy c phc hi nhng vn thp hn so vi mc ban u. Trng lng trung bnh
ca tng l chut trc v sau khi gy suy gim min dch khc nhau c ngha
thng k (p < 0,01).
- Sau iu tr, trng lng trung bnh gia 2 l th vi liu 200 mg/kg v 400
mg/kg khc nhau ng k (p < 0,05).
- Trng lng gia cc c th trong tng nhm chut c s chnh lch kh
nhiu, nht l sau thi gian iu tr (SD kh cao).
3.2. nh hng ca Pidotimod ln trng lng lch tng i
Lch l c quan lympho ngoi vi, ni tr ng ca cc t bo lympho. Vng ty
trng ca lch c cu to ch yu l cc m lympho b nh hng nhiu ca cc
thuc chng phn bo, gy suy gim min dch. nh gi trng lng lch tng
i (so vi trng lng chut gim bt sai s do s ph thuc gia trng lng
lch v trng lng c th) nhm xc inh nh hng ca pidotimod trn chut b
suy gim min dch. Lch sau khi c bc l v tch ring, c cn bng cn k
thut c sai s l 0,01 g.
Kt qu s khc nhau trng lng lch tng i gia cc nhm chut c
th hin trong bng sau:

22

Bng 3.2. Trng lng lch tng i

L chut

Trng lng lch tng

T l so vi

chng m

Chng sinh hc

0,523 0,118

0,68

Chng m

0,770 0,148

1,00

Pidotimod liu 200 mg/kg

0,654 0,112

0,85

Pidotimod liu 400 mg/kg

0,557 0,036**

0,72

*: p 0,05; **: p 0,01 so vi l chng m.

: p 0,05; : p 0,01 so vi l chng sinh hc.

Nhn xt:
- Cyclophosphamid lm tng ng k trng lng lch tng i chut nht
trng. Trng lng lch tng i ca l chng m tng 32% so vi l chng sinh
hc (p < 0,01).
- Pidotimod c hai liu c tc dng lm hn ch s gia tng ny:
Pidotimod liu 400 mg/kg c tc dng r rt hn, trng lng lch tng
i gim 28% so vi l chng m (p < 0,01), trng lng lch nhm ny cao hn
6,5% so vi nhm chng sinh hc, s khc nhau ny khng c ngha thng k (p
> 0,05).
L chut dng pidotimod liu 200 mg/kg, lm gim 15% trng lng
lch tng i so vi l chng m, tuy nhin s khc nhau gia 2 nhm ny khng
c ngha thng k (p > 0,05).
- S chnh lch gia cc c th trong cc l sinh hc, chng m, th liu thp
cng c s bin i ln (SD cao).
3.3. nh hng ca pidotimod ln trng lng tuyn c tng i
Tuyn c l mt tuyn quan trng trong h min dch, l mt c quan lympho
trung ng, ni hun luyn, phn chia, bit ha, cc t bo lympho T. Vng v
chim phn ln khi lng tuyn c, gm ch yu l cc t bo dng lympho, mt

23

s t bo biu m xen k v mt t TB. Do , chu nh hng nhiu ca thuc


chng phn bo nh CY. nh gi s khc nhau v trng lng tuyn c tng i
gia cc l chut xem xt mt phn nh hng ca cc thuc ln cu to v chc
nng ca tuyn c.
S khc nhau v trng lng tuyn c tng i gia cc l chut c biu
din trong bng sau:
Bng 3.3. Trng lng tuyn c tng i

L chut

Trng lng tuyn c

T l so vi nhm

tng i

chng m

Chng sinh hc

0,143 0,049

3,40

Chng m

0,042 0,029

1,00

Pidotimod liu 200 mg/kg

0,135 0,049**

3,21

Pidotimod liu 400 mg/kg

0,134 0,025**

3,19

*: p 0,05; **: p 0,01 so vi l chng m.

: p 0,05; : p 0,01 so vi l chng sinh hc.

Nhn xt:
-

Trng lng tuyn c tng i l chng m gim r rt so vi l chng

sinh hc, gim 3,4 ln so vi l chng sinh hc ( p < 0,01).


