Tài liệu lưu hành nội bộ

ĐẤ T NƯỚ C
(Nguyễn Khoa Điềm)

Tác giả: Nguyễn Khoa Điềm là một nhà thơ lớn, một nhà chính trị của Việt
Nam, ông là cây bút tiêu biểu cho thế hệ các nhà thơ trẻ thời chống Mĩ. Thơ ông
lấy cảm hứng từ quê hương con người và tinh thần chiến đấu của người chiến sĩ
yêu nước. Những vần thơ chất chứa dòng máu nóng trong trái tim thi sĩ, để rồi
chúng kết đọng hòa quyện nên một hồn thơ giàu chất suy tư, cảm xúc dồn nén
mang tâm tư của người trí thức. Thơ Nguyễn Khoa Điềm chứa đựng chất liệu văn
hóa dân gian: “Câu thơ dù ở thể thơ truyền thống hay thơ tự do bao giờ cũng phảng
phất phong vị của ca dao, tục ngữ. Chất hiền minh của trí tuệ dân gian thấm đẫm
trong từng câu chữ” để “những chữ ấy làm cho rung động triệu trái tim trong hàng
triệu năm dài”.
Tác phẩm: Leptonxtoi từng khẳng định: “Một tác phẩm nghệ thuật là sự
kết tinh của tình yêu”. Tình yêu tha thiết nhất, thiêng liêng nhất trong tâm hồn thi
nhân đã cất cánh bay lên “trang giấy trước đèn” và tạo nên một “Đất Nước” để
thương để nhớ. Bài thơ “Đất Nước” trích từ chương V của bản trường ca
“Mặt đường khát vọng” – một bản trường ca ghi dấu ấn và khẳng định tên tuổi của
Nguyễn Khoa Điềm trong thi đàn thơ ca nước nhà, bài thơ được sáng tác năm 1971
tại chiến khu Trị Thiên. Bắt nguồn sự cảm nhận tinh tế, sâu sắc hình ảnh đất nước,
về những hi sinh to lớn của nhân dân trong công cuộc dựng nước và giữ nước. Tư
tưởng chủ đạo được nhà thơ truyền tải đó là hình ảnh “Đất Nước của Nhân dân,
Đất Nước của ca dao thần thoại” nổi bật trong chín câu đầu bài thơ.
Lời dẫn: Tư tưởng chủ đạo, chi phối toàn bộ chương V là “Đất Nước của Nhân
dân, Đất Nước của ca dao thần thoại” được Nguyễn Khoa Điềm thể hiện dưới hình
thức thơ trữ tình – chính luận. Cái lí lẽ mà tác giả đưa ra nhằm thuyết phục người
đọc thật giản dị: Không phải ai khác mà chính nhân dân – những con người vô
danh đã kiến tạo và bảo vệ, giữ gìn đất nước, đã xây dựng nên những truyền thống
văn hóa, lịch sử hàng ngàn đời của dân tộc. Lí lẽ ấy nhà thơ không phát biểu một
cách khô khan, trừu tượng mà bằng hình ảnh gợi cảm, bằng giọng thơ sôi nổi, tha
thiết của mình. Thông qua những vần thơ kết hợp giữa cảm xúc và suy nghĩ, trữ
tình và chính luận, Nguyễn Khoa Điềm muốn thức tỉnh ý thức, tinh thần dân tộc,
 Tài liệu lưu hành nội bộ

tình cảm gắn bó với nhân dân, đất nước của thế hệ trẻ trong những năm tháng
kháng chiến chống đế quốc Mĩ