Eğitimde Duygusal Zeka

Ulaş Başar Gezgin, ulasbasar@gmail.com

Duygusal Zekanın (DZ) eğitimdeki rolü nedir? Öncelikle, DZ için çeşitli tanımlar
sunulmuştur:
-“kişinin kendi duygularını düzenleme ve olumlu duygular üretme yeteneği” (Zhoc, Chung ve
King, 2018, s.982);
- “duygularını tanımak ve bunları yaşamda uygun kararlar almak için kullanmak” (Kirkbir,
2020, s.146);
- “duyguları algılama, kolaylaştırma, anlama ve yönetme yeteneği” (Cheshire, Strickland ve
Ewell, 2020, s.103);
- “kendini ve başkalarını yönetmek için duyguları kullanma yeteneği” (Gupta, Salter ve
Lewis, 2021, s.78).
Öte yandan, Piqueras ve ark. (2019) sürekli (trait) DZ'yi “duygu yüklü bilgilerin tanınması,
işlenmesi ve düzenlenmesindeki bireysel farklılıklarla ilgili bir kişilik özelliği” olarak
tanımlamaktadır (s.507).

Gilar-Corbi ve ark. (2018)’e göre, DZ öğretilebilir. Kontrollü bir çalışmada, Kirkbir (2020),
duygusal zeka eğitimi aldıktan sonra, yükseköğretim öğrencilerinin psikolojik iyi oluşlarının
arttığını ve saldırganlık düzeylerinin azaldığını keşfeder. Rivera-Pérez, Fernandez-Rio ve
Iglesias Gallego (2021) için duygusal zeka bağımsız bir değişkenden ziyade bağımlı bir
değişkendir: İşbirlikli öğrenme programının ilkokul öğrencilerinin daha yüksek duygusal zeka
seviyelerine ulaşmasına yardımcı olduğunu bulmuşlardır. Aynı şekilde Shahbazi ve ark.
(2018), problem çözme becerileri eğitiminin hemşirelik öğrencilerinin duygusal zekasını
geliştirdiğini gözlemlemektedir. Gilar-Corbi (2019), bir DZ eğitiminin yüksek öğrenim
öğrencilerinin duygusal zeka düzeylerini artırdığını tespit ediyor. Mohamad ve Hanafi (2018),
Tuyakova ve ark. (2022) ve Waheed ve Ghazal (2020), duygusal zeka için eğitim sonrası
olumlu etkiler bildirmektedir.

Zhoc, Chung ve King (2018), duygusal zekanın özellikle “kendiliğin duygusal düzenlenmesi
(ERS), kendilikteki duyguların değerlendirilmesi (AES) ve başkalarının duygusal
düzenlenmesi (ERO)” yoluyla öz-yönetimli öğrenme ile güçlü bir şekilde ilişkili olduğunu
bulmuşlardır. (s.982).

Salavera, Usán ve Teruel (2019)’a göre, duygusal zeka, sosyal beceriler ve içselleştirme
sorunları (“depresyon, anksiyete, sosyal anksiyete, somatik şikayetler, travma sonrası
semptomlar ve obsesyon-zorlantı”) arasında istatistiksel olarak anlamlı bir negatif ilişki
keşfeder. Duygusal zeka, akademik stres, test kaygısı ve akademik performans ile negatif
ilişkilidir (Stankovska ve diğerleri, 2018). Foster ve ark. (2018), duygusal zekanın eczacılık
ve hemşirelik öğrencileri arasında algılanan stres ile negatif ilişkili olduğunu, ancak diş
hekimliği öğrencilerinde bu ilişkiye rastlanmadığını bulmuştur. Enns ve ark. (2018),
yükseköğretim öğrencileri arasında duygusal zeka ile algılanan stres arasında genel bir negatif
ilişki bulmuştur. Duygusal zeka ile öğrencilerin sosyal kaygıları arasında da negatif bir ilişki
vardır (Aung ve Moe, 2020). Duygusal zekası yüksek olan öğrenciler, adaptif olmayanlardan
ziyade adaptif başa çıkma stratejileri sergiler (Enns, 2018). Nörotisizm ise duygusal zeka ile
negatif ilişkilidir (Abe ve diğerleri, 2018).
Duygusal zeka, öğretmenlerin içsel motivasyonunun yordayıcılarından biri olarak
bulunmuştur (Bechter ve diğerleri, 2021). Duygusal zekası yüksek olan öğretmenlerin
bütünleştirici ve uzlaşmacı çatışma çözme tekniklerini kullandıkları tespit edilmiştir (Valente
ve Lourenço, 2020). Öğretmen duygusal zekası ve öz yeterlik birbiriyle ilişkilidir (Agbaria,
2021).