-

Cc l th dng pidotimod c 2 liu 200 mg/kg v 400 mg/kg u lm tng

trng lng tuyn c tng i so vi l chng m, ln lt tng ln 3,21 v 3,19


ln so vi l chng m (p < 0,01).
-

Trng lng tuyn c tng i hai l dng pidotimod vi liu 200 mg/kg

v l 400 mg/kg ln lt t 94,4% v 93,7% so vi l chng sinh hc. S khc


nhau v trng lng tuyn c tng i gia cc l chng sinh hc, hai l dng
pidotimod khng c ngha thng k (p > 0,05).

24

Khong dao ng ca trng lng tuyn c tng i gia cc c th trong

mt nhm kh ln (SD cao).


3.4. nh hng ca pidotimod ln s lng bch cu
Bch cu l thnh phn khng th thiu trong h min dch. l cc t bo
m nhim chc nng chnh trong vic bo v c th trc nguy c xm nhp ca
cc khng nguyn ngoi lai c hi. Mt h min dch khe mnh phi m bo s
lng v cht lng ca cc t bo ny. V vy s lng bch cu thng c s
dng nh gi v tc dng ca mt thuc trn h min dch. Mc d khng phi
l mt ch s c hiu nh gi tc dng ca mt thuc, nhng li l mt ch s
quan trng trong nh gi p ng chung ca h min dch. i vi pidotimod cng
vy, s lng bch cu trong mu ngoi vi l mt trong cc ch s dng nh gi
nh hng ca thuc trn h min dch.
S lng bch cu trong mu ngoi vi c m bng my m bch cu t
ng, kt qu c biu din trong bng sau:
Bng 3.4. S lng bch cu

L chut

S lng bch cu (103


t bo/ml)

T l

Chng sinh hc

17,113 8,994

3,69

Chng m

4,638 1,036

1,00

Pidotimod liu 200 mg/kg

10,775 3,541**

2,32

Pidotimod liu 400 mg/kg

12,912 5,780**

2,78

*: p 0,05; **: p 0,01 so vi l chng m.

: p 0,05; : p 0,01 so vi l chng sinh hc.

Nhn xt:
-

T bng trn ta thy, s dng CY lm gim r rt s lng bch cu trong


mu ngoi vi, gim 3,69 ln so vi l chng sinh hc (p < 0,01).

25

Cc l s dng thuc pidotimod iu tr, s lng bch cu c tng ln

ng k so vi l ch s dng CY. S lng bch cu l pidotimod liu 200


mg/kg tng 2,32 ln so vi l chng m (p < 0,01); l pidotimod liu 400 mg/kg
tng 2,78 ln so vi l chng m (p < 0,01).
-

S lng bch cu hai l pidotimod liu 200 mg/kg v 400 mg/kg ln lt

bng 62,96 % v 75,45% so vi chng sinh hc. S lng bch cu l pidotimod


liu 200 mg/kg thp hn ng k so vi chng sinh hc (p < 0,05).
-

Pidotimod liu 400 mg/kg c tc dng mnh hn so vi pidotimod liu 200

mg/kg, tuy nhin, s lng bch cu 2 l ny khc nhau khng c ngha thng
k (p > 0,05).
-

S chnh lch v s lng bch cu gia cc c th trong mt l kh ln (SD

cao) nht l l chng sinh hc, SD = 8,994. S chnh lch ln ny th gy ra


nhiu sai s khi so snh, thng k. C th do s lng chut trong mt l tng i
t (N=8) gy ra s chnh lch ny.
3.5. nh hng ca Pidotimod ln chc nng ca TB
TB l t bo bch cu n nhn, h thng cc TB trong c th cn c
gi l h thng li ni m gi vai tr quan trng trong c h min dch khng c
hiu v min dch c hiu. TB c kh nng ha ng ng v thc bo. Khi c th
b khng nguyn xm nhp s hot ha cc TB n thc bo v tiu ha cc
khng nguyn. ng thi, cc TB s truyn li cc thng tin v khng nguyn cho
cc t bo lympho to thnh tr nh min dch, gip nhn din v chng li cc
khng nguyn ny trong cc ln xm nhp tip theo. V vy, h thng li ni m l
hng ro c lc trong vic bo v c th trc nguy c bnh tt. nh gi kh nng
thc bo l mt trong cc test dng nh gi hot ng, chc nng ca h thng
li ni m.
Ch s thc bo (K) c tnh da vo nng carbon trong mu ti hai thi
im khc nhau (0 pht v 15 pht) trong php o thanh thi carbon.
Kt qu php o ch s thc bo nh sau:

26

Bng 3.5. Ch s thc bo


L chut

Mt quang
ti 0 pht

Mt quang
ti 15 pht

Ch s thc bo

T
l

Chng sinh
hc

0,082 0,048

0,041 0,026

0,053 0,026

3,12

Chng bnh
l

0,120 0,030

0,093 0,024

0,017 0,009

1,00

0,123 0,039

0,069 0,015

0,037 0,013*

2,18

0,111 0,020

0,067 0,018

0,036 0,018

2,12

Pidotimod
200 mg/kg
Pidotimod
400 mg/kg

*: p 0,05; **: p 0,01 so vi l chng m.

: p 0,05; : p 0,01 so vi l chng sinh hc.

Nhn xt:
-

T bng v hnh trn cho thy s dng CY lm gim ng k thanh thi

carbon trong mu. Ch s thc bo ca l chng m thp hn 3,12 ln so vi l


chng sinh hc (p < 0,01).
- L s dng Pidotimod liu 200 mg/kg c ch s thc bo tng ln ng k
so vi l chng m, tng ln 2,18 ln (p < 0,05); liu 400 mg/kg, ch s thc bo
tng ln 2,12 ln so vi l chng m (p > 0,05).
- Ch s thc bo l s dng pidotimod liu 200 mg/kg t 69,8%, l dng
liu 400mg/kg gim 67,9% so vi l chng sinh hc (p > 0,05).
- Ch s thc bo hai l dng pidotimod vi 2 mc liu (400 mg/kg v 200
mg/kg) khc nhau khng ng k (p > 0,05).
- S chnh lch v ch s thc bo gia cc c th trong nhm kh ln (SD
cao), nht l nhm chng sinh hc (SD = 0,026).

27

CHNG 4: BN LUN
4.1. V thit k nghin cu
C nhiu phng php nghin cu nh gi kh nng iu ha min dch ca
mt thuc. Da trn cc nguyn l khc nhau, ty thuc vo mc tiu nh gi m
s dng cc phng php nh nu trong mc 1.2.3. y, chng ti s dng
phng php o thanh thi carbon nh gi chc nng ca TB h li ni m
v s dng cc ch s v trng lng c th, trng lng lch tng i, trng
lng tuyn c tng i v s lng bch cu kho st tc dng KTMD ca
pidotimod. Phng php ny c s dng kh nhiu trn th gii nh gi tc
dng trn h min dch ca nhiu thuc. So vi cc phng php khc, phng
php ny thc hin kh n gin v r tin, kt qu c chnh xc cao.
Sau khi nghin cu mt s bo co th tc dng trn h min dch ca cc
thuc khc nhau v phng php ny [8], [12], [14], [20], [22], chng ti s
dng cyclophosphamid lm cht gy suy gim min dch, s dng mc pelikan
4001 lm khng nguyn ngoi lai, s dng phng php o quang ti bc sng
nh sng xc nh nng carbon v tin hnh nh gi trn cc ch s: khi
lng chut, khi lng lch tng i, khi lng tuyn c tng i, s lng
bch cu ngoi vi, ch s thc bo.
Phn ln cc cht kch thch min dch (immunostimulant) hoc iu bin
min dch (immunomodulatory) khng c hoc t c tc dng i vi h min dch
c cu trc v chc nng bnh thng, n ch c tc dng r rt i vi h min dch
b tn thng, suy gim hay ri lon [4]. Do vy, nghin cu tc dng kch
thch min dch ca Pidotimod, chng ti s dng m hnh nghin cu tc dng ca
thuc trn chut nht trng b gy suy gim min dch bng Cyclophosphamid.
C nhiu thuc c th gy suy gim min dch thng c dng trong
nghin cu nh cyclophosphamid, cycloprorin A, methotrexat, cc thuc chng
vim steroid (dexamethason, prednisolon) v yu cu chung t ra l cc thuc ny
phi gy suy gim min dch mt cch r rt so vi nhm i chng. Do , ty vo
i tng nghin cu v mc tiu nghin cu s dng thuc gy suy gim min

28

dch no cho hp l. i vi th nghim ny, chng ti s dng


cyclophosphamide gy suy gim min dch chut vi liu 120 mg/kg trong 3
ngy lin tip v kt qu l l chng m c s lng bch cu v cc ch s khc
gim r rt so vi l chng sinh hc.
CY l nm trong danh mc thuc thit yu, c xp vo nhm thuc c
ch min dch, c tc dng alkyl ha ADN, do c tc dng ngn chn s sao
chp v phin m ADN. CY c ch chung s phn chia ca tt c cc t bo ang
tng sinh, c bit l cc t bo ty xng v cc t bo biu m ng tiu ha. V
vy gy ra nhng tc dng khng mong mun trn nhiu c quan v m. CY gy
gim khng chn lc tt c cc dng t bo, k c bch cu, hng cu, tiu cu. S
lng bch cu trong mu thp nht thng thy sau 10 12 ngy iu tr [2]. CY
c ch s iu tr cao. LD50 ca thuc chut dao ng t 370 mg/kg (s.c) ti 360
mg/kg (i.p), nhanh chng b chuyn ha v bi tit trong vng 20 30 pht. Sau khi
tim phc mc c n 75% c bi tit trong vng 5 8 gi. iu tr CY chut
trong thi gian di s lm thay i cu trc ca mt s c quan trong c th nh
gan, lch, tuy,... [20]. Do vy, CY thch hp trong nghin cu nh hng ca thuc
ln cu to, chc nng ca cc c quan lympho v cc t bo bch cu.
Cc TB, ty vo hnh thi, tnh cht v ni tr ng m c tn gi khc
nhau: t bo Langerhans (da), Kuffer (gan), TB ph nang (phi) H thng cc t
bo ny cn c gi l h thng li ni m. nh gi chc nng ca h thng
li ni m, chng ti s dng ch s thc bo (phagocytic index) c tnh thng
qua thanh thi carbon (carbon clearance test) theo nghin cu ca Biozzi et al
[8]. Mt s tiu ch trong vic la chn cht dng nghin cu hot ng ca cc
t bo RES:
-

Cc ht phi c thc bo bi cc t bo RES v khng tng tc vi cc


t bo khc.

Khng i qua c hng ro mao mch.

ng nht v kch thc.

Khng c hi cho c th v cc t bo RES.

29

n nh in vitro v in vivo.

c o chnh xc [19].

V vy chng ti s dng mc pelikan 4001(c) thay cho vic s dng mc


Tu nh trong nghin cu ca Coppi G. et al [12]. So vi mc Tu th mc pelikan
c thnh phn v cht lng m bo chun hn, thnh phn chnh l carbon l mt
cht tr, khng c cc thnh phn khc gy p ng sinh hc. Cc phn t carbon
c kch thc mn (khong 250 ), ng u, to dng hn dch ng nht, khng
gy lng cn [8].
Phng php o quang l phng php kh d thc hin v tng i chnh
xc trong vic xc nh nng ca mt cht trong dung dch. i vi nghin cu
ny, chng ti tin hnh ly gii cc t bo bng HCl gii phng cc ht carbon
nm trong cc t bo khc ngoi h thng li ni m, sau ly tm loi b xc
t bo, thu c dung dch trong sut, khng nh hng n hp th ca carbon
v tin hnh qut ph (s dng mu trng l mu mu chut khng tim mc ti 2
thi im 0 v 15 pht) tm bc sng c hp th cc i ca carbon v thu
c max = 657 nm nh sng , ph hp vi cc nghin cu trc cng s
dng carbon clearance test tnh ch s thc bo.
tin hnh nh gi tc dng ca pidotimod, chng ti s dng cc ch s v
trng lng chut, trng lng tng i ca cc c quan lympho, s lng bch
cu v ch s thc bo. Cc ch s ny u lin quan t nhiu n kh nng min
dch ca c th. Trng lng c th, trng lng tng i ca cc c quan
lympho, s lng bch cu cho mt ci nhn tng quan v kh nng MD chung
ca con vt khi b gy suy gim min dch trc cc tc ng bn ngoi. Ch s thc
bo c trng cho chc nng v hot ng ca TB trong h thng li ni m.
4.2. V kt qu nghin cu
S dng CY lm gim ng k hu ht tt c cc ch s dng trong nghin cu
ny, gy ra s khc bit ng k i vi nhm i chng sinh hc. iu ny gip
nh gi r rng hn tc dng ca Pidotimod trn h thng min dch.