Zhoc ve ark. (2020)’ye göre, EI, yüksek öğretimde öğrenci katılımı, genel not ortalaması,
genel öğrenme sonuçları ve öğrenci memnuniyetinin ana göstergesidir. Al-Qadri ve Zhao
(2021), ortaokul öğrencileri arasında duygusal zeka ile akademik başarı arasında pozitif bir
ilişki bulmaktadır. Duygusal zeka ve öğrenme motivasyonunun akademik başarıyı öngördüğü
bulunmuştur (Tam ve diğerleri, 2021).

Eranıl ve Özcan (2019) kız öğrencilerin ve ebeveynleri yüksek eğitimli öğrencilerin duygusal
zeka puanlarının daha yüksek olduğunu tespit etmiştir. Pantrakool ve Chanchalor (2018),
Štiglic ve ark. (2018), Sundararajan ve Gopichandran (2018) ve Üredi ve ark. (2022), farklı
örneklemlerde aynı cinsiyet farkını bulurken, Aung ve Moe (2020) bunun tersini
gözlemlemektedir (yani, erkek öğrenciler, duygusal zekada kız öğrencilerden daha yüksek
puan almaktadır). Öte yandan, Gong ve Archer (2021), ve Ibe ve Chimmuanya (2020)
cinsiyet farklılıkları bulamamıştır. Yani sonuçlar karışık.

Sundararajan ve Gopichandran (2018) ayrıca tıp öğrencileri arasında devlet liselerinden

mezun olan öğrencilerin duygusal zekada özel liselerden mezun olanlara göre daha yüksek
puanlar aldığını keşfetti. Yazarlar, "Devlet liseleri gibi kolektivist sosyal ortamlardan gelen
öğrencilerin daha iyi duygusal zekaya sahip olduklarını, bunun da kolektivist, toplum odaklı
bir tıp eğitiminin aynı amaca hizmet edebileceğini gösterebileceğini" öne sürüyorlar. (s.1).

Hemşirelik öğrencileri arasında duygusal zeka empati ile ilişkilidir, duygusal zeka yaşla
birlikte gelişir ve kız öğrenciler daha yüksek empati testleri alırlar (Hajibabaee ve ark., 2018);
ayrıca, duygusal zeka benzer bir grupta akademik başarı ile ilişkilidir (Sharon & Grinberg,
2018). Hemşirelik öğrencilerinin mühendislik öğrencilerine göre daha yüksek duygusal zeka
seviyelerine sahip oldukları bulunmuştur (Štiglic ve diğerleri, 2018).

Sonuç olarak, DZ araştırmalarında belli bir sonuca ulaşmak için erken. Veriler henüz belli bir
olgunluğa erişmiş değil. Hepsinden önemli, kuramsal zayıflık. Araştırmacılar, çoğu örnekte,
eldeki bir kuramı sınamak yerine, “acaba şu değişken de ilişkili olabilir mi?” diye bakıyor. Bu
keşifsel bakışlardan kuramsal modellerin çıkması gerekiyor.