30

V trng lng chut, CY gy c ch min dch, c ch s tng sinh ca hu


ht cc t bo, c bit l t bo ty xng v t bo nim mc ng tiu ha, do
gy ra nhiu tc dng ph trn ng tiu ha v cc m, c quan khc. Qua
quan st, cho thy, cc l chut c s dng CY cc phn ng thng ngy chm
chp hn, thng nm tp chung mt ch, t hot ng v n t hn so vi l chng
sinh hc, mt s chut cn c biu hin tiu chy nhng ngy cui ca t dng
thuc. C l v vy m khi lng chut nhng nhm ny gim nhiu so vi ban
u, nht l l chng m, trong khi l chng sinh hc, khi lng chut vn tng
sau 13 ngy iu tr. Cc l s dng pidotimod c trng lng trung bnh tng so
vi l chng m, tuy nhin, mc tng ny cha tr v con s ban u trc khi gy
bnh v cng thp hn r rt so vi l chng sinh hc, c th do thi gian s dng
ngn nn cha t c mc ban u. Chng t, pidotimod c 2 mc liu c tc
ng ln trng lng chut.
V trng lng lch tng i, l chng m c gi tr ln nht, cn l chng
sinh hc c gi tr b nht, tc l CY lm tng trng lng lch tng i chut
nht trng. Lch c cu to bi ty trng v ty . Trong ty chim 4/5
khi lng lch, l m chn ca cc t bo hng cu gi hay tn thng v cc
mnh t bo cht. CY lm suy gim min dch nn con vt d b nhim cc tc nhn
gy bnh (vi khun, virus, k sinh trng...) v tng s lng cc t bo cht. y
cng c th l nguyn nhn lm tng khi lng lch nhng l dng CY. Ty
trng chnh l ni cha cc nang lympho nhng ch chim khi lng b (1/5 khi
lng lch) nn CY c lm gim trng lng lch th cng khng r rng. Do
nn tin hnh gii phu tuyn lch quan st s thay i ca phn ty trng, t
nh gi chnh xc hn MD ca c th b suy gim min dch. Tuy nhin, iu
khng c thc hin trong nghin cu ny, cng l mt trong nhng thiu
st cn c khc phc trong cc nghin cu tip theo. i vi ch s ny,
pidotimod cc liu cng lm hn ch mc tng trng lng a v gi tr so
snh. Mc d, liu 200 mg/kg mc gim ny khng c ngha thng k nhng