Kaynakça

Abe, K., Niwa, M., Fujisaki, K., & Suzuki, Y. (2018). Associations between emotional
intelligence, empathy and personality in Japanese medical students. BMC medical education,
18(1), 1-9.

Agbaria, Q. (2021). Classroom Management Skills among Kindergarten Teachers as Related

to Emotional Intelligence and Self-Efficacy. International Journal of Instruction, 14(1), 1019-
1034.

Al-Qadri, A. H., & Zhao, W. (2021). Emotional Intelligence and Students' Academic
Achievement. Problems of Education in the 21st Century, 79(3), 360-380.
Aung, M. K., & Moe, S. A. K. (2020). Emotional Intelligence and Social Anxiety of
Undergraduate Students from Sagaing university of education. J. MyanmarAcad. Arts Sci.
2020Vol. XVIII, (9B).

Bechter, B. E., Whipp, P. R., Dimmock, J. A., & Jackson, B. (2021). Emotional intelligence
and interpersonal relationship quality as predictors of high school physical education teachers’
intrinsic motivation. Current Psychology, 1-9.

Cheshire, M. H., Strickland, H. P., & Ewell, P. J. (2020). Measured emotional intelligence in
Baccalaureate Nursing Education: A longitudinal study. Nursing Education Perspectives,
41(2), 103-105.

Enns, A., Eldridge, G. D., Montgomery, C., & Gonzalez, V. M. (2018). Perceived stress,
coping strategies, and emotional intelligence: A cross-sectional study of university students in
helping disciplines. Nurse education today, 68, 226-231.

Eranıl, A. K., & Özcan, M. (2019). Investigation of emotional intelligence levels of students
in the faculty of education. Journal of Kırşehir Education Faculty, 20(1), 119-138.

Foster, K., Fethney, J., Kozlowski, D., Fois, R., Reza, F., & McCloughen, A. (2018).
Emotional intelligence and perceived stress of Australian pre-registration healthcare students:
A multi-disciplinary cross-sectional study. Nurse education today, 66, 51-56.

Gilar-Corbi, R., Pozo-Rico, T., Pertegal-Felices, M. L., & Sanchez, B. (2019). Emotional
intelligence training intervention among trainee teachers: a quasi-experimental study.
Psicologia: Reflexão e Crítica, 31.

Gilar-Corbi, R., Pozo-Rico, T., Sánchez, B., & Castejón, J. L. (2018). Can emotional
competence be taught in higher education? A randomized experimental study of an emotional
intelligence training program using a multimethodological approach. Frontiers in psychology,
9, 1039.

Gong, M., & Archer, L. A. (2021). Emotional Intelligence in Educational Leadership Doctoral
Students: Examining Association Based on Gender and Age. International Journal of
Multidisciplinary Perspectives in Higher Education, 6(1), 78-101.

Gupta, G., Salter, S. B., & Lewis, P. A. (2021). Socio-economic status, education and national
culture as the root of emotional intelligence differences: a comparison of US and Chilean
MBAs. Journal of Theoretical Accounting Research, 17(2).

Hajibabaee, F., Farahani, M. A., Ameri, Z., Salehi, T., & Hosseini, F. (2018). The relationship
between empathy and emotional intelligence among Iranian nursing students. International
journal of medical education, 9, 239.

Ibe, H. N., & Chimmuanya, E. (2020). Assessing Science Education Undergraduates’

Possession of Emotional Intelligence Skills for Sustenance in the Professional World.
International Journal of Research and Innovation in Social Science, 4(10), 415-419.
Kirkbir, F. (2020). Effect of Emotional Intelligence Education on Psychological Well-Being
and Aggression of Athlete Students at the Karadeniz Technical University. African
Educational Research Journal, 8, 146-151.

Mohamad, M., & Hanafi, W. N. W. (2018). Bridging Emotional Intelligence on Academic

Performance: Public University's Perspective. Global Business & Management Research,
10(3).