31

cng c th ni c rng, pidotimod c nh hng n trng lng tng i ca


lch.
V trng lng tuyn c tng i, nhm chng m c gi tr thp hn ng k
so vi nhm chng sinh hc, chng t CY lm teo nh c quan lympho ny. Tuyn
c l c quan lympho trung ng, l ni chn v bit ha ca lympho T. Tuyn c
teo nh nh hng n chc nng min dch, c bit l dng bch cu lympho T v
p ng to khng th ph thuc t bo T (T-dependent antibody response) ca
dng t bo lympho B. Cc l s dng pidotimod c khi lng tuyn c ln hn
ng k so vi l chng m v c s khc bit khng ng k so vi l chng sinh
hc. C th gii thch rng, pidotimod lm hn ch qu trnh apoptosis (cht theo
chng trnh) ca cc t bo tuyn c gy ra bi CY. Kt qu ny cng c bo
co trc y, khi t bo tuyn c vi cc tc nhn gy ra hin tng apoptosis
nh Ca++ - ionophores A23187, genistein, IL-2, v pidotimod; sau nh lng
s phn mnh ADN. Cc kt qu u th hin, pidotimod c kh nng bo v cc t
bo tuyn c khi hin tng phn mnh ADN gy ra bi cc tc nhn trn [25].
Nh vy, c th ni rng, Pidotimod c 2 mc liu c tc dng bo v tuyn c
di tc dng ca CY, gp phn lm tng MD nhng c th b suy gim min
dch.
V s lng bch cu, cng thy r s gim bch cu l chng m do s c
ch ty xng ca CY. cc l iu tr bng pidotimod lm hn ch ng k s
gim ny, d cha tr v mc bnh thng nh l chng sinh hc. C th gii thch
rng, pidotimod c tc dng ngn chn s alkyl ha ADN ca cc t bo ty xng
ca CY, bo v cc t bo ny khi hin tng cht theo chu trnh nhm duy tr
chc nng ca chng trong h min dch ni chung v h to mu ni chung. Cng
c th, pidotimod tc ng trc tip ln cc t bo bch cu hn ch s alkyl ha
ADN ca chnh cc t bo ny gy ra bi CY.
i vi ch s thc bo, y l thng s quan trng nh gi chc nng ca h
thng li ni m hay h thng cc t bo thc bo n nhn. Kt qu cho thy, tr
s ny gim mt cch ng k l s dng CY gy suy gim min dch (ch

32

bng 32% l chng sinh hc). C ngha l CY lm gim thanh thi ca carbon.
Khi tim tnh mch carbon vo trong mu, y l mt cht l i vi h min dch.
Khi h thng min dch s huy ng cc t bo min dch chng li tc nhn l
ny. H thng cc t bo n nhn cng vy, chng thc hin chc nng bt gi cc
ht carbon trong mu, do s lm nng carbon trong mu. Da vo kt qu trn
ta thy, nng carbon trong mu ca l chng m gim t hn (ch s thc bo
thp) so vi cc l cn li, chng t rng, hot ng ca cc t bo n nhn ca h
thng li ni m nhm ny c suy gim. cc l th dng pidotimod, ch s
thc bo tng ng k so vi l chng m ch ra rng thuc c tc dng trn h
thng li ni m, kch thch hot ng ca cc t bo thc bo n nhn, chng li
cc tc nhn l c hi cho c th. cc nghin cu trc trn tc dng ca
pidotimod, ch s thc bo ca l chng m, l chng sinh hc, l th liu 200
mg/kg v 400 mg/kg ln lt l 0,297 0,0079; 0,363 0,0266; 0,365 0,0114;
0,365 0,0119. Nh vy, ch s thc bo l chng m bng 98,07 % so vi
chng sinh hc (p < 0,05), v cc l th dng pidotimod lm tng ch s thc bo
ln 22,9 % so vi chng m, t 100,55 % so vi l chng sinh hc [12]. Trong th
nghim ny trn pidotimod sn xut ti Vit Nam, ch s thc bo l chng m ch
bng 32,08% so vi chng sinh hc (p < 0,05), cc l s dng pidotimod (liu
200 mg/kg v 400 mg/kg, p.o.) tng hn so vi chng m 117,65% v 111,16%, t
69,8% v 67,9% so vi l chng sinh hc. S khc bit ny c th do vic s dng
ha cht khc nhau, tin hnh trong cc mi trng v iu kin khc (th nghim
trc dng mc tu vi pha long l 0,32 ml mc : 1 ml nc mui v o quang
640 nm). C th ni rng, nu cng b suy gim min dch th pidotimod kch
thch lm tng min dch cng mnh.
V lch chun trong cc kt qu ca cc ch s nh gi: trong 5 ch s
c nghin cu, u cho lch chun kh cao. C th hiu l, s phn tn kt
qu nh lng gia cc cc th trong cng mt nhm kh ln. Ni cch khc, p
ng i vi thuc gia cc c th trong cng mt nhm l khc nhau. lch chun
cao c th do s lng mu trong th nghim tng i t (N = 8). lch chun

33

cao, c kh nng dn n sai s ln trong thng k, do sai s chun c tnh bng


cng thc sau [4]:

Nh vy, c th gim sai s cho php thng k bng cch tng s lng mu ln
nhiu ln. V mt s l do m nghin cu ny cha thc hin c vi c mu ln
hn, hy vng cc nghin cu tip theo s thc hin c iu ny kt qu c
ngha hn.

34

KT LUN V KIN NGH


Kt lun
Th nghim pidotimod hai mc liu 200 mg/kg v 400 mg/kg chut nht
trng, thu c nhng kt qu sau:
- Pidotimod c hai mc liu u lm tng trng lng chut so vi l
chng m: l dng liu 200 mg/kg tng 12,9% (p < 0,05), l dng liu 400 mg/kg
tng 4,2% (p > 0,05). L dng pidotimod liu 200 mg/kg lm tng trng lng
chut so vi l chng m c ngha thng k.
- L chut dng pidotimod liu 400 mg/kg lm gim trng lng lch tng
i 28% so vi l chng m c ngha thng k (p < 0,01), l dng liu 200 mg/kg,
lm gim 15% trng lng lch tng i so vi l chng m khng c ngha
thng k (p > 0,05).
- Trng lng tuyn c tng i ca l pidotimod liu 200 mg/kg v 400
mg/kg ln lt tng ln 3,21 v 3,19 ln so vi l chng m (p < 0,01) v t 94,4%
v 93,7% so vi l chng sinh hc.
- S lng bch cu l th dng pidotimod liu 200 mg/kg v 400 mg/kg
ln lt tng 2,32 v 2,78 ln c ngha thng k so vi l chng m (p < 0,01).
- Pidotimod lm tng ch s thc bo so vi l chng m: vi mc liu 200
mg/kg, tng 2,18 ln (p < 0,01); liu 400 mg/kg tng 2,12 ln (p < 0,05). c hai
mc liu s tng ch s thc bo c ngha thng k.
xut v kin ngh:
Cn lm thm cc nghin cu c quy m vi s lng mu ln, p ng yu
cu nh gi ton din v chnh xc tc dng kch thch min dch ca pidotimod
sn xut ti Vit Nam, sm c th a vo bo ch v sn xut thuc ny phc
v cho cng tc y t.

TI LIU THAM KHO


Ti liu ting Vit
1. B Y t (2009), Dc in Vit Nam IV, nh xut bn Y hc, PL-87.
2. B Y t (2009), Dc th Quc gia Vit Nam, nh xut bn Y hc, 391 399.
3. o Th Kim Chi (1984), Tng hp futumin, mt s peptidyl futumin v thm d
tc dng kch thch min dch khng c hiu ca chng, i hc Dc H Ni, 18 24.
4. Vn Dng (2001), Cn bn thng k y hc, i hc Y Dc Thnh ph H
Ch Minh, 11 - 15.
5. Vn nh Hoa, Nguyn Ngc Lanh (2007), Sinh l bnh v min dch phn
min dch hc, nh xut bn Y hc.
6. Nguyn Trang Thy (2006), Nghin cu tc dng kch thch min dch ca dch
chit ton phn hai loi nm Linh Chi Canoderma Applanatum (Pers.)Pat,;
Canoderma Lucidun (Leyss.ExFr.) trn chut nht trng, nh xut bn i hc
Dc H Ni.

Ti liu ting Anh


7. Benetti G. P. et al (1994), Ex vivo evaluation of Pidotimod activity on cell
mediated immunity, Arzneimittel Forschung Drug Research, 44 (12a), 1476 1479.
8. Biozzi G. (1953), Quantitative study of the granulopectic activity of the reticuloendothelial system, the British journal of experimental pathology, 34 (4), 441 457.
9. Caramia G. et al (1994), Efficacy and safety of pidotimod in the treatment of
recurrent respiratory infections in children, Arzneimittel Forschung Drug Research,
44 (12a), 1480 1484.