Pantrakool, S., & Chanchalor, S. (2018). The relationship between emotional intelligence and
the academic achievements of hearing impaired students in higher education in Thailand.
International Journal of Innovation and Learning, 23(3), 353-367.

Piqueras, J. A., Mateu-Martínez, O., Cejudo, J., & Pérez-González, J. C. (2019). Pathways
into psychosocial adjustment in children: modeling the effects of trait emotional intelligence,
social-emotional problems, and gender. Frontiers in psychology, 10, 507.

Rivera-Pérez, S., Fernandez-Rio, J., & Iglesias Gallego, D. (2021). Effects of an 8-week
cooperative learning intervention on physical education students’ task and self-approach
goals, and emotional intelligence. International Journal of Environmental Research and Public
Health, 18(1), 61.

Salavera, C., Usán, P., & Teruel, P. (2019). The relationship of internalizing problems with
emotional intelligence and social skills in secondary education students: gender differences.
Psicologia: Reflexão e Crítica, 32.

Shahbazi, S., Heidari, M., Sureshjani, E. H., & Rezaei, P. (2018). Effects of problem-solving
skill training on emotional intelligence of nursing students: An experimental study. Journal of
education and health promotion, 7.

Sharon, D., & Grinberg, K. (2018). Does the level of emotional intelligence affect the degree
of success in nursing studies?. Nurse education today, 64, 21-26.

Stankovska, G., Dimitrovski, D., Angelkoska, S., Ibraimi, Z., & Uka, V. (2018). Emotional
Intelligence, Test Anxiety and Academic Stress among University Students. Bulgarian
Comparative Education Society.

Štiglic, G., Cilar, L., Novak, Ž., Vrbnjak, D., Stenhouse, R., Snowden, A., & Pajnkihar, M.
(2018). Emotional intelligence among nursing students: Findings from a cross-sectional study.
Nurse education today, 66, 33-38.

Sundararajan, S., & Gopichandran, V. (2018). Emotional intelligence among medical

students: a mixed methods study from Chennai, India. BMC medical education, 18(1), 1-9.

Tam, H. L., Kwok, S. Y., Hui, A. N., Chan, D. K. Y., Leung, C., Leung, J., ... & Lai, S.
(2021). The significance of emotional intelligence to students’ learning motivation and
academic achievement: A study in Hong Kong with a Confucian heritage. Children and Youth
Services Review, 121, 105847.
Tuyakova, U., Baizhumanova, B., Mustapaeva, T., Alekeshova, L., & Otarbaeva, Z. (2022).
Developing emotional intelligence in student teachers in universities. Humanities and Social
Sciences Communications, 9(1), 1-6.

Üredi, P., Akbaşlı, S., Üredi, L., & Namlı, H. (2022). Factors Associated With Emotional
Intelligence In Determining The Perception Of Academic Self-Efficacy In Students Attending
Formal Education. Uluslararası Temel Eğitim Çalışmaları Dergisi, 3(1), 43-51.

Valente, S., & Lourenço, A. A. (2020, February). Conflict in the classroom: How teachers’
emotional intelligence influences conflict management. In Frontiers in education (Vol. 5, p.
5). Frontiers Media SA.

Waheed, I., & Ghazal, S. (2020). Increasing emotional intelligence: An instructional module
for adolescents. FWU Journal of Social Sciences, 14(2), 47-60.

Zhoc, K. C., Chung, T. S., & King, R. B. (2018). Emotional intelligence (EI) and self ‐directed
learning: Examining their relation and contribution to better student learning outcomes in
higher education. British Educational Research Journal, 44(6), 982-1004.

Zhoc, K. C., King, R. B., Chung, T. S., & Chen, J. (2020). Emotionally intelligent students
are more engaged and successful: examining the role of emotional intelligence in higher
education. European Journal of Psychology of Education, 35(4), 839-863.