10. Chiarenza A. et al (1994), Effects of pidotimod on the immune and the


neuroendocrine system in the aging rat, Arzneimittel Forschung Drug Research, 44
(12a), 1437 1440.
11. Clemente E. et al (1994), Therapeutic efficacy and safety of pidotimod in the
treatment of urinary tract infections in children, Arzneimittel Forschung Drug
Research, 44 (12a), 1490 1494.
12. Coppi G., et al (1994), Experimental immunological screening tests on
pidotimod, Arzneimittel Forschung Drug Research, 44 (12a), 1411 1416.
13. Coppi G., Silingardi S. (1994), Pharmacokinetics of pidotimod in rats and
dogs, Arzneimittel Forschung Drug Research, 44 (12a), 1460 1464.
14. Coppi G., Falcone A., Manzardo S. (1994), Protective effects of pidotimod
against experimental bacterial infections in mice, Arzneimittel Forschung Drug
Research, 44 (12a), 1417 1421.
15. Coppi G. et al (1994), Toxicological evaluation of pidotimod, Arzneimittel
Forschung Drug Research, 44 (12a), 1448 1453.
16. Crimella T. et al (1994), Analytical and chemical profile of pidotimod,
Arzneimittel Forschung Drug Research, 44 (12a), 1405 1410.
17. Dianzani C. et al (1994), In vivo antiviral effects of pidotimod, Arzneimittel
Forschung Drug Research, 44 (12a), 1431 1433.
18. Ding AH. Nathan C.F., Stuehr D.J. (1988), Release of reactive nitrogen
intermediates and reactive oxygen intermediates from mouse peritoneal macrophages.
Comparison of activating cytokines and evidence for independent production, J
Immunol, 141 (7), 2407-2412.
19. Halpernm B. N. et al, (2011), Review article the role and function of the
reticulo-endothelial system in immunological processes, Journal of Pharmacy and
Pharmacology, 11 (1), 321 328.

20. Hassain A., Shadma W., Maksood A., Ansari S.H. (2013), Protective effects
of Picrorhiza kurroa on cyclophosphamide-induced immunosuppression in mice,
Pharmacognosy Res, 5 (1), 30 35.
21. Magni A., Singnorelli G., Bocchiola G. (1994), Synthesis and preliminary
pharmacological evaluation of pidotimod, its enantiomer, diastereomers and
carboxamido derivatives, Arzneimittel Forschung Drug Research, 44 (12a), 1402
1404.
22. Mahesh S. et al (2010), Evaluation of immunomodulatory potential of ethanolic
extract ofRoscoea procera rhizomes in mice, Journal of Pharmacy and Bioallied
Sciences, 2 (4), 346 349.
23. Mailland F. et al(1994), Pharmacokinetics and oral bioavailability of pidotimod
in humans, Arzneimittel Forschung Drug Research, 44 (12a), 1465 1469.
24. Manzardo S. et al (1994), General pharmacology of pidotimod and testing for
drug interactions, Arzneimittel Forschung Drug Research, 44 (12a), 1441 1447.
25. Migliorati G. et al (1992), Pidotimod stimulates natural killer cell activity and
inhibits thymocyte cell death, Immunopharmacol Immunotoxicol, 1992, 14 (4), 737
748.
26. Migliorati G., Nicoletti I., Riccardi C. (1994), Immunomodulating activity of
pidotimod, Arzneimittel Forschung Drug Research, 44 (12a), 1421 1424.
27. Riboldi P., Gerosa M., Meroni P.L. (2009), Pidotimod: a reappraisal, Int J
Immunopathol Pharmacol, 22 (2), 255-262.
28. Taramelli D. et al (1994), Effects of Pidotimod on Macrophage Funtions in
Methylprednisolone-treated Mice, Arzneimittel Forschung Drug Research, 44 (12a),
1425 1430.
29. Vivier E. et al (2008), Functions of natural killer cells, Nature Immunology, 9,
503 510.

You might also like